Table of Contents
Nicolas de Dinkelsbuhl Lectura Mellicensis
Liber IV
Liber IV, Distinctio 1
Liber IV, Distinctio 1, Pars 1
Liber IV, d. 1, p. 1, q. 1 : Utrum in quolibet hominum statu fuerint aliqua sacramenta.
Liber IV, d. 1, p. 1, q. 3 : Utrum sacramenta nove legis conferant gratiam ratione operis operati.
liber IV, Distinctio 1, Pars 2
Liber IV, d. 1, p. 2, q. 3 : Utrum fuerit de necessitate quod fieret die octavo, et lapideo cultro
Liber IV, d. 1, p. 2, q. 4 : Utrum conferebant gratiam ratione operis operati.
Liber IV, d. 1, p. 2, q. 5 : Utrum circumcisio et legalia alia cessaverint in Christi passione.
Liber IV, Distinctio 2
Liber IV, Distinctio 2, Pars 1
Liber IV, Distinctio 2, Pars 2
Liber IV, Distinctio 3
Liber IV, d. 3, q. 3 : Utrum aqua elementaris sola sit conveniens materia baptismi.
Liber IV, d. 3, q. 4 : Utrum ad veritatem baptismi requiratur trina immersio baptisandi.
Liber IV, d. 3, q. 5 : Utrum baptismus fuerit an[te] Christi passionem institutus.
Liber IV, Distinctio 4
Liber IV, d. 4, q. 1 : Utrum parvuli sint baptisandi et suscipiant effectum baptismi
Liber IV, d. 4, q. 2 : Utrum adultus carens usu rationis sit baptisandus.
Liber IV, d. 4, q. 4 : Utrum adultus fictus suscipiat baptismum et eius effectum.
Liber IV, d. 4, q. 5 : Utrum omnes baptisati non ficti recipiant equaliter effectum baptism.
Liber IV, d. 4, q. 6 : Utrum omnes baptisati non ficti recipiant equaliter effectum baptism.
Liber IV, d. 4, q. 7 : Utrum baptismus sanguinis suppleat baptismum fluminis.
Liber IV, d. 4, q. 8 : Utrum baptismus sanguinis sit potior baptismo fluminis.
Liber IV, d. 4, q. 9 : Utrum iustificati teneantur adhuc ad baptismi susceptionem.
Liber IV, Distinctio 5
Liber IV, d. 5, q. 1 : Utrum mali possint conferre sacramentum baptismi et rem sacramenti.
Liber IV, d. 5, q. 2 : Utrum malus minister peccet baptisando.
Liber IV, d. 5, q. 3 : Utrum Christus secundum quod homo habuerit potestatem dimittendi peccata.
Liber IV, Distinctio 6
Liber IV, d. 6, q. 1 : Utrum soli sacerdotes possint baptisare.
Liber IV, d. 6, q. 2 : Utrum puer possit in utero matris baptisari.
Liber IV, d. 6, q. 3 : Utrum ad unitatem baptismi requiratur unitas ministri.
Liber IV, d. 6, q. 4 : Utrum inter baptisantem et baptisatum oporteat esse distinctionem personalem.
Liber IV, d. 6, q. 6 : Utrum in baptisante requiratur intencio.
Liber IV, d. 6, q. 7 : Utrum baptismus possit iterari.
Liber IV, d. 6, q. 8 : Utrum in baptismo imprimatur caracter.
Liber IV, d. 6, q. 9 : Utrum debeant esse solum duo tempora ad baptismum determinata.
Liber IV, d. 6, q. 10 : Utrum cathecismus debeat precedere baptismum.
Liber IV, d. 6, q. 11 : Utrum exorcismus debeat fieri ante baptismum.
Liber IV, Distinctio 7
Liber IV, d. 7, q. 1 : Utrum confirmatio sit sacramentum necessitatis nobilius baptismo.
Liber IV, d. 7, q. 2 : Utrum crisma sanctificatum sit congrua illius sacramenti materia.
