Distinctio 32

Distinctio. 32. huius tertii agit de diuine dilectionis equalitate et quid ipsa dilectio diuina sit. Premissis ad iiciendum est de dilectione dei qua ipse diligit etc. Hic signatur. 32. distin. huius tertii: quae sic con tinuatur ad praecedentes: Nam postquam in praecedemti dis. inquisitum est: An sit possibilis charitatis amissio: Nunc in hac dist. ex incidenti adiungitur aeterna dei dilectio. Et ha bet diuidi in tres partes principales. In prima nobis praemittitur dei dilectio. In secunda non esse panditur in hac intentio. In tertia malis secluditur dei electio. Prima in prin¬ cipio. Secunda ibi. Cunque eius dilectio sicut in etc. Tertia ibi. De reprobis vero qui praeparati non sunt etc. Prima autem et vli tima partibus indiuisis manentibus. Rursus media pars in qua panditur quod in dei dile ctione non est intensio aut remissio: in tres partes scinditur. In prima apparet veritas deus equaliter non omnes diligit. In secunda dei simplicitas vnum alteri quandoque eligit. In tertia amoris bonitas nunc habent plus nunc minus eundem erigit. Prima in princi pio. Secunda ibi. Cumautem dilectio dei etc. Tertia ibi. Si vero quaeritur de aliquo vno etc. Et haec est diuisio praesentis distin.

¶ Quaestio ista declarat quomodo deus omnia ex charitate diligat: quae habetur a Secondo in isto passu. q. vnica. rUtrum deus omnia diligat beniuolentia charitatis. Et arguitur quod non triplici medio.

¶ Primo sic. Charitas est habitus formaliter perficiens potentiam volitiuam: sed vo untas diuina est perfectissima de se: ergo non habet charitatem eam perficientem: et ita non diligit beniuolentia charitatis. Maior pro batur: ex eo quod habitus ponuntur ad perfi ciendum potentias et habilitandum ad suas operationes. Sed minor probatur: quia in quolibet genere est resolutio ad vnum quod est perfectissimum et metum aliorum: huiusmodi est diuina voluntas inter voluntates.

¶ Secundo arguitur sic. Nullum inanimatum est diligibile ex charitate: sed aliquod inanimatum est de numero omnium igitur etc. Minor est clara de se: quia omnia cum sit distributiuum signum: et non habe at adiunctum aliud extrinsecum quod distribuat intrinsecum secum annexum quod distribuit est entia. Unde sensus est: omnia scilicet entia Sed maior probatur: quia teste Aug. solum tria ex charitate sunt diligenda: scilicet deus: spiritus rationalis: et corpus proprium: nec adhuc corpus ponitur proprium nisi quia est comparticipabile gliae nobiscum: ita quod non ratione sui sed animae diligitur.

¶ Tertio arguitur sic. Illos deus no diligit ex cha ritate quos non praedestinat ad aeternam salutem sed non omnia sunt praedestinata ad aeternam salutem immo nec omnis rationalis natura: igitur etc. Maior patet: quia charitas cum sit virtutum consummatrix maxime vltimum aspicit finem: iuxta illud. Omnis consumationis vidi finemu finis autem vltimus est aeterna salus: aut obiectiua vt deus: aut inhesiua vt fruitio et visio dei. Sed probatur minor: ex eo quod non omnia cognoscunt nec diligunt vt insensibilia et bruta. In natura etiam rationali vt re probi quorum non est salus.

¶ In oppositum vero arguitur ex illo Sapn. verbo. Diligis omnia domine et nihil odisti eorum que fecisti. Di lectio autem dei: testimonio Iohan. est cha ritas: et ita omnia diligit beniuolentia charitatis.

¶ In ista quaestione pariformiter etc. Primus est terminorum declaratiuus Quorum Secundus est quaestionis responsiuus Tertius est dubiorum motiuus Quo ad primum articu lum termini sunt / dilectio / omnia / et beniuolentia.

¶ Primus igitur terminus est diligere. Et dicitur a dya quod est duo: et ligo gas: quia duo dilectione vniuntur: vel vnus in di lectione locum habet duorum: dum idem seipsum diligit. Uel dicitur dilectio quasi de aliis electio: iuxta illud. Dilectus meus rubicundus candidus electus ex milibus: vnde ultra dicta de dilectione in. 1. dis. 12. No tandum quo ad praesens de isto verbo diligere: et veroa dita de deo sunt in triplici differentia: vt tangit in praesenti dis. doc. deuo. q. 1. Prima sunt quae dum dicuntur de deo connotant effectum in actu: sicut est de creare vnde cum dicitur: deus creat: signum est quod creatura est actu. Secunda sunt quae connotant effectum non in actu sed in habitu: sicuti est praedestinare: dum enim dicitur: deus praedestinat non significatur praedestinatum actu esse: sed solum habitu. Tertia sunt indifferentia ad actum et habitum: sicut est hoc verbum diligere: potest enim dum dicitur: deus diligit creaturam: haberi veritas aut pro creatura actu existente aut solum in habitu.

