Quaestio 17

QUAESTIO XVII (BREVIS). Utrum vovens absolute ingressum religionis et intrans cum proposito exeundi satisfaciat sic quod sit liberatus a voto.

Postea quaerebantur quattuor! quantum ad obligationem voti religiosorum. Primum erat utrum vovens absolute ingressum religionis et intrans cum proposito exeundi satisfaciat sic quod sit liberatus a voto. Secundum erat utrum in solemni voto continentiae possit sic dispensari quod obligatus tali voto possit per dispensationem contrahere matrimonium. Tertium est utrum religiosus qui vovit oboedire praelato teneatur contra praeceptum praelati exire claustrum ad subveniendum necessitati parentum. Quartum erat? utrum religiosus teneatur revelare secretum commissum fidei suae vel peccatum occultum proximi praelato talem revelationem praecipienti.

Ad primum sic proceditur, et arguitur quod talis non liberatur a voto quia ille qui diminute facit quod promisit, non liberatur a promisso. Sed talis est huiusmodi quia quando vovit ingressum religionis proponebat experiri, alioquin indiscrete vovisset. Ergo et cetera.

Contra. Non vovit nisi ingressum. Sed ingressum solvit. Ergo et cetera.

Respondeo. Ad evidentiam huius quaestionis primo sciendum quod differt simplex propositum et votum. Nam simplex propositum de aliquo faciendo quando scilicet aliquis intendit facere aliquid absolute, non obligat hominem ad faciendum illud. Immo auctoritate propria potest illud mutare prout placet sibi nec peccat mutando sicut transgressor alicuius obligationis licet possit peccare aliter, scilicet Si hoc mutat ex causa illicita. Votum autem addit supra simplex propositum promissionem qua homo se obligat Deo in his quae sunt Dei ad faciendum quod proposuit, et post talem obligationem non potest illud propria auctoritate mutare sine peccato. Quando ergo quaeritur utrum absolute aliquis vovens ingressum liberatur a voto intrando cum proposito exeundi, dicendum quod sic, nec tenetur nisi ad ingressum. Unde non tenetur ad aliquam experientiam sicut nec ad profesSsionem, nec ratione voti tenetur stare ibi? ad horam. Sed si scandalum deberet oriri de hoc quod statim exiret, teneretur ibi stare tantum quantum sufficeret ! ad vitationem scandali quia peccaret exeundo cum scandalo |,sicut peccaret ille qui sine aliquo voto intrat et statim exit. Sed quantum pertinet ad votum non est transgressor voti.

Et hoc patet tali ratione. Quia quandocumque ita est quod aliqua sic se habent quod unum potest cadere sub voto sine alio, vovens liberatur a voto faciendo unum sine alio, quia ratione voti nullus tenetur ad faciendum aliquid nisi illud quod vovit. Sed licet nullus possit bene proponere ingressum vel libera voluntate velle quin proponat et? velit remanere sive saltem experiri, potest tamen vovere ingressum absque hoc quod votum cadat super experientiam vel professionem. Ergo et cetera. Maior patet; minor probatur.

Primo quia illa quae sic se habent quod sunt separabilia re et intentione, unum potest voveri sine alio. S»d ingressus et re et intentione est separabilis ab experientia et professione licet non e converso, quia potest aliquis realiter | et de facto intrare et non experiri, et potest etiam intendere se obligare per votum ad ingressum ita quod non ad experientiam. Ergo ingressus potest cadere sub voto sine hoc quod sub voto cadat experientia vel remansio.:

Secundo sic. Vovens ingressum principalius intendit professionem quam experientiam. Sed vovens ingressum religionis non vovet professionem quia fatuus esset qui obligaret se per votum professionis ad rem quam ignorat. Ergo non oportet quod vovens ingressum religionis, voveat experientiam vel etiam propositum experiendi.

Tertio sic. Nullus potest licite iurare alicui mulieri quod ducat eam in uxorem nisi proponat remanere cum ea, nisi forte ad hoc metu mortis cogatur et tamen sub obligatione talis iuramenti non cadit remanere cum uxore, sicut patet in illo qui iuravit aliquam ducere et proponit intrare religionem. Tenetur eam ducere, non tamen tenetur cum ea remanere, Ergo licet aliquis quando vovet ingressum teneatur habere propositum experiendi, non oportet tamen quod experientia cadat sub voto. — Si dicatur quod non est simile, quia ille dimittit uxorem propter melius et perfectius, sic autem non est in proposito, istud non valet ad propositum. Quia si oporteret implere iuramentum vel votum | in proposito quod quis tenetur habere in iurando vel vovendo, sicut intrans religionem non impleret votum nisi haberet propositum remanendi, — ita in praedicto casu ducens uxorem non impleret iuramentum nisi duceret eam cum proposito remanendi quia tenebatur habere tale propositum quando iuravit, alioquin scandalizasset et decepisset mulierem. Unde quantum ad propositum est simile.

