Distinctio 7

Distinctio. 7. declarat quid profuit bonis conuersio: et quid malis auersio: quia primis accessit confirmatio aliis obstinatio.

Mpra dictu est quod angeli quae perstiterunt per gratiam confirmati sut: et qui ceciderut a gratia dei deserti sunt etc. Hic signatur septima distinctio huius secundi: quae sic continuatur ad praecedentes Nam postquam in praecedenti distinctione omnensa est casu celeri daemonis velox descensio: Nunc ostenditur mali luciferi obstiatio. Et diuiditur in tres partes principales. In prima bonorum atque malorum ponitur confirmatio. In secun da post obstinationem daemonum superborum denotatur conditio. In tertia in homines horum declaratur praelatio. prima in principio. secundan ibi. Et licet mali angeli etc. tertia ibi. dist. 6. Solet etiam in quastione versari etc. Prima rursus particula in quae daemonum bonorum et malorum ponitur confirmatio: in tres partes di uiditur. Prima onndit quod boni in gleia: mali malicia plane confirmantur. In secunda one dit quod in caelicuria libera arbitria et malis seruantur. In tertia ostendit: quod plena gratia seu nequitia immobilitantur. prima in principio. secunda ibi. Sed cum nec boni etc. tertia ibi. Quod ergohiero. ait etc. Et tunc sequitur illa particula: Et licet angeli mali etc. In qua daemonum superborum denotatur con ditio diuiditur in tres partes. In prima tam gitur daemonis sola cognitiua. In secunda eius exprimitur vis operatiua. In tertia multum stringitur in executiua: prima in prin cipio. secunda ibi. Quorum scientia atque virtute Tertia ibi. Illud quoque sciendum est etc. Et haec est diuisio etc.

¶ Quaestio de daemonum potestate quantum ad opera miraculorum et voluntate de quo sco. li. 2. dist. 7. q. vnica. Ndemois opo rantis miracula sic sint crimen irre missibile: vt bene operari non liceat o Et arguitur quod non triplici medio.

¶ Primo sic. Intellectus angelicus daemonum potest multa vera intelligere. ergo et eius voluntas mul ta bona velle et executiua operari. antecedens pa tet auctoritate Isidori in libro de summo bono: Praeuaricatores angeli etiam sanctita te dimissa sensum angelice nature non amiserunt. Sed probatur consequenta: tum ex illo verbo philosophi. 2. philosophicorum: et septimo ethicorum. Sicut principium in speculabilibus sic finis in moralibus: tum quia tertio ethicorum scribitur dictum pictaci vnius septem sapientum: Omnis malgnorans: ergo non est voluntas mala sine errore intellectus.

¶ Secundo arguitur sic: diabolus habet immaginem dei. ergo pot bonum velle: et per consequens operari. antecedens probatur. teste enim dyon. quarto de diui. nomin. naturalia remanse runt integra in daemonibus sunt enim per naturam imago dei: in intellectu memoria et voluntate. Sed probatur consequenta per illud Aug. 14. de ciuita. dei. ca. 6. Co enim ipso anima dei imago est: quod capax et particeps eius esse potest: capax / in intellectu: particepus in voluntate: et per consequens bona velle.

¶ Tertio arguitur sic. Si daemon non possit bene operari: immo semper male: ergo crescit semper eius malicia: et cum: nullum malum remaneat impunitum adhuc esset in via merendi et demerendi: quod est contra Dama. dicentem. Quod est hominibus mors: hoc est daemonibus casus. Et confirmatur: quia si ma li possent demereri a simili et boni mereri: et per consequens esset incerta bonorum felici tas. In oppositum arguitur auctoritate glo. super verbo illo. Quae conuentio christi ad 3 belial inquit glo. Sicut christus omnia bene facit: ita diabolus omnia male. Item super illo verbo. Diabolus ab initio peccat. glo. Ab in initio suae creationis incipiens peccat continue vsque in praesens.

