Quaestio 2

QVAESTIO sECVNDA. De confessione.

Tho. 4.d. 17. q. 3.ar. 1.

SECVNDO quaeritur, vtrum sit necesse confiteri sacerdoti statim de omnibus? Et videtur quod non, quia sine confessione saluati sunt Magdalena, Petrus, & publicanus Matthaeus. Ergo. &c.

Contra est August. di. quod aliter frustrantur claues Ecclesiae, si peccator saluari potest sine confessione.

Respondeo: circa istam quaestionem sex sunt videnda. Primo quid sit confessio. secundo quo iure sit. Tertio cuius virtutis sit actus. Quar to de necessitate confessionis absolutae. Quinto, an teneatur quis ad statim. sexto, an Papa possit dispensare.

QVANTVM ad primum, sciendum quod de cofessione dantur quatuor diffinitiones. Prima est Aug. quod confessio est, per quam morbus latens aperitur sub spe veniae: quae dif finitio non datur de confessione cordis: quae fit soli Deo, quem nihil latet, nec de illa quae fit in iudicio contentioso, in qua non est spes: sed desperatio veniae. sed de illa quae fit vicario Dei in foro aiae.

Circa quam apertionem morbi latentis est notandum: quod sicut medicus si sciret infirmum habere morbum loethalem, quem ille ignoraret, aut vellet occultare: dum timet secari: deberet eum monere, dicens. si operam medicantis expectas, necesse est vt vulnus detegas: sic etiam si confessor scit, vel probabiliter credit, quod ille non recolit, quia non sufficienter conscientiam discussit, vel si recolit, errando non credit illud esse mortale: debet sibi illud ad memoriam reducere, vel conscientiam ei de illo fa cere. Alioquin scienter indignum solueret. sed si confessor dubitaret, vtrum illud de quo alius non poeniteret esset mortale, & ille sibi diceret, quod de consilio peritorum illud fa ceret: de quibus ex vita & scientia probabile est, quod non consulerent nisi bene: potest se illorum iudicio conformare. secus autem si esset certus de opposito.

secunda diffinitio est Gre. Confessio est peccatorum declaratio vel detestatio, & vulneris ruptio. Declarati autem debet quo ad numerum numeratum, id est, specificari si differunt specie. Nec sufficit dicere, si commisit furtum, homicidium, periu rium: dicere numerum numerantem in quodam inuolutorio: puta feci tria mortalia, sed specificare debet ea. Quando autem solo numero differunt, sufficit dicere numerum numerantem, puta, feci tria furta, tria homicidia: & huiusmo di: si nihil latet mutans speciem. Quando vero dicit numerum numeratum: vel in singulari sigillatim exprimit: non oportet dicere numerum numerantem: vt scilicet ponat summam. sed hic confessor debet aduertere, si alterum nu merum dicere tenetur, quando sunt plura peccata mortalia.

Tertia diffinitio est magistralis. Confessio est legitima coram sacerdote peccatorum declaratio. Coram dicit: quia in praesentia non in absentia per scipsum, secundum August. in litera: non per nunc in vel per epistolam, quandiu per seipsum dicere potest. Quando autem scribit peccata sua bene facit, sed nihilominus debet ea ore suo exprimere, nec sufficit tradere legenda. Quod si non possit ire nec accersire sacerdotem, non tenetur qui dem scribere, & mandare peccata. sed tamen si ipse vult, licet ei scribere & mandare, & ille rescribere & remanda re absolutionem. Et valet absolutio, quando vterque sic est infirmus vel clausus, plus quam si fieret laico. Qui autem habet sacerdotem praesentem: sed non habet linguam qua possit ab eo intelligi: potest quidem per interpretem confiteri. sicut & matrimonium contrahere: sed forte non tene tur: quia non tenetur homo confiteri nisi sacerdoti: cuiusmodi non est illa interpres. Pluribus autem sacerdotibus simul potest homo ex causa confiteri: & ab vtroqueabsol ui: sicut seorsum potest vni post alium: sicut aliquando fa ctum est de facto: vt si confiteretur quis priori Praedicatorum, & guardiano Minorum.

