ex qua conclusione infertur alia conclusio quod fides elevat potentiam roborat et illuminat super omnes habitus naturaliter acquisitos Ex qua sequitur contra Averroy in prologo 3ii physicorum dicentem quod instruccioinstructio in aliqua lege est impeditum veritatis etc probatur ergo conclusio principalis quod fides elevat etc probatur per effectum quia facit veritatem arduissimam per assensum actingereattingere quia dictum est ysaiae "nisi credideritis non intelligetis hoc"

Ad idem arguitur ratione primo quia est suprema dispositio supremae Intelligentiae sive potenciaepotentiae intellectus reddens ipsum virtuosissimum igitur antecedens probatur quia maximus vigor intellectus implicatur incredibilium dispositione quae est ex cellentissimaexcellentissima

Item fides est lumen expulsivissimum[?] ignorantiae interius[?] igitur consequentia tenet quia iuxta proporcionemproportionem obiectorum est proporcioproportio habituum

Item si habitus fidei annectitur spirituali assistentiae divinae ergo etc

Item quinto fides tollit motivitatem rationum sophisticarum circa summum bonum et felicitatem varios errores inducenciuminducentium ergo est habitus nobilissimus tenet consequentia quia non est parvum bonum tollere rationes sophisticas circa felicitatem

6to iuxta scripturae testimonium non solum inclinat ad assensum sed ad amorem ergo etc

Languores animae

pro[?] cuius[?] materiae[?] intellectum clariori videndum est qui sunt languores animae quae per fidem curari habent ubi advertendum est quod primaria[?] radix est penapoena originalis culpae et causa est peccatum originale

Primus languor: deformatio imaginis Dei

primus ergo languor est poena per quam anima est ymagoimago dei difformaturdeformatur et post perdit vigorem per quem sensum deberet dominare quia in homine bene disposito anima debet dominari corpori divino despotico[?] Nunc econverso si non sit dei gratia specialis ex poena peccati originalis dominaret mutatur ita quod est subiectio ad sensum ipsius animae

prima pars vocaretur memoria quae proportionatur patri in divinis

2us languor vel 2a pars est quia per huiusmodi perdit rationem rectitudinis acceptando temporalia et in hoc difformaturdeformatur intelligentia per culpam originalem obmiscendo[?] quae pars ymaginacionisimaginationis correspondet filio intantum quod per quendam similitudinem sicut infirmus iudicat amarum dulce sic etiam econverso anima infirmatur iudicando malum bonum et econverso iuxta illud ve qui iudcati malum bonum etc et istum languorem sentientes philosophi dixerunt animam[?] inebricum[?] et dicit macrobius quod ita est in ista vita et istas languores incurrit anima nisi ex speciali dei graciagratia

et in hoc deturpatur ymagoimago spiritus sancti

Secundus languor

3us languor principalis est ex parte humanae complexionis Nam in statu innocentiae non fuisset defectus in humana complexione ymmoimmo viguisset ratione per totum tempus vitae suae nam in infusione animae primaria ipsa anima caret ratione sive usu rationis et post nativitatem et sic corpus non arguat animam non dico de exemptis ut casto[?] et aliis et hoc ex culpa originali et ista complexio terminatur ad brutorum complexionem et ascendit per gradus remissionis

Et sic dicitur circa hoc quod staret esse hominem qui non haberet nisi unum sensum scilicet tactum et quod non potest uti aliis sensibus nec exterioribus nec interioribus nec intellectione de factu sunt aliqui non habentes auditum eciam non habentes visum nec requiritur gustus quia puer in utero matris capit cibum et non per gustum et sic eciam alia vegetabilia et ideo possibile est quod sic aliquis homo qui non exerceat nisi vim tactus sic quod alias operacionesoperationes non exerceat nec eciam operacionesoperationes superiores Confirmatur quia forma substantialis posset educi sub aliqua dispositione sub qua non posset debite exercere omnes suas operacionesoperationes