¶ In ista quastione sunt tres articli declarandi Primus est terminorum declaratiuus Quorum Secundus est quaestionis responsiuus. Tertius est terminorum motiuus.

¶ Quantum ad primum articu lum: termini sunt: miraculum: crimen: irremissibile: et bene operari.

¶ Primus ergo ter minus est miraculu: vnde miraculum secundum btam Augustinus in. li. de vtilitate credendi est aliquid arduum et insolitum supra spem et facultatem admirantis: vbi tria dicit. Primo quod miraculum est arduum: de his enim est miraculum quae natura tunc facere nequit: aut at duum dicitur respectu operantis illud: scilicet dei et maxime quando est verum miraculum. Secundo dicit insolitum id est contra communem cursum naturae: sicut est illuminatio ceci: non enim dicitur miraculum insolitum: quia raro fiat: tunc enim eclipsis solis vel lunae esset miraculum: quia raro fit: sed quia contra cursum nature solitum: sicut patuit in exemplo: quia a priuatione ad habitum per naturam impossibilis est regressus. Tertio dicit quod miraculum de bet esse. supra. specie et facultatem admirantis. Et differunt hic spes et facultas: vt sit sensus: quod admirans huiusmodi miraculum nec ha beat spem posse tale operari: nec faculta tem tale operandi.

¶ Noto vlterius: quod miraculorum tria sunt genera secundumAug. in li. 93. q. Prima fiunt per publicam iusticiam et ista sunt quae fiunt per impetrationem virorum deuotorum: in quibus vere habitat publica iusticia id est deus per gratiam. Secunda fiunt per signa publice iusticiae: et ista sunt miracula malorum hominum in quibus licet non regnet per gratiam publica iusticia ipsi tamen eam inuocant: et ob sui nominis reue rentiam deus condescendit: sicut dicitur. Do mine in nomine tuo daemonia eiecimus. etc. Et dicit eis. Amen dico vobis nescio vos. Tertia miracula fiunt per priuatos contractus: et ista vocantur miracula daemo num: quia sciunt priuatas rerum proprieta tes seu contractus: et applicant ad inuicem: et inde oritur effectus. Notat tamen sanctus thomas et bene huius distinctionis arti. 3. q. 1. quod ista miracula daemonum a primis duobus generibus miraculorum differunt tripliciter. Primo ratione operantis quia in primis operans est sanctissimis scilice deus. in tertio operans est iniquissimus icem dyabolus. Secunda differentia est: quia sem per dei miracula sunt ad magnam ecclesiae vtilitatem: vtputa: aut fidem augendam: aut infit morum salutem. Sed daemonum miracula sunt ad solam vanitatem et curiositatem: vt volita re per aera: et sic de aliis: et ista differentia tangitur in itinerario clementis inter mi racula simonis petri: et simonis magi Tertia differentia est: quia diuina miracula semper in optimum finem ordinantur de se adminus: ad laudem dei ex intentione. Miracula vero daemonis ex intentione fiunt ad fraudem: sicuti de miraculis anti christi dicitur. Ueniet in signis mendacibus: quia scilicet fallere intendit. Et differunt ista tria. Signum: prodigium et miraculumSignum quippe dicitur paruum miraculum sicuti conuersio virgarum in serpentes. Prodigium vero dicitur magnum miracu lum sicuti suscitatio mortui: ideo dicitur prodigium quasi procul a digito. Miraculum vero commune et signo et prodigio est.

¶ Secundus terminus est crimen irremis sibile: vnde primo noto quod ista tria dif ferunt: peccatum: culpa: et crimen. Peccatum enim loquendo communiter solum notat vicium non deformitatem: nisi contraha tur: vnde et philosophus 2. philosophicorum nominat monstra pec cata in rerum naturis: vnde generaliter peccatum idem est quod defectus. Culpa autem super vicium seu peccatum addit deformitatem: aut venia lem: aut mortalem: aut originalem. Crimen autem addit culpae magnitudinem: et inde est quod apostolus cum descripsit thimotheo episcopi mo dum non dicit. Oportet episcopum sine peccato esse: aut culpa: sed dicit sine crimine esse: quia prima duo non possumus de communi euitare: sed tertium cum adiutorio. dei¬