¶ Secundus terminus est omnia. Unde notandumquod ista tria de vi vocabuli differunt / totum quodlibet / et omne. Totum enim magis de virtute termini accipitur respectu partium iu¬ tegralium: vt cum dicitur totus homo moritur: non fit distributio pro partibus subiecti uis: sed pro partibus integralibus alicuius singularis contenti sub bomine: vtputa sortis vel platonis.

¶ Quodlibet autem s maxime est distributiuum respectu partium subiectiuarum non integralium: vt cum dicitur: quodlibet animal currit: distribuit pro qualibet animalis specie: nec aspicit partes in tegrales: nec eo solemus vti collectiue: sed solum distributiue.

¶ Omne vero sicut quodlibet solet magis aspicere partes subiectiuas quam integrales: et in hoc differt a toto: sed aliquando etiam collectiue accipitur: et in hoc differt ab hoc signo quodlibet. Unde et versus extant grammaticales. Omnis homo currit: omnis vir maxima gens sit. Distribuit primum: colligit et reliquum.

¶ Ulterius notandum quod secundum philosophum in primo caeli et mundi ad hoc quod hoc signum omnis possit vere addi in propositione oportet quod sint tria adminus indiuidua sub subiecto pro quibus veritatem habeat propositio: Unde ista non est vera hoc sensu: omnis homo currit: nisi tribus datis in cursu hominibus. Tertio notandum quod hoc signum omnis aliquando fit distributio pro generibus singulorum sicut in illo sophismate. Omne animal fuit in archa noe: aliquando vero pro singulis generum sicut dum dicitur: omnis substantia est ens. Accipitur autem in titulo quaestionis vt fiat distributio pro singulis generum non solum pro generibus singulorum.

¶ Tertius termi nus est beniuolentia / seu beneuolentia. Ubi notandum vt trahi potest ex. 6. ethico. quod ista tria differunt / beniuolentia / beneficentia et amicitia: Beniuolentia enim solum volum tatis actum insinuat: volumus enim multis bona: quibus tamen non benefacimus: ita quod beneficentia sun beniuolentiam actum ad dit exteriorem. Rursus multis benefaci mus ad quos amicitiam non contraximus vt aduenis et peregrinis. Amicitia enim reciprocationem dicit in amore: ita quod omnis amicitia est beneficentia non econtra. Rursus omnis bhaenficentia est beneuolentia non econ tra: et ita beneuolentia est communior.

¶ Quantum ad secundum arti. s culum sunt tres conclusiones etc. Prima conclusio est de dilectione dei respectu omnium entium. Secunda de dei dilectione respectu duam specierum entis: scilicet angeli et bomins. Tertia de dilectione dei respectu vnius speciei entis scilicet homins.