Quarta est diffinitio magistralis: quod confessio est delinquetis accusatio ex erubescentia, & per claues Ecclesiae satisfactoria, obligans ad iniunctam poenitentiam peragendam: delinquentis di cit: quia se non alium debet accusare: quando aliter potest se accusare. Nam circunstantiam mutantem in mortale, propter nullius famam debet caelare: cum plus teneatur sibi quam alij, & suae conscientiae quam alterius famae. sed vbi timet alterius infamiam, debet petere licentiam ab illo, vel a superiori confitendi tali, qui per confessionem non veniat in notitiam personae: quam si habere non potest, confiteatur vt oportet cum dolore: quia non ex hoc ipso, quod sibi negatur licentia, habet eam a iure: quamuis habeat iustam cau sam petendi: quia hoc non est propter culpam vel defectum ordinari, qui ei credere non tenetur. Quando autem est cir cunstantia non mutans in mortale, licet aggrauans, melius est subticere: vbi timetur scandalum: vel sui, vel confessoris, aut tertij. satisfactoria: quia confessionis effectus est poenae & culpae remissio. Vnde generalis confessio de let venialia, quo ad culpam & quo ad poenam, siue sit sacramentalis siue non: licet aliter & aliter: vt dicit Tho. Delet autem solum illa, de quibus doleret si recoleret. Vnde con fessio cum contritione delet ea, quae attritio non deleret: vnde non est spernenda poenitentia contra venialia da ta: quia licet sine contritione implicita non deleat: tamen aliqua contritio cum ea sufficit: quae non sufficeret sine illa. sicut & in remissione mortalium attritio cum clauibus delet, quod sola attritio non deleret. Et ideo nihil prohibet aliquem aliquando ad horam sine venialibus esse. Verum est quod plus delet ratione absolutionis, quae est formalis, quam ratione confessionis quae est materialis: & inter remedia venialium, sacramenta plus valent quam sa cramentalia. & illa sacramentalia plusquam alia: quae non sunt sacramentalia. sed generalis confessio non valet ad deletio nem mortalium scitorum, quo ad culpam: quia illa oportet in speciali confiteri: licet valeat ad remissionem venialiu scitorum: quia non oportet confiteri venialia: nec in generali, nec in speciali: etiam frequenter iterata: quamuis magister hic innuat in litera, quod possunt remitti post hanc vitam: quando non sunt sacramenta. Item ad remissionem mortalium oblitorum non valet generalis confessio, quae non est sacramentum: quia ex opere operato non confert gratiam: quod proprium sa cramentorum est no. le. Culpa autem mortalis non potest remitti sine noua infusione gratiae: sed confessio sacramentalis generalis valet ad huiusmodi: quia ex quo homo facit quod potest confitendo. scilicet in speciali de scitis: & in generali de alijs. Absolutio sequens ab omnibus absoluit, si praecessit attritio. sed a scitis ratione specialis confessionis: ab oblitis ratione generalis. Item, valet ad remissionem poenae mortalis tam sciti quam obliti: cuius tamen culpa iam remissa est: va let inquam vtraque confessio. Verum est tamem, quod hoc intelligendum de obliuione excusabili, siue quo ad substantiam facti, siue quo ad conditionem facti: vt si credat suam. sicut de Iacob & Lia dicitur. si autem loquamur de ignorantia vel obliuione improbabili secus est: vt in eo qui non sufficienter discussit conscientiam suam. Obligans. &c. Quia poe nitentia debet iniungi per modum praecepti. Bonum est etiam, quod imponatur per modum consilij. sic quod impositio ratione praecepti habeat meritum obedientiae: & consilium eui tet periculum culpae.

Quantum ad secundum: quo iure sit introducta confessio: est sciendum, quod confessio non est inducta iure naturali: quia iura naturalia vbique& semper manent. Non autem semper fuit, quod homo teneretur secretum peccatum alteri propalare. Item, non est inducta lege Moysi: eo modo quo nunc est. Item, nec lege positiua: quia & si pos set praecipi vt confiteretur de actu exteriori, non tamen de interiori: qui non subiacet humano praecepto. De exterio ri enim posset, sicut & clandestina matrimonia prohibem tur, & poena adhibetur: contra quod agentes & peccant & poenam incurrunt: licet probari non possit. sic & si Papa prae ciperet confiteri de actu exteriori quantumcunque occulto, videretur aliquis teneri: & incurreret excommunicationem si omitteret, & lata esset contra omittentes. Lege enim huma na etiam peccatu occultum videtur esse prohibitum. Vnde lege humana non solum est prohibitum furtum publicum: sed etiam occultum. Et si aliquis confiteretur furtum se commisisse, quantumcunque aliter probari non posset: puniretur poena legis humanae positiuae. Omnem enim actum exteriorem potest lex humana & prohibere & praec ipere. Quod si non potest transgressorem punire: tamen ius non deficit: sed probatio. Actus vero interior bene subterfugit legem humanam. Ita quod si homo confiteretur se consensisse in quodcumque crimem: sed nihil exterius egisse, cogitationis poenam a lege humana non merentur.

