Text List

Table of Contents

Only show available transcriptions

Theologia naturalis

Liber 1

Caput 1 : Quid sit prima intelligentia in uniuersali declarat

Caput 2 : Quid sit prima intelligentia in speciali

Caput 3 : Hic stabilitur subiectum theologiae

Caput 4 : An habitus theologicus sit scientia vel opinio vel intellectus

Caput 5 : An talis habitus sit practicus vel speculativus

Caput 6 : An habitus theologicus sit intuitivus vel abstractivus

Caput 7 : Agit de subalternatione theologiae

Caput 8 : De unitate habitus theologici

Caput 9 : Ostendit ordinem huius scientiae ad alias facultates

Liber 2

Caput 1 : De infinitate primi motoris

Caput 2 : De impartibilitate primi motoris

Caput 3 : De incomponibilitate loquitur primi motoris

Caput 4 : De immutabilitate obiectiva et subiectiua primi motoris

Caput 5 : De immortalitate primi motoris

Caput 6 : De inuisibilitate Dei plane determinat

Caput 7 : Ostendit deum esse incircumscriptibilem et inlocabilem

Caput 8 : De implurificabilitate primi motoris

Liber 3

Caput 1 : De perfectione simpliciter et eius proprietatibus abunde determinat

Caput 2 : Ostendit primam causam quiditates rerum omnium distincte cognoscere

Caput 3 : Explanat cum infallibilitate scientiae diuine contingentiam in rebus posse reperiri

Caput 4 : Manifestat deum et quae sunt formaliter in Deo ab intellectu finito distincte intueri posse

Liber 4

Caput 1 : De quattuor modis principiandi distinctis

Caput 2 : De productione obiecti in esse volito

Caput 3 : De comparatione intellectus et voluntatis

Caput 4 : Inuestigat in quae consistat ratio libertatis

Caput 5 : Tradit modum quomodo voluntas alias moueat potentias

Liber 5

Caput 1 : Ostendit idem et conseruare et producere seipsum

Caput 2 : Manifestat tribus modis in primo motore esse generationem et productionem

Caput 3 : De variis in primo motore productionibus

Caput 4 : De processu spiritus sancti a patere et filio

Liber 6

Caput 1 : Ostendit in quo consistat ratio formalis constitutiua suppositi in subcoelestibus

Caput 2 : Recitat varios modos quibus persone diuine constituuntur in esse personali

Caput 3 : Manifestat unum suppositum esse in alio ab eodemque distingui

Caput 4 : Aequalitatem trium personarum diuinarum apertissime declarat

Caput 5 : Agit subtiliter de prioritate et posterioritate repertis inter diuinas personas

Liber 7

Caput 1 : Pertractat omnia quae spectant ad potentiam productiuam Dei ad extra

Caput 2 : De infinitate Dei abunde loquitur

Caput 3 : De concursu primi motoris cum causis sub celestibus

Caput 4 : De separatione et unione rerum adinuicem

Prev

How to Cite

Next

Caput 8

De implurificabilitate primi motoris
1

¶ De implurificabilitate primi motoris. Caput. VIII.