¶ Prima igitui est haec. Eterna dilectione sua charitatis beniuolentia omne deus amplectitur positiuum. Dicit prima pars conclusionis / quod dilectio dei qua diligit creaturam est aeterna. Probatur. Aut enim dilectio dei praecedit res dile ctas: et tunc habetur propositum: quod scilicet est aeterna: aut non praecedit: et cum rebus incipit dei dilectio et cum dilectio sit deus: sequitur quod deus esse incepit quod est falsum. Sicut emim si deus de non potente efficeretur potens: aut de non sapiente sapiens mutaretur: sic in propo sito: si de non diligente efficeretur diligens. Ideo bene dicit magister in littera: quod di lectio dei est vsya / siue substantia dei. Et Aug. 6. de trini. dicit. Absit vt deus aliquid temporaliter diligat: elegit enim nos nos ante mundi constitutionem: vt essemus sancti et immaculati in christo: vt dicit apostolus Et si dicatur: quia dilectio est respectu boni: bonum autem et ens conuertuntur: et ita opor tet quod illud sit quod diligitur: cum ergo illuo sit temporale sequitur quod dei dilectio non erit aeterna. Dicendum quod oportet id quod diligitur esse non quidem actu: vt obiicit argumentum: sed solum habitu: et hoc est ab aeterno. Un de et licet neminem dicatur deus diligere af fectu: quia passio est: sed solum effectu: hic tamen effectus debet accipi non actu sed habitu. Nec sequitur voluntas dei est causa ab aeterno sufficiens ad producendum hoc dilectum: ergo illud est: quia est causa volum taria non necessario agens. Rursus: quia nullum conditum potest esse aeternum ex secun do libro. Ex quo infertur quod licet in aliis amor et dilectio sit vis vnitiua in actu aman tis et amati: non tamen oportet in deo respe ctu creature necdum existentis. Sed dicit se cunda pars conclusionis: quod deus sua aeter na dilectione omne complectitur positiuum. Probatur. Dilectio enim est donum: in quo omnia dona donantur. Cum igitur in crea tura qualibet et omni positiuo reluceant ali qua dona dei sequitur quod diliguntur. Confir¬ matur: quia Dyonisio teste: ac etiam Boe tio. Omnia exoptant summum bonum: tunc autem deus dicitur diligere creaturam: cum con uertit creaturam ad se. Caeterum: omne quod fa ctum est a domino deo factum est. Omnia enimu per ipsum facta sunt. Nihil autem facit de us nisi volens et diligens et bona. Unde scribitur. Uidit deus cuncta quae fecerat et erant valde bona. Summum autem bonum nequit bona non diligere. Sed est ne ordo in huiusmodi dilectione? Dicit doc. subti. in praesenti distin. arti. 3. quod sic: loquendo de ordine nature respectu diligibilium: vnde quat tuor signa quae ponit possunt ad tria redu ci. Primum signum est in quo deus diligit foc nem: scilicet seipsum qui omnium est alpha et o principium et finis. Secundum signum in quo diligit ea quae possunt visione et fruitione participare illum finem: sicut sunt homines et angeli. Tertium signum in quo diligit media ad habendum illum finem sicut gratia et gloria et alia creata: quae propter nos sunt facta: vt illud secundi phisicorum habeat veritatem: quod scilicet sumus quodammodo finis omnium. Ex quo patet quod beniuolentia charitatis omnia diligit deus: non quidem quod omnia charitate eum participent: sed quia charitas est in eo principium dilectionis. Nec tamen oportet quod si diligat omnia: quod transformetur in omnibus: quia in aliis amans transformatur in amatum: sed ibi amatum in amantem transformatur.

¶ Secunda conclusio est de dei dilectione respectu duarum entis spe cierum: scilicet angeli et bomins: et est haec. Licet ex dei parte dilectio diuina equaliter sit omnium: in hac tamen angelus et homo secundum excedens se aspiciunt et excessum. Dicit prima pars conclusionis / quod diuina dilectio ex parte sui est omnium equaliter. Probatur. Illa dilectione qua diligit filium: diligit et creaturam: sed dilectio illa summa est: in summo autem non est magis aut minus: sed solum equale: igitur etc. Confirmatur: quia sicut eadem cognitione cognouit creaturas ita eadem dilectione diligit: in vno autem actu simplicissimo non est reperire magis et minus: vnde ex parte dei maxima dilectione quaelibet creatura diligitur: sicuti limpidissima cognoscitur a deo cognitione. Et hoc est quod dicit saum. Pusillum et magnum ipse fecit et equaliter est ei cura de omnibus. Et hoc est quod dicit autor de cau sis: quod primum vno modo se habet ad omnia: est tamen inequilitas respectu dilectorum sicut eundem solem alii plus alii minus participant: sic de bonitate dei: vnde Augustinus et est in littera. Quis digne exprimat quamtum deus diligat membra vnigeniti filii. sui: et quanto amplius diligit ipsum vnige nitum quam ipsius membra. Et haec est ratio qua re vni magis quam alteri extat propitius: vnum enim bonum altero melius est. Unde ratione huius sicut dicit secunda pars conclusionis: se habent respectu diuine dilectionis homo et angelus: sicut excedens et excessum. Considerando enim quod natura angelica deo est similior quia tota spiritualis: rursus quod libe ralior fuit erga eam deus: quia vnico motu eam glorificauit: dum scilicet mali angeli peccauerunt. Ceterum: quia amplius deum diligit quam homo in via: vnde et sunt quasi mediatores angeli inter nos et deum: ex. 6. de ciuita. dei. His igitur respectibus magis dicitur a deo diligi angelus quam homo. Si rursus consideretur beneficium incarnationis: nusquam enim angelos apprehendit: sed semen abrae. Rursus beneficium redemptionis. dum pro nobis moritur deus. Maiorem charitatem nemo habet: vt animam suam po nat quis pro amicis suis. Ceterum consideretur quod in statu amicitiae et inimicitie nos dilexit: quia cum essemus peccatores et inimici dei dilexit nos non sic de angelis: sed immediate post peccatum in infernum perpetuo submersi sunt. Non dubium quin his respe ctibus plus dilexit deus hominem quam angelum: vt dicatur in summa quia ratione conditio nis primariae plus dilexerit angelum quam hominem: sed ratione gratiae plus hominem quam angelum: vnde et si magnam habuit ad ange los charitatem: nimiam ad nos habere dicitur Unde apostolus. Deus qui diues est in mise ricordia propter nimiam charitatem: qua dilecit nos cum essemus mortui peccato conuiuificauit nos in christo.