Liber IV, d. 7, q. 3 : Utrum habeat propriam formam sibi convenientem.
Liber IV, d. 7, q. 5 : Utrum in susceptione confirmationis conferatur gratia.
Liber IV, d. 7, q. 6 : Utrum soli episcopi sint huius sacramenti congrui ministri.
Liber IV, d. 7, q. 7 : Utrum confirmatio possit iterari.
Liber IV, d. 7, q. 8 : Utrum hoc sacramentum conferendum sit cuilibet baptisato
Liber IV, d. 7, q. 9 : Utrum debeat in confirmatione fieri unctio tantummodo in fronte.
Liber IV, Distinctio 8
Liber IV, d. 8, q. 1 : Utrum ewkaristia sit sacramentum nove legis et sit unum sacramentum.
Liber IV, d. 8, q. 2 : Utrum fuerit congrue a Christo ante suam passionem inmediate institutum.
Liber IV, d. 8, q. 3 : Utrum possit licite a non ieiuniis sumi. Dominus hoc sacramentum post cenam instituit et discipulis sumendum dedit.
Liber IV, d. 8, q. 4 : Utrum Christus instituendo sacramentum hoc prius conferat quam verbum protulerit.
Liber IV, d. 8, q. 5 : Utrum hec verba: Hoc est corpus meum, sint precise forma consecrationis panis.
Liber IV, d. 8, q. 6 : Utrum cetera verba in canone circa formam positam convenienter ponantur.
Liber IV, d. 8, q. 7 : Utrum forma consecrationis calicis consistat precise in hiis verbis: Hic est calix sangwinis mei, etc.
Liber IV, d. 8, q. 8 : Utrum verba omnia in forma calicis sint convenienter posita.
Liber IV, Distinctio 9
Liber IV, d. 9, q. 1 : Utrum sint bene duo modi hoc sacramentum manducandi.
Liber IV, d. 9, q. 2 : Utrum peccator veraciter sumat corpus Christi sub hoc sacramento.
Liber IV, d. 9, q. 3 : Utrum sit de lege ewangelica et de necessitate salutis hoc sacramentum sumere sub utraque specie.
Liber IV, d. 9, q. 4 : Utrum existens in peccato mortali et sumens hoc sacramentum peccet mortaliter
Liber IV, d. 9, q. 5 : Utrum peccator peccet videndo corpus Christi
Liber IV, d. 9, q. 6 : Utrum nocturna pollutio impediat assumptionem huius sacramenti.
Liber IV, d. 9, q. 7 : Utrum sacerdos debet dare ewkaristiam illi quem scit peccatorem.
Liber IV, Distinctio 10
Liber IV, d. 10, q. 1 : Utrum corpus Christi et eius sangwis vere et realiter post consecrationem sub speciebus panis et vini contineantur.
Liber IV, d. 10, q. 2 : Utrum corpus Christi sit in altari secundum suam propriam et essentialem quantitatem
Liber IV, d. 10, q. 3 : Utrum corpori Christi naturaliter existenti et eidem sacramentaliter existenti insint eedem partes et proprietates.
Liber IV, d. 10, q. 4 : Utrum actio immanens, que inest Christo existenti naturaliter, insit sibi in sacramento ibi vide notabile Scoti.
Liber IV, d. 10, q. 5 : Utrum corpori Christi, ut est sub sacramento, possit inesse motus corporalis.
Liber IV, d. 10, q. 6 : Utrum corpus Christi sit sub qualibet parte specierum.
Liber IV, d. 10, q. 7 : Utrum corpus Christi, cum videtur in specie carnis vel pueri, videatur tunc in propria sua specie et forma.
Librum IV, Distinctio 3, Quaestio 4
arguitur quod sic, quia in decretis dicitur de consecracione dictione 4ta. Si quis praesbyter vel episcopus semel mergat - et non trinam immersionem fecerit - deponatur; hoc autem non esset nisi trina immersio foret de necessitate sacramenti.
