Titulus 19

QUid sit procurator: et qualiter possit constitui / et quare vsus procuratoris fuit inuentus / et qualiter / et qui et qua lis debeat dari habetur. ff. eo. ti. l. i

¶ Et dicitur procurator / quasi proaliis curator: et curator a cura dicitur et cura quasi cor vrens

¶ Nam procurator debet habere covstum solicitudine et vigilantia in negociis sibi conmissis: et ideo ipse de omni dolo etculpatem. tur. C. manda. si a procuratore

¶ Et procurator negocia propria suo animo facit: sed aliana exacto officio gerere debet. C. manda. in remandati fungatur ergo officio proprii nominis vt esse quod dicitu esse non desinat: ar. C. de defen. ciuita. defensores. ii. et. C. de epi. et cleri. decernimus.

¶ Et vocabulum hoc procurator quandoque est generali vt supra eo. petitio. et. c. quia. in causis: prima. q. iii. saluator / quan. doque accipitur pro negociorum gestore. ff de procura. plaucius. ff. de nego. ge. si ego. Et quandoque proprie: et tunc dicitur procurator a esse qui res alienas de mandato dmini administrat. ff. eo. titu. l. prima in princi. et iste potest dari ad negocia / et iudicia infra eodem qui ad agendum. et. ca. sequenti. et. c. vltimo. Io. mo. Card.

Ou indiscrete. Hec decre. habet trio rdicta. Primum etc. reputari.

¶ Nota edictum de procura toribus est prohibitorium in quo omnis. admittitur qui non reperitur prohibitus vt hic: et. ff. eodem. titu. l. mutus. § primo et quid sit hoc dictu notatur suprahoc lib. de sup. neg. prela. c. primo

¶ Est et alia ratio: quia laicus procurator in spirituali¬ bus: sicut in aliis non habet emolumentum vel damnum. sed dumtaxat exercitium aar. ff. quando appel. sit l. prima. §. in propria.

¶ Et ideo non est mirum si in spiritualibus (que non acquirit) possit esse: procurator contra tamen poterat argui ante hanc constitutionem ar 1fra de iudi. decernt: mus. Effectus vt hic et ff. de appel. ab executore. §. vltimo et. ff. de excep. dol. si procurator egit. § i. C. eo. tit. procuratori. bus et l. nulla non potest. C. eo. ti. quod quis et l. neque sua. C. de dona l. illam non expressa) contra. ff de arb. Item sivnus. § si in diuenrsos. Solii. est casus diuersus non aduersus et ratio diuensitatis tangitur. d. §. quia duo a rbitri possent in assumendo dissentire: quod non est in casu nostro in quo est vnus solus constitutus.

¶ Sed quid si essent duo / non inssolidum dati infa eo. titu. si duo i. Respon. Dic si discordent sibi imputet constituens. supra hoc lib. de elec. si quis iuste. §. si autem. nullus potestas ar. ff. de manu. vindic. pater ex prouincia. ff. de seruitu. rusti. praedio. cum essent. §. per plurium: licet enim Dominus cause vel litis / habeat procuratorem constituere: vt hic et dictis iuribus: non fit constitutio a non domino / sed fit a domino ministerio alterius deputare. / fallit tamen in casibus qui mandatum exigunt speciale infra eo. qui generaliter. et. c. procurator primo et. ii. Respon. Ioan. Mona. Cardinalis

ibaa. ehrec decretlist umet sfeor. uet liusfa. §. procuratorem cum ll. sequen. et lante litem cum ll. sen. Et ii. arst huil.c. versi. verum sumitur. ff. eo. tit. Paulus respondet.

¶ Sed que erit illa causa: dico illa que pariequitate / vel maiori innititur cum aliqua de expressis / aneius quod notatur. C. de fur. et seruo corr. si quis seruo umeat ff de. test. in offi. si suspecta. et d. l. Paul. Io. mo. Car.