Et ideo sequitur quod sit solum de iure diuino, & non humano. Quod probant sic quidam. Nulla lex potest praecipere, nisi actu cuius transgressorem potest punire. Frustra enim ferrentur leges quaecunque, nisi transgressores possent punire. Et ideo Philosophus. 4. Ethic. dicit, quod omnis lex habet vim coactiuam per poenam: sed nulla lex humana potest punire illum, qui non confitetur peccatum sibi soli notum, quia non posset constare an haberet: ergo non est de lege humana confiteri peccatum occultum: ergo est de diuina.

Et si dicatur contra eos: quod Ecclesia praecipit, quolibet anno semel confiteri omnes vtriusque. &c. Respondent: quod Ecclesia non praecipit confestionem directe: quia non posset: sed indirecte, quia praecipit aliquid ad quod confessio est necessaria, puta recipere Eucharistiam, vel alia sacramenta.

sed ratio ista non valet: quia Ecclesia potest praecipere & prohibere actum in generali. Per quod praeceptum & phibitio includitur non solum actus public', qui per testes pro bari potest, sed etiam actus occultus, qui potest probari per illius confessionem. Vnde eo ipso quod aliquis act' est exterior, de iudicio Ecclesiae est: licet ipsa non possit illum iudicare nisi ex probationibus. Et sicut talis actus cadit sub iudicio Ec clesiae: ita eius omissio indebita. Quamuis ergo non possit probari per testes, quod iste omisit confessionem debitam de peccato occulto, tamen de peccato publico posset, & de peccato occulto per eius confessionem. Et si non possit probari: ius non deficit: sed probatio. Vnde propositio qua dicitur Ecclesia non potest praecipere illud, cuius transgressorem non potest punire, solum propter defectum probationis est falsa. sed si non posset punire propter defectum iurisdictionis: tunc esset vera. Et ideo alia ratio ad probandum, quod confessio est de iu re diuino potest esse ista: quia Pater omne iudicium dedit Filio. Vnde quando erat Deus tantum: soli Deo confiteri sufficiebat, cui dicit propheta. Tibi soli peccaui. &c. Postquam autem factus est homo, & pro peccatis nostris mortuus: da tum est sibi omne iudicium de peccatis: & sibi est confessio fa cienda: qui loco suo vicarium dereliquit: cui etiam est facienda.

Quantum ad tertium: sciendum est, quod confessio est actus virtutis, non tantum veritatis: cui consonat inquam tum talem exhibet exterius, qualem interius: sed iustitiae, qua redditur debitum & implet mandatum, quod per Iacobum promulgauit.

Quantum ad quartum, sunt tres conclusiones. Prima, quod de mortalibus post baptismum necesse est confiteri, habenti copiam confessoris: quia sacramentum quod ordinatur contra defectum tollentem gratiam, est de necessitate salutis: sed actuale mortale ita tollit gratiam, & plusquam originale. Ergo cum propter hoc baptismus sit de necessitate salutis: multo magis erit poenitentia.

secunda conclusio est: quod non necesse de venialibus, propter oppositam rationem: & quia possunt remitti post locum & tempus sacramentorum: puta post hanc vitam. Nec etiam propter statutum Papae: si quis non habet mortalia: tenetur semel in anno propter hoc confiteri: si non habet nisi venialia. Tum quia Papa si vellet hoc non posset: cum hoc sit mutare materiam sacramenti. scilicet de venialibus facere materiam poenitentiae necessariam: quod Deus non fecit: tum quia si Papa hoc posset: non tamen videtur quod hoc velit. Tum, quia non debet esse melioris conditionis fatuus quam peritus. Vnde cum habens mortale, non sit obligatus ad venialia confitenda: multo minus non habens: tum, quia dicit omnia peccata sua, quod non est possibile de venialibus, quae sunt innumerabilia: tum, quia noluit nouum onus imponere: sed periculum dilationis amputare his qui tenentur.

Tertia conclusio est, quod a confessione mortalium, qui non habet confessoris copiam, & tamen hoc desiderat excusatur. Cuius ratio est: quia non est confessio maioris necessitatis, quam baptismus. Vnde cum ibi sufficiat desiderium, quando articulus necessitatis, non contemptus religionis sacramentum excludit, ita & hic.

