Table of Contents
Glossa aurea super Sexto
Prooemium
Liber 1
Titulus 1 : De summa trinitate et fide catholica
Titulus 2 : De constitutionibus
Titulus 5 : De postulatione praelatorum
Titulus 6 : De electione et electi potestate
Titulus 8 : De supplenda negligentia praelatorum
Titulus 9 : De temporibus ordinationum et qualitate ordinandorum
Titulus 10 : De aetate et qualitate et ordine praeficiendorum
Titulus 11 : De filiis presbyterorum et aliis illegitime natis
Titulus 13 : De officio vicarii
Titulus 14 : De officio et potestate iudicis delegati
Titulus 15 : De officio legati
Titulus 16 : De officio ordinarii
Titulus 17 : De maioritate et obedientia
Titulus 19 : De procuratoribus
Titulus 20 : De iis, quae vi metusve causa fiunt
Titulus 21 : De restitutione in integrum
Liber 2
Titulus 2 : De foro competenti
Titulus 3 : De litis contestatione
Titulus 4 : De iuramento calumniae
Titulus 5 : De restitutione spoliatorum
Titulus 6 : De dolo et contumacia
Titulus 7 : De eo, qui mittitur in possessionem causa rei servandae
Titulus 8 : Ut lite pendente nihil innovetur
Titulus 10 : De testibus et attestationibus
Titulus 13 : De praescriptionibus
Titulus 14 : De sententia et re iudicata
Titulus 15 : De appellationibus
Liber 3
Titulus 1 : De vita et honestate clericorum
Titulus 2 : De clericis non residentibus in ecclesia vel praebenda
Titulus 3 : De clericis non residentibus in ecclesia vel praebenda
Titulus 4 : De praebendis et dignitatibus
Titulus 5 : De clerico aegrotante vel debilitato
Titulus 6 : De institutionibus
Titulus 7 : De concessione praebendae et ecclesiae non vacantis
Titulus 8 : Ne sede vacante aliquid innovetur
Titulus 9 : De rebus ecclesiae non alienandis
Titulus 10 : De rerum permutatione
Titulus 11 : De testamentis et ultimis voluntatibus
Titulus 13 : De decimis, primitiis et oblationibus
Titulus 14 : De regularibus et transeuntibus ad religionem
Titulus 15 : De voto et voti redemptione
Titulus 16 : De statu regularium
Titulus 17 : De religiosis domibus
Titulus 18 : De capellis monachorum
Titulus 19 : De iure patronatus
Titulus 20 : De censibus, exactionibus et procurationibus
Titulus 21 : De consecratione ecclesiae vel altaris
Titulus 22 : De reliquiis et veneratione sanctorum
Titulus 23 : De immunitate ecclesiarum, Coemeteriorum et aliorum locorum religiosorum
Titulus 24 : De clerici vel monachi saecularibus negotiis se immisceant
Liber 4
Titulus 1 : De sponsalibus et matrimoniis
Titulus 2 : De desponsatione impuberum
Titulus 3 : De cognatione spirituali
Liber 5
Titulus 1 : De accusationibus, inquisitionibus et denunciationibus
Titulus 6 : De excessibus praelatorum et subditorum
Titulus 8 : De iniuriis et damno dato
Titulus 10 : De poenitentiis et remissionibus
Titulus 11 : De sententia excommunicationis, suspensionis et interdicti
Titulus 16
Rubrica
Egati potestas / ordinaria est supra titu. proxi. legatos. Et ideo de ea est premissum / sicut de maiori arti. ff. de offi. procon l. et ideo et l. sequen. in prin. vnde dicto de quodam ordinario in quo est magna potestas / et multa specialitas saltem in legato de latere. vt supra titu. proxi. c. i. Ideo specialiter premittitur de offi. legati: ne videatur neglectum. ff. de iureiuran l. item apud § hoc edictum. Et tandem generaliter sequitur de offiordi. Ioan. Mona. Cardinalis
Capitulum 1
ROmana. hec decretalis habet quinque dicta. Nam primo quandam prohibitionem ponit. Secundo versi nec pro eo quandam oppositionem que fieri posset contra dictam prohibitionem dissoluit. Tertio versi. quia in causis rationem dicte solutionis subiicit. Quar to. §. officiales quandam mod. rationem officialibus remeniniungit. Quinto. § et hic d ctam moderationem ad officiales aliorum metropolitanor extendit. Ecce ergo casus suffraganeorum. Ergo a contra rio in diocesi propria / potest officiales foraneos constituere et quilibet suffraganeus in sua diocesi: pari ratione. supra de offi. archi. c. i. et fi. xxxv. q. vi. episcopus in sinodo infra de accusicut olim infra de testib. cogen. c. preterea.