2°, sicut fides Trinitatis exprimitur per nominatiuum Personarum, ita etiam partes immersiones exprimuntur, sed si non nominarentur tres Persone non est baptismus, ut praeuius dictum fuit, igitur pari racione si non fieret trina immersio .
In oppositum arguitur quia immersio non est de necessitate sacramenti, igitur nec trina immersio. Antecedens patet ex conswetudine aliquarum Ecclesiarum, vbi baptismus celebratur per aspersionem et non per immersionem. Item auctoritas beati Gregory in littera posita dicit quod vtrumque potest fieri, seruata conswetudine Ecclesie: igitur non est de necessitate baptismi neque vna immersio, neque trina.
Respondendo ad questiones dicitur primo quod non est de necessitate baptismi quod ipse baptizandus aque immergatur. Patet quia sine tali immersione potest fieri verus baptismus, igitur ipsa non est de necessitate sacramenti baptismi. Antecedens patet quia, ut dicit Sanctus Thomas, baptismus dicit ablutionem 2m modum expositum in dictione baptismi, sed huiusmodi ablucio corporis humani potest fieri per aspersionem aut per superfusionem. Igitur vtroque istorum modorum potest fieri baptismus, et videtur quod apostoli hoc modo baptizauerunt quia legitur quod simul, vna die, conuersi fuerant quinque milia ad fidem et alia uice tria milia (Actis 2° et 4°) quos baptizabant, et non immergendo, ut videtur, sed tantum aspergendo propter nimiam multitudinem, et ita posset habere. Dicit Sanctus Thomas baptismus celebrari sine immersione quando conswetudo Ecclesiae hoc pateretur aut quando esset necessitas propter periculum primum de cuius morte timeretur, uel propter imbecillitatem sacerdotis baptizantis non potentis sustentare infantem, uel etiam quia ipse baptizans est rudis et timeretur quod lederet puerum, uel si puer non esset totus natus et tunc non posset immergi, sed esset aliter baptizandus - ut dicetur postea - vel si esset penuria aque ita quod non esset tanta quod paruulus posset immergi, posset item fieri per aspersionem uel superfusionem. Item in passione beati Laurency legitur quod Romanus ab eo baptizandus vrcium aque attulit in quo constat quod immergi non poterat, igitur immersio non est de necessitate baptismi.
2° dicitur quod nec vnitas immersionum, nec pluralitatis earum est de necessitate baptismi. Patet, quia immersio non est de necessitate, ut iam dictum est, igitur nec vnitas aut pluralitas ipsius. Eciam alique Ecclesiae seruant morem quia ter immergunt, alique vero solum semel, et utroque vere confertur baptismus; alias Ecclesiam non permitteret vtrumque fieri, sed alterum prohibetur. Patet etiam per Magistrum in littera et per auctoritates sanctorum quas ad hoc inducit.
3° dicitur quod licet immersio non fit de necessitate baptismi, est tamen de eius congruitate. Immersio eius clarius videtur conuenire eius significationem quia, ut dicitur Ad Romanos 6°, per baptismus configuramur sepulturae Christi. Et hoc fit clarius per baptismum cum in eo immergimur quam quando alio modo baptizamur, quia per immersionem quasi occultamur in aqua sicut Christus sub terra.
