Quaestio 8

QVAESTIO OCTAVA. De interdicto.

OCTAVO & vltimo quaeritur de inter dicto: vtrum violans interdictum sit irregularis? Et videtur quod non: quia violans cessationem, vel pollutionem non est ita irregularis, quae pari passu currunt. ideo, &c. Contra de sen. excommunicationis Is qui. li. 6.

Respondeo. circa hanc quaestio nem sunt quatuor videnda. Primo, de interdictis & pollu tionibus latis a iure. secundo, de licitis & illicitis tempore interdicti. tertio, de effectu ipsius & poena violantium. quar to, subijcientur tractatus quorundam de interdicto.

Circa primum sunt quatuor facienda. Primo, videndum est de locis prophanis quae interdicta sunt: secundo, in quibus casibus populus estinterdictus: tertio, in quibus casibus loca sacra: puta Ecclesia vel cimiteria sunt a iure interdi cta. quarto, in quibus casibus loca sacra polluuntur.

Quantum ad primum sont quinque conclusiones secundum quin que casus qui in his versibus continentur. Interdicuntur loca per quinq, quae sequuntur. Foenus, pedagia, suburbia, cardine, Papa.

Primus. Foenus. Quicunq, domini in ter ris suis vsurarios publicos aliunde oriundos habitare per mittunt, per tres menses incurrunt sententiam suspensionis: si sunt episcopi: excommunicationis si sunt clerici, interdicti si vniuersitas: quoniam si per mensem sustinuerit animo indurato, extunc terrae ipsorum quandiu in ipsis ijdem vsurarij commorantur, Ecclesiastico subiacent interdicto. de vsur. c. 1. li. 6. vbi videtur, quod terrae laicorum non sunt interdictae sed interdicendae: sicut & domini non excommunicati, sed excom- icandi, vt ibidem dicitur, licet clerici non episcopi siut excommunicati ibidem.

secundus. pedagia. Vniuersitas ciuitatis, Castri seu loci alterius cuiuscunque, quae exigi facit pedagia a personis Ecclesiasticis, pro rebus quas non met cationis causa deferunt, sic punitur: quod ciuitas, vel castrum, vel loc' eius Ecclesiastico subiaceat interdicto, quod non potest relaxari donec exacta restituerint, & de transgressio ne eius satisfacerint competenter. Et mirum videtur quod personae quae deliquunt non sunt iterdictae, sed locus. de censibus. c. quaquam. li. 6.

Tertius. suburbia. de sententia ex. c. si ciuitas. lib. 6. si ciuitas, castrum, aut villa Ecclesiastico interdicto subijcia turillorum suburbia & continentia. 1. contigua aedificia eo ipo intelligi volumus interdicta. Nam licet praedicta videantur alias murorum abitu terminari, hoc tamen casu ne vilipendi valeat interdicti sententia, quod fieret si posset ipsorum subur bijs, vel continentibus aedificijs licite celebrari, vt prius expedit interpretationem fieri latiorem. Vnde si principalis lo cus est interdictus a iure, tunc totum est interdictum a iure. si autem principalis locus est interdictus ab homine, accessorius est interdictus a iure. sed quia sublato principali re mouetur accessorium: inde est quod relaxato vela moto interdicto, quo ad ciuitatem vel castrum, intelligitur amotum quo ad suburbium, etiam si amonens erat talis, qui non potuisses amouere interdictum iure principaliter positum, puta inferior episcopo: quia quaedam cum vniuersitate transeunt, qun alids non tranfirent.

Quartus, Cardine. Ciuitas om nis praeter vrbem: quae insequentibus hostiliter cardinalem, consilium dederit, auxilium, vel fauorem, vel intra mensem malefactores huiusmodi sicut debuerit, & potuit non punierit: pontificali dignitate priuata est: & nihilominus interdicta. de poenit. c. Felicis. in. fi. li. 6.

Quintus. Papa. quando in aliqua ciuitate imminet electio summi pontificis facienda, Dominus alijque rectores & officiales ciui tatis debent cardinales modo debito includere: Et semper his conuocatis clero & populo luramentum praestare: quod si non obseruent ea quae debent, vel fraudem committam, ci uitas illa est interdicta & pontifice priuata. de elec. c. vbi. li. 6. De interdicto autem loci & terrae videtur quod sic afficiat locum, quod quando terra alicuius Domini interdicitur, sola terra quam possidet tempore sententiae latae est affe cta. ita quod si postea nouam acquirat: illa non afficitur senten tia antiqua: quia cautio damni infecti non extenditur ad domos nouiter acquisitas. Et si alienauerit terram antiquam, illa transit cum onere interdicti. Et similiter videtur quando est familia interdicta, vel de iure quod est raro: vel ab homine, sicut saepe fit de consuetudine: qui tunc erat de familia si recedat non desinit esse interdictus: &qui de nouo aduenit non incipit esse interdictus.

Quantum ad secundum sunt etiam quatuor conclusiones, secundum quatuor tasus: qui in his versibus continentur. Interdicuntur homines quatuor quae sequuntur. Populus, atque locus: nec non repressalia, foenus. Primus. populus dicitur de sententia ex. c. si sententia. li. 6. quod interdicto populo, non interdicitur nec clerus, nec econuerso. sed quando populus est interdictus, quocumque vadat secum fert suum interdictum, nec debet admitti ad diuina. quando autem terra est interdicta, tūc illi de terra alibi admittuntur. Item quando ad homines non interdistos veniunt homines, interdicit ille populus ad quem venit homo interdictus, ex hoc ipso fit a iure interdictus, quandiu ille ibi est: quia a iure est prohibitum, ne homo interdictus admittatur ad diuina:imo suspenditur ab inEes: Iudste qu taules tite supns aiste estemee uett alterius populi interdicti: & multo magis si totus populus: quia illo praesente sibi interdicuntur diuina. de priui le. episcoporum.

Secundus. Atq, locus. Eo ipso quod homo declinat ad locum interdictum, fit interdictus quandiu ibi est, quantum ad hoc quod ibi interdicuntur sibi diuina, etiam plus quam illis de loco, qui si sunt clerici aut religiosi, intra suam Ecclesiam possunt audire diuina. hic autem non: imo si aliquis habet priuilegium celelebrandi tempore interdicti, li cet possit admittere familiares suos, si est singularis persona: quod non potest conuentus, cuius aliquando familiares sunt effrenata multitudo: tamen extraneum non habentem super hoc priuilegium nullus admittere potest: de priuile. e. licet. li. 6. Vnde nec isto casu admittentes talem interdictum incurreret poenam iuris: quia non est proprie interdictum.

Tertius. Repressalia. Vniuersitas quae aduersus personas Ecclesiasticas concesserit repressalias, quibus alius pro alio pignoratur, sicut habet consuetudo nundinarum campaniae, quod mercatore deficiente quicumque de sua ciuitate inuentus in corpore, & in rebus capitur: nisi infra mensem reuocauerit subiacet interdicto. de. iniur. ca. 1. li. 6.

Quartus. foenus. Vniuersitas quae vltra tres menses ermittit alienigenas publice foenerantes in terra sua habitare: ipso facto est interdicta. Et nihilominus terra eius fit interdicta, si per mensem sustinuerit animo indurato populus suum primum inter iudicium personale. Et istud sacundum locale interdictum durat, quandiu illi non expelluntur: quod etiam videtur valde graue dem ciuitatibus lombardiae, quae habent maximum districtum, vt si propter vnum vsura rium inuno angulo toleratum, tota terra eorum sit interdi- cta. Et magis si Rex Franciae vnicum vsurarium in vno angu lo regni sui sustineat, quod propter hoc totum regnum subiaceas interdicto: propter quod videtur aliquibus, quod terra illa in qua eum sustinet est interdicta, non alia: vt puta si Parisijs sustinet, tota praepositura Parifijs uon plus: vt si capiatur terra. scilicet illa portio in qua vsurarius sustinetur, secundum diuisionem domini consuetam. Alijs videtur, quod sicut provni co crimine etiam extra terram commisso, vel invno angulo de quo esset incorrigibilis, tota terra regni iuste interdicere tur: sic & hic. sed hic notandum, quod aliquid singulare vide tur esse in interdicto hominum, quia quando populus interdicituride quo dicitur: aquae sunt populi: in apocalip. 17. sicut estvna aqua numero, quauis continue varietur: & quae accedit reputatur, eadem: & quae recedit diuersa. sic in populo interdicto videtur, quod quicumque incipit esse de nouo de hoc populo, hoc ipso sit interdictus sine noua sententiae prolatione: & econuerso: quando desinit de nouo esse de populo, desinit esse iterdictus: quia si aliter esset: tunc si populus ad quem talis de nouo accedit esset interdictus, ipse esset ligatus duplici interdicto contra intentionem ferentium, qui nolebant ligare illos qui non erant: & plus: quia sic contingeret populum primum omnibus primis mortuis & alijs subrogatis mutari, cessaret interdictum quod non videtur: imo etiam qui nascuntur ex interdictis reputantur interdicti, sicut & si essent nati tempore lati primo interdi cti: quia vniuersitas in quantum huiusmodi interdicitur, & non personae singulares, nisi per accidens. Quod autendicitur extra. c. si sententia. 9. fi. qui singuli extra euntes de po pulo interdicto non admittutur ad diuina: hoc est: quia non recedunt animo illum populum deserendi: & tunc est verum quandio sunt de populo interdicto, sunt interdicti: non an tem postquam desinunt esse de populo interdicto, licet secus sit de terra interdicta, vt dictum est: quia illa vt res sin gularis afficitur, non vniuersitas. Et pari ratione secus de familia interdicta, quae non est proprie collegium: nec vnlnersitas vt dictum est iu fine primi articuli.

