Quaestio 1

DISTINCTIO. 45. QVAESTIO. I.

CIrca quadragesimamquintam Distintt. quaeruntur Atria. Primo, vtrum sufragia viuorum prosint defunctis. sccundo, vtrum soffragia facta pro aliquo, sibi soli valcant. Tertio, de receptacutis animarum.

De diuersis animarum receptaculis.

Ihom. 4. Distinttio. 45. Quaest. 2. per totam.

QVANTVM ad primum quaeritur vtrum suffragia viuorum prosint defunctis. Et arguitur quod non qa mala facta per viuos in nullo nocent defunctis. ergo bona facta per eos non prosunt defunctis. consequentia de se videtur manifesta: sed antecedens probatur per illud Ezechielis. 18. Filius non portabit iniquitatem patris: nec pater, supple mortuus, portabit iniquitatem filij supple viui. &c.

Contra est quod dicitur. 1. Machab. 12. sancta ergo & salubris est cogitatio pro defunctis exorare, vt a peccatis soluantur: sed non esset salubris nisi eis prodesset aliquid, ergo. &c.

Respondeo hic sunt tria videnda de suffragiis. Primo, per quos facta prosint. secundo, quibus prosint. Tertio, quae susfragia prosint.

Quantum ad primum sunt quinque conclusiones.

Prima, quod per vnum viuum facta prosint alteri viuo propter charitatis vnionem, sed sic prodest bonum factum alij bono secundum illud, sanctorum communionem: & particeps ego sum: quia vna est omnium fidelium vniuersalis ecclesia charitate coniuncta, quae est societas & amicitia spiritualis: vnde sicut quando est contracta & societas omnium bonorum inter aliquos quicquid vnus lucratur omnibus est commune, sic est hic spiritualiter, non autem peccatori qui non est de corpore Christi: sed membrum diaboli: quia non est communio Christi ad Belial: vnde existens in peccato mortali etiam non excommunicatus: non est particeps alicuius boni quod fit in ecclesia per vnionem: cum sit membrum praecisum a corpore quod non recipit influentiam ab anima. secundo, prosunt ex suffragantis intentio ne: vnde sicut seruus communis plus acquirit domino cui nominatim stipulaturquam aliis: quia obligatio illi quaeritur in solidum, similiter si iussu domini vnius vel ex re ipsius seruus communis acquirat, illi specialiter ac quiritur, sic est in proposito. Non solum enim papa: sed quilibet debet se reputare seruum seruorum Dei sicut scribit Rabanus secundo prologo Machab. vnde illi spe cialiter prodest cui intendit etiam peccatori quem ita potest intendere sicut iustum, sed non per modum meri ti, secundum illud: Ne forte non fufficiat nobis & vobis, quia nullus potest alteri mereri primam gratiam nisi Christus vt patet in paruulis baptizatis. Vnde in Ezcchiel. si fuerintcoram me Noe, Daniel, & Iob, animas filiorum non liberabunt: sicut alteri stipulari nemo potest nisi qui eius iuri subiectus est, vel pater filio vel econuerso: vnde Christus meretur nobis sicut filiis: & vnus bonus aliis sicut seruus dominis: sed malis sicut extraneis nisi merito. congrul forte per modum impetrationis sic: quia nisi stephanus orasset Paulos saluatus non fuisset vt dicit Augustinus. Et de Carolo magno audita est vox, Egidij merito Caroli peccata dimitto. Et sic prodest recipi ad bene ficia in speciali alicuius hominis vel multitudinis siue sic receptus sit peccator: quia tunc fit particeps propter in tentionem qui non erat propter vnionem, siue sit lustus: quia plus fit quam prius.

secunda conclusio est, quomodo suffragium viui prosit mortuo. Primo quidem propter charitatis vnionem: quia charitas nunquam excidit licet amicitia politica pereat secundum philoso. & sic omnia bona bonorum prosunt mortuis etiam si fiant pro viuis: sicut missa. de celebra. missa. caprae. 2. vbi dicitur de eadem die missam audiant pro salute viuorum & defunctorum. secundo propter intentionem: quia viuunt in memoriis viuorum: & sic omnes missae eis prosunt in quibus est vnum Memento pro mortuis. Non sic autem alia bona in quibus non fertur intentio ad defun ctos. Nec obstat, beati mortui qui in domino moriuntur: quia illi in quibus princeps huius mundi tempore exitus non ha bet quicquam nec culpam nec poenam, sicut beatus Martinus, statim sunt beati in re nec egent suffragiis: qui vero sic in domino moriuntur quod superaedificauerunt lignum, fenum, & stipu lam, saluabuntur quasi per ignem: & beati non in re sed in spe, sicut etiam omni tempore preciosa est in conspectu domini mors iustorum, etiam ante apertionem coeli in spe non in re.

