Distinctio 17

Distinctio. 17. elucidat / quomodo incarnatio ordinatur ad nostra redem ptione quantum ad vsum virtutis: per sextim de his quae per naturam humana operatus est christus: vti est vo luntas et oratio. Ost predicta qua considerare oportet vtrum rec christus aliquid voluerit vel orauerit etc. Hic signatur. 17. distin. huius tertii. quae sicut continuatur ad praecedentes: Nam postquam ab octaua distin. inclusiue / vsque ad duo decimam exclusiue: tacta est ideomatum commu nicatio Et a duodecima inclusiue vsque ad praesentem exclusiue / communicabilium aperta est conditio: Nunc incipit ostendere communicatorum quae sit actio. Et habet diuidi praesens intentio in tres partes principales. In pri ma voluntas gemina in christo ponitur. In secunda per sacra germina hoc verbum panditur. In tertia per boni semina christi discurritur. Prima in principio. Secunda ibi: Illud etiam ignorandum non est etc. Tertia distinctione. 19. de merito christi etiam praetereundum etc. Secunda et tertia partibus indiuisis manentibus: Prima in qua voluntas gemina in christo ponitur: in tres partes diuiditur. In prima patet veri determinatio. In secunda dicti adest huic confirmatio. In tertia Ambrosii claret lo cutio. Prima in principio. Secunda ibi: Ex affectu igitur humano etc. Tertia ibi: Ceterum non parum mouent nos. Et haec est diuisio etc.

¶ Quaestio ista proponit nobis princi piu operationis huane: qua nec op meritorium nec laudabile / vti est voluntas: et duplice ponit in christo fuis le / simul cum conformitate earum et oratio ne. Sco. ibidem. q. i. Utrum christi voluntas naturalis vel deliberatiua deo patri orationem effundere potue rit: Et arg. quod non triplici medio.

¶ Primo sic. Omnis orans inferioris est conditionis ad quem orat: sed christus aequilis est deo patri: igitur etc. Maior patet. Oameno enim signum est humilitatis: et ita inferioris ad minus in opere. vnde: Oranto humiliantis se nubes penetrat. Sed probatur minor: ex eo quod deus patur aequalem funditus sibi filium genuit.

¶ Secundo arg. sic. Uoluntas e christi per omnia conformis fuit voluntati dei patris: ergo nihil christus petebat in oratione nisi quod deus pater volebat: et hoc sciebat christus: oratio ergo eius superflua erat: sed nullum superfluum fuit in christo: igitur etc. Prima consequentia patet: quia petendo id volebat effici quod petebat: et ita iam deus pater volebat. Sed antecedens probatur. Ex eo quod debet iustus maxi me comprehensor conformare voluntatem sua diuine: huiusmodi erat christus qui iustissi¬ mus fuit.

¶ Tertio arguitur sic. Orantis et eius quem orat sunt distincte voluntates: sed nulla est alia voluntas christi: quam ea quae est dei patris. igitur etc. Maior patet ex eo quod orans praecatur illud velle eum quem orat: quod ipse vult: quod sine geminatione nequit fieri voluntatum. Sed minor probatur. quia si volum tas facit volentem: duplex voluntas faceret duplicem volentem: et ita christus foret duo: quod negatum est. 6. distin. huius.

¶ In oppositum arguitur: ex illo verbo. Pater si possibile est transfer a me calicem hunc. Exiuit in montem orare et erat pernoctans in oratnione

¶ In ista quaesti. sunt tres articuli declarandi Primus est terminorum declaratiuus Quorum Secundus est quaestionis responsiuus

¶ Tertius est dubiorum motiuus; articulum termini sunt voluntas: voluntas naturalis: et oratio.

¶ Primus igitur terminus est voluntas vnde vltra sepius dicta de voluntate in primo et secundo notandum quod secundum doctorem deuotum arti. primo. q. 2. voluntas in christo potest tripliciter considerari. Primo secundum naturam: et hoc modo geminam in christo ponimus secundum Dam. voluntatem: secundum duplicem naturam diuinam scilicet et humanam. Secundo potest considerari secundum potentiam secundum quam quas vult: hoc modo magister in listra trinam ponit in christo voluntatem diuinam primo. secundo rationis: quae intelligitur in christo secundum partem intellectiuam: et tertio voluntatem carnis: quae intelligitur christo inesse ex parte partis sensitiue: tamen in tertio membro debet capi large voluntas secundum quod dicere solemus: iste canis vult comedere. Tertio potest considerari voluntas in christo respectu modi volendi: hoc modo Hugo de sanc. victo. in christo quattuor ponit voluntates: in libello de voluntate christi. scilicet voluntatem diuinitatis: voluntatemus rationis: voluntatem pietatis: voluntatem can nis: voluntas diuinitatis per iusticiam sen tentiam dictabat: voluntas rationis per obedien tiam dictamen approbabat: voluntas pietatis per compassionem in malo alieno suspira bat: voluntas carnis per compassionem in malo proprio murmurabat. Dicitur vero voluntas a volando: intelligitur quippe quis volare voluntate in volitum: sicut econtra in intellectu res accedunt intellectui: et inde dictus est intellectus quasi intus legens.

