Table of Contents
Reportatio Sentences Commentary
Principia
Principium I
de Fide
de Notitia
de Fruitione
Lectio 45, de Fruitione
de Trinitate
de Caritate
de Libertate
de Incarnatione
Lectio 21, de Notitia [Palatine Transcription]
Recapitulatio prologi
In illa lectione vicesimam Sciendum quod tactum est in praecedenti lectione ex divina providentia factum est quod res se ipsas diffundunt per species quia non possunt se in mediateimmediate animae vivere quia per aristotelem 3o de anima species lapidis est in anima et non lapis et hoc ordinatum est ad utilitatem hominis primo ut eis utentur homo secundum indigentias varias nunc consumendo non aliter utendo etc secundo quod miseria humani generis est diversa Etiam intelligendo eas secundum diversos modus secundum quas intellectus perficitur scilicet philosophice mathematice etc et finaliter ut praesentet homini suum creatorem in quo consistit humana felicitas Augustinus in de civitate dei totus clamat se factum a suo creator etiam ipse deus diffundit se ut homo intellegat eum Conclusio quaelibet res mundi est sui diffusiva id est causat in potentia cognitiva speciem repraesentativam sui fuisse sic res corporalis sive spiritualis et hoc ex divina providentia hominem providente
[Duae extremae opiniones]
Advertendum tamen quod in ista materia sunt duae extremae opiniones praeter opinionem magister iohannes de ripa
[Secunda opinio]
Alia opinio extrania quod mille sunt humani species nec res sic se multiplicant sed ex ordinatione divina ad praesentiam eius cum crta distantia et sufficienti et cum certo medio percipitur a potentia con?va non quod aliud causis sed quia sic se habet ad potentiam et ex humana habitudine ex parte distantiae et qualitatis oratur quod ipsa potest percipi unde est certa latitudo habitudinum ymaginandaimaginanda secundum quam res percipitur unde possit esse ita magna distantia quod res non videretur etiam ita parva quod etc Consequenter infra latitudinem humani habitudinis ponunt quod res per applicationem speculi vel alterius rei ex con?arum axepolite quique realiter licet non faciliter obiectiva et hac ex divina providentia Consequenter dixerunt quod nec in anima formatur aliquis actus distinctus sed est met sua cognitio
[Responsio ad primam et secundum opinionem]
unde prima via videtur repugnare philosophis primo quia repugnare videtur quod una res corporalis sit sic in diversis locis Item quod una res composita extrema et forma inhaereat animae ut immutet eam vitaliter Item contra philosophum ponentem quod lapis non est in anima
sed secundum illam opinionem esse realiter in anima responderet illa opinio quod repugnat rei compositae ex materia et forma secundum dispositionem quam habet in se ut existat in se ipso cum suis accidentibus et modis corporalibus sed sic non communicatur indiffundendo se
Ista 3 opinio reducitur ad debilitatem humani ingenii infintes errores continget fingere etiam infinitis adhaere propter pronitatem intellectus ad errores etiam propter difficultatem inferendi veritatem quia sicut dicitur in moralibus unica est via attingendi signum et sic est unum signum veritatis et ideo in talibus standum ex partis multum in philosophia ut aristoteles quasi cum quadam fide licet etiam bonum sit habere rationes Et sic tenendum est quod sunt ponendae species Solet moveri quaestio utrum anima distinguatur a sua cognitione et accidentibus praemis
[Prima conclusio]
prima conclusio ista est quod realiter distinguitur a suis actibus patet per articulum parysiense ymmo res qui videntur attendere primus error quod aliqua circa primam cognoscat per suam essentia etiam quod non sit mutabilis circa primam errorem Etiam quod hum? me?ius naturalia est ma?tis beatus error et hoc tamen sequitur ex opposito quia intelligentia habens meliora naturalia esset bacior quia est perfectior Item inclementius est error condempnatus quod anima possit beatificari sive atu super addito sed visis benefica fruitio etc sunt actus superadditi ut patet ibidem ista via etiam conformat aristoteli et est magis consona rei
[Secunda conclusio]
2o posset salvari sicut de divina essentia unde divina essentia sit nunc me hic et esse et ante non scivit et tamen nichil acquiret vel acquisivit Esset tamen salvatio articulorum quia diceremus salvatio articulorum quibus diceremus quod esset et mutatio quia fieret cognoscens de non cognoscente et sic esset sibi accidentale esse notitiam sicut dicitur de quantitate posito quod non sit rei distincta a re quanta quia nunc est circulus nunc quadratum sive acquisitione Si dicitur quod etiam non salveretur ymaginatioimaginatio trinitatis dicitur quod ymmoimmo quia prius esset species actualis postea intellectio et postea volitio et quod est prius odium et post dilectio respectum eiusdem vel simul dilectio unius et odium alterius / auctoritas contrarium sona?s faciliter solverentur semper resolvendo ad ordinem animae quia semper servaretur ordo licet non distinctorum
Reditio ad inquisitionem de veritate