Tertia conclusio est, an suffragia facta per ma los prosint, prosunt autem primo, ex opere operato vt missa mali tantum quantum boni sicut & baptismus. sed sic nihil prodest nisi sacramentum nouae legis vel aliquid sacramentale: vt aqua benedicta & exorcismus, non autem ora tio, ieiunium & eleemosyna: secundo, ex opere operante vni uersalis ecclesiae cuius minister est peccator, dicit vigilias pro mortuis: nec solum vigiliae curati prosunt parochianis suis quorum est publica persona, sed etiam extraneis respectu quorum est priuata persona, quia est minister non solum huius particularis ecclesiae, sed etiam vniuersalis cuius omnes boni sunt membra. Tertio, ex opere operante eius qui rogat vel mandat pro se fieri, sicut bonus dominus per malum seruum faciendo eleemosyna meretur & satisfacit: quia qui per alium facit per seipsum facere videtur: sicut Christ' per malos ministros benedicit & baptizat: & sic suffragia a defunctis mandata vel petita per malos exhibita cis prosunt. Nec obstat quod malus non potest satisfacere pro alio, quia verum est pricipaliter, sed instrumentaliter sic. Quarto, ex opere operante alterius mandatis puta executoris vel alterius propter eandem rationem, sicut papa mam dat fieri solemnes vigilias pro defuncto summo pontifice de elec. Vbi maius. lib. vj. potest etiam quis subdito pro se & aliis orationes iniungere, & etiam confessor poeniten ti quod pro se oret. Quinto, ex opere operante ministri: quia ipse operatur aliquo modo. vnde si praelatus malus iniungat bono subdito dicere psalterium pro aliquo viuo vel mortuo, & bonus subditus dicat aliis non dicturus intendens pro illo dicere in speciali pro quo sibi iniunctum est, vel pro quo iniungens intendit prodest illi & si non ex intentione mandantis tamen mandatarij. si autem subditus diceret non intendens dicere pro aliquo nisi pro se ipso ad expletionem obedientiae, tunc non prodesset extraneo illo pro quo iniungens intendebat nec exprimebat, nec ex intentione mandantis qui indignus est, nec mand atarij qui hoc non intendit: sed solum propter cha ritatis vnionem cum exequente.

Alias autem generaliter non valent suffragia per malos: quia cum is qui displicet ad intercedendum mittitur, irati animus ad deterio ra prouocatur, quod verum est per modum vnionis: quia vnitus non est: nec per modum meriti, sed quandoque per modum impetrationis prosunt: quia oratio peccatoris quandoque est imperatoria pro se & pro aliis: vt patet in miraculis quae quandoque per ipsos fiunt ad conuersionem infidelium, sicut Iudas cum aliis apostolis sanabat infirmos. sed plus va let suffragium boni bono, quia omnibus modis post modum plus boni malo: quia per modum frequentis impetrationis, quia voluntatem timentium se faciet etiam pro indignis. Tertio, mali pro bono: Quarto, mali pro malo, sed non tantum nec tam frequenter: quia Deus peccatores non exaudit, sic. scilicet sicut iustos. &c.

