QVAERITVR quinto de absolutione ab excommunicatione: & videtur quod solus Papa possit absoluere: quia causae maiores Ecclesiae sibi soli reseruantur: sed excommuni catio est maius quod Ecclesia possit. Ergo. &c.

Contra videtur, quod quilibet sacerdos possit: quia cuilibet dicit: quodcunque solueris super terram. &c.

Respondeo, circa hanc quaestionem tria videnda sunt. Primo, in speciali de sententia iuris. secundo, de senten tia hominis. Tertio, in generali & in communi de vtroq-

QVANTVM ad primum est regula: qab omni sententia iuris canonici: quam conditor non sibi reseruauit, potest absoluere proprius epraes. extra. e. Nuper. secundo dico, quod proprius epraes vel ratione domicilij, vel ratione delicti, nisi sit exomptus: quia non subditum non potest absoluere. Dicunt etiam quidam: quod proprius sacerdos etiam non epraes potest, quod tenet Inno. & Host. Alij vero dicunt, quod licet a minori excommunicatione possit quilibet proprius sacerdos absoluere: tamen ab excommunicatione maiori iuris: nec archidiacon', nec plebanus, nec curatus, nec abbas, aut prior potest, nisi quando sibi expresse conceditur: sicut abbati de leui iniectione manuum. Quod probat Biterrensis, z, quia plus est excommunicatio quam interdictum, sed nullus inferior epraeo potestrelaxare interdictum iuris: quia nec reconciliare Ecclesiam pollutam, quod minus est. Ergo. &c. sed ista ratio habet instantiam, quia epraes non consecratus potest amouere interdictum: quia tamen non potest reconciliare Ecclesiam. secundo hoc probat: quia sententiam canonis potest amouero ille solus, qui potest canones condlere: nul lus inferior episcopo hoc potest: ideo, &c. si dicatur potest excommunicare: ergo & absoluere.

