Table of Contents
Glossa aurea super Sexto
Prooemium
Liber 1
Titulus 1 : De summa trinitate et fide catholica
Titulus 2 : De constitutionibus
Titulus 5 : De postulatione praelatorum
Titulus 6 : De electione et electi potestate
Titulus 8 : De supplenda negligentia praelatorum
Titulus 9 : De temporibus ordinationum et qualitate ordinandorum
Titulus 10 : De aetate et qualitate et ordine praeficiendorum
Titulus 11 : De filiis presbyterorum et aliis illegitime natis
Titulus 13 : De officio vicarii
Titulus 14 : De officio et potestate iudicis delegati
Titulus 15 : De officio legati
Titulus 16 : De officio ordinarii
Titulus 17 : De maioritate et obedientia
Titulus 19 : De procuratoribus
Titulus 20 : De iis, quae vi metusve causa fiunt
Titulus 21 : De restitutione in integrum
Liber 2
Titulus 2 : De foro competenti
Titulus 3 : De litis contestatione
Titulus 4 : De iuramento calumniae
Titulus 5 : De restitutione spoliatorum
Titulus 6 : De dolo et contumacia
Titulus 7 : De eo, qui mittitur in possessionem causa rei servandae
Titulus 8 : Ut lite pendente nihil innovetur
Titulus 10 : De testibus et attestationibus
Titulus 13 : De praescriptionibus
Titulus 14 : De sententia et re iudicata
Titulus 15 : De appellationibus
Liber 3
Titulus 1 : De vita et honestate clericorum
Titulus 2 : De clericis non residentibus in ecclesia vel praebenda
Titulus 3 : De clericis non residentibus in ecclesia vel praebenda
Titulus 4 : De praebendis et dignitatibus
Titulus 5 : De clerico aegrotante vel debilitato
Titulus 6 : De institutionibus
Titulus 7 : De concessione praebendae et ecclesiae non vacantis
Titulus 8 : Ne sede vacante aliquid innovetur
Titulus 9 : De rebus ecclesiae non alienandis
Titulus 10 : De rerum permutatione
Titulus 11 : De testamentis et ultimis voluntatibus
Titulus 13 : De decimis, primitiis et oblationibus
Titulus 14 : De regularibus et transeuntibus ad religionem
Titulus 15 : De voto et voti redemptione
Titulus 16 : De statu regularium
Titulus 17 : De religiosis domibus
Titulus 18 : De capellis monachorum
Titulus 19 : De iure patronatus
Titulus 20 : De censibus, exactionibus et procurationibus
Titulus 21 : De consecratione ecclesiae vel altaris
Titulus 22 : De reliquiis et veneratione sanctorum
Titulus 23 : De immunitate ecclesiarum, Coemeteriorum et aliorum locorum religiosorum
Titulus 24 : De clerici vel monachi saecularibus negotiis se immisceant
Liber 4
Titulus 1 : De sponsalibus et matrimoniis
Titulus 2 : De desponsatione impuberum
Titulus 3 : De cognatione spirituali
Liber 5
Titulus 1 : De accusationibus, inquisitionibus et denunciationibus
Titulus 6 : De excessibus praelatorum et subditorum
Titulus 8 : De iniuriis et damno dato
Titulus 10 : De poenitentiis et remissionibus
Titulus 11 : De sententia excommunicationis, suspensionis et interdicti
Titulus 14
Capitulum 1
Is qui hoc c. habet tres partes. Prima enim tractat de ingresso religionem minore. xiiii. annorum. Secunda. §. qui verortractat de ingresso maiore. xiiii. annorum Tertia. §. distinctos qui habitus dicantur dissimiles vel distincti interpretatur / poneigitur quartum decimum completum et ante quis non est aptus ad matrimonium carnale contrahendu infra de de spon. tue. infra. de diespon. impuber. c. ii. et. iii. neque ad spirituale vt hic / et. xx. q. i. et. ii. supra eo significatum et c. ad nostram. Et ratio / quia adhuc non habet plenum intellectum infra eo. versi. Secus ingreditu accipe quod em infa etc. potest etc. et tunc resume nisi eo. etc. et dic ingreditur a non offertur a parentibus. Nam tunc videtur fortius alligatus vnde dicitur quod monachum facit paterna denotio vbi est impubes: sedpropria professio vbi est pubes: et sic hec duo equiparari vt dentur. xx. q. i. firma et c. monachum. supra eo. cum virum. Sed non est ita / nam quod dicitur quod paterna deuotio facit