¶ Sed quero ad quem appellabitur ab isto officiali foraneo. Dic ad delegantem argu. supra de offi. delegati super que stionum. § porro. ff de appella. imperatores ii. tespon.
¶ Nec obstat infra hoc lib. de appella. Romana i. Respon. quod ibi loquitur vbi est vtriusque idem consistorium quod non est hic foraneos Sic nominati quia foras iurisditionem archiepicsunt constituti. Cum regulariter metropolitani nihil habeant in diocesi suffraganeorum / nisi hoc ius specialiter eis tribuat. velpri sca consuetudo ab antiquo. ix. qu. iii. nullus primas: et c. conqustus: et supra hoc libro de supp. ne. praela. Romana. Tales officiales citabant partes in causis appellationum ad curiam Remen. emissarum / et inhibebant iudicibus a quibus rappellatum erat / ne in causis procederent appellatione pendente. Alioquin in rebelles excommunicationis sententis fulminabant. Et quia isti constituebantur antequam appellationes essent emisse ob hoc reprobantur / cum instituens temprore institutionis non haberet iurisdictionem in diocesi suf fraga nei sui regulariter. Nec exercitium iurisdictionis. S lautem haberet iurisdictionem tunc valeret: licet exercitium in risdictionis non haberet saltem pro tunc sed non pro nunc. ff. de offi. procon. obseruare. §. vltimon
¶ Ex quo videtur. Si. ego episcopus consueui dari iudex in multis causis verbi gratia in forma pauperum / et in vno negocio mihi presentato et aliis quae contingeret mihi committi in posterum: deinde officialem meum subdelegatum constituriste officialis in negociis nondum commissis nec receptia me episcopo non habebit potestatem infra. de appella. super eo. in lne i1fra de restitu. spolia. audit.
¶ Sed contra: promissio potest esse in pendenti. ff. de verbo. obliga. si stipulatus fuerim. §. primo et l. si a colono in fine / ergo commissio
¶ Sol. secus in contractibus qui possunt esse in pendenti ff. de vsufruc. l. sed et si quis stipulatus. §. i. vbi de hoc. Secus. in iudiciis que non possunt pendere. ff. de iudi. non quemadmo dum.
¶ Send coutra subdelegare non est actus iudicialis vt not. Inno infra de probatio. c. quoniam: et eolligitur. supra de officio deleg. licet
¶ Solu. Licet subdelegare non sit actus iudicialis ab ipa¬ tamen delegatione et subdelegatione procedunt / ficut ab origine processus iudiciarii ar. supra de offi. del. cum in iure.
¶ Ccommissiones igitur ex tractu temporis non conualascuntex post facto / cum apud committentem non sit iurisdictio tempors commissionis. supra de offi. de le. venerabili in fine et supra de res. quia nonnulli cum tractus futuri temporis non spectet ad iudicem. ff. de vsur l. i. et de hoc notatur infra hoc lib. de sentem. excommunica. Romana. §. caueant
¶ Consimilis questio non. supra hoc lib. de elec. si confirmationem / vt in eis quasi dicat / non prohibentur quin possint ingredi et morari / vel transire sicut extranei propria quasi dicat auctoritate pape vel de consensu suffraganei hoc possesfacere archiepiscopus infra hoc lib. de foro compe romana i. Respon. ciudicem sedendo pro tribunali aliud quantuncumque sit illud spectans ad iudicia: exceptis casibus a iure permissis. supra eo. pastoralis agant / per se instituta) ix. q. ii. c. i. et. iii. q. iii saluo: et c. nullus primas per alios. Quia quod per monon possum: nec per alios valeo exercere. infra hoc lib. de regul. iur. quod alicui. ff. de admi. rerum ad ciuita. pertinen. l. ii. §. i. xlii. di. c. sicut non suo delegare hodie hoc recipit modificationem factam obvtilitalem litigantium infra eo. vt litigi. tes: et iura antiquo etiam poterat subdelegare aliquibus in diocesi suffraganeorum volentibus recipere. Nolentes tamen nuom compelluntur infra hoc lib. de foro comp. Romana. ii. Resp. supra eo. pastoralis. i. Respon. Et ratio diuersitatis hic tacta ex praedictis patet officiales foraneos instituere quo ad futuras appellationes qui officiales foranei eorum scilicet metr. politanorum appellantur id est appellari continget. Nam si est appellatum / posset committere metropolitanus vt praedixi citationes. quo ad partes ihibitiones quo ad iudices a quibus appellatur compescatur aper censuram ecclesiasticam infra de verb. fignific. querenti rebelles scilicet partes si citate ad curiam Remen. non irem / vel iudices si post inhibitionem eis factam