Quaestio 6

QVAESTIO SEXTA. De impedimento ministri occulto.

SEXTO quaeritur illud quod in secundo argumento praecedentis quaestionis fuit actum, sed vtrum omne impedimentum quod si esset manifestum faceret confessionem itera ri, quando est occultum facit similiter iterari. Verbi gratia. Vtrum confessus curato suo habenti occultum impedimentum alias absoluendi, teneatur comperto impedimento iterum confiteri. Et videtur quod sic, quia dicitur extra, de electione. c. Dudum secundo. De quodam habente impedimentum occultum, quod per ipsum animae miserabiliter sunt deceptae, quod non fuisset si fuissent sic absolutae: quod non teneretur amplius confiteri. Ergo. &c.

Contra, quia sententia lata a seruo qui putabatur publice liber & prae tor rata est, ac si impedimentum nullum fuisset. Ergo a simili in proposito.

Respondeo, circa istam quaestionem tria sunt facienda Primo ponentur certa. secundo ponentur dubia. Tertio signabunt quaedam contraria.

Circa primum sunt quinque conclusiones. Prima, si est tale impedimentum quod non est impedimentum, nisi quando est publicum, vt fornicatio sacerdotis, tunc si est occultum non oportet quod iteretur, quia non est impedimentum, quia a tali scienter & in publico licet recipere sacramenta de coha. cle. Nra. Vnde Host. videtur hanc quaestionem mouere de elect. Dudum. De coha. cle. Nostra: contradicens Bernardo. sed illa dudum. Nihil fa cit pro Bernar. quia loquitur Papa allegationes recitan do: cum dicit quod per ipsum animae miserabiliter sunt deceptae, non asserendo: vel potest dici, quod ibi non erat occultum impedimentum: quia non poterat communiter latere, quod ipse publice haberet personatum & curas quas tenebat. Vnde erat error iuris qui non excusat. similiter non facit ad propositum. De coha. cle. Nostra. quia ibi est tale factum quod in publico habet impedimentum, non autem in occulto. Licet enim fornicatio occulta sit eiusdem rationis cum manifesta, tamen fornica tioni manifestae est annexa suspensio: etiam talis, quod causat irregularitatem si celebret indispensabilem, citra Papam, seeundum Host. non autem occulta. Hic autem est vnum & idem im pedimentum occultum & manifestum. sicut est excommunicatio, quia non minus secundum rei veritatem est excommunicatus occultus, quam publicus. Illa autem de conse. Eccl. Aquam. non facit ad propositum: quia ibi error conis non facit Ecclesias esse reconciliatas, sed Papae dissimulatio, & tacita ratihabitio. Nec etiam ibi est error facti sed iuris.

secunda conclusio est, quod si est impedimentum ex parte confitentis, siue scitum siue oblitum vel ignoratum probabiliter, oportet iterum confiteri: vt puta quia erat ligatus maiori vel minori excommunicatione: licet nesciret & postea sciuerit: tenetur iterum confiteri absoluendus: quia ligatus absolui non potuit. Et probabilis quidem ignorantia praeseruat a culpa & a poena irregularitatis. de cle. ex. mi. Apostolice. sed non facit eum non excommunicatum. Propter quod si tunc eligeretur, vel beneficium sibi conferretur: ignorantia non faceret, & sibi aliquod ius acquireretur: sicut dicitur in glo. Est autem minus capax sacramentorum, a quorum participatione directe excluditur, quam quorumcunque aliorum. Et ideo absolutio nulla.

Tertia conclusio est, quod si ex parte sacerdotis est impedimentum iuris diuini: vt quia non baptizatus, vel non sacerdos, illo comperto tenetur iterum confiteri, quia nec in hoc Papa posset dispensare. de presby. non bap. c. 11. Vnde ali qui distinguunt concordantes Ber. & Hostiem. quia aut erat impedimentum quo ad claues iurisdictionis: & sic verum dicit Hostien. quod non oportet iterum confiteri, aut quo ad cla ues ordinis, & sic veru dicit Bernardus, quod iterum oportet. sed istud excluditur per hoc quod dicitur impedimentum. Nam impedimentum agendi snpponit potentiam, sed impeditam, sicut caecus non dicitur impeditus videre, sed impotens ad videndum, videns autem in tenebris dicitur impedirl. Et sic non sacerdos, cui deest prima potentia absoluendi non est impeditus: sed sacerdos qui vel non habet iurisdictionem, vel magis non habet executionem. sed haec exclusio non videtur valere per illud quod habetur. ff. de iudicijs. l. Cum praetor. 3. q. 5. Tria sunt quae impediunt esse iudices, natura, iure, & moribus. &c. Vbi dicitur impediri etiam qui non habet potentiam, sed aliud est impediri esse iudex: quod fit per priuationem aptitudinis ad illud officium: aliud impediri iudicare quo ad actum: sicut homo impeditur ne sit videns per caecitatem, sed impeditur ne videat per impedimentum appositum oculo. &c.

