Distinctio 6

Distinctio. 6. prosequitur incarnationem vt in fancto esse cosideratam siue etiam viuendi modum secundum varias doctorum opiniones. P2 premissis autem aemergit quastio plu rimum continens vtilita tis: sed nimiu difficul¬ tatis etc. Hic signatur sexta distinctio: erg sic continuatur ad praecedentes: Nam postque in praecedenti distinctione: de sacra iesu vnione multiplex mota est questio. Nunc do ctorum variationes super eadem vnione opu posita patet opinio. Et habet diuidi ista pars in tres partes principales. In prima palam proponuntur ambigue locutio nes. In secunda doctorum sequuntur hinc varie opiniones. In tertia loquendi nectuntur in vltimo expressiones. prima in prin cipio. secunda ibi. In huius profunditatis reseratione etc. Tertia distinctione. 7. ibi. Secundum primam vero dicitur etc. Prima autem parte indiuisa manente rursus particula secunda in qua doctorum sequuntur varie opiniones: in tres partes diuiditur: secundum quod tres sunt opiniones. In prima. prima tamgitur. in secunda: secunda iungitur: in tertia tertia annectitur. prima in principio. secun da ibi. Sunt autem et alii etc. tertia ibi. Sunt etiam alii qui in incar. etc. Haec est diuisio etc.

Praesens quaestio indagatur in christo fore duo esse existentie absque tamen compositione cu subsistentiae vnitate et vera christi humanitate tanquam sub aliquili modo hitus vide secodo de eade materia.

Utrum in perso na christi simplici sic vnum esse po natur vt homo ad modum hitus censeatur. Et arguitur ad partem falsam tribus mediis:

¶ Primo arguitur quod persona christi sit coposita: vbi minor numerus compositioni parit a fortiori et maior: et maxime vbi ad praecedentem in eodem fit additio: sed si in christo esset sola humanitas: christus esset persona composita. ergo a fortiori modo vbi cum humanitate habet diuinitatem. Maior patet: non enim apparet intelligibile quod binarius componat: et non ternarius. Sed minor probatur: quia philosophice diffinitur homo quoddam compositum ex corpore et anima intellectiua.

¶ Secundo arguitur: quod in christo sit vnicum esse: si in piscopo esset duplex esse: plisopus esset duo entia: sed hoc est falsum: igitur. maior patet a simili: sicuti enim duabus albe dinibus dicuntur duo alba: sic videtur duobus esse duo dici entia. Sed minor probatur: quia tunc christus esset minime vnum: quod est contra Bern. ponentem post diuinam vnitatem in tribus personis hanc esse maximam: quia si chri stus esset duo entia: certum est quod non due nature: quia natura non praedicatur in recto de christo: vnde haec non conceditur: christus est hu manitas: et ita intelligeretur de persona: et sic christus esset due personae: quod est haereticum.

¶ Tertio arguitur: quod christus sit homo so lum ad modum habitus. Ubicumque fit praedicatio denominatiua: ibi est praedicatio accidentis: sed in christo humanitas predicatur denominatiue: ergo est accidens in christo: et cum teste Ansel. quod semel assumpsit nunquam dimittat: habebit modum habitus qui est qualitas de dif ficili mobilis. Maior patet ex ratione denominatiuorum. Sed minor probatur: quia dicitur dei verbum humanatum: cum tamen caeteri homines tale nomen non habeant.

¶ In oppositum primi arguitur: quia vnitas constitutiua praecedit compo sitiuam: et tamen secundum Bern. ante hanc est vni tas in christo: et ita non est persona composita. In oppositum secundi arguitur ex illo philosophin. 2. de anima. Uiuere viuentibus est esse et ita cum christus habeat duplicem vitam: increatam et creatam: habebit duplex esse. In oppositum tertii arguitur auctoritatem Alexam. ex tra de hereticis. Cum christus perfectus sit de et perfectus homo: qua temeritate audent aliqui dicere: quod christus non est aliquid inquan tum homo: vhi innuitur. quod de christo ad modum sube praedicatur homo: non admodum accidentis et habitus.