2

PErscrutemur ergo an primus motor sit simpliciter implurificabilis: et vnus numero tantum vel plurificari possint primi motores non subordinati adinuicem: sic quod sint tales motores plures specie vel numero distincti. Palam autem quod non inquirimus: an primus motor sit vnus vnitate entis. Quoniam ista conclusio. primus motor est vnus vnitate entis. non est conclusio theologica: sed magis metaphysicao. siliter nec illa. primiu motor est vnus vnitate substantie autem spiritus. Intentia ergo nostra est inquirere de vnitate numerali essentie primi motoris vel de eius vnitate specifica. si est possibilis. Manifestum est autem quod tam phylosophinoui quam antiqui conueniunt in conclusione affireta. dicentes. quod primus motor est tantum vnus vnitate numerali: et quod est omnino implurificabilis. Disconueniunt autem phylosophi in probationibus conclusionis. quidam enim probant primum motorem esse implurificabilem per viam efficientie: alii per viam eminentie: alii per rationem finis vltimi: alii per rationem cause exemplaris et intellectionis et volitionis: alii per viam necessitatis et infinitatis. Que autem via sit probabilior est speculandum. Per viam autem efficientie impluritas primi motoris sic probatur. Nullum caunstum potest produci a duabus causis totalibus. Tunc enim aliquid potest poni in esse et produci circumscripta totali eius causa: quod est impossibile: quia alia eius causa totalis pos enset ponere effectum in esse. Tum quia si essent plures 3o primi motores: vnus faceret alium nullipotentem destruendo omnia que alius poneret in esse et econtra: et impedirent se mutuo in agendo. At vero hec via efficientie calumniabil esse videtur. Tum primo: quia supponit vnum quod a philosophis non est concessum scilicet quod primus motor producit aliquid extra se: quia dicunt plures quod non effectiue producit extra se immediate: nec in eis est aliquis vigor. Tum 2o: quoniam concesso quod aliquid producit extra se effectiue. Rationes tamen sunt dissolubiles. Dissolutio namque prime rationis stat in hoc: quod causa totalis dupliciter accipitur. vno modo inclusiue. alio modo exclusiue. Inclusiue scilicet includendo omnes causas possibiles talis effectus: et in isto intellectu prima propositio rationis est vera. sed minor est falsa. exclusiue tamen dicitur causa totalis alicuius effectus quando illa causa posita: et omni alia exclusa per possibile potest sequi effectus: et in isto intellectu prima propositio est falsa: quoniam idem potest esse a pluribus causis totalibus: sed minor est vera: quoniam quodlibet illorum duorum esset causa totalis exclusiue: non autem inclusiue de ista duplici totali causa dictum est amplius inphilosophicis. quare ibi etc. Secunda non concludit: nam cum arguis quod vnus faceret alium nullipotentem: quia quicquid vnus faceret alius destrueret: dicitur quod concordarent in omnibus: sed quia hoc est contingens: aliterrespondetur: quia vnus non posset impedire aliume quia poneret causatum in esse: nec iste destrueret positum: sed ille qui posuit ipsum in esse vellet ipsum conseruare in esse dando sibi esse post esse. Exemplum do tibi. applicentur duo motores equalis virtutis ad ipsum mobile existens in aliquo vbi. vnus illorum mouentium tota vi sua vult tenere illud mobile in suo vbi. alius autem motor vult auferre similiter tota vt sua illud vbi. quis illorum obtinebit: Palam quod primqui voluit tenere in vbi suo. Uerum est tamen quod si illi motores vellent mouere illud mobile ad partes oppositas non possent hoc facere: quia tunc non essent equalis virtutis. vnus ergo illorum motorum poterit ponere tantum in esse: et istud conseruare velit nolit alius et econuerso: et sic vnus non faceret alium nullipotentem.

3

¶ Et si arguas quod sint duo agentia equalis virtutis approximata aque: que nec sit calida nec frigidavnum vult aquam calefacere: aliud aquam frigefacere. quid erit an calida an frigida: dicitur quod neutra: ergo a similiin proposito. Respondetur quod nec est sic in nostro proposito: quoniam concedimus bene quod respectum effectuum oppositorum habentium repugnantiam contrariam ad simul esse in eodem subiecto possunt se mutuo impedire: sed non respectu contradictoriorum. exemplum sint duo agentia equalis vigoris. vnum vult aquam in sua caliditate conseruare: aliud vult caliditatem destruere. quid fiet: dicitur quod aqua remanebit in sua caliditate.

4

¶ Et si dicas: ergo sequitur quod vnum vinus cet aliud scilicet illud quod voluit aquam manere in sua caliditate. Respondeo tibi non est ibi propria victoria proprie loquendo: quoniam istud non facit aliud nisi conseruare caliditatem in aqua omnino non autem de nouo producit eam.

5

¶ Et si adhuc queras si sint duo motores eiust dem vigoris: quorum vnus voluit ponere caliditatem in aquam. alius voluit aquam non esse calidam quid fiet: Respondeo tibi quod oprtet quod affirmatiua autem negatiua ponatur in esse. si affirmatiua ponitur: videtur quod ille qui vult ponere negatiuam vincatur. si negatiua ecouerso. Ex quo tamen oportet quod altera contradictionisponatur: ista erit affirmatiua et non negatiua: ergo ponet caliditatem in qua dato quod alius velit oppositum. Ad propositum ergo nostrum applicandum. dica mus quod si essent duo primi motores immobiles: quod vnus non faceret alium nullipotentem simpliciter: quoniam si vnus vellet inferre rosam in esse post non esse: et alius nollet quod inferretur in esse: adhuc rosa poneretur in esse: et vlterius ipsa posita in esse: si vnus vellet eam annihilare: et alius vellet eam conseruare: ille quie vel let eam conseruare inferret eam in esse post esse: nec alius posset inferre eam in esse post esse.

