SECVNDO quaeritur: vtrum suffragia facta pro aliquo, sibi soli valeant, & non aliis pro quibus non fiunt. Et videtur quod non, quia in litera dicitur ex verbis Augustini quod suffragia prosunt illis mortuis qui cum viuerent meruerut vt talia possent eis prodesse post mortem: sed multi pro quibus suffragia non fiunt magis meruerunt vt suffragia possent eis prodesse post mortem quam meruerunt illi pro quibus suffragia fiunt. ergo videtur quod suffragia magis prosint aliquibus pro quibus non fiunt quam illis pro quibus fiunt.

Contra. quia nihil frustra fit in ecclesia: sed si suffragia facta pro aliquo tantum prodessent aliis quantum illi pro quo fiut frustra fierent pro aliquo speciali ter: & tamen fiunt secundum consuetudinem ecclesiae: ergo &c.

Respondeo hic sunt tria videnda. Primo, quanto pro sint suffragia. secundo, quomodo quis ab obligatione suffragiorum liberetur. Tertio, vtrum sancti cognoscant orationes nostras quas ad ipsos dirigimus.

Quantum ad primum sunt quinque conclusiones. Prima quod suffragia non tantum prosunt illi pro quo non fiunt, quantum illi pro quo specialiter fiunt & ex intentione. Ex quo enim secum dum illum modum prosunt suffragia defunctis secundum quem viuis, sicut plus valet viuo pro quo fit determinate quam aliis sic & mortuo, non obstante exemplo posito de luce & doctrina: quia talia non operantur ex intentione: sed ex naturae necessitate.

secunda conclusio est, quod suffragium factum pro multis tantum valet quantum ad gaudium cuiuslibet quantum si pro quolibet fieret: quia charitas de qua scriptum est, quod non quaerit quae sua sunt, communia propriis non propria communibus anteponit: vnde sicut religiosus bene dispositus plus gaudet de legato communitati quam de legato singulariter sibi facto, sic ibi: sed quo ad liberationem non per se sicut etiam debitum solu tum pro multis omnium debitum attenuat, sed nullum ex toto liberat, cum tamen posset pro vno solutum ipsum ex toto liberare: vt si tantum soluatur pro omnibus quantum quilibet prosedebet, vt si pro quinque captis in turri syloe qui erant debitores singulorum denariorum soluatur vnus denarius pro omnibus: nullus liberatur, sed restant quatuor denarij soluendi, sed si solueretur vnus pro vno statim expediretur: sed per accidens potest tantum valere: vt dicetur in sequenti articulo.

Est autem hic dubium, quia dicunt doctores quod ille qui est in maiori charitate pl' gaudet de suffragio facto pro alio quam ille pro quo fit. hoc enim vno modo est verum, alio modo falsum. suffragium enim & est bonum facientis in quantum est actus eius bonus reddens ipsum commendabilem & acceptum coram Deo: & est bonum eius pro quo fit in quantum pro eo satisfacit. Quantum ad primam bonitatem plus gaudet de suffragio ille qui est in maiori charitate, quam ille pro quo fit, quia cum illo modo suffragium non sit magis bonum solius facientis: de eo tanquam de aequali bono plus gaudet ille qui plus habet de charitate. sed quantum ad secundum valorem cum ille valor sit bonum illius solius pro quo fit, & vnicuique ma gis est amabile proprium bonum quam alienum, ideo quantum ad istam considerationem plus gaudet desuffragio ille pro quo fit existens in minori charitatequam ille pro quo non fit, datoquod ille sit in maiori charitate.

Tertia conclusio est, quod habens speciale suffragium & commune citius libe ratur quam habens tantum commune, licet gaudium sit commu ne modo quidictus est. In dieautem animarum non debet principaliter dici missa nec pro patre nec pro matre: sed pro omnibus fidelibus defunctis, sicut quod dandum est pauperibus, non dandum est amicis carnalibus magit quam aliis, potest tamen quis secundario specialiter intendere suos charos & pro eisspecialiter facere oblationem, sed debent fieri missae & officium principaliterpro omnibus.

sed quia diuitaes plures eleemosynasfaciunt: inde est quod eleemosyna quo ad suffragia plus prodest diuiti quam pauperi per accidens: quia plus tenentur orare beneficiati pro benefactoribus suis quam pro aliis, alias essent ingrati.

