Lectio 36, De fruitione [Erlangen Transcription]

Primum corrollarium Res essentialiter perfectior est a suo sicut dependentior nam secundum gradus specificos sunt etiam gradus inclinationum diversarum in specie superiori ita quod tot graduum reclinationum est contentiva quot graduum specificorum huiusmodi species est contentiva et sic est dependentior

Secundum corollarium Quod latitudo naturalis honestatis et essentialis perfectionis correspondet sibi adaequate unde honestas naturalis est habitudo rei ad suum finem et tendentia iuxta naturae capacitatem Etiam de naturali iustitia legitur platonem scripsisse plures libros in quibus naturalem iustitiam vocat quando omnia sunt optime ordinata scilicet opiniones naturales et tanto res est perfectior plures habent operationes naturales recte ordinatas

Sequitur ulterius quod res perfectior etiam est generaliter dependentior nam ex habitudine effectus ad causam efficientem et conservantem quanto res est imperfectior tanto est dependentior nam quanto ad eius productionem requirit maiorem influxum effectuum tanto ad eius conservationem requirit maiorem influxum conservativum

Sequitur quod ad subtractionem fluxus causae finalis effectus desinit esse vel res desineret esse probatur quia tanta est dependentia effectus ad causam finalem sicut ad causam agentem sed ad subtractionem causae agentis effectus non produceretur igitur ad subtractionem causae finalis effectus desineret esse unde si subtraheretur influxus causae finalis ipsa res esset pessima quia esset sine ordine et ideo repugnat deo et naturae quod sit talis res

Sequitur ulterius quod creatura non tendit in non esse positive tamen sibi derelicta in non esse subito deflueret patet quia tendit et inclinatur in summum esse scilicet deum ymmo necessario quam diu est ergo non tendit in non esse sed magis in contrarium Causa finalis requiritur partim ad conservandum Etiam causa effectiva

Sequitur quod dictum commune scilicet creaturae inclinantur ad non esse debet intelligi passive ad istum intellectum quod creatura est talis naturae inperfecte quod sibi derelicta statim tenderet in non esse et hoc non est positive sed ex indigentia

Sequitur quod dictum commune quanto creatura est perfectior tanto est dei indiligentior et habet inperfectionem sibi annexam nam quanto est perfectior tanto magis habet dependentia et indigentior pro sui conservatione

Sequitur quod res spiritualior est indigentior corporali Sequitur quod suprema intelligentia si esset creabilis quantum est detendentia passiva magis tenderet in nichilum quam mixtum a contrariis Patet error dicentium quod intelligentiae vel creaturae separatae a materia et incorporales sint necesse esse et pervenit ille error ex malo intellectu habitudinis creaturae ad deum ymmo quantum est de se magis sunt apta passive ad non esse quam mixtum ex contrariis Sequitur quod res perfectior est et nobilior magis subicitur deo et magis tenetur deo quam minus perfecta nam magis indiget deo ergo magis debet humiliari Ex consequenti suprema intelligentia creabilis si daretur tenetur esse summe subiecta et summe humilis quia magis a deo reciperet

et magis indigeret patet quod per nostra merita non debemus gloriari nec reputare nos dignos apud deum Quia secundum augustinum super psalterium sunt dei dona et quanto plus elevat tanto creatura est magis indigens quia sicut respectu naturae ponitur indigentia ita respectu operum virtuosorum

et sic est dementia et extrema ignorantia de operibus virtuosis vel elevatione intellectus superbiae sed cum maiori timore deberet vivere

Sequitur quod daemones necessario inclinantur in deum tamquam in finem ultimum et summum bonum patet quia non stat creaturam esse nec in habitudine ad suam causam finalem modo non potest esse corrupta talis habitudo vel inclinatio manente re Consequenter si daretur creatura male habituata experiri potest inclinationem in deum Patet ex dictis quod est insolubilis habitudo rei ad deum quae non potest auferri nisi per desiderationem rei Cum isto stat actus liberi arbitrii patet quia stat quod aliquis odiat deum et acquirat habitum odiendi qui erit contra naturalem inclinationem

Item stat quod creatura quantum est ex parte actus voluntatis aliquid acceptet tamquam ultimum finem licet decepta quia stat quod aliqua creatura ignoret deum esse vel non credat et statuat aliquod temporale tamquam ultimum finem Et stat quod voluntas eius non quietetur quia naturalis inclinatio non quietatur sed non percipit illam motionem naturalis inclinationis propter hoc quod adeptus est quod appetebat et sic staret quod aliquis crederet esse felix et esset valde miser et sic patet quod creatura rationalis non potest quietari in aliquo bono finito licet crederet oppositum propter habitum deputatum fortiter moventem