Quantum ad quintum sciendum, quod cum confessio sit praeceptum affirmatiuum, non obligat ad statim confitendum: nisi in quinque casibus. Primus, propter sacramentum, scilicet quando habet reci pere, vel ministrare aliquod sacramentum: quia tunc debet prius confiteri de mortali, nec sufficit conteri, nisi quando necessitas vrget, & potens absoluere abest: quia sicut baptismus est ianua sacramentorum omnium, sic secunda tabula post naufra gium, est ianua ad alia recidiuanti post baptismum. Vnde de conse. dist. 5. c. Vt ieiuni. dicitur, quod perfecti aetate confir mandi moneantur prius facere confessionem peccatorum. Et eadem est ratio de alijs sacramentis. similiter qui alijs ministrare habet sacramenta: non debet habere defectum sacramenti. Propter quod bigamus irregularis est, ne alijs sacramenta ministret, qui in sacramento deficiens est. sic qui absolutione indiget, non prius eam alij, nec alia sacramenta ministrare debet, quam iste sacramentum recipiat: quo indiget. Non tamen mortaliter peccat suscipiendo, vel minastrado poitquam contritus est: quia Deo iam coniunctus est.

secundus casus est ratione statuti: quia Papa statuit ad minus semel in anno confiteri. Vnde vltra non licet differre: sicuo nec olim statuta tempora baptismi, paschae, vel penthe: licebat prolongare: nisiꝗ videtur, quod de peccato cordis licet differre, vsque ad mortis periculum, cum de illo Papa nihil habeat iudicare. Et si esset verum: tamen quia semel in anno est praeceptum communicare: quod digne fieri non potest fine confessione: etiam de peccato interiori: inde est, quod faltem indirecte etiam de omni mortali interiori tenetur infra annum confiteri. Item, quia confessio non debet dimidiari, si cum peccato interiori habet exterius: de quo Ecclesia potest praecipere indirecte, tenetur cum illo de interiori confiteri.

Tertius casus est ratione dubij: quamdo est in periculo mortis: quia saltem semel in hac vita sa cramentum necessitatis suscipiendum est. Cum autem nihil fit certius morte, & nihil incertius hora mortis: periclitamur omni hora, sed non sic accipitur hic, nisi quando homo sic est in periculo: quod vt frequenter homines in illo moriuntur: sicut in bello, aut naufragio, aut acuta, vel multu graut innrmi cate. Vnne & mou tenetur, inuros ante ora mon ere, vt medicos aduocent animarum. extra. de poe. & re. c. Cum infirmitas. Non autem si quis debet intrare aquam aut mare, in quibus non statim probabiliter, sic timetur. sicem̃ intelli gitur quod dicitur, quodquilibet potest absoluere in mortis periculo, vel articulo constitutum. de offi. ordi. ca. Pastoralis. in glo.

Quartus casus est, ratione periculi oportunitatis confessoris perdendae. si occurrat qui potest absoluere: nec sitspos, quod redeat ante tempus confitendi: quia vbi mora est periculo allatura, dilatio est spernenda. Et si diebus festiuis halecam punt capi, quando timeturquod alias non occur rent, aut videmiae neri: qn trmetur ne tepus cogruu traseat: multo magis propter spiritualia.

Quintus casus est, ratione scrupuli: si homo sit illius opinionis in vniuersali: quod homo tenetur ad statum: vel de se habeat illam conscientiam, ligatur: quia qui agit contra conscientiam, aedificat ad ge hennam.

Et quod quidam dicunt, quod ante contritionem non tenetur quis confiteri, in casu in quo post eam teneretur confiteri, non videtur bene dictum: quia cum homo simpliciter teneatur iure diuino, confiteri ante mortem: & iure humano ante annum: & de malo suo non debeat commodum reportare: siue coteratur uue no, debet illud impiere, quis uoi no prosit. sicut etiam peccator tenetur, dicere horas & ieiunare: lic et sibi non prosit ad meritum. Non em propter pec catum suum liberatur a praecepto.