Quantum ad tertium sunt tres conclusiones, secundum tres casus qui in his versibuscontinentur. Interdicuntur loca sacra, tribusque sequuntur. Funerat inducens, haeret lealem, quoq, tangens.

Primus Funerat inducens. Quando homo inducit ad ele ctionem sepulturae alium per votum iuramentum: & promistionem vel huiusmodi, quae liberam electionem vel mutationem impediunt sic. scilicet quod sine peccato mutare non potest ex hoc ipso electio non valet. sed ille tumulandus est illic, vbi erat sepoltura non electa. si vero in Ecclesijs vel cimiterijs in ducentium fuerint sepulti, sepelientes obligantur ad re quiudiutit ru lut eugteut sigeuitue deumuimei eosdem, infra dicendum integraliter faciendum. Quam nisi fa cerit, ecclesiae ipsae apud quas sepulti fuerint, nec non & ci miteria earundem ex tunc eo ipso sint, & tandiu maneant Ecclesiastico supposita interdicto, donec ab eis facta fueris restitutio plenaria praedictorum. de sepul. c. 1. li. 6. Vbi dicunt quidam, quod intelligitur si in Ecclesia fuerit sepultus, quia tunc Ecclesia cum cimiterio fit interdicta. si autem sepultus fuerit talis in coemeterio, non propter hoc Ecclesia fit interdicta, sed solum coemeterium. Item intelligunt de coeme terio contiguo non alio, argumentum eius quod de pollutio ne dicitur. de consec. Eccle. c. 1. li. 6. Et simile babetur de interdicto. de sententia ex. si ciultas. 6. vlt. li. 6. Alijvero dicus indifferenter, quod in quocumque illorum sepeliatur, vtrumque illorum vbicumq, sit iterdicto subijcitur: sc3 Ecclefia & coemeterium ipsorum iducentium sepelientium: quia hic expraesse vtrumque se iterdi cit. secus autem aliqf alterum tamen exprimitur. Nam tunc magis di gnum trahit ad se minus dignum contiguum non econuerso, nec asiem & sic loquuntur iura illa: & haec em verior opio. si autem sine dolo, & fraude, & obligatione homo alium inducas ad eligendum: vel mutandum sepulturam, non ipsum obligans ad non mutandum locum non habet locum haec constitutio. Vbi dubium est si ipsemet curatus hanc inductionem faciat, apud quem erat de iure tumulandus, vtrum Ecclesia vel coemeterium sint interdicta: & videtur quod delictum suum non noceat Ecclesiae, quando ibi sepeliatur.

secunda haereticalem: quando haereticalis traditur scien. Ecclesiasticae sepul turae, locus ille perpetua careat sepultura, ita quod reconcilia tio hic nihil valet. Nec videtur, quod episcopus posset istud interdictum amouere. quia quando dicit perpetua, amoues inferioribus dispensationem. de haeret. c. quicumque. li. 6.

Tertius. Quoque tangens, sicut in duobus primis casibus em Ecclesia interdicta, vel coemeterium indistincte: scilicet ille locus in quo aliquis sepultus erat interdictus, vel hae reticalis. ita hic quando Ecclesia est interdicta ab homine vel a iure, eo ipso coemeterium contiguum, capella contigua reputantur interdicta: sicut ciuitate interdicta, suburbia sunt interdicta. secus autem si non sunt contigua. extra. e. si ciuitas. q. ratione lib. 6. Dico autem contigua, quorum vltima sunt simul: vnde si inter Ecclesiam ex vna parte, & capellam & coemeterium ex alia non est nisi paries medius, contigua sunt: quia vltimum Ecclesiae est suus paries, qui est simul cum terra capellae & coemeterij: quia vtriusque superficies est simul cum nihil solidum sit medium. si etiam paries capellae & coemeterij contigeret parietem Ecclesiae: idem esset. secus si esset aliqua terra media inter duos parietes: quia illa so la esset interdicta.

Quantum ad quartum sunt sex conclusiones, fecundum sex casus qui in his versibus continentur. sed polluuntur loca sacra sex quae sequuntur. sanguis: adulterium: sit principaleque tactum. sacrans, sepultus, gens aut excommunicatus.

Prima sanguis. Ecclesia & cimeterium reputantur polluta per sanguinis effusionem ibi factam violenter, & iniuriose: sicut per homicidium, & mutilationem, vel aliam vulnerationem. de conse. di. 1. c. si motum. &. c. se. nec dt celebrari, nec ibidem sepeliri quousque reconcilie tur. de pri. c. Tuarum. si autem homo sine alterius violentia, & per se ibidem emittat sanguinem per nares, non propter hoc polluitur. Econuerso. si quis intra eam suspenditur, aut sine sanguinis effu sione suffocatur, nihilominus reconciliatione indiget. si vero alibi vulneratus illuc fugiens adhuc sanguinaret, vel mo reretur, non propter hoc pollueretur. Econuerso, si ibivul. neratus antequam ad terram sanguis decurreret exiret: nihilominus: quia infra eam sanguinis effusionis causa facta est, reconciliatione indiget. Et si martyr in ea occisus est reconciliatione indiget: quia per mortem eius plus fit in iuria Ecclesiae ex parte saeuientium: licet per pasiionem Ecclesia honoretur, vt est illud. Actio displicuit passio grata fuit: hoc est intelligendum de enormi, & non de modica, & leui percussione: puta cum vnguibus, vel de naribus, aut dentibus, & huiusmodi. si autem lapis de superioribus ca dens ibi hominem vulnerauerit. vel occiderit: vel furiosus non habensvsum rationis haec ibi fecerit in se vel in alio: non est homicidium, vbi deest mala voluntas hominis: ideo non indiget reconciliatione. si vero aliquis suae mentis com pos seipsum occideret, verum homicidium esset: vnde recon ciliatione indiget.

secundus. Adulterium. Emissio seminis siue per adulterium, siue per simplicem fornicationem polluit Ecclesiam, & coemeterium: de conse. di. 1. Eccle. de con se. eccl. c. vlt. de adu. significauit. Non autem si custos Ecclesiae ibidem nocturno somno polluatur. si vero vir ibi vxori debitum reddat, vel causa prolis debitum ibi petat, nihilominus ratione loci fit sacrilegium: quod alibi esset lici tum. & violatur locus & polluitur: siue sint ibi, inclusi tem pore guerrae, non audentes exire, siue alias. Cum autem vitium sodomiticu sit grauius peccatum, quam adulterium: cum etiem sit cum se minis effusione: reconciliatione indiget. Prepter occultam autem seminis effusionem quantumcunque illicitam, & innomi nabilem, quandiu occulta est. reconcilianda non est: sed ille occulte puniendus est. Vnde sicut solemnis poenitentia numquam pro occulto crimine imponenda est: ita cum reconcilia tio Ecclesiae semper fiat cum solennitate: nunquam facienda est nisi pro pollutione solenniter diuulgata. de adult. c. significasti. si autem sacerdos sciat tantum per confessionem Ecclesiam pollutam nec etiam in occulto tenetur abstinere a celebrando ibidem: nec episcopo debet dicere vt dicunt quidam: quod reconciliet Ecclesiam causa non expressas quia ex his quae scit tanquam Deus, non prohibetur ipse vt homo, nec arctatur ad aliquid faciendum vel omittendum-

Tertius. sit principalequetactum. quando Ecclesia polluitur quoquomodo, eo ipso intelliguntur polluta coeme terium & capella contigua, sicut de interdicto dictum fuit, non autem econuerso: quia magis dignum trahit ad se minus dignum. secus autem si non sit contigua: sed eorum extrema adinuicem separata: & duorum coemeteriorum pariete disiunctorum: licet per ostium de vno ad aliud trenseantur, pollutio vnius non inficit aliud: de consecr. Ecclesi. capi. 1li. 6.

Quartus. sacrans. si consecrans Ecclesiam, vel benedicens cemoeterium sit publice excommunicatus, indiget reconciliatione. Et hoc notat host. de conse. Eccle. cosuluisti. si autem excommunicatus publice ibi celebret, vel sepeliat, non propter hoc necessaria est reconciliatio. de sacra. ite. c. A nobis.

