In alia lectione Prius fuerunt inductae rationes ad probandum quod possibilis est creaturae fruitio dei absque caritate Circa praesentem materiam advertendum quod doctores faciunt etiam difficultate utrum possit actus moraliter bonus elici stante lege sine speciali concursu dei Et in ista materia quae habet eandem radicem cum materia quae pro praesenti tractatur duplex est ymaginatio

Nam aliqui dicunt quod absolute cum influentia dei generali dei solum quis potest deo frui et actum moraliter bonum elicere

2i dicunt quod ad eliciendum actum moraliter bonum requiritur adiutorium dei spirituale et maxime ad actum fruitivum notandum sufficit consequentiae adiutorium sed requiritur gratia gratificans

Advertendum quod positio gregorii, braguerdini et aliorum quod quis non potest ex puris naturalibus deum super omnia diligere fundant se in hac radice quod voluntas ratione poenae peccati originalis omnem actum suum retorquet in se et ad se et ideo quia actus virtuosus etiam actus deum super omnia diligere fundant se in hac radice quod voluntas ratione peccati diligendi debet habere finem debitum scilicet alium a creatura ideo ad habendum huiusmodi artum requiritur aliquid innans eam et elevans ideo non potest ex eo elevare se super se ideo si debet elevari ut actus suos in finem debitum ordinet requirit aliud elevans

Sed dubitatur utrum gratia gratificans vel caritas se sola sufficiat elevere animam absque hoc quod deus specialiter concurrat sed quod solum concurrat concursu et influxu generali diceretur

primo quod caritas non est a prima natura concurrere ad inclinandum vel elevandum voluntatem nisi deo specialiter concurrente ad eum effectum causa est quod caritas non est causa / 2a subordinata influentiae igitur seu communi scilicet agenti secundum communem influxum ideo dicitur quod ipsa non est aptus nata agere quaequid nisi deus specialiter concurrat quia non est instrumentum nisi specialis concursus dei ideo si subtraheretur specialis concursus dei non sufficeret agere et ideo dato quod caritas poneretur in anima cum influentia dei generale vel ageret quia solum est instrumentum spiritualis influxus dei ita quod non generalis

2o dicitur quod dato quod caritas haberet suum activitatem respectu voluntatis subordinate etoc cum influentia dei generali tamen non sufficeret ad actum fruitivum eiusdem speciei cum actu quae nnc producitur ex caritate scilicet cum influentia nec esset ita nobilis patet ex subordinatione trium causarum respectu huiusmodi actus concurrere cum prima est prima causa scilicet specialis dei influxus et in isto conclusione est superioris speciei et ideo per subtractionem illius impeditur effectus productio

Ideo dicunt sancti et dixerunt doctores quod liberum arbitrium et caritas non sufficiunt ad meritum nec ad temptationes superandas sed specialis dei influxus est principalius concurrens quam aliqua illarum causarum

et sic diceretur quod caritas produceret actum nobilioris speciei quam aliquis habitus moralis naturaliter acquisitus scilicet prout caritas solum ageret cum concursu et influxu dei generali

2o diceretur quod nedum huiusmodi habitus non posset producere actum eiusdem speciei cum actu producto a caritate cum concursu dei speciali sed nec actum ita nobilem sicut in statu innocentiae homo staret et resistens temptationibus unde magister primus parens habuit unde stare potuit sed non bene proficere et cum actu isto non possemus omnibus temptationibus resistere igitur non esset ita nobilis ita in statu innocentiae

Advertendum quod quantum in de materia actuum moraliter bonorum utrum ex puris naturalibus possit quis elicere actum moraliter bonum non discutio

Tamen opinio gregorii fundata est in determinationibus ecclesiae et doctorum cuius ymaginatio est quod ex puris naturalibus voluntas non potest bene ac referre actum suum ad debitum finem etc caret principali circumstantia scilicet fine debito ideo ut bene moraliter agat requiritur gratia non dicit gratia gratificante respectu cuiuscumque actus boni licet respectu aliquorum

unde deus habet specialem influentiam quae non est gratificans qua pulsat peccatorem ut dictum est prius "sto ad ostium et pulso"