6

¶ Et si arguas quod semper remanet difficultas: cum sint equalis vigoris isti motores: vnde hoc quod vnus complet voluntatem suam et non alius: et quare magis ponitur affirmati ua quam negatiua: Respondeo tibi inter contradictoria per se non est medium: ergo oportet quod affirmatiua ponatur autem negatiua. Rationabilius autem videtur quod affirmatiua ponatur quam negatiua. Aliter respondeo. solutionem quere.

7

Amplius autem per viam eminentie est perscrutandum an primus motor sit omnino implurificabilis: et vnus numero tantum. Fertur autem a quibusdam quod primus motor immobilis seu substantia prima nobilissima: necessario est vna secundum speciem: quod probatur. Impossibile enim est dare duas species in equali graduperfectionis et nobilitatis: quoniam genus semper diuiditur per duas differentias oppositas: quarumi vna semper est perfectior alia: quoniam vna habet rationem habitus: alia habet rationem priuationis: ergo nen potest esse nisi vna species eminentissima.

8

¶ Ad huc autem manifestum est quod in vnoquoque genere est dare vnum primum: quod est mensura aliorum itn perfectione: istud autem vnum est vnum vnitate specifica: cum ergo primus motor sit mensura omnium aliorum non potest nisi esse vnitate specifica vnus.

9

¶ Secunda propositio eorum est talis. substantia nobilissima necessario est vna vnitate numerali: cuius ratio ponitur talis: quoniam nulla forma substantialis simpliciter abstracta ab omni materia potest plurificari numeraliter. Primus autem motor est simpliciter libera tus ab omni materia: ergo est vnus vnitate numerali.

10

¶ Nunc de veritate istarum rationum videamus atque necessitate quicquid sit de conclusione. non enim oportet quod via eminentie concludat substantiam esse vnam nobilissimam specie. diceretur nanque quod essent due substantie distincte specie. equales nobi litate: nec valet ratio probans oppositum: nam propositio quam accipit quod genus semper diuiditur per duas differias inequales in perfectione non est propositio vniversalis: quoniam genus relationis diuiditur per duas differias oppositas que nec sunt equales nec inequales in perfectione: cum relatio non dicat per fectionem: nec imperfectionem: nec habeat propriam magnitudinem: non est ergo propositio vniversaliter vera.

11

¶ Sed quid dicendum in aliis generibus et specialiter in genere substantie nunquid est ibi diuisio per differentias equales in perfectione: licet commentator dicat quod sic. opportet tamen dicere negatiuam secundum nostra principia in nostra metaphysica posita: et etiam in hoc libro. Et pono tibi exemplum substantia principaliter diuiditur per corporeum et incorporeum: quod est constitutiuum speciei in praedicamento substantiae: non dicit aliquam perfectionem: nec propriam habet magnitudinem: quoniam si haberet: finitam autem infinitam. non infinitam: quoniam tunc aliquid constitutum in genere et in creatura esset infinitum: quod est falisum: nec finitum: quoniam tunc vbicunque reperiretur: illa differentia reperiretur finita. perfecte autem reperitur in primo motore: ergo sequitur quod primus motor esset formaliter finitus: vel quod aliquid formaliter inclusum in isto formaliter esset finitum in perfectione. Palam autem est quod idem potest concludide omnibus differentis cuiuscumque generis in quibus vniuocantur primus motor et ea que per se continentur in genere: quoniam tales differentie comparate adinuicem: nec sunt equales nec inequales adinuicem. Ista enim propositio communiter concessa a phylosophis antiquis et nouis quod genus diuiditur per duas differentias inequales in perfectione non est vniuersalis: sed multas patitur calumnias et instantias.

