Quaestio 1

DIsTINCTIO. 44 QVAESTIO. I

CIrca. 44. Distinctio. quaeruntur septem. Primum Ade conditione resurgentium in communi: quartum de Quatuor dotibus corporis glorificati. sextum de poendamnatorum quo ad animas. septimum quo ad corpora.

De aetate & statura resurgentium.

Thom. 4. Distin. 43. q. 1. per totam.

QVANTVM ad primum quaeritur vtrum ad hoc quod idem homo numero resurgat, requiratur quod corpus eius formetur ex eisdem pulueribus in quos fuit resolutum, vel vt quidam quaerunt: supposito quod corpus Petri, & corpus Pauli remanerent post mortem non incinerata, & in resurrectione anima Petri fieret in corpore Pauli, & anima Pauli in corpore Petri: vtrum esses idem numero Petrus qui fuit prius: & idem numero Pau lus: & arguitur quod non: quia quae differunt secundum materiam differunt numero vt habetur. 5. meta. sed facta ista suppositione: Petrus post resurrectionem differret a seipso ante resurrectionem secundum materiam: ergo non esset idem numero.

Item identitas totius dependet ex identitate partium, sed si anima Petri fieret in corpore Pauli: compositum ex his non haberet easdem partes essentiales quas habebat Petrus ante resurrectionem: quia saltem non haberet eandem materiam. ergo non esset idem compositum quod prius

In contrarium est, quia quando duo habent eandem habitudinem ad tertium, quicquid causatur ex coniun ctione vnius cum illo, causatur, ex coniunctione alterius cum eodem: sed corpus Petri & corpus Pauli habent omnino eandem habitudinem ad animam Petri: vt probabitur. ergo si ex coniunctione illorum vnus illorum cum anima Petri resultat idem Petrus vtprius: videtur quod similiter fiat ex coniunctione alterius. Probatio minoris: quia corpPetri & corpus Pauli non habent aliquam habitudinem ad animam, vel quancunque aliam formam nisi mediante resolutione in materiam primam: qua facta vtriusque cum sit pura potentia passiua nullum actum sibi determinans: aequaliter est in potentia ad omnem formam: & habet aequalem habi tudinem.

Respondeo, hic sunt tria videnda. Primo, de resurgentium identitate quo ad substantiam. secundo, de integritate quo ad quantitatem. Tertio, de conformi tate vel formositate quo ad qualitatem.

Quantum ad primum dicunt omnes, quoderit idem numero substantialiter quo ad formam & materiam. sed de hoc dubitatur: supposito quod in homine sit tantum vna forma substantialis: si ani ma Petri fieret in materia prima quae fuit in corpore Pauli vtrum esset idem Petrus qui fuit prius.

Et dicunt quidam probabiliter quod cuiuscunque materiae vniatur in resurrectione: ex quo est eadem forma secundum numerum: per consequens erit idem Petrus secundum numerum: quod probatur dupliciter. Primo ex natura materiae sic secundum Arist. 7. meta. materia secundum se, nec est quid nec quantum, nec quale, nec aliud praedicamentorum. nec tamen est nihil nec negatio nec priuatio: sed tamen est pura potentia susceptiua formarum corporalium & priuationum. Et idem di cit beatus August. 12. confessi. quod materia nec est corpus nec est forma, nec aliquid de se formatum, & sic est prope nihil, & tamen non est nihil: sed tamen est aliquid informe receptiuum gmnium formarum. Et commentator etiam in de substantia orbis dicit: quod materia substantiatur per posse. ex quo patet quod ad intrinsecam naturam materiae nulla actualitas omnino pertinet, sed pura potentialitas ad recipiendum quamcunque actualitatem in materia possibilem. Ex hoc sic arguitur. Quando aliquid nullam diuersitatem habet ex se: sed omnem quam habet vel habere potest trahit ex alio: non solum effectiue, sed forma liter: tale debet iudicari idem vel diuersum ex alio: sed materia prima in se ex se nullam habet diuersitatem ad aliam materiam, sed omnem quam habet vel habere potest trahit ex alio. scilicet ex forma sibi indita & ex dante formam ex vno formaliter: & ex alio effectiue. ergo materia debet iudicari eadem vel diuersa solum ex forma sibi indita. existente ergo eadem forma omnis materia sibi vnita nunc & prius debet iudicari eadem: si autem hoc & compositum. maior de se manifesta est: minor probatur ex natura materiae: quae est quod materia sit pura potentia, vt statim dictum est. quia ex quo materia est pura poten tia de se non habet aliquod esse, sed solum posse esse: sed totum suum esse est a forma: & per consequens identitas & diuersitas: cum ab eodem habeat quodlibet esse & esse vnum in se, & diuersum ab alio: materia ergo cum de se nullam habeat entitatem sed solum potentiam ad entitatem: ex se non habet aliquam diuersitatem, sed solum po tentiam ad diuersitatem. Et hoc est quod dicit commentator super. 2. meta. quod in fundamento naturae nihil est distinctum: vocat autem fundamentum naturae materiam primam: & sic patet minor, sequitur ergo conclusio.