Quarta conclusio est, an suffragia prosint facienti. Et quidem ad merendum si sit in charitate non minus prosunt quam si pro se fie rent secundum illud, Oratio mea in sinu meo conuertetur: & quandoque plus meretur homo celebrando pro alio quam pro se, quia maiori feruore charitatis accensus videtur: qui scintillas emittit ad alios & maxime ad inimicos. Dominus enim conuersus est ad poenitentiam Iob cum oraret pro amicis suis. secundo, prodest ad satisfaciendum directe. quando ille pro quo fit aut non indiget, vt quia saluat nos: aut capax non est: vt quia damnatus, quando faciens est talis intentionis in habitu, quod pro se faceret si crederet non proficere illi pro quo intendit. Vnde Matth. x. Et si quidem fuerit ibi filius pacis residebit super illum pax vestra: sinautem ad vos conuertetur. Tertio, indirecte per illum cui suffragium praestatur qui tenetur orare pro faciente suffragium, alias esset ingratus non reddens antidota: & sic est melius orare pro mortuis quam pro viuis: quia mortui quando erunt in paradiso sciunt illos qui pro eis orauerunt, & pro eis orabunt etiam si suffragantes pro pter peccatum suum nihil profuerunt, quia amicitia consi derat affectum plus quam effectum, & sunt in charitate perfecta per quam oratio eorum expressa exauditur. Viuus au tem pro quo suffragium facio forte ignorat: & sic non ora bit pro me. Item forte est peccator, & sic parum valebis mihi oratio sua: aut si est iustus non tamen in via semper ad nutum exauditur. Quarto, non prodest ad satistacien dum directe: vt si est mihi iniunctum vnum psalterium & tibi aliud, dicendo pro te vnum adhuc sum obligatus pro me ad vnum: sicut si debemus ego & tu, quilibet. x. titio, soluendo pro te maneo obligatus pro me.

Quinta conclusio est: an obsit defuncto si omittant suffragia abeo mandata. Et quidem nihil quo ad meritum quod totum in hac vita comparatur respectu cuius bona voluntas pro facto reputatur. secundo, nec quo ad poenae intensionem: quia illa cum anima egreditur, sic sibi taxatur quod nec auget nec minuitur. tertio, nec quo ad perpetuationem. si enim aliquis sit in carcere pro debito quod alij soluendum commisit, alio non soluente perpetuo ibi tenebitur nisi perse soluat: sed si per se manendo in carcere solueret solutione peracta etiam procuratore non soluente ea facta liberaretur: & sic est hic. sed si quis mandat solui fore facta & non soluantur: si fuit in mora soluendi in vita & non poenituit, damnatur retinendo opus mercenarij vsque mane. si autem non fuit in mora vel poenituit: tunc non damnabitur sed stabit in purgatorio minus per hoc quod solui mandauit, quam si per obliuionem venialem nec soluissets solui mandasset. quarto nocet si quod potuit soluere in vita, vel cito post mortem mandauit solui tardius. Vnde meliusfaciunt qui in vita soluunt testamentum suum, vel antequam bona ad haeredes perueniant: quia modicum in vita suffragij plus valet quam multa post mortem, postquam quanto citius tanto melius. quinto, nocet sola negligentia procuratoris ad hoc vt diutius ibi moretur: quia nec ex opere operato quod non est: nec ex opere operante executorum liberatur: sicut dominus potest excommunicari iuste quando citatus misit procuratorem qui non comparuit, cum sit contumacia vera vel praesumpta ex quo citatus nec per se nec per alium comparuit. sed quando procurator diem accepit & ipse citatus est & non dominus licet nomine domini: propter eius contumaciam dominus excommunicari non debet, cum non sit contumax ipse qui citatus non est, licet fuerit negligens eligendo talem: quia pro negligentia siue contumacia non debet quis excommunicari: sed iste mortuus est obligatus per se: vnde si non soluat per se vel per alium detinebitur quousque soluerit perseipsum.

Quantum ad secudum quibus prosint, sunt etiam quinque conclusiones. Prima, quod suffragia non prosunt illis qui fuerunt, sunt, vel erunt in limbo puerorum: quia non sunt in statu sicut nec damnati: vnde nec passio Christi illis profuit.

secuda conclusio, quod non proderant ante mortem Christi illis qui erant in limbo patrum, nec ad merendum: quia nullus mortuus est in statu merendi sicut nec angelus, nec ad satista ciendum: quia non habebant satisfacere nisi pro debito naturae quod solus Christus potuit soluere.

Tertia conclusio est, quod non prosunt illis qui sunt in coelo per mo dum indigentiae quo ad praemium essentiale. Vnde de cele. mis. Cum Marthae: dicitur mutata secreta Leonis papae in qua dicebatur, animae Leonis haec prosit oblatio, & dicitur vt intercessionem Leonis haec nobis prosit oblatio: quia iniuriam facit maryri qui orat pro marture: prodest tamen eis ad gaudium accidentale: quia gaudium est in coelis super vno peccatore. &c. Crescit autem, quia de pluribus sed non maius: vnde si certum est aliquem esse in coelo, infidelitas est orare pro eo.