¶ Secundus terminus est voluntas naturalis. Unde secundum docto. subti. in possunt distin. voluntas naturalis dicitur tripliciter Primo modo dicitur voluntas naturalis ipsa potentia libera inquantum in quodam respectu ad suam perfectionem consideratur: non tamen vt electiua liberi actus: deliberatiua vero voluntas inquantum libere domina est sui actus. Sic diuidit Dam. voluntatemus in thelisim et bulisim: id est naturalem et deliberatiuam. vocans telisim naturalem: et bulisim deliberatiuam: et hoc modo intelligitur voluntas naturalis in titulo quaestionis. Secundo dicitur voluntas naturalis vt habet diuidi contra voluntatem supernaturalem: et hoc modo habet diuidi in puris naturalibus: contra seipsam informatam donis gratuitis. Tertio dicitur voluntas naturalis inquantum elicit actus confor mes inclinationi naturali: quae semper temdit in commodum: libera autem inquantum potest sic vel modo opposito.

¶ Tertius ter minus est oratio. Unde dicta est oratio: quasi oris ratio. Ubi notandum quod oratio dicitur tripliciter. Primo apud logicum dicitur oratio vox complexa generans sensum verum aut falsum: in animo auditoris. Se cundo dicitur oratio apud rhetoricum quae libet propositio persuasiua: et inde rhetor orator dicitur. Tertio dicitur oratio apud theologum: maxime quidam mentis sapor in deum terminatus: quam ita diffiniunt theologi. Oratio est pius mentis affectus in deum directus. vbi tria tanguntur. Primo genus orationis: dum dicitur pius affectus et patet quod oratio principaliter est affectio non cognitio. Ultra notandum quod ista pietas debet capi modo dicto dist. 9. protheosebia id est cultum dei completo secundum Augustinus his tribus: fide: spe: et charitate: quae tria ono complectitur. Secundo tangitur subiectum oranionis dum dicitur: menti id est partis intellectualis a supereminem do. In parte enim sensitiua formaliter oraio non collocatur. Tertio tangitur obiectum orainonis dum dicitur: in deum directus. vnde Dam. diffiniens oranonem dicit. Oamento est ascensus mentis in deum. arti. sunt tres conclusiones. Prima est de duplici voluntate christi. Se cunda de conformitate voluntatis humanae in christo ad diuinam. Tertia de oratione christi.

¶ Prima est haec: Duplex in chri sto voluntas verissime locanda est et sufficin Dicit prima pars conclusionis: quod in christo est duplex voluntas. Probatur: Cuilibet enim naturae intellectuali vna correspondet voluntas in christo autem sunt duae naturae intellectua les: diuina et humaua. igitur etc. Confirmatur ratio: quia christus dicitur meruisse ratione condite: seu humanae voluntatis: sed caelos creasse ratione diuinae: vnde et sexta sinodus vult quod confiteamur in christo iesu duas voluntates: et duas operationes. vbi enim summa visio ex di. 14. huius. vbi summa fruitio christi ex. 13. nisi increato intellectu et creata chri sti voluntate. Unde Dam. Confitetur in eadem diuini verbi in carnati hipostasi geminam vol luntatem diuinam scilicet et hummanam. Et si dicatur. Non veni facere voluntatem meam: sed volun tatem eius quae misit me. Et si dicatur quia voluntas de sua ratione est domina sui actus: quod es se non posset si in christo duae essent volun tates: quia humana divine subiiceretur. Dicendum quod voluntas dicitur domina sui actus ra tione coactionis: quia scilicet a nullo cogitur: non autem ratione subiectionis. Omnis enim creata voluntas divinae subiicitur: et tamen voluntatis rationem non amittit: sic in christo: vnde ve luti in re lucida corporali est lux et calor: sic in naturaintellectuali est intellectus per modum lucis: et voluntas per modum caloris Sed dicit secunda pars conclusionis: quod hee duae voluntates sufficiunt in christo: patet: quia in eo non sunt nisi duae naturae intellectuales. Dicit autem philosophus in. 3. de anima et in thopicis: voluntatem in sola fore natu ra intellectuali seu rationali. Unde Dam in. 3. lib. Duas inquit naturas christi: duas eius voluntates naturales: et naturales actus ipsius. Ex quo patet primo: quod in christo sunt duo: et non plura libera arbitria. patet quia liberum arbitrium ex. 25. distin. secundi complectitur intellectum et voluntatem. patet secun do: quia voluntas naturalis et deliberatiua non sunt duae voluntates: sed duo modi vo¬ lendi: naturaliter et libere: et hoc est quod aliqua dicunt: quod voluntas potest considerari vt natura: vel vt voluntas patet. 3. quod improprie vo luntas carnis voluntas dicitur: vnde doctore teste subtili in praesenti distinc. voluntas est appetitus cum ratione lib. In christo enim bene sunt. 3. appetitus. Increatus creatus et ra tionalis: et creatus irrationalis: duae tamen so lum voluntates.