Quarta conclusio est, quod si erat impedimentum iuris positiui, quod poenitens sciebat nihilominus tenetur iterum confiteri: quia scienti dolus non infertur. Vnde videtur esse distinguendum: primo ex par te confitentis: quia aut sciuit impedimentum hoc, aut non. si sciuit vt id quod erat alijs communiter ignotum esset sibi cognitum, sicut dicitur crimem occultum: quamuis sciatur ab aliquo, vt patet in denunciatione, quam debet praecedere secreta cor rectio: tunc tenetur iterum confiteri. si autem ignorauit, sicut & caeteri: excusatur. ff. de eo qui fal. tu. ge. l. 2. in fi. 6. Ait praetor. vbi sic dicitur: siue actor ignorauit dabo in inte. resti. sed in integrum restitutio scienti non subuenit merito, quia ipse se decepit: & sequitur. Labora inquit. Et si dictu sit ei vt bona fide non credidit: &. l. interdum. & scientia non noceat tamen restitutio facienda erit, si compulsus est ad indicium accipiendum: sic si ignorauit excusatur, etiam si audiuit credere non oportuit: vel si sciuit & compulsus fuit per curatum qui ingressum Ecclesiae negabat, quia non confitebatur, alias non valet: quia quod iuris est de toto ad totum: idem est de parte ad partem. Vnde sicut publice excommunicatus nullum potest absoluere, sic nec occulte illum qui scit: quia sicus publice excommunicatum omnes debent vitare: etiam in publico: propter quod iudex praet ipsum repellere, etiam si pars omittat. similiter occulte excommunicatum sciens debet vitare in occulto, nihil autem est magis occultum quam iudicium conscientiae. Vnde licet in foro exteriori occultus non sit vitandus: tamen in inte riori sic. Vnde confitens illi quenscit excommunicatum, etiam occulte est fictus: mortaliter peccatus sibi communicando in diuinis. vnde tenetur iterum confiteri, etiam secundum illos qui dicunt: quod ficte confitens non tenetur iterum confiteri, quia verum est de fictione per fubtractionem necessarij, quae est attritio, non per positionem contrarij, quod impedit potestatem absoluen tis, non tantum habilitatem recipientis. Nec obstat. ff. de iudi. l. 2. circa principium de iur. omni iudi. l. si per errorem. Vbi videtur distinguere ex opposito: quod quando iudex non habet potestatem iudicandi, nisi ex consensu partium: quia non consentiunt qui errant: tunc scientia partium dat robur processui, error impedit: quando autem iudex non habet a partibus sed a iure: fauore tamen partium ne errantes laedantur: tunc partibus scientibus non valet: errantibus valet, vt hoc, ne detrimentum ante prohibitionem possint ignorantes incurrere, quod eos postmodum dignum est vetitos sustinere. extra. de consti. c. 2. sed haec distinctio licet sit bona: tamen excluditur per verbum, comperto, per quod innuitur quod prius ignorabat: vnde restringitur ad ignorantem, sed per hoc ostenditur quod decretalis nostra nihil facit ad propositum: quia in casu illius refert. inter cofitentem, sciente, & ignorantem: quia scienter confitens curato suo occulte fornicanti est vere absolutus.

Quinta conclusio est, quod si ipse nesciebat sed tamen scire debebat idem: quia lata culpa dolo comparatur. Quidam tamem distinguunt: quia aut illud impedimentum est occultum per ignorantiam facti: vt quia percusserat clericum nul lo vidente: & tunc valet absolutio, aut propter ignoran tiam iuris: vt quia percusserat coram tota vicinia, vbi non erant nisi idiotae non credentes eum propter hoc excommunicatum, vel nihilominus credebant quod posset confessiones audire, & tunc non valet. de conse. Eccl. aquam. Et haec qui dem distinctio vera est, sed non est ad propositum, quia non dicitur occultum proprie, quod est publice factum: licet sit ignoratus iuris effectus: sicut percutiens clericum coram to ta vicinia, vel in foro dicitur publice vel notorie excommunicatus: licet nullus praesentium sciat propter hoc ipsum ligari: vnde dicitur impedimentum notorium, licet ius non sit notorium, quia iura certa sunt.

