Text List

Table of Contents

Only show available transcriptions

Commentarius in Libros Sententiarum

Liber 1

Prologus

Distinctio 1

Distinctio 2

Distinctio 3

Distinctio 4

Distinctio 5

Distinctio 6

Distinctio 7

Distinctio 8

Distinctio 9

Distinctio 10

Distinctio 11

Distinctio 12

Distinctio 13

Distinctio 14-16

Distinctio 17

Distinctio 18

Distinctio 19

Distinctio 20

Distinctio 21

Distinctio 22

Distinctio 23-25

Distinctio 26

Distinctio 27

Distinctio 28

Distinctio 29

Distinctio 30

Distinctio 31

Distinctio 32

Distinctio 33

Distinctio 34

Distinctio 35

Distinctio 36

Distinctio 37

Distinctio 38-40

Distinctio 41

Distinctio 42

Distinctio 43

Distinctio 44

Distinctio 45

Distinctio 46

Distinctio 47

Distinctio 48

Liber 2

Distinctio 1

Distinctio 2

Distinctio 3

Distinctio 4

Distinctio 5

Distinctio 6

Distinctio 7

Distinctio 8

Distinctio 9

Distinctio 10

Distinctio 11

Distinctio 12

Distinctio 13

Distinctio 14-16

Distinctio 17

Distinctio 18

Distinctio 19

Distinctio 20

Distinctio 21

Distinctio 22

Distinctio 23-25

Distinctio 26

Distinctio 27

Distinctio 28

Distinctio 29

Distinctio 30

Distinctio 31

Distinctio 32

Distinctio 33

Distinctio 34

Distinctio 35

Distinctio 36

Distinctio 37

Distinctio 38-40

Distinctio 41

Distinctio 42

Distinctio 43

Distinctio 44

Liber 3

Distinctio 1

Distinctio 2

Distinctio 3

Distinctio 4

Distinctio 5

Distinctio 6

Distinctio 7

Distinctio 8

Distinctio 9

Distinctio 10

Distinctio 11

Distinctio 12

Distinctio 13

Distinctio 14-16

Distinctio 17

Distinctio 18

Distinctio 19

Distinctio 20

Distinctio 21

Distinctio 22

Distinctio 23-25

Distinctio 26

Distinctio 27

Distinctio 28

Distinctio 29

Distinctio 30

Distinctio 31

Distinctio 32

Distinctio 33

Distinctio 34

Distinctio 35

Distinctio 36

Distinctio 37

Distinctio 38-40

Liber 4

Distinctio 1

Distinctio 2

Distinctio 3

Distinctio 4

Distinctio 5

Distinctio 6

Distinctio 7

Distinctio 8

Distinctio 9

Distinctio 10

Distinctio 11

Distinctio 12

Distinctio 13

Distinctio 14-16

Distinctio 17

Distinctio 18

Distinctio 19

Distinctio 20

Distinctio 21

Distinctio 22

Distinctio 23-25

Distinctio 26

Distinctio 27

Distinctio 28

Distinctio 29

Distinctio 30

Distinctio 31

Distinctio 32

Distinctio 33

Distinctio 34

Distinctio 35

Distinctio 36

Distinctio 37

Distinctio 38-40

Distinctio 41

Distinctio 42

Distinctio 43

Distinctio 44

Distinctio 45

Distinctio 46

Distinctio 47

Distinctio 48

Distinctio 49

Distinctio 50

Prev

How to Cite

Next

Distinctio 36

Circa textum

1

Distinctio. 36. li. i. magistri in qua postquam dixit quodcreata a deo cogni ta sint: docet quo res in deo sint quia cognitum dicitur esse in cognoscente.