secunda ratio talis est. Nisi tota vnitas materiae & compositi esset a forma: tunc animal quod nutritur post conuersionem alimenti, non esset simpliciter idem quod prius etiam quo ad essentiam: consequens est falsum: ergo & antecedens, consequentis falsitas apparet per Damas. lib. 4. c. 5. vbi di cit, quod panis & vinum & aqua in corpus & sanguinem comedentis trasmutantur, nec tamen fit aliud corpus quam prius. & idem videtur sentire Arist. primo de generatione. Est etiam ad hoc ratio: quia si animal est aliud essentialiter post nutrimentum quam ante: aut esset aliud secundum totum aut secundum partem solum. non secundum se totum, vt de se patet. tunc enim in omni nutritione esset noua generatio: quod est falsum, nec secundum partem quia aut secundum formam aut secundum materiam: non secundum formam. quia vt dicitur primo de generatione in hoc differt nutritio a generatione. quia in nutritione non accipit materia nouam formam quae prius non fuit, sed fit hoc solum sub forma quae prius extitit. in generatione autem materia accipit nouam formam quae omnino non fuit: nec secundum materiam: quia aut secundum totam aut secundum partem non secundum totam: quia materia animalis praeexistens non tota simul abiicitur &alia tota noua inducitur, vt de se patet: nec secundum partem: quia materia uero habet de se partem &partem in essentia sua circumscripta partialitate quam titatiua: de qua non loquimur. ergo idem animalpenitus quo ad substantiam in toto & parte est ante nutritionem & post: & sic patet falsitas consequentis. Probatio consequentiae: quia per nutritionem forma animalis fit de nouo in materia ali menti: quae si de se haberet aliquam vnitatem praeter illam quam habes a forma: tunc materia post nutritionem differret a materia aum nutritionem, sicut differt totum a parte & per consequens esset aliud aliter saltem in parte. patet ergo quod materia de se nullam habet identitatem aut diuersitatem nisi quam habet a forma. & sic manente eandem forma erit eadem materia vndecunque veniat & per consequens idem compositum.

Alii communiter dicunt quod si aia Pe tri non vnirer materiae quam hic habuit: sed illi quam Paulus habuit: non esset idem homo numero simpliciter: quia variato vno de illis quae sunt necessitate ad vnitatem compositi variat compositum, sed sic est hic. ergo &c. maior ab omnibus concedit. Probatio minoris quo ad istam partem quod vnitas compositi de- pendet non ex sola forma, sed ex forma simul & materia. quia ab illo habet aliquid vnitatem a quo entitatem, sed compositum habet entitatem essentialem non a sola forma, sed a forma & materia: alias tota entitas &essentia hominis esset in anima sepa rata. ergo & vnitatem essentialem.

