Librum IV, Distinctio 1, Pars 2, Quaestio 1

Fit tamen inter illa, etcetera, 2a pars principalis istius distinctionis prime, in qua Magister postquam determinauit in generali de sacramentis Noue Legis et Veteris legis. Nunc determinat modo in speciali de vno sacramento Veteris Legis, scilicet de circumcisione que fuit inter cetera principalius et fuit sacramentis Noue Legis similius.

Et circa haec quaeritur (in mg.: primo) vtrum circumcisio fuerit in remedium originalis peccati tempore legis naturae congrue instituta ;

et arguitur primo quod non fuerit congrue data et instituta tempore legis naturae, quia dicit Damascenus quod circumcisio est signum determinans Israhel a gentibus: quod populus Israhel suscepit Legem Veterem scriptam, igitur non debuit dari ante tempus Legis.

Item praeceptum de circumcisione non fuit praeceptum naturae, sed fuit praeceptum positum; igitur non debuit dari tempore legis naturae, sed tempore Legis scripte.

3° arguitur et specialiter quod non est congrue datum in remedium originalis, quia sapientis est aliquod facere quanto breuius potest, sed per fidem et sacramenta legis naturae, ut oblaciones, sacrifitia, etcetera purgabatur originale, sufficienter et faciliter. Igitur fuit superfluum, ymo videtur nociuum fuisse instituere circumcisionem multo difficiliorem.

Quarto originale non est a paruulo contractum ex propria voluntate, igitur non debetur sibi pena sensibilis nec expiacio per satisfactionem, igitur etcetera; sed circumcisio habet penam sensibilem, igitur non fuit congruum remedium contra originale peccatum.

In oppositum est Magister in littera qui dicit quod primo data est Abrahe et ille fuit tempore legis naturae et data est in remedium originalis et quia hoc totum factum est a Deo, qui non scit nisi congrue agere in actis.

Notandum est primo quod circumcisio tempore Veteris Legis fuit in masculo amputatio pellicule quae est in interiori parte membri generationis, et fuit sacramentum Veteris Legis: fuit enim res sensibilibus, quia perceptibilis tactu et visu et fuit a Deo instituta ad significandum aqua sacra, ut dicetur igitur, etcetera.

Secundo notandum quod omnes paruuli qui communi modo nascuntur in ipsa sua natiuitate, etiam in vtero, hoc est in ipsa conceptione, cum anima corpori infunditur contrahunt regulariter peccatum originale, ut probet et docet Magister 2° distinctione 30a. Propter quod inde ecclesiasticis dogmatibus dicitur, firmissime tenetur: nullatenus dubites omnem hominem qui per concubitum viri et mulieris concipitur cum originali peccato nasci impietati subditum, montique subiectum et propter hoc natura nec nasci filium a qua nullus liberatur, nec per fidem mediatoris Dei et hominum.

Tertio notandum quod paruuli qui decedunt in illo originali solo ita quod non habuerunt adhuc actualia peccata dampnabuntur pro originali, quia carent et perpetuo carebunt gratia sine qua nemo saluatur, verum quando in solo originali decedunt, tunc solum habebunt penam dampni que est carencia visionis diuinae et carentia beatitudinis eterne: propter hoc enim, quod nullam experti sunt delectationem in peccatis actualibus, tamen nulla talia habuerint, nullam experirentur penam sensus. Ita docet Magister in 2° distinctione 32a et doctores ibidem communiter. Et quia puer antequam haberet vsum racionis non potuit se ad gratiam praeparare per quam liberaretur ab originali et ideo, ne omnino sine remedio remaneret, oportuit instituere aliquod sacramentum quod in virtute passionis Christi et fidei eius huiusmodi peccatum originale tolleret, et questio quaeritur de illo saltem quo ad certum tempus.

Conclusio prima: circumcisio fuit a Deo instituta in remedium contra originale peccatum: patet per beatum Augustinum et per venerabilem Bedam, prout Magister allegat eos in textu.