a dictis officialibus in aliquo procederent appellatum seu alias delatum vel relatum extitit cum adhuc non spectaret ad ipsum in risditio / et ab hoc subaudito infertur quod sequitur statimus idcirco etc. in futris quia iurisditio que non est committi non potest ar i. q. vii. daibertum. supra de res. pastora lis. §. pe. Et dignitas que non est vacare non potest. supra de constitu. cum accessissent. Et collegio quod non est: priuile gium dari non potest infra de eccle. edifican. ad audientiam. ii Et nimirum quod non est accusari non potest infra de desponimpub. ad dissoluendum et ar. ff. de contrahen. emp. in lege(et gradus qui non est / rumpi non potest. ff. de iniusto rupet irri. testa l. nam et si sub conditione. §. rumpendo: et persone que non est ratio reddi non potest. ff. de iur. codi. quidam referunt circa medium: et non potest minui capite / carens eodem. ff. de cap. diminu. l. liberos in fine nec vsusfructus amitti antequam ceperit. ff. quib. mod. vsufruct. amit. l. prima infra in fine
¶ Sed contra posthumus potest et debet institui. ff. de liber. et posthumis l. placet. et l. commodissimo.
¶ Sol. ff. de sta. ho. qui in vtero sunt: ex quibus concluditur de eo quod non est / iudicium accipi non potest. ff. de iudi. non potest supra de res. ad hec sumus / et ideo benedicit in futuris nam in presentibus potest vt est dictum nisi) hoc nisi est exceptiuum a verbo constituere / quod est supra et hoc colligitur ex sequentibus / vbi dicit institutionem non iurisdictionem seu exercitium eiusdem / quia quo ad honon prodesset consuetudo / vt infra eo. versim. a quibus consu. tudine que etiam dat iurisditionem. C. de emancipa. liberl. prima infra de foro compe. cum contingat a quibus metropolitanis constituti scilicet officiales foranei inhibitionens scilicet generales quas faciebant isti officiales fora. nei / edictum generale promulgando / per quod inhibebanisti officiales omnibus indicibus de prouincia ne de causie in quibus ad Remen. curiam appellari contingeret se intromitterent / secus facientes excommunicando quod hic. reprobatur: et merito / quia hoc facere non debent: et quando hoc faciunt / in causa iam nata hoc facere debent et partibus vocatis infra de appella. hoc lib. Romana. §. sinautem circa secundum Hysidorum circiter refertur ad numerum circa ad locum / et circum ad tempus / hugo tamen dicit / quod circa refertur ad locum: vt iste moratur circa ecclesiam / et ad tempus / vt cum dicitur / iste habet circa. xx. annos. Et sic posset hic intelligi vt dicatur / vel circa. hoc est prope vidicat locum / vel circa hoc est in breui / vt quia speratur in breui reuersio metropolitani / et hoc totum referat ad arbtrium boni viri. ff. de iur: delib l. prima in fine. ff. de verbo. obliga. continuus. §. cum ita. ff. de verbo. significa. hec adicctio extiterit archiepiscopus non attentent) secus ta¬ men faciendo / tenet sententia. Nam multa fieri prohibentur que facta tamen tenent. ff. quando appellan. sit l. prima § biduum infra de regula. ad apostolicam /
¶ Dic contra quia per hunc. §. datur suffraganeis priuilegium: vt officiales d metropolitani non ferant dictas sententias / et sic hoc priuilegium statim habet suum effectum ar. hoc lib. de conce. prebend. quia cunctis
¶ Item faciens contra ius priuilegiatum totum amittit. C. de his qui ve. eta. impe. l. ii. in fine. Item est hic quedam inhibitio / vnde attentatum contra eam non tenet infra hoc lib de appella. Romana. §. sinautem post. et. c. non solum. §. illa. Item Papa hic iurisdictionem officialis limitat / et supra potestatem sibi datam iudex agens nihil iudiciale agit / sfuest irritum quod facit. supra de offi. delega. quoniam abbas. Simile nota. contra glo. infra hoc lib. de peni. et remissio. ca. vlti. Item. inhibitio ista iuribus aliis iuuatur. supra hoc lib. de offi. delegaquia infra hoc lib. de senten. excommunica. quia periculosum. Et obhoc factum contra ius adiutum per alia fortius infringitur. Nec obstat quod in contrarium obiicitur quia illa iura loquuntur vbi in pro hibitions non sistit / sed vltra procedit. Nec obstat infra de matrimo. contra inter. eccle. contracto. c. ii. quia hoc operatur vinculum maius superueniens / et quod sit maius est expressum infra hoc lib. de voto / et vo. redem. c. vno.
