Distinctio 46

Distinctio. 46. in quoa magister docet de diuine voluntatis impletione. Acoritur quaestio dictum est enim in superioribus et auctoritatibus comunitum etc. Hic signatur. 46. distinctio quae sic pe continuatur ad praecedentes. Nam postquam in qua cedenti distinctione diuine voluntatis po sita est ratio. Nunc in hac distinctione eius dem tangitur impletio quomodo scilicet impleatur Et diuiditur in tres partes principales. In prima de diuina volitione remouetur dubietas. In secunda de sua impletione plane clarescit veritas. In tertia rei epilo gatione summatim datur brevitas. prius ma in pricipio: secunda ibi. dist. 47. Uolum tas quippe dei semper efficax etc. tertia in fi ne distinctionis. 47. Ex predictis liquer quod voluntas dei etc. Prima rursus particula in qua de diuina volitione remouetur dubietas: in tres partes diuiditur. In pri ma de bonis oritur grandis questio. In secunda patenter ponitur docta solutio. In tertia de malis additur grauis opinio. prima in principio. secunda ibi. Sed audiamus solutionem ad primum. tertia ibi: Ideo que cum constet omnia bona quae fiunt etc. Et iterum ista pars in tres partes diuiditur: fuerunt enim hoc due famose opiniones. prima dicebat deum velle mala fieri: secunda dicebat oppositum: scilicet quod deus non vult mala fieri In prima igitur parte prime opinionis ponuntur rationes. In secunda vi confutationis dantur solu tiones. In tertia vere positionis patent astructiones. prima in principio: secunda ibi: Illi vero qui dicunt dei voluntate mala non fieri: tertia ibi: Si quis igitur diligenter attendat etc. Et ista tertia pars rursus in tres partes diuiditur. In prima clare ponit veritas sincera. In secunda sophisma soluitur ratione mera. In tertia vltimo ponitur assertio vera. Prima in principio: secunda ibi. Iam sufficienter ostensum est: quod a deo auctore non fiunt etc. tertia ibi. Hec igitur et alia huiusmodi inania relinquentes etc. Et haec est diuisio praesentis distinctionis: circa quam mouetur talis titulus quaestionis.

Questio haec docet de diuina vo luntate antegedenti et consequenti ac quo malorum sit factor damnatque erro re Colicii et ista q. habetur a scoto ibi dem q. vnica.

Urum diuina coniequenti voluntate et antecedenti omnes homines velit deus saluos fieri. Et arguitur quod non triplici medio.

¶ Pri mo sic: si deus vult antecedenter seu consequenter omnes homines saluos fieri. igitur omnes sal uabuntur. consequens est falsum: sed probatur consequenta. voluntas enim dei antecedens et consequens videntur species voluntatis bemplaciti. Sed voluntas bempla citi semper impletur vt patuit superiori distin ctione: voluntati enim eius quis resistet: ait apostolus. Sed assumptum quod voluntas antecedens et consequens sint species voluntatus beneplaciti. probatur cum inhis nullum sit signum nec praeceptio nec pro probibitio consilium operatio seu permissio et ita si non sit voluntas signi erit bemplaciti cum sit sufficiens diuisio.

¶ Secundo arguitur sic. volum tate consequenti vult omnem hominem saluum fieri: igitur non voluntate antecedente. probatur con sequentia: quia voluntas antecedens et consequens diuinam di iidunt voluntatem secundum Damas. secundo sminarum et ita opposite eis congruunt propietates. Si opus positum inquit Aristo. 2. topico. in opposito et propositum in proposito. Sed probatur antecedens: quia voluntas consequens est reddere vnicuique quod suum est: miseri autem sunt omnes homines: et ita eis congruit misecundia quae est signum divine prede¬ stinationis. vnde Aug. in li. de predestinatio ne sanctorum: praedestinatio est propositum miserendi

¶ Tertio arguitur sic: nulli conuenit saluatio: cui non competat diuina electio sed non omnes sunt a diuina voluntate electi: igitur nec omnes voluntate antecedenti seu consequen ti vult deus saluos fieri. maior patet: ait enim apostolus sententialiter. Quos elegit: hos et praedestinauit: et quos predestinauit hos et saluauit. Ita quod prius electio. secundo praedestinatio: tertio saluatio. Remoto autem priori remouetur posterius. Sed probatur minor auctoritate christi. Quoa multi sunt vocati pauci vero electi. In oppositum argui tur prima ad Thim. 2. vult omnes homines saluos fieri: et ad agnitionem sui nomins venire. Item Dam. 2. suminarum: Oportet scire quoniam deus vult omnes homines consequenter sal uos fieri: et regni sui potiri fortuna.