¶ In ista questione ad praecedentes confor miter sunt tres articuli declarandi Primus est terminorum decla Quorumratiuus. Secundus est quaestionis responsiuus. Tertius est dubiorum motiuus. articulum ter litas mus igitur terminus est vnitas. vnde vl tra dicta de vnitate in primo dist. 7: Noto quo ad praesens: quod sunt tres ternarii vnitatum: quas tangit beatus Bern. in li. de consideratione ad eugenium. Primus ternarius est vnitas collectiua: sicuti multi lapides ac¬ ceruum faciunt: vnitas constitutiua sicuti mul te partes vnum totum constituunt: vnitas communiu gatiua: vt duo iam non duo: sed vna caro sunt. Secundus ternarius est vnitas natiua qua homo anima et carne nascitur: vnitas potestatiua qua homo virtutis non instabilis non dissimilis: sed vnus sibimet nititur inueniri: vnitas consentanea: vt cum per charitatem multorum hominium est cor vnum: et anima vna. Tertius ternarius est vnitas votiua cum anima omnibus votis deo adherens vnus spiritus cum deo efficitur: vnitas dignatiua: qua limus no ster cum verbo diuino in vnam assumptus est per sonam: vnitas trinitatis ad quam (teste Bernardo / in eodem caetere reducuntur vnitates ita quod in hiis est ascensus de minori vnitate ad maiorem. Unde primus ternarius incipit ab insima in rebus vnitate: scilicet collectiuis et terminatur in infimam voluntatem. scilicet vnitatem communiugationis. Secundus ternarius incipit a maiori rerum naturali vnitate quae dicitur vnitas natiua: et fiuitur in maiorem cordium hominum ad inuicem vnitatem quae dicitur vnitas. consentatica charitatis. Tertius ternarius in cipit a minori amore de. scilicet vnitate votiua transiens per maiorem vnitatem dignatiuam quae deus homo efficitur et terminatur ad maximam quae vnitas dicitur trinitatis beatifice.

¶ Secundus terminus est esse: vnde no to quod esse vt tangit doc. sub. in prima quaestione huius dist. dicitur tripliciter: praeter esse essentiae: quod non differt ab esse existentiae: nisi in modo intelligendi. Primo enim dicitur esse quod signat compositionem intellectus vnientis praedicatum cum subiecto: de quo dicit philosophus. 5 metha. quod esse signat verum: non esse falsum. Secundo dicitur essentia actu alis ipsa existentia: sicuti habent accidentia separata in sacramento altaris. Tertio dicitur esse subsistentia: et est esse suppositi in catmmunicabile alteri: seu vt quo: seu vt quod Noto tamen quod loquendo proprie: haec tria intelliguntur se habere per ordinem esse essentiae: esse existere: et esse subsistere. Existentia enim primitus concipitur. Unde Ansel. in monologion dicit. 6. ca. quod sicuti se habent haec tria lux: lucens: lucere. sic haec tria: essentia: ens: et esse. Secundo intelligitur esse existere: quia anima assumpta a verbo. immo quaelibet se¬ parata habet bene propriam existentiam: non tamen subsistem tiam. Unde tertio et vltimo sequitur sub sistentia quo est propria suppositi aut personae.

¶ Tertius terminus est habitus. vnde vltra de ha bitu dicta in secundo. distin. 3: Noto quod secundum aug. et est in listera: habitus dicitur tripliciter. Pris mo dicitur hitus pro habitu interiori: sicuti est habitus scientie. Secundo pro habitum exteriori: si cut est vestimentum. Tertio pro habitu partim interiori et partim exteriori: sicuti dicitur alius alio validior: aut fortior: et hino potest habitus alia accipi differia ex eodem Aug. Aliquis enim habitus mutat et non mutatur: sicut sapientia: aliquis mutat et mutatur: vt cibus. Alius nec mutat: nec mutatur vt an nulus. vltimus non mutans mutatur: vt vestis articulum sunt tres conclusiones. Prima est de esse christi. Secunda de persona simplici christi. Teria de humanitate in christo per modum hitus se habente.