Aliquae propositiones

Circa hoc dicuntur duo prima propositio non facit formam substantialem esse in materia cum dispositione quin possit cum illa aliqualiter[?] operationem exercere patet quia maxime esset ociosumotiosum in natura si nichilnihil operaretur et natura abhorret vacuum simpliciter 2a disposiciodispositio sub qua sufficit aliquam suarum operacionumoperationum exercere sufficit ad eius eductionem hoc conservationem et eductionem hoc videmus in elementis Nam aqua diu stat sub dispositione sibi convenienter etiam in generatione elementarum Ex ista radice posset fundari quod complexio seu dispositio sub qua creatur forma anima humana illa est immediata dispositioni sub qua est forma bruti vel vegetabilis patet quia stat quod forma educatur sub minima[?] operatione humana scilicet dispositione tactiva et ista est minima pro rationabili creatura vel forte vegetabili si non sit ordo essencialisessentialis ergo quaecumque minor debetur illa est brutalis

Sequitur primo quod ex gradibus operacionumoperationum cognoscendi specifice distinctis contentis sub intellectis non concluditur quod possint esse multae species aut diversae sub specie humana vel potest sic dici non concluditur diversitas specifica creaturarum rationabilium producibilium sub specie humana Aliqui voluerunt dicere quod ymaginabilisimaginabilis esset creatura quae intelligeret confuse solum Alia componendo et dividendo solum Alia sylogizandosyllogizando ita quod essent gradus specifici[?] sub specie humana creabiles ita quod ex illis operacionibusoperationibus essent diversae species quod non dicendum quia istae possunt esse in eadem specie ymmoimmo de facto aliqua conclusio est demonstrabilis sorti quae non platoni et hoc solum ratione complexionis organicae et sic magis reducenda est talis diversitas specifica ad diversitatem complexionum organorum etc Ex quo patet quod falsum est quod potest communicari alicui esse voluntarium non cognoscitionem[?]

Sed diceres esse intellectum est superius vel diceres sic esse intellectivum et esse volitivum cognitivum sunt subordinata ergo unum potest alicui communicari sine altero dicitur quod non habet ordine ymmoimmo non sunt subordinata quia omne volitivum est intellectivum et econverso unde esse volitivum non est nisi esse appetitivum intellectualiter et sic non stat unum communicari sine alio sed forte volitivum habet rationem passionis et intellectum subiecti sed quidquid sit de hoc dicitur quod istae denominacionesdenominationes sunt convertibiles et ista infirmitas provenit ex peccato originali et habuissemus organa bene disposita si mansissemus in statu naturae integre et sic ista est multis causa ignorandi

Tertius languor

3us languor est consuetudo audiendi errores Comentator 3ii physicorum dicit quod consuetudo audiendi falsa est impedimentum in acquisicioneacquisitione veritatis vel dicitur quod numerabiliter[?] impedit veritatem quia propter confirmationem quandoque creduntur et dicit hoc commentator in prologo 3ii physicorum et tullius in de tusscolnis quaestionibus natura tales nos genuit ut si ipsam intueremur nos duceret ad vitam beatam sed illos igniculos[?] quos nobis dedit natura mala consuetudine extinguimus et ista fuit causa ydolatriaeidolatriae apud filios ysraliel et postea semper continuate[?] et sic inducitur quod periculosum est are malum exemplum quia contingit quod in perpetuum continuetur Et articulos[?] docuit ne Iuvenes male asuescerentassuescerent

Quartus languor

4a infirmitas est affectio praevia quae est sui obiecti offensiva sub ratione boni quia amor et odium pervertunt Iudicium Et ergo boecius primo de consolatione iubet passiones tolli si intellectus debeat bene iudicare et sapientia 2o "malicia excaecavit eos" Et psalmista "Iniquitates meae supergressae sunt caput meum et lumen oculorum meorum non est mecum"

Aliquae conclusiones

Istis igitur praemissis ut aliqualiter deveniatur ad materiam principalem Una propositio anima cum influenciainfluentia dei generali plus movetur apparenciisapparentiis sophisticis quam veritatis vel apparentia veritatis ita quod falsitas plus movet quam veritas exceptis saltem evidentissimis veritatibus Ex hoc satis tangit philosophus in topicis dicens Quaedam falsa quibusdam veris sunt probabiliora et hoc excue[?] corruptela quia verum quantum est ex se non movet nisi ad assensum et quaelibet falsitas quantum est ex se movet ad discensum[?] Sed est in nobis quantum ad hoc sicut de in firmoinfirmo iudicare dulce amarum