¶ In ista questione ad alias conformiter sunt tres articuli declarandi Primus est terminorum declaratiuus Quorum Secundus est quaestionis responsiuus.

¶ Tertius est dubiorum motiuus.; Quantum ad primum articulum termini sunt voluntas antecedens. voluntas consequens et salus.

¶ Primus ergo terminus dicitur voluntas antecedens et dicitur antecedens de ante et in cedo dis. quasi prius cedens: vnde noto quod in diuinis voluntas antecedens potest dici tripliciter. Uno modo dicitur voluntas antecedens ipsa diuina voluntas in illo priori naturae quo intelligitur praecedere suam volitionem: et caetera quae in diuinitate post eum intelliguntur: et tunc dicitur ante large: vt se extendit ad ante temporis et naturae: sicut si diceretur ante productionem sanctis piritus completa est filii gignitio. Secundo dicitur voluntas antecedens diuina vo luntas respectu cuiuslibet creature: antece dit enim cunctam creaturam: quia in aeternitate durat: creatura autem in euo aut tempore. Et de ista antecedenti voluntate loquitur Augustinus ad orosium: et habetur superius dist. 6. in principio vbi aliqui ponebant voluntatem antecedentem ad dei sapientiam. dicit Aug. Uoluntate ge nuit pater filium vel necessitate: nec volunta te: nec necessitate: quia necessitas in deo non est: praeire sapieutiam voluntas non potest. Ter¬ tio modo dicitur voluntas antecedens vt oppo nitur voluntati consequenti: et est respectu angelorum et hominum: quando scilicet eorum propriis non consideratis meritis: aut demeritis eorum vult salutem: et ideo dicitur antecedens quia acceptat naturam quae praecedit merita et demerita: et sic vult hac voluntate omnes angelos et homines saluos fieri: misereris inquit / omnium et nihil odisti eorum quae fecisti.

¶ Secundus terminus est voluntas conseques. et dicitur diuina volum tas consequens tripliciter. Uno modo dicitur diuina voluntas consequens: ipsa diuina volitio quae ordinae naturae consequitur voluntatem diuinam: et quod ipsa volitio seu actus voluntatis dicatur voluntas: testatur Aug. primo retra ctationum. capitulo. 22. Nihil est tam in potesta te voluntatis quam ipsa voluntas id est ipsa vo litio. Secundo dicitur diuina voluntas consequens ipsa complacentia in esse rerum actuali secundum quod scribitur. Deliciae mee esse cum filiis hominum. Et dicitur haec voluntas consequens: quia quasi consequitur ista complacen tia ex loquendi modo: licet non a parte rei esse rerum actuale. Tertio modo dicitur voluntas consequens: vt opponitur voluntati antecedenti: et est tunc secundum Dam. illa di grgouina voluntas quae pensat: aut paenam: aut glo riam secundum merita vel demerita: et ideo dici tur consequens: quia quasi consequitur merita vt puniat aut praemiet. Et horum duorum mo dorum diuinae voluntatis doctor subtilis hac distinctione talem dat differentiam pulchram valde. Sit rex vnus dans regno suo leges optimas ad conseruandum regnum suum in pace: rex iste antecedenter seu volunta te antecedentid ie. quantum est ex se vult pacem regni sui: et in regno suo degentium: furetur aliquis vel interficiat: tunc rex istum vo luntate consequenti puniet: quia propter fun tum vel homicidium quae consequitur legis po sitionem quam turbauit ille iniquus: iste) rex vellet istum viuere voluntate antecedenti: et mori voluntate consequenti: sic in proposito deus vult voluntate antecedemti omnem hominem saluum fieri: quia dedit sibi oportuna media ad habendum salutemus vnde in esse naturae dedit naturam secundum quam posset homo deum cognoscere et cognitum quarere et quaesitum inuenire: et inuento inherere: ac per hoc salutem obtinere: gratiam etiam obtulit filium proprium pro homine mittendo cuius praecium pro infinitis mundis sufficiebat: leges et mandata tribuit: et praesto est omnibus inuocantibus eum: et ita voluntate antecedenti vult omnem hominem saluum fieri quem tantis dotauit adiumentis: volunta te vero consequenti vult istum: quae vsque ad mortem sta tuta sua custodiuit saluare: et illum qui non curat damnare: ita quod voluntas antecedens est conditionata: si homo bene viuat saluabitur: voluntas deo consequens est absoluta: quia absolute vult malum finaliter damnare et bonum finaliter praemiare. Ex quo patet quod voluntas antecedens dici tur voluntas signi: sed voluntas consequens di voluntas beneplaciti.