Sed quaeretur quomodo aliquis potest bene moraliter operari quia nullo modo videtur esse in potestate creaturae et per consequens non videtur quod possit se disponere ad receptionem caritatis seu gratiae gratificantis

Respondetur quod ista assistentia specialis nulli denegatur ymmo deus continue sic pulsat animam ideo in creatura non requiritur nisi obedientia et quod consequatur in pulsum huiusmodi motionis Sed quomodo illa sequela vel dispositio possit fieri videbitur in solutione 4ti articuli

Advertendum tamen quod tenentes quod ex puris naturalibus cum influentia dei generali solum possit esse actus moraliter bonis Credo quod ymaginatur quod creatura potest sibi aliquem finem temporalem bonum constituere verbi gratia Cuius in politia potest sibi statuere tranquilitatem et pacem pro bono civitatis sine suo bono quia bonum civitatis redundat in suam

Advertendum ulterius quod ratione corruptele creatura naturaliter tendit ad se nec est in potestate sua tendere in finem ultimo nisi concurrente alio nichil omnino tamen per huiusmodi relatione malum evitat dicitur ulterius quod actus moraliter boni non sunt ordinati in finem supremum sed in bonum politiae scilicet tranquillitatem et pacem

sic bonum animalis est debita proportio qualitatum sic bonum politiae est debita proportio partium scilicet pax modo quis sibi potest constituere tale bonum pro fine specialiter politico non loquor de heroycis nec actus civiles requirunt talem relationem in deum et sic deus excusat creaturam quia intendit bene operari quia vult evitare vitia et sic non consurgit malum nisi ordinatio ad se sed ex illa ordinatione vitantur vitia Et sic dicitur quod non requireretur huiusmodi ultimus suus ad actus politicos moraliter bonos 2m hoc quis omnia vitia repelleret propter se ita quod nullum admitteret vitium in politica per huiusmodi ordinationem

Sed difficultas specialis est de fruitione illa videtur esse de supremo genere ideo teneo istam viam quia fruitio dei non est possibili in creatura lege stante in deo specialiter concurrente

Contra arguebatur staret quod quis ex puris naturalibus dictaret practice quod deus esset super omnia diligendus

haberi fuit responsum quod antecedens est falsum tam causa fuit deducta de fide ex infirmitate humanae considerationis etiam malitia excaecat eos et obmibilatur intellectus cum quia diseritur in eius vivificatione ratione culpae tamen quia voluntas quae habet locum inpa?itis in regno animae depravatur ideo etiam alia depravantur tamen etiam quia habitus pravi et volitionis seu actus voluntatis quia sunt in voluntate sunt quaedam apparantiae moventes voluntatem quod volitiones sint cognitiones satis est cum adam et suppono pro nunc

Item intellectus ratione corruptele est infirmus et quasi formicarius sic quod magis inclinatur ad rationes sophisticas quae veras et ad falsitatem quam veritatem recte sicut voluntas

2o potest responderi negando consequentiam dato quod intellectus possit sic dictari et igitur voluntas etc

prima causa est quia voluntas magis est lesa quam intellectus ratione culpae originalis Causa est quia in eadem proportione quia erat nobilior intellectu in eadem est facta magis serva Nam ipsa plus demeruit quam aliae potentiae sibi enim tamquam principali inputatur prima culpa ideo poena est illa maior

2a causa est quia ut dictum est dilectio dei fruitiva in hoc statu scilicet naturae lapsae est nobilior quam in statu innocentiae ergo cum voluntas sit debilior quam erat in statu innocentiae ergo non posset nunc in superiorem actum quam prius potuit quia voluntas est debilita quantum ad executionem suarum operationum

Item concordia doctorum et ecclesiae est quod voluntas non potest temptationem superare ex puris suis naturalibus ergo non posset deum positive fruitive diligere ex puris etc consequentia tenet quia 2m est maioris difficultatis quam primum

Item sicut arguit sanctus bernhardus de diligendodeum voluntas quidquid agit retorquet ad se igitur non potest ad plus quam se unde ellet omnis quaerunt quae sua sunt id est magis afficitur sibi ipsis