solutio: ve rum est ab illa sua excommunicatione canonis. sicut non potest excommunicare canonem condendo. sciendum tamen, quod a sententia haeresis quilibet inquisitor potest absoluere: sed hoc est ex speciali commissione iuris: quae habetur de haere. c. Vt offi. li. 6. Item sciendum, quod si excommunicatus a ca none Parisijs: quia ibi percussit clericum, vel alias vadas ad terram suam, ibi a suo episcopo poterit absolui. Idem videtur de sententia lata per statutum legati: & per con cilium prouinciale, quando non est alicui reseruata, quod solus episcopus posset. De sententia vero lata per statutum episcopi synodale, vel archiepiscopi, nisi sit reseruata: videtur quod quilibet proprius sacerdos posset absoluere: quia videtur inferioribus concedere, quando sibi non retinet. sunt autem decem casus in quibus sententia canonis est reseruata contenti in his versibus. Cardinis & flamma, nomina, tim, regula, bulla. Grauans, senatus, lanians, crimen, violentus. seruantur summo, nouem penultimus imo. Primo igitur videbitur de istis decem breuiter. secundo, circa decimum casum ponetur prima re gula, de excommunicatione cum suis exceptionibus. Tertio ponetur secunda regula cum suis exceptionibus: de absolutione. Est igitur sensus Praedictorum versuum, quod nouem reseruantur absoluendi Papae regulariter, sed penultimus primo excommunicatori: qui imo, id est, infimus est respectu Papae. Pyratae vero & pedagia leuantes noua, & praedantes Romipetas, qui non con tinentur in his versibus, non sententia iuris: sed ore Papae excommunicati sibi reseruantur: quia est sententia hominis & non iuris: alias non ferretur saepius in anno, & scriberetur cum lex sit sanctio scripta. Primus igitur casus Papae reseruatus tangitur cum dicitur. Cardinis. Qui enim insequitur cardinalem cum fautoribus est excom municatus, & absolutio Papae reseruata. de poenis. Foelicis lib. 6. secundus: flamma. Nam incendiarius, & effringens Ecclesiam, vel aedem sacram: qui postquam fuerit denunciatus specialiter & nominatim: vel etiam in generali & sine nomine, siue ab episcopo, siue ab archidiacono: dum tamen ad illum pertineat denunciare excommunicatos a canone, ex tunc non potest absolui citra curiam Romanam. de sententia ex. Tua nos. &. ca. Conquesti. secus de alijs incendiarijs, etiam si essent excommunicati ab episcopo & per eum denunciati. Item secus de istis ante denunciationem. sed simplices poenitentiarij Papae istos absoluunt, & multomagis summus poenitentiarius. De legato autem non legi, quod ratione legationis possis aliquid in isto casu. Tertius, nominatim: clerici participantes in diuinis, & in suis officijs recipientes illos qui fuerint a Papa excommunicati nominatim: ad Papam solum sunt remittendi. de sententia ex. significabit. Et ratio est: quia participant in crimine criminoso: & propter hoc remittuntur ad excommunicatorem. de sen excommunicationis Nuper. quia illud babet locum etiam si essent excommunicati propter aliud, quae quia immiscent se diuinis. Quartus, regula. Glossantes vel expo nentes nisi grammaticaliter constitutionem exponentem regulam beati Fran. doctores & lectores dum docent in publico, ex certa sclentia & determinate intellectum deprauantes, & fa cientes commentum, vel libellos, vel scripturas, aut ex cer ta scientia determinantes in scholis, seu praedicantes non aliquid de illis, quae in illa constitutione praemittuntur, excommuni cati sunt, & per solum Romanum pontificem absoluendi. de verb. si. Exijt. li. 6. Quintus, bulla. Falsarij bullae papalis, vel q scienter vtuntur falsata, vel ante viginti dies non cancellant: vel iustitiae reddunt, excommunicati sunt: ad Papam sunt reuertendi. de cri. fal. c. Ad falsariorum. &. c. Graui. tum summus poenitentiarius absoluit illos, qui addidissent vnam literam defi cientem errore scriptoris, vel rasissent vnam literam superabundantem. Et nisi per ipsas literas non esset factus aliquis processus vel habitus: nec praeiudicium aliquod subsecutum. si tamen falsatio vel rasura sit modicat& hoc penitus sit occultum, & dispensare cum eis in foro poenitentiae sine testi bus, & literis hoc idem potest committere proabsente qui le gitimo impedimento detentus, non praet sedem Apostolicam visitare. sextus: Grauans, Quicunque pro eo quod in aliquem est lata sententia excommunicationis, suspensionis, vel interdicti, grauat quocumquemodo ferentem, vel seruantem, vel mandat, nisi reuo cet re integra, vel nisi bona intra mensem sint restituta, est excommunicatus. Et si per duorum mensium spatium in eadem sen tentia perdurauerit: ex tunc non potest absolui nisi per Papam. de sententia ex. Quicumque. li. 6. Vnde praepositum vel balliuum quae temporalia epraei arrestauit, propter hoc quia officialis eius eum excommunicauit: & vltra duos menses sic stetit: non praet epraes absoluere nec alius, nisi Papa. septimus: senatus: & est casus de elec. fundamenta. li. 6. Quicumque Romanus eligit in senatorem, vel alium rectorem vrbis aliquem notabilis praeeminentiae non manentem Romae, nec in Romano districtu, vel quemcunque vltra annum: vel qui assentit electioni, vel fauet assentienti: nisi de licentia Papae factum fuerit est excommuni catus, nec praet absolui extra mortis periculum, nisi a Papa, vel de ipsius petita licentia & obtenta specialiter: propter quod legatus etiam a latere nec summus poenitentiarius, & multo minus simplex hoc praet: tamen summo poenitentario fuit commissa absolutio Romanorum: qui regem siciliae in senatorem elege runt. Octauus, Lanians: octauus casus Papae reseruatus: de sepultu. Detestande. extrauagans Bonifacij. Qui enim humanum corpus: diuidit, exenterat, coquit: vt sepeliat indi uersis locis excommunicatus est: nec praet nisi per Papam absolui: & corpus sic laniatum caret Ecclesiastica sepultura. Nonus: crimen: Qui participat in crimine reseruatur non Papae, sed illi qui sententiam tulit. de sententia ex. Nuper. Decimus, violenter: Qui manus inijcit in clericum vel religiosum reseruatur Papae, nisi quod legatus a latere. i. cardinalis statim cum egressus est vrbem tales vbicunque, & vndecunque fint, potest absoluere: & hoc quousq, redierit siue eundo, siue stando, siue redeundo, a legato a non latere non possunt absolui, nisi de prouincia sibi decreta oriundi. Et dum est ibi. de offi. delega. quod translationem. extra. e. Ad eminen tiam: sed legati locales vt archiepraes Cantuarien, nihil possunt ratione legationis circa hanc absolutionem. de priuile. Porro. de sententia ex. excommunicatus. summus etiam poeniten tiarius absoluit etiam interfectores & mutilatores, si sunt raesentes, & non occiderint, vel mutilauerint praelatos. simplices autem Papae poenitentiarij citra mortem & mutilationem absoluunt, nisi fuerit manus iniectio in episcopum, vel abbatem, vel alium praelatum.