Quarta conclusio est, quod quando fiunt specialia & multa suffragia pro illo qui non indiget, vt quia iam est in gloria vel qui minus indiget quando superest diui ditur indigentibus, vt non petentium partes petentibus accrescant, sicut Augustinus dicit in regula. Cum quis suis filiis aliquam contulerit vestem: sit in potestate praepositi vt in rem communem redactum cui necesse fuerit tribuatur, sic Deus non indigenti datum: dat alij indigenti, quod verum est in missa de Requie in qua debet esset talis intentio dicen tis, vt caeteris prosit si illi pro quo fit non prodest. sed in missa de viuis: vt si celebrem de beata virgine pro patre meo magis celebraturus pro me quam pro quocunque alio viuo vel mortuo, si scirem ei non prodesse, in sinu meo conuertetur: non aliorum purgandorum. Matth. 10. sin autem ad vos reuertetur.

Quinta conclusio est, vtrum va leant tantum suffragia successiue continuata quantum simul multiplicata: vt puta vnum tricenale continuatum quam tum. 30. missae vno die a. 30. sacerdotibus dictae: & similiter annuale quantum. 366. missae vna hebdomada a diuersis dictae: & sic de aliis. Dicendum quod tantum vel plus valent ad meritum instituentis: quia magis est ad honorem Dei conti nuatio talium anniuersariorum: & hoc consideransecclesia ea sic instituit. sed ad celeriorem liberationem a purgatorio & citius videndum Deum, plus valet accelerata multiplicatio: quia sacramentum in proposito habitum nunquam tantum valet ad poenae remissionem ex opere operato quantum actu exercitum, sicut patet in baptismo flaminis qui non re mittit totam poenam sicut baptismus fluminis. Et sic etiam missa nondum celebrata ex opere operato non potest ha bere tantam efficaciam quantam iam celebrata, & forte non tandiu est iste mansurus in purgatorio, quod vltima missa anniuersarij perpetui cantetur & eum liberet. Neutrum ergo est condemnandum: quia vtrumque bona intentione fieri potest & anniuersarium vt Deusclarius videatur per opus sibi magis honorificum, & multitudo missarum simula diuersis dicendarum vt Deus citius videatur, & non solum pro amore sui ne diuitius teneat vel torqueatur.

Quan- tum ad secundum de liberatione a suffragiis sunt quinque conclusiones. Prima, quod soluens per alium liberatur, sicussoluens per seipsum etiam si industria personae sit electa: quia non refert quid ex aequipollentibus fiat nec per quem fiat dum tamen aeque bene. Esset autem praesumptuosus qui tenetur ad suffragium si putaret orationem suam me liorem orationibus aliorum sicut pharisaeus: vnde si missam quam debeo procuro dici per alium liberatus sum sicus si per meipsum: & sic de aliis.

secunda conclusio est, quod liberatur quis soluendo suffragia cum alio, sicut so lus non solum soluendo duplum. vt si dicam vnum psalterium tecum & tu aliud mecum cum quilibet teneatur ad vnum. Hoc enim dubitationem non habet: quia hic nihil minus soluitur a duobus simul quam si solueretur a quolibet per se, imo si soluatur etiam a duobus simul simplum: vt si duo quorum quilibet debet pro mortuo psalte rium dicaut simul pro illo vnicum psalterium, quod appa ret per simile de horis canonicis ad quas quilibet insolidum & per se tenetur: & tamen omnes simul dicentes liberantur, sicut etiam omnes simul audientes vnam missam liberantur ab obligatione qua singuli tenebantur vnam missam audire.