Potest autem esse certum primo per Biblia vt de quibus scriptum est, sicut de apostolis praeter filium perditionis: & de patribus veteris testamenti. Vnde male dixit qui dicebat quod nolebat esse vbi est Petrus: quia vbi credebat esse Petrum non debet haesi tare Christianus. secundo, quia pro fide sustinuit martyrium licet ante peccauerit vt Cyprianus: quia falce martyrij omnia creduntur purgata. Tertio, si post baptismum statim decedebat paruulus, & tunc si missa dicatur debet esse oratio pro omnibus defunctis, vel pro Iliis non pro illo. Nam si maior infante orari potest, Eum etiam quarto dialog. dicat Gregorius damnatum puerum nec dum quinquemnem. si etiam adultus statim moritur post Baptisinum orari potest: quia forte non poenituit nisi de mortalibus & sic pro venialibus indiget suffragiis. Quarto si est canonizatus: quia sacrilegij instar est dubitare vtrum dignus sit quem elegerit Imperator: licet enim ecclesia erretiudicando hunc esse virum & illam vxorem: non tamen propter hoc in sacramento matrimonij. sed hic cum cultus religionis sit pro fessio quaedam fidei nostrae, si ecclesia erraret canonizando sanctum quem indicit colendum vniue rsaliter ecclesiae, videretur error in contingentibus fidem. ideo. &c. Quod autem dicitur multorum corpora venerantur in terris quorum animae sunt in inferno: de non canonizatis intelligitur, sicut de latrone beati Martini: sed in priuato licet venerari nondum canonizatum.

Quarta couclusio est, quod suffragia nullo modo pro sunt illis qui sunt in inferno damnatorum, quia in inferno nulla estredemptio. Vnde de quibus est certum non est orandum sicut nec pro daemonibus. Reputatur autem certum de haereticis & paganis. Exemplum in Luca de fratribus orantibus ad sepulchrum poetae quod scirent meliorem & peiorem versum quem ille vnquam fecisset: & audita est vox primo de peiore, Omne iuuans statuit Iuppiter esse piu. secundo de meliore. Est virtus placitis abstinuisse bonis. Cum autem pro ipso Cuidio vellent orare: auditus est tertius versus, Nolo Pater noster, carpe viator iter: quasi dicat damnato mihi non pro desset. Vnde Gregorius punitus est pro Traiano: secundo, de Iudaeis: vnde transiens per coemeterium corum non debet dicere pro eis Pater noster. Tertio, de Christia nis non sic potest esse certum. vnde quamuis peccatum sit manifestum & non poenitentia: potest orari pro eis in secreto, & debent reddi suffragia siue se occiderint, siue in bello iniusto, duello, vel torneamento mortuus sit aut cum meretrice. vnde Augustinus pro omnibus regeneratis debet fieri oratio: sed non publice propter scandalum. Exemplum de monacho proprietario Gregorij. Et similiter pro suspensis & iuste damnatis: quia etiam latro in morte poenituit. sed si inueniatur mortuus subi to qui prius fuit bonae vitae in publico oratio pro eo fie ri debet: quia iustus si morte praeocupatus fuerit. &c.

Quinta conclusio est, quod prosint suffragia omnibus & solis qui sunt in purgatorio: qui possunt per alios satistacere: qui non possunt per scipsos, sicut patet per multa exempla, quarto dialog.

Quantum ad tertium quae scilicet suffragia prosint sunt septem conclu siones. primae quatuor fundantur super decretum Gregorij. Animae defunctorum quatuor soluuntur modis. &c.