2

SOlet hic que ri cum omnia dicantur es se in dei cognitioe seu praesentia vel in deo per cognitionem etc. Hic signatur distinctio. 36. huius primi: in qua postquam in praecedenti distinctione ostendit magister quomodo dei cognitio clare aperitur: nunc in hac distinctione quomodo sint res in deo modo ostem ditur. Et partitur in tres partes principales. In prima panditur res esse in deo. In secunda dicitur per ipsum et eo. In tertia ponitur epilogatio. prima in principio: secunda ibi. Promde si diligenter inspiciamus: terti a ibi. In praemissis apertum est quod in dei cogni. etc. tertia parte indiuisa manente. Prima pars in qua panditur res esse in deo in tres partes scinditur. In prima ostendit quod non in essentia: sed in praesentia dei res tenentur. In secunda quod omnis malicia at que nequicia ex hinc relegantur. In tertia quod deus noticia cognoscit vicia: sed non approbantur. prima in principio: secunda ibi host predicta quaeritur cum omnia dicantur tertia ibi. Et inde est quod etc. Et tunc sequitur illa secunda particula. Proinde si diligenter inspiciamus: in qua res dicitur per deum esse et ex deo diuiditur in tres. In prima horum fit ostensio inconuenientia. In secunda appropriatio et differentia. In tertia de et ex positio notatur varia. prima in principio secunda ibi: Praeterea sciendum est quod licet etc. tertia ibi. Illud etiam hic aduertendum est etc. Et haec est diuisio praesentis etc.

Quaestio

3

Questio ista docet de ideis rerum in deo relucetibus quam ostendant nobilitate: in qua questione notat Auicenna et eius abbreviatorem habericuque et habetur a scoto in isto loco q. vnica. Arca quam etc. vtrum omne perfectum et imperfectum in deo vita dicatur. Et arguitur quod non triplici medio.

4

¶ Primo sic. Sic in deo res representantur sicut facte sunt: aut fiende in genere proprio sed non omne ens erfectum aut imperfectum viuit in proprio gene igitur nec in deo. maior patet: quia illa est ve ra rei representatio qualis est in deo quae rem repraesentat vt est: veritas enim est adequatio rei ad intellectum. Sed minor patet per Dionysium in libro de diuinis nominibus tres enim secundum eum extant rerum proprieta tes: esse solum in lapidibus: viuere solum in brutis: esse viuere et intelligere: vt in no bis atque spiritibus.

5

¶ Secundo arguitur sic. Si cuncta viuunt in deo: aut vita vegetatiua: aut sensitiua: aut intellectiua: sed nec sic nec sic. igitur etc. maior patet auctoritate philosophi in. 2 de anima. qui hanc triplicem vitam solum posuit: sed minor patet. Primodo quod non vita vegetatiua: aut sensitiua: quia deus extat incorporeus: he autem vitae solum suut in corporeis. patet per philosophum in eodem. et Auicenna in canone: et probatur puor uon vita intellectiua: quia mala intelli guntur a deo: non tamen dicitur quod mala viuant in deo aut peccata: et ita non suffien sola noticia.

6

¶ Tertio arguitur sic: nihil viuit in deo cuius deus non habeat propriam ideam: sed non omne ens perfectum et imper fectum habet ideam in deo. igitur etc. ia ior patet. viuere enim in deo nihil aliud est quam propriam in deo habere ideam. Unde Aug. 5. super Sen. ad litteram. Omnia dicuntur in ipso fuisse vita non in sua natura: quia omnia nouerat antequam fierent. Sed probatur minor. tum de contingentibus quae non videntur ideam habere in deo: cum sint idee solum necessariorum: et ideo cum cuncta ad extra contingenter producantur sequitur quod nullius sit idea: tum de materia prima quae secundum philosophum primo phisicorum solum est co gnoscibilis per anologiam ad formam. In oppositum est illud Ioh. 1st quod factum est in ipso vita erat. Et ibidem in glosa. Augustinus Cum igitur omne ens tam perfectum quam imperfectum a deo sit factum: sequitur: idem inquit ans. in suo mod nologion creatura in creatore creatrix est es sentia.

7

¶ In ista quaestione sunt tres articuliPrimus est terminorum declaratiuus Quorum Secundus est quaestionis responsiuus. Tertius est terminorum motiuus.

8

¶ Quantum ad primum articu lum: termini sunt vita: perfectum et imperfectum.

