Titulus 1

VIso in tertio lib. quae clericis sint permissa et inhibita. Hic dicit quae laicis sunt permissa vt matrimonia quae eisdem in multis casibus sunt inhibita¬

¶ Et quia sponsalia sunt viadeuensendi ad matrimonium / ideo de sponsalibus premittit: et de matrimoniis consequenter adiungit.

¶ Et sunt sponsalia repromisuo futurarum nuptiarum: dicta a spondendo id est promittendo. ff. de sponsa l. prima et secunda. Nam moris fuit antiquitus / vt annullus ba sponso sponse detur. xxx. q. v. femine

¶ Et matrimonium. dictum est quasi matris munium c § officium: vnde Horatius munia diuidit id est officia diuisit / nam matris est magnum munium / id est officium in prole. educenda.

¶ Uel dic matrimonium quasi matris d munus / nam hoc est maximum et precipuum munus feminis / concipere / et conceptum tueri. ff. de edil. edict. queritur. §. primo et trigesimasecunda. q. secunda. pudor

¶ Et est matrimonium maris et femine coniunctio / t indiuiduam vite consuetudinem retinens / diuini et humani generis communicatio institu. de patria potesta. in prin. cipio. ff. de ritu nupt l. prima. supra de presumpt. illud. xxix. q. prima in principio

¶ Et quare fuit institutum matrimonium ante peccatum et post / habetur. xxvii. q. primanuptiarum in prin. xxxii. q. i. § his inta. et vsus matrimonialis licitus est: cum propria vxole / alias secus. xxxii. q. septima. vsus

¶ Et licet contractus carnalis sine motu voluptatis fiernon valeat / institutum fuit matrimonium post peccatum vt infirmitas carnis prona in fruinam turpitudinis / hone state matrimonii exciperetur / id est extra peccatum habeo retur. xxxii. q. ii. § his ita. in prin.

¶ Est enim in matrimonio legitimo / carnis copulatio: vt sit causa prolis non voluptatis / nec satisfactionis vitiorum xxxiii. q. iiii. vir cum propria

¶ Et interest reipublice ciuitates repleri / potius legitimis quam aliis. C. de indic vid. tol. l. tertia. in fine. ff. solu. to matri l. prima. ff. de decur. l. generaliter. §. spurios. Matrimonium enim sic est institutum / vt humano generi atificiose inducat immortalitatemt auten. de nupt in principio. col. quarta. nam generatio ad hoc est / vt quod in siperpetuari non poterat / in suo simili perpetuaretur secuns dum philosophum. Io. Mo. Card.

Ex sponsalibus, Hec decreta. lis primo tractat de pluribus sponsalibus / diuersis temporibus contractis pue. Secundo. §. ille de sponsalibus / quorum prima sunt contracta sub conditione a Prima in duas. Primo ponit casum in genere. Secundo. §. quare) illum quo ad secundam partem declarat in specie. Dic ergo puris a conditione vt differat a. §. vltimo infra eo. certis non incertis / et essent certa sponsalia si quis diceret: habebo istanfiliam Petri. Sed si diceret vnam de filiabus non essencerta sponsalia / supra eodem. ad audientiam / et facit ad poc supra eodem capitulo: ex literis ii. affinitatis) i1nfa prae¬ consangui. et affinita. frigiditatis infra de frigidis et malest. religionis infra qui cleri. vel vouen. aut alia i1fa de cogna. spiriuali / et de cogna. lega. et in multis aliis titulis defectu qui facit contractum nullumxxx. quest. ii. vel. xxix. q. ii. §. is ita. in princip. Idem si sit nullus iuris presumptione infra. de desponsa. impuber. literas / et capitu. accessit / matrimonis cum consanguinea vel affine. supra eo. ad audientiam. Et sic non obstat. supra. eo. si inter / quia ibi erat maius et minuas affectum et effectu: hic equale saltem affectu et ibi est casus diuersus quia hic sunt duo impedimenta. ibi vnum Item contra de matrimo. contra. inter eccle. cap. primo Sol. ibi fuit prius processum / vnde illa cum tertio remansit non cum primo / cum quo tantum fuerunt sponsalia / sed cum tertio matrimonium. supra eo. si inter non autem) scilice. est efficax impedimentum etc. ad precedentia idn est sponsalia dissoluendum quod est verum nisi maius vinculum interueniat. supra eo. si inter. in princi. et versi cu. vlti. argu. supra hoc lib de vo. et voti redemp. cap. vno. in fine. et premissa statim declarantur fecit sponsalia de futuro contrahendo. Quid si sponsalia de presenti contrahat cum secunda. Idem. supra eoprimo respon. secus si secunda non esset affinis vel consanguinea. supra eo. si inter ii. respons. sub conditione infra. de conditio. appo. super eo.

¶ Et sic not. conditione extante. non est idem ac si ab initio pure contractum fuisset. argu supra hoc lib. de rescrip. cap. si pro te / et dic vt ibi.

¶ Sed contra. ff. qui po. in pig. habeantur l. potior / dic vbi primo pure sponsalia sunt contracta dissoluunt secunda. supra eo. primo respon. Sed vbi prima sunt sub conditione de fituro vbi non est debitum sed spes indebitum iri. institu. de verbo. obliga. §. ex conditionali / tunc propter vinculum superueniens effectus dicte spei tollitur per vinculum sequens quo redditur sponsus inhabilis prime ante existentiam conditionis. arg. supra de iure iuran. quam admodum / et ff. de iure do. stipulationem.

¶ Sed si non esset natum impedimentum / existentia conditionis traheretur ret ro. d. potior. arg. ff. de pigno. si fundus. § i. vnde sicut si conditio deficeret esset perinde ac si non esset contractum. C. communia vtriusque iudi l. si cum patrono / sic conditio que non potest extare iure inhibente / non permittit ius retrotraha¬

¶ Sed pone. conditio apponitur que inest vt si deo placuerit et ecclesie / nunquid secunda sponsalia pure contracta preiudicant primis: videtur quod non / quia conditione que insunt non faciunt legatum conditionale. ff. de coditio. et demonstratio l. conditiones extrinsecus. Dic contranam tacitum si exprimatur / facit rem conditionalem. ff. d. lega ilet si ita legatum. §. i. Et aliqua expressa non valent / se tamen non exprimantur habent effectum. ff. de heredib. institu. si quis sempronium. ff. de regul. iur. expressa. extan. tem et sic loquitur de conditione que pendet ex futuro / non de illa que est de presenti / vel preterito: ille enim extant in veritate / et ideo non morantur obligationem. ff. si cer. peta. proinde oriatur quia illa sponsalia que non habent consensum de presenti sed pendent ex futuro euentu / et sisunt incerta tamen possunt publice honestatis iustitiam germinare ante existentiam conditionis: et ob hoc sponsalia post pure contracta ex primis sub conditione contractis non impediuntur / et hoc declaro sic: vbi pure contraho licet asbfectus non habeat effectum propter certum impedimentum ex illo puro affectu nascitur impedimentum contrahendi cum secunda. supra eodem. ad audientiam: sed vbi non afficior pure sed sub conditione / deficiente causa est perit de ac si non esset contractum. ff. de verbo. obligatio. deconstipulatus ii. respon. Ioan. Mona. Cardi.