Is qui. Hec decretalis habet duo dicta ecce primum non fuerit constra. supra de offi. de leg. quamuis. Sl. vt ib censeatur) vt dicit c. quamuis reuocaum di. a¶ Sed quomodo quod quii in alium transtulit potest reuocare. Dic quod non potest ex se / nec a se vt hised ex potestate tradita a dominoex qua potest dominus renocare: vt supra. c. proximo exercere. Et est ratio in non connexis / prosecutio / vel negligentia in vno / non obest in alio: secus in c eodem facto. supra hoc lib. de officio de lega. cum plures. Io. Mo. Car.

QVi ad agendum Hic 1e ii. vrlideciditur opini notata. ff. si quis cautio l. sed et si quis rei. §. quesitum / saltem quantum ad materiam procuratorum.

¶ Sed que est ratio istorum dicto. rum. Dic vbi nihil est expressum b speciale / vt in primo dicto: totum est generale. Sed in. ii. responso aliquansunt specialia / et clausula generalis / consimilia includit¶ Sed nunquid longe maiora expressis / vt est casus infra eo. capi. vlti. primo responso. Dic illum casum non contineri: quia si concedo potestatem in vno: satis videtur in simili per clausulam generalem esse concessum / argu. C. de diuer. re l. i. sed maius notabiliter: non videtur concessum. supra de res. sedes. et. ff. de vino tri. et oleo lega l. fina. in fine arg. supra de elec. scriptum est circa finem. Nam ibi. dugnus archiepiscopatu / non est propter hoc dignus patriarchatu.

¶ Procurator hic. §. sumitur. ff. eo. titu. procurator. cui generaliter et l. mandato / et ff. de iuretur l. iusiu randum quod. §. vltimo. Ioan. Mona. Cardi.

QVi generaliter Hec decre. habet madicta. Ecce primum petris filiusfa. potest dare procuratorem / et dari procurator. ff. eo. titu. filiusfa. in prin. et. §. ipse quoque /. ff. de in integ. resti. cum mandata

¶ Sed antunc esset necessarius consenius patris: cum daretur procurator / not. C. de bonis que liber. cum non solum. §. necessitate / et hoc est nunc in hoc. §. expeditum.

¶ Nec dicta nota obest que cessat hodie: quia loquitur vbi negocium tangebat patrem et filium sed hic non tangit patrem argu. ff. ad trebel. ille a quo. §. fi. cum l. sequem. et ar. d. l. cum mandata / in fi. et infa hoc lib. de iudi. c. fi. in fi. ad negocia a

¶ Nota procurator constitutus ad negocia generaliter intelligitur etiam constitutus ad iudicia bsupra eo. dilectus Et hoc importat significatum huius dictionis negocium / quod est multiplex. infra. de verbo. significatio. forus. §. negocium speciale r

¶ Et sic nota quod tam procurator ad negotia quam ad iudicia generaliter datus illa que mandatum speciale exigum in ius deducere non potestc vt hic et supra eo. c. proximo i. Neso. cxvii. annum) insti. quib. ex causis ma. §. iuste xxv. aff. eo. ti. minor. t. c. eo. erigendi.

¶ Et nota hic quod maior etas requiritur in iudiciis quam in contractibus. Ioan. Mona. Cardi.

Si duo. Hec decretalis habet seudicta: quatuor prima loquuntur in factis non spiritualibus / duo alia infra eodem capitulo. §. sane loquuntur in spiritualibus. Ecce ergo admitti et est ratio quia isti loco vnius funguntur ff. de conditio. et demonsi. cui fundus supra hoc libro de elec. si quis iusto. §. verum et. §. s autem: et contrarium not. supraeo. non iniuste.

¶ Et fallit hec regula in spiritualibus infra eo. § sane.

¶ Item in tutoribus. ff. de administra. tuto. decreto. in fine.

¶ Item in executoribus infra hoc libro de testamen. capit. ii. in fine. occupabit. ff. eo. titu. pluribus.