¶ Et hoc idem suffraganeos ne ipsos scilicet interdicere suspendere aut excommunicare attentent / dum archiepiscopus est infra metas sue prouincie / vel circa quibus suffraganeis pontificalis Idem de electis arg. supra de transsa. epiinter corporalia §. primo. Nam electus confirmatus habet illa que sunt pontificis quo ad ea que sunt iurisdictionis supra de elec. trasmissa. Et ratio redditur infra hoc lib. de sentenexcommunica. quia periculosum volumus cum eadem sit ratioin aliis que in Remen. ergo idem ius debet statui. supra de constitu. translato. C. ad leg. falci. l. vlti. Ioan. Mo. Cardi.
Capitulum 2
Si canonici. Cemto adminstrationis de qua hic agitur est arta. supra eo. irrefragabili. §. ceterum artior vt hic et artissima: vt infra eo. quamuis. et hedecretalis habet quatuor dicta Nam primo formam cessationis ponit. Secundo versi. scituri formam hic traditam non seruantes punit. Tertio versi. Si autem illos contra quos canonice est cessatum / penis multiplicibus subiicit. Quarto. §. ceterum quendam abusum reprobans contrafacientes puniendos decreuit adeo quod alii cum similibus compescantur a diuinis scilicet officiis cessare Sed nunquid tempore huius cessationis / est ecclesia interdicta: videtur quod sic infra de apel. dilectis. in princi. vbi solus decanus supposuit eccle. siam interdicto: ergo magis omnes canonici hoc poterun. argu. contra infra de his que fiunt a maio. par. ca. quesiuit dicecclesiam medio tempore non esse interdictam. Nec eam canonici interdicto ecclesiastico supponunt / sed tantum cessant a diuinis in ea: vt d. ca. irrefragabili. §. ceterum. Et vbi sic cessatur medio tempore submissa voce officiatur / et celebra tur / quod non fieret si ecclesia esset interdicta infra de cler. exco. mi. postulasti. Nec obstat. cap. dilectis. quia ibi vel factum narrat / seu loquitur de iure speciali quod decano competebat Consuetudine vt in Remen. et Carnoten. ecclesiis: Alias vt ex priuilegio publico Nota casum vbi necasaria est scriptura. Alium habes a supra hoc libro de electione: vt circa. Regulariter contra. C. de fide instru. in exerc dis literis Nota hic hec duo equiparari / scilicet instrimentum publicum et literam sigillo autentico sigillatam: simile infra. de senten. excon. cum medicinalis. § primo 1fra de fide instru. ca. ii. autentici dicunt quidem sigillum capitili autenticum esse ex vi relationis verbi alterius. Sed dio contra. Nam etiam si sigillum capituli sit autenticum contra se / vt fidem faciat contra se ar. ff. de procura. si procuratorem / non temmen pro se. C. de liber. causa cum precum. Et quod sigillum dicatur autenticum / et quod non non infra de probatio. ca. post cessionem. causam scilicet notoriam. supra eo. irrefragabili. §. ceterum. Nam si non esset notoria / tunc consuetudo non prodesset: quia esset ecclesiis onerosa. supra de consuetu. c. i. et. ca. cum venerabilis. Iam enim cause possent false fingi et cessari.
¶ Alii distingunt. dicendo predicta verba quando cessatur contra episcopum / secus si contra alium: et tunc dicunt sufficere quod sit rationalis: sed indistincte dic. vt prius vt in. §. ceterum et infra eoquamuis: quia ille contra quem cessatur non debet conuinci. ex probandis sed ex apertis et notoriis / praesertim in cultu diuintollendo ar. C. de actio. et obliga. Negantes sed quo canonici possunt seipsos suspendere qui in hoc videntur sibi impeperare. quod essec non potest. ff. de arbi. le. pe.