Secunda conclusio: congrue post legis naturae sacramenta fuit circumcisio in peccati originalis remedium instituta. Patet conclusio primo ex hoc, quod per successionem temporum creuit fides de persona reparatoris uenturi in mundum; creuit quidem quo ad articulorum explicacionem igitur congruum fuit, quod sit etiam cresceret et multiplicaretur distinctio signorum sacramentalium per circumcisionis institucionem. Antedecens patet quia ante tempus Abrahe fuit fides de reparatore uenturo, sed non fuit adhuc explicatum in Scriptura de quo nasciturus esset. Sed tempore Abrahe fuit hoc primo explicatum cum fuit sibi dictum - Genesis 22° et Ecclesiastici 18° - "IN SEMINE TUO BENEDICENTUR OMNES TRIBUS TERRE." Secundo patet conclusio ex hoc, quod circumcisio multas habet vtilitates quas praecedentia sacramenta non habuerunt, propter hoc congruum fuit eam institui post sacramenta praecedentia.

Prima enim eius vtilitas fuit quod ipsa erat tunc efficax remedium contra originale peccatum et conferebat gratiam ratione operis operati, quod praecedentia sacramenta non fecerunt ut praeuius fuerat declaratum.

Secunda vtilitas et praerogatiua circumcisionis supra sacramenta priora fuit, quod expressius significabat et plures effectus gratuitos quam priora sacramenta, scilicet legis nature.

Primo enim expresse significabat oblacionem originalis quo ad 4or.

Primo quanto ad membrum generationis per quam generationem originalem transfunditur, quia sicut in circumcisione aufertur praeputium a membro generationis, sic per ipsam circumcisionem auferebatur interius originale ab anima quod per generationem transfusum est – 2° quantum ad signaturam praepucy circularem, per quam significatur circulus qui est in processu originalis perfectionis secundum quam persona, scilicet Ade, infecit et corrumpit naturam. Et natura corrupta inficit semper in posteris personam. Tertio quantum ad penam quae erat in circumcisione, quia originale contrahitur per delectationem; fuit congruum ut eius delecio significaretur per contrariam penam. Quarto, quantum ad sangwinis effusionem que fuit in circumcisione, per quam passio Christi significabatur, que fuit causa ablationis originalis et quantum ad istam causam et vtilitatem diffinitur circumcisio, quod est signaculum curationis a peccato originali.

Secundo habuit circumcisio significationem institutam et moralem que erat signum castitatis seruande, et omnes mundicie non solum actum remouendo, sed inmundas cogitationes et desideria praua. Sicut pellicula que in circumcisione auferebatur est quasi superfluum in carne, ita debemus circumcidere cor auferendo huiusmodi cogitationes prauas, etcetera, non solum superfluas, sed et nociuas.

3° habuit significationem allegoricam in quantum significabat purgationem plenam per Christum futuram.

Quarto habuit significacionem quasi anagogicam in quantum significabat depositionem mortalitatis et omnes defectus et corruptiones carnis et sangwis in resurrectione.

3a vtilitas circumcisionis fuit distinctio populi, tunc fideles ab infidelibus. Et quantum ad hanc vtilitatem diffinit Damascenus circumcisionem sic: e st signum determinans Israhel a gentibus cum quibus conuersabatur determinans, id est distingwens .

3a conclusio. Quamuis circumcisio fuerit instituta tempore legis nature principaliter, tamen pertinebat ad tempus legis scripte.