¶ Prima igitur est haec. Licem in christo duo sint esse existentie: vnicum tamen est subsistem tiae. Dicit prima pars conclusiois: quod plures sunt esse existentie in christo. Probatur argumen to doct. sub. q. I1. huius dist. Terminus geniationis est esse existentiae: vel aliquid habens tale esse ex. 5. philosophicorum. Sed christus vere fuit temporaliter a maria genitus: igitur habuit aliud esse ab esse increato: quia illud non fuit effectum per geniationem temporalem. Confirmatur: quia anima christi fuit vere creata: et ita vere habuit esse existem tiae et essentiae: creata scilicet quae inquantum sic non producuntur nisi in aliqua existentia: non autem creata est existentia aeterna. Confirmatur secun do: quia si assumpta natura sibi dimittatur esset vere in actu: nullo sibi positiuo dato de nouo: alioquin esset in potentia solum: sicut anima antichristi. Patet tertio: quia relatio actu alis praesupponit: quod extrema praesint in actu: vnio autem naturae humanae ad diuinam est actualis: et ita praeexigitur: quod tam diuina natura quam humana praeintelligantur habere esse actu alis existentiae: vnde non videtur mors christi fuisse possibilis nisi ponendo istud esse existentiae in humana natura vnita diuine distinctum ab esse ex stentiae diuinae naturae. Unde patet quod humana natura vere potest dici indiui dua propica indiuiduatione: et singularis pro¬ pria singularitate: et res naturae: patet quia prae non solum dicit humanitatem: quae dicitur natu ra: sed addit propriam differentiam indiuidua lem: qua mediante dicitur res naturae. Et hoc di Dam. quando dicit quod natura humana assumpta est a verbo in athomo id est in indiuiduo. Ex quo patet defectus sancti thome in praesenti distinctione arti. 2. q. 2. dicentis quod i solum fuit vnum esse existentiae in christo scilicet es se diuinum: dat exemplum: sicut si alicui corpori habenti iam esse perfectum vniatur de no uo vna manus creata: illa manus non da bit esse corpori iam habenti esse: sed ipsum corpus solum ponet respectum ad illam manum: et manus esset per esse totius. Sic in proposito: natura humana quasi inser ta est diuino supposito: dicente. In mansuetudine suscipite insitum verbum: et ita solum habebit esse illius diuini suppositi: vt sicuti accidens non dat esse subiecto sed parti ipat esse eius: ita dicunt esse in proposito: Patet tamen oppositum ex conclusione: vnde nec manuductiones sunt ad pro positum: manus enim sic est in homine: quod non est homo: humanitas sic vnita est verbo dei quod diuinum verbum dicitur homo: caeterum fassum assumitur salua sua sanctitate semper quod scilicet manus in corpore non habeat pro priam existentiam: immo quidem. sed non subsistentiam: vnde vt bene notat Franciscus de maro. in primo sententiarum dist. 16. immo omnia puncta in linea proprias habent existentias. Et dum dicitur quod puncta sunt in potentia in linea: debet intelligi quantum ad subsistentiam: quam diuisione habent Ex quo patet: quod etiam accidentia in subiecto habent existentiam: sed non perfectam: quia fundantur in substantia. Et hoc vult dicere philosophus dum dicit accidentia non sunt entia: nisi quia entis. Sed dicit secunda pars conclu sionis: quod in christo vnicum esse est subsistentiae Probatur: quia istud esse dicitur esse sup positi: christus autem solum nominat vnum suppo situm. Confirmatur: quia si duo essent supposita in christo: sequeretur quod et due personae: quod est heres impii nestorii: et fuit improbatum praecedenti distinctione. Sed probatur consequenta: quia non differnt suppositum et persona: nisi quia suppositum solum dicit: quod sit in substantia: sed personat in substantia intellectuali. Ex quo patet quod recte improbatur prima opinio. quae tangi tur in praesenti distin. quae ponit in christo duo supposita: vnum humanum: reliquum di uinum: et potest haec opinio reduci ad tria. Primo enim ponit: quod in incarnatione fuit vnus homo constitutus ex anima et corpo re: ita tamen quod nihil fuit constitutum. ex homi ne et deo. Secundo dicit illum hominem assum ptum a deo. Tertio dicebat: quod assumens potest predicari de assumpto: quia bene dicimus diuinum verbum est homo: licet verbum assumat: et homo assumatur. Et ei his tribus inferebat quod christus est duo: cum aliud sit assumens: et aliud assumptum: et hoc est quod hanc /denomninat opinionem inquantum ponebat duo supposita in christo. Unde quod christus esset duo non posset intelligi nisi tri pliciter: vt tangit doctor deuotus. q. prima articuli id est praesentis distin. Primo vt dicatur duae naturae: et hoc nullus posuit: quia natura humana in abstracto non praedicatur de christo. vnde ista est falsa: christus est humanitas. Secundo vt intelligatur duo id est due personae: et hoc modo est hereticum et contra simbolum Athanasii: non duo tamen sed vnus est christus. Tertio modo vt intelligatur duo supposita: vel duae res na turae: et hic est modus huius opinionis: nec est hereticus: vt tangit doc. deuo. et idem thoarti. 1. q. 1. praesentis dist. Quaeratur tamen ab eodem oppositum in tertia parte summae. q. 2. articu lo. 6. vbi dicit quod prima et tertia opinio non sunt dicende opiniones: sed haereses in comciliis damnate licem dicat verum de tertia vt patebit tertia conclusione. oporteret ta men quod nominaret illud concilium in quo fuit damnata prima opinio: nisi intelligat sicut capiebat Nestorius: et tunc fuit dam nata in primo concilio ephesino sub theodosio iuniore: veritas tamen est: quod est fal sa: christus nempe non est duo: sed vnum licem plures habeat naturas. Et si dicatur per illud extra de hereticis. Cum christus Christus secundum quod deus est aliquid: et secundum quod homo est aliquid: aut igitur secundum quod homo est illud aliquid quod est deus: et ita omnis homo est deus: aut aliud aliquid: et ita aliud et aliud: et per consequens duo. Dicendum quod argumentatio ista fa cit fallaciam consequentis. arguere cum inquantum a superiori ad inferius: sicut si dicerem homo inquantum animal est sensibile: ergo inquan tum animal est sensibile hinnibile: sic in proposito: quia esse aliquid: quod est deus est inferius ad hoc quod dico esse aliquid: nec opor tet quod si idem et diuersum diuidant simpliciter ens: quod omne quod est cum inquantum sit idem vel diuersum alteri: nempe homo inquam tum homo: nec albus nec niger est. vnde recte Auicem. in. 5. metaphice dicit: equinitas est tantum equinitas. Ex quo patet quod illa auctoritas Aug. ad faelicianum. Aliud est fili us dei: aliud filius hominis: et illa conclusio de tri. apud hilarium: Christus homo iesus: quam uis sit aliud de patre: aliud de matre non tamen alius: sunt improprie et sunt expo nende: id est alterius nature: quia christus in se includit vtramque naturam scilicet diuinam et humanam: licet non sit vtraque: sicut illa. Dam. auctoritas libro. 3. ca. 53. Totus christ est deus: sed non solum deus.