4° - Dicitur quod licet significationi baptismi congruat vnitas immersionis et etiam trinitas immersionum, magis tamen fit congrue trina immersio quam vnica. Prima pars patet quia in diuina natura est vnitas in essentia - et illa significatur per vnam immersionem - et est trinitas Personarum - et illa significatur per trinam inmersionem -. Similiter mors Christi est vna et illa significatur per vnam immersionem et Christus fuit tribus in corde suo, et hoc significatur per trinam immersionem. 2a pars patet quia in forma baptismi cum fide Trinitatis expressa per nomina personalia datur intelligi fides vnitatis. Et per hoc, quod dicitur in nomine, et ita etiam per trinam immersionem datur intelligi fides Trinitatis. Et per similitudinem illarum immersionum dat intelligi vnitas essentie, et ita in fide Trinitatis. Aliquo modo introducitur fides vnitatis; non autem e commisso in fide vnitatis includitur sic fides Trinitatis, et ideo congruentissime fit trina immersio ut fit in actu baptismi: etiam fides Trinitatis exprimatur. De illa significatione trine immersionis loquitur Augustinus et allegat Magister in littera dicens: "Postquam nos credere promisimus […]." 3°, capita vestra in sacro fonte demersimus quod ordo baptismi duplici mistery significatione celebratur. Recte enim 3° mersi estis quia accepistis baptismus in nomine Christi qui die tertia resurrexit a mortuis: illa enim tercia repetita dimersio typum dominice exprimit sepulturae. Et dicit Dyonisius 13° capitulo Celestis Ierarchie quia baptismus debet fieri tribus immersionibus et eleuacionibus ad seruandum quod Christus in sepulchro iacuit tribus diebus et tribus noctibus. Et Chrisostomus super Iohannem dicit: « 3°, fit immersio ut discas quando virtus Patris et Fily et Spiritus sancti omnia hec operatur. Idem dicit Hieronimus super Epistulam ad Philippenses : aliquis ex quo nec vnica immersio nec etiam trina immersio est de necessitate sacramenti, et cum hoc congruit vtrumque significationi baptismi quod ergo illorum est deseruandum, scilicet quotiens est immergendum. Respondet Bonauentura quod faciendum est 2m morem istius Ecclesiae in qua quis ex officio baptizat et qui illud propria auctoritate mutat grauiter peccat. Et ideo de consecratione dictione 4a ex canonibus apostolorum dicitur: "Si quis praesbyter uel episcopus non trinam immersionem vnius mistery celebrat, sed solum semel immergat in baptismo deponatur ." Et hoc non est ex hoc, quod non baptizet, ymo vere baptizet, sed est ideo quia propria auctoritate noua introduceret et contra illius Ecclesiae conswuetudinem faceret. Et item de consecratione distinctio 4a ex concilio tholitano dicitur principaliter vitanda scismatis scandalum uel heretici dogmatici vsum, sumpta teneamus baptismatis immersionem. Et loquitur ille canon 2m morem Ecclesiae illius in qua solebat tamen semel immergi, quem morem heretici ceperunt propria auctoritate mutare. Et ideo statuerunt Patres illum morem obseruari ibidem, ne videantur heresi consentire. Sic dicit Magister in littera quod Cyprianus deliquit qui semel mersit, sed hoc ideo quia aliter se habebat Ecclesiae conswetudo in qua baptizabat uel ideo quia vnam tantum immersionem necessario faciendam asserebat. Et item dicit Magister. Constat baptizando 3° debere immergi et tamen, si semel immergantur, verum baptismum accipiunt et qui immergit semel tantum non petrat nisi conswetudo Ecclesiae obsistat, uel tantum hoc modo debere fieri asserat. Et est notandum quod si baptizando trina fiat immersio, tunc licet non sit de necessitate baptismi; est tamen 2m Bonauenturam congruum, quod in prima mersione paruuli nominentur Pater, in secunda Filius et in tercia Spiritus sanctus. Et modus immergendi esset ut sacerdos teneat puerum per latera, et facie eius, scilicet pueri, versa ad aquam mergat eum sic quo habeat caput primo versus Orientem, 2° versus Aquilonem et 3° versus Meridiem. Verum, quod hoc tantum ad solempnitatem baptismi pertinet et non ad necessitatem, et si ibi satis est de aqua, tunc mergat totum corpus pueri. Si autem parum fuerit aque, tunc sufficit quod pars principalior mergatur ut caput et pectus, uel caput tantum, uel facies tantum, quia ibi sunt omnes sensus et maxime viget ibi operacio anime.
Ad argumentum primum dictur quod trina immersio non est de necessitate sacramenti et quod ius imponit penam solum semel mergenti, hoc est de illis intelligendum qui sic faciunt contra consuetudinem Ecclesiae in qua baptizant et quam propria auctoritate mutant aut qui docent, quod sit de necessitate solum semel immergere .
On this page