Quintus. sepultus. gens. i. getilis: quia si haereticus tunc videtur loc' non solum pollutus: sed interdictus: quia dicitur de haereticis. c. 2. lib. 6. quodlocus ille perpetua careat sepultura: quod non est de polluto, in quo post reconciliationem potest sepeliri: quia haereticus est deterior gentili. de hoc de conse. di. 1. Ecclesiam. de consec, Eccle. c. consuluisti. si autem cathecuminus ante baptismum ibi sepeliatur, licet fieri non debeat, tamen non polluitur locus: quoniam non reputatur infidelis: sed creditur habuis se baptismum flaminis: sicut nec de illo qui in suo sanguine baptizatur, & tanquam martyr sepelitur: licet in tracta tu de matrimonio quando dicitur, cultus disparitas dirimit matrimonium, ibi accipitur fidelis cum ifideli. i. baptiza tus cum non baptizato: etiam fideli. sed de puero filio fidelium mortuo ante baptismum est consuetudo quorundam, quod nisi mater in partu moriatur, non sepelitur in coemeterio benedicto. Nulli enim datur ecclesiastica sepultura, nisi de quo creditur quod tunc vel quandoque intrabit in requiem Ecclesiae triumphantis: non tame indiget reconciliatione: quia licet non est fidelis: non tamen sit proprie gentilis vel infidelis: ex quo est filius fidelium. Puer autem filius infidelium tumulatus bene pollueret, sicut si esset magnus. quando au tem mater moritur in partu, enixum mortuum vel qui sta tim ante baptismum moritur, consuetum est vt sepeliatur cum ea, licet sciamus ipsum damnatum: quia reputatur quasi pars viscerum: & pro honore matris Christianae coniunguntur in sepultura, quasi fuerint coniuncti & nunquam separati in vita: & in morte, & ideo non polluitur locus.

sextus. Aut excommunicatus. Ecclesia vel coemeterium vbi excommunicatus publice sepelitur, eo ipso polluuntur. vt in dictis. c. de conse. dist. 1. Ecclesiam de conse. Eccle. consuluisti. Verum est, quod cum hic officiales aliquando ratione sepulturae excoicati subijciunt locum interdicto: quamuis autem is cui est ingressus Ecclesiae interdictus, si moriatur hoc interdicto durante, non debet in Ecclesia vel coemeterio sepeliri, nisi poenituerit: non tamen ibi sepultus facit locum pollutum, cum non sis. excommunicatus. Et sic intellige. de sententia exco. c. Is cui. 6. 1. sed de interdicto simpliciter qui non debet sepeliri, si non sit clericus si sepeliatur dubium est vtrum locus per hoc pollus tur. Et videtur quod non: quia non est in iure expressum.

Quantum ad secundum principale, scilicet quae tempore gene ralis interdicti permittuntur, & quae prohibentur, sunt. duae conclusiones. Prima conclusio. quod baptisiuttam paruu- lorum quam etiam adultorum solum quo ad substantiam: sed quo ad solennitatem omnem tam cathecismi quam exorcismi permittitur.

secunda conclusio. confirmatio, & ratione eius etiam in coena domini chrisma conficiendum est. de sententia ex. c. Q. li. 6. vbi tria praedicta que ordinem continentur.

Tertia conclusio. poenitentia quae licet olim solis morientibus concederetur: nunc autem etiam sanis qui non dederunt causam interdicto. Et illi etiam si posse suum faciunt de satisfaciendo, & meritor quia istud facim est necessitatis, sicut baptismus, & plusquam confirmatio. Vnde ma gis debet concedi non solum femel in anno, sed iterum & iterum, & quoties opus erit, vel placitum confiteri. extra. ca. Alma: Quarta conclusio. Matrimonium conceditur: sed non benedictio nuptialis: imo negatur.

Quinta conclusio. extrema quidem vnctio negatur omnibus laicis: & solum clericis & religiosis est concessa. Ex quo videtur non esse necessitatis: quia tunc non negaretur, sicus nec baptismus nec poenitentia. Quidam autem dicūt, quod nec cleri cis nec religiosis extrema vnctio conceditur tēpore interdicti, quia prohibētur omnia diuina, nisi illa quae specialiter per mittūtur. Nunquam aūt specialiter iuenitur vnctio concessa quibuscūque. Nam extra. de poe. & re. Quod in te. priusquam dixerat, quod vnctio & sepultura omnibus interdicitur: dicit quod sepultura clericis conceditur. Vnde tacendo de vnctione, videtur eam in sua phibitione retinere. Alij dicunt, eo ipso concedi vnctionem quae anime est necessaria, quod concedis sepultoram soli corpori proficua.

serta conclusio de ordine: quia cum ordines non nisi in missa solemni dentur, & missa non debeat solenniter celebrari: ideo nec ordines in terra interdicta debent celebrari: etiam quando licet solemniter celebrari in quatuor festis, quando minores ordines alias dari possunt, nec in sabbato sancto quando alias maiores dantur: quia iure antiquo erat prohibitum &iure nouo non est concessum.

septima conclusio de Eucharistia, de qua iure nouo sic dicitur: In singulis monasterijs diuina officia debent dici submissa voce, ianuis clausis, interdictis exclusis. In Paschate autem & Pentecoste, & Natali, & assumptione beatae virginis, licet alta voce ianuis apertis solis excoicatis exclusis. sic tamem, quod illi qui dederunt causam interdicto non appropinquent ad altare. Vbi primo est sciendum: quia de monasterijs solum videtur Hloqui: quod idem intelligendum est de Ecclesijs collegiatis in quibus dlebus singulis est missa celebranda solenniter. de cele mis. c. Cum creatura. Et similiter tempore interdicti campanis non pulsatis: sed lanuis clausis. &c. Idem etiam, est de prioratibus non conuentualibus: quia monasteria dicum tur: sed in simplicibus parochijs videntur seruanda iura antiqua, vt tantum semel in septimana licet celebrare, pro Eucharistia pro infirmis seruanda. Item quod dicitur ad altare nunquam appropinquet: quidam intelligunt de oblatione ad altare, ad quam interdicti qui nonfuerunt causa possunt admitti: non autem illi qui fuerunt cansa: licet admittantur infra Ecclesiam ad audiendum missam i sicut vsurarij manifesti, qui non sunt excommunicati, nec ab ingressu Ecclesiae suspensi sed tum ab altari. de vsurarijs. c. Quia ia omnibus. non autem in telligunt hoc de conione quam dicunt hoc tpe interdicti nulli debere dari: nisi in mortis articulo. sicut olim de poenitem. & remis. Quod in te. quia in hoc nihil est immutatum. Alijs autem videtur, quod statutum generalis concilij necessitatem imponit semel in anno conicandi. Vnde cum sacramenta necesiitatis, adminus in quantum sunt necessitatis, concedantur tpe interdicti, per consequens conio semel in anuo maxime: quia insepabiliter se concomitantur: & appellatione poenitentiae viaticum continet, vt in dicta decre. dicitur. Quod in te. Putarem autem Papam super hoc consulendam. sed vtrum religiosi secundum suam consuetudinem possint saepins communicare. Nam quod possint sacerdotes in collegijs sicut prius celebrare, bene in nnis decreta. non sic autem de simplici communiono. De hoc etiam putarem Papam consulendum. De festis autem illis videtur festum omnium sanctorum quod est de maximis excipi debuisse, quod est maius quam assumptionis: quia est de beata virgine & de omnibus sanctis, & de Deo etium sicut officium ostendis etiam commemoratio omnium fidelium defunctorum: quia sicutvna communitate interdicta alia non interdicitur, sic non videtur propter pctam viuentium: debere offerri suffragia defunctorum, qui sum de alio foro, specialiter quod semel in anno tantum sit pro omnibus. sed lex quamquam dura seruanda est, vt non extenda tur plusquam extensa sit. Quod autem dicūt quidam a vespera vsque ad vesperam debere intelligi, cum exclusione completorij vltimi in illis quatuor festiuitatibus, non videturNam si in illis festiuitatibus licet alta voce celebrare omnia diuina, cum completorium diei sit pars magis quam completorium: vigiliae: & festum quod habet secundas vesperas, semper habes completorium cum eadem solemnitate: nec minori quam primum completorium secundum ritum Ecclefiae: ideovtrumque includitur. simi liter, quia licet officium communiter solennitatis incipiat a primis vesperinquia tamen officium solemnitatis paschalis &gaudia amcipit i missa sabbati vbi etiam dicitur: Deus qui hac sacra tissimam noctem: ideo tunc alta voce & ianuis apertis hoc potest fieri. quia si in vesperis potest, cum vesperae sint infra misiam, ad missam videntur pertiuere: vnde vtrique debetur par honor. Et similiter de Pentecoste: vnde & in missa de vlgilia dicitur praefatio sicut & in die. similiter videtur de natalis ua in missa devigilia solemnitas incipit. sed de assumptio no bene diciuga solemnitas incipit in vesperis.