9

¶ Tlita enim a vi dicitur. super esse enim quae prima est rerum perfectio: vt docet Dionysius. 5 de diui. nominibus: addit vita vimu specialem. Solet autem quo ad nunc spectat vi ta capi tripliciter. Uno modo dicitur actus primus in quo et a quo vigor talis egreditur sicut in deo est intellectus in actu primo et in spiritibus et in caeteris anima: et isto modo dicit philosophus in. 2. de anima quod viuere viuentibus est esse. Secundo dicitur vita interior operatio seu actus secundus a tali actu primo egrediens: et isto modo dicit commentator: propositione de causis: diffiniendo vitam. vita inquit est processio proce dens ab ente primo quieto etiam sempiter no: in deo enim dicitur ista vita continuum intelligere suiipsius et aliorum per ideas: hic enim intelligere quasi procedit a diuino intel lectu: et diuina essentia quae sunt ens primum ens quietum et sempiternum: vnde et ei can tatur: Rerum deus tenax vigor: immotus in te permanet: in spiritibus autem beatis et no bis ista vita dicitur operatio interior comtinua in angelis per continuam contemplatio nem: in nobis aut contemplationem: aut corpus viuificando: et dicit commentator quod procedit primo ab ente primo: scilicet ab essentia animae seu angeli. Secundo ab ente quieto: quia secundum philosophum in. 7. philosophicorum: sedendo et quiescen do fit anima prudens et sapiens. Tertio dicit quod procedit ab ente sempiterno: hoc intel ligitur simpliciter: si ad deum referatur a quae originatur omnis vita: si autem intelligatur de angelis et anima rationali intelligitur ens sempiternum supposita voluntate dei: vnde pitulo in thimeo: loquens in persona dei lo quentis angelis. O dii deorum quorum ego opifex idemquem pater vos opera mea estis: natura quidem dissolubilia: me autem volente indissolubilia. In anima autem vegetabili et sensitiua dicitur ens sempiternum respectiue: quia variatis operationibus permanet plus anima: ita quod sit sensus sempiternum id est durans multum: sicut illud Uiuat rex in aeternum id est multum. Multum autem durant tales animae respectu suarum operationum. Et ista vita in nobis est tri plex vt innuitur in. 3. propositionis de cau sis commento: scilicet diuina: intellectualis: et animalis. Dicitur animalis inquantum influit in corpus. Dicitur intellectualis inquam tum cogitatione creaturas meditatur. Dicitur diuina dum per extasim in creatorem sublevatur. Tertio dicitur vita exterior viuentis operatio et sic simbolice deo vita attribuitur dum extra se operatur. Et de motoribus orbium dicunt philosophi quod eorum vita est mouere caelum: et philosophus in libro ethicorum dicit quod vniuscuiusque vita est id in quo se oc cupat. Capitur autem vita in proposito secundo modo pro operatione scilicet interiori seu habitu interno.

10

¶ Secundus terminus est perfectum: vnde perfectum est cui nihil deest: vnde perfectum secundumAristo in quinto methaphi. capitulo de perfecto dicitur tripliciter. Uno modo dicitur perfectum cuius nihil est extra accipere: et si di catur simpliciter sic solus deus est perfectus qui omnia habet: aut formaliter: aut eminenter: aut exemplariter: aut virtuali ter: aut dicitur secundum quid: et sic dicitur homo perfectus: quando ea habet quae requiruntur ad esse perfectum hominis et nibil de his sibi deest. Secundo dicitur perfectum quod habet virtutem in esse comple tam fundatam: et non habet quo ad hoc ex cedens: et si dicatur simpliciter sic: sed de us est perfectus: si secundum quid dicimus: iste est perfectus medicus: aut perfectus gram maticus: quia habet talem artem: et intantum quod a nullo in tali arte exceditur. Et iste modus capiendi perfectum solet aliquando ad mala conferri: sicut dicitur hic est perfectus latro: aut perfectus calumniator: sieut etiam dicunt hic bonus latro: hic est bon calumniator. Tertio dicitur perfectum id cuius est finis studiosus et bonus: finis enim operi nomen imponit: et quia finis est vltimum operis solet etiam hoc modo perfectum ad mala transferri: hoc est perfecte perditum: aut perfecto corruptum. Et istorum trium modorum patet or do: prius enim res in suo esse consideratur circa quod est primus modus. Secundo eius intelligitur virtus: circa quam est secundus modus Tertio finis per virtutem acquisitus: circa quam est tertius: licet enim finis prior sit in intentione tamen vltimus est in excutione. Capitur autem perfectum in nostra quaestione his tribus modis

