Titulus 11

Via Illegitime nati / et bigami. non sunt eligibiles. Ideo post tractatum de electione subiicitur de filiis presbyterorum et

¶ Uel dic / dictum est supra proximo de ordine preficiendorum / et quia praedicti illegitimi a non sunt in hoc proficiendi. Ideo de his subiicitur. Io. annes Mona. Car.

Is qui defectum, Hec decretalia duo continet

¶ Primum ad quos ordineillegitimos a promouere potest episcopus dispensatiue: et quod beneficium potest eis conferre¬

¶ Secundo. § ille vero qualiter dispensatio in forma communi obtenta debeat interpreta ri natalium) est ne hoc intel ligendum de quocunque defectu. Dic quod. non verbi gratia aliquis est genitus ex praesbyte. ro et soluta seu habens maiorem defectum: vt de comiugato et soluta seu religioso et soluta genitus. Sedes apostofca in his non consueuit dispensare: vel raro / vnde in his consimilibus / dico episcopum non posse dispensare. Ut ad ordines iste promoueatur. vel vt beneficium obtineat sine cura. Quia non est verisimile Papam concedere episcopo facultatem / vbi ipse se reddit difficilem vt est dictum

¶ Sed hec cglo. est contra tex. qui generaliter loquitu et isti sunt venia digni: qui vitio alieno laborant. C. de na¬ tal. lib. l. legent ar. xxxiiii. di. fraternitatis. Et sic est episcopo hic concessum in minoribus non in maioribus ar. supra tit proximo. c. vno.

¶ Item dato quod quis sit genitus de diacono / subdiacono. vel soluto / et soluta / et sic habeat defectum / et cum hoc ex alio capite repellatur / vt quia pater eius ministrauit ( nulo medio) in beneficio in quo vult episcopus dispensare niquid potest in hoc. Dico episcopo dispensationem non permistsam. supra eo. dilectus. Et est ratio: quia hoc casu sunt plura iura prohibentia. Sed hic intelligitur quando est vnum solum prohibens / quod est misericordia dignum. vt dicta leg. legem. e.

¶ Sed quero episcopus dispensat cum illegitimo / et prouide ei in ecclesia: in qua est statutum / quod illegitimus non possit inibi habere beneficium / et est iuratum / et per sedem apostolicam confirmatum: et sic est consuetudine obseruatum. Num. quid potest: Simie vidi: Unus impetrauit in ecclesia cathedrali: cum quo erat dispensatum: vt habere posset beneficium in ecclesia cathedrali: licet esset filius sacerdotis et abiectum fuit eidem de statuto iurato / confirmato / et consuetudine obtento: et videtur quod episcopus hoc casupossit. Nam vbi essent due prohibitiones / quarum vna non dependeret ab altera / non esset satis euitare vnam: ar infra de senten. ex communica. cum pro causa et infra. eo. c. proximo. Sed vbi plures r. hibitiones procedunt ab eodem fonte: principali sublato / et alia tolli videntur ar. C. de duo. reis. l. vlti. et. C. de nupsi libertatem infra de fide instru. inter dilectos circa finem. ff. de regul. iur. cum principale. Si ergo episcopus hoc casu potest. laxare ins commune: per dispensationem / sublato ipso statuto / et alia videntur sublata. Nec debet dici istum inhabilem pluribus viis sicut iure communi statuto / iuramento / et confirmatione sedis apostolice: quia hic vt praedixi: et si sint pluri et ab eadem radice procedunt / et principali sublato / et accessoria tolluntur et per hoc soluitur: quod obiici potest. supra hoc lib de consti. c. i. vt dicamus istud loqui in statutis praeter ius vel contra ius: non secundum ius et hoc innuit ibi literaque dicit principem ignorare statuta et consuetudines / quaod non potest intelligi de statutis secundum ius in quibus non uum non statuitur / sed ins commne exequitur seu confirmatur: et hoc videtur tenendum in impetrante a papa qui habebat / literis gratiosis non obstantia opportuna: sed secus in casu nostro: quia iste episcopus: si habebat potestatem ex hoc canonc infrin gendi ius commune: non tamen statuta / et consuetudines ecclesie sue potest tollere. supra de consue. cum consuetudinis. Sed hec sunt contra iura antea posita ar. C. i. codicil l. i. et. d. c. cum consuetudinis non loquitur hoc casu nec in consuetudine vel statuto secundum ius / dic tamen vt prius