Item voluntas post desertam iustitiam facta est ancilla suae affectionis quae est ad commodum vel quae est commodi ita quod est sibi subiecta nec potest non afficere sibi nisi Iuvetur de super

Item pelagius concessit specialem instructionem per scripturam sacram ita quod vi instructionis fidei quis possit informari quod deus sit super omnia diligendus et ideo voluntas potest se conformare illi dictamini et in hoc reprehenditur

Item datur instantia stat quod intellectus dictet a obiectum esse diligendum ut Io ponamus tamen quod maximus conatus voluntatis terminetur ad aliquem gradum citra Io scilicet ut 4or certum est quod voluntas non potest se huic dictamini conformare ergo non mirum si intellectus dictet aliquid diligendum aliqua dilectione qua voluntas non potest

Item arguitur de speciebus dilectionis ut anima christi diligit plus quam anima sortis in va si autem intellectus sortis dictaret forte deum esse diligendum ab ipso sorte a specie non oportet quod voluntas conformet se quia non est in facultate et voluntatis potestate et sic per errorem potest dictare vel per excessum naturalis facultatis

unde prima ratio habet apparentiam in communibus aparationibus subiacentibus voluntati sed non est in potestate voluntatis sed non est in potestate voluntatis quod referat in ultimum finem scilicet ad gloriam et sic de multis aliis quos habet in sua potestate

Ad confirmationem quia sequitur quo quilibet sciret se esse inc??te

Respondetur primo ex dictis non sequitur quod homo posset evidenter quia ad hoc cognoscendum oporteret quod esset evidens sibi quod actus dilectionis dei non posset procedere nisi a caritate sed non dico hoc licet dico quod ita sit unde si esset evidens et homo posset evidenter cognoscere se diligere deum super omnia tunc bene sequitur quod utrumque falsum est et sic eadem probabilitate qua pono positionem in causa eadem probabilitate vel consimili potest quis probabiliter credere se esse in caritate non tamen esset evidens

2o non est evidens ymmo non potest bene naturaliter haberi utrum sit dictamen relativum vel absolutum verbi gratia stat aliquem esse dilectionem dei quae realiter est propter diligentem et stat quod sciat se referre huiusmodi actum ut si quis diligat aliud propter aliquid per subtractione modici benefici vel boni temporalis dimittit illud diligere quod dilexit scilicet deum et valde difficile est cognoscere utrum sit non propter se vel propter aliud ideo non est miranda temporalium affectio quia per ablationem convertitur voluntas ad illa

infertur maximum signum non existendi in caritate quando est tanta affectio temporalium Aliter dicunt quidam scilicet eliphat distinguendo de illo qui est in caritate quia vel habet caritatem intensam vel remissam

de remissa non potest sibi constare ratione remissionis utrum sit fruitio vel non vel utrum sit in caritate

Sed quando est intensa tunc habens experitur fortem motum et contemptum aliorum propter deum Ad veritatem scripturae dicit quod scriptura intelligitur de aeterna dilectione vel aeterno dei odio in praedestinatione vel reprobatione multi praestiti aliquem deo fruebamur aliquando praedestinati fuerunt valde magni peccatores ut dauid petrus paulus etc et sic intelligitur quantum ad aeternam dampnationem vel reprobationem vel intelligitur de gratia finalis perseverantiae

Consequenter ad 2am rationem respondendum est mixta praedicta unde posset primo ostenderi de??y logice quod voluntas non neccessario elicit ymmo licet existate extra caritate posset se disponere et esse in caritate Sed ad mentem argumenti dicitur quod voluntas existens in peccato si habet aliquem actum circa deum habet actum primum quia semper statuit finem temporalem et per consequens utitur deo et sic conventiumque actum eliciat erit de ordinatus quia usus dei et fruitio creaturae cum hoc stat quod sit libera quia illo non obstante potest exercere actum suum circa illud obiectum et circa idem scilicet deum et hoc fruitive dummodo disponeret se debite et sic est finis huius lectionis respondebitur ad 3am rationem in alia lectione