Prima igitur conclusio est, quod animae defunctorum soluuntur precibus sacerdotum. i. missis, quia inter omnia plus valet sacrificium mediatoris & sanguinis agni ad educendum de carcere Aegvpti: siue fiat de mortuis siue pro mortuis propter deuotionem & intercessionem, quia est ibi duplex memento. vnde de cele. missa. cap. 3. missa de eadem die pro salute viuorum & defunctorum. Vnde omnis missa vtrisque prodest non solum propter charitatis vnionem, sicut & caetera bona: sed etiam propter intentionem quam celebrus missam debet habere ad vtrosque: sed principaliter ad eos quos vult potest dirigere-

secunda conclusio est, quod animae defunctorum soluuntur precibus sanctorum non solum in patria qui orant pro sociis suis, non sicut pincerna qui succedentibus prosperis oblitus fuit interpretis: sed etiam precibus. iustorum viatorum & precipue oratione dominica Pater noster. Nam aduocatus noster, factusest iudex noster cui esset opprobrium venire contra factum suum, infringere vel cassare libellum quem formauit & edidit: vnde in coemeterio debet dici. Item psalterium quod est oratio etiam spiritussancti qui postulat pro nobis gemitibus inenarrabilibus. Vnde nec orationes Anselmi: nec quaecunque aliae sunt ita deuotae. Tertio, vigiliae ab ecclesia institutae, sicut plus valet aqua per eam benedicta quam aliter.

Tertia conclusio est, quod animae de functorum soluuntur elcemosynis charorum: quia eleemosyna a morte liberat, & facit inuenire vitam aeternam quia etiam includit orationem & iciunium ad quae tenetur eleemosynam recipiens. Exemplum in vitis patrum quem sine intermissione orat eleemosynarius magis quam anachorita. &c.

Quarta conclusio est, quod animae de functorum soluuntur ieiuniis, & quibuscunque afflictionibus corporalibus: sicut beatus dominicus cathena vnam disciplinam accipiebat pro illis qui sunt in purgatorio.

Quinta conclusio est, quod animae defunctorum liberantur indulgentiis praelatorum. sic enim praelatus potest dispensare thesaurum ecclesiae, sicut priuatus bona propria: vnde sicut bona mea possum communicare indiferenter viuo & mortuo, sic praelatus merita sanctorum & supererogationes eorum: dum tamen illud pro quo mortuo datur fiat a viuo.

sexta conclusio est, quod sepultura prodest viuis & defunctis. Tumulatio enim funeris & pompa exequiarum prodest viuis tripliciter. Primo, ne offendantur visu vel olfactu cadauerum. secundo, ad fidem resurrectionis astruendam: propter quod non sunt aues tumulandae, sed proiiciendae, nisi propter vitandum foetorem terra cooperiantur, sic & omnia cadauera possent sepeliri etiam iumentorum: quod tamen non palam propter scandalum faciendum est. Et quia omnes homines etiam mali ad resurrectionem pertinent: omnes sepeliendi sunt, cum hoc sit officium humanitatis & pietatis quod omni homini est exhibendum. Vnde excommunicati & quicunque quibus sepultura est interdicta, non minus sunt sepeliendi quam Iudaei vel pagani: & sic esset aliquod coemeterium pro talibus non esset prohibendum magis quam coemeterium Iudaeorum. si enim excommunicato est in necessitate eleemosyna facienda, in extrema necessitate sepulturae eleemosyna non est neganda: sed solum terra benedicta, oblatio & similia. Tertio, prodest ad solatium. Mortuo vero prodest inquantum de cera, oleo, oblationibus, & sericis cedit in honorem Dei & vtilitatem pauperum vel ministrorum: vt si de panno serico fiat altaris paramentum, vel ecclesiae ornamentum vel in pecuniam redactum detur pauperibus. Quod autem equus phaleratus, homo ornatus ad ostentationem & pompam solum offeratur nec redimatur nec largiatur, mendacium est & non prodest.

septima conclusio est, de loco sepulturae: quia locus etiam prodest vt vel sanctus magis oret vel illi de loco. Vnde patres nolebant sepeliri cum Christo vt resurgerent cum Christo.

Ad argumentum in oppositum est dicendum, quod non est simile de malis viuorum & de bonis: quia auferre alicui quod sibi debetur repugnat iustitiae, sed dare alicui quod sibi non debetur non est iustitiae contrarium, sed est liberalitatis: & virtus non contrariatur virtuti: & ideo si quis puniretur pro peccato alterius nolens auferetur sibi aliquid debitum, cum pu nitio sit ablatio alicuius conuenientis: & sic esset iniustum: sed quando confertur ei aliquid, ex facto alterius fit ei gratia: propter quod primum non est apud Deum qui nihil iuiuste agit, sed secundum in quantum gratiose acceptat orationem viui pro mortuo vel satistactionem.