Octaua conclusio. de bundictionibus est dicendum. quod omnis solemnis benedictio, sicut abbatum, abbatissarum, & virginum, quae cum solennitate publice fieri solent, &cum missa: vnde tpraee interdicti cessant multo magis quam bundictio nuptialis, quae est mi nor. Poene tamen qui interdictum posuit in eo dispensure pro certo loco, & tpraee, & personis: nec per hoc soluitur interdictum sicut dicitur in. c. Alma. quod quando interdicti admittuntur ad poenitentiam, non propter hoc fit simpliciter relaxatio interdicti, vt propter hoc iterum oporteat sniam ferri. Vnde si ille qui posuit interdictum tempore paschatis, vel amore fratrum praedicatorum, vel minorum, relaxat ipsum in die festi eorum, quo ad ipsos volentes interesse: ita tamen quod postea remaneat, sicut prius potest facere: nec est suspensus si hoc facit sine noua monitione: quia non est noua suia. Et fimi liter dispensatine relaxando in pte, potest ept bundicere monia les vel abbates & huiusmodi: si tamen tulis interdictum vel talis fit, cuius suiam ipe potest tollere alias non. In interdicto enim inter dicitur omnibus hominibus in tota tali terra, toto tali tempore perticipa tio diuinorum. sicut ergo potest amoueri ab omnibus, & tota ter ra, & toto epe: ita & a quibusdam, & a quadam pte terrae, & quo domin die.

Nona conclusio. videtur quod similiter de excommunicatione sit dominandum, licet quidam negent: quia licet episcopus non possit dare lniam conicandi cum excommunicato. quamdiu excommunicat em:si tamen em talis excommunicatio a qua ipse potest totaliter absoluere, & respectu omnium: siue quia ipe tulit: siue quia alias sibi competit: ita potest eam partialiter tollere. Non est enim aliud excommunicatio, nisi quoddam iurisvinculum eius rationis tantum quo iste prohibe tur communicare omnibus, & omnes illi. Absoluere vero non est aliud, quae dare sibi licentiam conicandi omnibus, & omnibus illi. si autem potest interdici allcul colo omnium, multo magis coio quorundam tantum: & sic potest excommunicari partialiter respectu ho minum, vel terrarum, sicut excommunicatio minor partialiter excommunicat respectu cuium. Et similiter si potest licentiari vs communicet cum oibus, quod est absolui simpliciter: pari rartione ad communionem in isto, vel cum isto loco vel tempore: quod est absolui partialiter. Et similiter de interdicto. Potest enim ferri partialiter, puta, quod vbicumque talis erit, ꝗ̊diu ibi erit, locus sit interdictus. Tunc enim illo intrante locus incipit esse interdictus, & eo exeunte desinit, & redeunte redit. Et similites potest partialiter telaxari.

Decima conclusio: quia quod dicitur in decreta. Alma. nihil immutat in sepultura. vnde soli clerici & religiosi habent sepulturam in coemeterio benedicto, licet cum flentio sine cantu debeat fieri officium. de peni. ouoam in te. Laici vero extra coemererium interim sunt sepelinon sunt transferendi:quia cui non communicam uo vioa di. soluto autem interdictoad coemeterium vbi elegorant, nec mortuo. Vnde sicut viui carent ingressu Ecclesiae: sic mortuii coemeterio & plus: quia si etiam morerentur. in qua tuor festiuitatib', in quibus viui ingrediuntur Ecclesiam, non propter hoc haberent tunc Ecclesiasticam sepulturam: ga vtrumque at prius interdictum, & modo alterum tantum legitur permissum. Clerici vero sicut viui habent ingressum Ecclesiae, sed sine solemnitate, sic & sepulturam, & plus: quia si ex craneus clericus vel religiosus veniat, qui quia priuilegiatus non est, non debet admitti ad diuina: nisi forte psset samiliaris personae singolari ex speciali priaileeio celebranti: nihilominus hic ad sepulturam Ecclesiasticam admitteretur: quia iure antiquo hoc permittebatur, & a iure pouo non sic prohibetur admitti ad sepulturam, sicus viuus ad missam, quamuis autem priuilegia quibos cunque concessa ante decretalem Alma. sint per eam renocata, non tamen concedenda. vnde decret. de prini. licet ai hil operatur quo ad priuilegia antiqua: sed quo ad concessa post decretalem. Alma.

Vndecima conclusio. quod si est alicui postea concessum celebrare diuina tomporo interdicti, non debet admittere ad ea aliquem extraneum, nisi ille priuilegium habeat postea similiter impetratum, vel nisi sit suns familiaris. si vero esset conuentus habens istud qii ilegium, qui potest habore nimis multos famillarea, & fort omnis de villa, qui per literas sunt ad beneficia recepti: & ficfrustraretur interdictuminon licet familiares istos ne cipere copuentui plusquam extraneos: sed solo priuilegia 1os. Dicuntur autem famuli & officiales inquisitorum priuilagiati, quod audiant diuina tempore interdicti. sed nisi istud priuilegium sit renouatum post decretalem Almareuocatum est. si autem sit renouatum, tunc ipsi cum priuilegium non determinet sibi locum, vbique possunt admitti ad diuina, quamuis sint extranei.

Quantum ad tertium principale: quae scilicet sitpoena interdictum vio lantium sunt septem conclusiones. Prima conclusis et quod celebrans in Ecclesia interdicta, vel in coemeterio interdicto est irregularis. de sententia excommunicationis Is qui. nec potest ni si per Papam dispensari. Et idem est in quocunque loco colebret, si ille locus est interdict ut & cum hoc est sospensus ab ingressu Ecclesiae donec satisfaciat ad arbitrium iudicis qui tulit sententiam interdicti, vel ad arbitrium episcopi si est interdictum iuris. Vnde peccat mortaliter, quoties audit missam in Ecclesia, vel coemeterio quouso, satisfecerit. Et hoc plus operatur suspensio, quam irregularitas.

Secunda conclusio est. quod si celebrat aliquis scienter coram publice interdicto, propter hoc non est irregularis: sed est sospensus ab ingressu Ecclesiaeve prius. de priuil. c. Epraeorum: li. 6. & est argumentum, quod si homo celebrat in Ecclesta in ous episcopus excommunicabat oem qui ibi celebrabat sine sua licentia speciali: non est irregularis: quia non est irregularis nisi pro pter celebrare in excommuniratione. sed cum causa prior sit effectu, ipse qui celebrauit est excommunicandus, non excommunicatus. sicut homo non est irregularis prima vice, qua ce lebrat coram interdicto: sed suspensus. sed si postea cele brat, tunc est irregularis. Argumentum tamen contra: quia qui ordine furtiue suscepit quando est excommunicatio lata ipse est irregularis: ita quod cpraes potest quidme a snia absoluere: sed non ab irregularitate, nisi Papa dispensaret, & tamen non est drregularis: nisi quia in excoicatione ordines suscepit. Et dicendum quod ille est irregularis, non quia sit ordinaee e-- communicans: sed quia scienter a non suo:le quo dicitur de tpi- ordi. lib. 6. manere perpetuo suspensos Perpetua autem su: spensio est irregularitas. Vel dicendum, pepiscopus enesi ca uerat omnem accedentem ad ordines, & non solum omnem suscu pientem: unde eo ipso quod açoessit ordinandlus, antequa ora naretur erat excommunicatus. Et ita esset hic fi epraes excommunicasset omnem q ibi aliquod diuinum officium exeroeret: quia tunc statim in principio enissae fuisset excommonicat. sed qua. do dixitoem q celebrauerit: quia non celebramiehuousemissa finita fuit. ideo. &c.

Tertia conclusio e ouuam q publice iterdictum admittit adEcclefiasticam sepuleuram. uel ad diuina nfficia, vel Ecclesiastica facia suspensus ed vt prius: de priui. c. Episcoporum. li. c. Vnces eset abum potens dare minorerordines, qui interdiceret acolytum, ipfe esset irregularis: quia peopter prianum erdina tuisset suspensuae quia ad perfectucim bdmisissen postes autem conferando alios iam suspensus esset istegulanit iico aut abbas: quia epa hanc poeham to incumita quianio es expressum.

Quarto. poena estam dectetali nouiiima Clementisq n eeuuites intirdiets Ema sunt ipso facto excommunicati: & similiter non cussimen e sante: cum tamen dfiur contra cessationem faciens non ficiet irregularis. sed circae cessationem solum hoc est innouatum, & nihil aliod. Ideo sicut prius tempore cessationis non licebat celebrare etiam submissa voce, sic nec modo: nisi prout consuetudo tempere cessationis in illa Ecclesia habe bat. Plura auntliceret epe interdicti, & tamen est vna poena ecommunicationis vtrobique, quamuis non sit idem modus uiolandi vtrumq, Verids tamen videtur, quod tempore cessationis non minus liceat & debeant dicere & dici diuino officiu, quam tempore interdicti quod est arctius seruandum. sciendum tamen quod illa noua decretalis Clementis: non intelligitur de cessationibus praelatorum, nisi sint vera interdicta: quia illi pfu ponere verum interdictum: sed de cessationi bus capitulorum quae non habet aliud remedium. Vnde in alijs cessationibus nec iure nouo aliquid immutatum est de iure antiquo: nec est aliqua excommtinicatio, nec suspensio, nec irregularitas.