sed contra, quia omnes iuuantes ad vnam missam non liberantur ab obligatione qua sin guli tenebantur dicere vnam missam: ergo cum quilibet istorum teneatur dicere non audire totum psalterium: saltem pro parte quam non dicit sed audit non est liberatus. sed non valet: quia ille qui tenetur audire missam per se non liberatur eam audiendo per alium, qui vero tenetur missam dicere pro alio: potest eam dicere per alium. Cum autem quis tenetur dicere missam audiendo eam vel iuuam do non facit per se quod debet facere nec per alium: sed ille qui tenetur dicere psalterium pro alio dicendo cum alio partem quidem dicit per se partem per alium, & ille econuerso partem per se & partem per alium, & sic quodammodo quilibet totum dicit: sed tamen requiritur quod attendat: aliter debitum duorum infunderetur in vnum: nec istud per se sufficeret. Vel potest dici, quod sicut in debito humano si duo quorum quilibet debet. x. soluant simul. x. non est quilibet in toto liberatus: sed si creditor acceptet partem pro toto, aut dispensator creditoris habens liberam potestatem tunc sic, ita est hic, quia Deus magis acceptat orationes communes quam singulares, & ecclesia: quia magis est ad honorem Dei quod omnes simul cantent vigilias quam quod quilibet per se cantet cas, vnde ex Dei acceptatione & ecclesiae ordinatione liberentur & non alia ratione. secus autem est de missa quae praeter opus operans habet efficaciam maiorem ex opere operato: vnde si plures quorum quilibet tenetur ad vnam missam insimul cantarent vnam pulchram missam vno pro omnibus celebrante, & aliis omnibus iuuantibus non propter hoc essent libera ti: quia & si in hoc vno aequipolleret multis quo ad opus operans, non tamen quo ad opus operatum.

Tertia conclusio est, vtrum soluens suffragia in peccato mortali liberetur an teneatur iterum soluere: Et videtur quod sic, quia ille qui fecit poenitentiam pro se in peccato mortali pro tam to non tenetur iterare, quia potest in alio saeculo satistacere: alioquin quod in alio saeculo fieri non potest in isto fieri necesse est, suffragia autem pro alio hic quidem & non in pur gatorio solui possunt: nam ibi pro se & non pro alio quis soluit: ergo in hac vita tenetur suffragari sibi.

solu tio, non est verum primo quidem, quia aut est obligatus ad suffragia ex statuto superioris: & tunc non tenetur iterare: tum quia superior non potuit eum obligare ad hoc quod faceret ex charitate, sed solum ad substantiam facti: tum quia debet supponere quod superior statuens vel iniungens est in charitate, & ita suffragium valet ex merito mandantis & si non exequentis qui sibi conscius est de mortali. secum do, aut ex promissione propria: & tunc non est verisimile quod se obligauerit ad dicendum in charitate: sed solum ad dicendum vel faciendum absolute. Tertio, aut solum ratione beneficij accepti, & tunc vel non est obligatus de necessitate, sed de congruitate tantum: vel si est obligatus ex necessitate non tamen determinate ad hoc suffragium vel ad illud. vnde illud non tenetur iterare, sicut nec illud tenebatur facere, imo nec tenetur aliud facere si fueris missa cuius principalis efficacia est ex opere operato etiam si sit malus ministeri imo nec si sit aliud: quia valet ex charitate postulantis suffragium interpretatiue per beneficij collationem.

