Table of Contents
Reportatio Sentences Commentary
Principia
Principium I
de Fide
de Notitia
de Fruitione
Lectio 45, de Fruitione
de Trinitate
de Caritate
de Libertate
de Incarnatione
Lectio 58, de Trinitate
Quomodo cum simplicitate divinae essentiae stat pluralitas personarum
In alia lectione Articulus qui tractatur est principalis et fundamentalis totius cristianae religionis inter alias Nam in multis aliis conveniunt sectae et aliae leges nobiscum sed non in isto 2a principalitas quia multi alii derivantur ab isto unde tota difficultas resolvitur
ad istum punctum scilicet quomodo salvatur quod cum unitate et simplicitate essentiae stat pluralitas personarum Boecius qui librum de trinitate edidit non nititur nisi principaliter ostendere simplicitatem et unitatem essentiae
Augustinus in primo de trinitate recitat tres causas errandi in trinitate primo quia deo attribuimus illud quod experimur in re corporali 2a causa quia etiam deo attribuimus illud quod reperimus in creatura spirituali 3a causa quia aliqui praesumptuose attribuunt deo quod nulli competit scilicet quod deus posset se ipsum gignere
Quantum ad duos primos mo dos errandi removentur per primum principium positum scilicet quod deus est inmensus unde quamvis non sit omnia simile potest tamen applicari Aristoteles primo physicorum impugnans opinionem anaxagorae qui ponit infinitatem principiorum dicit quod infinitum infinitum secundum quod infinitum est ignotum et sic eo ipso quod divina essentia est infinita suae proprietates sunt ignotae Consi?to 3o principio posito remo? 3a causa scilicet quod in singulis procedendum est secundum materiam subiectam in hiis quae sunt dei et tangunt eius es sentiam loquendum est sobrie et cum humanitate sive praesumptione Si esset aliqua causa infiniti causalitatis et concederentur solum est infiniti effectus producibiles adhuc non esset negandum quin illa haberet mirabiles proprietates et sic philosophus non habet negare quod essentia dei consistit in tribus suppositis et per consequens articulus non est evidenter impossibilis Sed quia hoc non sufficit oportet eundem articulum fundare et suadere et maxime insistendum circa divinae essentiae simplicitatem
tria de ratione aeternitatis
Continuando materiam de duratione divina et aliqualiter iugendo de locabilitate eiusdem Advertendum quod de ratione aeternitatis sunt tria
primum quod non est mensura alicuius potentialitatis id est quod non mensurat aliquid quod possit non esse
2o de ratione aeternitatis quod sit universalis mensura id est quod mensuret qualis intrinsice est vel potest esse et quidquid est in ea potest et potest esse in ea
3o de ratione eius quod ipsa sit omnis alterius mensurae durative effectiva et originativa et quod sit simpliciter in genere mensurarum prima dionysius 5to capitulo de divinis nominibus vocat aeternitatem saeculum tempum et mensuram saeculorum Anselmus vocat aeternitatem in libro proslogion 2o capitulo saeculum saeculorum Concluditur quod omnes durationes aliae sunt effectus aeternitatis Augustinus in libro confessionum stans dicit omnia "futura praeterita tempora et non aeternitas"
Corollaria
Tertium corollarium
Quintum corollarium
Quintum corollarium licet aeternitas vel instans aeternitatis sic quoddam modo ante tempus et etiam post et simul in tempore non tamen oportet quod cuilibet parti temporis coexistit Nam ad coexistentiam requiritur naturae dum aeternitatis praesentia sed etiam instantis temporis coexistentia Salvator dicit ad denotandum prioritatem instantis aeternitatis respectu temporis antequam abraham fieret ego sum et sic ad modum nostrum admittitur de deo quod fuit vel erit sed tamen proprie solum attribuitur sibi quod est
Arguitur contra quia si aeternitas sit actualiter haberet prioritatem respectu temporis sequeretur quod posset vi illius prioritatis facere quod mundus numquam fuisset factus quia praecedit et est eius causalitas scilicet mundi unde quia causa est totalis mundi ipsa potest facere quod mundus numquam fuit et hoc patet quia huiusmodi tempus praeteritum est quoddammodo posterius respectu aeternitatis et aeternitas causa eius ut notum est ergo aeternitas potest facere quod illud tempus numquam fuit quia causa quae est prior suo effectu semper potest illum effectum non producere
Petrus Domyani concedit consequens ubi movet utrum deus posset reperire virginem unde quantum ad gratiam et quantum ad reparandum naturalia virginis non est difficultas Sed utrum sic potest facere quod numquam fuisset corrumpta tenet quod sic Sed articulus parysiensis est ad contrarium dicitur quod ex parte dei non est repugnantia sed ex parte rei quia natura sua talis est quod labatur in praeteritum
Sextum corollarium
Alia propositio essentia divina et quaelibet personarum et omnes simul sicut sunt unicus gradus perfectionis ita sunt eadem aeternitas adaequate
Ex quo sequitur contra magistrum iohannem de rippa quod suppositum etiam in esse personali mensuratur aeternitate et ut sic est aeternitas formaliter quia licet sit suppositorum distinctio est tamen eadem perfectio et eadem aeternitas ymaginatur tamen de Ry quod aeternitas est formaliter mensura rei inmensae Consequenter ymaginatur quod suppositum vel etiam persona ut sic non ponit inmensitatem simpliciter Tamen dico quod mediate mensuratur aeternitate et sic dico quod persona in esse personali est inmensa formaliter
Sequitur quod productio verbi dei mensuratur aeternitate etiam spiratio spiritus sancti patet causa quaere verbum dei licet sit productum tamen semper producitur causa est inmensitas perfectionis et aeternitatis quia ibi non potest esse successio
Ex isto sequitur quod non consurgit ex inperfectione productionis quia dicitur quod continue producitur sicut esset increatura quia ibi videretur esse ex imperfectione causae quia non posset sibi dare totam perfectionem et sic est opposita conditio divinae immensitatis ad conditiones creaturarum
Advertendum quod licet sic loquamur quod dicimus aeternitatem esse mensuram tamen a parte rei nichil aliud est quam ipse deus inmensus et sicut videbitur post ista praedicata sunt imposita propter debilitatem nostri modi concipiendi Aeternitas nichil ponit nisi deum consideratum ut actum simplicissimum et purissimum includentem actualiter et neccessario omnem inmensam perfectionem et excludentem omnem potentialitatem ad aliud acquirendum vel de perdendum et ubi est plenitudo omnis bonitatis inmensae ita proportionaliter dicendum est de locabilitate.