Item probatio quod materia non sit vna vnitate suae essentiae quae est potentia a forma: quia vnum conuertii cum ente. vnde sicut in materia est triplex entitas: sic & triplex vnitas. Est enim primo materia potentia quaedam a solo Deo effectiue, & a nullo alio quocumque. secundo participat a forma esse actuale. Tertio a quantitate esse extensum. Primo deber vnitas potentialis substantialis. secundo vnitas substantialis aequalis. tertio vnitas accidentalis quae est prici. numeri: modo ista vltima numeratur numero quantitatis: cuius effectus est formalis, ita quod illi qui dicunt quod in augmento tota quantitas praeexistens corrumpitur & noua generatur: non possunt saluare quod sit idem quantum puer & senex: licet sit idem homo. Et similiter in corpore Christi viuo & mortuo & resuscitato non esset eadem quantitas numero, non esset idem quam tum numero, sed quantum ad secundum est vnitas actualis sub stantialis a forma substantiali. vnde ista est tota forma substantialis & sola, sicut prima a forma accidentali. tertia estvnitas potentialis quam habet a se, non ab alio formaliter: sicut nec entitatem. verbi gratia. in generato & corrupto est vna materia numero, numerositate essentiali possibili, non actuali nec accidentali.

Hanc rationem alii deducunt aliter dicentes sic, ab eodem habet aliquid entitatem & vnitatem in se & distinctionem ab alio. sed materia habet en titatem essentialem: non a forma nec per formam: licet non sine forma. ergo habet vnitatem in se & distinctionem ab alio non a forma nec per formam. non ergo materia habet totam vnitatem & distinctionem a forma: sicut supponebat prior ratio. Probatio minoris tripliciter patet, quia mate ria est ingenerabilis & incorruptibilis: vt dicitur primo physicorum. sed nulla entitas quae sit in materia per formam & a forma est ingenerabilis & incorruptibilis: cum per generationem acquiratur & per corruptionem amittitur ergo. &c.

Item realis compositio est ad minus duo rum realiter differentium. sed materia & forma faciunt con positionem essentialem vel realem vnitatem. ergo sunt duorealiter distincta, quod non esset nisi materia secundum se haberet aliquam realem vnitatem praeter illam quam habet a forma.

Item subiectum manet idem sub vtroque termino transmutationis. sed materia est subiectum transmutationis quae est a forma in formam. ergo eadem est ma teria sub diuersis formis, quod non posset esse si materia haberet totam vnitatem suam a forma. sed ad ista respondent primi dicentes, quod cum materia de se sit in pura poten tia ad esse ex tali entitate competit ei duplex distinctio: vna qua distinguitur a puro non ente per hoc quod ipsa est aliquo modo ens. alia qua distinguitur ab actu per hoc quod ipsa est potentia, de qua duplici distinctione procedit ratio: quae probat quod materia habet aliquam vnitatem & entitatem in se per quam est ingenita & incorruptibilis: & alia a forma realiter & subiectum trasmutationis quae est a forma in formam: & ad hoc sufficit entitas possibilis solum & vnitas proportionaliter ei correspondens, sed de hac non loquimur: quia solum quaerimus de distinctione materiae a materia & eius vnitate: talem autem distinctionem impossibile est inuenire in materia secundum se, cum omnis materia secundum se sit tantum pura potentia, & per hoc vna non potest distingui ab alia secundum conem rationem potentiae: cum in hoc conueniat: item nec secundum numeralem distinctionem potentiae a potentia: quia numerus eorum quae sunt vnius rationis suppo nit actualitatem eorum siue entitatem actualem eorum quae numerantur si actu sunt plura: si autem solum possunt esse & nondum sunt: possunt quidem plura esse secundum numerum sed nandum sunt: cum igitur materia non habeat aliquam cutitatem actualem secundum se, sed omnem quam habet: habet per formam & a forma: consequens est quod secundum se non potest habere aliquem numerum quo distinguatur actu ab alia. si autem aliquis diceret quod tota distinctio numeralis est quidem per formam vel a forma, sed solum quantum ad fieri: non autem quantum ad conseruari, ac per hoc materia quae facta est per formam diuersa numero a quacunque alia materia semper remanet alia: nec recipit aliam vnitatem numeralem sub quacunque forma fiat de nouo: sed semper retinet praeexistentem: & sic non oportet quod materia quae fit sub aliqua forma sit eadem numero cum omni materia quae prius fuit subeadem. Dicendum quod non valet: quia licet in causis efficientibus aliquid posset esse causa in fieri & non in con seruari: in causis tamen formalibus non. Nihil enim potest esse album sine albedine. Cum igitur forma sit causa vnitatis & entitatis materiae per quam vna distinguitur ab alia non efficiens, sed formalis: impossibile est talem distinctionem fieri vel conseruari sine forma. Patet ergo quod remanente eandem forma secundum numerum quaecumque materia adueniat, & vndecunque est idem homo secundum numerum, propter hoc, quod tota vnitas actualis cuiuscumq, rei est a forma. Et secundum istam viam (vt dicunt) euaduntur multae difficultates quae sunt circa materiam resurrectionis: sicut est illa de costa Adae de qua formatum est corpus mulieris: vt dicitur Gen. 2. & illa qua quaeritur si aliquis homo nutritur ex carnibus alterius hominis: & de superfluo alimenti generetur alius homo in quo istorum talia resurgant. secundum enim ea quae dicta sunt prius non differt quantum ad vnitatem nu meralem resurgentis, in quo talis materia resurgat: cum ipsa de se nullam vnitatem vel pluralitatem habeat: sed omnia ista competunt ei per formam quae si eadem est: totum compositum erit idem. Per hoc autem vt dicunt appa ret responsio ad principalia argumenta quaestionis: quia secundum hanc positionem non solum saluamus identitatem formae, sed etiam materiae modo quo dictum est.