sed hoc videtur esse contra illud quod alias dictum est, quod nullus potest satisfacere per alium nisi ille alius sit in charitate. Cuius enim in se opus mortuum est pro nullo potest esse satisfactorium.17 Et pro pter hoc posset dici, quod si ex mandato vel rogatu alterius in charitate existentis viui, vel mortui alius peccator alias non facturus quasi ex persona illius faciat suffragium prodest illi applicare: tunc non posset peccator pro alio satisfacere: vnde peccator, vt procurator non potest pro alio satisfacere, sed vt nuncius. I8 Quarta conclusio est, vtrum soluens pro multis tot suffragia quot debet omnibus sigillatim liberetur, vt si soluo. 30. missas pro recommendatis mihi in capitulo & non hanc pro illo. &c. Dico quod non perfecte, quia minus soluit cuilibet: & per consequens non liberatur. Nam particularis solutio multa habet incommoda, vt si debeam tibi decem, Titio, decem, seio decem, & soluo hodie decem tribus: & cras tribus decem, post cras decem tribus, non tantum prodest eis: quia statim si vni soluissent decem potuisset statim de illis facere vtilitatem suam: & sic est hic, vt si sint tres in carcere quilibet pro decem, si primo die soluo decem pro omnibus, nullus euadit carcerem, licet debitum omnium minuatur, si secunda die decem adhuc nullus: si tertia, tunc omnes simul. sed soluendo pro singulis primus prima die, secundus secunda die: tertius tertia fuisset liberatus: & sic duorum feci conditionem deteriorem. si ergo aliqui in purgatorio existentes sic sunt dispositi, quod vnus vna missa & non minori suffragio liberandus est, & sint multi tales, vna missa pro omnibus istis dicta neminem cripit: sed dicta pro quocunque vna statim eum eripit: & sic diutius singuli tenerentur. Nec hoc est contra Antisiodorensem qui credit, quod nulla missa celebratur pro qua non plures de purgatorio liberentur: quia quandoque sunt multi in purgatorio sic dispositi: vel quia ibi diu steterunt, vel quia pauca purganda habuerunt.

Quinta conclusio est, vtrum soluens pro multis quod debet pro vno illorum & non plus liberetur: Et dicendum quod sic, dummodo principaliter fiat pro illo pro quo debet & pro aliis secundario. Et quod in suffragio habente opus operatum efficax, sicut in missa hoc liceat, pa tet in canone vbi semper fit memoria tam pro viuis quam pro defunctis. Vnde debens vni vnam missam viuo vel mortuose nunquam liberaret, vel missam inordinate can taret si nec secundario nec aliter haberet memoriam nisi illius pro quo dicenda est. sed vtrum in aliis suffragiis sicut est psalterium: vel aliud iniunctum aut promissum possit quis secundario alios adiungere: non videtur, cum ibi non sint duo quorum vnum possit applica ri vni & aliud alij. sed forte opus operans quod est operatio interior sic potest diuidi, vt sit intentio facientis quod pricipaliter prosit ei pro quo debet: & si superest aliquid illud aliis applicetur. &c. Quando vero vtrumq, aequaliter intendit: tunc est magis dubium.

Vnde solet quaeri vtrum promittens sigillatim diuersis vnam missam liberetur celebrando vnam pro omnibus. Dico quod non regulariter atoto, licet a tanto: quia soluit minus quam debet, sicut pro mittens Titio vnam marcham & seio vnam, non totaliter libe ratur offerendo duobus vnam, quia missa celebrata pro multis non tantum valet singulis. Potest autem excusari quinque modis. Primo, propter impossibilitatem celebran di pro quolibet specialiter: puta si collegium saluo officio ad quod est institutum non potest soluere plusquam tres vel duas aut vnam missam, aut si religioso postquam promisit a superiore imponantur aliae missae, quia difficultas praestationis & si non liberat: tamen excusat: vnde sicut quando bona defuncti non sufficiunt ad integre soluendum creditoribus soluitur simul pluribus quod cuilibet per se erat soluendum sic hic. secundo, propter consuetudinem maxime apud eum qui scit vel scire tenetur: quia scienti dolus non infertur. sicut de parochianis qui petunt missas a curatis, aut canonici relinquentes anniuersarium canonicis. Tertio, propter conuentionem si expresse hoc dicat promittens, quia contractus ex conuentione legem ac cipiunt, quod etiam sufficit dicere executori: quia cui con misit testator distributionem pecuniae pro missa: videtur etiam commisisse ordinationem de missa procuranda. Quarto, propter recompensationem: quia non refert quid ex aequi pollentibus fiat: vt si in aliis missis vel suffragiis recompensetur, sicut apud nos missa dicenda a conuentu imponitur vni fratri.