¶ Secunda conclusio est: de conformitate voluntatis humanae in christo ad diuinam: et est haec. Sic in christo in volendi ratione voluntatum fuit conformitas: vt non sper fo ret in volito. Unde quae ad totam conclusionem nota quod conformitas in ratione volendi: est quando id vult voluntas inferior quod superior eam vult velle. Sicut si deus vellet filium diligere vitam patris: et tamen deus vellet mortem eius: conformitas vero in volito est quando su perior et inferior voluntas idem volunt: vt dum deus et vir bonus volunt iusticiciam. Quo ad primum igitur scilicet modum volen di semper fuit conformitas in christo voluntatis humanae ad diuinam: quia semperhumana voluit in christo voluntas: quod di uina eam velle volebat. Quantum autem ad volitum non capiendo large voluntatem. vnde mortem quam diuina in christo acceptabat voluntas: carnis voluntas recusabat. Et rotinus scriptum est: non sicut ego volo: sed sicut tu. Caeterum destructionem hie rusalem quam deus volebat: voluntas pietatis in christo flebat: vnde in christo voluntas rationis christum mori volebat conformiter ad diuinam: sed carnis voluntas nolebat: nec tamen caro concupiscebat ad uersus spiritum in christo. Ad hoc enim vt inquit doctor deuotus. q. 3. arti. I. 1est quod caro aduersus spiritum concupiscat exigitur: quod aliud velit spiritus: aliud caro: et quod spiritus velit carnem aliud velle. Hoc secundum non fuit in christo: licet bene primum vnde ibi notat quod dissensio potest esse inter carnem et spiritum: et quantum ad volitum et quan tum ad rationem volendi: et hoc pertinet ad naturam lapsam: per paenam et culpam: et est po nere consensum quantum ad vtrumque: et hoc erit in gloria: et fuit in statu innocentiae: est tertio status medius scilicet consensus in ratione volendi: et non in volito: et hoc pertinet ad naturam ha¬ bentem poenam sine culpa: qualis fuit in christo: vnde sequitur quod voluntas rationis in chri sio voluntati carnis consentiebat et dissentie bat: diuersis tamen respectibus. Et poterat in christo esse dolor in vna: gaudium in alia dum de dolore voluntatis carnis voluntas gaudebat rationis: pauor in vna: securitas in alia: et talia consimilia multa.

¶ Tertia conclusio est: de oratione christi. et est haec. Sic orauit christus dei vnigenitus: vt voluntatis ratione semper fuerit exauditus Dicit prima pars conclusionis: quod christus orauit. Probatur ex multis scripture locis: in quibus orasse notatur. Sanctiis thomas in praesenti distinctione quaestione 3. tres tangit rationes: quare christus orauit. Prima est propter veritatem nature humanae qua minor est patre et orans eunmSecunda propter exemplum nobis preben dum vt oremus. Uigilate inquit et orati ne intretis in tentationem. Tertia ad osten dendum quod a deo venerat: nec erat ei con trarius: quem orandum censebat: Unde Bratias tibi ago domine quoniam audisti me ego autem sciebam: quoniam semper me audis: sed propter populum qui hic circumstat: dixi vt credant: quia tu me misisti. Nec miran dum cum noster fuerit pontifex cui sicut con petebat sacrificium pro nobis offerre ita et orare. vt dicitur. Talis enim decebat vt esset nobis pontifex impollutus segregatus et excelsior caelis factus. Confirmatur: quia oratio spectat ad vitam contemplatiuam quae maxime competebat christo: vnde a vita actiua per orationem ascendebat christus in vitam contemplatiuam in portione inferiori: licet secundum portionem superiorem semper contemplaretur. Sed habet secunda pars conclusionis: quod voluntatis ratione semper fuit exauditus. Unde notandum quod voluntas rationis in christo se m per exaudita fuit. Tum quia conformis diuinae: et in volito et ratione volendi. Tum quia tam sancte petebat: vt exaudiri mereretur a fortior quam de membris suis. Quibus ipse dicit. Quicquid petieritis patrem in nomine meo dabit vobis: petiit enimu christus pie perseueranter et ad salutem: quae sunt tres conditiones orationis: et si¬ ne remorsum conscientiae. Ideo dicitur. Ex auditus est in omnibus pro sua reueren tia. Et glosa super illo verbo. Desiderium animae eius tribuisti ei domine: et voluntate labiorum eius non fraudasti eum. Dicit glosa: voluntate labiorum id est ver borum eius hoc est per verba prolata: non fraudasti eum: quicquid enim dicit factum est: voluntate autem pietatis et carnis non semper fuit exauditus: quia non consonabat diuinae voluntati in volito: licet in ratione volem di. Et hoc est quod dicit. Clamabo per noctem et non exaudies etc. Idem magister in litte ra. Clamans non exauditur ad salutem corporalem: bonum quidem petiit: vt non mo reretur: sed melius erat vt moreretur. Patet secundo de oratione facta a christo pro suis interfectoribus: nec tamen sunt omnes saluati. Patet tertio omne oratione quam fecit: vt calix transiret ab eo: qui tamen non transiuit. Ex quo infertur quod licet haec oratio de calice fuerit facta a voluntate rationis: cuius dictare est vnum reliquo compa rare: fiebat tamen pro voluntate carnis: ita quod voluntas rationis erat quasi aduocatus voluntatis carnis. e articulum sunt tres difficul tates.