sed sustinendo rationes posset dici, quod materia quae est sub vna orma distinguitur essentialiter ab illa quae est sub alia. Ex quo autem semel distincta est, per quascunque formas tram seat distincta remanet, si redeat ad eandem formam. Vnde si anima Petri vniatur materiae Pauli quae remansit in ossibus vel reliquiis Pauli propter vnitatem formae bene materia formae quae nunc est Petri habet eandem actualitatem numero quam materia olim Petri habuit, sed loquendo de essentia materiae in se non est idipsum quod illa est: nec quod illa fuit: quia materia quae fuit Petri se cundum suam entitatem potentialem aut corrupta est aut re mansit. Non potest dici quod sit corrupta: quia est incorruptibilis. Et praeterea si esset corrupta materia succedens non esset illa: quia ens non est non ens. si autem non est corrupta sed sua forma ossis, vel reliquiarum eius non potest dici quod materia succedens sit idipsum, quod est materia praecedens cum distinguantur formis, nec quod sit aliquid quod illa fuit: quia ipsa est idipsum quod fuit: quia nunquam corrupta fuit: propter quod restat quod ista materia est materia Petri: illa autem non est materia Petri, sed fuit: quia non informatur nunc anima Petri: sed prius propter quod Petrus non est ille qui fuit: quia non habet partem essen tialem quam prius habuit: sed habet quam nunquam habuit.

si quis ergo velit sustinere secundam opinionem quia communior est: potest dicere ad primam rationem primae opinionis, quod materia habet diuersitatem a forma modo quo dictum est: quia sicut quantitas si migraret de subiecto in subiectum daret idem esse quantum diuersis quae ta men haberet diuersa esse substantialia: econuerso autem si vnum subiectuntransiret de quantitate in quantitatem habe ret diuersa esse quanta: & vnum esse substantiale quod con uertitur cum ente, sed quae simul habent ynam quantitatem sunt vna substantia perfecta: quae simul duas diuersae, sie est de materia respectu formae: quia transiens de forma in formam retinet vnitatem essentialem potentialem recipiens diuersas actuales: vnde sunt duae vnitates in composito, quamuis non sit nisi vna forma, & hoc est signum quod hanc vnitatem non habet materia a composito: alias non esset nisi vna vnitas materiae & formae: sicut vnitas numeralis in vno quanto non est nisi vna omnium vna quantitate affectu. Vlterius si forma migraret de materia in materiam, daret idem esse actuale materiis habentibus diuersam essen tiam: sed quando actu duae formae informant materiam faciunt ipsam distinctam: & quando vnam formam multas materias facit omnes vnam actu. Quod autem materia non sit quid vel quale vel quantum &c. verum est actu sed potentia sic est quid quod non aliud: quia est in geuere substantiae: & inde est quod primo actuatur per quid & non per quale & quantum &c.