Quinto, propter suppletionem Dei. Vbi est sciendum secundum quosdam, quod missam non valere tantum pluribus, quantum vni soli pro vno solo dicatur, prouenit ex actuali intentione sacerdotis, non propter hoc quod eius attentio vel eius valor distribuatur diuersis secundum diuersas proportiones: sed quia non potest aliquis ad plures simul affici tantum quantum ad vnum solum: sicut non potest haberi tanta amicitia acquisita ad multos sicut ad vnum. & ideo missa dicta pro pluribus simul non tantum valet cuilibet illorum, quantum si pro illo solo diceretur nisi summus sacerdos suppleat: tunc autem supplet, quando rationabile est quod sacerdos tantum affectum habeat ad quemlibet ipsorum, quantum deberet habere ad vnum solum si pro illo solo celebraretur, sicut si aliqui parochiani vel canonici ex deuotione quam habent ad suam ecclesiam faciunt fieri anniuersarium in ecclesia sua: quod fieri non potest nisi plures concurrant ad vnam missam, missa illa tantum valet cuilibet illorum quantum si pro quolibet solo diceretur missa ab extraneo sacerdote, qui non est ita astrictus defuncto nec econuerso est causa quare suppleatur defectus atten tionis eius: & ideo eius missa non valet tantum cuilibet quando pro pluribus celebratur, quantum vni quando pro illo solo. Ex quo sequitur quod si aliquis petit missam in ecclesia sua pro anima sua, potest se ecclesia obligare illi ad missam quam petit: non obstante quod illa die debet dici missa pro alio, quia non intendit petere nisi secundum possibilitatem ecclesiae. sed si petat ab extraneo puta a religioso: talis non potest se obligare si missa debeat dici pro alio nisi hoc exprimat: quia non est probabile quod petens missam velit dare religlosis pecuniam vt dicant missam nisi solus ha beret missam. Dicunt etiam isti, quod bona spiritualia quae con municant religiosi suis familiaribus non ideo dicuntur minus valere multis quam paucis, quia diuiduntur diuersis: quia tota possunt applicare diuersis: sed quia secundum cursum communem quando aliquis extendit deuotionem suam ad multos deuotio sua minuitur, & ex hac parte talia mi nus valent multis. sed quia etiam talia bona plus vel minus valent petentibus secundum maiorem vel minorem deuo tionem ipsorum, ideo si cum instantia multi petant & alii recta intentione eos recipiant, videtur quod tantum valeant talibus multis sicut paucis, quia Deus supplet vicem deuotionis actualis cum maneat sufficiens secundum habitum & radicem.

sed prima istorum distinctio inter saecularem & regularem, proprium sacerdotem &. extra- neum, non valet: quia videtur eadem ratio in extraneo sacerdote qui a diuersis aequale beneficium recepit. vnde non minus tenetur secundo quam tertio ratione beneficij, sicut curatus vtriqueparochiano ratione officij. Nec valet pro istis suppletio de receptis ad beneficia: quia illa rece ptio fit principaliter ad merendum non ad satisfaciendum. vnde receptus ad beneficia non est immunis a poena sibi iniuncta: nec in toto nec in parte propter ieiunia quae fiunt in ordine, sicut esset per indulgentias, nec minus diu punietur in purgatorio: propter quod post mortem solent. recitari obitus, vt specialiter eis oretur. Qui autem specialiter petit missam pro se vel amicosuo viuo vel mortuo: intendit habere pro se totam missam ad satisfaciendum, cum non possit habere eam totam ad merendum: quia nullum meritum potest esse singulariter quin omnes boni participent: sed satisfactio sic. Vnde non est simile, quia duplex est differentia inter participium quod est ad merendum & illud qui est ad satisfaciendum. Prima, quia participium meriti est ex sola vnione charitatis sine aliqua intentione facientis spe cialiter directe ad participantem, licet sit maior cum intentione: sed participium ad satisfaciendum non. Alioquin quicunque esset in charitate siue in hoc mundo siue in alio statim esset immunis ab omni poena, thesauro Ecclesiae qui est infinitus distributo pro eius satisfactione: sicut etiam quilibet ex participatione meriti Christi per sacramenta meretur praemium infinitum quod est Deus intensiue, & extensiue vitam aeternam, vel saltem ille qui est in maiori charitate esset minoris poenae debitor in hoc saeculo & in alio: quod non est verum, sed ex sola intentione facientis. secunda differentia est, quia participium meriti non minuitur ex multiplicatione participantium: sicut patet quod non fit deterior conditio multiplicati selectis: sed melior: non solum quia illi incipiunt participare qui incipiunt communicare: cum etiam paruuli baptizati sint participes bonorum operum qui nihil operantur, & propter hoc sine praeiudicio prius receptorum ad beneficia possunt recipi: nec minus capiunt nouissimi quam primi: sed in satistactione secus secundum communem doctrinam: contra praepositiuum. sed quid importat illud participium meriti dubium est. non enim propter hoc maiorem habebit quisgloriam: quia cum pluribus parti cipat, quia possibile est illum qui non habet plus de chari tate esse participem plurium, sicut nunc quando sunt plures fideles quam temporibus Adae, Noe, & Abrahae: vel aliquis est receptus ad beneficia plurium religiosorum, quam alius qui habet tantam charitatem secundum quam datur glo ria. Vnde non videtur nisi quia propter meritaaliorum praeseruat eum Deus, quandoque a peccato: quandoque a morte, & sic de alijs, sicut recordatus est Deus Abraham, & libo rauit Loth: cum etiam quandoque propter iustos parcat im plis, vbi non concurrit meritum nisi ex vna parte: sed quando ambo iusti tunc ex vtraque: sed per receptionem ad beneficia consequitur aliam vtilitatem, quia specialius partici pat & ex intentione illa generali in recipiendo & ex intentione speciali proreceptis orando. Quantum ad tertium de sanctis, vtrum videant orationes nostras, sunt quin que conclusiones.