¶ Sed que est ratio quod occupare a censetur in hac materia: qui primo ad litem contestatam peruenit: vt hic et in legato pluribus relicto. ff. de lega. primo. si pluribus. §. vltimo. /

¶ Sed ille dicitur occupare quandoque qui primo ad sententiam peruenit: vt in actione de peculio ex noxali: vt ff. de pecul. si is. et. ff. de noxa. si quis a multis: et aliquando oo cupatio nil operatur. ff. de damno infec l. si finita. §. iulianus. ff. vt in po. lega. Is cui. §. qui prior.

¶ Solu. In peculio et noxalibus actionibus non videtur quis astrictus ante sententiam / cum quis presummatur i liber. Et ideo ante sententiam appellatione non suspensam nullus proprie occupare censetur ar. C. de actio. et obliga. negantes.

¶ Nec obstat l. si pluribus: inqua est occupatio per litis contestationem quo ad electionem duntaxat. Similiter uod de damno infecto et in missione in possessionem legatorum omnes equaliter in possessionem mittuntur: licet partem. sibi faciant per concursum: vt d. §. que prior. et d. l. si finita. §. cum autem plures.

¶ Sed in proposito. et in d. l. pluribus procurator vicem domini sustinet: et plures loco vnius admitti non debent vt d. c. si quis iusto. et infra. eodem. § sane. et ar. ff. de exerci. actio. ne in plures. Et tunc demum videtur quis agere / cum litem est contestatus. ff. rem ra. haberi l. amplius.

¶ Item litem contestando dominus litis efficitur infra. capitu. proxi. supra eo. capitu. primo. § licet. Et sic tam habens mandatum a domino par alteri: quam factus dominus instantie seulitis / alio erit potior: vt plus habens altero ar. ff. eod. que duos ar. supra hoc lib. de res. duobus. § si vero

¶ Et vt liqueat iste articulus sic distingue. Nam aut as tur de exercitio cause / seu instantie / et tunc inspicitur tempus litiscontestationis: vt hic. Aut res in iudicium est deducta per illum qui habet actionem: et tunc aut agitur actione reali vel quasi / vt quia non est in rem scripta: et tunc inspicitutempus diffinitiue sententie. ff. de rei vendica. Is a quo. t d. l. si vero. et l. si quis a multis. Actio enim noxalis et de peculio / sapiunt in quibusdam naturam realis actionis. ff de noxali. electio. in princi. ff. de peculio eo tempore. Ista enim actiones sequuntur possessorem. Aut agitur de personali. Et hoc dupliciter / aut a pluribus petitur idem numero: et tunc inspicitur tempus litiscontestati. vt d. l. si plus ribus / aut ad diuersa numero / et tunc inspicitur tempus dil finitiue ar. ff de re iudic. cum inter eos occupantis)

¶ Nota hic quod est valde aduertendum. Dominus constituit duos insolidum / cum clausula quod non sit melior conditio occupantis. Ius tamen occupantem / melioris comditionis facit: vt supra § proximo: tamen verba domini constituentis referuntur: vt ius non impugnent / sed locum habeant in eo casu quo valere possunt: vt vbi ius non prouidet. locum habeat hominis prouisio upra. Et sic si non valet: vt ago contra iuris intentionem: valeat tamen eo casu quo valere potest iinfra hoc libro de despon. impub. ca. primo. §. primo substitutus.

¶ Nam cum substitutus vicem obtineat potioris constituti: alium non potiorem excludit. ff. de iudi. per maiorem. supra de offi. lega. volentes. ff. de albo scriben l. ii. C. de aduocatis diuer. iudic. restituendi in fine. infra hoc libro de preben. hi qui in fine ipsum negocium nequibit Mirabilis virtus clausule huius: quod non sit melior conditio occubantis: que propter impedimentum alterius qui occupauerat / in altero non occupante habet locum. supra eo § proximo. Et postquam secundus occupauit (ipso secundo impedito) primus occupa re potest valeat.