Quod autem dicitur quod confessio cum debeatur Deo: quod non statim soluatur: non est quin debeatur: sed quia no exigit, nisi loco & tempore: dubium est: quia illud quod est alicui debitum de voluntate sua: sicut in contractibus gratuitis: licet statim debeatur: non tamen necesse est solui, nisi petatur: quia ex quo voluntarie concessit, nin certu tps vel vium appotuerit: videt coceisiine quousque reperat. sed quando aliquis fit debitor alicuius ex delicto: quia contra voluntate iua rem er accepit: vel iioi nocuit, semper est in mora & in peccato: etia alio no petete, nin, q citius potest offerat: nisi probabiliter supponeretur, quod ali duatione noi daret. Vnos cu peccator nat dc oitor Lci: non ex beneficio gratuito & voluntario. sicut est debitum latriae: ad cuius solutionem homo non semper necessitatur: sed ex malefacto: & hoc contra voluntatem ipsius Dei: cuius reuerentiam laesit: videtur quod sicut debet statim, ita teneat soluere statim, quia Deus nullam sibi dilationem dedit.

sed ad hoc posset dici: quod verum est in obligatione ex cotractu, debitore teneri modico interiecto tempore, qu magis potest mente concipi, i locutione exprimi. Quo ad hoc quod possit ab eo peti, & ipte in mora cortitui: non ante, quia non potuit venire cum sacco paratus. sed non tenetur ad sta tim, sic quod sit in mora quoadusque petatur. Et ex hoc quod pec cator contritus est, cum proposito confitendi & satisfaciendi: videtur purgasse moram: etiam si sit solum attritus: quia per propositum confitendi, videt Deo offerre quod debet: & sic nec est in mora, quousque vel Deus exigat per mortis peri cuiu, ves iacramentu, vei vicari? Dei per annu, vei nmos.

Quantum ad sextum, sciendum est, quod Papa non potest dispen sare in hoc sacramento, in hoc quod est pure diuinum: quia seruus legem domini tollere non potest. Etsi posset dispensare in praeceptis canonis alicuius Apostoli puta in bigamia & huiusmodi: quia par in parem non habet imperium: tamen in sacramentis a Christo institutis non pont: quia sicut art supponit naturam, & natura materiam: sic Ecclesia fundamenta sua: quae sunt sacramenta, quae destruere non potest. Vnde sicut Pa pa non potest dispensare: vt puer sine baptismo saluetur: sinec quod post baptismum mortaliter peccans, sine confessione saluetur.

secundo sciendum esto Papa potest dispensare in hoc quod est humanu. squod ho non teneatur conteri infra aunum: dum tamen non occurrat mortis: periculum, nec habeat suscipere sacramentum: quia est statutum concilij generalis. Ipse autem supra concilia, a quo habet concilium au ctoritatem, non econuerso. Vnde potest dispensare.

Tertio est sciendum, quod nec inferior a Papa, nec legatus a latere, nec epraes potest in hoc dispensare: quia quamuis possit epdispensare, in statutis suae synodi aut iuris inquantum huiusmodi: non tamen in statutis concilij prouincialis, nisi quantum sibi committitur, ad minus in statutis concilij generalis, non videtur quod simplex episcopus vnquam possit dispensare: huiusmodi autem est de confessione annua. ideo. &c. 28. Et si dicatur, q sub eodem praecepto cadit conio annua, in qua potest proprius sacerdos dispensare: dicendu, quod proprius curatus non dispensat: sed ipse legislatur dispensat, de cocilio pro prij sacerdotis. sicut medicus non dispensat cum infirmo, in carnibus & teiunio, led proprius iaceruos ue conlio medici. Non sioautem de confessione: quia non sic cautum est. Nec est eadem ratio confessionem differendi: sicut communio nem, cum etiam non poenitenti expediat aliquando poenitentiam recipereisicut dicit decretum: de poen. c. Quidam. Nunquam aute impoenitenti expedit corcate. Et quicuque ibi dispensat de conione, hoc non est, quod toto anno non conicet, sed vsque ad tpraes differat, non autem vsque ad annum alium: sicut in lege qui non poterat pascha facere primo mense, faciebat se cundo: nec propter hoc excusabatur toto anno.

Contra hoc tamen est de clande. despon. probibita. cum inhibitio, vbi est statutum concilij generalis, de bamnis tribus in matrimonijs contrahendis: & tamen non solum episcopi, sed etiam ar chidiaconi quotidie dispensant de vno vel duobus: aut etiam de omnibus.

Ad argumentum dicendum: quod illi non peccauerunt mortaliter post baptismum, vel post Christi passionem, vel quod Christus per potestatem excellentiae eos absoluit, vel confessi fuerunt licet non legatur.