12

¶ Et si queras saltem genus quod diuiditur per differentias oppositas: quarum quelibet dicit perfectionem aliquam nunquid semper sunt inequales in perfectione dicitur communiter quod sic: sed non video necessitatem: nec habeo adhuc rationem euidentem nec concludentem

13

¶ Et si dicas immo est semper ordo essentialis in speciebus vniuersi in perfectione. Iam ostendi tibi quod non est verum de speciebus relationis: nec despeciebus absolutis transcendentibus vniuoce dictis de primo motore et aliis.

14

¶ Adhuc autem fer¬ tur quod sicut due species possunt esse equales in quantitate molis. ita possunt esse equales in quantitate virtutis et perfectionis. propositionem tamen illam communiter concessam de diuisione generis per differentias inequales in perfectione sub dubio tibi relinquo. At vero de propositione vulgata phylosophorum: quod in quocunque genere est dare vnum primum: quod est metrum et mensura perfectionis omnium aliorum: et quod istud vnumi est vnum vnitate specifica et non numerali nec generis: multas patitur calumnias. primo: quoniam in nullo genere respectiuo est dare vnum tale primum quod sit mensuraperfectionis aliorum: cum nullam dicat perfectionem: vt superius fuit dictum. Idem dicitur de transcenqueribus.

15

¶ Adhuc secundum dictum est magis dubium. quando dicitur quod illud vnum est vnum precise vnitate specifica et non numerali. Quoniam sicut. alias. fuit dictum: non tantum differentia specifica habet propriam magnitudinem perfectionis. Ex hoc sequitur quod specifica quiditas albedinis: non tantum est mensura omnium specierum colorum: immosub specie albedinis est reperibile vnum indiuiduum perfectissimum: quod est mensura omnium indiuiduorum aliorum contentorum sub quacunque specie coloris. Ex hoc infertur: quod si essent plures primi motores eiusdem rationis: adhuc vnus istotum esset mensura aliorum in perfectione. Ista eiu go ratio de eminentia non probat primum motorem esse tantum vnum vnitate specifica: sed etiam est vnus vnitate numerali: et hoc probabiliter. Secunda ratio ad probandam vnitatem numeralem primi motoris que stat in hoc quod substantia nobilit sima est absoluta ab omni materia: et per consequens implurificabilis est dubia: sicut enim dictum est: non hbemus demonstrationem ad probandum quod prima substantia sit absoluta ab omni differentia indiuiduali: que a phylosophis materia est vocata. statim enim conclusum est in prioribus quod ista stant si mul quod primus motor sit vnus numero: et quod sint plures primi motores eiusdem rationis cum isto. si sic oportet quod habeat materiam scilicet differentiam indiuidualem ipsum constituentem et ab aliis diuidentem. ergo ista via eminentie non concludit demodostratiue nostrum propositum. scilicet quod primus motor sit implurificabilis: licet hec via sit multum probabilis: quod non est nisi vnus vnitate specifica: ideo nisi vnus vnitate numerali que sit mensura perfectionis omnium aliorum etc.

16

Perscruntandum est: an ratio finis vltimi necessario concludat primum motorem implurificabilem: et vnum numero. Palam autem est quod vnitas primi motoris a phylosophis concluditur sub ratione finis vel timi. Est enim ordo essentialis et connexio necessaria entium in vniuerso: et ad vnum finem omnia inclinantur: quod probant: quoniam sicut in domo paterfamilias et rector: in exercitu vnus dux et princeps: ad quem omnes de exercitu tanquam ad finem ordinantur: sic in vniuerso etiam est dare vnum finem numero et vnum principem: quoniam omnia nolunt male disponi. concluditur ergo vnus princepsquod non est bona pluralitas principum. Nam sicut omnia grauia tendunt ad vnum finem. scilicet ad centrum vnum. et omnia leuia ad vnum terminum scilicet sursum. sic omnia entia tendunt ad vnum finem et ad vnum principem. Nunc videamus anvltimus finis et ordo vniuersi vnitatem primi principis claudat: quoniam fertur quod non simpliciter. ordo enim vniuersi non concludit vnum finem et vnum principem numero simpliciter: sed tantum supposito quod non sit nisi vnus mundus numero: et bene concedimus quod entia vnius mundi necessario sunt connexa et ordinata inter se ad vnum finenet principem: sed alia entia que essent alterius mundi habent alium principem et rectorem. sicut si sint plures exercitus habent plures principes. oportert ergo primo probare quod non sint siue possint esse plures mundi: cuius oppositum probabilius videretur.