Prima pars patet quia primo fuit data Abrahe, ut patuit Genesis 11° et ille fuit tempore legis naturae, quia ante Legem scriptam circa quadringentos annos. Et fuit congruum ut suo tempore et sibi primo daretur, quia - ut dicit Sanctua Thomas - circa tempora Abrahe humanum genus usque ad profundissimum peccatorum venerat, scilicet ad infidelitatem, ad ydolatriam et ad turpissimum vitium contra naturam, et tunc temporis conueniebat primo manifestam fieri promissionem de semine nascituro, in quo omnes gentes benedicerentur et a peccatis mundarentur, propter quod tunc illud fuit Abrahe promissum, ut patet Genesis 22° vbi Dominus dixit ad Abraham: "BENEDICENTUR IN SEMINE TUO OMNES GENTES," id est in Christo ex tua progenie nascituro benedicentur omnes gentes. Tunc etiam oportebat in seruatione hominibus aliquod exitum fidei proponi contra infidelitatem et oportuit dare aliqua signa castitatis contra corruptissimam concupiscentiam que tunc valde regnabat. Et ideo Abrahe primo data fuit circumcisio in signum patentis, ut ei ex quo nasciturus fuerat Christus Dominus peccatorum destructor, et fuit sibi data in signum fidei et distinctionis fidelium illius temporis ab infidelibus, et fuit data in signum castitatis et mundicie. Et dicit Magister et eis Bonauentura, quod fuit data Abrahe propter hoc, ut ipse per obedientiam mandati placeret Deo cui per inobedienciam displicuit Adam. Et fuit data sibi in signum magne fidei sue, quia ipse primus fuit qui propter fidem et Dei cultum reliquit patriam suam et credidit promissionem Dei, scilicet quod habiturus esset Filium in quo benedicentur omnes gentes. Et fuit etiam data sibi propter hoc, ut ille populus qui ab eo secundum carnem descensurus fuerat, scilicet Israheliticus, per hoc signaculum distingweretur in carne et in fide ab alys, quia in illo populo praepucie tollendus fuerat Deus et de illo nasciturus fuerat Christus.

Secunda pars conclusionis probatur quia, licet fuerit data ante tempus legis scripte, tamen ipsa fuit praeparatio quedam ad legem scriptam quia fuit propter hoc data, ut per eam populus fidelis vniretur et ab infidelibus distingweretur, ut sit ab alys distinctus et ad invicem unitus susciperet legem scriptam ipsam. Etiam circumcisio fuit per totum tempus legis scripte obseruata, et cum lege terminata igitur iterum plus pertinuit ad tempus legis scripte quam ad legem naturae. Ex hys patet quod quaestio est vera.

Ad argumenta ante opposita ad primum dicitur quod ex quo populum Israhel qui suscepturus fuit Legem debuit circumcisio distingwere a gentibus. Fuit congruum ut circumcisio per quam distingweretur daretur eidem antequam daretur Lex, ut sic per eam advnaretur populus qui erat Legem suscepturus. Lex enim scripta non debuit dari diuinitus nec populo prius fideli, et ideo oportuit populum fidelem prius congregari et ab alys distingwi quam Lex diuinitus daretur. Non poterat autem populus fidelis sic advnari et ab alys sic distingwi nec per aliquod signum et hoc fuit circumcisio igitur, etcetera. Ad secundum necessarie communia, quia circumcisio debuit praeparare fideles et advnare ad Legem suscipiendum, et ideo debuit ante Legem dari.

Ad 3m dicitur quod licet sacramenta Legis necessarie fuerint faciliora, tamen circumcisio fuit vtilior: habuit enim multas utilitates, de quibus dictum est quas non habuerunt sacramenta Legis nouae, et ideo post illam et longum eorum vsum institui debuit.

Ad quartum dicitur quod pena illa non fuit ad satisfactionem, sed tantum ad emundationem. Diceret aliquis ex quo dictum est in prima conclusione quod circumcisio sit data in remedium contra originale peccatum ita quod, sicut baptismus nunc mundat ab originali, ita tunc circumcisio mundabat circumcisum ab originali. Quare ergo Christus circumcidi voluit, ut legitur Luce 2° cum tamen circumcisione non indiguerit eo, quod originale nullo modo traxit sicut aly, sed ex virgine contemptus fuit et natus ? Item inter praecepta Veteris Legis praeceptum de obseruatione sabbati fuit propinquius praeceptus moralibus quam praeceptum de circumcisione, inter que etiam enumeratur quia ponitur inter praecepta Decalogi. Et tamen Christus illud non semper seruauit secundum morem Iudeorum, vnde Iudei dicebant de eo Iohannis 9°: "NON EST HIC HOMO A DEO, QUI SABBATUM NON CUSTODIT." Igitur nec debuit seruare praeceptum de circumcisione. Responditur quod Christus Dominus noster non indiguit circumcisione nec ad eam suscipiendum fuerat obligatus. Patet quia ipsa fuit remedium contra peccatum originale, Dominus autem non contraxit originale quia in gratia conceptus fuit, et sic in primo instanti creacionis animae sue humane ipsa tam plena fuit gratia, quod eis gracia scilicet augeri non potuit, nec ipsa anima melior fieri, ut docet Magister in tertio distinctione 18a. Sed cum gratia nullum potest stare peccatum mortale aut originale, igitur manifestum est quod non contraxit originale, igitur nec indiguit circumcisionem. Item peccatum originale est secundum Anshelmum carentia iustitie originalis cum debito habendi eam. Christus autem non fuit debito iusticie originalis cum non descendit ab Adam per viam propagacionis et modo naturali consweto, sed natus est ex virgine, igitur non indiguit circumcisione nec ad eam obligatus fuit. Quamuis autem Christus non indiguerit circumcisione, voluit tamen sponte circumcidi propter multas causas quas enumerant doctores. Hic est Sanctus Thomas in tertia parte Summe quaestione 37a et Nicolaus de Lira Luce 2° super isto texto Ewangely: "POSTQUAM CONSUMATI SUNT DIES OCTO UT CIRCUMCIDERETUR PUER," etcetera.