¶ Ultra noto: quod irremisibile dififter tripliciter Uno modo privatiue: et sic quodlibet pecca tum mortale dicitur irremissibile: quia quodlibet negat et priuat gratiam per quam remittitur peccatum. Secundo dicitur peccatum irremissi bile: quia cum magna remittitur difficultate hoc modo peccatum in spiritum sanctum dicitur irremis sibile: quia magna valde vt remittatur requi ritur contritio. Tertio dicitur irremissibile comtrarie quia scilicet est in statu opposito illi in quo fit remissio: hoc modo peccatum damnato rum homnium et angelorum dicitur irremissibile: et sic capitur in quaestione.

¶ Tertius ter minus est bene operari: Unde notat do / ho ctor subttlis hac dist. solutione principali itet articulo primo: quod bene operari solet ca pi tripliciter vltra bonitatem naturalem scilicet in genere: in moribus et meritoriae. Bene operari in genere: est quando actus cadit supra debitam materiam: sicut est dare elemosynam pauperi: dare est actus: pauper est debita materia: bonum autem ex circunmstantia est quando cum bonitate in genere concurrunt circunstantiae morales: sicuti dare elemosynam pauperi propter debitum finem loco et tempore oportunis: et sic de aliis: bonum autem meritorium seu bene opera ri ex merito addit quod actus ille exeat de for nace charitatis: ita quod se habeant secundum subet supra: quia bene operari meritorie: includit bene operari ex circunstantia. et bene operari ex circunstantia bene operari ex genie.

¶ Quantum ad secundum articulum sunt tres a conclusiones. prima est de irremissibilitate peccati diabolici. secunda de eius mala operatione. tertia de miraculis eius.