¶ Tertius terminus est salus. Salus secundum isidorum. i0ethimo. dicitur a sale: quia corruptibilia mil ta sale saluantur: vnde ista se videntur habe re per ordinem: sanitas / salus / et incolumitas Sanitas enim quam maxime dicit humorum temporantiam cum corporis integritate. Unde Isido. Sanitas est corporis integritas cum temperantia naturae ex humido et calido quodesm sanguis: et inde dicitur sanitas quasi sanguis status. Salus autem super huiusmodi sanitatem addit securitatem. Incolumitas autem est modus ipsius salutis. Unde Tula lius in fine antiquae rhaetoricae incolumitas est salutis tuta et integra conseruatio. No¬ e to rursus quod triplex extat salus: naturae/ gra tiae / et gloriae: et de vltima quarit quaestio: De qua dicitur: Salua nos deus noster et congrega nos de nationibus. Et tantum de primo ar¬

¶ Quantum ad secudum articuclum sunt in tres conclusiones. prima est de voluntatec antecedente. secunda de voluntate consequente. tertia de salute generis humani qua fiat volun tate.

¶ Prima est haec. antecedens diuina voluntas: sic omnibus complacet conditis vt mala fieri velle non dicatur. Prima pars conclusionis dicit: quod deus voluntate antecedenti vult omnia bona creata. proba tur ista pars: deus illa voluntate vult et com placet in creatis omnibus quae sequestrato ab eisdem malo ea delectatur et aspicit: sed diuina voluntas antecedens est huiusmodi. igitur illa pars vera: maior patet ex similitudine artificis creati. Artifex quippe creatus in opere suo complacet ab opere suo relegato malo quod non facit. Unde et Aristotelis in ethicis dicit quemlibet poetam sua diligere poemata. Sed deus est omnium artifex omnem habens virtutem omnia prospiciens. vnde et Hieremias Cum introducit vt figulnm opus facientem per rotam: igitur in omni suo complacet quod est quaelibet creatura. Omnia per ipse facta sunt. Sed probatur minor: quia dicitur voluntas antecedens: quae in rem fertur: non in consequens rem huiusmoi est quaelibet creatura: in se considerata. Et confirmatur ratio: quia si deus sua antecedente volumtate res omnes non diligat: quaero causam quare nequit dari nisi quia vel alia ab eo non sunt condita: sicut dicit Simon magus et menandus eius discipulus: qui rerum creationem quibusdam virtutibus angeli cis tribuerunt: aut quia in rebus conditis ex natura sua extat malum: et deus cuius mundi sunt oculi malum non diligit. Sed vtrum que est falsum: igitur cuncta diligit deus ma ior patet a diuisione sufficienti: quia in hiis duobus non esset finis quo ad primum: nec entia ad finem quo ad secundum: quia malum de se non dicit ordinem. Deus autem solum diligit fo nem: et fini ordinabilia. Sed probatur minor: primo quod cuncta sint ab eo condita: inquit articulus fidei. Creatorem caeli et terrae. Secundum est etiam falsum: quod creaturis sit congenita malicia: quia scribitur. Uidit deus cuncta quae fecerat etc. Et si obiiciatur: quia de natura sua aliqua creata sunt peccantia: sicut homines et angeli: alia de fectiua sicut caeterae cunctae creature quae in nihil tenderent nisi manutenentia tenerem tur dei: non videtur autem quod feratur diuina voluntas in talem peccabilitatem seu defe ctum. Respondendum quod diuina voluntas solum fertur supra positiuum cui adnectitur defectus. Sed tunc extat dubium: Ex quo principaliter fertur antecedens dei voluntas supra positiuum: non supra illam pec cabilitatem seu defectum quare non condidit rem sine defectu et peccabilitate. Dico quod ista quaestio quaerit: quare deus fecit creaturam non esse creaturam. Creatura enim ex eo quod creatura est: defectibilis est: et si non haberet ex se defectibilitatem esset deus aut non creatura: rursus si homo purus esset non peccabilis per naturam: iam non esset hoc: dixi purus homo: propter christum qui non fuit peccabilis: quia purus non fuit homo: et ita non potest fieri quin creatura sit defectibilis: et homo per naturam peccabilis. Et si obiiciatur quia in caeo non poterit homo peccare. Dicendum quod hoc erit gratiae non naturae.