Prima causa fuit ut probaret ueritatem humane naturae assumpte: sciuit enim Dominus, sicut omnia scit, quod uenturi essent homines peruersi in mundum qui dicturi essent quod Christus Dominus non habuit verum corpus, sed fantasticum tantum ut fuerunt Manichei et etiam homines aly qui essent dicturi quod, licet haberet verum corpus, non tamen humanum corpus sicut et nos, sed haberet corpus celeste quod eis secum de celo attulisset, ut Valentinus et sui sequaces. Vt ergo Dominus suos fideles contra hos errores incantaret voluit circumcidi, ut ex hoc noscerent in eo veritatem humane naturae ex carne et sanguine, sicut in alio homine.

Secunda causa fuit ut per hoc circumcisionem approbaret et eam tunc institutam a Deo fuisse, sicut et totam Veterem Legem: sciuit enim Dominus uenturos in mundum peruersos homines qui circumcisionem et totam Veterem Legem non reciperent et dicerent eam non a Deo, sed a quodam principe malorum et Deo tenebrarum instituta, ut fuit Manicheus et discipulus eius Faustus et eorum complices. Voluit ergo Dominus circumcidi ut per hoc ostenderet non a Deo tenebrarum, sed a Deo vero circumcisionem sicut et totam Legem institutam; alias utique non subisset circumcisionem et alia Legis onera si a Deo malorum, ut haeretici dixerunt, Lex fuisset instituta.

Tertia causa ut per hoc ostenderet se fore dignetur Abrahe cui, ut dictum est, primo fuit datum praeceptum de circumcisione et fuit promissum quod de semine suo benedicentur omnes gentes .

Quarta causa ut per hoc Iudeis excusacionem tolleret Eum non recipiendi si non fuisset circumcisus: dixissent perfidi Iudei quod ideo non reciperent Eum ut Messiam, quia esset ethnicus et gentilis incircumcisus, messias vero esset futurus sanctus nasciturus de gente Iudeorum et de progenie Dauid. Vt ergo eis omnem huiusmodi excusacionem tolleret voluit circumcidi.

Quinta causa ut per hoc nobis suo exemplo virtutem obedientie commendaret, cum scilicet in se seruaret praeceptum Legis cui tamen non erat ascriptus. Cogitate, si Dei filius obediuit praecepto cuius non fuit debitor, quam dignum est et debitum est nos homines prompta voluntate obedire Dei praeceptis, et propter Deum praeceptis superiorum nostrorum hanc obedientiam etiam alibi nobis in seipso ostendit, cum Marie matri eius et Joseph patri putatiuo minoribus et inferioribus se ymo creaturis suis subditus fuit, ut dicitur Luce 2°.