¶ Prima est haec. Sic crimen diabolicum extat iro remissibile: vt ad remittendum seu ad merem dum naturale liberum arbitrium habeat. Prima pars dicit: quod peccatum daemonum est irremissibile. probatur: eadem est ratio conuersionis bo¬ norum angelorum: et auersionis malorum: sed boni angeli post plenam conuersionem plene in bono sunt confirmati. ergo et mali post plenam auersionem penitus sunt obstinati. vnde Aug. in li. de fide ad petrum. Sic creauit deus angelos: vt qui vellent perpetuo boni essent: et qui nollent numquam eos diuio mumere repararet. Et si dicatur ad remissionem peccati sus ficit misericordia dei: et peccatorum contritio. Hisericordia autem domini sper presto est: quia mi sericordia domini plena est terra: et diabolus ex eo quod habet liberum arbitrium potest conteri. igitur et peccatum suum dimitti. Huic dubio ad planum respondet doc. sub. in hac distinctione in solutione pricipali arti. 2. Primmo distinguens triplicem potentiam. scilicet potentiam quae dicit ratio nem principii: potentiam metaphicam quae dicit ordinem ad actum: et potentiam logicam: quae dicit non repugnantiam terminorum: loquendo de his tribus potentiis in sensu diuisionis non compositiouis: quia sic certum est: quod est irre missibile: sicut album manens album: nequit esse nigrum. Tunc dicit quod loquendo de potem tia quae est principium: scilicet in proposito de voluntate ex parte diaboli potest remitti peccatum eius: potest enim inquit voluntas daemonis considerari primo inquantum recipiens: cer tum est autem quod illa eadem est voluntas quae in caelis empireis aliquando gratiam habuit: quia naturalia manserunt integra: et ita adhuc inquantum receptiua potest habere gratiam. Rursus potest considerari inquantum actiua: nunc autem inquantum libera esset principium actus meritorii ex parte sui: sicut fuit in caelo: et ita ex parte sui potest mereri remissionem huius criminis. Sed vnde est ergo im peditum: respondet ex parte gratiae. In pri mo enim habitum est distinctione. 17. quod vo luntas et charitas sunt vna causa totalis actus meritorii: ita quod nec charitas sine voluntate nec voluntas sine charitate huiusmodi causat actum: et quia diabolus non ha bet charitatem: ideo licet habeat voluntatem nequit mereri: patet ad sensum: si bomo sit in tenebris licet habeat potentiam visiuam: nequit tamen in actu videre: quia aliud requiritur scilicet medii illuminatio sic in proposito. Et si dicatur potest atteri ex puris naturalibus: et ita disponi ad contri¬ tionem quae fit per charitatem. Dico quod nec potest atteri: quia remota est sibi gratia gratis data disponens ad huiusmodi attritionem: vnde legitur beatum macharium semel deum pro diabolo orasse. Cui dixit dominus: promptus sum misereri si promptus sit veniam petere. Responso dato a viro sancto daemoni daemon intulit: mihi debet deus veniam petere: qui me tot temporibus inferni ignibus sine causa cremauit. Sed aliquis diceret: ista remotio gratiae gratis date non videtur esse nisi a deo: et ita est deus causa obstinationis daemonis. Responden dum quod remotio illa non habet proprie causam effectiuam: sed defectiuam: secundum tamen quod habet causam: causa demeritoria est ex parte daemonis peccantis: non a par te dei iuste donum suum remouentis. Et si quaeratur quare remouet hanc gratiam gra tis datam daemonibus: et tamen. dimittit in hoc mundo multis malis hominibus qui post multa magna peccata emendan tur. Respondit doctor deuotus huius distincti onis parte prima articulo. 1. q. 1. quod ratio est: quia dedit terminum merendi angelis et hominibus: hominibus longum: quia sunt corporei: et generatione propagantur: angelis autem modicum: quia sunt naturae spiritualis: et cito conuertibilis: et sapientia sua sta tuit post statutum tempus merendi quod non concurrit cum eis ad vllum meritum. Et quia iam daemon est extra statum suum merendi homo vero peccator non: ideo non est simile: sed post mortem: nec potest homo malus mereri sicut nec daemon. Et hoc est quod proprie dicit Dam. Quod est homini mors: est diabolo casus. Sed si secundo loquamur de potentia quae dicit ordinem ad actum: dicit doctor subti. loco praeallegato: quod peccatum suum potest remitti: lo quendo de potentia remota: sed non propinqua: hoc est dictu: quod daemon habet voluntatem quae remote se habet ad merendum: non propinque: quia sunt impedimenta quae remouere nequit: sicuti est defectus gratiae. Si tertio loquamur de potentia logi ca loquendo de impedimento intrinseco nulla est impossibilitas: quia gratia et vo luntas vt sic non sunt incompossibiles. Sed to ta impossibilitas venit ex impedimento extrinseco: quia scilicet deus non vult concurrere propter legem positam: et statutum tempus meren di: et ita daemonis crimen efficitur irremissibi le: nec est causa deus: sed diabolus quae hoc meruit. Sed secunda pars conclusionis dicebat: quod diabolus habet liberum arbitrium ad remittendum seu ad merendum. patet ex prima parte. Et si obiiciatur: quia secundum ans. Li berum arbitrium est potestas seruandi rectitudi nem propter se: sed propter rectitudinem operari bonorum est non malorum. Responden dum quod ista potestas debet intelligi remote: et ista est adhuc bene in daemonibus: vel dicatur quod diffinit solum liberum arbitrium gratia informatum.