¶ Item videntur sibi ius dicere quod est prohibitum C. ne quis in sua causa ius sibi dicat / dic quod seipsos non suspendunt nec sententiam sibi dicunt / sua tamen organa et sonum campanarum suspendum. et sic cessant illud scilicet instrumentum illas scilm litteras autenticas.
¶ Scituri pretermissor id est causa non expressa in literis patentibus / vel instrumento publicorestituent) adic conditione ex isto canone / eumenim per legem nonam indulcitur obligatio datur conditio ex lege ff. de conditio. ex lege l. vna. sic dico in canone / nec dico necesse nomen actio nis exprimi in libello. 1fra de iudi. dilecti. percipient Nam cum contra eos datur actio ad repetendum: multo fartius ex ceptio ad non soluendum. ff. de superfi l. i. §. quod ait contra quennota quod qui cessat ab eo quod facere debet quasi ob culpat alterius iniuriam illi facit / cuus occasione cessat si culpa non suberat occasionem. Nota qui occasionem damni da damnum dedisse videtur. ff. ad legem aquil. qui occidit. §. in hac et infra de homi. de cetero canonicis scilicet codenetur quod est infra ecclesie / scilicet codemnetur et ita dupliciter codemnabitur / quia canonic. ad interesse / et ecclesie ad certam quantitatem superioris arbitrio taxandam: nam hoc casu et superiori duo sunt lesi: et ob hoduobus est satisfaciendum augmentum nam cum cultus diuinus / culpa istius fuerit diminutus: decet ipsum de illius poecunia augmentari ar infra de cler. non resi. c. vlti. indeuotionis. nam imagines honorare debemus propter reuerentiam illorum quos figurant. Quod enim facit scriptura legentibus hoc facit pictura ydiotis cernentibus de consecra. di. iii. prela. tum reprobantes et ita non valet in talibus consuetudo / cum potius sit abusus. auten. vt nulli iudi. §. i. col. ix. et. supra de consuecum venerabilis compescat ar. C. ad legem Iul. repetun l. i. et. C. de penis. fi operis. Io. mo. Card.
Capitulum 3
ORdinarii. Gregorius decimus attendens ambitionem clericorum plurabeneficia contra concilium ganerale obtinentium infra de prebend. de multa hoc ca. excitat officium ordinariorum eos dirigendo: qualiter sit circa istos procedendum / tam in dictis beneficiis iam collatis / quam etiam deinceps conferendis.
¶ Et secundum hec: hoc capihabet duas partes. Primo tractat quod sit officium ordinari in pluribus talibus iam collatis
¶ Secundo. §. in conferendis qualiter se habeant prelati in conferendo consimile beneficium / habentibus duo beneficia: que de iure communi se compati non possunt
¶ Secundo versi. uod si forte dispensatione non exhibita / impedimento cessante / mandat beneficia conferri libere.
¶ Tertio versi. ceterum Si dispensatio sit euidentenr sufficiens / mandat tenentem non molestari: prouideat tamen ordinarius ne beneficia debitis obsequiis defraudem tur.
¶ Quarto versi. si vero si de dispensatione dubitetur / sedes apostolica consulatur locorum id est episcopi et superiores qui sunt ordinarii in suis locis iure communi. xi. q. i. ca. de persona.
¶ Sed quid de aliis prelatis inferioribus. Numquid habent istam compulsionem / vt sunt abbates / archidiaconi / Decani / et archipresbyteri: videtur quod sic / quia sunt ordinarii. supra eo. cum ab ecclesiarum iinfra de excesse praela. ad hec. Dic quod si sunt tales qui habent institutionem et destitutionem de consuetudine sen alias / ipsi habent compulsionem infra de insti. cum venissent. supra de offi. delega. super eo. lxiii. dist. si in plebibus infra de prebend. referente: cum enim possunt aos priuare in beneficiis et per istam compulsionem ad preuationem deueniatur: ergo illam poterunt facere. supra de ofi¬ fi. delega. preterea. ff. de iurisdi. omnium iudicum l. ii. et hoc tollitur infra eo. §. in conferendis / vbi ordinarii locorim vocantur illi qui conferunt beneficia: et tales possunt esse alii ab episcopis
¶ Sed contra. supra hoc libro de tempo. ordi. cum nullus i. vesovbi ordinarius interpretatur episcopus / sed non est miru quo ad casum qui ibi ponitur: cum ordinare clericos / et ad mittere ordinandos sit proprium episcopi non alterius prelati vt d. c. § i. plures] pluralitas beneficibrum est canonibus inimica infra de prebend. quia in tantum infra. de cler. non resid. quia nonnulli. xxi. q. i. per totum: et ideo est restringi. da tanquam odiosa. supra hoc lib. delfiliis presbyte. c. primo in fine hoc lib. de prebend. non potest in prin. et. c. quamuis ilcet in princiff. de liber. et posthu. cum quidam imminet.