Quarto sic, et est confirmatio rationis. Vovens ingressum religionis potest eligi in episcopum ante ingressum. Sed talis non tenetur intrare cum proposito remanendivel experiendi, cum status episcopalis ad quem est electus sit perfectior | quam status religionis. Ergo saltem in tali casu vovens ingressum religionis, implet votum ! cum proposito exeundi quia exit propter maius bonum.

Quinto sic. Quia aut tenetur experiri ad certum tempus aut non. Si non ad certum tempus, ergo vel tenebitur perpetuo remanere, quod nullus potest !, vel erit incertus quando impleverit illud ad quod tenebatur quod est inconveniens. Si autem tenetur ad certum tempus, puta ad totum annum probationis vel ad? aliud certum tempus infra illum annum, tunc saltem potest intrare cum proposito exeundi post illud tempus. Sed non refert utrum habeat propositum exeundi statim postquam intravit vel post mensem vel annum post. Ergo non tenetur habere propositum remanendi ibi quantumcumque modicum, nisi forte per accidens propter scandalum vitandum si immineret ex eius exitu. Si. dicatur quod tenetur habere propositum remanendi " non ad certum tempus sed quantum Deus sibi inspiraverit, non valet. Quia sic teneretur remanere in perpetuum, quia misi poneret obicem, Dominus inspiraret sibi profiteri multo plus quam experiri. Ipse etiam posset temere definire et determinare quantum ei Dominus inspirasset.

Sexto sic. Si tenetur habere propositum remanendi quando intrat, aut hoc est tantum quia proposuit, aut quia vovit. Non quia proposuit, quia solum propositum non obligat. Nec etiam quia vovit, quia aut vovit remanere aut vovit propositum remanendi. Non quia vovit remanere, quia tunc nunquam licite posset exire. Nec etiam quia vovit propositum remanendi, quia votum non cadit super actum voluntatis elicitum quia nullus vovet proponere vel velle, sed cadit super actum imperatum quem quis proponit vel vult. Si ergo nec vovit remanere nec propositum remanendi, sed tantum nudum propositum habuit de remanendo, dicere quod non possit mutare propositum de remanendo sicut nec potest mutare propositum de intrando, est dicere contradictoria, scilicet quod mutabile non sit mutabile. Dicere etiam quod non possit mutare propositum de remanendo et tamen possit non remanere, est irrationale. Si dicatur quod debet intrare cum proposito experiendi si placet sibi, hoc nihil est dictum !, quia etiam sine quocumque voto et sine ingressu habet tale propositum condicionatum, scilicet quod experiatur si placet sibi.

Sed contra hoc posset obici sie. Intrare et non experiri nec remanere non est bonum. Ergo intrare sine proposito experiendi non est materia voti, nec potest aliquis " licite vovere ita quod non experiatur. Ergo nec implet votum licite si intrat cum proposito non remanendi vel non experiendi. — Ad hoc est dicendum quod illud quod non est simpliciter et universaliter bonum, potest esse bonum alicui et in casu. Sicut si aliquis non posset vitare mortem nisi vovendo ingressum religionis cum proposito exeundi, licet talis ingressus non sit simpliciter bonus ei qui ? [ad vovendum ei qui] ad hoc non | compellitur metu mortis, tali tamen est bonus ad vovendum ", Ita | etiam licet intrare cum proposito exeundi non sit bonum ei qui non est obligatus ad ingressum quia nulla bona intentione hoc posset facere, tamen ille qui est aliquo modo coactus ad intrandum per votum et invitus quodammodo ! intrat, potest licite intrare, quia hoc bona intentione facit ad vitandum scilicet mortem ! spiritualem transgressionis voti; sicut etiam !?? ille qui vovet intrare cum proposito exeundi coactus metu mortis corporalis, licite facit et bona intentione.

Ad rationem in oppositum dicendum quod licet diminute faciat sic intrans quantum ad illud' quod proposuit, non tamen diminute facit quantum ad illud quod vovit, quia totum quod vovit implet et ideo liberatur a voto.