11

¶ Tertius terminus est imperfectum: et est oppositum perfecto: ideo quotiens dicifter perfe ctum totiens et imperfectum secundum regulam philosophi: qua tiens difitur potentia totiens et actus in. 5. methaca. de potestate: dicitur igitur tripliciter imper fectum. Primo quo ad esse: et hoc quia vel tota liter caret esse: sicut sunt purae negationes et peccata formaliter: vel quia aliquo caret esse quod sibi posset inesse aut ratione entis aut genialissimi sui: aut naturae proprie. Isto modo quaelibet creatura est imperfecta: quia cuili bet inquantum est ens non repugnat infinitas quae est perfectio et tamen quaelibet est finita: sicut dicit Aristo. quod talpa dicitur ceca non inquantum talpa: sed inquantum animal: quia animali non repugnat visio. Secundo dic tur imperfectum respectu virtutis quod scilicet non habet plenam correspondentem virtutem quam deberet: sicut dicitur imperfectus medic aut musicus qui tantam non attingit artis virtutem. Tertio dicitur imperfectum quod fine caret debito: sicut sunt peruersi spiritus: aut a fine auertit sicut mala: et de his tribus intelligitur quaestio vtrum viuant in deo. Et tantum de primo articulo. Quatum ad secundum articulum sunt tres conclusiones. prima est de esse e sentiae perfecti et imperfecti. secunda de eo rum vita in deo: tertia de eorum extra existen tia respectiue ad vitam qua viuunt in deo

12

¶ Prima est haec. A perfectissimo creabili vsque ad imperfectissimum inclusiue ab aeter no nullum habet esse essentiae. Antequam probe tur conclusio: Noto quod creatura consideratur secundum triplex esse: primum esse est esse in deo: et hoc esse est triplex seu triplicer dictum. Primi est esse virtualiter sicut effectus in causa producente: et hoc est ratione potentiae. Secundum est ratione causae exemplaris: et hoc est esse ideale. Tertium est eminentiae: et hoc est essentie diuine: in qua omnia eminenter continemtur. Secundum esse principale vocatur esse essentiae: et hoc est esse rerum diffinitiuum. Tertium vocatur esse existentiae dum actu sit. Tunc probatur conclusio sic. si enim esse tale ab aeterno esset rerum essentiae ab aeterno: plura forent eterna: sed hoc fides non patitur: igitur nullum tale est: maior patet: quid enim est aliud esse ab eterno quam esse aeternum non videtur. Confirmatur istud enim esse essentiae si ab aeterno est: quaero a quo est: aut a se: aut a deo: si a se igitur ab aeterno plura sunt a se: si a deo cum non produ cantur actu voluntatis diuine: secundum sic ponentes producerentur per intellectum di uinum: et per consequens necessario cum sit potentia naturalis: et ita necessario se habet intellectus diuinus ad aliud a se quod est maximum inconue niens: caeterum secundo si sit tale esse vbi est re rum creatio cum sit de nihilo: et tamen illo esse posito ab aeterno creanda illud supponerent vbi iterum adnihilatio: videtur enim quod tunc deus vnam creaturam non posset adnihilare quae sunt manifesta inconuenientia. Et si dicatur quod quidditates rerum abstrahunt a productione ab esse ab aeterno: ab esse vbique etc. fateor hoc quod abstrahunt et quod possum considerare: verbi gratia: humanitatem non consi derando sortem: et ipsam considerare abstra hendo a productione: quia abstrahentium non est mendacium. tamen quin simpliciter producatur et creetur totum positiuum quod est in homine non videtur: als rerum non esset vera creatio. vnde dico quod ante creationem mundi in nullo esse erant cres turae distincte a deo.