¶ Secunda pars conclusionis dicit: quod deus non di citur velle mala fieri. probatur: quia illud non vult fieri deus quod maxime odit: huiusmodi sunt mala. ei go non vult ea fieri maior est clara: quia nullus vult esse id quod odit. Sed minor probatur. Et dicitur. Deus odio habet peccatores. Et confirmatur: suia omnis voluntas: aut denominat vo litum: aut denominatur a volito. Si igitur deus velit mala fieri: aut voluntas di uina erit maliciosa: aut fieri malum bonum erit propter bonitatem diuinae voluntatis: quorum vtrumque est falsum: et ita recte a magistro condemnatur in littera opinio dicen tium: deum velle mala fieri.

¶ Sed dicet aliquis: est error condemnatus in canone. 24. q. 3. capitulo. Quidam autem haeretici. Et vo catur error colicianorum a quodam colitio nominatus: hic dicebat deum non facere mala: error quia scriptum est et habet textis Ego dominus creans mala. Esa. 45. Si ergo deus non facit nisi quod vult: et facit mala: gitur vult mala fieri. Respondetur. quod tri sunt malorum genera. Primum est malum dam ni: et istud quia priuatio pura est non habet sui causam efficientem sed deficientem nisi ratione ordinis: quia debite a deo ordinatur vt damnati visione priuentur dei: sicut scriptum est. Tollatur impius ne videat gloriam dei Secundum malum est malum pene. Et huic com currit deus effectiue. Amos. 3. Non est ma lum in ciuitate quin faciat dominus. Et vult ist de fieri non voluntate antecedenti sed consequenti: quia iuxta merita. Tertium est malum culpae: et istud non facit deus: nec vult fieri nisi qua ad substratum: et de isto loquitur conclusio. De malo ve ro pene canon loquitur. Et si quaeratur: si deus non vult mala fieri: quomodo possunt cuenire cum habeat voluntatem potentissimam. Dico quod quaestio esset bona si non vellet mala esse voluntate beneplaciti seu efficaci: tunc enim nulla essent mala. Et si dicatur: potuit ig tur facere quod nullum esset vicium seu peccatum quare ergo non voluit: vt nec angeli pecca rent nec homines. Respondet diui. Dyonis. in fine ecclesiastice hierarchiae. Deus nemin dedit vitam coactam: sed liberum dedit arbitrium: vt per merita ascenderet ad praemia: ideo licet potuisset deus facere absolute quod nulla peccata fuis sent: tamen gloriosius extat beatis angel et hominibus meruisse praemium quam ipsum habuisse vel habere secluso merito sicut patet de milite in bello gloriose triumphante. Et si di catur multi homines sunt damnati quae non fuissent perditi si habuissent liberum arbitrium confirma tum. Dico quod nec illi fuissent: sunt enim praeter intentionem status innocentiae: ideo nec computantur apud deum nec apud homines.