17

¶ Et si arguas quod Aristo. primo celi et mundidemonstrat quod non possunt esse plures mundi: sicut nec nisi vna terra: nec nisi vnus ignis: et sic de aliis elementis. Respondeo tibi quod rationes eius sunt tantum probabiles et non demonstratiue. de quibus pro nunc discutere non est praesentis speculationis.

18

Restat nunc perscrutandum: an vnitas primi motoris possit demon strari sub ratione cuiusdam forme exemplaris intelligentis et nolentis omnia que continentur subesse. sunt enim quidam noui phylosophi dicentes quod primus motor immobilis est quedam forma exemplaris omnium entium eminenter subsistens: et per consequens implurificabilis necessario: quod sic probatur: quoniam sicut homo simpliciter est exemplar et idea omnium hominum singularium: nec potest plurificari in plures homines singulares: sicut nec conceptus specificus: cui correspondet est plurificabilis. alias. esset processus in infinitum: et per hanc rationem probat Auerroys. commentator tertio de anima 8o quod intellectus erat simpliciter implurificabilis: et quelibet intelligentia separata: quia quelibet continet suam propriam speciem: sic primus motor immobilis cum correspondeat termino communi entis inquantum ens: et sit quoddam exemplar et idea eminenter subsistens: videtur esse omnino implurificabilis.

19

¶ Adhuc autem primus motor est cognoscens et intelligens omnia distincte: ergo si essent plures motores et immobiles vnus intelligeret alium perfecte: autem ergo intelligeret eum per suam essentiam propriam: autem per aliam speciem. secundum dari non potest: quoniam tunc eius intellectio dependeret ab aliquo extrinseco: et sic diceret aliquam imperfectionem: quod est impossibile. primum etiam dari non potest: quoniam nihil causare potest intelligentiam vel intellectionem alterius nisi contineat ipsum virtualiter vel formaliter. vnus autem istorum motorum non continet alium nec virtualiter nec formaliter. Confirmatur autem hec ratio: quoniam vna intellectio numero non potest habere plura obiecta adequata: sed si essent plures primi motores immobiles quilibet illorum haberet propriam essentiam pro obiecto adequato: ergo non intelligeret alterius essentiam: quoniam non potest aliquid intelligere: quod non contineatur sub eius proprio obie¬ cto adequato.

20

¶ Adhuc autem tertio ex parte voluntatis demonstratur quod primus motor est omnino implurificabilis: et hoc sic. voluntas primi motoris: cum sit infinita et recta: ergo diligit omnia pro se diligibilia: ergo diligit alium motorem infinitum cum sit in infinitum diligibilis: sed hoc est falsum: quia cum voluntas regularis plus diligat proprium bonum quam alienum. Uoluntas autem primi motoris cum sit recta et conformis delectatio ni naturali: ergo plus diligit se quam alium motorem: ergo alium non diligit in infinitum: quia infinito non est maius. Palam autem quid sit de veritate coclusionis quod iste rationes non demonstrant primum motorem omnino esse implurificabilem. Prima enim de forma exemplari non concludit. possibile enim est quod sint plura exemplaria: et idee plures eiusdem rationis. Et ideo concesso quod primus motor sit exemplar et idea omnium. Ex hoc non sequitur quod sit simpliciter implurificabilis. ac vero cum arguis quod homo simpliciter est implurificabilis: eit go et ens est simpliciter. concedo consequentiam: sed nego antecedens. dico enim tibi quod homo potest simpliciter plurificari: et possunt esse plures homines simpliciter.