¶ Prima est: quae est in christo non bilior potentia in natura assumpta: intelli ctus an voluntas? Dicendum quod voluntas: quia perfectior est charitas quam habitus intelle ctus: perfectiorque seraphin cui incendium at tribuitur amoris quam cherubin cui cognitio¬

¶ Secunda difficultas. quae perfectio est voluntas in christo post diuinam: Dicen dum quod voluntas rationis. Unde he tres se habent per ordinem. Prima volun tas rationis. Secunda voluntas pietatis. Tertia voluntas carnis.

¶ Tertia difficultas. Quare in oratione illa chri sti. Transeat hic calix etc. inducitur propo nere voluntas rationis pro voluntate carnis. Di cit doc. deuo. q. 3. arti. 2. quod triplex est ratio. Prima est ad manifestationem veritatis naturae assumpte: quae naturaliter refutabat passionem et confirmat nostram fidem. Secunda propter nostram imbecillitatem ne diffidamus si pericula ex horremus: et nostram confirmat spem. Tertia vt ostendat voluntatem creatam diuine debere subiici: quia addit non sicut ego volo: sed sicut tu: et in hoc no stram ordinat charitatem. Ex quo patet ad questionem: quod videlicet voluntas christi deliberatiua deo patri orationem effundere potuerit. Tunc ad argumenta.

¶ Ad primum dicendum ad minorem: quod licet vnica sit per sona christi: tamen sunt due in eo naturae ex quod vna aequalis est deo patri. Ego inquit et pa ter vnum sumus: nec ex ista patrem orat. Et alia minor patre. Pater inquit maior me est: et ex ista patrem rogat: immo et se vt est deus.

¶ Ad secundum dicendum in summa: p licet id christus petebat sciret deum velle: tamen sciebat deum disposuisse id non facere nisi ornonibus christi: sicut in primo dyalo gorum. Orego. dicit quod predestiatio quo ad effectum iuuatur praecibus sanctorum. Datur exemplum: disposuit nos deus saluare: si bona faciamus opera.

¶ Ad tertium nega tur minor: et dum probatur: quia voluntas fa cit volentem: ergo due voluntates duos volentes. Negatur consequenta: est enim fallatia consequentis a destructione antecedentis ad destructionem consequentis: dualitas enim distinctio et consimilia important negationem: sicut non sequitur: scientia facit scientem. ergo due scientiae duos scientes.

¶ Et tantum de proesenti dist. de qua sicut etia de praecedetibus de mente magistri etc.

¶ Prima con clusio: voluntas gemina in christo ponitur per sacra semina: vt ostenditur. Dicit conclus sio quod sacrae auctoritates ostendunt in christo duplicem voluntatem a principio divsque ibi. Ceterum non parum etc.

¶ Secunda conclusio: christus dubitasse homini putatur: sed hoc estimasse peruerse monstratur. Dicit conclusio: quod christus putatus est dubitasse hominibus: licet non ita esset. A principio illius capituli. Ceterum etc. vsque. Illud etiam etc.

¶ Tertia conclusio: no bis timuisse christus hic tangitur atque doluisse plane exprimitur. Dicit conclusio: quod quando christus orauit timuit: doluit etc. totum fuit pro nobis. Ab illo capitulo. Illud etiam etc. vsque ad finem distin.