Quinto: quod celebrans in Ecclesia vel coemeterio pol lutis, vel quodcumque aliud diuinum faciens, certum est quod non est irregularis nec fuspensus. de sententia ex. ls qui. lib. 6.

sexto videtur dubium, vtrum sepeliens in loco interdicto sit irregularis. Et dicunt quidam quod sic, si est interdictum ab homine: secus si iure: quia mitius agitur cum lege, quam cum le gis ministro. sed hoc non videtur: quia non inuenitur: sed verum est, quod celebrans vel faciens celebrari diuina in loco in terdicto, est suspensus. de priui. c. Episcoporum. Diuina autem sunt non solum missa: sed etiam alia diuina officia. Vnde videtur: quod sit suspensus talis qui solemniter: sepelit: cum hoc inter diuina computetur. Vnde & propter hoc simo nia committitur.

septimo. quod de illo cui iterdictus est sol' igressus Ecclesiae certum est, quod celebrans in Ecclesia vel coemeterioest irregularis: no autem si alibi: vt supra dictum est. sed si esset suspesus non solum ab ingressu Ecclesiae: sed cum hoc a diuinis, tunc vbicumque diuina celebraret fieret irregularis, sicut de sententia excommunicationis c. 1. li. 6.

Circa quartum principale. primo videndum est quid sit inter dictum. scdo, quot modis dicatur. Tertio, quot sunt species eius. Quarto, quam ob causam possit poni. Quito, qs possis iterdicere. sexto, qs non possit. septimo, quo ordino possit fieri siue debeat. Octauo, sub qua forma verborum. Nono, quas poenat generaliter iferat. Decimo, quas speciali ter. Vndecimo, quibus concedat gratias generaliter. Duodecimo, quas permitrit gras episcopis. Decimotertio, qs religiosis. Decimoquarto, quas saecularibus clericis. Decimoꝗnto, qs laicis. Decimosexto, de sepulturis interdictorum. Decimoseptimo, in quoviolutur interdictum. Decimooctauo, de po na temet violantium interdictum. Decimonono, de absolu tione interdicti. Vigesimo, de confirmationo elusdema

Quantum ad primum est sciendum, quod interdictum est censu ra Ecclefiastica in poenam contumaciae vel offensae lata: arcens praecipue populum ne conicet sacramentis. Ecclesiastica poni tur ad differentiam interdictorum legalium: quae olim erant soleones verborum conceptiones quibus praetor aliquid fieri iube bat: maxime cum de possessionerel quasi inter aliquos contendebatur. Et ex illis quaedam erant restitutoria, quaedam exhibito ria. vt insti. eo. ti. Et per totum. sacramentis ponitur, ad differentiam effectus maioris excommunicationis: quae separat etiam a communione fidelium. Habet ergo similitudinem cum excommunicatione minori, quae a sacramentis tantum separat. 3. q. 4. Engeltrudam. & tamen excommunicatio minor ab alia recessit, & interdictum quodammodo in eius locum mutato nomine surrexisse videtur.

Quantum ad secundum sciendum, quod dicitur haec censura quandoque interdictum, quandoque suspensio diuinorum, quandoque cessatio a diuinis. vt extra de offi. or. Irre fregabili. extra de cons. Eccle. vel alta. si Ecclesia. Proprie autem suspendi dicuntur diuina propter violationem Ecclesiae: vel pensionem non solutam: vt extra de appel. Dilecti filij. Quaeritur si aliquis alius praeter ipsos canonicos ee lebraret in eiusmodi Ecclesia: imo etiam si aliquis de ipsis canonicis ibi celebraret: non incurreret irregularitatem quia non est interdictum iure ordinario, vt dicit Inno. su per. eo. ca. Dilectus. Idem est quando Ecclesia clauditur: & asportantur reliquiae a praelato propter defensionem patronorum. vt notauit Inno. super. c. Tanta. extra. de excespraelatorum. Peccaret tamen alter: quia temere in Ecclesia violata vel clausa contra voluntatem canonicorum ibi cele braret: excepto proprio episcopo, qui potest quotiesvult celebrare in Ecclesia cathedrali: si canonici absque manifesta & rationabili causa, maxime in contemptum ipsius episcopi essant a diuinis: vt extra de offi. ord. Plus dico, quod si aliqui vel aliquis de canonicis ponerent sine consensu episcopi & aliorum fratrum veri nominis interdictum in aliquam Ecclesiam epraes non debet obseruare, nec sustinere quod ab alijs obseruetur. extra de his quae fiunt a maiori parte. ca. c. Quaesiuit.

Quantum ad tertium sciendum, quod interdictorum duae sunt pecies. Nam aliud est generale: aliud speciale. Generale non solum est quando regnum, prouincia, vel terra interdici tur: verum etiam quando castrum interdicitur. extra de verbo. fig. Cum in partibus. speciale vero est, cum inter plures Ecclesias paucae vel vna interdicuntur. sed si villa vel castrum vnam tantum habet Ecclesiam: & illa interdicto supponitur, vocatur generale. Et pro tanto dicitur ne hi qui habent priuilegium, quod tempore generalis interdicti possunt celebrare ianuis clausis: submissa voce: dicunt hoc es fe generale: cum regnum vel prouincia interdicitur, tanquam hoc fitspeciale. sic enim quidam fecerunt sumentes a contrario sensu, quod de vno negatur: de alio conceditur: extra de praesump. Nonne. Et hoc dicit Inno. super illud capitulum. Cum in partibus. extra. de verb. sig.

Quantum ad quartum: scilicet quam ob causam posset poni interdictum, non esset facile perstringere: cum hoc sit de officio iudicum: quorum officium latissimum est. sed hoc est certum, quod propter penfionem non solutam, vel delictum vnius clerici, vel laici non debet Ecclesia subijci interdicto: quia peccatam suos actores tenere debent: &poena non est vlterius extendenda quam delictum in extendente reperitur. extra quae fiunt a maiori parte caprae. c. Quaesiuit.

Quantum ad quintum, quis scilicet possit interdicere. Est sciendum, quod Papa interdicit. Extra de exces. praelat. Tam ta. Legatus. extra de officio legati. Nouit. Delegatus. extra de officio delegati. sape. Alij Ecclesiarum praelati extra de officio ordi. Cum ab Ecclesiarum. Praelati quoque qui non habent iurisdictionem ab episcopis, seu a collegijs vel ab alijs: & si non possunt excommunicare: possunt tamen interdicerervt notat Innoc. super. ca. extra de officio archidi. Ar- chidiaconus. Item clericus confirmatus quamuis non receperit consecrationem, praet interdicere: quia hoc est iurisditionis. extra de trailationibus. Transmissa. vacante Ecclesia inter dicit capitulum. extra. de officio ordin. Episconus. a8 Quantum ad sextum: scilicet quis non possit interdicere sciendum, quod solus episcopus & non iferior praelat potest locum interdictosupponere sine consesu capituli: nisi habeat aliud ex priullegio, vel ex consuetudine praescripta. Inno. super Capitulum. Cum inter. extra de consuetudine. Item sine iudicio capituli non debent interdici Ecclesiae subditorum ab epis. Addit Inno. Verum est hoc quod non potest epraes Ecclesias interdicere in perpetuum, vel ad multum longum tpraes sine consensu capituli. Et hoc maxime obtinet, vbi procedit ex officio contra absentem, vel contra praesentem contumacem. Nam tunc est cum maiori maturitate procedendum. sed in iudicio solus Epraes, vel quilibet alius iudex potest hoc facere. extra de officio deleg. sane. Item abbas qui ex consuetudine iurisdictionem habet: sed possit canonicos & clericos sibi subiectos suspendere ab offiicio & be neficio, non tamen poterit interdictum iuris ponere, sicus nec excommunicare: vt notat Inno. super. c. Dilecto. extra de offi. ordi. Item interdictum ab vno canonicorum, vel pluribus, sine consensu episcopi & aliorum fratrum inecclesiam aliquam positum, episcopus seruare non debet: nec permitte re quod ab alijs obseruetur. extra de his quae a maiori parte capi tuli fiunt. Quaesiuit. Ex consuetudine autem potest induci, vt quilibet canonicus habeat iurisdictionem in aliquos hoens, super quos habet praelationem aliquam: puta quia sunt vel habitant in praebenda: & tunc non poterit secundum consuetudi nem nisi tantum interdicere certos homines vel excommuuicare. sed non terram. sed hoc non potest consuetudine induci, quod profactis quibuslibet Ecclesiae quilibet canonicus iterdicat, vel excommunicet homines Ecclesiae. Nec enim olibet de cabit: est dominus hominum Ecclesiae: sed vniuersitas. 12. q. 2. Qui manumittum tur. Inno. super. c. Quaesiuit. extra de his quae fiunt a maiore parte capituli. Possunt igitur interdici subditi a praelato suo ordinario: siue ab alio habente iurisdictionem de legatam. extra de iudicijs. Ac si. extra de officio delega. sane. alias snia a non suo iudice lata non tenet: vt ibidem dicitur. Exempti autem secundum formam exemptiois suae interdici non pnt. extra depriui. capel. &. c. 4. In quo et. c. caueturvt cum praelati religlosos exemptos interdicere non possint, in eorum odio non interdicant alios eorundem familiares & amicos.