Ad secundum potest dici quod nutrimentum mutatur substantialiter, quianutritiomutatio substantialis non accidentalis: vnde alimentum nutrit in quantum quid: quia ex non substantiis non fit substantia, nec ex non quantis quantum. ergo cum nutritio sit propter restaurationem deperditi substantia deperditur & restauratur: non autem tota nec pars quae est forma, nec parsquae est materia: sed pars partis: aliter tamen deperditur & aliter re stauratur. Nam cum ex resolutione mixti contingat alia generari, quod non est sine materia: potestdici quod illa ma teria quae per deperditionem & consumptionem humidi a calido consumitur, est alia numero actualiter ab illa qua remanet: quia distinguitur per formam eius quod inde generatur: materia vero quae additur cum sit eadem forma non distinguitur ab illa cui additur: & sic etiam additionefit mutatio secundum partem essentialem ma terialem non actualem, sed potentialem: quia facta addi tione est potentia facta in toto ad maiorem quantitatem per augmentum quae prius non erat. Quando autem dicitur si materia haberet de se vnitatem retineret eandem, dicendum quod materia vnitatem essentialem habet de se & a se: sed omnis distinctio est per actum: vnde non distinguitur vna materia ab alia: nisi quando est sub alia forma: propter quod illa quae addit sub eadem forma nullo mo do distinguitur: sed illa quae separatur distinguitur, quia fit sub alia forma siue separetur quanta quod magis videtur siue non quanta per hoc quod est sub quantitate, quan do actio primo eam attingit.

Quantum ad secundum de integritate sunt tres conclusiones. Prima quod aliqua possunt pertingere ad integritatem tripliciter: primo modo tanquam ea sine quibus non potest esse homo nec humana natura: sic forma & materia ex quorum coniunctione resultat natura humana praecise: nec aliud includunt in ratione sua. secundo modo tanquam ea quae pertinent ad essentiam hominis seu naturae humanae: sed tamen sine eis potest esse homo: quia praeter naturam humanam inclu dunt aliquid aliud: verbi gratia, pes & manus & quaedam consimilia membra pertinent ad essentiam hominis: sine quibus tamen. scilicet sine pede & sine manu potest esse homo: quod pro tanto est quia pes & manus non includunt solum id quod pertinet ad essentiam hominis, sed aliquid additum. s. talem quantitatem & talem figuram sine quibus non vocaretur manus vel pes. Tertio modo pertinent aliqua ad integritatem naturae hominis non intrinsece aliquo modo, sed pure extrinsece: quia secundum cursum communem naturae natura non seruaretur nisi illis adiunctis: si quid autem aliud dicatur pertinere ad integritatem hominis, illud est pure accidentale pertinens ad ornatum solum vel aliquid consimile: vt capilli & huiusmo di. si ergo loquamur de his quae pertinent ad integritatem naturae primo modo dicendum est, quod ralia non tesurgent, sed ex eorum reunione resurget homo: & hoc statim pro batur: quod sicut allegatum fuit prius ex dicto Damas. resur rectio est eius quod cecidit iterata surrectio: sed per mortem solus homo qui moritur cadit forma. scilicet anima intellectiua remanet integra, & materia prima quorum qd libet est ingenerabile, & incorruptibile. non ergo cadunt. ergo solus homo resurget ex vnione formae cum materia, quae constituunt praecise essontiam hominis: & sic resurget iotegraliter primo modo, sed non ex resurrectione talium partium sed ex sola reunione carum. si autem loquamur de his quae pertinent ad integritatem hominis. 2. modo, Ad hoc dicendum est, quilibet homo resurget integraliter, hoc est, cum om̃ibus membris. quod sic patet, quia effectus non deficit a sua integritate, nisi propter debilitatem virtutis actiuae, vel propter in dispositionem materiae, sed resurrectio fiet virtute diuina cui subest quando yoluerit posse, nec respectu eius potest esse aliqua indispositio materiae quam non possit prolibito tollere. ergo omnes resurgentes resurgent cum membrorum disposi tione & integritate. Et confirmatur, quia non minus facit virtus diuina in finali reparatione humanae naturae quantum ad ea quae ad naturam pertinent: quam fecit in prima institutione naturaeisi enim Dei perfesta sunt opera in principio: vt dicitur. Gene. 1. fortiori · ratioos debent esse perfecta in fine quantum ad ea que praecise ad naturam pertinent: quod pro tanto dicitur, quia a principio creauit Deus homines non solum quantum ad illa quae ad naturum pertinent, sed addit quaedam gratuita quae competunt solis bonis: quia tales. i. bonos fecit cos Dous: sed resuscitabit tam bonos quam malos: & ideo in: omnibus reparabit ca quae sunt naturae, in qua omnes & boni & mali communicant i sed non reparabit in omnibus ea quae sunt gratiae, sed solum in clectis, sed in prima institutione naturae creauit Deus homines in praedicta integritate. ergo in resurrectione reparabit cos in consimili. per idem patet quod reparabuntur in integritate eorum quae. 3. &.4. modo pertinent ad integritatem hominis.