¶ Secun da conclusio est de persona christi simplici: et est haec sic. dei vnigenitus simplex ab aeterno persona censetur: vt assumpta hu manitate composita non fieret. Dicit pri ma pars: quod dei vnigenitus est in eternita te simplex persona. Probatur. Nullum intensiue infinitum est compositum: sed simplex dei vnigenitus est intensiue infinitus ab aeterno: ergo simplex non composita debet censeri persona. Maior patet quia omnis compositio perfectioni repugnat et infinitati. Tum primo patet in par tibus componentibus dicentibus finitatem: quia infinitum cum infinito componere nequit: nec infinitum cum finito: vnde relinquitur oportere vtramque partem esse finitam. Tum secundo ratione compositi: quia ex finitis nequit relinqui infinitum. Tum tertio quia omne compositum praeexi git efficiens: a quo partes vniantur: forma enim non seipsam vnit materiae: nisi formaliter non effectiue: efficiens autem quamma xime equiuocum et totale perfectius est effectu. Sed minor probatur: ex eo quod diui num verbum idem est realiter et essentialiter diuinae essentiae quae est pelagus quoddam infinite bonitatis: vt habet Dama. in pri mo sententiarum. Sed dicit secunda pars con clusionis: quod ista diuina persona dem scilicet vni genitus non efficitur composita per assumptan naturam. Patet. quia vbicumque est compositio ibi est in vtroque extremorum imperfectio quia oportet quod vtrumque extremorum sit in potem tia ad reliquum: sed talis imperfectio repe riri nequit ex parte dei vnigeniti assumen tis: igitur etc. Et si dicatur per illud Dam. In domino iesu christo duas naturas esse cogno scimus: et vnam hipostasim ex vtrisque compo sitam. Dicendum quod large accipitur hic compositio: vt se extendat ad vnionem: modo etiam quomod loquitur diuinus dyoni. vocans istam sacra tissimam vnionem mirabilem compositionem domini iesu. Ex quo patet defectus secundae opinionis tacte in littera ponentis diuinam personam ante incarnationem simplicem: sed postmodum compositam: quando ei vnita est humana conditio: quae ad hec tria dicta potest referri. Pri modo quod non tantum ex anima et corpore constituta est vna natura: sed etiam humanitas et diuini tas ad vnam veniunt constituendam personam ita quod ante incarnationem simplex erat verbi persona: sed post incarnationem composita. Secundo dicebat: quod licet in incarnatio ne verbi concedendum sit: quod sit persona facta composita: non est tamen concedendum quod sit facta alia: quia eadem est persona in duabus naturis: quae prius solum in vnica erat. Tertio dicebat quod christus erat dicendus vnum: non plura: quia non assumpsit suppositum humanum: sed huma nam naturam. Ex quo patet liquido: quod si mutaretur nomen compositionis in nomen vnionis quod haec secunda opinio penitus haberet verius tatem: ideo bene dicit doc. deuotus. q. 2. at ti. et quod moderni doctores huius opiniois tenent rem non nomen: quia non dicunt perso nam iesu compositam: sed constitutam.