monachum: intelligendum est occasionaliter scilicet si non contradicat in prin. xv. anni. tunc enim exire potest vust. sara. eo. cum sims. xx. q. i. iliud et. q. iii. praus vel intelligitur de honestate: quia honestum est quod filius paternam coblationem fr tam habeat: sic exponitur in matrimonio carnali contractt per patrem nomine filii quod debet id est decet hoc omnino implere. infra de diespon. impube. c. i. ff. de ritu nup. si patre eo c. pleto scilicet. xiiii. annofaciat solenniter more solito cin sequenti scilicet. xv. supra eo. statuimus consuenit vbi discer¬ ni potest / alioquin contra infra. eo. § proxi. d. c. statuimus prius. idest ante quartum decimum amum ratam) arg. C. si maior fac. ra. ha l. i. et. ii. expresse] ergo i1na. xv. annum non intel ligitur tacite profiteri libere non obstante cuiuscunque contradictione infra ipsum i. xv. annum: ergo a contrari. post. xv. annum non licet. supra eodem significatum
¶ Et hodie est expressum quod completo. xv. anno infra triduum potest exire. infra. eo. constitutionem in fine sequenten scilice. xv. annum permanserit) in habitu fratrum vbi i est in quo monasterio indistincti distincti tamen ab habitu vitam conmunem cum eis ducentium / alioquin contra infra eo. versi. nisi tanta per hoc scilicet quia per annum. xv. sine reclamentione remansit ibidem sic inductus fecisse sed videtur quod est infra tacite per lapsum anni: et de hac tacita et expressa professione et diuersis effectibus earum habetur. supra hoc lib. de electio. nullus et c. ex eo in fine fecerat in etate impubere et in hoc forsan differt iste versiculus a primo fro. supra eo. quia ibi requiritur expressa ratificatio / nec sufficit tacita vt hic videtur presumitur presumptioneiuris h ede iure quae non admittit ( probationem in contrarium. supra de spon. l. is qui fidem nisi tanta) hic excipit ab eo quod supra dixerat versi. vbi professorum cum eis vt quia presbyteri et clerici omnes sunt quasi in habitu clericorum secularium: quod tamen est per episcopum corrigendum: supra de testamen quia ingredientibus
¶ Sd nunquid est cogendus talis profiteri: dic non prec se / sed causatiue: quod profiteatur vel exeat. supra de elec. cum causamque in fine. Sed si pubes intrasset tunc precise cogeretur. Et ratio diuersitatis infra colligitur quartum de cimum) et sic erat pubes: vnde fortius obligatur quam impubes assumpserit in monasterio in quo certa regula obsenuatur / alias si per plures annos ibi moraretur non cogeretur precise sed causatiue vt est dictum extunc i. com. pleto anno a tempore ingressus computando qui in fauorem introductus est / tam ingredientis / quam monasterii ingressu. supra eo. ad apostolicam infra eo. non solum presumitur presut ptione iuris et de iure vbi id est in quibusdistinguunturanvidentur professi tacite / nisi ceperint habitum professorum Sed secundum hoc melior esset conditio puberum quam impberum / quia impuberes in hoc casu omnino obligantur supram eo. § proxi¬
¶ Sol. impuberes melioris sunt conditionis in casu sequenti: vnde non est mirum si in vno releuentur si in alio grauantur iuxta regulam. ff. de iureiur. eum qui vel distingue vt supra proxi. §. est distinctum coutantur id est communiter vtur. tur / vel cum aliis vtuntur. Sic Io. iiii. iudei non coutuntu. samarita nis quoniam) in hoc ver. et sequenti reddit rationem diuersitatis eorum que premisit hic scilam pubes annos. supra eo. §. qui vero agnoscit i. cognoscere presum. tur diseretionis tempore] id est pubertatis tempore hunc scilicet ordinem probauerit in habitu religiosorum intelligitur id est pressumitur presumptione iuris et de iure fimiter) adeo quod penitere non licet
¶ Sed nunquid isti poterunt eligere statim et eligi: dicaisti professi tacite: eligi non possunt / sed eligere possunt supra hoc lib. de elec. nullus. et. c. ex eo.