sed notandum quod circa casum vltimum de percussoribus clerici secundum canonistas sunt duae regulae. Prima, quod percutiens clericum, vel reli giosum est excommunicatus, quae fallit in casibus compraehenfis in istis versibus. Officium, scelusq́, pater, doctorq́, propin quus. Affectus, dominus, vis, & correctio, ludus. Quisque sit exemptus: si sit moderamine rectus. Primo: Officiu. scilicet praelati est clericos delinquentes capere facere: vnde si per laicos eos capere faciat, & incarcerari: noc praelatus, nec mandans, nec laici obedientes incidunt. de sententia ex. c. si clericos. li. 6. similiter iustitia laica de nocte cum armis, vel alias in praesenti delicto capiens clericum intentione reddendi iudici suo, quando alias pericalum est de fuga, & excusatur. Et similiter etiam priuatus si clericum malefactorem caperet intentione ducendi eum ad officialem: dum ta men esset delictum notoriumt vel quod ipse est paratus probare, vbi prohabiliter mora fugae est periculum allatura: si iret ad quaerendum seruiontos. Omnes isti auctoritate illius ad cuius officium hoc pertinetfacere videntur, & excusantur. de sententia ex. Vni uersi. secundus: scelus. de sen. excommunicationis veniens. Ille qui Ecclesiam officiabat monia lem cum clerico ludentem, diuinum officium perturbantem violenter eiecit: & non incurrit excommunicationem. Tertius, pater: qui filium clericum corrigendo per cutit, non incurrit: etiam si esset in maioribus constitutus: licet quidam contradicant, quia est a potestate libe ratus. sed ista ratio non cogit, quia etiam filium emancipatum habet pater corrigere. Quartus, doctor, qui cau sa disciplinae discipulum clericum verberat: dum tamen non excedat, quia praeceptoris nimia saeuitia in culpa est. Quintus, propinquus. de hoc sic dicitur. de sententia ex. c. Cum voluntate. si quis vero ratione officij quod in Ecclesia obtinent, aut alij clerici seniores zelo deuotionis pueros, vel adolescentes in minoribus ordinibus con stitutos turbantes diuinum officium: & hi qui obtentu praelationis vel magisterij subditos, & scholares correctionis causa leuiter percusserint excommunicationis sententiam non incurrunt. Quod de his etiam dicendum est, qui aliquos de familia sua, vel propinquos infe riorum graduum simili modo vt cohibeantur a suis insolentijs, & scientia bonisquemoribus informentur: duxe rint corrigendos. sextus: affectus. de sententia ex. si vero. 6. Nec ille qui in clericum cum vrore, matre, vel sorore, vel filia turpiter inuentum manus inijcit, non incidit, vt ibidem dicitur: cum remotiore autem sic: vt ibidem dicitur.