¶ Tertia conclusio est de humanitate in christo per modum habitus se habente: et est haec. sic christ homo quidditatiue dicitur: vt tamen humanitas modum habitus teneat. Dicit prima pars: quod christus dicitur quidditatiue homo et substantialiter. probatur. Quod vni est substam tia nulli est accens: ex. 1. philosophicorum. Sed nobis humanitas est substantia: ergo nequit de christo predicari accidentaliter. Confirmatur: quia si humanitas esset accidens christo: tunc aut christo homini: aut christo deo: non chri¬ sto homini: quia nulli homini accidentali est esse hominem: non christo deo: quia in dec non sunt accidentia: ex. §. dist. primi saminarum Confirmatur secundo: quia tunc christus non dice retur vniuoce homo nobiscum: et ita non videre verus redemptor. Patet tertio: quia nobili essemus homines quam christus: sicuti nobilior substantia accidente. Ex quo patet error ter tie opinionis tacte in littera ponentis hum nitatem se habere in hac vnione penitus per modum habitus et accidentis: quae sicuti dur praecedentes ad tria dicta potest reduci. Pri mum quod ex anima et carne non est constituta terti natura in christo. vnde secundum hanc opinione solum dicitur deus bomo: quia habet anim et carnem: non propter humanitatem ab hiis distin ctam. Secundum diuinum verbum veram carnem veram animam per modum indumenti assumpse rat vt hominium oculis visibilis appareret Tertium quod christus non est aliquid secundum quod habue homo enim non predicatur de christo per me dum substantiae sed habitus. Et in hoc ter tio sub alexandro est heretica condemnat extra de hereticis: et merito vt patet. Sed dicit secunda pars conclusionis: quod humanitas in christo habet aliqualiter modum hal tus. patet quantum ad tria quae nominat sat ctus Tho. arti. 3. q. 1. Primum quia aduenidiuino verbo post esse completum: sicut hab tus et omnia accidentalia. Secundum quia est i se substantia: et aduenit sicut vestis homi ni. Tertium quia melioratur ex vnione ad ver bum: et non mutat verbum sicut vestis muta secundum formam vestientis: et non mutat vestiet tem. Et hinc est quod Paulus dicit. Habitu in uentus vt homo: super quo verbo Hilarius Non fuit ille habitus tantum hominis: sed vt hominis articu lum: sun tres difficultates.