¶ Et sic hec tota decretalis loquitur in dignitatibus seubeneficiis curatis non aliis personatum de quo idem iudicium est habendum / quod de beneficiis curam animarum habentibus. supra de elec. dudum. ii. similis id est animarum dispensationes) in quibus tanquam in ambitiosis est stricta interpretatio facienda. supra de elec. d. c. dudum. § insuper. Ide in rescriptis ad beneficia obtinenda impetratis vt di. cap. quamuis i. et infra. de prebend. c. fi.
¶ Nec obstat. ff de constitu. prin l. vlti infra de dona. c. cum dilecti infra. de verbo. signifi. olim quia ambitio et odium faciunt hec restringi vt dictis iuribus et infra de consangui. et affi. quod dilecto et. d. lex intelligitur de beneficio principis non odioso / nec preiudiciali ar. ff. ne quid in loco publi. fiat l. ii. §. siquis a principe et. § meritoecclesias scilicet curam animrum habentes qualitate vt si dispensationes haberi dicamtur in remotis: maius tempus est indulgendum exhibere: contra. C. de peti. heredi l. cogi. dic in illis / que de iurcommuni possideri possunt: non est aliquis compellendus et dere titulum sue possessionis: secus de his que iure communi possideri non possunt vt hic in quibus non sufficit possessio nec bona fides nisi titulus ostendatur: vt hic. iinfra. de decit dudum infra de prescript. causam que et infra hoc lib. de regul. iur. c. primo. ii. q. i. legum. Sunt etiam alii casus in quibus quis tenetur titulum exprimere notatur. ii. q. i. in summa infra hoc lib. de prescrip. episcopum et. c. causam quod si infra idem tempusequod fuerit ordinarius moderatus eo ipso Et sicnota. qui suam defensionem ain termino assignato non ostendit: ius presumitur non habere vt hic: et. c. dist. contra morem: vnde litere que non apparent non censentur esse: ar. ff. de contrahiemp. rutilia pola et l. in lege: de consecra. di i. solemnitates: et idem in exceptionibus i1nfa de exce. pastoralis idoneis hosubintelligitur etiam si non apponeretur ff. de muner. et hono. vt gradatim. ii. Feso. supra de elec. causam euidenter secus si esset dubium. Nam tunc ad sedem apostolicam recurrere tur / vt i1na sequitur negligatur.
¶ Nota quod in dispensationibus istis: semper intelligitur quod animarum cura non negligatur / cuius prouisio ad ordinarium spectat. vt hic / et i1fra de appella. peruenit. ii. vnde in hoc casu et sequenti ordinarius habet potestatem: licet non habeat in principali propter dispensationem
¶ Sol. dispensatio semper datur vel inteligitur dari secum dum dictas duas modificationes: et ideo quod non est ordinariis expresse sublatum: firmum manet eisdem ar. C. de ippella. precipimus in fine recurrendum.
¶ Nota ergo eius est interpretatio b / cuius est condere. C. de legib. l. vlti. xi. q. i. §. ex his. ff. de pretor. stipul. l. in pretoriis infra de senten. excommunica. inter alia igitur in dubio est recurrendum ad conditorem c. non incerto. ff. de verbo. obliga l. continuns. § cum ita in fine. ff. de lega. iii. ille velit.
¶ Nota dubia dispensationum et priuilegiorum sedis apostolice: per sedem eandem terminari debere. supra de iudi. cu. venissent: et hec verba sumpta sunt. ff. de regul. iur. Neratius ostendatur Et est ratio / quia iam iste mero iure apparet inhabilis per concilium generale. infra. de preben. de muta ea que Et sic nota quod habens plura beneficia curatat vel eis similia alio consimili obtento: habet primitus illa resignare si vult tertium canonice obtinere / et data quod tertium adipisceretur / statim vacarent duo prima infra hoc lib. de preben. non potest. §. i. aliter id est non ostensa dispensatione: vel ostensa si non renunciauerit habitis: cum dispensatio se ad tot beneficia non extendat talibus id est habentibus pluribeneficia curata / seu dignitates / vel personatus mometi) contra infra de prebend. de multa et infra hoc libro. eo. titu. non potest. §. primo
¶ Sol. casus sunt diuersi / non aduersi: nam si habeo vnum beneficium curatum: et mihi aliud confertur consimile loquitur. d. ca. de multa. sed si habeam duo que compati se non post sunt: vt hoc. c. et ordinarius hoc sciens / habet tenere hoc caEt est ratio / iste reducitur ad ius commune: et illi innititur in tertii beneficii adeptione: et ideo iuri speciali quo a tea imitebatur habet renumciare / et dato quod ignoret ordinarius: tunc loquitur d. capitu. non potest. Nec debet esse melioris conditionis iste retinens celando quod debuit prodire infra. hoc lib. de prebend. eum qui. Et promptum est in ra iuribus concordare / et ipsorum correctio est vitanda. C de inoffi. dona l. vna. et hoc lib. de electio. cum expediat. Ioan. Mona. Cardi.
