Text List

Donate

Table of Contents

Only show available transcriptions

Reportatio Sentences Commentary

Principia

Principium I

de Fide

Lectio 1, De fide

Lectio 2, De fide

Lectio 3, De fide

Lectio 4, De fide

Lectio 5, De fide

Lectio 6, De fide

Lectio 7, De fide

Lectio 8, De fide

Lectio 9, De fide

Lectio 10, De fide

Lectio 11, De fide

Lectio 12, De fide

Lectio 13, De fide

Lectio 14, De fide

Lectio 15, De fide

Lectio 16, De fide

Lectio 17, De fide

Lectio 18, De fide

Lectio 19, De fide

de Notitia

Lectio 20, de Notitia

Lectio 21, de Notitia

Lectio 22, de Notitia

Lectio 23, de Notitia

Lectio 24, de Notitia

Lectio 25, de Notitia

Lectio 26, de Notitia

Lectio 27, de Notitia

Lectio 28, de Notitia

Lectio 29, de Notitia

Lectio 30, de Notitia

Lectio 31, de Notitia

Lectio 32, de Notitia

Lectio 33, de Notitia

de Fruitione

Lectio 34, de Fruitione

Lectio 35, de Fruitione

Lectio 36, de Fruitione

Lectio 37, de Fruitione

Lectio 38, de Fruitione

Lectio 39, de Fruitione

Lectio 40, de Fruitione

Lectio 41, de Fruitione

Lectio 42, de Fruitione

Lectio 43, de Fruitione

Lectio 44, de Fruitione

Lectio 45, de Fruitione

Lectio 46, de Fruitione

Lectio 47, de Fruitione

Lectio 48, de Fruitione

Lectio 49, de Fruitione

Lectio 50, de Fruitione

Lectio 51, de Fruitione

Lectio 52, de Fruitione

Lectio 53, de Fruitione

Lectio 54, de Fruitione

Lectio 55, de Fruitione

de Trinitate

Lectio 56, de Trinitate

Lectio 57, de Trinitate

Lectio 58, de Trinitate

Lectio 59, de Trinitate

Lectio 60, de Trinitate

Lectio 61, de Trinitate

Lectio 62, de Trinitate

Lectio 63, de Trinitate

Lectio 64, de Trinitate

Lectio 65, de Trinitate

Lectio 66, de Trinitate

Lectio 67, de Trinitate

Lectio 68, de Trinitate

Lectio 69, de Trinitate

Lectio 70, de Trinitate

Lectio 71, de Trinitate

Lectio 72, de Trinitate

Lectio 73, de Trinitate

Lectio 74, de Trinitate

Lectio 75, de Trinitate

Lectio 76, de Trinitate

Lectio 77, de Trinitate

Lectio 78, de Trinitate

Lectio 79, de Trinitate

de Caritate

Lectio 80, de Caritate

Lectio 81, de Caritate

Lectio 82, de Caritate

Lectio 83, de Caritate

Lectio 84, de Caritate

Lectio 85, de Caritate

Lectio 86, de Caritate

Lectio 87, de Caritate

Lectio 88, de Caritate

Lectio 89, de Caritate

Lectio 90, de Caritate

Lectio 91, de Caritate

Lectio 92, de Caritate

Lectio 93, de Caritate

Lectio 94, de Caritate

de Libertate

Lectio 95, de Libertate

Lectio 96, de Libertate

Lectio 97, de Libertate

Lectio 98, de Libertate

Lectio 99, de Libertate

Lectio 100, de Libertate

Lectio 101, de Libertate

Lectio 102, de Libertate

Lectio 103, de Libertate

Lectio 104, de Libertate

Lectio 105, de Libertate

Lectio 106, de Libertate

Lectio 107, de Libertate

Lectio 108, de Libertate

Lectio 109, de Libertate

Lectio 110, de Libertate

Lectio 111, de Libertate

Lectio 112, de Libertate

Lectio 113, de Libertate

Lectio 114, de Libertate

Lectio 115, de Libertate

Lectio 116, de Libertate

Lectio 117, de Libertate

Lectio 118, de Libertate

Lectio 119, de Libertate

Lectio 120, de Libertate

Lectio 121, de Libertate

Lectio 122, de Libertate

Lectio 123, de Libertate

Lectio 124, de Libertate

Lectio 125, de Libertate

Lectio 126, de Libertate

Lectio 127, de Libertate

Lectio 128, de Libertate

Lectio 129, de Libertate

de Incarnatione

Lectio 130, de Incarnatione

Lectio 131, de Incarnatione

Lectio 132, de Incarnatione

Lectio 133, de Incarnatione

Lectio 134, de Incarnatione

Prev

How to Cite

Next

Lectio 97, de Libertate

De connexio inter fatum et divina providentia

1