¶ Ex deductio ne primae partis conclusionis apparet val de peccasse Franc. de maro. dist. huius. q. 3 de isto esse essentiae sepius dicto. Innuit enim quod habet esse intelligibile anquam a diuino co gnoscatur intellectu: et ita ad dicta sua sequitur quod habet esse volibile antequam a diuina sit vo litum voluntate. Quid ad hanc sequatur opi.as picitis: erunt a se volibilia et intelligentia ta lia esse essentiae: et ita erunt deus: et cum sint in inferno quidditates: et in caelo et in tetra et in omnibus abissis omnia erunt plena diis. Sicit dicit pindarus et orpheus: nec valet dicere abstrahunt a loco: quia sunt vbi sunt sua indiuidua: et semper sunt a se: vnde ista videtur) esse opi. valentiani platonixi qui conas id est secula in origine dei creaturis indicit quae censetur erronea.

¶ Secunda conclusio est de voluntate consequenti: et est haec. Sic dei consequens voluntas merita dispensat: vt nequaquam conturbetur ordo mundialis. Prima pars dicit quod deus dispensat vel ordinat me rita voluntate consequenti. patet: vnde super illud psus. Domine deus meus in te speraui. dicit glo. Qui videt merita animarum sic ordinari a deo vt pulchritudo vniuersi ex nulla parte vio letur in omnibus laudat deum distinguens aliud deum fecisse: aliud ordinasse. vnde. scribitur. Ego dominus et non alter: formans lucem et creans tenebras faciens pacem: et creans malum id est ordi uans: licet enim deus malum culpae non faciat: tamen ordinat ad decus vniuersi. Sed dicet ali quis. Ordo est quid positiuum: peccatum autem est solum priuatio quaedam: quomodo poterit funda ri ordo positiuus in pura priuatione. Respondendum quod quemadmodum aliquid dicitur sanum tripliciter: aut subiectiue sicut animal dicir sanum: aut dispositiue sicut potio dicitur sana: aut significatiue sicut vrina. Sic ordinatum dicitur tripliciter: aut sustentiuum ordi nis: et sic solum ens dicitur ordinatum: aut sicut dispositio et isto modo per accidens est malum ordinatum inquantum aliquotiens ad melius dis ponit. Unde Augustinus 14. de ciui. dei. Audeo in dicere superbis vtile esse incidere in aliquid malum apertum seu peccatum: vt inde sibi displiceant qui iam placendo corruerunt: est tamen dispositio de se priuans: et non ponens. Dici tur tertio ordiuatum ostensiue: et sic malum dicitur ordinatum: quia eius comparatione magis al paret bonum iuxta quod philosophus dicit in. 1. Clem s corum Opposita iuxta se posita magis elu cescunt: ita tamen quod iste ordo non fundatur in malo: sed in bono. ex denominatione extrinse. ca malum dicitur ordinatum sicut et paries visus: Sed dicit pars secunda conclusionis quod nequaquam propter mala turbatur ordo mundialis: ista est expressae Aug. 11. de ciui. de et declaratur exemplo. Ita videtur se habere malum ad vniuersum: sicut silentium ad vocen et somnus ad vigiliam: sed silentium est ad de corem cantus et sermonis: et somnus ad salutem animalis: igitur et malum confert ad decorem et ordinem vniuersi. maior patet ex simili: quia sicut silentium est priuatio vocis: somnus vigilie: sic malum est priuatio boni. Sed de claratur minor: primo de silentio vnde in causatu augmentatur melodia quibusdam silentiis (quae cantores nominant psalmos / interpositis. Unde et Dauid patmu. dicti sunt et terentii varronis. primum fertur fuisse praeceptum: primus tacere et vltimo loqui: de lomno patet per philosophum in de somno et vigilia. In primo enim libro probat quod nequit animai durare diu sine somno. Et si dicatur sequiretur quod modo esset melius vniuersum ordi natum vbi tot et tanta fiunt mala: quam in statu innocentiae: vbi nullum erat malum: quod videtur manifestum inconueniens. Dico quod vniuersum potest considerari quo ad ordinem et decorem essentialem: vel quo ad accidentalem. Loquendo omne ordine essentiali mala non conferunt ad ordinem vniuersi. Loquendo autem omne ordine accidentali bene: quia ex tali opus positione boni: ad malum resultat quidam decor: sicut in rhetorica quidam color qui dicitur contrarium. ita apostolus. Per gloriam et ignobilitatem: per infamiam et bonam faman etc. Et ita quo ad hunc ordinem videtur excellere statum innocentiae status praesens: quo autem ad innocentiam status innocentiae praecedit: ita quod se habent sicut excedentia et excessa: vnde se habent sicut due facies in quarum vna nulla est macula: in alia est cicatrix bene sita: quae videtur faciem bone stare: sicut de Helena: frigius dares dicit: prer habebat in facie quandam concauitatem mi ro modo eam venustantem. Sed quaereret aliquis quis est simpliciter melior. Dicit doctor deuotus hac distinctione: quaestio ne. 6. Saluo inquit meliori iudicio potest dici quod decor qui nunc est: quia voluntas consequens de malo bona eliciens praepotens est malo: et ideo bonum quod inde elicit praeualet malo: quod bonum corrumpit: et ideo plus valet vniuersum nunc quam valuisset tunc in quo nunc commendatur sapientia creatoris Unde Bregoin benedictione cerei pascha lis: Ofelix culpa quae talem ac tantum meruit habere redemptorem: nisi enim adam peccasset: per mortem christi redempti non fuissemus: in quo maxima apparuit dei charitas vt diceret apostolus. Propter nimiam cha ritatem etc. Et dat exemplum valde aptum decifo sanolqui frangitur et religatur filo argenteo / vel aureo: quia melior est post quam ante non ratione fractionis sed religatio nis. Sic in proposito. vnde non debet nobis esse dubium de malis praesentibus dominum deum bonum maius elicere: sed quale sit ignoramns.