Quantum ad septimum, scilicet quo ordine ferri debeat sciendum, quod rationabiliter debet ferri. Alioquia lator in cideret in poenam illius. extra de sen excommunicationis sacro. & cum medicinalis. vt dicit Inno. super. c. Cum ad ecclesiatum. extra de offi. ordi. Poena autem illius concilij est, quod qui competenti monitione non praemissa sententiam promulgat, ingressum Ecclesiae per mensem sibi nouerit iterdictu. alia nihilominus poena mulctandum, si visum fuerit expedire. Item in scriptis ferri debet, & causa exprimi. Exemplum vero scripturae tenebitur interdictis tradere intra mensem sententiae latae. Quod si quis temere violauerit, per mensem vnum ab introitu Ecclesiae nouerit se suspensum. superior vero ad ouem recurritur sine difficultate relaxet: latorem siue interdicentem ad expensas oent, & ad interesse condemnet. si vero in tra mensem quo suspensus est diuina officia prosequitur: si cut prius irregularitatem non effugiet, super qua non nisi pe summum pontificem poterit dispensari. extra de sententia excommunicationis Cum medicinalis ex verbo. Haec eadem. in sententijs ex communicationis, suspensionis, &interdicti volumus obseruari. Item iudex cum temperamento debet procedere circa maiores personas. verbi gratia. si est epraes qui puniendus est primo ingressum Ecclesiae, vel sacerdotale officium interdicat: aut etiam terram quae ad iurisdictionem suam pertines specialiter interdicto supponat; extra de officio delega. sane. Debet lator quique sententiae discretus esse puniendorum circunstantias indagando. extra de verb. sig. Querenti.

Quantum ad octauum sub qua forma. sciendum est, quod forma interdicti talis est. Nos propter talem causam ciuitatem, vel terram Ecclesiastico supponimus interdicto. Interdictum igitur nomem est iuris, & plus importat quam verbi proprietas sonet. & Inno. super. ca. Tanta. extra de exces. praelat. Aliter interdictum ad arbitrium latoris potest formari sententia. videlicet vt interdicat celebrationem missarum cum tu, vel celebrationem vesparum seu solemnitates alias, vel se pulturam tantum. Potest enim excipere quos vult, vt dicit Ino super. c. Ecclesiastica. extra de priuil.

Quantum ad nonum: scilicet quae sit poeua generaliter interdicti, sciendum est quod multae sunt. Nam vniuersa sacramenta negan tur eis, praeter baptismum paruulorum, & poenitentias morientium, quibus etiam conceditur viaticum. extra de sententia excommunicationis Responso. de poe. & re: Quod in te. extra de sponsali. Non est no bis, de sententia excommunicationis Permittimus. quibus benedictio negator & Ecclesiastica sepultura. extra de poe. Quod in te.

Quantum ad decimum: scilicet quae sit specialis poena. sciendum quod specialiter puniuntur nominatim interdicti. Nam illi sunt arctius euitandi. extra de priuilegijs. Cum & plantare. Isti etiam admittuntur ad diuina, quando aperiuntur eccle siae etiam alijs interdictis semel in anno. Oui iocundo aduentu hospitalariorum. extra de priuil. Vt priuilegia. nec gaudebunt priuilegijs cruce signatorum quod est in cap. Quod in te. de poe. & re. Nominatim autem interdicti sunt, qui proprio nomine, vel sufficienti exprimuntur circumlocutione & indubitata. Instit. de priui. Item Inno. super. cap. In lateran. extra de praeben. & digni. Nominatim interdicti dicuntur, de quibus cuique constat, quod sunt interdicti. Vnde dicuntur nominatim interdicti etiamsi castrum: vel villa sit in terdicta. i. populus vnius caftri: vel ciuitatis. non nomina tim autem interdicti vel excommunicati sunt, quando sic dicitur: Excommunico talem cum fautoribus suis vol particibus suis. Participes enim non sunt noiatim interdicti vel excommunicati: & ideo non tenetur ꝗsvitare cos. vt. 3. q. 1. c. 2. &. 3. nisi forte esset no aoria participatio eorum, & non esset inficiationi locus.

Quantum ad vndecimum: scilicet quas gratias quibusdam con cedat generaliter. Et sciendum. quod grae quae generaliter conceduntur tempore interdicti sunt, vt dictum est, baptismus paruuio rum, poenitentiae morientum: confirmatio: & viaticum decedentium. extrade poe. & rem. Quod in te. extra de sententia ex. Responso. Matrimonium etiam credimus posse fieri, cum sit etiam apud infideles. Ordo quoq, consertur clericis, cum non sint interdicti, sed non laicis. Inno. super. c. Anobis extra desponsa. Item sine scrupulo conscientiae possunt conuocari laici apud Ecclesiam ad audiendum verbum Dei, cum viderint expedire. extra de sententia excommu. Responso. super quod dicit Innocem. notabile esse, quod ad praedicationem excommunicati etiam intrant Ecclesiam, dummodo nullum ibi dinum audiant officium. Vnde colant culicem qui eo tempore extra & non intra praedicare volunt.

Quantum ad duodecimum: scilicet q́s permittat gras episcopis, sciendum, quod speciales sunt gratiae eporum qui tempore interdicti possunt quandoque ianuis clausis, suppressa voce, non pulsatis campanis, excommunicatis & interdictis exclusis, diuina officia celebrare: nisi hoc eis expresse fuerit interdictum: verum hoc illis conceditur, qui causam aliquam non praestite runt interdicto: nec quicquam fraudis ingesserunt. extra de priu. Quod null'. Idem dicit Inno. quod clerici: scilicet familiares episcopis, vel alijs hoc modo priuilegiatis possunt ad mitti ad officium. Quod videtur tamen concedi eis quod suis fami liaribus dicant. extra de priui. In his. si autem conuentui concedatur priuilegium, familiares non debent admitti cum eis ad celebrandum officium vel audiendum, nisi illi habeant priuilegium, q possint admitti in locis priuile- giatis. Item priuilegium episcoporum est, quod ipi & alij superiores nullius constitutionis sententiae seu mandati occasione incurrunt suiam suspensionis, seu inendicti ipo facto: nisi de ipsis expraessa mentio habeatur. extra de sententia excommunicationis Quia.

Quantum ad tertium decimum. scilicet quae gratiae religiosis concedantur. Est sciendum, quod priuilegium hospitalariorum est, quod fratribus eorum missis ad recipiendum fraternitates, seu col lectam, aperiri debent Ecclesiae si forte locus ille sit ad minus officijs interdictus, vt excommunicatis exclusis diuina ibi officia celebrentur: hoc tamen intelligendum est. quod in ea em ciuitate: vel castro: vel vico vna tantum aperiatur. & si plures ibi sunt Ecclefiae. extra de priuilegijs. Vt praemissa priu ilegia Inno. ibi dicit quod tunc cantabunt, pulsabunt, apertas ianuas tenebunt: quia populi aliter non possunt in eorum officio iocundari. Item Inno. cam dicat litera excommunicati exclu dantur: videtur quod interdicti admittantur. Hoc verum est de illis, qui non nominatim interdicti: siue deliqᷓrint siue non Argu. e 3. q.4. si habes. Item restringendum est ad illos, qui non dederunt causam interdicto. sic ergo vides. quod licet sit lo cus interdictus, tamen possunt ibi celebrari diuina de licentia iuris: & etiam de licentia hominis. extra de appel. c. Dilectis. &sic suspenditur interdictum, vel potius non est positum: & im proprie in tali locutione sumuntur verba: & est sensus. Interdico Ecclesiam, id est, celebrantes in ea. & ab hac sententia excipere potest quando volt, & quos vult. Aliorum autem re gularium priuilegium est, vt cum generale fuerit tenendum interdictum, liceat eis ianuis clausis, excommunicatis & interdictis exclusis, non pulsatis campanis, suppressa voce diuina celebrare. Quorundam tamen priuilegium est non solum in locis suis: sedvbicunq, quod celebrare diuina possunt tempore gnalis interdicti ianuis clausis. &c.

Aliorum autem priuilegium est. quod in locis vbi celebratur ex priuilegijs, quod posiunt recipere sacra: & hoc possunt secundum foraz priuilegiorum

Quantum ad quartundecimum: scilicet quod sit priuilegium clericorum secularium. Est sciendum, quod eorum priuilegium est, quod in conuentualibus Ecclesijs bini & bini, vel simul tres horas canonicas possunt legere potius quam cantare, ianuis clausis, excommunicatis & interdictis exclusis, voce ita demissa quod exterius audiri non possint.

Ex isto nota quod interdicti non possunt nec debent auscultare ad perietes ecclesiae. Item his non prohibetur pulsatio campanarum ad horas, sicut eis prohibetur cum dicuntsemel in hebdomada missam vti proximis. Item sicut feculares dicunt bini & bini: ita religiosi possunt omnes simul dicere. Rursus permittitur Ecclesiarum mistris quod semel in hebdomada tpraee interdicti pulsatis campanis, voce submissa, ianuis clausis, excommunicatis & interdictis exclusis possint missarum solemnia celebrare, causa conficien di corpus domini, quod decedentibus in poenitentia non negatur. extra de sen. excommunicationis Permittimus. Inno. ibidem. Cum hoc tantum concedatur ministris, videtur quod non possunt alijs committere. Arg. extra de officijs delega. c. vlti. sed dic quod possunt alijs committere quod celebrent, quia quod per alios faciunt: per se ipsos facere videntur. ff. de admi. tu. Ita gesaisse.