septimus: dominus, familiam corrigens non incidit: vt ibidem dicitur. Vnde non oportet quod sit seruus: quia nec seruus debet esse clericus, sed quod sit seruiens & de familia. Octauus: vis. Vim vi repellens cum moderamine inculpatae tutelae, non incidit: siue repellat a se, siue ab alio, propinquo vel extraneo: quia & illum lices defendere: siue ob tutelam sui hoc faciat, siue rem suam vel sibi creditam, quam clericus vult sibi auferre: eum percutiat quantum pro defensione rei necesse est: aut si antequam ad locum destinatum portauerit, sibi eam auferat non incidit. secus si diu ex interuallo eam sibi reau ferat. Idem si mulier se defendendo, clericum volentem se opprimere percutiat. Plus enim castitatem quam rem alienam defendere licet. Nonus: correctio. Primo, postquam clericus trina admonitione ab inhonestate vel laicali vita non corrigitur. Dico autem si a suo praelato monitus est, perdit priuilegium clericale. extra. ca. contingit. In audientia. Item secundo, si in officio goliardi per an num steterit. de vi & honest. cleric. cap. 1. libro. 6. Tertio, si bigami sunt. de bigamis, cap. 1. libro. 6. Quarto, si etiam cum vnica & virgine contraxerint: nisi tonsuram & vestes clericales portent. de cleric. conlug. ca. libro. 6. Quinto, si ex officio exercuerint saeua: puta si factus miles in bello occiderit, vel mutllauerit: aut si factus iudex ad mortem vel mutilationem condemnauerit: vel si factus latro occiderit. secus autem si semel per infortunium ex ira, vel rixa occiderit: aut si tantum haec officia assumpserit, nec trina monitio secuta fuerit: & sic intellige extra. ca. Perpendimus. & cap. Cum non ab homine. q. in articulo. sexto, si non contraxerit matrimo nium, sed negotiatur vt laicus: corona & veste dimissa, talia soluit vt laicus: in nullo allegans fori priuilegium. septimo, si etiam conuentus coram iudice Ecclesiastico dicit se renunciare clero. Octauo, si traditus iustitiae saeculari: secus si degradatus tantum. de hae reticis, ad abolendam. 6. primo. Nono, si ignorabat probabiliter esse clericum: puta quia non nouerat eum, & inuenit eum in veste radiata sine corona. secus autem si cognoscens Titium clericum: & Martinum laicum: verberauit Titium credens Martinum: quia non fuit probabilis ignorantia: quando vtrunque habitu nouerat: sed actu noluit aduertere quem verberabat. sic intellige. extra. eodem cap. si vero in principio. Decimus casus in versu. Ludus. clerici si plene aetatis non odio, vel inuidia, vel indignatione, sed leuitate iocosa se adinuicem percutiunt non incidunt: sic solet intelligi. extra. e. c. 1.

Tertius versus. Quisque sit exemptus, si sit moderamine rectus. Quia tantus posset esse excessus, quod ista non excusarent, nec aliter correctio vel ludus excusarent.

sed hic solet quaeri, vtrum clericus seipsum irato animo percutiens sit excommunicatus? Et videtur quod sic: quia seipsum mutilans est irregularis. Et sicut arguit August. non alium quam hominem occidit, qui seipsum occidit: & sic est homicida. similiter clericus se percutiens non alium percutit quam clericum. Nec obstat quod seipsum non excommunicat: quia est sententia iuris, non hominis. sciendum est etiam, quod licet percutiens nouitium sit excommunicatus: nihilominus si ille habens tantum coronam monachalem, non clericalem: quam episcopus potest imponere, vel abbas qui habet super hoc priuilegium, exeat ante professionem, percutiens eum non est excommunicatus: quia non est clericus, nec religiosus, nec nouitius.