¶ Prima in quibus conueniunt hee tres opiniones: dicendum quod in tribus. Primo in hoc: quod quaelibet po nit vnicam personam in christo contra errore: nestorii: qui posuit duas: vnam diuinam: reli quam humanam. Secundo in hoc quod ponun tres substantias in christo scilicet diuinitatemus animam et carnem: contra errorem euticis quae po suit solum in christo vnam naturam confusam set confectam ex humana et diuina. Tertio in ic quod dicunt simul assumptam esse animam et carnem: quod videtur esse contra errorem origenis: qui posuit animas creari ante corpus.

¶ Se cunda difficultas. In quo differt prima opinio a secunda: et econtra? Dicendum / quod in tribus. Primo: in hoc / quod prima opinio dicit quod praeintelligitur natura hic homo suppositum antequam assumatur. Secunda solum ponit quod praeintelligitur humanitas aut ad plus homo indiuiduum. Secunda differentia: quia prima opinio dicit personam diuinam semper fore simplicem: nec compositam effici illa assumptione. Secunda dicit oppositum: vnde ponit quod persona verbi quae ante incarnatio nem simplex erat: per incarnationem compo sita effecta est. Tertia differentia est: quia prima ponit duplex esse subsistentiae in christo: haec secunda vnicum.

¶ Tertia difficul tas. In quo differt tertia opinio a duabus primis? Dicendum quod in tribus. Primo in hoc quod due prime opiniones ponunt humanitatem quasi quandam quidditatem compositan ex anima et corpore assumi a diuina persona: haec vero tertia solum ponit animam et corpus assumi non ponens illam tertiam entitatem. Secundo: quia pme ponunt humanitatem communiungi diuinitati substantialiter: haec vero solum accidentaliter: sicut vestis homini. Tertia differentia est: quia prime due dicunt quod humanitas aliquialiter partinet ad personalitatem fili dei haec vero non: immo penitus resecat: ideo licet tempore magistri non fuerit haeretica: meri to tamen postea extat reprobata. Ex hoc patet ad quaestionem: quod videlet in persona christi simplici non vnum esse sed duplex censetur: licet humanitas aliqualiter ad modum habitus se habeat.

¶ Ad primum argumentum dicendum breviter: quod maior habet veritatem quando id quod additur sub ea ratione qua in praecedenti est compositio. Non ita in proposito: quia non est compositio in christo nec in assumpta humanitate ratione persone aut diuinitatis: sed solum ratione humane nature: ideo argumentum non concludit.

¶ Ad secundum negatur assumptum. Non enim sequitur: si sunt due scientiae: ergo duo scientes: nec si sunt due voluntates in christo: duo ergo volentes immo est fallacia consequentis: licet enim sequatur esse: ergo ens non tamen duo esse: ergo duo entia: quia arguitur a negatione seu destructione antecedentis a destructionem consequentis: et fit praedicta fallacia: quia dualitas et distinctio negationem includunt: nec exemplum de duabus albedinibus est ad propo situm: quia due albedines nequeunt informare vnum subiectum: sicuti duo esse: vnum sup positum.

¶ Ad tertium dicendum / quod ad praesens reperitur triplex denomninatio. Prima per modum inherentis: sicut homo albus. Secunda permodum mutationis: sicut homo dealbatus et in his per accidentia fit denomninatio sicut capit maior. Tertia fit per modum vnionis: de qua in proposito: et non habet maior veritatem. Addunt alii denomninationem per modum possessionis: sicut dum dicitur asinus socratio sed quia non seruit argumentum ideo dimisi.

¶ Ex praesenti autem distinctione de mente magistri etc. Prima conclusio. Per dicta va ria extat opinio rata primaria inquit positio dicit conclusio quod positio magistri est primam opi nionem confici ex dictis variis sanctorum et patet in textu a principio dist. vsque ibi. Sunt autem.

¶ Secunda conclusio. Prime opinioni haec sequens iungitur atque nectitur forti rationi. Dicit conclusio quod secunda opinio conuenit cum prima: et est multum rationabilis: et ponitur ab illo capitulo. Sunt autem etc. vsque ibi. Sunt autem alii etc.

¶ Tertia conclusio. Sumptum officium magtitus replicat atque explicat dictum ternarium. Dicit conclusio quod magister vt perficiat quod incepit po nit tertiam opinionem: ab illo capitulo. Sunt au tem etc. vsque ad finem distinctionis.