Librum IV, Distinctio 4, Quaestio 7

Septimo queritur vtrum baptismus sangwinis suppleat vicem baptismi fluminis siue aque.

Arguitur quod non, quia baptismus habet efficaciam ex opere operato, sic autem non baptismus sangwinis, sed solum ex opere operante, id est ex propria hominis dispositione. Vnde sine caritate non prodest, dicente apostolo Prime Ad Corinthios 13° : "SI TRADIDERO CORPUS MEUM ITA UT ARDEAM, CARITATEM AUTEM NON HABEAM, NICHIL MICHI PRODEST." Sed pueris nichil habet efficaciam ex opere operato, cum nullam propriam habeant disposicionem praeuiam eo, quod non habet vsum liberi arbitry. Igitur saltem in pueris non supplet vicem baptismi flaminis.

2°, in baptismo sangwinis non est nisi pena et causa, sed pena aliquando non est tanta quod sufficiat tollere omnem penam cuius est debitor ille pro suis peccatis. Nec etiam deuocio quam quis habet ad causam passionis quam patitur pro Christo sufficit semper ad totam penam tollendam, igitur baptismo in b. non semper sufficit tollere totam penam pro peccatis illius debitam. Baptismus autem fluminis rite susceptus semper sufficit ad penam et culpam tollere, igitur baptismus sangwinis non in omnibus supplet vicem baptismi fluminis.

3°, multa sunt alia genera super rogacionum, sicut virginitas cui etiam debetur aureola et doctrina et voluntaria paupertas et alia huiusmodi. Et hec non supplent vicem baptismi tollendo, scilicet penam et culpam sicut baptismus fluminis tollit, igitur nec martirium isto modo supplet.

In oppositum est beatus Augustinus qui loquens de sancto Cypriano martire dicit quod, si quod in eo purgandum erat passionis falce ablatum est, igitur baptismus sangwinis purgat uniuersaliter et ab omnibus et sic supplet vice baptismi.

2°, baptismus flaminis efficaciam habet a passione Christi cui nos conformat, sed simpliciter, ymo magis baptismo flaminis nos ei conformat. Idem patet per Magistrum in littera dicentem: "Qui fundunt sangwinem pro nomine Ihesu, et si non sacramentum, rem tamen suscipiunt sacramenti." Et hoc probat Magister auctoritate Augustini dicentis: "Quicumque non percepto regeneracionis lauacro pro confessione Christi moriuntur, tamen eis valet ad dimittenda peccata quantum si abluerentur sacro fonte baptismi," ex quo consequenter infert Magistrum quod passio pro nomine Ihesu suscepta supplet vicem baptismi.

Notandum quod, sicut in priori questione tactum fuit quod baptimus sangwinis dicitur omne martirium, siue in eo fundatur sangwis ut in vulneracione, siue fiat sine sangwinis effusione ut in igne, aut aqua, aut per suspensionem, aut alio modo martirium, aut proprie dicitur mors voluntarie pro Christo suscepta. Diceret aliquis: “Cum ergo multa sint genera martiriorum, quare martirium pocius sit baptismus sangwinis quam ignis aut aque aut alterius elementi, cum in singulis aliqui sancti leguntur passi ?

Respondet Bonauentura quod in martirio deponitur vita carnis, et illa vita est sangwine 2m quod dicitur sepe in lege Moysi.

2° respondet uel dicendum quod hoc dicitur, quia omne genus martiry ibi habet finem: nam ab omnibus alys legimus sanctos aliquos liberatos, praeter quam a pena glady qua sangwis funditur, ut patet de beata Agnese, que cum incopiosum ignem iactata fuisset et eam ignis diuina protectione non lederet nec tangeret gladius gutturi eius immersus est. Idem patet de beata Ratherma et pluribus sanctis, sed quaeritur quare hoc sit.