In alia lectione Ad discutiendum difficultatem de concorda liberi arbitrii cum fato introducta est materia de praescientia dei

2

quia 2m Boetium "ordo fatalis ex prudentiae simplicitate procedit" ideo habent inter se quanda connectionem

Prima Opinio: Quod fatum est nihil

3

Iuxta opiniones recitatas secundum Raby moysem fatum nichil esset 2am primam opinionem Nam antiqua opinio resolvit necessitatem effectuum 2m materiam vel dispositionem materiae ideo ponit omnia sn a casu secundum quod contingit materiam esse talem vel talem tamen vocant materiam corporalia athomalia secundum quorum combinationes contingunt effectus varii et quod nichil fit nisi pure a casu et quod nulla est divina providentia respectu originis universi nec aliqua cura dei et iuxta hanc opinionem fatum nichil penitus esset quia haec opinio non concedit ordinationem causarum seminem fatalem

Secunda opinio: quod divina providentia extendit se ad incorruptibilia

4

/ 4ta opinio est ipsius Raby moysi si qui ponit quod prudentia divina praecise extendit se ad corrumptibilia et quia inmediate est et terminatur in incorruptibilia ideo ex hoc ipsa sunt incorruptibilia et met aeterna

5

Consequenter respectu omnium corporum caelestium operationum et motuum eorum ponit esse divinam providentiam ex hoc ortiuntur aeternitatem respectu specierum Etiam in spera generalium et corrumptibilium ponit esse divinam providentiam et respectu hominis etiam individuorum speciei humanae ratione intellectuum

6

Opinionem veram inprobando arguit Raby moises sic quia divina providentia se extenderet ad individua sequitur quod omnia de necessitate evenirent propter stabilitatem et immutabilitatem divinae providentiae / et per consequens periret leges et 2o morales

7

videtur michi quod ista ratio inevitabiliter militat contra ipsam quia concedit quod divina providentia se extendit ad individua humanae speciei et operationes eiusdem praecipue pertinentes ad intellectum Ideo si se extendit ad electiones necessario eveniat quod est inconveniens quod intulit contra aliam opinionem et sic omnia concurrentia voluntatem evenirent necessario

8

/ Consequenter habet dic quod fatum non stat cum libero arbitrio quia vel causatur fatum pro divina providentia ad intra vel ordine causarum sive sit sive non

9

/ habet ponere necessitatem et sic illa ordinatio carum provisa est in mente divina ergo est necessaria Ideo in ista materia videtur mihi ipse incidit ancillam cupiens vitare caribdiam / Tenendum ergo cu fide catholica doctoribus sacris in boecius in 4to de consolatione philosophiae circa finem ita quod providentia se extendit ad omnia / unde boetius in 4to prosa sexta / "providentia est summa ratio divina" ubi ponit qua acta disponit

Origo acceptationis fati a vulgari

10

/ Ad habendum tamen varios modos acceptionis huius vocabuli

11

notandum quod sicut tactum est in alia lectione fatuitas vulgi habet originem ex laesione potentiarum scilicet rationalis concupiscibilis et irascibilis natura rationalis habet primam veritatem pro principali obiecto concupiscibilis primam bonitatem irascibilis primam excellentiam et potentiam suam quae sunt in deo et illud correspondet tribus attributis vel personis Sed ex laesione primae potentiae scilicet rationalis prima veritas est occultata sicut saepe prius dictum est concupiscibilis inclinatur non ad summam sed ad malum non sub ratione dico mali irrascibilis non inclinatur ad suam excellentiam sed ad vilem volumptatem unde experientia radice ignorando causas effectuum / resolvit se vulgus ad latentem necessitatem et hanc vocat fatum