secunda conclusio est de humotibus: quia est triplex humor in homine: quidam recedendo a perfectione indiuidui. yel quia est in via corruptio nis, & a natura abiicitur tanquam simpliciter superfluum: sicut vrina, sanies, sudor, & huiusinodi: vel quia a natura ordi notur ad generationem seu ad conseruationem specici in aliquo indiuiduo: siue per actum generatiue sicut semen: siue per actum nutritiue sicut lac: & nullus talium humorum lesurget:quia post resurrestionem non erit status quo vnum icidiuiduum generetur vel foueatur seu nutriatur ab alio: sod solum quo vnusquisq, sustentetur in scipso. Alia est bum iditas quae nondum peruenit ad vltimam perfectionem quam natura operatur in indluiduo, sed est ordinata ad illum: hoc est, quia non est conuersa in vnitatem humannaturae sed est in via eonuersionis, & haec est duplex:quia quaedam est quae habet formam determinatam: hoc est secun dum se non existentem in vla vt transmutetur ad aliam formum: vt sanguis, & alii tres humores qui continentur inter corporis partes, & isti refurgent, quod patet quia resurrectio nostra conformis est resurrectioni Christi, sed in Cliristo post resurrectionem fuit sanguis: alioqu in non transsubstantiaretur nunc vinum insanguinem Christi in sacramento altaris, & eadem ratione sunt & fuerunt inco alii humores. ergo & in nobis erunt. Alia vero est humiditas In via traseundi de via humorii ad formam membri: & talis non resurget: quia post surrostionem singulae partes con poris sic stabilientur vt vna non transeat in aliam: quia cessauit tempus generationis & corruptionis.

