Table of Contents
Theologia naturalis
Liber 1
Caput 1 : Quid sit prima intelligentia in uniuersali declarat
Caput 2 : Quid sit prima intelligentia in speciali
Caput 3 : Hic stabilitur subiectum theologiae
Caput 4 : An habitus theologicus sit scientia vel opinio vel intellectus
Caput 5 : An talis habitus sit practicus vel speculativus
Caput 6 : An habitus theologicus sit intuitivus vel abstractivus
Caput 7 : Agit de subalternatione theologiae
Caput 8 : De unitate habitus theologici
Caput 9 : Ostendit ordinem huius scientiae ad alias facultates
Liber 2
Caput 1 : De infinitate primi motoris
Caput 2 : De impartibilitate primi motoris
Caput 3 : De incomponibilitate loquitur primi motoris
Caput 4 : De immutabilitate obiectiva et subiectiua primi motoris
Caput 5 : De immortalitate primi motoris
Caput 6 : De inuisibilitate Dei plane determinat
Caput 7 : Ostendit deum esse incircumscriptibilem et inlocabilem
Caput 8 : De implurificabilitate primi motoris
Liber 3
Caput 1 : De perfectione simpliciter et eius proprietatibus abunde determinat
Caput 2 : Ostendit primam causam quiditates rerum omnium distincte cognoscere
Caput 3 : Explanat cum infallibilitate scientiae diuine contingentiam in rebus posse reperiri
Liber 4
Caput 1 : De quattuor modis principiandi distinctis
Caput 2 : De productione obiecti in esse volito
Caput 3 : De comparatione intellectus et voluntatis
Caput 4 : Inuestigat in quae consistat ratio libertatis
Caput 5 : Tradit modum quomodo voluntas alias moueat potentias
Liber 5
Caput 1 : Ostendit idem et conseruare et producere seipsum
Caput 2 : Manifestat tribus modis in primo motore esse generationem et productionem
Caput 3 : De variis in primo motore productionibus
Caput 4 : De processu spiritus sancti a patere et filio
Liber 6
Caput 1 : Ostendit in quo consistat ratio formalis constitutiua suppositi in subcoelestibus
Caput 2 : Recitat varios modos quibus persone diuine constituuntur in esse personali
Caput 3 : Manifestat unum suppositum esse in alio ab eodemque distingui
Caput 4 : Aequalitatem trium personarum diuinarum apertissime declarat
Caput 5 : Agit subtiliter de prioritate et posterioritate repertis inter diuinas personas
Liber 7
Caput 1 : Pertractat omnia quae spectant ad potentiam productiuam Dei ad extra
Caput 2 : De infinitate Dei abunde loquitur
Caput 3 : De concursu primi motoris cum causis sub celestibus
Caput 2
De productione obiecti in esse volitoPErscrutandum ergo restat de productione obiecti inesse volito: an scilicet primum moues simpliciter immobile producat obiecta alia a se extra se: in esse volito: quod quadem esse volitum sit quid distinctum ab ipa volitione quod est aliquid absolutum. Dicamus g in primis quod sic: et sit ista prima conclusio Uoluntas primi motoris producit complictones contingentes in esse volito. hoc probatur. Ad cuius proboationem primitto duas proportiones. quarum prima sit talis. omne obiectum quod de nouo transit de non esse volito ad esse volitum pro aliquo instanti: necessario infert aliquod nouum ad ditum vel adiectum ex parte obiecti vel ex parte volentis seu volitionis. hec propositio tet in virtute primi principii: quoniam non est transitus de affirmatione ad negationem: nec econlisi: nisi eius aliquid adueniat vel abiiciatur. si enim omnia se habent vniformiter sicut prius: non apparet causa aliqua quare non verificetur affirmatiua sicut prius. vox enim affirmatiua nunc fit falsa et prius erat vera non potest esse: siomnia se habeant nunc vniformiter sicut tunc.
¶ Secunda propositio sit talis. retenta vnitate et tota entitate actus absoluti voluntatis primi motoris immobilis potest eius voluntas transire de nouo supra obiectum supra quod prius non transibat: ita quod obiectum transit de nouo de non esse volito ad esse volitum. hoc patet in omni complexione contingenti nulla omnino facta nouitate ex parte obiecti in esse reali. Premissis autem his duabus proportionibus formetur sic ratio. omnis voluntas de nouo attingens aliquod obiectum quod prius non attingebat necessario habet aliquem actum nouum absolutum vel relatiuum: per quem de nouo attingit ipsum. hoc patet per primam propositionem: sed voluntas de nouo potest attingere aliquod obiectum sine aliquo absoluto nouo: nec in obiecto: nec in voluntate seu volitione quantum ad aliquid absolutum. hoc patet per 2m propositionem. ergo voluntate apprehendente sic de nouo esse aliquem actum nouum alium ab illo absoluto actu: etiam habent nouum actum respectiuum. Uoco productionem obiecti in esse volito. Concludamus ergo quod voluntas primi motoris necessario producit complexiones contingentes in esse volito. si actum et de nouo velit eas.