12

2o ex corruptione huiusmodi virtutum praecise irascibilis et concupiscibilis convertitur creatura ad colendum vicia Et ex consequenti ad excusandas excusationes in peccatis finxit scienter necessitari homines / ad vicia / ut per hoc liberius pro respondet in voluptates / et alia obiecta illicita et ut etiam excusaretur ab infama ratione compellentis necessitatis / Ita quod ex nequitia quoddam modo deliberata potuit habere originem istud vocabulum fatum

13

/ 3us modus quod exigentibus demeritis creaturae deus promisit diabulum in forma sensibili apparere / et colloqui et parecise in neccessitatibus hominum praedicendo prosperitates et adversitates futuras ipsi nascenti noviter Istud tangit wilhelmus parysiensis in libro de universo "daemones in forma mulierum vel virorum possunt apparere et mentiri denoviter nascentibus"

Tres modos deceptionis

14

/ Nota quod apud tale vulgus triplicia sunt dicta denovum quaedam et illa non necessario sunt ventura Et alia nunciata tamquam ventura / simpliciter tangenda statum nascentis et illa vocatur proprie fata / 2m istam acceptationem id est deorum vel dearum decreta dicta / et statuta / et sen?iata irrationaliter secundum wilhelm parisiensis ita quod daemones apparuerunt in forma mulierum et prae??cciant etc illae pro?vca?ones vocantur fata et dicunt ista necessario futura fore et ita est introducta a fulgo dyabolo seducente / vel dicitur fatum a forma / art? quia fata sunt dicta deorum vel dearum se?utia quid futurum sit nascenti pro speritatis vel adversitatis

Radix idolatriae

15

In hoc fundatur una radix ydolatrandi Nam per hoc credit vulgus daemones habere potestatem dandi prosperitatem nascentibus vel adversitatem et per consequens resolvunt se in eos tamquam in summos rectores totius orbis per consequens decepta rationalis concupiscibilis amat et nascibilis exhibet cultum

16

et fundatur prima sibi nephandae ydolatriae qui habet decem species quas wilhelmus parysiensis tractat in fine libri sui de fide et legibus prima species est cultus daemonum / 2a cultus stellarum / 3a cultus elementorum 4a cultus ydolorum / 5ta cultus ymaginum fabricatarum in certis constellationibus et cum ortis coniurationibus Sexta est de adoratione figurarum / 7ma consistit in verbis 8va in temporibus nona in principiis seu in etiis rerum / decima in inventionibus rerum ut reperire ferrum melius quam aurum / et per ista veniunt omnes quasi fatuitates et frustitiones et rufae et sortilegia vetularum / de quibus forte post reprobandae fiet declaratio hoc si dictum de fato secundum modum vulgarium

De causa fati

17

/ primo ergo capitur pro quadam necessitate fit eveniendi et non habet aliquid pro obiecto non resolvunt se ad aliud 2o est ad excusandum vitioque In 3a vulgari sermone est dictum divinali in necessitate primi de futuro prosperitate vel adversitate nascentis

opinio errans iulii firmici

18

// Sed alia opinio philosophorum etiam errantium in ista materia prima opinio iulii firmia in prologo astrologiae suae ubi expresse tenet quod fatum sit concathenatio causarum superiorum et corporum caelestium omnino necessitans et necessario faciens evenire quidquid futurum est / et inevitabiliter Ad probandum suum errorem iudicat plurima exempla et radix stat in hoc quod innocentes puniuntur et male moriuntur pessimi prosperantur ideo resolvendum est ad fatum necessitans quod nihil aliud est nisi dispositio corporum caelestium quae est causa respectu omnium talium effectuum

19

/ Exemplum de socrate qui licet innocens esset mala morte fato periit / plato fato captus est a tyranno / pitageros exilium passus est / pompeius iustus perdidit imperium ramanum et occisus est / Et tyrannus cesar Iulius obtinit Ad hoc allegat boethium in quarto de consolatione introducendo lucanum / et quod caesaris placuit diis dicit lactantius quod pompeyus pro libertate certavit et tamen alius fato obtinuit / concludit finaliter credamus itaque fide veritatis opressi et confiteamur vel in nostro sed totum in fatarum potentia potestate et quidquid facilius totum fortunae