Tertia conclusio est, de identitate humorum. Vbi quidam dicunt, quod illud quod dictum est de hoiusmodi. humoribus non est iutelligendum sic, quod hoiusmodi humores prius corrupti redeant in idem numero, sed salum in idem specie. si ve ro sanguis & caeteri humores qui fuerunt in Christo non fuerunt in triduo mortis corrupti quod nec oportuit: cum huiusmodi humores non informentur anima rationali: tunc non resurrexerunt in Christo iidem humores secundum numerum, imo non surrexerunt: quia non fuerunt corrupti sed fuerunt reassumpti. Omnia autem haec ab omnibus conceduntur: praeterquam de humoribus princi palibus quos dicunt quidam resurgere cosdem specie tam tum, non numero in nobis: quia reputant impossibile cor ruptum idem numero reparari, hoc autem videtur inconueniens. scilicet quod martyres non habeant illum sanguinem quem pro Christo fuderunt: nec caput quod pro Christo perdiderunt: & sic de aliis membris: quia secundum eos mem bra humana praeter substantialem formam accidentalem includunt quam dicunt non redire eandem numero quia corrupta est. Videretur autem alicui quod forma quando cor rumpitur: quia non annihilatur cedit in potentiam, non autem naturalem: quia idem non est simul in actu naturali & potentia naturali: cum autem semel educta est in actum naturalem desiit esse in potentia naturali: quando autem corrupta est non rediit in potentiam naturalem: quia potentia naturalis corrupta non reparatur: ergo cessit in potentiam obiectiualem de qua natura educere non potest, sed Deus: & haec est vna causa quare formam corruptam Deus non natura reparare potest: quamuis aliquis diceret quod corrumpendo annihilatur: nec est inconueniens quod natura annihilet quae de nihilo producere non potest: quia species in sacramento altaris natura corrumpere po test, qua corruptione facta annihilarentur, nisi Deus na turam suppleret. Deus igitur potest eam reducere siue ce dat in potentiam obiectiualem siue in nihil: sed natura non. De humoribus autem Christi, verum est vt dicunt, quod sanguinem suum in circuncisione & passione fusum potuit a corruptione praeseruare, & incorruptum resumere: quia est alia forma hominis & sanguinis: & tunc esset idem sanguis numero quj fuit effusus in sacramento, sed siue isto modo, siue per resurrectionem ciusdem numero: valde esset inconueniens quod non esset sanguis pro nobis fusus, sicut et corpus pro nobis traditum: quia sacramentum non efficit nisi quod significat: ibi autem verba sonant quod intendebat de sanguine effundendo non alio: & ideo &c.

Quantum ad tertium de deformitate sciendum est, deformitas in corpore potest contingere tripliciter. Vno modo ex defectu alicuius conuenientis, sicut mutilatos vel mancos dicimus deformes: vel gnanos: primos ex defectu membri conuenientis: secun dos ex defectu debitae quantitatis. secundo modo contingit deformitas ex appositione alicuius disconuenien tis, vt est membrum supeifluum: vt est sextus digitus, vel macula superueniens oculo. vel alia superfluitas in alio membro. Tertio modo ex indebita partium dispositione vt in claudis & luscis & huiusmodi. Quantum ad primum modum quaestio partim soluta est in praecedenti quaestione. scilicet quantum ad deformitatem quae conuenit ex defectu cuiuscunque membri: quia ostensum est quod omnes resurgent cum integritate membrorum. sed quantum ad deformi tatem quae contingit ex defectu debitae quantitatis, dicendum est quod omnes resurgent in debita quantitate, ad illam scilicet ad quam natura vniuscuiusque, non errans nata est producere in termino augmenti: & hoc patet ratione & auctoritate. Ratio quae tacta fuit prius: quia sicut Deus a principio naturam humanam quo ad naturalia instituit: ita & in resurrectione eam reparabit: sed a principio instituit naturam in debita quantitate in vtroque sexu, viro, scilicet & muliere: ergo in isto statu eam reparabit. Et quia natura humana a debita quantitate deficit dupliciter: vno modo: quia nondum eam con- secuta est vt in pueris. Alio modo: quia iam ab ea recessit, vt in senibus: in sola enim iuuenili aetate habetur status perfectionis & in quantitate & in vigore: ideo in illa con ditione reparabitur in resurrectione. Auctoritas etiam est ad hoc Ephe. 4. vbi dicit apostolus loquens de resurgentibus. Donec occurramus omnes in virum perfectum in mensuram aetatis plenitudinis Christi, sed Christus resurrexit in perfecta quantitate quam habuit in aetate iuuenili quae circa. 30. annos incipit: vt Aug. dicit, ergo & alii in simi li aetate resurgent, & in tali quantit ate quam habuerunt vel habuissent si ad illam aetatem peruenissent & non incidisset error naturae. Nec propter hoc est intelligendum, quod post resurrectionem omnes futuri sint eiusdem quantitatis: quia non omnes in aetate iuuenili ad eandem quantitatem perueniunt etiam natura non errante: sed quidam ad minorem, quidam ad maiorem secundum diuersitatem humidi extensibilis per calidum & calidi extendetis humidum. De deformitatibus autem con tingentibus, secundo, & Tertio modo soluit quaestionem beatus August. in Enchiridio. c. 72. quo ad electos dicens, sic resurgent sanctorum corpora sine vllo vitio, sine vlla deformitate, sicut sine vlla corruptione. sed de reprobis dimittit eam insolutam in. 74. c. dicens. Vtrum sane impii cum vitiis & deformitatibus corporum resurgant in requirendo laborare quid opus est: Nec enim fatigare nos debet incerta eorum habitudo: quorum erit certa & sempiterna dam natio. sed apud modernos doctores est duplex modus dicendi. Vnus mod' est quod reprobi resurgent cum deformitati bus quas hic habuerunt: quod probant dupliciter. Primo, quia deformitates tolluntur a corporibus beatorum ex di uina gratia, sed damnatis nulla fiet gratia: ergo non tollentur deformitates quas hic habuerunt. secundo, quia sicut sancti resurgent ad altimam foelicitatem, sic damnati ad vltimam miseriam: sed sanctis nihil auferetur quod pertineat ad eorum foelicitatem, sed potius superaddetur. ergo damnatis similiter nihil auferetur quod pertineat ad eorum miseriam, sed potius superaddetur: huius autem deformitates ad aliquam miseriam pertinent. ergo &c.