¶ Tertia conclusio est / respectu vnius speciei entis: scilicet hominis: et est haec. Adeo christus praeponderatur humano generi quod petrus et io hanes discipuli in dei dilectione secundum sub et supra se aspiciunt. Dicit prima pars conclusionis / quod christus praeponderatur adeo in dilectione toti humano generi. Probatur. In infinitum maius est esse deum quam deum habe re: sed christus est deus: reliqua humani ge neris pars solum habet deum: igitur etc. Confirmatur: aut enim deus appreciabatur christum tantum quantum genus totum humanum: et tunc habetur propositum adminus: quod tantum ponderat quantum genus humanum: aut non tantum appreciabatur: et ita non fuit sufficienter satisfactum pro humano genere: quod cum non sit dicen dum sequitur propositum: ideo bene dicit pau lus: Dedit illi nomen quod est super omne no mem. Certum est autem quod eidem nomen non dedit sine re. Ideo scriptum est: quod non est ei dat spiritus ad mensuram. Et si obiiciatur: quia scribitur. Sic deus dilexit mundum vt filium suum vnigenitum daret. Certum est autem quod in emptione praeponderatur emptum rei quae emitur seu praecio? Dicendum quod verum est quando non est spes rehabendi praecium. Sic autem non tradidit deus filium suum: immo die tertia rehabuit dum surrexit a mortuis in aeternum victu rus. Unde licet christus sit pro humano genere mortuus: non tamen pro nosta redemptione ex toto est incarnatus: ex dis. 7. huius tertii. Et ideo humanum genus non est finis xpici ne sit nobilius christo: sicut ente ad finem. Nec debet argui deus pater stultus qui praecio cariori emit mercimonia minus cara: hoc enim non fecit ad se ditandum: sed ad liberalitatem suam nobis ostendendam vt eum totis cordis visceribus diligamus: nec aliunde emit genus humanum nisi a seipso: manus quippe misecundiae a manibus emit iusticiae. Sed dicit secunda pars conclusionis / quod Iohannes et Peti in dei dilectione se habent secundum sub et supra: quod ostendit tribus doctorum opinionibus. Prima est Aug. super Ioh. vbi dicit: quod loquendo de dilectione exteriori et familiaritate magis dilexit Ioh. quam Petrum id est ei apparuit familiarior: et hoc est quod canit ecclesia. Et accipitur ex dictis Bede. Hic est qui priuilegio amoris praecipui caeteris altius a domino meru it bonorari: Et in euangelio suo de se dicit. Hic est discipulus ille quem diligebat inesus: quod habet intelligi per excellentiam familiaritatis: non per discretionem: quia omnes diligebat. Unde et in glo. super Ioh. Augstinus dicit quod petrus magis amabat: sed iohan nes magis amabatur: quod intelligitur in signo: id est amari ostendebatur: quod ostenditur in reuelatione apocalis. In commendatione matris: in sopore sinus dominici: et aliis talibus Si autem loquamur de signo interiori: sic magis dilexit petrum: quia ampliorem dedit ei charitatem. Exigebatur enim quod in hac dile ctione exquo petrus magis diligebat quod etiam magis diligeretur. Ego enim inquit. dili gentes me diligo: et ita magis diligentes magis diligit: hac scilicet dilectione charitatis. Et hoc signatur in commendatione suae aec.¬ clesiae petro: non iohamni per id. Simodo iohis diligis me plus his: Et infertur: pasce oues meas. Sed vnde est exquo magis dilige bat petrum quam iohannem: maiora dilectionis signa ostendebat: apparebat enim fictor fingendo quod non erat. Dicendum vt dicit Augstinu. quod non fingebat quod non erat: sed mysterium ostendebat. Iohannes quidem vitam signabat contemplatiuam: sed petrus actiuam: prima quidem est in quiete: cuius ratione erat iesus familia rior iohanni. Actiua in labore: cuius ratione erat petrus christo carior. In cuius signo mater iohanni: ecclesia petro commendatur. In matre quies. In aecclesia labor accipi tur. Unde concludit Aug. Petrus erat me lior: sed iohannes felicior. Secunda opinio est Bernardi: vnde dicit quod beatus petrus diligebat feruentius et a christo rediligebati fortius. Iohannes vero diligebat dulcius: et rediligebatur familiarius. Et hic addit hrisosto. tres rationes quare familiarius dilexit christus iohannem petro: scilicet propter ingenitam mansuetudinem: propter virginalem pudicitiam: et propter iuuentutem: quae paribus ceteris hominem magis faciunt diligere. Tertius modus seu tertia dicentium opinio est: quod petrus magis dilexit deum in proximo: et ideo accepit vitam actiuam Sed iohannes maxime dilexit deum in deo ideo vitam accepit contemplatiuam et pari dilectione eos redilexit christus. Sed quis modo in caelis est gloriosior? Dicit doctor deuotus. q. 6. quod loquendo de aureola et praemio accidentali propter decus virginitatis non dubium quiu Ioha. Loquendo autem de praemio essentiali: dicendum quod ille qui in maiore charitate obiit. Sed quis eorum fuerit: melius indicat vt expectemus in caelis quam temere hic diffiniamus in terris: non habent enim altercationem in caelo: nec nos de eis habeamus in terra. Quantum ad tertium articulum l sunt tres difficultates.