13

¶ Ex quo patet defectus doctoris solennis qui posuit in sum ma esse essentiae rerum aeternum per respectum ac causam exemplantem seu exemplar: ita quod diuinus intellectus necessario hic esse essen tie producebat: quia inquit: sicut omne ens esti possibile ita omue non ens est impossibile: et ita si creatura non haberet esse essen tie antequam produceretur nequiret produci: pater oppositum ex conclusione. Et confirmo ratione do ctoris subtilis in hac distinctione. Undecum que est aliqua causa agens necessario sper produem primo effectum perfectiorem quem potest. patet de igne qui producit tantum calorem in principio quam tum potest. Intellettus autem diuinus est causa agens mere necessario: vt precedit voluntatem et sic producit secundum eum esse essentiae sic etiam producit ideas: et cum prius ordine naturae ideas producat quam hic esse essentiae: sequitur quod idee habebunt esse essentiae distinctum: cum hoc esse perfectius sit en te rationis: quod negat iste opinans: inquit enim quod idee nihil aliud sunt in mente diuina nisi essentia diuina cognita vt diuersimode a creaturis imitabilis: et quod dicit quod sicut omne ens est possibile: sic omne non ens est impossibile ex permutata proportione: quia sicut se habet ens ad non ens: sic possibile ad impossibile. Dico quod modus iste arguendi ortum habet ab euclide. 15. et. 16. com clusionibus: de multiplicationibus et submultiplicationibus: vnde non tenet quando fit comparatio inferioris ad superius comparando primum ad tertium: et secundum ad quartum: sed comparando primum ad tertium. et quartum ad secundum: vt dicendo: sicut omne ens est possibile: sic omne impossibile est non ens et ista est vera. Et si dicatur quod res est produ cibilis antequam producatur. igitur cum producibilitas sit respectus requirit fundamentum in quo fundetur: illud non videtur nisi esse es lentiae: tum quia scientia est necessariorum secundum philosophum in 1. posteriorum quod non esset si cuncta quae sunt in creatis voluntate dei produce rentur. Dico quod ista producibilitas solum dicit potentiam logicam id est non est repugnantia quon homo posset produci: aut aliud: et ista nihil requirit pro fundamento: vel dicatur quod funda tur in idea quae est in mente diuina. Et si di catur quod tunc idea posset creari. negatur consequenta illo enim modo dicetur idea producibilis c. sicut dicitur de sapientia dei. Omnibus mobilibus mobilior est: non quidem debet intelligi formaliter: cum vbique sit vt patebit in sequenti distinctione: sed effecti ue: quia stabilis manens dat cuncta moue ri: sic idea est producibilis significatiue seu representatiue: quia repraesentat intellectui diuino rem creandam: et dum dicitur scientia necessariorum est: dicitur: quod ista necessitas est in isto esse ideali non in esse quidditatiuo: vbi a fantasiis depurati clare vident veritatem vt declarat doctor subtilis huius primi distinctione. 3. q. 4. Ista enim contemplabilia videntur in libro vitae tripliciter. Primo tamquam in causante nobis noticiam horum. vnde dicfiter. Signatum est super nos lumen vultus tui domine. Secundo tanquam in continente ista obiecta propria proxima: quia idee sunt in essentia piuina quae idem est diuino intellectui. vnde Aug. 9. de trini. Intueamur inuiolabilem veritatem ex qua diffiniamus qualis esse mens hominis sempiternis rationibus debeat. Et eiusdem capitulo. 17. Artem ineffa biliter pulchram super aciem mentis simplici intelligentia capientes. Et eodem capitulo. 16. In illa veritate ex qua temporaliter temporalia facta sunt omnia: formam conspici mus: atque inde conceptam veracem noticiam tamquam verbum apud nos habemus. Item li. 14. vbi sunt inquit illae regulae scriptae nisi s in libro lucis. Liber vero lucis vocatur in tellectus diuinus. Tertio videntur ista con templabilia in libro vitae sicut in obiecto remoto ad deum cuncta referendo: vnde perfectius triangulum nouit qui refert: vt est trinitatis summae vestigium quam qui solum vt euclides diffiniuit. Et si obiicitur quod sic dicere: est doctori subtili contradicere quoa posuit quidditates rerum et essetiae: esse distin ctas ab esse existentiae et ab aeterno: quantum mi hi dominus intelligere doctorem subtilem dedit: Di co quod non est opinio sua: immo in praesenti distinctione ex intentione oppositum dicit: innuendo quod totum quod est in creatura est ex tempore: bene tamen est ibi distinctio formalis sicut inter humanitatem et animalitatem et caeteras quidditates: non enim videt quomodo posset esse creatio aut adnihilatio si istud poneretur: vnde esse essentiae rerum ante suum existere solum ponit esse ideale quod est ens rationis in mente diuina: nec apparet de qua seruiret istud esse essentiae vnde patet quod ista opinio est aut gandistica a gandauo: aut prouin cialis a Frantur. de maro. qui fuit de prouin cia prouinciae: aut turonica a boneto: non scotica a doctore subtili: sicut eorum quidam somniando dicit quod iste quidditates ortu habuerunt non in scotia aut francia: verum dicit sic accipiendo sed locis praedictis.