Prima est, quod conueniens est quod orando orationes nostras dirigamus ad sanctos. Cuius ratio est, quia secundum Dionysium lex deitatis est infima ad suprema per media reducere, sed quantum ad dona gratiae beati sunt medij inter Deum & viatores, ergo eis medianti bus viatores debent reduci in Deum. Et quia ista reductio non est per actiones necessarias: sed liberas quae solae sunt a Deo acceptae vt remunerandae per beatitudinem: ideo decet vt viatores vota sua & orationes dirigant ad sanctos, vt eis mediantibus & sua intertessione iuuantibus bonitas diuina refundatur in viatores.

secunda conclusio est, quod sunt sancti orandi a nobis non solum maiores, sed etiam mediocres & minores propter quinque rationes. Primo, quia aliquis quandoque habet maiorem deuotionem ad minorem sanctum quam ad maiorem, ex deuotione autem maxime dependet orationis effectus. secundo, ad tollendum fastidium: quia assiduitas eiusdem rei fastidium parit, per hoc autem quod alternatim diuersos sanctos oramus: quasi in singulis nouus feruor deuotionis concitatur. Tertio, quia quibusdam sanctis datum est in quibusdam specialibus casibus patrocinari: vt sancto Anthonio ad extinguendum ignem qui dicitur infernalis, & quibusdam aliis sanctis in quibusdam aliis infirmitatibus. Quarto, vt omnibus exhibeatur a nobis honor debitus. Quinto, quia oronibus plurium quandoque impetratur quod non impetraretur oratione vnius.

Tertia conclusio est, quod valet nobis sanctorum intercessio, quia quamuis non sint in statu merendi nec pro nobis proprie satisfaciunt, sunt ta men in statu impetrandi aliquid nobis ex liberalitate elquem orant: scilicet Dei cui sunt acceptissimi. Vnde non be ne apparet quod a sanctis aliquis valor redundet in nobis per modum satisfactionis vel meriti proprie dicti: quia illa satisfactio & meritum non possunt esse per opera quae tunc faciant dum sunt in beatitudine: quia nec sunt in statu merendi, nec faciunt opera poenalia per quae sola fit pro prie satisfactio, vt visum est prius, nec illa satisfactio vel meritum potest esse per opera quae fecerunt dum viuerent: quia opus bonum quod non transfertur per operantem in alte rum dum actualiter operatur, non est postea transferibile: quia iam translatum est in aliquem puta in facientem: igitur opera quae fecerunt sancti dum viuerent non possunt postea transferre in nos, ita vt valeant nobis per modum meriti vel satisfactionis. Restat ergo vt sanctorum orationes solam nobis valeant per modum gratiae & liberalis impetrationis.