QVANTVM adfecundum articulum de his quae sunt dubia. sciendum quod circa occultum impedimentum confessoris sunt quinque opiniones. Prima, distinguens inter potestatem ordinariam & delegatam: quae habet locum in foro animarum, sicut in exteriori. Aut igitur confessor iste erat ordinarius, puta, quia habebat parochiam sibi intitulatam: & tunc valet absolutio per eum impensa, aut delegatus: vt quia habebat commen datam: & tunc non valet sicut in foro exteriori. Quod probatur dupliciter. Primo, quia vtilitas publica praefertur priuatae: vnde. &c. propter vtilitatem eorum quae apud eum gesserunt. fde offi. praeto. l. Barbarius Philippus. quae es in iudice ordinario, coram quo tota communitas habet liti gare, & melius est vnum impunitum relinquere, quam tot innocentes laedere, sed ex parte iudicis delegati, quae non habet cognoscere nisi inter priuatos, versatur vtilitas prinata, nec debet rigor iuris conis relaxari propter vtilitatem paucorum: cum publice intersit maleficia puniri.

secundo: quia ex consensu interpretatiuo litigantium, qui non praesumuntur velle iactare pecuniam, nec perdere expensas: vnde potuit populus Romanus si sciuisset hunc facere li erum. sed priuatorum consensus iudicem non facit illum, qui nulli praeest iurisdictioni. &c. vnde etiam cum falso procuratore nullum est iudicium quantumcunque credatur, quia est vtilitas priuata. Nec obstat de re iudi. ad probandum perlocum a contrario sensu: quia bene verum est qum vnus ex multis iudicibus delegatus est occulte excommunicatus non vitiatur sententia: quia valet ex virtute aliorum non excommunicatorum, sicut & valeret eo contradicente cum illa clausula: quod finon oent: sed si omnes fuissent excommunicati, vel vnus solus iudex excommunicatus nulla esset, vel annullanda: quia non esset cuius virtute haberet efficaciam, sicut electio facta a maltis quorum vnicus erat occulte excommunicatus, non vitiatur vtile per: inutile: sed si omnes essent excommunicati nulla esset, vel annullauda: cum indistincte iura dicant, quod electio: celebrata ab excommunicatis vel interdictis sit inualida.

sed contra. C. de sententia & interlo. omni. iudi. l. 2. Nec valet alia lectura glo. quia contrariatur textui. in seruitute morabatur. &c. & legi canonizatae. 3. q. 7. 6. Verumquae sumpta videtur ex illa: si seruus putabatur. &c. vbidicitur quod fi feruus qui putabatur liber ex delegatione ius dixerit valet sententia. Nec obstat de vtilitate publi ca, quia saltem habet efficaciam in delegatis ad vniuersitatem causarum, in quibus quandoque est maior vtilitas quam in ordinarijs eorum, & in foro exteriori & interiori: si cut plures laederentur si occultum impedimentum officialis, vel poenitentiarij irritaret eius processum, & confessiones quam archidiaconi vel episcopi, qui pauciores cau sas & confestiones audiunt. Quod autem dicunt secundo de consenso litigantium, non valet: tum quia lex illa Barbarius non haberet locum nisi in popolo Romano, qui solus alienum seruum potest facere liberum, tum etiam quia non consentiuns· qui errant. Vnde iudex tunc demum accipit potestatem iudicandi partes a consensu partium: quam alias non habebat, quando partes scientes se non subditas illi, ipsum eligunt sponte prorogando, quando vero errantes & credentes se subditas sic litigant cora illo, & alias si scirent non litigarent nequam. ff. de iur. omni iudi. l. si per errorem. ff. de iudi. l. 2. Nec est verisimile, quod popu lus Romanus si sciuisset eum seruum, fecisset eum liberum & praetorem: quin potius abiecisset & vnum nobilem elegisset.

Et quod dicunt tertio de falso procuratore, dico quod vbi est prohabilis ignorantia: vt quia prius fuit verus, postea occulte fuit reuocatus, valet: de solutionibus vero insti. man. 6. Et huic simile quod dicunt. C. si a non compe. iudi. per totum agitur de leg. vbi dicitur non valere, nec distinguitur vtrum esset incompetentia publica vel occulta: &. l. vlti. dicitur quod in priuatorum causis & non suo iudice lata sententia, non tenet: quasi diceret secus in lata in causis omnium de communitate: non obstat quod ibi dicatur & in priuatorum, quia exponitur pro etiam: quasi dicat: non solum in alijs. Vnde loquitur in habente impedimentum manifestum, quod poterat patere ex forma commissionis: vt si datus de proprietate cognoscat de possessione: & sic de alijs, dato etiam quod haec distinctio vera esset: tum excluditur per hoc, quod dicitur cu rato suo: qui licet non sit per lectionem habet tamen ordinariam iurisdictionem: cuius signum est, quod potest delegare: licet enim non possit instituere vicarium perpetuum, nisi de assensu epi: tum potest ad tpraes, quod non potest delegatus in foro animarum, nec ad vniuersitatem causarum: vt poenitentiarius episcopi, nec a principe, vt simplices poenitentiarij Papae.