¶ Tertia conclusio est de salute humani generis seu hominum ad volun tatem antecedentem et consequentem: et est haec Licet voluntate antecedente deus velit omnes saluos esse homines: tamen consequenti non conuenit. Prima pars dicit: quod voluntate antecedenti deus vult omnes homines saluos fieri: vnde noto propter illud dictum apostoli. Deus vult omnes homines saluos fieri: quod solet exponi tripliciter. Prima expositio fuit Ioh. damais. in secundo suarum sententi arum qui ad saluandum illam reperit distinctionem diuinae voluntatis in voluntatem antedentem n et consequentem: et dicit quod debet intelligi de voluntate antecedente inquantum dat leges bonas dirigentes ad salutem: et non intelligitur de voluntate consequenti qua pensat merita et bonos praemiat: et malos punit. Secun da expositio fuit Aug. in lib de vocatione sanctorum: et dicit quando dicitur: quod deus vult omnes homines saluos fieri etc. est distributio accomoda: hoc est omnes qui saluantur: saluantur voluntate dei: dat exemplum: sicut si par rhysius esset vnus solus magister puerorum diceretur: iste habet omnes pueros de parrhysius: et tamen certum est: quod non omnes irent ad scholas. vt dicitur. Illuminat omnem hominem venientem in hunc mundum id est omnis qui illumi natur: ab eo illuminatur. Tertia expositio est Aug. in enchiridion: vt fiat distributio pro generibus singulorum: non pro singulis generum: vt sit sensus. Deus vult omnes ho nines etc id est de quolibet statu vult aliquem saluare: vt verbi gratia: de statu episcopo rum sed non omnes: aliquem de statu religionis sed non omnes etc. Sicut in illo sophisma te: omne animal fuit in archa noe: quod est verum pro generibus singulorum: non pro singulis generum. Expositio tamen Dama. apud no stros praeualuit magistros. Ex quo patet alia pars conclusionis: scilicet quod non omnes sal uantur voluntate consequenti: immo solum finaliter boni: nisi aliquod esset priuilegium singulare. Sicut de traiano imperatore et quidam dicunt idem de dagoberto rege francorum. Et tantum de secundo articulo. Quo ad tertium articulum sunt tres breves difficultates.