Tenendo conclusionem prius positivam scilicet circa principium lectionis dupliciter possumus ymaginariimaginari uno modo quod per eandem speciem per quam immutat sensum quod per illam immutat intellectum Et hoc ymaginaturimaginatur dupliciter
[Secundus modus]
2us modus ymaginandi quod species sensibilis et obiectum concurrent immutando potentiam sensitivam qui realiter idem est cum intellectiva et sic sufficeret species sensitiva in sensu communi immutans sicut cognitio sufficit ad hoc quod voluntas exeat in actum licet sit quodammodo alia potentia cognitiva seu intellectiva a volitiva et sic fantasma vel species sensibilis reservata in fantasia esset caua sufficiens ad hoc quod intellectus causaret intellectionem et diceretur continere huiusmodi species active etc obiectum //Alia via res materialis multiplicat duplicem speciem viam extensivum quae habet rationem materialis magis aliam quae immediate potest immutare potentia intellectivam verbi gratia sit hoc albedo et angelus ipse angelus percipiet albedinem per aliam speciem quam per nos Et ista fuit opinio magistri gerhardi de kalbar Et sic teneo quod quaelibet res potest in fluereinfluere obiective ut dictum est
[Reditio ad opinionem Ioannis de Ripa]
Redeundo ad opinionem magistri iohannis de ripa nec ipse ut credo negat multiplicationem specierum ab obiectis materialibus Sed potuit quod ille species multiplicatae ab obiectis sensibilibus non potest immutare intellectum nec species nec obiectum posset unde ut credo bene concedit mutationem respectu potentiae sensitivae
Alius punctus de spiritualibus quia dicit magister iohannes de ripa quod genus accidentium est finitum etiam cuilibet creaturae scilicet angelo superiores speciei correspondet perfectior cognitio et si sic processus in infinitum in talibus creaturis puta angelus per potentiam divina deveniendum est ad aliquam intelligentiam quae poterat causare summam notitiam sic ergo mille?sia quae poterit influere vel se diffudere quia ex quo non est processus in infinitum in genere accidentium deveniendum est ad ultimam notitiam et per consequens ad ultimam intellectivam quae possit se diffundere et per potentiam divinae infinitae in intelligentiae seu substantiae spirituales supra illam ultimam quo ad diffundere se sunt causales quarum nulla poterit concurere obiective vicem se diffundendo quia si sic causaretur cognitio perfectior ? per consequens illa data pro ultima ? fuisset summa etc etc esset processus in infinitum in genere accidentium
2a dicit magister iohannes de ripa dato quod non species sunt sicut numeri tamen concedendum est quod tota latitudo accidentium est finita supponitur primo quod perfectior intelligentia in se causat perfectiorem notitiam in eadem proportionem vel ergo erat processus in infinitum in genere accidentium vel erit devenire in unam quae non poterit defluere Et maxime adiu?to uno quod concursus obietivus est mere naturalis concesso s? proportionaliter quod semper fortior species potest producere perfectiorem notitiam postea ponit propositiones per medum caelorum propositio prima correlaria quod est dare maximam intelligentiam finitam quae potest concurrere obiective quia est dare ultimam et illa esset maximo et hoc inperfectioneimperfectione essentiali a quo ad intelligere
2a propositio illa notitia quae esset ultima pre?to modo scilicet visio vel alia notitia non potest concurrere obiective patet quia si sic tunc causaret aliam notitiam et alterius speciei quam ipsa met esset et non videtur quod inferioris ergo superioris et talis esset impossibilis
ulterius propter dubium quod possit moveri si quia tu ponis quod est possibilis latitudo intelligentiarum infinita quomodo aliqua ultra illam ultimam cognosceret pro illo ponit tertiam propositionem quod quaelibet intelligentia mundi est sui ipsius notitia et posset esse alter de se ipsa notitia per hoc solvat consequenter quod omnes qui essent super illam ultimam illi posset bene cognosci quia posset esse notitiae sui ipsius ideo non indigerent accidentale medio unde dicit omnis entitas immaterialis est in proprio genere intuitive visibilis cum sit quaedam lux in se et sic ille quae non cognoscuntur per notitiam distinctam se ipsis cognoscuntur
Consequenter ponit quod deus non potest concurrere obiective ad causandam notitiam obiectivam respectu potentiae cognitivae pe? quia data est suprema iam et inplicatimplicat quod sit suprema et habeat aliam supra se in tali genere Advertendum quod quantum est de concursu obiectivo rerum materialium ad causandum notitiam in intellectu non est multum periculosa sua positio
Item quod intelligentiae aliquae possint esse suae notitiae esset desensivum eius descripto a titulo quia sicut poneretur quod esset notitia sibi et alter et per notitiam Conclusio posita a magistro petro sicut deus libere agit ad extra effectum quemcumque vult producere ita agit et diversas notitias intuitivas in beatis non obstante sua in mensitateimmensitate ymmoimmo nunc maior esse nunc minorem secundum libertate suae potentiae Ita quod producit libere perfectiorem el minus perfectionem unde dicit "in dono patris uno mansiones multae sunt" scilicet secundum diversas species beatitudinum