Respondet Bonauentura quod hoc genus martiry est a mala voluntate hominis immediate, sed alia genera penarum sunt a creaturis operibus naturaliter. Et quia martir Deo obtemperat et obedit, congruum est ut ei ad manifestacionem diuinae bonitatis et in testimonium sue virtutis obtemperat cetera operancia per naturam, mala autem voluntas contra Deum nititur et Domino resistere vvlt ac iusto Dei iudicio sinitur male agere cum vvlt. Et ideo nec est congruum ut martirio subiciatur nec ut a malo prohibeatur, et ideo Deus martires huic pene subiacere disposuit ut nullus euadet: magis enim de hoc congruebat quam de alio, uel dicitur quod ideo quia Deus vnigenituum suum ab hac pena effusionis sangwinis non eripuit. Quid ergo mirum si alios ab ea eripit ne forte seruus videatur maior domino suo ? Hys sic praemissis, cum queritur vtrum, etcetera ?

Respondet Sanctus Thomas quod sangwis non supplet baptismum fluminis quo ad sacramentalia, ut est impressio caracteris. Istud enim imprimit baptismus aque sed non baptismus sangwinis, cum ipse non sit sacramentum.

2° dicit quod baptismus sangwinis quo ad illud, quod est res tantum, supplet totaliter vicem baptismi fluminis quando saltem articulus necessitatis sacramentum baptismi excludit. Sicut enim in baptismo aque liberatur homo ab omni pena et culpa eterna et ab omni pena satisfactoria pro culpa et sic de alys, ut late prius fuit declaratum, ita, si homo vellet baptizari et non posset quia forte esset in carcere clausus aut inter infideles aut propter aliam causam et pateretur martirium, pro Christo voluntarie ipse baptizaretur baptismo sangwinis, qui eum liberaret ab omnibus peccatis, a debito dampnacionis eterne et ab omnibus penis, etcetera. Illud satis patet per auctoritates et raciones in oppositum quaestionis adductas.

Ad primum argumentum ante oppositum respondet Sanctus Thomas quod baptismus sangwinis non habet hoc tantum ex opere operante neque quantum ad penam qua aliquis martirium explet, quam contigit non esse tantam quam alias sufficeret ad satisfaciendum pro tot et talibus peccatis quod et qualia talis habet neque eciam quantum ad deuocionem iuste voluntatis. Quia staret quod quis ex voluntate deuocioni et maiori caritate informata non posset sine martirio pro omni tanta pena debita pro peccatis suis facere et totaliter liberari. Quod ergo baptismus sangwinis supplet sacramenti baptismatis vicem - et sic totaliter liberat a culpa et a pena - non habet ex magnitudine pene que est in martirio nec etiam in deuocione voluntatis iuste, sed habet hoc ex ymitatione passionis Christi cui non conformatur eo, quod pro Christo patitur et moritur, propter quod de martiribus scribitur Apocalipsis 5° : "LAVERUNT STOLAS SUAS IN SANGWINE AGNI." Et ideo pueri, quamuis vsum liberi arbitrij non habeant, si occidentur pro Christo in suo sangwine baptizati, id est per martirium, saluantur.

Ad 2m dicit Sanctus Thomas quod, quamuis illa pena in se considerata non esset sufficiens ad liberandum ab omni pena peccati, ut dictum est, tamen relata ad causam passionis accipit efficaciam a passione Christi cui aliquis per talem penam conformatur. Et ex hoc potest ab omni absoluere pena.