secunda regula est, quod percutiens clericum, vel religiosum, si fiat excommunicatus non potest absolui nisi a Pa pa, nisi in casibus qui in his versibus qui sequuntur continentur. Regula, mors, sexus, hostis, puer, officialis. Deliciosus, inopsq,, senex, aegerq́;, sodalis. Ianitor astrictus, dubius, causa, leuis, ictus. Debilis, absolui sine summa sede merentur. Atroces vero soli Papae retinentur. Primus casus. Religiosus percutiens religiosum eiusdem ordinis, potest absolui a suo praelato, vel ab vtroque, quando sunt diuersorum ordinum vel diuersorum conuentuum, qui tamen possent a communi superiore si quem habent: & tunc vel ambo absoluant, vel tertio committant: extra. e. Cum illorum seruos. c. Canonica nuper. q. penul. si autem percusse rit clericum saecularem episcopus eius, siue sit exemptus siue non, potest eum absoluere ac si esset saecularis extra. e. Religloso. i. responso. lib. 5. si autem regulares non habeant praelatum sacerdotem: imo nec apud quem possint esse claues iurisdictionis, quae solae ad hoc sufficiunt, sicut sunt moniales: tunc ab episcopis absoluentur. extra. c. Monacha. &. c. de monialibus. secundus, Mors, in articulo mortis quilibet potest absolui a quolibet, nisi quod a peccato solus sacerdos, & omnis tunc potest omnem absoluere. sed ab excommunicatione videtur quod tunc non possit absoluere, nisi sa cerdos, vt tunc possit absoluere a peccato: vel qui alias potest cum absoluere ab excommunicatione: licet non illa, quia non est tanta necessitas, cum possit absolui post mor tem. Tertius, sexus. Mulieres citra sedem Apostolicam possunt absolui. extra. c. Mulieres: etiam saeculares: quia non decet eas caetibus virorum se immiscere. Quartus: hostis, qui habet inimicitias capitales potest citra sedem Apostolicam absolui: quod intellige semper ab episcopo non minore: nisi ipsius auctoritate. Quintus, puer: impuberes si antequam vsum rationis habeant non incurrunt: si postea antequam plenum intra pupillarem aetatem, quae est duodecim annorum in puella: & quatuordecim in puero: ab episcopo possunt absolui. extra. e. cap. 1. vl. l. quamuis. sextus, officialis: scilicet iudex vel apparitor ali cuius potestatis, vel principis turbam arcendo irruentem, non ex deliberatione, sed fortuito casu clericum laedat, episcopus potest eum absolueret extra. eo. c. iij. 6. officialis. secus si scienter quasi in subditum animaduertat in eum: quia nulli laico in clericum tanta datur auctoritas, vt ibidem. septimus, Deliciosus: quia prae teneritudine corporis, non posset tanti itineris sufferre laborem. extra eo. Mulieres. Octauus: Inops, cui verecundum est hostiatim quaerere panem suum. extra. eo. Cum de his. Nonus: senex, qui propter antiquitatis debilitatem ire non potest. extra. e. Cum de his. & cap. Ea noscitur. Decimus: aegerquesi est mortis periculum, etiam aliter quam per aegritudinem: vt quia debet intrare iustum bellum mor tale, vel est in naufragio. sed quando est infirmitas chronica, de qua & licet non timeatur ad statim de morte, ta men ad magnum tempus non speratur de conualescentia tanta quod possit ire: vnde Papa tunc non vult, eum inuitum tamdiu beneficio absolutionis carere. Vndecimus. sodalis, quando sub eodem tecto morantur: quia frequenter ex ludis veniunt ad turbationem aliquam: de vi. & ho. cleri. Qui.. vl. & extra. eo. ex tenore. Duodecimus: Ianitor, extra. e. c. 3. si vero alicuius principis hostiarius sub praetextu officij sui, malignanter clericum percusserit, ab episcopo suo poterit absolui: nisi forte eundem clericum grauiter vulnerauerit. Tertiusdecimus: Astrictus: quia non sui iuris sunt, vt filii & serui: de quorum absentia parentes & domini laederentur: ab episcopi scopo possunt absolui. extra. e. Mulieres. Quartusdecimus: Dubius. extra. e. Residens. ca. 2. quia quando dubium est vtrum sit excommunicatus, vel non, vel quomodocunque aliter non sit certum, potest ab episcopo absolui. Quintusdecimus. Causa quoque: quia iusta causa ar bitrio episcopi si non potest sedem adire: potest per episcopum absolui. extra. e. Quod de his. &. ca. De caetero. & ca. qᷓuis. sextusdecimus: Leuisqueictus. extra eo. Leuis iniectio pertinet ad episcopum, sed non leuis ad Papam: nisi in casibus supradictis. In quibus etiam posset esse ita grauis: puta mors & mutilatio, quod ad Papam pertineret: vnde sequitur. Atroces vero soli Papae retinentur: supple nisi in mortis articulo. extra. eo. Cum illorum. 6. Nos tamen. & ca. Relatum.