secunda opinio est distinguens, vtrum curatus sciret vel non, quia aut ipse sciebat ipsum suum impedimentum, quod alij iguorabant: & tunc non valet quod agit, aut ignorabat sicut & caeteri: & tunc sic per simile de appellationibus. c. si duobus. vbi valet excommunicationis latae ab inferiore iudice appellatio, quando ignorat suum impedimentum. scilicet quod sit appellatum ad maius tri bunal, non autem si sciat.

sed contra, quia licet quo ad ipsum sacramenta ministrantem multum referat, vtrum sciat se excommunicatum vel non, quia in primo casu incurrit irregularitatem, non in secundo, quando. scilicet probabiliter ignorabat. de cleri. ex. mi. c. Apostolice: tum ex quo communiter ignorabat, non refert quo ad suscipientem sacramentum, de quo aeque iustum est quod non laedatur sacerdote sciente, sicut nesciente: & ad hoc. ff. de eo qui protu. vel cu. gessit. l. 1. vbi in vtroque casu prae tor actionem scripsit in fauorem pupilli: vt si tutor est qui gessit siue non, siue putet se tutorem, siue scit non esse: fingit tamen esse: supple ex quo publice credii esse. Item. ffde iudi. l. 2. licot referat ex parte litigantium: vtrum sciat se subditos vel non: tum ex parte iudicis non refert, vtrum sciat illos esse extraneos aut credat subditos. 1.q. 3. Ita fit. &. c. per Esaiant vbi dicit Aug. quod per ministrum reprobum & fictu spiritus sanctus operatur remissionem peccatorum. Nec obstat decretalis: si duobus, quia ibi loquitur de scientia & ignorantia iudicis secundum quod iudex: vt quia de appellatione facta ad Papum fuerat sibi facta fides, & si non per contumace forte per Apostolos eius, ex quo extitit appellatum, vel aliter per ipsius literas, & tunc notorium erat citatum non esse de iurisdictione vocantis vel non. si autem & tunc ratio ne dubij vocatus debuit venire: vnde ibi non refert inter scientiam & ignorantiam iudicis, sed inter publicumper se &. occultum: nisi dicatur speciale, ibi in odium eius qui Papae non detulit, quia alias quandocunq́, est dubium, vocatus tenetut venire, alias potest puniri a vocante, nec distinguitur vtrum vocans sciat vel non. ff. si quis in ius vo. non ierit. l. 2.

Tertia opinio est distinguens ex parte iterationis: quia aut quaeritur: vtrum oeneatur iterum confiteri ante annum: & tunc dicendum est quod non, ant ytrum simpliciter quandocunque:& tunc dicendum est quod sic: quia ad confitendum sine temporis praefmitie- ne est quis obligatus iure diuino, sed ad confitendum an te annum iure positiuo: potest autem error conis liberare ab obligatione iuris positiui, & tollere cius impedimen ta: vt quod absolutus a seruo non sit amplius obligatus, sicut nec absolutus a libero, quia a iure positiuo est, quod ser uus non possit habere personam standi in iudicio, nec vt pars nec vt iudex: quia ius ciuile iudicia ordinat, & non a iure naturali quo omnes homines liberi nascebantur. Vnde iure ciuili certis ex causis serui habent personam standi in iudicio: quod non esset si iure naturali prohiberentur, quia iura naturalia sunt immutibilia: non autem ab obligatione iuris diuini: vnde nullus error liberat aliquam a datione decimarum: restitutione vsurarum. &c. nec in simonia vetus error excusat.

secundo sic, quia non plus potest error quam consensus tacitus vel expressus, sed consensus tacitus populi non potest facere, quod confessio facta alij quam cui iure diuino facienda est valeat: quia nulla consuetudine introduci potest, quod aliquis sine licen tia proprij sacerdotis eligere valeat confessorem: de poe. & re. c. fi. li. vi. Et qui sic confessus esset: nihilominus tenetur iterum confiteri proprio sacerdoti, ergo. &c.