Alius modus est probabilior, scilicet quod huiusmodi deformitates tollentur omnino non solum ab electis sed etiam a damnatis, quod apparet sic, si huiusmodi deformitates remoueretur in beatis & non in damnatis: hoc esset solu vt cederet ad eorum poenam, vt tangit secundum argumentum aliorum: sed propter hoc non remaneret vt probabitur. ergo &c. Assumpta probantur: quia poena debet respondere culpae: contingit autem frequenter quod de duobus damnatis ille qui paucior a peccata ha bet & minus grauia: subiectus est pluribus deformitatibus quam alius qui irretitus est pluribus peccatis secundum numerum, & grauioribus secundum qualitatem: & quandoque maximus peccator nullis deformitatibus est subiectus: ergo si in poenam peccati cum huiusmodi deformitatibus resurgunt damnandi: sequitur qui maior poena tenebit illum qui minus peccauit & minor illum qui plus peccauit: quod non est conueniens. ergo &c. Propter quod rationabilius est dicere, quod tam boni quam mali resurgent sine aliqua deformitate. Nec rationes aliorum cogunt: quod enim primo dicitur, quod damnatis nulla fiet gratia: dicendum est quod imo graria gratis data. constat enim quod erunt incorruptibiles non per naturam, sed per gratiam: & eodem modo ab eis tollentur deformitates per gratiam gratis datam. Nec hoc erit in praeiudicium iustitiae: quia punientur quantum puniri debebunt: sed per hoc apparebit quod non solum in remuneratione bonorum, sed etiam in punitione malorum concurrent iustitia & misericordia.

Ad secundum dicendum, q non est simile de bonis & de malis: quia bonum potest esse integrum, sed non malum: vt dicitur. iiij. Ethicorum: & ideo foelicitas sanctorum tanquam bonum perfectum excludet omnem miseriam, sed miseria damnato- rum non excludet omnem perfectionem, maxime illam quae pertinet ad conditionem naturae.

Ad argumenta in oppositum duo prima principalia concedimus.

Ad argumentum in oppositum respondent qui illi sunt contrariae opinionis dicentes quod nihil probat. Cum enim dicitur quod aliquando aliqua duo habent aliquam ha bitudinem ad tertium, quicquid causatur ex coniunctione vnius illorum cum tertio, illud idem causatur ex coniunctione alterius cum ipso: dicendum quod non est verum, nisi illa duo habeant eandem habitudinem ad tertium secundum numerum: quia si habeant aliam & aliam habitudinem secun dum numerum ex coniunctione cuiuslibet illorum cum tertio, fiet quidem simile sed non idem nuero, sic autem est in multis: & ideo propositio non est vera de virtute sermonis.