¶ Nam et si papa tollat statutum iuratum non tamen iuramenti vel confirmationis dicti statuti precedentium impetrationem. supra de res. constitutus infra de iureiur. debitores vnde subiecta mutantur per iuramentum / et confirmationem / et alia censentur / vt dictis iuribus et infra de transac. cap. i. e infra de iureiur. c. cum contingat infra hoc. libro de iuretur. li. cet mulieres et infra de confirma. vtili. c. primo. Et hanc mutationem non potest facere episcopus qui iure ligatur. non papa i /cum supra ius sit infra de conce. prebend. proposuit

¶ Papa tamen dixit contra / nisi expresse dictum statutum tollatur in literis papalibus: et dicebat hanc rationem. Statuta communia in literis papalibus posita / non iustificant m personam impetrantem / sed impetratarum literam formam dispensari vt sunt dignitates et beneficia curata. vt infa proxi. §. et. supra eo. nimis. Idem intelligo de prebenda et clesie cathedralis ar. infra hoc lib. de prebend. quamuis i. §. quanam. t i1fra de prebend. extirpande. § qui vero: cum enim ecclesia cum cura: accedere valeat prebende ecclesie cathedralis / vt d. §. qui vero non econtra prebenda huius erit digniorbent ficio cum cura. Quia quanto plus quis accedit ad summum tanto illud est nobilius ar. auten. de deffen. ciuita. §. primo. coll. iii. et i. q. i. vilissimus.

¶ Et idem intelligo de quouis beneficio / cui est sacer ordo annexus / vt si est prebenda subdiaconalis / diaconalis vel sacerdotalis / statuto ecclesie vel alias. Et hoc intelligo directe / non si consecutiue propter necessitatem ecclesie. supra de eta. et quali. queris trestringi.

¶ Et sic nota iura specialia / sicut a iure exorbitantia sunt restringenda ar. infra hoc lib. de priuilegiis abbate et. q§i auctoritate / et. c. vt apostolice. infra. hoc libro de preben. quamuis il. sso i. et. c. non potest primo Neso. et. §. primo infra hoc libr. de regul. iur. odia obtinere.

¶ Et est ratio / quia dispensatioadepto primo beneficia suum effectum est sortita infra de offi delega. ex parte il. ff. de verb. signifi. boues. § hoc sermone. ff. de verb. obliga. Eum qui kalendis. ff. de iure do. stipulatio. et l. sequem. Si ergo hoc est in gratiosis in quibus persone non habent defectum: et in contractibus / multomagis in personis habentibus defectum qui in totum non curatur per dispensationem vt 1nfra c. proximo

¶ Sed nunquid successiue poterit habere plura videtur quod non ar. iurium predictorum. et infra hoc lib. de praeben. si cleric. et. c. non potest. § primo.

¶ Sed illa non obstant quia verbum generale restringitur quando est concessorium alicuius gratiosi: ne in infinitum procedat ar. ff. de lega. iii. fidei commissa. §. si quis. x. sicut generale ad minus artatur. ff. de lega. iii. nummis. ff. de lega i. apud iulianum. §. seio praesertim in odiosis vt hic / vt litera non extendatur ad plura. Sed in litera dispensationis d nullum ius da tur ad beneficium / licet ad illud fiat capax et habilis / saltenad vnum / vnde vni concessa dispensationis litera non est ipsaeuacuata / eo quod non erat directo concessa / sed potius approbata vno beneficio obtento. Unde latius est priuilegium dispensationis quod effectu non erat directo singulare / rescrit. to quod erat effectu singulare sed verbum generale vt d. c. exparte. Nota. et priuilegium personale cum persona dum rat infra hoc lib. de regul. iur. priuilegium. Et remissio semenfacta tolli non debet. xxiii. q. iiii. c. si is qui in fine. et. c. sequenNec spes melioris conditionis adimi debet. C. de nup. imperiali: in prin. Et amoto impedimento quo ad vnum etiam quo ad aliud. ff. de in offi. testa l est possumus. §. si quis ex his.