2a propositio attenta animae vulneratione et laboribus ipsa in humana investigacioneinvestigatione indiget quadam fide vel proportionale fidei rum[?] permio[?] elementorum oportet addiscentem credere Similiter in phlosophyaphlosophia quaedam principia recipiuntur quadam fide et non sunt de se evidentia EciamEtiam petitiones assumuntur in mathematica et geometria quae non sunt evidentes similiter ptollomeus in almagesti praesupponit ecentricos[?] et epiciclosepicyclos quae tamen non fuit diutite[?] esse

dici potest corelarie[?] est quod maxime pars scientiae humanitus iuvente est quaedam fides ex defectu rationum ad illa quibus assentimus fide et ex defectu rationi ad contrarium ex debilitate humanae in se vestigationis et sic intellectus indiget fide

Ex quo sequitur quod de quacumque de infinitum plus ignoramus quam scimus Conclusio quod cognoscere se meritum cognoscere est cognoscere maximum cognoscibilium quia est propositio disponens ad fidem et tollit superbia unde de caelo venit note[?] solitos[?]

et ymmoimmo ad hanc veniens maximos philosophus reputatur Unde socrates hoc unum scio quod nescio

dicitur ulterius quod licet geometria sit de quantitate continua quia maxime faciliter est cognoscibilis tamen humanitus non et[?] est proprie et praescientiae scibile de aliqua re quanta sit et per consequens geometria fundat se super principia ignota probatur si sic vel hoc esset per aliam mensuram vel aliam quantitatem et hoc non quia non potest constare quod inter a quantitatem et b non sit excessus quia non est medium concludendi quia una non excedet aliam quia non sequitur non percipitur excessus ergo non est quia forte indivisibiliter unum excedat aliud Item si dicatur quod quantitas sit nota quaeritur quomodo sit nota si dicatur est de se nota quia pluries est percepta probo quia non sufficit sed semper per aliam et nulla est ex se nota quia detur illa per quam dicis per se notam et sit a pono casum quod omnes res mundi praeter istam duplentur tunc stante isto casu intellectus iudicabit quia ista res sit a sit subduplata quia supponitur quod huiusmodi subduplaciosubduplatio aliarum rerum lateat Alius casus subduplentur omnes aliae res ipsa non subduplatur quia iudicabitur duple quantitatis in ordine ad quantitatem secundum quam prius iudicabitur 3us casus ipsa duplata et similiter aliis eciam ipsa reputaretur aequalis sicut prius maneat ergo tantae quantitatis et aliae omnes subduplentum[?] tunc intellectus iudicabit a esse maius et subponitur quod semper lateat duplacioduplatio vel subduplaciosubduplatio Etiam potest exemplificari de motu augmentationis et motu locali ymmo de velocitate et tarditate ponamus quod omnes motus mundi veloci[?]r[?] insensibiliter apud me staret quod sortem iudicaret vixisse per valde modicum tempus et tamen vixisset per valde magnum tempus tt sicut nunc fit per ymaginationemimaginationem una revoluciorevolutio fieret semper centum revolutiones vel ponatur quod retardaretur et sic potest salvari per homines diutius viverent per talem velocitatem motus caeli quia melius conservaretis et potest iuxta illud dici de peryodisperiodis et sicut potest salvari quod aliqui fuerunt velociores et hoc per retardationem motuum et quod fuerunt melius complexionati propter velocitatem motuum caeli et sicut intellectus potest infinitis modis falli et indiget quadam credulitate Ex praedictis patet de infirmitate humani intellectus et postea videbitur de anima

Circa textum

Circa textum patrem posset generare filium et filium non posse generare non dicit aliquam perfectionem in patre vel aliquam perfectionem in filio quia filius est tota perfeccioperfectio quae est patre Unde generare filium est proprietas personalis et ista nichilnihil perfectionis super addit

PrevBack to TopNext

On this page

Lectio 8, De fide

Conclusio ad questionem originalem