Quarta conclusio est, quod orationes sanctorum semper valent nobis quotienscunque orant pro nobis postulando simpliciter aliquid fieri pro nobis: quia cum voluntas eorum sit totaliter conformis voluntati diuinae, nihil volunt fieri circa nos nisi quod deus vult fieri: illud autem quod Deus vult fieri voluntate consequente quae est voluntas simpliciter: semper fit. Nec tamen frustra orant pro nobis quamuis non orent nisi illud quod sciunt Deum velle: quia sicut effectus naturales qui volente Deo eueniunt non eue niunt nisi mediantibus causis secundis, non propter inefficaciam potentiae diuinae: sed propter ordinem rebus diui nitus institutum, sic beneficia diuina descendunt in nos mediantibus beatis tam angelis quam animabus sanctis, non propter defectum misericordiae diuinae, sed propter ordinem diuinum conseruandum quo Deus vult bonitatem suam con municare inferioribus per superiores.

Quinta conclusio est, quomodo sancti cognoscant orationes nostras quas ad eos dirigimus. Vbi sciendum est, quod quidam dicunt quod in beatis tam hominibus quam angelis est triplex cognitio: scilicet naturalis & beata, & quaedam media quae est re uelatoria. si quaeratur de prima cognitione an per eam cognoscant orationes nostras, sic dicunt, quod non saltem animae separatae, quia de angelis dictum est in. 2. lib. quid cognoscant de cogitationibus nostris. Et hoc declarant dupli citer. Primo, quia naturalis cognitio animae separatae non est perfectior quam naturalis cognitio eiusdem animae coniunctae, alioquin fugiendum esset animae vniri corpori si ex ipsa vnione ipsa efficeretur imperfectior, sed ani ma coniuncta non cognoscit naturali cognitione cogitationes cordium, nec exteriora facta absentium: ergo similiter anima separata non potest cognoscere naturali cognitione orationes nostras mentales, nec vocales viuorum absentium. secundo, quia naturalis cognitio animae separatae est communis bonis & malis: sed mali non cognoscunt nec cogitationes, nec facta viuorum, sicut dicit beatus Greg. sumens argumentum de anima diuitis epulonis, quae igno rabat statum & facta fratrum suorum: ergo nec animae beatorum cognoscunt naturali cognitione facta vel cogita tiones viuentium.

si autem quaeratur an beati cognitione beata cognoscant orationes nostras mentales vel vocales, sic dicunt quod non: quia illa quae quandoque cognoscuntur: & quandoque non, non pertinent ad cognitionem beatam: sed cognitio si quam habent beati de orationibus nostris mentalibus vel vocalibus non semper est in eis: quia antequam oremus eas non praecognoscunt, nec aliquis ponit quod talis cognitio sit semper in eis: quia si cognitio talium esset semper in eis eadem ratione & cognitio omnium aliorum particularium contingentium: & sic non indigerent quod aliquid eis reuelaretur, quod falsum est, cum angeli qui non sunt animabus inferiores per reuelationem purgentur a nescientia multarum rerum: vt patet per Diony. 6. c. coelehierarch. ergo talis cognitio non est beata. Minor iam patet, sed maior probatur: quia cognitio beati est vna cognitio semper manens & respectu vnius principalisobie cti eodem modo semper se habens: & ideo impossibile est quod per eam aliquid de nouo cognoscatur, nisi sit aliqua mu tatio in obiecto repraesentante vel in ipsa operatione vel in vtroq́;: constat autem quod in obiecto non potest esse aliqua mutatio: nec in actione quin sit alia secundum numerum, nisi forte secundum intentionem mutaretur, in simplicibus enim for mis non inuenitur aliud genus mutationis, mutatio autem secundum intentionem non est in beatitudiue, alioquin beatitudo essentialis augeretur, quod nullus ponit, & si esset non sufficeret ad hoc quod aliquid de nouo cognosceretur: sed solum ad hoc quod prius cognitum intensius cognosceretur: restat ergo quod in actione beata non est mutatio nisi sit alia secundum numerum, & sic non esset eadem beatitudo qua semper aliquis esset beatur, quod est inconueniens. Relinquitur ergo quod ea quae non semper cognoscuntur a beatis non cognoscantur cognitione beata: & haec fuit maior: minor probata est: ideo sequitur conclusio.