Quantum ad quintundecimum: scilicet quae sit gratia laicorum: sciendum, quod priuilegium cruce signatorum est, quod poenitentia cis cum postulauerint non negatur. extra de poeni. & re. Quod in te. Inno. ibidem. Etiam hoc facit eis antequam proficiscantur quoties voluerint. Alijs autem peregrinis quibus vt idem dicit. c. potest. poenitentia misericorditer indulgeri non datur, nisi cum proficiscuntur. Quidam tamen dicunt, quod si cruce signatisint principales, vel noiatim interdicti, denegatur eis poenitentia De omnibus autem priuilegijs supradictis sciendum em, quod sunt reuocata, nisi quantum concordant cum q̊cre. Alma. vt ibidem dicitur.

Quantum ad sextundecimum: scilicet de sepultura est sciendum, quod gratia sepulturae est generaliter laicis interdicta vt dicit Inno. super. c. Vt priuilegia. Quod si Ecclesia interdicta fuerit propi populum. i. in poenam populi temporalem q eis ifli gitur etiam si non deliquerint ipsi: sed eorum domini vel aliqui ex ipsis: & si non omnes sepulturam parochiani non possunt eli gere in non interdictis Ecclesijs. si autem Ecclesia esset iter dicta propter delictum clericorum, vel violationem, vel cessaretur in ea diuinis: vt supra circa principium: tunc quisque possit ibi eligere sepulturam. Item Inno. super. ca. Tantaextra de exces. praela. dicit, quod licet in loco interdicto non de beant celebrari diuina: nec Ecclesiastica sacra: tamen pote runt ibi clerici & non alij etiam non interdicti sepeliri apud Ecclesiam in coemeterio. extra de poe. & re. Quod in te. nisi priuilegiati. extra de priuilegijs. Vt priuilegia. Quidam tamen dicunt, quod nulli etiam clerici vel priuilegiati possunt in Ecclesia iterdicta sepeliri. extra de prini. Cum & plantare. Quod si templarij. sed secus est si terra est interdicta. vt extra de poe. & re. Quod in te. Item homines interdicti etiam si poenitentiam acceperint in loco interdicto non sepelientur: nec in loco non interdicto: nec extremam vnctionem accipient: vt in. c. Quod in te. quia licet peccatores non sint: tamen interdici possunt pro peccatis aliorum. 33. q. 3. si habes. 17. q. 4. Miror. sed illi qui inter interdictos excommunicantur specialit, licet ab excommunicatione absoluantur remanent interdicti quousque soluatur generale interdictum.

Et nota. quod cum locus iter dictus est, si in morientibus apparent signa poenitentiae post solutum interdictum erunt in coemeterio sepeliendi. Arg. extra de sententia ex. Cum illorum. Et si sepulti erant apud Ecclesiam dum erant interdicti, post solutum interdictum non erunt extumulandi, cum ad eum statum venerit res a quo incipere potuit. Ab his autem interdictis post poenitentiam licet mortuaria recipere: quia &proeis orandum est. 11. q. 3. Quicumq.. Et si poenitentiam non receperint, non est pro eis orandum, nec mor tuaria recipienda. 88. di. c. fi. Eadem quae diximus de loco interdicto intelligimus etiam si parochia fuerit interdi cta. Hucusq, Inno. Clerici autem qui seruauerunt interdictum, possunt sepeliri in coemeterio sine campanarum pulsatio ne cum silentio cessantibus solemnibus omnibus. extra de poe. & re. Quod in te. Confratres religiosorum sepeliantur apud ipsorum regularium Ecclesias, vel aliorum non interdictas. Quod intelligendum est de his qui manentes in seculo ordini sunt oblati, mutato habitu seculari: vel se & sua bona eis de derunt inter viuos, retento sibi quamdiu vixerint in seculo vsu fructu. Inno. Bona omnia alij dicunt sufficere si maiorem partem. Nec opertetquod isti confratres assumant habitum religio sorum: sed mutent saecularem, vel sumant eorum habitum professione. Ar. extra de regula consulti.

Quantum ad decimumseptimum, scilicet in quo violatur interdictum, sciendum: quod interdictum violat qui officium suum exequitur in missa, vel offerendo calicem, vrceos & huiusmodi: vel celebrando aliud officium: mantutinum: vesperas, & huiusmodi. 11. q. 3. si quis eps. in fi. Nec credim' irregularitatem, vel suspesionem incurrere, qui officio interest & cantat: non tamen celebrat, nec aliquid facit tanquam officium suum agens: cum hoc nusquam iueniatur. & satis inuit capitulum praedictum: licet pec cet legere Psalterium, vel docere Euangelium ad nouum, vel retus testamentum in terra interdicta non est prohibitum, cum etiam ibi praedicari possit. extra de sententia excommunicationis Responsio. In officio autem suo quis agere intelligitur, & qui in ordine suo agit quod ei competit: siue in maiori siue in minori ordine sit. Et quid dices de officialibus vel ministris alijs: puta si magister scholarum exerceat officium suum: forte idem quod de ordinibus. Bundicendo autem mensam dicunt quaedam, quod non fit irregularis: cum hoc sit nulli ordini deputatum. 54. di. fi. c. secus in benedictione aquae. Absoluere autem excommunicatum per sen tentiam non est ordinis, sed iurisdictionis, sicut econuerso. 2. q. 1. Nemo. sed absolutioni solennia exhibere, sicut sunt orationes cum stola & psalmis poenitentialibus: ac intro ducere in Ecclesiam ordinis est officium. Ar. extra de sententia exco. Nuper. in fi. 11. ꝗ. 3.c. debent. A. c. scij. Item videtur, quod fi diaconus legat epistolam, vel acolytus in loco vbi est consuetudo, quod generaliter epistola legatur per subdiaconum, quod sit irregularis: quia generaliter sequitur illud capitulum. si quid de sacro mysterio contingat. 11. q. 3. si quisepiscopusdamnat sed hoc intelligendum videtur de his quae in certo suo or dine sunt deputata, vel a iure vel a consuetudine Ecclesiae, vel constitutione: vt si cantat responsoria, vel legat lectiones, non sit irregularis. Vnde videtur quod si in aliqua Eccle sia consuetudo est, quod sine distinctione ordinis quisque legat epistolam, vel portet vrceos: vel quicquid aliud pertinens ad aliquod officium faciat, non erit irregularis qui illud officium facit. Arg. contra extra de homic. sicut dignum. Vbi dicitur quod homicidae nec etiam responsoria cantare de bent separati. sed hoc fuit propter enormitatem criminisInno. super. c. Tanta. extra de priuile.

Quantum ad decimumoctauum: scilicet quae sit poena violantium interdictum: sciendum ꝗest multiplex. Nam qui non seruat inter dictum est ineligibilis, & remouendus a beneficio. extra de priui. Ad haec. extra de cle. ex. mi. postulanti. est suspensus & irregularis. Hoc videtur satis dicere capitulum. Cum inter licet. extra de elec. si quis epraes damnatus. Inno. supercapi. de postula. Ad hoc. si tamen appellatio praeueniret interdictum, non ligaret. Item electio facta ab interdicto vel interdictis non valet. extra de clectioum. Cum inter. Item interdictum trahit secum suam executionem, sicut excommunicatio. Vnde per appellationem non suspenditur. Inno. super. c. Ad haec. extra de appel. Item qui temere violat interdictum, & alios ad violandum inducit, vel compellit. si praelatus est, omnis eius institutio destituitur, collatio praebendarum beneficiorum, dignitatum, & sniae sunt irritae & inanes. extra de exces. praela. tanta. Inno. Ibidem: quia violans interdictum ipso iure est suspensus, & irregularis. suspensus a iurisdi tione. Irregularis ab officij executione. Vnde non potest aemissa. Et idem forte dicendum est in alijs spiritualibus, sicut nec ipsis conferri possunt: ita nec ab eis facta collatio valet.

Qui autem extra celebrat vere irregularis non est: sed in excommunicationem minorem, sicut in locutione vel aliter excommunicato participans non in diuinis: Inno. hoc ponit in glo. super. c. Tanta.

Item qui postquam sunt excommunicati vel interdicti, diuina praesumunt officia celebrare si multi sunt: illi qui magis dederunt causam delisto, perpetua depositione sunt deponendi. extra de cleri. ex. milatores. Inno. ibidem, quod non potest cum talibus dispensari, nist ex speciali auctoritate domini Papae.

Item religiosrsi contra canonicas eporum sententias, & tenores priuilegiorum suorum venire praesumpserint, Ecclesiae in quibus ista praesum pserint subiaceant interdicto Glo. Inno. recipiendo excommuni catos & interdictos ad officia, & celebrando in Ecclesia aliter quam licet ipsis ex priuilegio. glos. Hic non credi: mus canonem latae sententiae. extra de priuil. Cum & plantare. Item religiosi post latam fententiam interdicti ab episcopo, si ibi celebrant poena suspensionis inuolui debent ab eodem. extra de priuil. Cum & plantare.