Tertio, quia non plus error conis facit ius quam error principis ff. de supell. le. l 1. in fine: sed error principis non plus facit quam scientia. Imo plus potest princeps claue non errante, quam et rantes etiam loquendo de errore facti: vnde Papa salutan do ignoranter excommunicatum non absoluit, sed Papa ex certa scientia non potest dispensare, quod aliquis non teneatur simpliciter confiteri: potest autem quod non ante annum. Vnde per hoc quodstatuit, quod impedimentum iudicis occultum non impediat acta per eum: bene consequetur iste confitens, quod sic sit absolutus, quod non teneatur iterum confiteri inquantu iure positino tenebatur, sed non quin iure diuino.

sed contra, quia aut est absolutus totaliter. i. quo ad vtrunque fo rum, & tunc non tenetur plus confiteri quo ad Deum, quam quo ad Ecclesiam aut quantum ad neutrum: & tunc aequaliter quo ad vrrumque iterum tenetur, aut quo ad forum Ecclesiae, & non Dei. & hoc stare non potest in proposito, vel sequitur idem, quia licet multoties aliquis sit absolutus quo ad Ecclesiam, qui est reus quo ad Deum & econuerso: tamen hic magis sup ponitur, quod sit absolutus quo ad Deum propter contritione: quae absoluit etiam sine confessione, quia Deus intuer cor: quam quo ad Ecclesiam quae videt ea quae patent: & si est absolutus quo ad Ecclesiam propter hoc quod impedimentum latet, ex alia parte est absolutus quo ad Deum propter deuotio nem. Vlterius etia Ecclesia semper vult se conformare iudi cio diuino: & quando inuenit se errasse & deuiasse a iudicio diuino: redit ad ipsum illud idem statuens errore detecto, quod statuisset si ertor non fuisset: sicut si iudicauit non esse matrimonium inter aliquos, & eos separauit, & postea inuenit se deceptam, iudicabit fuisse matrimoniu & praeci piet cohabitare, non quandocunque, sed infra duos menses, sicut a principio fecisset. Et similiter est in proposito si Ecclesia reputabat istum rite absolutum, quia ignorabat im pedimentum absoluentis: postea inueniat absoluentem habuisse legitimum impedimentu, & iudicet non esse veram absolutionem, sicut iudicabit iterum confitendum secundum praeceptum Domini, sic iudicabit esse confitendum ante annum secundum praeceptum concilij.

Ad rationes opinionis est dicendum: ad primam, quod hanc liberationem non facit direste, nec error alicuius nec consensus alicuius hominis maxime confitentis: nam in foro coscientiae, nunquam habet locum prorogatio, nec vnquam confitens dat confessori potestatem se audiendi: etiam quando epraes eligit confessorem, non ab eligente, sed a iure habet potestatem: quando vero Papa eligit sibi con fessorem, habet ille immediate potestatem a Deo: nec etiam consensus principis: sed indirecte haec omnia operantur: quia princeps propter bonam cone ue ignoruntes de- cipiantur, statuit vt acta per iudicem occulte impeditum valeant. Nec refert vtrum iudex ille sit institutus a tali, qui praet amouere illud impedimentum: sicut princeps vel popususRomanus, qui fecit praetorem seruum, an ab alio vt. C. de sen. & inter. l. si arbiterdatus a magistratibus: quia hoc non habet a dante vt dans est, quia errans in eo quod errat, nihil vult dare, maxime si sciens non erat daturus, sed a iure. Quicumq, autem est absolutus ab eo qui potuit absoluere. vtroque iure liberatur: & princeps bene potest facere quod aliquis habeat potestatem, qui non habebat, & econuerso.

secunda ratio aeque probat, quod infra annum sicut quandocunque.

Quarta opinio est quod tenetur: quia ius non exprimit quod occultum impedimentum habeatur pro nullo in foro poeni tentiali, sicut exprimit in foro iudiciali, licet magis esset declarandum hic quam ibi: quia maius periculum. Licet ergo sen tentia lata in foro exteriori ab occulto excommunicato valeat, quia expressum est in iure non solum ciuili. ff. de offi. praeto. l. Barbarius. C. de sententia & inter. omni iu. l 2. quia istud non sufficeret, quia quicquid a laicis in spiritualibus vel Ecclesiasticis fuerit statutum, nullius firmitatis existit, nisi ab Ecclesia fuerit approbatum: extram. de consti. c. Ecclesia sanctae Mariae. Imoetiam iure Canonico. 3. q. 7. 6. Verum. vbi dicitur valere sententia lata a seruo occulto: tum neutro iure aliquid est cautum de foropoenitentiali: & sic stat ius Ecclesiae quod dixit excommunicatum non posse absoluere nec ligare. sed ista opinio non valet vt videt, quia illud quod a iure statuitur in vno casu, eo ipso statutum reputatur iti simili: vnde cum supposita potestate ordinis, vtrumque forum quo ad potestatem iurisdictionis sit eiusdem rationis: quod in vno statuerquo ad hoc, in alio reputabit statutum.