¶ Sed querom aliquis intrat monasterium dissolutum e pubes in eo stans per annum et ampliuscredens tempora sic perdurare: tandem reformatur monasterium et arctatur sercundum formam infra. de statu mona. in singulis et c. ea quae vulresslire nunquid potest: videtur quod sic quia est artatum monasterium eontra statum quem credebat ingrediens: dic contra quia iste non est deceptus in ordine qui reformatur. est: sed est deceptus in promissis tacite vel expresse argde conuers. coniuga. contingat infra de voto et voti redemi. dudum induit supra eo. §. quod si per totum plenum aliquando tamen habet quia potest mentiri et multa committere 1fra de delic. puer. c. ii. Sed non habet quo ad hoc de quo hic ques ritur: vt se obliget religioni: hec sunt vera si est maior infaute: minor. vii. annis nec semiplenum intellectum a habet. C. de iure deli. si infanti. Et ideo talis etas quid agat ignorat. C. de fal. mo l. i. fiat quandocunque sit illud per quem etc. discernatur vt quia non habet vocem in capitulo / nisi fuerit professus. Io. Mo. Car.
Capitulum 2
Non solum. Hec decr. ponit exceptionem a regula qua cauetur / set quis potest renunciare his pro se introducta sunt. supra eo statuimus / et. c. licet. Et hec decreta is loquitur in mendicanti bus infra c. proximo / et primo proemium ad dicenda ponit secundo versculo vobis inhibitionem annectit tertio. § quod si forte contra prohibitionem facientes mutipliciter punitzelum hoc est feruorem / vel dilectionem. supra hoc lib. de re iudi. ad apostolice / et infra de accu. cum oporteat alias accipitur pro inuidia b / vnde est zelus in bonum / et iu malum supra de elec. dudum i in fine / et in. c. in genesi in prin. et. c. ecclesia. §. si. Rationis
¶ Et sic no. quod non est satis habere conscientipuritatem / nisi ipsa sit adiuta iudicio rationis d / quod est discretio quae est mater omnim virtutum. supra de offi. custo. c. i. ex communicationis ex hoc non est sententia lata / sed est comminatio infra de iure patr. relatum institutus. Et nedum in fauorem ingrndientis: sed etiam monasterii ingressi Recipere ci. praesuma. tis quod est in fine huius dicti impedire scilicet praesumatis vel non praesumatis impedire / nisi etc. professus ante alium ordinem. vel expresse] Sed hec littera videtur repugnantiam continere: sce quod in ordine isto non profiteatur ante annum / et quod quis fuerit tacite vel expresse professus verum dicit referendo ad idem: sed ad diuersos non / et sic intelligitur hic / vt illo qui antequam ingredere. ordinem praedicatorum vel minorum erat: professus tacite vel ex presse: tunc ingrediens hunc ordinem est alligatus eidem / vt in casibus sequentibus / et concordat. supra eo. c. proximo. supra hoc lib. de elec. nullus quod si hic ponit tres penas / prima / quia per professic nem contra dictam inhibitionem factam irritam decernit et fratres a receptione professionis in qua peccauerunt repellit / et eonmandat sicut pro grauioribus culpis solitum est puniri consueuit secundum dicti ordinis instituta: seu obseruanti: as Ioan. Mona. Card.
Capitulum 3
Constitutionem, Hec decret. habet duo di cta. Nam proximo Inno. iiii. et Alex. iiii. declaratum ad duos solum ordines extedi ad alios mendicates proogat. Secundo. §. i aliis in religio. nibus non medicatibus quo ad proressione tacita vel expressam daregula: ecce ergo elapsum. supra capximo extendi quae est in hac compi latione inducti C. ad l. fal. l. vlti. annum tacite dico pra susceptionem a obigatus Nora ergo quod preno expem a artius c ligat quam tacita et alia differentia habetuf. supra hoc lib. de elec. nullus apte] supra eo. c. i. triduo. Nota breuenpraescriptione simile. C. de erro. aduoca l. vlti. Io. Mo. Car.