20

/Ista positio negandum est contra fidem et sacram scripturam sed contra moralem philosophiam et bonas mores et sive radice gratis dicta ymmo contra astrologiam ut postea magis dicetur Ad rationem quam tangit istam quod agens naturale m?ie de rogans fato et stellarum vim obstinata animositate contempnis cum videas malorum bonos exitus et bonorum malos

Omnia eveniunt a casu vel ex necessitate et responsio Boethius

21

Ratio ista non valet Boetius Respondit multipliciter Antiqui dixerunt omnia de necessitate vel a casu eveniunt primum est probabilius quia experimur libertatem ista ratio turbat antiquos

22

Boecius in loco allegato.

23

prima responsio infirmitas nostrae cognitionis est tanta quod non cognoscimus interiore hominis et sic credimus esse bonos qui sunt mali et econtra et ideo apud nos difficile est iudicare utrum bonum patiatur

24

2a responsio quod deus qui est sapientissimus et optimus medicus animarum "qui sanat omnes iniquitates tuas" alibi "ego sum qui sanat infirmitates tuas propter me" etc sanus applicat divina pro regimine sanitatis etiam infirmus diversa pro cura ut bonus medicus quia cum veritate stat dei veritas contemplationum ideo etiam veritas regiminis vel cu?e

25

Ita in proposito deus cognosens diffinitiones creaturarum videt quibusdam bonis expedire temporalem prosperitatem aliis adversitatem temporalem pro conservatione veritatis Ita de malis proportionaliter ideo resolvendum est ad nostram ignorantiam et ad divinam proidentiam et ista solutio est satis grata quia ex defectu humani iudicii quia istum bonum hominem ditat et alium forte meliorem decit et privat eum bonis temporalibus sicut de medico quod ad haberet varios medietas ubi tantum appareret vulgo quod esset omnino eadem infirmitas

26

/ 3a responsio quod virtuosis quandoque dat prosperitatem quia habet quamdam pusillanimitatem innatam eis / nam dico vitiosam ergo adveniente adversitate corresponderet a veritate Ideo dat eis ne ex privatione corr?uat sic fecit et concessit dyabolo de Iob quod sublatis bonis etc Apostolus "fidelis deus qui non patietur vos temptari supra id quod potestis"

27

/ 4a causa quid possunt esse in contemplatione dei tantum elevati et ita virtuosi quod deus vult inferre impedimenta contemplationis sicut paupertatem et aegritudines ideo sanitatem corporum et divitias compete?s tribuit

28

Quinta causa bonis dat potestatem temporalem ad hoc quod possunt domare malos et subiugare et punire et sic exaltavit david et fecit ante regem ut resisteret saul et regeret populum et sic naturaliter bonis dat deus bona temporalia

De mala

Quare bonis mala contingant secundum Boethium

29

Sed quare bonis mala contingit Boetius respondet.

30

primo ne semper propter suam excellentiam cadant in superbiam Exemplum de paulo qui habent angelum sathanae ceptationem carnis.

31

2o deus aufert bona temporalia virtuosis ne ex divitiis exeant in luxuraim vel in excessus

32

3o ut firmetur virtus vel agueatur exemplum de Iob qui virtuosus erat et tamen sublata sunt omnia bona sua et eiius virtus roboraretur vel intenderetur Exemplum de thobia qui habuit longam miseriam temporalem in qua tamen in virtute in patia

33

4o ad reprimendum praesumptionem contingit quod ne dum mala poenalia dantur sed etiam permittit deus corruere in peccatum Exemplum de petro qui de se ipso praesumens dixit quod nullo modo exemplum relinqueret etc ut fragilitatem humanam magis cognosceret promissus est cadere in peccatum quia ad vocem ancillae negant christum

34

Item permittit bonos pati ut virtus magnificetur et ostendatur m? expugnabilis quod factum est in martiribus qui nullo modo a vera constantia virtute et fide potuerunt exterminari quia mors tribilissima et hoc patet in populo gentilium demarco regulo primo de civitate dei