secundo, videndum est de sententia hominis: vbi considerandum est primo: quae est differentia inter sententiam hominis & iuris. Et prima differem tia est, quia sententia hominis fertur pro praeterito, vel praesenti, aut futuro contra vnum, vel si contra plures ad certum terminum: puta qui non fecerit hocvel illud sit excommunicatus vsque ad certum tempus: vt tales qui non habent crucem, nisi infra tale tempus transfretauerins sint excommunicati. sed statutum siue sententia iuris stabilitatem, & generaliter importat & respicit futura: vnde est per modum statuti, quando in scriptis semel non pluries fertur sententia pro tempore futuro & perpetuo, vt si dicatur. Quicunque imperpetuum fecerit hoc vel illud sit excommuuicatus. secunda differentia est, quia mortuo statuente vel amoto, durat sententia iuris quousque per successorem, vel superiorem sit reuocata. si autem esset sententia hominis, eo ipso cossaret quod mortuus esset, vel amotus: nisi iam incepisset habere effectum. Igi tur a sententia hominis ille qui tulit, & successor & superior possunt absoluere: quia omnis res per quascunque causas nascitur, per easdem dissoluitur. de regulis iuris. ca. 1. In hoc enim excommunicatio comparatur sententiae interlocutoriae, quam qui tulit potest reuocare, non diffinitiuae: quam non potest reuocare qui eam tulit, si habet superiorem: quia functus est semel officio suo, siue bene siue male. ff. de re iudi. l. Iudex. &. l. quod iussit. Fallit autem primo, quando postquam tulit sententiam perdidit iurisdictionem, & desijt esse iudex: vel quia perdidit dignitatem cuius ratione iudicabat: quia si erat delegatus, aut subdelegatus, su perior ad se reuocauit causam in casu in quo potuit, quia fact' non iudex iam non praet soluere, sicut nec modo ligare: quia snia a non suo iudice, lata non tenet, siue sit absolutoria fiue condemnatoria. secundo, quando non perdidit iurisdictionem, sed perdidit vsum rationis iurisdictionis: vt quia factus est excommunicatus maiori excommunicatione, vel suspensus a iurisdictione: Tunc enim non praet soluere yel ligare, quia sunt actus & vsus iu risdictiois. sec' autem si esset suspensus ab ingressu Ecclesiae vt de sententia ex. sacro: vel ligatus minori excommunicatione vt. c. ca. Duobus. Tertio, quando erat merus executor: tunc em̃ potuit ligare: quia illud solum ei erat commissum, non au tem absoluere, quod non erat commissum ne excedat fines mandati. Quarto, in delegato Papae, qui post annum non praes absoluere a sententia quam tulit. de offi. dele. c. Quaerenti.

secundo, potest absoluere eius successor qui. scilicet succe dit in officio iurisdicendi, quia fungitur vice eius: sicut epraes a sententia praedecessoris: & officialis a sententia praedecessoris: & sic de alijs. Et similiter ille qui est vicarius simpli citer & in omnibus: quia iste reputatur eadem perfona. Non fic autem officialis, qui est inferior, potest absoluere a snia epi sui vel archidiaconi, nisi sit ei specialiter commissum.

Tertio, superior praet absoluere inquantum huiusmodi: vnde Papa, qui est superior omni alio, potest absoluere a sententia ois hominis, vel cui ipse commiserit. Propter quod poenitentiarij eius saepe absoluunt a sententijs diuersorum iudicum. Item archiepraes in casibus in quibus fit superior, potest absolue re a sententijs suffraganeorum, non autem simpliciter, quia ne mo qui condemnare non potest, absoluere potest. Vnde cum ipse non pofiit excommunicare subditos suffraganeorum, nisi in tertis casibus, per consequens nec absoluere extra illos cafus. Episcopus similiter a sententijs Archidiaconorum, qui de consuetudine cum eo habent parem iurisdictionem, ita quod ab ipsis non appelletur ad eum, sed immediate ad archiepraem vel Papam, non praet absoluere ab illorum sententijs, quia non est superior. similiter quando ab illis appellatur ad eum, quia licet alias possit excommunicare lllos, si habuisset praeuentionem, quia tamen illo praeueniente esse desinit superior, nisi appellatio ad ipsum negotium deuoluat: inde est quod sine appella tione & querimonia nec debet, nec potest absoluere. De officialibus autem proprijs quos pro libito ponunt & deponunt, certum est quod perfecte sunt superiores, & ideo possunt ab eorum sententijs, sicut a proprijs absoluere.

De decanis autem ruralibus, & decanis collegiorum si habent curiam & iurisdictionem, idem videtur quod de archidiaconibus.

De abbatibus autem quia non ad libitum eos ponunt nec eponunt, & quia illi iure suo ordinario sententias ferunt: videtur quod nisi per appellationem, aut alias legitime ad eos negotium deuoluatur, non habent potestatem absoluendiDe curatis autem simplicibus, qui non habent curiam & non excommunicant, nisi de consuetudine, quasi vicarij episcopi, qui vbique adesse non possunt, prohabilius videtur quod epraes per se vel per alium possit absoluere.

Tertio videndum est de absolutione, ab vtroque in communi, vbi sunt sex conclusiones.