Capitulum 4
QVia, hoc. c. i. impedimenta prelatos data / ne veritas in inquisitionibus correctionibus / et reformationibus in suis locis pateat inhibitione praecedente / et decreto subsequente tolluntur. ii. § presumptores talia agentes pena condigna castigari mandatur. Dic ergo casum proferentes sed iste sententie nulle sunt vt infra sequitur. Nam sicut predicta mandari non possunt / sed sunt iuri aduersa: vt celare veritatem / quo ira dei incurritur. xi. q. iii. quisquis / sic nec hec firmantia valent. Et ratio horum notatur infra hoc lib. de regul. iur. non est obligatorium. vnde sicut quod mandatur hic non tenet sic nec firmantia illud habent firmitatem. ff. de reg. iur. cum principale: et infra hoc lib. de regul. iur. accessorium: et ff. vt lega. nomine caueatur l. i. §. si quis sub conditione. et infra. de symo. nemo castigari ff de fide iusso l. si a reo. §. vltimo et. C. de penis l. si operis. Io. Mo. Cardina.
Capitulum 5
VT litigantes. Hic artantur iuraantiqua. supra eo. pastoralis i. Respon. et. c. Romana. §. primo. Et hoc factum est fauore litiganti vt releuentur a laboribus et expensis propter quod sunt multa / iure statuta infra de dolo et contu. ma. c. finem. et. supra hoc lib. de restatutum eis ciuitatibus veldiocesibusconsistere vt quia agobatur reali et sic mellus potest cognosci vbi res ipse consistunt. C. de praediis minor l. si predium consuetudine scilicet prescripta / et obtenta: ante istamconstitutionem: et sic hic ad cautelam adii citur hec clausu da cum ius scriptum consuetudinem precedentem non tollat nisi de ipsa specialis mentio habea tur. supra hoc lib. de constitu. c. i. et hoc lib. de biga. altercationis. Io. Mo. Car.
Capitulum 6
SI episcopus. Hic declaratur decretalis. supra eo. inter cetera visitari. x. q. i. episcopum necessa rius. supra eo. inter cetera seminantur i. corin. ix. debebit cum enim sit hic procuratio accessoria visitationi infra de prescrip. cum ex officii: se non visitat nihil pro se de procuratione accipipotest. Si autem per alium visitet episcopus: tene quod hic dicitur Nec allegare debet. se plus expendisse si personaliter visitasset vt illud excessiuum ad manus suas trahat ar. ff mandati si quis alicui. §. impendia. Io. Mo. Cardi.
Capitulum 7
CVm epiicmic. evecrvc cota sua diocesi (cum inibi sit ordinarius) potest suum officium exercere habere]. xi. q. i. c. de persona locohonesto. ff. de iusti. et iur l. pe. §. f.