¶ Prima est. n Utrum dei aeterna dilectio sit censenda vsus vel fruitio Dicendum quod respectu sui et est fruitio: respectu creature est vsus: quia s omnia alia a se in seipsum refert: secundum dictum sapientis. Propter semetipsum cuncta ope ratus est altissimus.

¶ Sccunda difficul tas. Quem loquendo simpliciter plus diligit angelum vel hominem: deus: Respondere videtur doctor deuo. q. 4. quod hominem: cuius ratio: quia vtriusquam sexus homo supra totan eleuatus est naturam angelicam: scilicet prisohus et maria mater sua beatissima.

¶ Tertia difficultas. Quem magis in humano diligit genere deus: aut iustum praescitum: aut peccatorem praedestinatum? Dicit sanctus Tho. q. 5. quod loquendo simpliciter magis diligit peccatorem praedestinatum quia praeparauit ei bona aeterna Loquendo autem vt nunc iustum praescitum: quia comsiderat gratiam existentem actu. Ex quo patet ad quaestionem: quod videlicet deus omnia diligit beni uolentia charitatis.

¶ Ad primum argumen tum dicendum / quod charitas et quilibet habitus potest considerari vel inquantum est quaedam entitas perfecta: et sic ponitur in deo: vel inquantum informat perfectibile: et sub hac ratione non est in diuina voluntate: hoc autem modo procedebat argumentum: ideo non concludit

¶ Ad secundum dicendum ad maiorem quod inani matum diligi ex charitate potest intelligi: vel ita quod dilectum sit capacibile diuine visionis aut fruitionis: et hoc modo inanimata non diliguntur ex charitatem: aut inquantum iuuat illum cui potest participare huiusmodi visionem aut fruitionem ad illam consequendam: et sic inanimata dicuntur diligi ex charitate: quia nos iuuant immo etiam poenae et infirmitates et tri bulationes: per multas enim tribulationes et apoitolo teste: oportet intrare in regnum dei¬

¶ Ad tertium neganda est maior. Primo ratione insensibilium et ratione carentium: quia non sunt capacibilia vltime beatitudinis vlterius ratione etiam nature rationalis quia diligit reprobos inquantum conseruat eorum natu ram: et dilexit eos ad beatitudinem volunta te antecedente non consequente: ideo minime obuiat ratio. Et tantum etc.

¶ Ex praesenti au tem dis. etc. Prima conclusio. Dei dilectio est eius vsya atque substantia affert positio. Dicit conclusio / quod dei dilectio est eius substantia. Et ponitur a principio dist. vsque ad illud capitulum. Cumque eius dilectio etc.

¶ Se cunda conclusio. Ut immutabilis dilectio po nitur: tamen amabilis concrescere dicitur. Dicit conclusio / quod dei dilectio ex parte sui est im mutabilis: tamen ponitur crescere respectu di ligibilium. Et ponitur ab illo capitulo. Cunque eius etc. vsque ibi. De reprobis vero.

¶ Tertia conclusio / praedestinati vere diliguntur: non reprobati ita asseruntur. Dicit conclusio / quod potest concedi simpliciter quod praedestinati diliguntur: non sic de reprobis: nisi adiecta conditione. Et ponitur ab illo capitulo. De reprobis vero etc. vsque ad finem distin.