21

¶ Et quum arguis quod conceptus specificus obiectiuus est implurificabilis: ergo et homo simpliciter: quia sibi correspondet. Respondeo. concedo quod ratio obiectiualis conceptus specifici. est omnino implurificabilis: quia est idem cum omnibus singularibus: ideo sicut omnia singularia non possunt plurificari: vt sicut sor. non est plures sor. sic nec decem homines sunt plures quam decem: nec omnes homines singulares sunt plures homines singulares. Palam autem quod ex hoc non sequitur quod homo sit simpliciter implurificabilis omnino: quoniam conceptus obiectiuus specificus claudens infra se formaliter omnes homines et rationes omnium hominum singularium non est idem cum illo homine simpliciter: nec per illum conceptum specificum obiectiuum homo simpliciter non intelligitur: scd si diceretur intelligiiste homo platonicus separatus per aliud concipiper aliud conciperetur. Ideo non sequitur. si conceptus obiectiuus specificus est implurificabilis: quod ille homo platonicus sit implurificabilis.

22

¶ Et si arguas quod sint plures homines simpliciter: ab illis potest abstrahi conceptus communis: et tunc in conceptibus erit processus in infinitum: vt alias fuit dictum. Respondeo tibi quod ab illis pluribus hominibus simpliciter posset abstrahi conceptus communis sicut a primitate simpliciter: potest ab strahi conceptus communis: et sic a primo motorequem tu ponis ens simpliciter: et a rosa simpliciter potest abstrahi conceptus communis: sic in proposito verum. Iste communis conceptus a duobus hominibus simpliciter non est conceptus specificus hominis in quo clauduntur formaliter omnes realitates singularium hominum: ideo nec superior ad ipsum nec predicabilis de ipso: sed tantum predicabilis de illis duobus platonicis homi nibus: et de omnibus aliis hominibus simpliciter.

23

¶ Dicamus ergo quod ratio ista non concludit: quoniam dato quod primus motor esset omne ens emi¬ nenter subsistens. Ex hoc nipn sequitur quod esset fimpliciter implurificabilis. Secunda vero ratio non concludit quando arguitu quod si intelligeret se: qut hoc esset per essentiam propriam etc. Respondetur quod intelligeret se per rationem propriam intelligendi que est idem cum essentia propria: sed cum additur: ergo eminenter continet alium est negandum. Nam intelligere potest esse nobilius et igno bilius obiecto intellecto: et eque nobile: ideo pot est dici quod vnus potest esse intellectio alterius et econuerso: nec tamen nobilior vel ignobilior: sed eque nobilis: nisi addas quod sint alterius rationis.

24

¶ Ad tertium cum tu dicis: quod quilibet eorum haberent duoobiecta adequata: negatur: quoniam quilibet erit intellectio sui et alterius: nec transiret in alium intelligendo se: sed transiret supra se et supra alium immediate. Ista igitur via de causa exemplari non demonstrat primum motorem esse implurificabilem: sed sic equaliter probabilem.

25

Amplius autem restat inquirere de via necessitatis et infinitatis: an necessario concludat primum motorem esse implurificabilem vel non. fertur autem a quodam quod sic. et ratio est talis. omnis natura plurificabilis seu communicabilis pluribus eiusdem rationis quantum est de se potest plurificari in in finitum nisi determinaretur per aliquod prius. ratio huius propositionis est ista: quoniam ex quo natura non determinatur ad alium certum numerum indiuiduorum eadem ratione qua potest communicari duobus vel tribus: et infinitis. ergo si natura specifica primi motoris est implurificabilis. possibile est totum in actu: quia illa omnia sunt necessaria: ergo fequitur quod ibi erunt actu infiniti primi motores eiusdem rationis. Attamen ista ratio dissolubilis est: nec proprie demonstrat: quia vt fertur: stelle celi sunt eiusdem rationis: et cum naturaspecifica stellarum determinetur ad certum numerum indiuiduorum: sicut fertur a quibusdan dicemtibus quod non est nisi vnum nunc in toto tempore.