¶ Sed quero Archidiaconus in loco illo habet iurisditionem / in qua concurrit episcopus cum eoNunquid poterit ibi constituere officialem qui ibi resideat in grane detrimentum Archidiaconiar. hic quod sic. ff. de damno infec. l. prima §. denique. ff. de iniur. iniuriarum. § primo. Item equitas rerum de defensoribus ciuitatum hoc habet que decreluit non sufficere presidens prouinciarum / sed esse voluit cinitatum defensores / aute. de defen. ciui. §. i. colum. iii. ar. supra hoc li. de consue. ca. fi. ff. fie quid in loco publico l. ii. §. si quis e principe. Ita cum in dicto loco sit prouisum de iudice spec laliter: generalis prousio hulus. c. ad hunc casum se non extendet / arg. C. de pac. conuen. super do l. fi. Et damnum: sentit qui commodum solitum amittit. d. l. ii. §. merito non. exempto secus si esset exeptus vel a iure communi vt suntmonasteria. xviii. q. ii. luminoso vel speciali vt loca exempta / et est ratio: quia vbi territorium non habet: et ideo protribunali ibi sedere non potest. non supra de offi. lega. noult
¶ Sed pone in loco exempto certo casu habet iurisditione infra de hereti. ad abolendam: nunquid in eo casu poterit in loco exempto iurisditionem sua exercere: dic quod sic: quia quo ad hoc est iudex: et de hoc not infra hoc lib. de priuileg. episcoporum / et. supra hoc lib. de off. lega. c. primo. forum de conuetudine seu de iure. supra eo. conquerente carceri et latius potest hoc facere tam episcopus quam abbas / seu inferior prelatus infra de senten. excommunicatio. vniuersitatis / et infra hoc lib. eo. ti. si clericos. Et quando per fidelussoriam cautiosem isti liberari valeant a carcere et quando non est expressum in. d. c. si clericos in fi. Io. mo. Card.
Capitulum 8
QVamuis, Hic adiicitur ad formam cessationis a diuinis tactam supra eo irrefragabili §. ceterum / et caiti. lost canonic.
¶ Secundo vero nos ad tami modum cetsationis statuit Tertio. §. si vero premissis quid incumbat partibus forma predictam seruantibus subiungis
¶ Quarto. §. partes] partem cessuntem a biuinis non seuuantem huius formam punit tertior vt d. c. irrefragabili. oecimo vt d. c. si cononici consilio quid importenta hec verba no infra hoc lib. de hereti. super eo. laico Sed quomodo papa habet iurisditionem in laicum: imo habet. supra eoperniciosam et. supra. hoc lib. de offi. lega. c. primo notatur. cconcordia Et sic nota partes componere posse: liceta gatur de crimine: et ratio redditur. ff. de no. oper. nuncia.. prima. §. et post operis et no. C. de transuc. transigere. Con. trarium tamen quandoque seruatur vt maledicti iudices et mungant veniendi Et in hoc equiparatur hec decreta. alteri supra hoc lib. de elec. statuimus poterunt vnde cum hic certum tempus statui non possit / fuit hoc relictum arbitrio boni viri. ff. de iure delib l. prima in fine ar. de testib. quesitum. supra eo. ordinarii primo eso. expedire nec hic etium certa pena potuit apponi / cum maior culpa muiorem penam exigat de exce. prela. tanta: circa finem celebre tur Et merito nec mirum: quia maior contumacia censetur in cessante non seruante formam huius constitutionis quam in eo contra quem cessatur infra hoc libro. de dolo et contuma Actor. Io. mo. Cardi.
Capitulum 9
PRasenti. Hec decretali habet tres partes. Primo prohibitionem et a prohibitione exceptionem ac penam non obseruanti prohibitionem ponit
¶ Tertio. §. sane. Responsionem ad tacitam / questionem adiungit eorundem prioratuum / dignitatum vel ecclesiarum reseruari supra eo. cum nos
¶ Sed nunquid tollitur hic consuetudo beneficiatorum qui gaudent de fructibus post obitum suum certo tempores Dic quod non. Nam hec decretalis loquitur de superio ribus / qui fructus dignitatum inferiorum sibi vendicant post obitum rectorum: qui debent thesaurim are filiis. ff. de in offi. testa l. nam et si parentibus. Et cum in istis etiam consuetudo seruetur cum moderatione infra scripta magis etiam in quaestione proposita. Et dico dictam moderationem ad casum dicto quaestionis non extendi / cum maior sit ratio in hoc textu quam in casu quaesito. Pro quo est ar. C. de aduoca. diuer. iudic. post duus. et C. de dome. et protec. l. vlt. lib. xii. dignoscatur vt infra vt eccle. bene. c. vno. §. vlti. debitis. Sic intelligitur bona. ff. de iure do. mulier superest hoc enim dictat ratio quae dicit fructus respicere totum annum. ff solu. matri. diuortio. §. non solum.
¶ Et nota quod priuilegium seu consuetudo tendens ad illicitum artatur ar infra de deci. suggestum infra hoc lib. de priuileg. vt apostolice. ff. de vulga. et pupil. substi. ex facto. §. i.. constitutioni: supra hoc lib. de elec. quia sepe.
¶ Et ratio diuersitatis inter hec liquet ex textu. Nam ibi infertur morbus in ipso capite vacam te / hic in membris vacantibus.