¶ Prima est: quomodo potest deus velle bonu quod ex malo elicitur: et tamen non ipsum malum quod velit consequens non antecedens: non enim potest quis velle esse episcopus nisi velit esse sacerdos. Dicendum quod vult bonum quod ex malo elicitur: et tamen non vult malum. Et est exemplum: cadit aliquis ad terram: possum clarum est velle quod sur gat: et quod non ceciderit: sic in proposito. Et quod dicit de episcopo et sacerdote. Dico quod quis potest licet non efficaciter velle esse episcopus non sacerdos: immo multi vellent sacerdotium non esse annexum episcopatui.

¶ Secunda difficultas. vtrum mala sint causa bonorum. Dicit doctor deuotus hac distinctione. q. 3. quod non: sed occasiones vnde ponit ista tria: causam: casum: et occasionem: et differunt. Causa enim habet operatio nem et intentionem: sicut dum artifex facit do mum et intendit facere domum: et eandem operatur. Casus habet operationem: sed non intentionem patet in fodiente qui praeter intentum aurum repperit. Occasio autem privat vtrumque: sicut si aliquis dicat aliquod verbum alteri displicens: illud verbum nec est causa: nec casus displicentiae: sed occasio: Sic malum extat oc casio boni: sed non causa.

¶ Tertia dif ficultas. vtrum voluntas antecedens et consequens sint idem quod potentia absoluta et ordinata: dicit magister Franeur. de marionis dist. 45. q. 2. quod non immo tam voluntas antecedens quam consequens sunt ordinata potentia: quia de his sunt quae de ordinauit. Et sic patet ad quaestionem: quod videlicet deus voluntate antecedenti: sed non consequunenti vult omnes homines saluos fieri. Et tunc ad argumenta.

¶ Ad primum dico in sententia arguo: quod voluntas antecedens et voluntas signi: et voluntas consequens est voluntas beneplaciti: et quando dicitur non dantur signa in voluntate antecedenti. Dico quod immo: antece denter enim deus dat debitas homini leges quas custodiens saluetur: ideo falsum sumit.

¶ Ad secundum negatur antecedens et cum probatur: quia cosequentis voluntatis est reddere vnicuique quod suum est: verum dicit: et quia mali sunt meriti poena datur eis pro praemio. Et quod obiicit misecundia aspicit miseros: verum dicit dignos misecundia: sed mali sunt indigni. Dico tamen quod intantum misecundia superexaltat iudicium vt semper deus puniat citra condignum et praemiet ultra.

¶ Ad tertium dico in sententia: quod ista stant simul: deus voluntate antece denti vult omnes homines saluos fieri: et tamen omnes non saluabuntur: quia voluntas antecedens sper est conditionata id est vult omnes homines saluos fieri si faciant ad quod tenentur: ideo non currit argumentum.

¶ Ex praesenti autem distinctio ne tres capiutur conclusiones.

¶ Prima conclusio: tante efficacte est voluntas dei vt nihil potentiae resistat ei: dicit conclusio: quod tam insuperabilis extat diuina voluntas: vt nequeat impediri. Et ponitur a principio dist. vsque ad illud ca. ideoque cum constet omnia: etc.

¶ Secunda conclusio: voluntas pia non conceditur velle impia fieri. Dicit conclusio quod dicitur et conceditur: quod voluntas pia dei scice non conceditur velle mala fieri. Et ponitur ab il lo capitulo: ideoque cum constet vsque ibi: iuxta finem epilog. Omnino enim quod vult fieri etc.

¶ Tertia conclusio: non fit quod voluitvoluntas suprema: et fit quod voluit voluntas extrema: dicit conclusio quod voluntas dei ideo extat omnipotentia: quia fit quod vult et non fit quod non vult. Et ponitur ab illo capituloOmnino enim quod vult fieri etc. vsque ad finem dist. Et dicitur ista voluntas suprema et extrema: quia est alpha et o: principium et finis.