Quod bonum contingat malis pertinent ad summam sapientiam

35

Restat quare est quod malis mala contingat nullus miratur quia de dictamen rationis rectae est

36

Sed quod bene hoc pertinet ad summam providentiam ex multiplici utilitate quia quod m?alis bene accidat quo ad affluentiam temporalium est evidens argumentum quod sunt contempnanda et quod in eis non est felicitas

37

2o permittitur malis ex divina providentia quod habeant bona ne efficiantur deteriores vel peiores nam per privationem bonorum prorumperent in homicidia furta vel multa deteriora

38

3o nam si habundantia bonorum potest eis esse occasio virtuose vivendi primo ex gratificatione divinae beneficientiae Nam non considerans suam malitiam et dei bonitatem provocantur ad divinum amorem wilhelmus parisiensis ponit exemplum de homine pessime vitae pro moto in epistolam ipse audiens reliqui haec omnia et factus est totus contemplatus / istud ponitur in libro de universo Item ex timore privationis bonorum praeservat se a peccato et sic per accidens contingit bonum

39

4o datur affluentia bonorum ipsorum in poenam nam possunt ese tantae malitiae quod digni sunt relinqui a deo quantum ad spiritualia et per bona temporalia corr?ant de peccato in peccatum ut priora peccata cum divitiis sunt occasiones aliorum peccatorum

40

ultimo propter exercitium bonorum datur malis potentia Nam si non fuisset imperatorum seintentia non fuissent tot martires ideo profuit eorum potentia licet non eis

Cur boni patiuntur

41

quantum ad passiones et adversitates quas virtuosi patiuntur dicit wilhelmus parysiensis quasi discurrendo per singula mala poenalia quod dolor est optima medicina rationis contra sensum Nam existens in dolore modicum prosequitur voluptates et sic sunt valde bonum licet sunt poenalia quia illa poenalia sunt in natura inmediate ad bona spiritualia et sunt remedia contra vitia et sic dicit quod sunt medicinae purgativae

Responsio magis speculative

42

Alia responsio et resolutio stat ad duo

43

primum est quod est quod iudicium nostrum est infirmum in cogitando divinae providentiae ideo standum est fide quae est data in medicina in illis quae non per rationem habemus etc habemus concludere quod singula deus optime regit licet nesciremus ostendere modum bonitatis regiminis

44

Alia solutio quod bonitas ordinis rerum non est prior obiective divina providentia sed magis econtra unde deus per suam providentiam non habet ad intra ex repraesentatione bonitatis ordinis rerum sed per prius deus vult et disposuit res sic ordinari Etiam hoc sequitur quod bene ad nullam aliam radicem debet resolvi bonitas ordinis rerum unde quod electa sic se habeant licet habeamus bonitatem congruitatis ordines tamen sortitur suam bonitatem causaliter a providentia divina si terra esset in concavo orbis lumine optime esset quia bonitas ordinis non est ex habitudine rerum sed etc

45

Et sic si deus aeternaliter cruciaret animam innocentem in inferno dico quod iustissime fieret quia bonitas ordinis rerum debet resolvi ad providentiam divinam quia sit vult et ita iudicat et ibi est tota radix ordinis praeter essentialem Et licet ista appareat vulgaris est tamen multo subtilior sed bene inspiciatur etc

PrevBack to TopNext

On this page

Lectio 97, de Libertate

De connexio inter fatum et divina providentia

Prima Opinio: Quod fatum est nihil

Secunda opinio: quod divina providentia extendit se ad incorruptibilia

Origo acceptationis fati a vulgari

Tres modos deceptionis

Radix idolatriae

De causa fati

opinio errans iulii firmici

Omnia eveniunt a casu vel ex necessitate et responsio Boethius

De mala

Quare bonis mala contingant secundum Boethium

Quod bonum contingat malis pertinent ad summam sapientiam

Cur boni patiuntur

Responsio magis speculative

A LombardPress Viewer

Peter Plaoul, de Libertate, Lectio 97, de Libertate Edit on Github

Powered by SCTA Data