Sexta causa ut qui in similitudinem carnis peccati venerat remedium quo caro peccati in alys mundari consweuerat non renueret. Christus uenit in similitudinem carnis peccati quia assumpsit humanam naturam cum multis defectibus quos nos homines peccatores habemus, quamvis ex alia causa. Quia, ut dicit Magister libro tertio distinctione tertia, nos ex peccato originali defectos nostros trahimus. Christus autem non habuit defectus ex aliquo peccato cum nullum umquam habuerit, sed sponte et ex sola misericordia propter nostram salutem assumpsit nostros defectus multos, saltem aliquos, scilicet per quos nobis ostenderet veritatem sue humanitatis, ut erant timor, tristitia et ceterae passiones animae et aliquos ad redemptionem humanam, propter quam venerat implecionem, ut fuerunt in Eo passibilitas, mortalitas et cetera huiusmodi. Nec enim passibilis fuisset et mortalis: nos redimere non potuisset saltem de lege Dei ordinate, sicut ergo assumpsit similitudinem carnis peccati, id est carnem humanam cum de- -fectibus que in nobis ueniunt ex peccato. Ita etiam assumpsit circumcisionem qua non indiguit, et quae est in alys remedium contra peccatum. Magnum fuit hoc humilitatis exitum quod Christus Dominus, qui peccatum non fecit, non dedignabatur ut peccator circumcidi et ob hoc ab alys peccatorem estimari, quod arguit nostram superbiam. Multi enim volunt peccatores esse et tamen pro talibus non volunt haberi, ymo non tamquam volunt pro iustis etiam reputari.

Septima causa ut cum Legis onus in se sustineri nos a Legis onere liberaret, secundum illud ad Galathas 4° : "MISIT DEUS FILIUS SUUM FACTUM SUB LEGE UT EOS QUI SUB LEGE ERANT REDIMERI," scilicet ab onere Legis sub quo seruiliter detenebantur. Dicit Glossa: ibidem dicitur autem lex omnis, quia multa et grauia inponebat hominibus que omnia non conferebant gratiam ratione operis operati, dempta circumcisione quae tamen minorem conferebat quam nunc baptismus. Diceret aliquis: omnis Christi actio nostra est instructio, propter quod ipse dixit Iohannis 13°: "EXITUM ENIM DEDI VOBIS UT QUEMADMODUM EGO FECI VOBIS, ITA ET VOS FACIATIS," cum ergo Dominus noster circumcisus sit deberemus et nos circumcidi. Respondet sanctus Thomas in tertia parte Summe dicens quod Christus circumcisionem suscepit pro illo tempore pro quo adhuc fuerat in praecepto. Et ideo actio sua est nobis in hoc imitanda, ut nobis etiam seruaremus ea que nostro tempore sunt praecepta: "VNICUIQUE AUTEM NEGOTIO EST TEMPUS ET OPORTUNITAS," ut dicitur Ecclesiastico 8°. Circumcisio ergo tempore natiuitatis Christus fuit adhuc seruanda et habuit tunc efficaciam suam et licet Christus non indiguerit ea, voluit tamen eam suscipere propter causas enumeratas et quibus qui tunc fuisset potuisset etiam tunc eam suscepisse qui voluisset Christum in hoc imitare. Sed nunc, post Christi passionem et sufficientem ewangely promulgationem, ipsa circumcisio non est plus seruanda, quia facta est mortifera: qui enim nunc uellet circumcidi credens ipsam circumcisionem aliquid virtutis adhuc habere - et sic in ea spem poneret - peccaret mortaliter, quia dicit Apostolus ad Galathas 5° : "SI CIRCUMCIDIMINI CHRISTUS NICHIL VOBIS PRODEST," NICHIL AUTEM PRAESERVAT HOMINEM FRUCTU MERITORUM CHRISTI, NEC PECCATUM MORTALE.

Ex dictis nunc sufficienter patet quare Christus voluit circumcidi, sed quare non seruauit sic sabbatum, et quedam alia legalia ut vno argumento tangebatur. Respondet sanctum Thomas quod Christus in pueritia sua in nullo fuit segregatus quo ad exteriorem conuersationem ab alys pueris ideo omnia que ad pueros pertinebant in Veteri Lege in se etiam impleri voluit, ut circumcisionem, praesentationem sui in templum cum oblacione hostiarum. Sed quando iam ad perfectam etatem pervenit, tunc ostendere se debuit esse Dominum Legis et se illa non ligari et eam usque ad ipsum impositam esset, et ideo in quibusdam tunc supra Legem operatus est, sicut de obserua- -tione sabbati et de tactu leprosi, etcetera.