Et ideo est quinta opinio, quod confessus bona fide habenti occultum impedimentum iuris positiui, non tenetur amplius confiteri, quod probatur sic. Confessus ei qui potuit absoluere de iure, & absolutus ab eo de facto, non tenetur amplius confiteri, sed proprius sacerdos qui non habet impedimen tum absoluendi nisi occultum, potest aeque absoluere de iure, ac si nullum haberet impedimentum: ergo confessus ei & absolutus non tenetur amplius confiteri Maior patet: quia aullum sacramentum est necessitatis, quantum ad iterationem ex natura sacramenti: licet multa sint necessitatis quantum ad prima riam susceptionem, vt baptismus & poenitentia. sed quaedam non iterantur: vt imprimentia characterem: quaedam de congruitate iterantur, non necessitate: vt poenitentia. Dico autem ex natura sacramenti: quia per statutum Ecclesiae quandoque est aliter: sicut si homo multis annis viuat tenetur iterare conionem, qᷓnis in conione non sit essentia sacramenti. Et si poenitentia iteratur ppter recidiuum non proprie iterat: quia est de alia materia, quia de alio peccato. Et de duabus vltimis partibus pniae certum est, quia confessio & satisfactio rite semel factae non necessario de eodem iteranturcontritio autem sic: non inquantum est pars sacramenti, sed inquantum est actus virtutis, quae inclinat ad dolendum de peccato quotiescunquehomo recolit. Aliter nouum peccatu comitteret, nisi saltem sibi non complaceret in pcto. semel ergo rite confessus & absolutus sacramentaliter non tenetur amplius confiteri.

Nec obstat quod confessus laico tenetur si euadat confiteri: quia non fuit sacraliter absolutus, confessus vero sacerdoti habens casum episcopalem vel papalem tenetur se praesentare illis post articulum, si enadat, no absoluendus, sed mandatis paritur: vnde non est ibi confesio sacramentalisinec illud est de absolutione a peccato, sed a vinculo, sicut patet: de sen. excb. c. Bos qui. l: 6. in principio: & in fine. Nos au tem loquimur de confessione quae expectat absolutionem, sicut materia formam. Nec etiam directe est ibi sigillum confessionis: licut teneatur celare. Quae eriam remissio ibi pro tanto loco habot, quia sacerdos tui committitur absoluere a culpa, vel sententia propter periculi iaia & perditionem suf- fragiorum Ecclesiae, non sic absoluit a poena quam nec tunc de bet iniungere, nec est necesse facere, quia in purgatorio fiet, propter quod remittit ad superiorem, sed hic non est maior difficultas absoluere a poena, vel imponere poenam quam absoluere a culpa, quia non ponimus quod iste habeat casum aliquem superiori reseruatum. Vnde si de tecto impedimento non habet ad aliquem recurrere absoluendus: pari ratione nec poenitentiam accepturus. Probatio minoris tripliciter. Primo sic: Omnis haereticus occultus habet tale impedi mentum, quod si esset publicum non posset absoluere nec ligare, cum omnis haereticus etiam occultus, sit excommunicatus. de haeret. Ad abolendam, sentire vel docere praesumunt. &c. sed omnis haereticus occultus potest dispensare Ecclesiastica sacramen ta, sicut catholicus, & ab eo licite possunt recipi: ergo. &c.

secundo sic. Quicumque potest absoluere & ligare in foro exteriori Ecclesiastico, potest absoluere & ligare in foro aiae: dum tamen habeat claues ordinis, quibus habitis nihil plus requirit vnum iudicium quam aliud, quia clauis iurisdictionis vtrique foro est conis aequaliter. Nullus enim praeter ligare vel absoluere non subditum, & in vtroque foro a non suo iudice lata sententia non tenet: nec similiter confessio facta coram eo. de iudi. Ac si clerici. sed iudex habens occultum impedimentum in foro exteriori, aeque praeter absoluere & ligare si tut habens nullum: ergo a simili in foro interiori. Minoris probatio per exemplum: nam si officialis occulte excommunicatus citat aliquem qui non comparet, & propter hoc ipsum excommunicat. Dico quod sententia tenet ita vt detecto errore sit necessaria absolutio, quia ista sunt paria: aliquem non esse iudicem, & poblice iudicem putari, & aliquem esse iudicem impeditu: & publice ignorari. ff. de eo quod fal. tu. l. 1. 6. Quid enim si tutor fuerit: qui auctoritatem accommodare non potuit: puta furiosus vel ad aliam regionem datus? quasi dicat idem erit, ac si tutor non fuerit. Et si deberet referri, magis videretur quod habens impedimentum respiciens iurisdictionem, per quod si non suus iudex partium irritaret processum suum quam impedimentum respiciens actum iurisdictionis, per quod non desinit esse suus iudex, sed perdit vsum, sed si haberet occultum impedimentum essendi Iudex, vt quia pu taretur iudex communiter & non esset: valeret sententia secundum oens ratione dubij. ff. si quis in ius. vo. non ie. l. Ex quacumque causa. multomagis quando vere est iudex, sed dubium est vtrum sit excommunicatus, quod si esset non porderet iurisdictionem, sed so lum exercitium.