Item violamtes interdictum si clerici sunt: sunt beneficijs Ecclesiasticisspoliandi. Monachi & moniales ad agendum poenitentiam, in arctius monasterium sunt intrudendi. extra de cleri. ex co. & inter. mi. Postulastis. Laici violando interdicta, quamquam irregularitatem vel suspensionem non incurrant, cum nec ordinem habeant vel officium: bene tamen aliter punium tur. extra de cleri. excommuni. c. 2. quia ad requisitionem Erclesiae debent regis iudicio exilio condemnari vt ibidendicitur.

Quantum ad decimumnonum, quomodo absoluendi sunt. sciendum, quod suia interdicti improuide lata sine difficultate est relaxanda. extra de offi. or. Grauem. Et de sententia excommunicationis Cum medicinalis. Item si quis pro contumacia vel aliacausa interdicto tenetur astrictus, & offert se ad iustitiamde his pro ꝗb' patitur ipsam sententiam index, supple, qeam tu lit, ne in sententia decedat, eum absoluere poterit. Et si persad versa non absoluatur appellationis obstaculum interponat. recepta cautione, quod iuris pareat aequitati. extra de appel. Qua fronte. Hic tamen aduerte, quod si interdictum multos constringit, & aliqui volut satisfacere, quod non sunt recipiendi: pisi principales sint: quia alij qui non dederunt causam interdicto nec peccauerunt: vnde satisfacere non tenentur: cum tentum pro peccato patiantur alieno. Inno. Quod ex te. ex tra de poe. & re.

Quantum ad vigesimum. s de robore & confirmatione interdicti: sciendum, quod maiores debent sententias interdicti a minoribus latas facere inuiolabi liter obseruari, vsque ad satisfactionem condignam: & non de bent eas absque latorum conscientia relaxare. extra de offi. ord. Cum ab Ecclesiarum. similiter de sententia ex. Rom. vbi dicitur quod maiores uero relaxent sententias interdicti ab inferio ribus latas ipsis omissis: nisi aliud obtineat consuetudo. Io summa nota. quod cum mandatur alicui, quod tales per censu ram Ecclesiasticam compellat, vel compescat: nomine censurae intelligitur excommunicatio, suspensio, & interdictum. extra de ver. sig. Quaerenti. Item nullus praet praetendere consuetudinem, vt li ceat eis pulsatis campanis: apertis ianuis: alta voce tempore generalis interdicti celebrare. extra de consuetu. Cum inter nos. Item actio interdicti violati publica siue populare est, & quilibet admittitur ad eam, sicut dicit Inno. super. c. Cum internos. extra de consuet. Item sufficit quod sententia interdicti publice promulgetur. vt nullum excuset ignorantia: nec oportet quod singulorum auribus inculcetur, vel per literas innotescat. extra de postula. Ad hoc. Item cum supponitur terra alicuius interdicto, interpretatur ius omnem terram tempore latae sententiae illi propter quem fertur adhaerentem inuolui. Ad aeret autem qui iurisditioni suae subest, & adhaeret: qui in crimine fon it eidem: sicut dicit Inno. super illud. c. Ad hoc.

Item. in summa no. quod rum interdicitur locus, nihil aliud est dicere, nisi iter dicere huies ibi habitantes a sacramentis ibi accipiendis & clericos ibi celebrantes: vel quod melius videtur, clerici prohibentur ibi celebrare, & sacramenta conferre: cum locus, tanquam res inanimata nec sacrorum sit nec officiorum susceptibilis. Inno. sup. ca. Tanta, de exces. praelatorum. etiam non solum clerici indigenae: sed etiam alienigenae in loco interdicto celebrare non debenti nisi sint priuilegiati. extra de priui. Quod nonnullis. & vt priui. In alijs autem locis possunt clerici celebrare. Inno. super. c. Cum inter. extra de consus. Quod si sic dicatur Interdicimus talem Ecclesiam credimus irregularitatem incurrere qui ibi celebrant. sed derici vbique poterunt celebrare: & laici vbique audire, nisi aliud fuerit additum. Inno, super c. Tanta. de exces. praela.

Item nota. quod si ex celebratione priuilegiatorum oritur standalum: videlicet. vt templarij semel in anno apertis ia uis celebrant, vel immane esset factum illud propter qnod interdictum positum est, non debent celebrare. Inno. super. c. Quod nonnullis. de priu.

Quid si homines manentes in terra interdicta exeunt de illa, nunquam possint alibi audire diuina. Respundeo. si propter aliquos puniendos, vel alium in eis veluti dominum vel familiam positum sit interdictum: etiam extra terram: non possunt audire officium. si aunt non deliqᷓrunt, nec causam aliquam praestiterunt: quare ter ra interdiceretur: si terra: prouincia: vel villa pro alio delicto interdicta est: tunc secus est. in hoc casu non sunt personae interdictae: vel si sunt: adhuc tamen sunt interdictae: neibi accipiant sacramenta vel audiant diuina. Et ideo bene audient diuina extra terram interdictam: imo & ibi audire possunt apud eos: qui tale habent priuilegium, ꝗquossibet non interdictos possunt admittere ad diuina officia, & sacra tempore generalis interdicti. Ar. pro his de poen. & re. Quod in te. vbi dicitur quod possunt pegrinari, & in pegrinationibus pl. consueuerunt homines intendere diuinis officijs. Item sufficit quod no est a iure prohibitum, q non posiint audire diui- na: quia poenae non sunt extendende: de poe c. poenae. Item videtur quibusdam, quod hoc habet locum vbi interdicta terra: villa: vel prouincia vel Ecclesia. sec' autem si interdicatur aliquis specialiter, vel iterdicatur familia vel domus alicuius, vel populus alicuius ville: quia hec personae intelliguntur interdictae: & ideo nusquam debent diuina officia audire nec sacramenta recipere. Ar. 17. q. 4. si habes. extra de sententia excommunicationis Quod diebus. Inno. super. c. Vt priuilegia. extra de pri. Et hoc est expresse declaratum iure nouo. extra de sententia excommunicationis. c. si sententia. lib. 6. Posset etiam sacerdos proprius cum talibus exire ad locum non interdictum: & eis ibi celebrare de licentia illius loci plebani: nisi esset forte propter scandalum omittendum. Alius etiam quamuis cum in loco non interdicto celebrat, non debet tales excludere: non tamen potest eos ad se trahere, cum non habeat eos subditos vel praebere ecclesiastica sacramenta: posset tamen facere praebere quibus dam de quibus certum esset: quod propter eos non esset positum inter dictum: gratiam in audiendis diuinis etiam sacramentis de licentia vtriusque plebani conferendis, eius videlicet cuius sunt subditi, & eius in cuius ecclesia ista fierent. Ar. extra de vsu pal. Ex tuarum. de parochijs & alijs paro. Vt dominicis. caueat tamen de scandalo. Item introductio mulierum post partum non deberet fieri a sacerdote. Item confessiones audiendae non sunt, nisi forte fieri per modum consilij: quia tria capitula de poenis morientium: videlicetvt illud. extra de spo. non est nobis. de poe. & re. Quod in te. de. sen. excommunicationis Responsio. licet quidam vt Tancre dus & alij velint, quod possint recipi pnice sanorum, quorum opinio em confirmata iure nouo: vt dictum est. sup.

Quid si inter excommunicatos vel non interdictos admissos ad officium priuilegiatorum sunt literati: non priuilegiate nec interdicti, siue clerici, siue laici, nunquid cum eis poterunt in suo officio dicere vel cebrare? Respondeo quod non: quia cum virtus interdicti hoc habeat: quod non inter dicti in loco interdicto celebrare non possint per fe: vt dictum est: non videmus qua ratione possint cum aliis cantare vel legere in suo officio: quia nec sacerdos celebrare, nec diaconus etiam legere & audire: quia etiam sine eis possunt in Ecclesia orare. & hoc habet locum in his priuilegiatis, qui habent priuilegium. quod in terris interdictis celebrent. secus autem videtur in templarijs & hospitilarijs, qui priuilegiati sunt non tantum vt ipsi celebrent: sed indiffinite & personaliter eis concessum est, vt semel in aduentu eorum celebrent diuina: non per eos tantum: sed per quos tunque: & tunc omnes recipi possumt: nisi sint excommunicati vel interdicti vt dictum est. Inno. super.. Vt priuilegia. extra de priui. Laici enim qui habeur priuilegium, quod tempor interdicti possint audire diuina non gaudebunt illo si cau sam dederunt interdicto vel aliquid fraudis ingesserint. Priuilegium autem praedictum est reuocatum per decretalem AlmaItem si propter aliquorum instantiam positum est interdictum: illi cum alijs licet pro ipsis positum non sit, illud obseruare debent ne de aliorum fletu ipsi ridere videatur. extra de priu. Peristis. Item si interdicitur terra alicuius: ripse post latam sententiam emit terram non interdictam, illa non sortitur conditionem terrae interdictae: nisi lator sententiae voluerit intendere tam de terra quam habuit: quam de terra: quam habiturus esset. sed sivendat terram suam interdictam quamuis transeat dominium, inhaeret tamen onus sententiae loco vel loci populo: donec relaxetur. Argu. Ad hoc extra de postu. ad hoc.

Ad argumen. in oppositum patet solutio ex dictis. Quando haeclauesdantur, & quibus.