Prima conclusio est, quod inuitus praet absolui ab excommunicatione: licet non a peccato, sicut inuitus praet ligari vlnculo, no cto actuali, & licet non debeat absolui: manente causa excommunicationis. de praeben. c. pro illorum: tum vbi apparet, quod excommunicatus sit deterior, nec dignatur petere absolutionem humiliando se, nec si offerretur: nec ex opposito est timor scandali laudabiliter sibi offertur etiam non petenti.

secunda, quod homo praet absolui ab vna excommunicatione, sine hoc quod absoluatur ab alia. sed tunc verum est, quod non est restitutus ad sacramenta, nec ad conionem quousque sit absolutus ab omni. Et ratio huius est, quia non sunt connexae excommunicationes, sicut peccata mortalia quo ad remissionem.

Tertia, quod si homo est irretitus pluribus excommunicationibus plurium hominum, vnius absolutio non sufficit, nisi alij consenserit sibi vices committendo, aut nisi aliter superior fuerit, vel illorum quilibet in solidum, quia nemo pe a sententia paris absoluere, nec alterius qui sit eo maior simpliciter. sed quando sunt duo iudices vnius causae, quilibet insolidum, vna est iurisdictio in duobus numero: quia idem ens rationis potest esse in pluribus, & tunc vnus potest absoluere a sententia alterius: sieut patet in pluribus officialibus ei usdem sedis epalis, & hoc est verum, nisi quando vno praeoccupante, alius postea non habet se intromittere, ita vt possit excommunicare, quia nemo qui eondemnare non praet, absoluere potest. 20. Quaria, quod si ille qui absoluit, potuit ab omni sententia & noluit: tunc suffi cit: quod si noluit ab oi: sed a quibusdam absoluere, tunc nunquam valet absolutio quo ad sententiam de qua absoluens non co gita uit, nec absoluisset si cogitasset. de sententia ex. Ex parte. & c. officij. si autem absolutus credat, quod si ille sciuisset quod nesciuit, nihilominus absoluisset eum, debet se reputare absolutum ab omni.

Quinta, si homo suppressa veritate vel expressa falsitate obtinuit absolutionem, quam alias non obtinuisset, videtur esse non absolutus. de sententia excommunicationis c. officij. & ca. ex parte. vbi dicit, quod per fraudem & surreptio nem obtenta non prodest.

sexta de quodam casu. Quidam fuit excommunicatus cum omnibus secum nominatis & monitis prius sigillatim, postea absolutus cum omnibus participantibus non nominatis, quaeritur vtrum illi sint absoluti. Et dicendum, quod se cundum veritatem ipsi sint absoluti, si absoluent hoc intende bat: aliter non. sed si de mente non constat, ex quo sine exceptione & distinctione absoluit omnes participantes, videtur quod tam nominati quam non noiati sint absoluti. Non enim scriptum est, quod in absoluendo participantes, oporteat ipsos nominatim exprimere, alias non valeat: sicut scriptum est de excommunicando participantes, quod aliter non possint maiori excommunicatione ligari, nisi prius fuerint nominatim moniti. de sententia ex. c. sta tuimus. li. 6.

Ad primum argumentum est dicendum, quod. maiores causae Ecclesiae, quae suut rarae & tangunt conitatem, sicut de vno articulo tangente fidem vniuersalis Ecclesiae, circa quam omnes possunt errare, reseruatur Papae. de baptismo. c. Malores. sed illae quae sunt frequentes, & tangunt singulares personas, propter vtilitatem communem alijs committuntur: sicut inquisitio haereticorum in hac vniuersali illa pro uincia. Et talis est excommunicatio huius vel illius.

Ad argumentum in oppositum est dicendum, quod illud verbum primo dictum est Petro, postea vero dictum est omnibus simul: in quo non est reuocatum quod erat Petro concessum. Vnde in telligitur posterior concessio salua prima. Quicquid enim Petrus soluit vel ligat, simpliciter est ligatu & solutum. Quod autem inferiores soluunt vel ligant, secundum ordinem Petri est validum: aliter non, quia in priuilegijs papalibus & regalibus, secundum intelligitur saluo primo, & parum post alteri acquisito, maxime quia soli Petro primo est dictum. super hanc petram aedificabo Ecclesiam meam: & tibi da bo claues. &c. Matth. 18. Quae duo nulli alij, nec de alio dicta sunt. sed postea dictum est. Quaecunque alligaueritis. &c. & post resurrectionem. Quorum remiseritis. Ioam. vlti. Quicquid autem aedificatur non superfundamentum, non est solidum. Item sine claulgero non potest aliquis claudere, vel aperire: nisi cum ipse clauem tradiderit: ideo. &c.

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 5