Tertio sic. Oiscui debet fieri consest fio praecise vel disiunctiue, potest absoluere confitentem, quia nullus tenetur confiteri praecise illi qui non potost eum absoluere: vt laico in necessitate, cum necessitas eorum quae sunt ad finem accipiatur ex fine, secundum quem in tm sunt necessaria, inquantum finis potest haberi per illa & homo sine illis. Nam si finis possot haberi per aliud medium, non esset necesse vti illo medio, & sic est de confessione, qdae li cet habeat effectum ex hamilitate & erubescentia confitentis sine absolutione, non tamen habet effectum sacramentalem sine absolutione quae est sua forma, nec et iantenetur quij sub discunctione confiteri illi, qui non potest eum absoluere. verbi gratia: Quilibet tenetur confiteri proprio sacerdeti, qui es curatus, epraet, Papa. quando ergo isti tres possunt absoluere: tonc non tenetur praecise alicui ex illis confiterit sed omnibus sub disiunctione: vt puta tenetur confiteri, vel curato, vel epo, vel Papae, vel de licentia eorum. si dutem curatus fiat impotens absoluere, & sciatur coniter, tunt retendit obligatio in persona aliorum. Vnde non iam tenetur confiteri curato, vel episcopo vel Papae, siont priux quia cum in alternatiuis sit elostio debitoris: & ad veritatem disiunctiue sufficit alteram: partem esse veram, si confitemotur curato, quem scit non posse absoluere, liberator, quod falsum est, sed tantum tenetur confiteri alteri de du-- bus potentibus absoluere? & fisaecundus fieret imoporens teneretur praecise tertio: sicut, si debeo decem Titio, vel Maeuio, vel sempronio soluere, mortuo vno teneor solue re vni de superstitibus, sed mortuis duobus teneor praecilc soluere tertio: sed iite qui corenus eit curato, teneda tur ei consiteri & si non praecise, quia poterat confiteri epo vel Papae vel eorum vicarijs, saltem sub disiunctione. scilicet curato, vel epo, vel Papae, vel eorum poenitentiarijs, sicut prius quando nullum habebat impedimentum. Probatio, quia nullus tenetur praecise illi de quo probabiliter credit non praecise teneri. Nullus enim tenetur ad id cuius oppositum credit probabiliter, quia omnis ignorantia probabilis excusat a pecca to mortali, quicumque autem non facit id ad quod tenet, peccat mortaliter. Iste autem quamdiu probabiliter credit, quod curatus possit ipsum absoluere, tandiu probabiliter credit, quod non teneatur praecise alij a curato confiteri: quia contradictio esset, quod teneretur praecise soluere vni & nihilominus liberaretur soluendo alteri, quia stricta ratione iuris liberari non possunt, qui alij soluerunt quam cui soluere debuerunt. Insti. man. 6. Et huic simile. Vnde nemo tenetur ex praecepto facere aliquid, quod probabiliter nescit sibi praeceptum, ga statuta ciuiu no ligat ignorates. n. de decr. ab or. fac. l. vlti. de consti. c. 2. ergo curatus potuit eum absoluere, cui tenebatur sub disiunctione confiteri, & non praecise alij cura to.

Pro hac ratione videtur facere: quod habet de haeret. c. vlt. vbi lapsis in haeresim manifese dominis, vasalli ab homagio absoluuntur, quasi dicat, secus si occulte, sed diceret aliquis quod haereticus occultus retinet iurisdictionem, sed non vsum, manifestus autem perdit vtrumque, sed hoc eit contra lege Bardarius: quae eit rundamentu in nac ma teria.