14

¶ Secun da conclusio est de vita creabilium in deo an quam creentur: et est omne creabile positiuum vita viuit in dei sapientia qua carent sola priva tiua. Et vt melius capiatur conclusio. Noto quod ad productionem rerum requiritur specialiter triplex diuinum attributum: potentia: scien tia et voluntas. Potentia autem non sufficit: vt sit ad hoc quod creabilia viuant in deo: si enim per impossibile ad imagiationem quorundam gentilium sol esset causa prima: produceret creabilia: et tamen in sole non viuerent: cum etiam sol non habeat vitam Secundo etiam non sufficit scientia: mali enim et peccata a deo cognoscuntur non tamen vi uunt in deo. Haec autem duo potentia et scien tia sufficiunt vt dicantur res in deo viuere: quae scilicet potest deus operari et noscere: per tertium autem scilicet per voluntatem res sunt in esse existentie. Actu. 17. In ipso mouemur vi uimus et sumus: sumus quo ad esse primum: viuimus per virtutem: mouemur per ope rationem: hoc habito probatur prima pars scilicet quod omne creabile positiuum viuit in dei scientia. Illud viuit in deo quod potest deus operari et cognoscere: sed omne creabile est huiusmodi. igitur maior patet ex declaratione praehabita. Unde haec tria se habent per ordinem: primo posse. secundo cognoscere. tertio viuere: mala enim noscit deus sed non viuunt. maior patet ex prima propositione de causis. causa prima plus in / fluit super causatum suum quam causa secunda. Et dicit. Qui viuit in aeternum creauit omnia simul. Et si quaeratur: quid est proprie vi uere in deo. Respondeo quod nihil aliud es est nisi habere ideam in deo.

15

¶ Ex quo pa tet defectus Auicen. et algamelis abbreuiatoris eius dicentium solum deum co gnoscere vniuersalia et particularia in vni uersali non in particulari. Et dant exemplum: sicut si aliquis distincte cognosce ret quamcumque orbium et planetarum distantiam omnem eclipsim in vniuersali cognosceret non tamen hanc in particulari: quia non cognoscitur nisi sensu: sic inquiunt de deo. Sed hoc patet manifeste falsum: opor tet enim diuinam prouidentiam cui cura est de omnibus omnia distincte cognoscere vt cuilibet sciat prouidere quod suum est: vnde et dominus apostolis dicit. Sed et capilli oapitis vestri omnes numerati sunt numquid et duo passeres veneunt dipondio et vnus illorum non est in obliuione coram deo. Et alexander epicurus dicit subpeplo iunonis et a barba iouis est: quico quid est: quicquid erit: quicquid fuit. Et si quaeratur: an aliqua perfectius viuant in deo quam alia: dico quod non: quia vt patuit supra idee non dicunt perfectionem simpliciter sed bene principalitatem. Relationes enim licet non dicant perfectionem: dicunt tamem principalitatem: sicut patet in aucto ritate quam attribuit hylarius patri: et sub auctoritate attributa filio et relatiuis sup positionis: et suppositionis vt de dominio et seruitute.

16

¶ Secunda pars conclusio nis dicit: quod priuatiua non viuunt in deo: si cut sunt mala culpae: aut vitia: aut defecti quicumque. probatur clare: quia vt patuit ni hil viuit in deo nisi habeat ideam in eo: viuere enim in deo est ideari in eo: sed huiusmodi priuatiua in eo non habent ideam: ideo etc. vnde subtiliter: et Ioh. primo scribitur postquam dicit. Omnia per ipsum facta sunt: dicit: et sine ipso factum est nihil id est pec catum seu priuatio quae causam non habet efficientem sed deficientem: et concludit: quod factum est in ipso vita erat. Et si quaeratur quomodo cognoscit deus mala nisi eorum habeat ideas. Di co quod per ideam bonorum. vnde philosophus primo phisicorum: contra empedoclem: dicit re ctum est iudex sui et obliqui: vnde sicut si lux cognosceret seu haberet visum seipsa cognosceret tenebras: sic deus per ideas bonorum cognoscit malicias rerum: seu naturales seu crimiosas.