¶ 2a conclusio sit talis: quod voluntas primi motoris producit complctiones necessarias in tali esse volito: et licet hoc conclusio non possit probari per illam viam: sicut et prima: quia ibi non est transitus de affirmatione ad negationem. et esoni. sicut in complexione contingenti. Conformiter tamen est dicendum: quod est ibi productio: sicut hic.
¶ 3aconclusio sit talis: quod voluntas primi motoris producit termios simplices et quiditates simplicecteo in esse volito eadem ratione: sicut et alia scilicet sicut complexiones necessarias et contingentes.
¶ Et si queras. qualis entitas sit haomeoli productio obiecti in esse volito: et an sit illud esse volitum. Dicitur quod est quedam productio passiua pertinens ad genus passionis: sicut esse cognitum. Istud esse volitum etiam est quodam esse 2m adiacens: et quedam existentia diminuta quae aliquid de nouo formaliter existit in voluntate in qua prius non existebat: et hoc speciale verum est de esse volito compliectionis contingentis quod de nouo producitur.
¶ Habet autem dubitationem magnam: cum dicitur quod esse volitum est quidam existentia et quedam productio passiua. si productio et existentia obiecti voliti vel spiritus voluntatis: quod spiret se versus amatum.
¶ Palam autem de hoc sunt varum modi dicendi. Unus quadem modus sit talis: quod amans vi amoris intentionaliter egreditur et fertur in amatum: vt sic amans capiat esse spitum et egressum versus amatum:
¶ Rationem autem assignant a signo: quoniam transmutationes consequentes motus anime tales sunt realiter quales motus anime intentionaliter. Unde quia tunc est quedam fuga anime spiritualis concomitatur ipsum realis fuga sanguins ad cor: sed motumamoris existentis in mente concomitatur effusio humoris sanguinei extra cor. liquescit enim et liquorem emittit. cor amantis in ordine ad amatum: et cocomitatur emit sio suspirii. ergo nihil aliud est intentionaliter amor quam quedam spiritualis latio anime in amatum: et ita amans capit extra se esse intentionaliter.
¶ Adhuc autem est communis animi conceptio quod amans transfertur in amatum. ex voto enim dilitaius amans ydentificat se amato et optat fieri vnus specie cum eo: et sic amans sempextra se procedit.
¶ At vero modus alius disperatus ab isto asseritur tamquam verus ponens quod amans non producit se medphysitae amore in esse egresso lato vel spirato: sed magis adopitum quod diligit et appetit in esse volito: et hoc conformiter: sicut in esse cognito: quoniam sicut intelligens prducit obiectum in esse cognito quod esse cognitum est quedam spiritualis existentia et diminuta qua obiectum existit in intellectum. Sic vniformites amans producit obiectum amatum in esse diminuto: quod dicitur esse volitum vel esse amatum: quod quidem esse volitum est quoddam esse 2m adiacens ipsius obiecti voliti: et quedam existentia spiritualis illius in anima. Palam autem quod sic ponendo omnia que dicta sunt pro modo alio saluari praesent: quoniam ex productione talis obiecti in esse volito et amato vi amo ris et talis expressionis obiecti in tali esse amato concomitatur quedam corporalis effusio humoris sanguinei versus amatum et visibilis emissio suspirii: et ydentificabit se amans cum tali amato in tali esse posito: vt verius sit amans vbi amat quam vbi animat. Nec opte quod spitus amantis ponat se in tali esse amato vel egressio: sed sufficit quod obiectum amatum in tali esse ponatur.
¶ Amplius autem habet dubitationem de tali esse volito in quo subiectiue ponatur an in primo subiecto volito vel in ipso volente vel in eius voluntate autem volitione. Dicamus autem pro dissolutione talis dubitationis quod tale esse volitum: licet sit vere accidens et pertinens ad genus passionis: numquam est tamen substantiue inherenter et informatiue: sed bene est in subiecto terminatiue scilicet in ipsa volitione absoluta primi motoris cui innititur: que terminat eius dependentiam: absque tamen omni inherentia et informatione quacumque. duas enim habitudines habet subiectum ad formam quam recipit. vnam que eius dependentiam terminat: et ista est perfectionis. Aliam quae informites ab actualitate. prima autem habet voluntas primi motoris ad esse volitum: quod est in ipsa tamquam in subiecto terminati uem: non autem informatiue.
On this page