Propositiones
pro cuius materiae declaratione pono propositiones quia boecius discurrit per singula praedicata investigando istam materiam
Prima propositio
prima propositio quanto creatura est perfectior tanto nata est maiorem locum sed res corporales ocupant secundum quantitatem speciei et secundum quod congruit universo unde res corporalis inperfectior bene occupat maiorem locum quam perfectior ut patet de terra respectu hominis propositio patet nam sicut creatura magis ymitatur deum in essentiali perfectione ideo quantum ad loci perfectionem occupationem
Sequitur corollarie quod si daretur suprema intelligentia intelligiblis creabilis infinitum spatium extra caelum occupatet patet nam si secundum propositionem perfectionis sit perfectio magnitudinis loci cum huiusmodi intelligentia in infinitum excederet omnem aliam intelligentiam quantum ad perfectionem sequitur quod etiam in infinitum excederet quantum ad loci occupationem
Sed quaeritur utrum creatura spiritualis sub quantum libet modico loco possit continueri seu situari Quantum est de hoc ymaginandum est quod quaelibet creatura spiritualis suae perfectionis quantitate loci quem occupat potest tamen de potentia dei absoluta maiorem vel minorem occupare utrum detur terminus non distinctio pro praesenti patet de anima humana et eius productione quae successive maiorem partem informat ita quod in infinitum parvam partem prius informat et postea magnum corpus informet et accipiat
Secunda propositio
Alio propositio deus non est proprie in loco sed locus est in ipso dico non dico circumscriptive quia de hoc nullus dubitat hic stat difficultas pro ista propositione sunt multae auctoritates primo auctoritates augustini ut patet per magister distinctione 37 Etiam augustinus in libro 83m quaestionibus dicit quod deus non est alicubi sed in eo sunt res
Tertia propositio
Alia propositio locus vel situs ymaginarius ut divisibilis et creaturae capax infinite recedit a divina capacitate Istud aliqualiter difficile est ad ymaginandum et tamen ibi est punctus huius difficultatis unde ymaginandum est quod deus ratione suae inmensitatis est spera intellectualis cuius centrum est ubique et circumferentia nusquam deinde ymaginandum est quod ex inmensitate dei consurgit aptitudo recipiendi creaturas
et sic est quod annum ymaginandum per modum spatii separati sicut ponebant aliqui antiqui philosophi in quo dicebant mundum esse receptum et productum ymaginandum est quod spatium ymaginarium est infinitum minimus perfectum in recipiendo res et locabilia quam deus quod spatium ymaginarium est etiam reciit creaturas et etiam deus est capax nobilissimo modo dictum spatium quia spatium ymaginarium receptum creaturarum ymaginatur recipi ab ipso deo ita quod deus recipit et creaturas et spatium ymaginarium qua propter videtur quod ipse sit multo magis et perfectus receptivus creaturarum quam huiusmodi spatium ymaginarium ita quod deus est primo et principissime capax in illo genere capiendi et dictum spatium ymaginarium quod derivatur ad minima inmensitate
Quarta propositio
Alia propositio inmensus locus intellectualis potest solum divinam essentiam locare ymaginandum quod licet sit idem a parte rei adaequate aeternitas est mensuratur de ita ymaginandum est quod illa locabilitas solum locet illam divinitatem et quod aeternitas est natura divina sub illa ratione qua vocatur aeternitati mensurat divinam essentiam Et ad hoc propositum satis conformiter descripserunt deum dicit quod deus est spera intellectualis cuius centrum est ubique circumferentia autem nusquam et est optime et proprissime dictum
Sexta propositio
Alia propositio licet creaturae variae intimentur deo et diversimode locemur in eo deus tamen inmense intimatur creaturae quantum est ex parte sui Nam sicut conceditur quod deus unico gradu adequate ad extra omnis effectus Ita etiam quantum ad locabilitatem concedi potest quod unico gradu inmense locat omnia
Septima propositio
Alia propositio quae est de intimatione dei ad creaturas ex gratificatione creaturarum deus non magis intimatur deo et ratione illius maioris intimationis creaturae in deum potest creatura in aliquas operationes in quas non potuit ante gratificationem prima pars huius propositionis patet quia deus semper inmense est intimus creaturae ergo uno tempore non magis intimatur creaturae quam alio tempore
Conclusio
Et sic ex praedictis patet de proprietatibus dei quantum ad ea quae concurrunt duo puncta scilicet ubi et quando Sed dicit Boetius et etiam est dictum superius quod deus non est in aliquo punctorum nec est subiecta proprie sed est quid perfectus substantia etiam ipse est causa loci quia locat et est causa successionis quantum ad tempus et sic non est ibi potest tamen dici quod inproprie est in puncto substantiae et relationis sed in aliis est omnino per supereminentiam quia ut dictum est iam ipse non est in loco sed potius econtra locus est in ipse et ita de aliis proportionaliter potest dici