etiam qualum ad gradum in eadem specie unde secundum gradum suam et merito personarum tribuit ita quod ab eodem abiecto adaequate se habente quantum est ex parte sui proveniunt diverse notitiae tam quam a causalitate obiectiva unde determinatio ecclesiae est quod fuit actus superadditi Si poneremus quod deus non potest concurrere obiective oportet addere quod ipse deus esset notitia beatifica in creatura modo ecclesia est in oppositum quia visio est actus superadditus etiam fruitio Sequitur quod influxus obiectivus est mere libere in deo sed utrum sit liber in causa materiali quis dubitat quin non nec in genere causae efficientis ymmoimmo inco?rendo obiective concurrit materialiter sed non est sic de deo quia concurrat pure voluntarie unde si slabedo esset libera respectu suae actionis cuiuscumque ipsa habere concurrent et per consequens positio illa 2a magister iohannes de ripa non est ponenda Restat ad radices secundum rationes suas
[Ad rationes Ioannis de Ripa]
Primo ipse supponit quod totum genus accidentium sic finitum potest dici uno modo dicendo si intelligitur quod sit finitum sic scilicet quod quantumque species produceret in genere accidentium a esse finitae perfectionis sed istud non est ad propositum suum utrendo si intelligat quod sit finitum id est quod solum sunt finitae species producibiles in genere accidentium posset sibi negari Nec sequitur infinitae sunt producibiles species in hoc genere quorum convenientibus esset alia perfectior esset aliqua species in producibiles infinita Sic non sequitur de diversemodo continui quia data med?? continuum infinite sunt per?? quarum quaelibet est maior quam illa data
2o dicitur quod accidentia non sunt in aliquo genere et quomodo hic capi debeat dicam in 2o meo principio Alia via quod realiter notitia non sortitur speciem penes obiectum quod repraesentant forte starent quod essent notitiae eiusdem speciei et tamen via non posset repraesentare Et de hoc pono contra magistrum henricum de eucha et sic non esset processus in infinitum in perfectionibus essentialibus sed solum in accidentalibus intelligendo hoc logicaliter sic quod semper reperibiles sunt novae habitudines secundum quas res posset dici se habere de obiecto materiali principalis radix sua sufficit quod nullum agens agit perfectius se et sic quantum est nobilius de tam posito argumentum suum non procedet quia ipsum est nobilius quam accidens ab eo productum scilicet notitia sed argumentum suum staret de albedine
[Opinio Petri Ploul resolvitur]
Teneo quod causalitas rerum et influxus eamdem sequuntur magis divinam providentiam libere ordinantem pro utilitate regiminis universi quam proprias specifitas rationes seu formas patet quia videmus aliquas minus perfectas magis agere ut homo hominem et angelus non asinus producit sibi simile caelum non materia caeli circumstantia intelligentia Nulla mundi causa sufficiens est nisi deus sed cum concursu dei generali aliud stat quid alid producat perfectius se quia congruit debito ordini universi etc Quando dicit de ripa sequitur quod obiecta materialia possuit agere in corpus christi etc ipse concederet et obiecta concurrent ad notitiam sensitivam Et ita argueretur quod possunt immutare visum christi negatur consequentia Nam corpus christi non habet habitudinem talem quae requiritur scilicet potentiae cognitive ad obiectum Unde corpus christi non est ibi modo naturali secundum quem res naturales agunt quia oportet quod visio fiat secundum piramidem cuius basis est in re visa etc Aliqui dicunt quod si deus non ageret ibi miraculose videretur sed suspendit actionem propter nos ut credendo mereamur et si apparet quomodo respondendum est Ad rationes magistri Iohannes de ripa
Circa textum distinctio 19a et est de hiis quae pertinent ad divinarum personarum aequalitatem quae consistit in aeternitate magnitudine et potestate videndum de duobus ulterius de primo dictum est prima conclusio tres personae divinae sibi sunt coaeterna patet satis ex dictis
3o pater non est maior filio nec duae personae quam unica posset quia quaelibet est deus et tota perfectio eius est sua essentia et illa qualibet est
4a pater est in filio ita quod una est in alia unde magister sententiarum in illa particula et unde est quod pater dictis esse in filio dicit quod spiritus intelligitur esse in utroque et singula personarum in singulis quia scilicet in singulis est eodem plenitudo divinitatis et unica similitudo naturae quia non maior divina natura in aliqua harum personarum sed etc
Quinta conclusio nulla divinarum personarum est pars alterius quia esse partem dicit quandam imperrectionem
Nona conclusio aliqua differunt numero uno modo quia essentia unus non est essentia alterius Alio modo sic quia una res non est alia licet tamen sint idem
decima deus dicitur trinus trinitas et tamen non triplex et non stat nisi in vocabulo patet quia h?ri? connotat realiter distinctionem realem et essentialem et sic non ly trinus vel trinitas quia secundum usum doctorum sic capientium terminos trinos vel trinitas dicit trinitatem personarum et ly xx plex dicit trinitatem essentiarum