Capitulum 4
Beneficium, Huic edicto dedit causam quidam canonicus Parisiensis. qui habens prebendam sacerdota lem intrauit ordinem predicatorum cuius prebenda fuit collata in anno probationis: et super hoc consultus scripsi / vt hic deciditur. portione supra de appel. peruenit. ii.
¶ Sed nunquid iste anno probationis pendente / vacante ecclesia in qua erat canonicus poterit saltem procuratorem locosui constituere ad eligendum: videtur quod sic quia non est vacans beneficium / vt hic.
¶ Contra a dic / nam iste veniens ad terminum anni / aut approbat religionem tacite vel expresse aut veuertitur ad pristinum statum. Et cum hec sint aduesa / non possunt inesse simul / et sic efficaciter ante alterum extremum electum: non erit hoc vel illud completum: sed pedebit eius status argu. ff. de succe. edic. l. prima. §. largu. us infra hoc libro de senten. excommunica. Religioso arg. ff. de lega. iii. l. i. primo respon. et. ff. si cert. peta le. proinde
¶ Unde sicut legatarius a morte testatoris dominium legate speciei (etiam ignorans) sibi acquirit: commutabiliter tamen. ff. de lega. iii l. cum pater. §. surdo / quia conditio inest tacita si volet ff. de lega i l. si ita legatum. §. illi.
¶ Sic intrans rellgionem est pure et simpliciter religio sus vt appparet per verba que in ingressu dicuntur commutabiliter ramen: si volet ante annum / et hoc est ex beneficia iuris annum) propter fragllitatem humanam indulgentis ne quis vitam mutet cum effectu: nisi bene probet quod eligit. Et ratio d redditur. supra eo. non solum / et hoc innuunt verba. d. c. religioso¬
¶ Sed quid de illo qui non habebat ius in re sed ad remvt quia erat sibi facta gratia / et interpositum decretum et prcessus habitus quibus erat effectum beneficium / et postma dum iste intrat religionem: nunquid vacabit saltem hoc sic argu. supra hoc libro de conces. prebed. capitulo finali. lus ad rem: videtur quod § primo 1. seso.
¶ Item multa impediunt faciendum / que non impedium iam factum xv. q. prima capitulo finali. supra de iureiur. quenadmodum / et infra hoc libro de voto et voti redemp. c. i. infra. de cogna. spirituali per cathatismum.
¶ Dicunt quidam episcopum posse prefigere terminum / infra quem profiteatur: alioquin dabit beneficium quod vacauit arg. infa de conuer. coniuga. c. verum et. c. ex publico et not supra eo. statuimus in fine.
¶ Alii dicunt rem in pendenti vsque ad annum arg. hic et ff. ad Macedo l. prima. §. si pendeat: nec hoc casu currit tenpus sex mensium episcopo / vel alii ad quem spectat collati beneficii: quia fauor religionis prestat impedimentum vt hic / et argu. infra hoc libro de senten. excommunicatio. religioso in fine / et sic tempus non currit. supra de conces. prebem. quia diuersitatem.
¶ Sed nunquid isti poterit conferri beneficium in anncprobationis: dicunt quidam quod sic / quia annus probationis. et habere beneficium non sunt aduersa / sed possunt se compati vt hic: vnde habere beneficium seculare / et esse religiosum per professionem tacitam vel expressam / non possun. se compati: sed ad ista possunt se compati / sed se compatium tur quod habeant ius ad beneficium vel in beneficio: licet probent religionem: qua acceptata sicut perit ius in re / et sic magis ius ad rem. Et iste religionem ingressus qui iuste deliberauerat (vt pote vtens beneficio iuris) non est precipitandus ante tempus a iure statutum. ff. de succesedict l. prima. §. largius et. §. sequenti / infra hoc libro de regul. iur. indultum.