26

¶ Adhuc autem dicitur quod sicut quiditas entium et x se determinatur ad certum numerum predicamentorum: et genus ad certum numerum specierum et differentiarum: vt fertur: ergo et natura specifica ex se determinabitur ad certum numerum differentiarum et indiuiduantium: et videtur dissimile quod vnum possibile sit perfectibile infinitis differentiis: licet hoc communiter a philosophis sit concessum. additur autem ratio secunda talis: nullum necesse est esse plurificabile: quia non possunt esse plura necesse esse. Primus autem motor est quoddam necesse esse. ergo implurificabilis. At vero hec ratio non concludit: quoniam prima propositio. quasi ab omnibus phylosophis est negata. solo autem excepto Auicenna. ponunt enim phylosophi omnes intelligentias et orbes et motores orbium esse necessaria. difficilis ergo inuenitur demonstratio ad propositum concludendum. Dicamus ergo vltimam demonstrationem magis apparentem: concludentem primum motorem esse implurificabilem: que sit talis. Nullum infinitum simpliciter infinitate proprii generis vel speciei est plurifificabie. primus motor est simpliciter infinitus infinitate proprii generis vel speciei. ergo est simpliciter implurificabilis. vel magis concludo negatiue. primus motor non est plurificabilis. Secunda propositio huius ratio nis est euidens ex prioribus dictis in capitulo de infinitate primi motoris. Sed totum pondus stat in declaratione primae propositionis. perscrutemut igitur de veritate huius propositionis. nullum infinitum simpliciter infinitate proprii generis et speciei est plurificabile. Ad cuius euidentiam debes aduertere: quod infinitum infinitate simpliciter potest capi vel formaliter vel equipollenter: vel euidenter vel perfectionabiliter. Exemplum. linea dicitur infinita formaliter infinitate proprie nature et speciei. si clauderet infra se omnem lineam actupositam et possibilem: acceptam et acceptabilem. Exemplum de calore. tunc enim dicitur calor infinitus formaliter: si claudat infra se omnes gradus caloris acceptos et acceptabiles: et sic potes ponere exemplum de aliis. exemplum. si aliquid dicitur infinitum: infinitate sue nature et proprie speciei eminenter perfectionabiliter et equipollenter: non quia claudit infra se omnes gradus nature sue et speciei acceptos et acceptabiles: sed quia claudit omnes gradus sue proprie speciei eminenter et equpollenter: et sic intelligo quod differentia indiuidualis formaliter constitutiua illius equipollenter omnibus aliis differentis indiuiduantibus omnium singularium proprie speciei. Palam autem quod infinitum acceptum primo modo non est plurificabile. linea enim sic infinita: que claudit omnes lineas acceptas et acceptabiles nullo modo plurificari potest: quoniam iam non includeret omnes lineas possibiles reperiri. Si ergo primus motor sit includens omnes gradus sue nature et speciei formaliter: necessario sequitur quod esset omnino implurificabilis. sed vt supra dictum fuit non includit sic formaliter omnes gradus acceptos et acceptabiles: sed tantum perfectionabiliter et equipollenter. At vero perscrutemur an infinitum includens per fectionaliter et equipollenter omnes gradus proprie nature et speciei sit formaliter implurificabile: quoniam si sic demonstratiue concluditur quod primus motor ratione sue infinitatis sit simpliciter implurificabilis: et fertur quod sic: quoniam impossibile est quod sub eadem specie contineantur plura indiuidua. quorum differentie indiuiduales ipsorum constitutiue contineant equipollenter omnes differentias indiuiduales omnium singularium istius specie: quoniam tunc vna illarum contineret eminenter aliam: et econuerso contineretur ab illa: quod impossibile. Conformiter autem est dicendum de infinito infinitate generis vel simpliciter: quod in se claudit omnem entitatem possibilem reperiri in aliquo vno: quoniam possibile non est tale infinitum plurificari: quoniam si essent plura talia infinita eodem modo vnum contineret aliud eminenter et contineretur ab illo. Exemplum. si differentia indiuidualis sort. contineret eminenter omnes alias differentias indiuiduales contrahentes materiam humanam acceptas et acceptabiles. Similiter differentia indiuidualis platonis: et econuerso contineretur ab ista: cum vtraque sit dif¬ ferentia contrahens naturam humanam. Concludamus ergo quod infinitas simpliciter primi motoris magis eminenter concludit quod primus motor est implurificabilis quam quecumque alia via de praedictis. Quimelius sciuerit demonstrare primum motorem esse implurificabilem et numero vnum demonstret: quoniam de hoc plus audire volo quam aliquid scribere. Hec autem iterum dicta sunt de proprietati bus primi motoris nostri negatiuis autem priuatiuis. Nunc autem ad proprietates affirmatiuas accedamus. In hoc enim liber secundus nostre theologie terminatur. Et tertius subsequitur.

PrevBack to TopNext

On this page

Caput 8