¶ Ex ista parte conclusionis patet defectus doctoris solennis: qui posuit: quad ratio obstinationis daemionis est: quia ad quod cumque se conuertit: immobiliter se conuertit: vnde dicunt aliqui: triplex esse liberum arbitrium. Primum est quod semper est determinatum ad bonum: cuiusmodi est diuinum. Secun dum est quod potest successiue in bonum et malum: si cuti humanum: quod potest a malo ad bonum re uerti et econtra. Tertium est in medio de se quidem in principio indifferens ad bonum et malum: sed post conuersionem ad bonum penitus confirmatur in bonum: et post auersionem penitus in malum. Sic dicit gandensis: quod per auersionem penitus daemones sunt obstina ti: sic quod etiam a parte sui nequeunt desistere a malo. Et dat exemplum de ferro fortiter in osse inclauato: et iterum repercusso: tale enim non potest ab osse egredi. prius enim rumperetur: patet ex conclusione: quod ista non est cau sa. Et confirmatur clare: quia angeli vt patur it distinctione. 5. habuerunt viam merendi: et post primum peccatum potuissent habuisse veniam: et per consequens obstinatio non habet ortum illuc: rursus posterius non mutat prius et maxime actus alicuius potentiae non vari at rationem formalem illius potentiae. Cum igitur voluntas daemonis ante illum actum auersionis sit libera: ergo etiam et post actum: ratio quippe exigit: vt sicut aliquid in aliud temdit: ita in illo quiescat: sicut quia lapis temdit naturaliter in centrum: ita illic naturaliter quiescit. A simili quia libere se auertit a summo bono diabolus: ita libere in eo mo ratur.

¶ Secunda conclusio est de mala operatione daemonum: et est haec. Sic continue actu daemodo caret meriti: vt malum de gene possit non operari.

¶ Prima pars dicit quod daemon caret actu meritorio. patet manifeste: quia iste actus meritorius elicitur mediante dono charitatis: non autem habet chari tatem ex conclusione praecedenti. vnde articulo primo huius dist. q. 2. notat doc. deuo. triplicitur voluntatem diaboli esse crimine fedatam Primo quantum ad deformitemat: quia culpa eius sper est in voluntate sua ipsam incredibi li turpitudine fedans. Secundo quo ad pronitatem: quia promptus est semper in malum.

¶ Sed hic quaeritur: vtrum adhuc lu / cifer appetat aequalitatem dei. Dicitur quod sic: sed differenter: quia antequam caderet appe tiit cum quadam spe obtinendi: nunc autem scit bene: quod numquam perueniet: appetit tamen semper secundum illud patm. Superbia eorum qui teoderunt ascendit semper. Et est exemplum: ali quis ambitiosus appetit episcopatum: alteri datur: adhuc appetit: ita quod variatur mo dus ambiendi: licet semper maneat ambitio. Tertio fedatur voluntas diaboli quantum ad continuationem: quia adminus continue vult male operari: licet vnum nunc peccatum nunc aliud. Et si obiiciatur ex illo. Daemones cre dunt et contremiscunt: ergo non semper sunt in actu malo. Respondendum quod licet credere in se sit bonum: et timere bonum: tamen ex adiuncto in daemone fiunt male: ita quod sunt bona ex genere: sed mala ex circunstantia: cre dere enim in eo est malum: quia non credit eo modo quo debet. Rursus timere est malum in eo: quia non timet: nisi ratione paene: nec propter hoc dimittit malum facere: veluti latro qui timet furcam: nec tamen dimittit furari.

¶ Sed secunda pars con clusionis: dicit quod daemon potest non operari malum ex genere. probatur. Daemones enim habent vermem conscientiae: seu sinderisim semper malo repugnantem. Caeterum habent voluntatem liberam. ergo videtur quod possit cadere voluntas: vt conformis sinderesi fieret: super hoc quod est nolle peccatum: et cum non habeant simul duos actus: tunc non vellent malum ex genere. Secundo quia secundum Aug. 22. capitulo retractationum. Nihil est tam in potestate voluntatis: quam ipsa voluntas. id est ipse volendi actus ergo poterit vo luntas daemonis vt videtur suspendere velle omne malum ex genere per vnum non velle: tamen secundum doctorem subtilem probabile est quod secundum istam potentiam non exeunt in actum propter vehementem maliciam: secundum quam magis probabile est quod agant: quamuis secundum potesta tem naturalem possent in actus aliquo mo do oppositos.