¶ Nota quod fauor cause inducit contra ius commune positum. supra eodem / primo responso.

¶ Sed contra. supra hoc libro de elect. si quis iusto. §. primo. Solu. Illa loquitur in negocio spirituali nascituro: his in nato / quod est fauorabilius. Et hec distinctio in tex. allegatis colligitur.

¶ Uel dic. hec concordat illi et pinguius prouidet in casu aduerso: vt ibi liquet. Nam ibi capitulum vel maior pareligit / et hec equiparantur. C. de lega. lib. x. si quod extra. Et vbi isti non concordant ille canon primo nominatum (in literis) eligit admittendum supra eo. § post. et. § sequenti. Ioan. Mona. Cardi.

LIcet. Procurator constitutus in acceptanido mandatum potest variare. Ecce ergo placebitar. ff. ad tertul. filii mater in fin. ff. de lega ii. si ita quis in testamento

¶ Et est ratio quia verbum volt / et potest extensiuum est: vt dictis iuribus: et ff. de leg. iii. fideicommissa. § hoc autem. Et de hoc no. ff. de verb. obliga. si quis stipulatus sic¬

¶ Sed contra. ff quorum lega l. i. §. quod ait pretor / et. §. prodest. ff. de successo. edic. l. i. §. qui semel. ff de reg. iur. eius est nolle. Dic quod verbum nolle tractum hab et

¶ Sed verbum nolo. vel volo quod est presentis temporis: et praesens quod tempus significat nunc esse secundum philo. tractum non habet regulariter. Et est ratio / cum simprimi gradus in successione et tu secundi. Ex quo dico menolle: statim incipit ius ad te secundum deuolui. vt d. §. qui semel.

¶ Sed vbi ius ad nullum deuoluitur alium quam ad domiumprocurato r dicens se nolle: statim desinit esse procurator ar. eo. is qui i. Respon. Si tamen dominus in ea persistit voluntate procurator ex perseuerantia illius voluntatis occupare poterit a: vt hic. Et hoc est statutum / ne propter defectum procuratoris contingat negocia prorogari ar. supra hoc lib. de offi. de lega. si is cui: et c. statuimus: vnde de rigore secus.

¶ Et de hac materia no. supra hoc lib. de res. si pro te. IoMona. Cardinalis

SI quem. Hic tanguntur due forme con stituendi procuratorem. Et in secunda expeditur questio. sabbatina que tangitur. ff. manda. l. qui mutuam. §. non ideo. Pon ergo absentariar. C. de cura. fur. cum aliis assistat quod potest. supra eo. quamuis in fine et. ff. eo. Paulus manere

¶ Et sic protestatio hic conseruat. quod sine protestatione amittertur infra hoc lib. de homici. prelatis et infra hoc lib. de reg. iur. in generali coniecturis a vt declarat sequentia veritatem ff. eo. tit. fi. actor opportuna. supra eo. quamuis i. Respon. Io. Mo. Cardinalis:

PRocurator. Hec decretalia habet tria dicta ecce speciale.

¶ Nota specialia speciale mamdatum requirunt vt supra eo. qui ad agendum et quamuis.

¶ Nota hic instantiam contra regulam datam. supra eo. c. primo in fiet concordat. ff. de ritu nup. genera liin prin. existit

¶ Et est ratio quia mandatum reuocatur / licet ignoretur reudcatio ca mandatario / quamquam hoc casu mandati agatur: ne damno afficiatur mandatarius sine culpa sua. ff manda l. si ver. non remunerandi et l. simandassem. ff. de dona l. ii. §. si quis dona turus. ff. de manu. vind. si pater nequiuerint. xxx. quo. ii. vbi cum enim simul non sentiunt. Idem non est consensus concurrens pro eodem tempore. Ioan. Mo. Cardi.