¶ Item quero. Iste adeptus est duo et tenet simul: nunquio priuabitur vtroque: arg. quod sic infra de praeben. de multa. supra hoc. lib. de renuncia. c. ii. Sed hec iura loquuntur vbi primo priua. tus erat facto hominis / vel iuris / quod non est hoc casu expressum: vnde dic istum compellendum: vt alterum eligat infra de praebem. referente. supra de eta: et qualita. eam te infra de praeben. cum singula. hoc lib. circa eos. et supra de res. gratie. eo. lib. Alioquin non eligens priuetur vtroque: sicut contemptor iuris ar. infra hoc lib. de praeben. si tibi absenti. §. primo. et. supra de eiec. cum in cunctis §. cum autem: et. c. eam te. supra de etate et qualiu¬

¶ Sed quero ante hanc constitutionem est dispensatum mecum secundum formam hic tactam postmodum acquiro multa benefitia que possunt se compati. Numquid habeo ius vt illa valea. retinere. Et videtur quod sic: quia hec constitutio futura respicit / non preterita. supra de consti. c. vlti

¶ Solu. Hanc constitututinem dico non iuris noui decisiuam: vt in contrario: sed declaratoriam ar. dictorum iurium et i1fa hoc lib. de praeben. si clericus. Io. mo. Car.

SI is, Hoc cap. loquitur de diui. bus dispositionibus / quarisecunda non facit mentionem de prima / ideo secunda est subrepti tia et est ratio: quia legitimatus non equiparatur legitimoin omnibus vt hic / et defecus quoid ratus obest vt hic: quia plus timetur de recidiuo in isto / quam in legim mo ar. C. de indic. vidui. tol. l. ii. iun ta cillud. Sordibus ibuti nequeum dimittere sordes. Fallere qui didicit fallere semper auen¬

¶ Nec obstat. ff. de edili. edicto quod ita quia hic non et perinde: vt dixit tex. quod tamen est ibi. Nec obstat. l. di. ferrum quia ibi loquitur in facto anime: in quo solus deus est cognitor cui nil latet / cum sit cognitor secretorum: sed hic de prima dispensatione latebat

¶ Item non obstat de natal. resti l. queris: quia ibi loquitur in restitutione plena que non est his

¶ Nec obstat auten. quib. mod. natur. effi. sui. §. tribus et § adoptionis in fine col. vii. Sed ibi quo ad temporalium b norum successionem loquitur. ar. ff. de iusti. et iur. l. prima et ius naturale: et vnde liberisi scripto herede in fine: hic autem non sic: quia beneficium ecclesiasticum non nisi bene natis debetur / vt per totum hunc titulum. Et est ratio propter. maioritatem periculi: ar. supra de elec. vbi maius d secus in spiritualibus / que sunt digniora et praecellunt infra. de maio. et obedi. solite ii. responsio momenti.

¶ Et sic litera gratiosa subreptitia / nulla est ipso iure e / et per consequens processus habitus per eam. supra de res. constitutus et c. dilectus. et c. ad audientiam. ii. et ibi not. secus in literis de iustitia et est ratio litere de iusticia et comparantur contractibus stricti iuris / et litere g de gratia h contractibus bone fidei in quibus est bone fidei exuberantia: vt not. C. de actio. obliga. bonam fidem: in literis de gratia debet ad esse omnis puritas et abesse omnis prauitas. Et sicut subreptio dans causam contractui stricti iuris: contractum non facit nullum ipso iure / sic videtur in dictis literis ad lites. Secus est in literis gratiosis ar. ff. de dolo. Eleganter / et hoc sic probatur. Metus adhibitus in promissione regulariter non facit contractum nullum ipso iure sed annullandum ope exceptionis. ff de verbo. obliga l. si quis cum aliter. et. C. de inutil. stipu. dolo. Adhibitus tamen super re in qua debet esse exuberantia benefi. vt in voto et dote facit promissionem nullam ipso iure. ff. quod met. causa si mulier. §. si dos