¶ Ex quo patet defectus sancti thome in secundo dicentis quod simpliciter daemones non possunt bonum velle: cuius ratio est: quia sicut est impossibile aliquem vll timate coniunctum recto fini male operari: sic pariformiter impossibile est aliquem vlti mate auersum a recto fine bene operari: ma xime applicando: quia philosophus dicit in. vii. ethicorum quod agens ex habitu est impenitiuus: cum igitur daemon sit ex habitu auersus a deo nullo modo posset velle bonum. patet tamen oppositum ex conclusione. Et confirmatur: habi tus enim ille seu obstinatio est effectus ipsius voluntatis: ergo non mutat modum agendi eius qui est vertibilitas in creata volum tate: et quod dicit ex philosopho: quia agens ex habitu est impenitiuus. ex. 7. ethicorum. Dicendum quod debet intelligi id est cum vi et difficultate penitet: sicut cum dicitur quod peccatum in spiritum sanctum est irremissibile / intelligitur: id est cum viremittitur. Et quod dicitur: quod exquo est auersus a fine vltimo immediate nequit operari bo num. Iam patuit ex prima conclusione: quia principalis ratio est: quia deus non concurrit licet aemonis voluntas in se libera sit.

¶ Ter tia conclusio est / de miraculis daemonum: et est haec. Sic in demonibus virtus viget atque cognitio vt vera miracula queant ope rari. Prima pars diciti / quod in demonibus viget virtus et cognitio quod enim habeant cognitionem: probatur auctoritate dyon. 4. diuinorum nominum / vbi loquens de demonibus dicit: quod adhuc habent naturalia splendidissima: per etiam virtutem: patet ex illo iob. Non est potestas super terram que possit ei comparari Et si obiiciatur: quia ibidem dyon. ait quod demones habent fantasiam proteruam / amentem concu piscentiam et irascibilem furiosam: et ita exquo sunt fantastici amentes et furiosi: videtur quod careant cognitione. Respondendum quod primo di cuntur habere fantasiam proteruam: non quia habe¬ ant organum fantasticum veluti nos: sed dicuntur habere fantasiam proteruam: quia ponunt intentionem suam ad nos decipiendum et ducere in errorem: Sicut si vnus magnus clericus studeret sophismata ad decipiendum minus sapientes: ita hi dicuntur fantastici: uia quaerunt rationes fantasticas: vt nos illaqueent / dicuntur etiam habere scilicet concupisci. pilem amentem: quia cum solum deberent honestum biligere: diligunt maxime nociua sicut peccare / dicuntur etiam habere irascibilem furiosam: quia cum solis malis irasci deberent: irascuntur maxime contra bona: ita quod ista tria fantasia: amentia et furor non ponunt ignorantiam in demonibus: sed notant in eis peruersissimum appetitum.

¶ Secunda pars coclusionis / dicit quod demones aliquando faciunt vera miracula: ista est expresse intentio beati aug. in li. q. veteris et noui testamenti vbi exponit illud: Et fecerunt magi similiter dicit quod sicut moyses conuertit virgas in veros serpentes ita magi. vnde glo. super Exo. 7. de illa conuersione virgarum dicit quod daemiones discurrunt per mundum: et colligunt diuersas species rerum ex quibus varia fiunt. Et si dicatur quod tempore antichristi maxime vige bit potestas diaboli: et tamen dicit apostolus pro veniet in signis mendacibus et ita a for tiori nec modo facit vera miracula. Dicen dum quod esse verum vel esse falsum potest capi duplicitur: Uno modo absolute: et sic dicitur verum aurum quando scilicet vere habet auri naturam: et falsum quando habet auri apparentiam solum: sicut auricalcum vel aurum malorum al chimistarum. Secundo modo potest capi verum vel falsum respectiue ad aliud: vt di catur verum quod fit propter bonam intentionem et ma nifestationem veritatis: et falsum quod fit propter deceptionem: primo modo aliquotiens demon facit vera miracula et antichristus etiam fa ciet: sed non secundo modo: quia tam daemonis quam antichristi miracula sunt propter deceptionem. vnde nec dico quod semper faciant: sicuti loquitur aug. super illo verbo immissiones per angelos malos. Ca quae mirabiliter fiunt in creaturis attribuere malis angelis non audemus: intelligitur de excellentibus miraculis respectu quorum daemiones solummodo: simeimant. Et tantum de secundoarticulo. Quantum ad tertium artic culum sunt tres breves difficultates.