17

¶ Tertia conclusio est: de vita creabilium in deo in respectu ad suum proprium existere: que longe excellentior est rerum vita in deo quam earum existentia propria. Unde Aug. in. 5. superSen. ad litteram. Omnia priusquam fierent erant noticia facientis: et vtique ibi meliora: vbi eterna: vbi veriora et incommutabilia. Et con firmatur ratione: nobilius est res vbi extat deus quam vbi pura extat creatura: sed in deo creatura est deus. vnde Ansel. in monologion. Creatura in creatore creatrix est essentia. In genere proprio pura vanitas. nquit Salomodo. Uanitas vanitatum et omnia vanitas. Et si dicatur quod res in proprio gene est secundum principia intrinseca secundum propriam enti tatem et singulariter: In deo autem solum secundum quandam ideam que est respectus rationis et secundum uid. Et ita videtur verius res in se quam in deo Hic dicit doct. deuotus huius distinctionis q. 4. quod res habent triplex este. scilicet in deo: in anima et in mundo sensibili. Tunc dicit quod comparando rem ad seipsam: vt si quaereretur vbi verius res habet esse: an in deo: an in anima: an in seipsa. dicit quod in seipsa: quia habet suam en titatem propriam quam alibi non habet. Si autem fiat comparatio rei ad suam similitudinem: cum rei similitudo in deo sit aeterna: et deus verius est res in deo id est similitudo rei: quam res in seipsa vbi est res mutabilis: ita etiam cum similitudo rei in anima sit spiritualis: et res aliquotiens corporea: tunc nobilius est res i anima quam gene re proprio. Et tantum de secundo articulo. Quantum ad tertium articulum: sunt tres difficultates iuxta tres conclusiones.

18

¶ Prima difficultas: quod est perfectissmum creatum: et quod imperfectissimum. Respondit Aug. in li. confes. O domine duo formasti. vnum prope te: et aliud prope nihil. prope te naturam angelican prope nihil materiam primam. perfectissimum igitur creatum est angelica natura: imperfectissimum materia prima: et intelligitur hoc dictum de absolutis propter respectus qui non dicunt perfectionem. nam non est perfectior potentialitas fundata in materia quam sit materia.

19

¶ Secunda difficultas: qualis est vita quae viuunt creabilia in deo: an speculatiua in practica. dicit doctor subtilis in repor tatis pariens: hac distinctione q. 4. quod est pra ctica: quia idee sunt exemplaria ad modum an tis summum dirigens artificem in executione operis.

20

¶ Tertia difficultas. quis est excellentior modus essendi in deo: an per eminentiam in diuinitate: an per virtutem in potentia: aut per exemplar in intellectu Dico quod aequalis sunt nobilitatis identice cum sint vnus deus: tamen esse per exemplar diuinum est formaliter nobilior modus: quia alios duos includit cum sit vltimus: praesumit enim eminentiam in diuinitate: et virtutem in potestate non econtra. Et sic patet de quae stione: quod vicem: omne perfectum et imperfectum sub ratione / positiui substrati si habeat in deo vita dicuntur. Et tunc ad argumenta.

21

¶ Ad primum dico quod bene stat quod imago representet imaginatum: et tamen habeat alium modum essendi ab imaginato sicut quiddam acciements in pariete est imago sortis quie est subr stantia. Sic in proposito licet idee viuant in deo stat bene quod repraesentant res quae non viuunt in ge nere proprio.

22

¶ Ad secundum negetur minor de vita intellectiua: et dum arguitur de malis quod cognoscuntur: et tamen non viuunt in deo. Dico quod non sufficit sola cognitio nisiha beatur idea quae nou est malorum: ideo non currit argumentum.

23

¶ Ad tertium quo ad com tinentia quomodo cognoscantur a deo patebitin fra. Quod vero dicitur de materia prima qud non habet ideam propriam in deo: hoc falsum est quod enim a nobis solum sit noscibilis per formae. analogiam ex nostriintellectus est infirmitate: non sic in deo. Et sic patet ad quaestionem.

Conclusiones

24

¶ Ex ista distinctione sicut de praececedentibus de mente magistri tres eliciuetur conclusiones.

25

¶ Prima est: sic in scientia dei res dicuntur quod in essentia eius non ponuntur. dicit conclusio quod res dicuntur esse in scientia dei: sed non in essentia eius. Et ponitur a principio distinctionis vsque ad ca. illud. Post praedicta quaeritur.

26

¶ Secunda conclusio approbatione sunt bona cognita et cognitione mala non posita. Dicit comclusio quod bona cognoscuntur a deo per approbationem: et quod mala licet cognoscantur a deo non tamen sunt proprie in eius cognitione Et ponitur ab illo capitulo. Post predicta quaritur vsque ibi. proinde si diligenter etc.

27

¶ Ter tia conclusio. Ex ipso et in eo sunt idem per ipsum: sed non de eo ex ipso in nixum. dicit conclusio: quod ista tria ex ipso et per ipsum et in ipso sunt idem sed appropantur personis. Sed de eo et ex ipso differnt. Et ponitur ab illo c. Proin si di. etc. vsque ad finem distin.

PrevBack to TopNext