Ad 3m dicit Sanctus Thomas quod in alys superrogacionis et perfectionis operibus aut statibus et etiam in baptismo penitentiae non est ita expressa conformitas ad Christi passionem, sicut est in baptismo sangwinis. Et ideo non oportet quod in eis omnis pena dimittatur, sicut in baptismo sangwinis fit. Subdit Sanctus Thomas dicens: tamen invitis Patrum dicitur quod quidam Patrum vidit eandem gratiam descendentem super Eum qui habitum religionis adsumpsit et super Eum qui baptizatur. Sed hoc non est, ut dicit Sanctus Thomas, quia talis a satisfaccione absoluatur, sed est ideo quia eo ipso, quod eciam suam voluntatem in seruitutem redigit, propter Deum plenarie iam per se pro omni suo peccato satisfecit, quam scilicet voluntatem cariorem habet omnibus rebus mundi, de quibus tamen tantum posset dare quod elemosinis omnia peccata redimeret. Et 2a 2e quaestione centesima octuagesima nona dicit: rationabiliter dici potest quod per ingressum religionis homo consequatur remissionem omnium peccatorum. Si enim, aliquibus elemosinis factis, homo potest statim satisfacere pro peccatis suis, secundum illud Danihelis 4° : "PECCATA TUA ELEMOSINIS REDIME," multo magis in satisfaccionem pro omnibus peccatis sufficit, quod aliquis totaliter se diuinis obsequys mancipet per religionis ingressum et professionem que excedit omne genus satisfactionis etiam punire. Dicitur publice - ut dicitur 33a questione 5ta capitulo admonere - sicut et holocaustum excedit sacrificium, ut dicit Gregorius super Ezechielem. Et super praedicto canone Stephani propriae dicentis professionem religionis ab Ecclesia approbate excedere satisfaccionem que fit per publicam penitentiam. Dicit Glozator quod ingressus religionis per pro- -fessionem soluit omnem penam, et beatus Benedictus in De dispensacione et praecepto dicit professionem esse 2m baptisma. Et ideo - ut praeuius allegatum fuit in vitis Patrum - legitur quod eandem gratiam consecuntur religionem incidentes quam consecuntur baptizati, saltem quo ad dimissionem omnis pene pro peccatis. Audiuists autem praeuius quod adulti nouiter conuersi, cum volunt baptizari, dicunt prius atteri de peccatis suis saltem mortalibus et habere propositum emendandi vitam suam. Et tunc baptismum digne suscipiunt et cum multo spirituali profectu, ut dixi superius. Sic volens profiteri religionem approbatam debet praeuius conteri de peccatis prioribus et integre confiteri, ut per contricionem et per confessionem eius peccata dimittantur quo ad culpam peccata. Namque sunt causa penarum pro eis debitarum et manente causa manet effectus; manentibus igitur peccatis manet homo eciam debitor penarum. Sed cum dimissa sunt peccata et homo profitetur religionem omnis pena satisfactoria pro peccatis quam in Purgatorio oporteret grauissime soluere, aut oporteret hominem hic satisfacere, per multa opera bona et penalia sibi dimittuntur propter hoc, quod tunc plene pro suis peccatis satisfacit in hoc. Et per hoc, quod homo seipsum totum et omne quod habet aut habere potest offert Deo non solum ad primum tempus, sed per totam uitam habet. Namque homo triplex bonum 2m Phisicam Primo Ethicorum :

prima sunt temporalia et ipse exteriores res quas ipse homo per votum voluntarie paupertatis totaliter Deo offert et in perpetuum. Quia tunc non solum que actualiter possidet, sed eciam que vmquam possidere posset, ymo totum mundum sic ex affectu dimittit, quod nec ea habet nec habere vellet si eciam habere posset.

2m bonum hominis est bonum sui corporis, quod homo in professione offert Domino praecipue per votum continencie quo abrenuncciat corporalibus delectacionibus, etiam maximis. Vouet enim continere a delicys et a corporalibus delectationibus non solum illicitis - sicut omnes Christiani tenentur - sed etiam a multis alias licitis vouet abstinere secundum regulam et statuta religionis quam profitetur.

3m bonum hominis est bonum anime, quod homo eciam totaliter Deo offert per votum obediencie quo Deo offert propriam voluntatem per quam homo vtitur omnibus potencys et habitibus animae. Cum ergo homo per largicionem vnius partis bonorum suorum in elemosinis propter Deum et per aliqua alia opera ad bona penalia quibus sibi subtrahit aliquod delec- -tacionibus propter Deum possit se liberare a penis et totaliter satisfacere pro peccatis suis - quanto magis se totaliter liberat cum totum simul dat et a se alienat actualiter et ex affectu dimittit et possessa et que possidere posset - et eciam delectacione alias licitas et insuper voluntatem que omnes alias potencias animae mouet - subdit propter Deum voluntati praelati sui ut in omnibus posset plenius et liberius sequitur Christum Dominum.