QVANTVM ad tertium articulum iustatur contra uicta opinione multipiiciter. rrimo initatur nc. Contrahens cum habente occultum impedimentum contrahendi, non facit matrimonium verum sacramentum, nisi comperto impedimento iterum de nouo consentiat & contrahat: vt patet in coniugio liberi cum ancilla, quae putabatur libera. et go a simili. &c.

sed dicendum quod in fauorem ignorantium est introductum, vt error veritatis praeiudicet. Vude quando eis expedit, vt res valeat, vt in iudicijs: valet: qn non, nontne quod in fauorem eorum est introductum, in ipsorum laesionem retorqueatur. Hic autem non expedit. Vnde si liber vellet consentire, ancilla resilire non posset.

secundo sic. Furiosus non pocest alienare occultus, sicut nec manifestus: ergo a simili. &c.

sed dicendum est: quod alienatio furiosi non valeat, est introductum in fauorem eius, quia caret consensu, no autem in fauore alterius cotranentis. Es propter hoc est eadem ratio, siue occultus siue manifestus. Hic autem secus est. Vnde quod occultum impedimentum aliter se habeat quam manifestum, est introductum in fauorem ignoran tium, qui de occultis non poterant diuinare.

Tertio sie. Episcopus occulte excommunicatus non minus confert ordinando quam publicus, quia vtrobique confertur character, sed non executio, licet in altero casu dispensetur faciliter pro pter ignorantiam probabilem: ergo a simili. &c.

sed dicendum quod causa vniuoca communicat formam suam secundum mo dum quem habet. Et quia in conferondis ordinibus se habet eps quodammodo vt causa vuiuoca, non potest conferre executionem, quando eam non habet, sed in collatione poenitentiae se habet sacerdorvt aequiuocum instrumentum conferendo gratiam: etiam si non habet: ideo. &c.

Quarto sio: sicut confessio habeo determinatum mi uistrum: ita videtur habere determina tam materiam. si confessionem verbi: per quam peccata manifestuntur, sed confitens propter impedimentum proprium potest con fiteri sine verbo, & tantum valet: ergo & minister impeditus absoluere potestac si impeditui non esset.

sed dicendum quod illud quod assumitur ad matoriam sacramentorum, semper est id cui prius competit ratio nominis: vt dictu fuit: cum de sacramento Eucharistim ageiei. Matetia autem in sacramento confes- sionis est signum quo peccatum aperitur. Inter signa autem voces obtinent principatum, & alia inuenta sunt ad supplementum vocum: & ideo in potente loqui necesse est confiteri verbo. si autem loqui non potest debet confiteri per signum magis congruu & eit vera corcisio. Materia aut in iacramento confessionis non est vna secundum speciem: vt aqua in baptisino, led eit vna vnitate analogiae, quae eit inter ugna, nc en quod principalius assumatur de possibilibus. Cuius ratio est: quia in his sacramentis puta in baptismo, confirmatione, & ordine, ninii requiritur ex parte recipietis, nin quod no ponat impedimentu. Et ideo quicquid extriniecu apponit, totu est determinatum in specie vna ex ordinatione diuina. deo in pma requiritur per ie acrus poeniteris. 1.quod manueitet peccata iua iaceruoti, & quia Deus no requirit a nobis nisi quod possumus, ideo sufficit quod peccator manifestet pe cata sua sacerdoti per praecipuum signum, quod est sibi possi bile, quamuis non sit semper vnius rationis. Et ideo quando non praet verbo, sufficit quod scripto vel nutu. quando autem linguam terrae non habet: sufficit quod per interpretem. sed in absoluente non suffi cit.

Et per hoc patet quod aliud argumentum non est ad propontu: tum, quia in coreisione iota per interprete eit catus, qn poteit prodari alique ene coreuum iurncieter: scilicet per duos testes interpretem & auditorem, & quia con fessus sufficiens probari non potest, ideo merito statutum est in decretali noua. Inter cunctas, quod debet homini credi diceri ie corenum rratribus: tu quia eit talis rei de qua no pt cortare auter ad plenu: tu quia de illius rei solius prae iudicio agitur: tu quia taus eit res. i. aia in qua et creditur pro se & contra se: vnde si ei creditur dicenti se non habere peccatum, multo magis diceti se confeslum: qnia minus est. Dicere autem quod magis expedit confessis signum quod curatis exhiberent, esset materia derisionis sacramenti: quia vnus alteri mereiiu mutaret vt ie corenum proparet. Di cere etiam quod nomem peteret & scriberet sicut aliqui faciunt, isset aliquos verecundos a confessione retrahere, qui ideo ad extraneos vadunt: quia nolunt a suis cognosci: & erubescunt aliqando luis curatis conhteri, & eru bescunt eis scientibus ad alios ire. Vnde & dissimulato habitu quamdoque veniunt.

Ad argumentum in ista quaestione motum patet solutio ex dictis.