¶ Item probantur hec alia via littere subreptitie de iusticia non dant impetranti aliquid: quia per eas nihil dat committens sed de iure quod dicit se habere impetrans mandatur cognosci et decidi per iudicem: quia nihil dat sed declaratus k .ff. derei vendi. ex diuerso. §. vbi. Sed in literis de gratia impetranti datur. Et ideo rationabilius subreptio impetranti gratiam plus inficit litteras de gratia quam de iusticia.

¶ Item in literis de iusticia dolus iudicis non versatur / sed tertii sicut impetrantis. Et dolus tertii non adeo inficit in contractibus bone fidei / sicut dolus propius vt d. l. eleganter in prin. notatur: propter quod videtur litteras subreptitas ad lites non esse nullas ipso iure. In praedictis tamen literis de iusticia distingue. salua tamen distinctione que est. supra de res. super literis. Aut est subreptio in iurisditione: aut probatione autem processus relatione. Pro casu litere sunt nulle et processus per eas habitus nullus. infra. de offi. vica. tua infra de offi. ord. graue. infra de offi dele. cum olim abbas. C. si a non compe. iudic. per totum.

¶ Secundo casu non mero iure / sed beneficio restitutionis in integrum subuenitur ff. de re iudic. Diuus. xxxv. q. ix. veniam et. c. sententiam. ff de fal. si quis obrepserit / quod intellige quando illam subreptionem iudex est secutus: et propter eam pronunciauit. ff. de iudi. si pretor. C. si ex fal. instru. fuerit senten l. falsam. Et est ratio: quia sententia non est lata contra ius constitutionis / sed contra ius partis quo casu valet sententiatum mero iure. infra. hoc lib. de senten. et re iudi. cum eternis. §. vbi autem.

¶ Tertio vero casu / litere mero lure valent / sed possunt elidi: si excipiatur.

¶ Et sibi imputet qui potuit excipere: et non excepit / m vel si non ignorat exceptiones nihilominus propter peremptorios terminos iuris: sicut est liti sancto testatio que tollit dilatorias / conclusio que tollit exceptiones peremptorias: hec siquidem sunt sublate propter auctoritatem procesus iudiciarii: et ob hoc omissum / iudicatum non rescinditur infra de re iudic. inter monasterium: et c. suborta et supra de res. ceterum et c. ex tenore. Quidam tamen excipiunt a praedicto tertio membro casum. supra hoc lib. de res. dispendia / sed dic vt ibi. Et secundum ista tria membra iura loquentia de hac materia intelliguntur.

¶ Si vero sit subreptio n in literis de gratia / que propter tacitum vel expressum inficiat litteras / dico ipsas et processum habitum per eas nullas ipso iure: quandocunque enim de subreptione constiterit illa detecta quicquid est factum per litteras subreptitias declarabitur nullum: et retractabitur quatenus de facto processit: vt dicit c. constitutus et expressius infra de re iudica. cum olium

¶ Simile video. Compensatio q quandoque et ipso iure admittitur / quod est intelligendum de facto hominis: quandoque in hoc declarando interueniente: vt not. ff de compen l. si quod. C eodem. leg. si constat institu. de actio. §. in bene fidei iudiciis. Simile video. Aliquis vxorem suam accusat de adulterio: si illa possit obiicere marito factum consimile vel ex post facto probare: ius acquisitum per dictam accusationem perdit maritus etiam sententia lata vt notatur infra de diuor. ex literiis.

¶ Sic ius aquisitum per litteras de gratia / saltem prima facie probata subreptione amitto / argu. d. c. cum olim. Nec mirum cum titulum habeam ex littera: qua probata subreptitia / totum perdo. ff. de de curio l. herennius hoc libro de regulis iuris. capitu. primo. Ioannes Monachus Cardinalis