si autem loquamur de cognitione reuelationis, sic dicunt quod omnes beati cognoscunt orationes nostras siue mentales siue vocales, quae ad eos diriguntur: quia secundum beatum Augu. & habetur in litera. dist. 49. Ad beatitudinem requiritur, quod vnusquisque habeat quicquid vult nec velit aliquid inordinate, sed quilibet recta voluntate vult cognoscere ea quae ad ipsum pertinent: & ideo beati quibus nulla rectitudo deest volunt cognoscere ea quae ad ipsos pertinent & cognoscunt: sed orationes quas ad eos dirigimus ad eos pertinent tanquam ad mediatores inter nos & Deum, ergo beati illas orationes cognoscunt, & cum hoc non sit cognitione beata vel naturali vt probatum est, relinquitur ergo quod sit cognitione reuelatoria quae per tinet ab beatitudinem accidentalem.

sed posset sustineri contra istos, quod visione etiam beatifica sancti viderent orationes nostras, quia illa visione sancti non solum videns diuinam essentiam: sed etiam quicquid ab eos pertinet vt istimet dicunt, sed ad ipsos pertinent orationes directae sicut isti etiam dicunt, ergo illas vident. Nec obstat quod illa non variatur: quia possibile est quod beatus a principio suae visionis & beatitudinis videat in Deo omnes orationes ad se dirigendas in perpetuum, & sic postea propter hoc illa visio non mutatur. Nec obstat si dicatur quod quanto aliquis limpi dius videt Deum, tanto plura in ipso videt, contingit autem plus orari sanctum minus videntem Deum: ideo. &c.

Dicendum quod prima propositio est vera de visis per se perficientibus intellectum, sicut sunt quidditates creabiles non de singularibus. Vel potest dici quod de nouo ea cognoscunt tognitione non intensa: sed extensa ad plura obiecta, sicut aliquis obscurius videns speculum plura videt in ipso quandoque quam alius clarius videns: puta si obscurius videns in facie sua habeat plures maculas, vel res alias quae omnla videt in speculo, & non alius clarioris visus qui pauciora habet in facie sua: & per eandem rationem si videnti speculum superueniat macula in facle sua vel gula quae prius non erat videbit illam de nouo in speculo, non vtique visione interrupta nec intensa: quia nec potentia nec species eius nec oiectum nec lumen sunt intensa, quae sunt tota caufa eius, sed visione extensa ita & in proposito potest imaginari: quia in hoc sit dissimile quod diuina essentia quantu in se est omnia repraesentet, & non relucet in ea ex parte sua aliqua de nouo sicut in speculo: tamen in alio est simile quia secundum quod videns Deum est diuersimode dispositus non solum per lumen gloriae, sed etiam per dispositionem naturalem concurrentem: diuersa ei diuina essentia reprae sentat, & si de nouo disponatur aliter etiam lumine non mutato plura repraesentabit, sicut etiam aliqui dicunt quod ost resurrectionem clarius anima Deum videbit etiam lumine non intenso. Quod autem dicunt de cognitione reuelatoria non videbitur: quia renelatio est non de illis quae specialiter ad vnumquemque pertinent: sed de illis quae generaliter pertinent ad statum ecclesiae de quibus in via Est reuelatio prophetiae: quae tamen postquam sunt reuelata immediate a Deo vel angelo superiore statim cognoscuntur visione beatifica secundum quosdam, sed de hoc dictum est. 2. lib. di. 9.

Ad argumentum in oppositum est dicendum, quod dictum Augu. est intelligendum conditionali ter: scilicet quod suffragia illis prosunt post mortem qui meruerunt in hac vita quod eis possent prodesse: si tamen pro eis fiant. si autem non fiant pro els, sed pro aliis non opor tet quod eis magis prosint quamuis magis meruerint, quia non meruerunt quod eis prodessent nisi pro eis fierent.

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 2