¶ Pri ma. Si vnquam peccatum diaboli remittetur: Dicendum quod non: vnde inter alios origenis errores iste in suo periarchon repartus est vbi ponit quod iterum christus morietur pro demonibus in aere: sicuti pro nobis mortuus est in terra et tunc saluabuntur. Est error: tum quia dicit quod christus iterum morietur: quia mors ei ultra non dominabitur: tum quia dicit daemiones redimendos. Ite inquit in ignem aeternum qui paratus est diabolo et angelis aeius.

¶ Se cunda difficultas an daemon semper de mereatur. Dicendum quod est meritum essentiale et accidentale. Sicut igitur boni angeli nobis ministrando non merentur praemium essentiale: scilicet visionem et fruitionem dei sed accidentale: Sic daemones peccando continus non merentur paenam aeternam quam ex antiquo meruerunt: sed accidentalem demerentur: quia om ne peccatum peccanti poena est.

¶ Tertia difficultas. Si sit licitum aliquotiens inuestigare aliquid a daemone: vel adiutorium quirere per magicas artes: vel aliter. dicit doctor deuotus huius distinctionis: par te secunda. arti. 2. quaestione. 3. quod non: triplici ra tione. Primo propter infidelitatem credendo infidelissimo spiritui. Secundo propter ido latriam: quia libentissime in huiusmodi artibus magicis petit quod sibi sacrificetur. Tertio pro pter praeceptum ecclesiae prohibentis. Et tantum de tertio articulo. Ex quo patet ad quaestio nem: quod scilicet daemonis miracula operantis sic est crimen irremissibile vt bene operari non liceat. Et tunc ad argumenta.

¶ Ad primum negatur consequentia. Et ad probationem sicut principium etc. Dico quod non intelligitur quod si principia intelliguntur ab alio: quod finis dili gatur ab eodem: hoc enim est falsum in quo cunque peccato mortali: Sed intelligitur quod sicut debito modo sciendo a principiis ve nitur ad conclusiones: Sic debito modo volendo a dilectione finis ad horum dilectionem quae sunt ad finem. Et de dicto pitaci omnis malus ignorans quo ad praesens: dico quod ignorans potest capi id est non approbans sicut illud math. Nescio vos. Omnis autem peccans non approbat bonum.

¶ Ad secundum iam patuit qualiter daemodo potentia remota potest velle bonum non propinqua: et hoc sufficit ad imperfectam rationem imaginis. perfecta autem insignitur charitate et virtutibus et hanc non habet diabolus.

¶ Ad tertium iam patuit qualiter daemones sunt in termino demeriti principalis: quo autem ad ac cidentale bene demerentur vsque ad dicit iudicii: et tunc retrudentur in locum tartareum imperpetuum mansuri. Idem dico de me rito essentiali et accidentali bonorum angelorum. Et sic patet ad quaestionem.

¶ Ex praesenti autem distinctione etc. Sunt in gloria boni confirmati: et in nequitia mali obstinati. Dicit prima conclusio / quod boni an geli sunt confirmati in gloria: et mali obsti nati in peccato: et ponitur a principio distin. vsque ibi. Et licet mali angeli.

¶ Secunda conclusio: magna scientia mali spiritus hic vigent penitus atque astutia. Dicit secunda conclusio: quod daemones habent magnam scientiam et astutiam: et deducitur ab illo ca. Et licet etc. vsque ibi. Quorum scientia.

¶ Tertia conclusio: angelice mentes non sunt crea tores sed temptatores bene vel male en tes. Dicit tertia conclusio: quod nec boni nec mali angeli sunt creatores rerum sed quasi agricole: et deducitur ab illo loco. Quorum scientia vsque ad finem distinctionis.