Titulus 10

CVm probatio deest per confessionem / recurrendum est ad testes qui dicuntur superstites: eo quod superstatu cause proferuntur infra de ver. significa. forus. §. in omnium

¶ Ande dicto de confessis / sequitur de superstitibus: hoc est de testibus qui supersunt. ad causam probandam. Io. Mo. Cardi.

MEdiatores, hec decretalis vnit casum specialem contra regulam qua habetur: mediator a contractus in testem admitti non debet / nisi consensu partium auten. de testib. §. quoniam vero colla. vii.

¶ Item quia particeps criminis in testem non debet badmitti. supra eoveniens primo: nec mirum quia hoc casu multa sunt specialia in detestationem symonie infra de symo. tanta. Simile in causa heresis infra hoc lib. de heretic. in fidei ciuiliter:

¶ Sed que est ratio. dic probatio requiritur liquidior / quia agitur criminaliter quam quando agitur ciuiliter. C. de probatio. sciant et. C. de appella. addictos: et ideo probatio sufficit in vno modo agendi qui non fufficit in alio

¶ Et dico agi ciuiliter / si vnus ageret de vno beneficio ex exciperetur quod non est capax / quia commisit symoniam cum P. episcopo mediantibus talibus: super tali beneficio. Et hec exceptio est quedam accusatio que nedum habet efficaciam in casu proposito: sed in alio. supra de electio. supe. eo: et hec exceptio accusatio vocatur / auten. de sanctis. epilcopis. §. si quis autemcol. i.

¶ Sed si ageretur de hoc crimine vt puniretur vt symo. niacus / et a beneficio per symoniam obtento amoueretur: tunc mediatores huius criminis non admitterentur: pro¬ pter rationem dictis iuribus allegatam.

¶ Dic etiam agi de hoc crimine ciuiliter infra. de simo. c. per tuas i. §. fina.

¶ Uel dic agi ciuiliter: vt si dans ageret contra recipientem repetendo

¶ Sed contra quia vbi est turpitudo duorum potior est conditio possidentis: vt ff. de conditio. ob turp. causam l. i ob turpen.

¶ Ad cuius materie euidentiam est notandum / quod factorum quedam sunt turpia de se / et secundum se: vt od cidere et furari: et datum propter hoc in his est regulare / quod molior est conditio possessoris vt d. l. si obturpem. Sed vbi factum in se non est turpe / sed qualitas rei adiecte: vel persoldarum facit turpitudinem: tunc non est melior conditio possidentis / vt est expressum infra. de simo. veniens. Et ratio opotime redditur ff. de conditio. sine causa Auunculo i et ii. respon. Nec hoc casu est turpitudo dare / licce sit reprobum ideo a possessore repetitur / et quandoque in duplum infra de symo. audiuimus auten. de sanctissi. episcopis. § pre omnibus et. § sequen. sequem infra de magistr. c. ii. assequuti

¶ Et est ratio / quia mediator qui habuit emolumentuna est magis infectus / et ideo minns hest sibi credendum Ioan. Mona Cardinalis

PRasentium, Hec decretalis potest melius sciri practica curie: quam doctrima / et loquitur in remissionibus que sepe fiunt in curia / et lite contestata super libello / iurato positoresponso et articulato / si est responsum negatiue vel minus plene per procuratores partium / debet responderi coram deputatis iudicibus in remissione / per personas principales: seu alias legitimas / positionibus praedictis: et sufper articulis / et si dentur vtrinque debent induci testes probatorii: et hec est prima productio / et si vtraque vellit pars reprobare a testes alterius: tunc erunt testes reprobatorii primo / et hec erit secunda productio: et si tertio velit dare consimiles: erunt testes reprobatorii secundo / et erit tertia productio. Nec vlterius dabuntur testes reprobatorii: vt infinitas euitetur / et si aliqua pars defecerit in aliqua proba. tione: sicut hic in prima productione / sibi imputet pars / non ar ticulans nec per consequens testes producens vt hic / et supra eo. licet. iii.

¶ Dic ergo casum. Primo ponit factum in quo plura subintelligit / sicut litisancto testatio / iuratum / positum articulatum / et testes productos pro parte attrice. Secund versiculo ab eisdem / docet modum et formam respondeno positionibus remissis. Tertio. §. testes dat formam procedendi in testibus reprobatoriis. Quarto. §. Si vero. dat modum consimilem in testibus reprobatoriis abbatem et conuentum isti erant actores priorem et conuentum isti erant rei possessione melius di xisset quasi possessione d / quia ista incorporalia proprie non possidentur. ff. de acquir. rer. domi l. seruus. §. incorporales. ff. de vsucapil. sequitur. § si viam. Sed quasi possidentur. supra de foro conpe. conquestus / et de causa posse. et proprie. cum ecclesia supra de electio. querelam Subiectionis. 3.

¶ Nota quod hic agebatur de possessione spiritualium / et tamen de veritate dicenda iuratur: sicut quando de proprietate agitur. supra de iura. calum. literas. et supra hoc lib. eo. tit. ca. primo spoliatos) per substractionem. supra de transactio. preterea. ii. et. supra de elect. querelam. ff. de acquir. possessio. clam posside re. §. qui ad nundinas compositione super spiritualibus habita / et hoc probatur ex eo: quod infra subiicitur quod de verit te dicenda est iurandum init a amicabiliter / alias transtactio non valeret g in spiritualibus: supra de transactiosuper eo in princ. infra. de preben. nisi essent inter partes. Et sic non fuit realis compositio / cum autoritas iudicis non in teruenerit. supra de transactio. de cetero et. c. veniens et rebus aliis de clausula generali habetur. supra hoc lib. de rescript. cum in multis. supra de restitu. spolia. cum ad sedem / et hic subaudias / vt in casus positione abbate et priore personaliter qui tanquam honestiores s requirendi sunt. C. de procura l. vlti. ff de procur l. si actor. supra de iura. calum. in pertractandis nomine suo quia de conuentu sunt in animas conuentuum. Sed qualiter hoc potest esse / cum conuentus non habe. at animam: sicut nec vniuersitas / nec collegium / not infra hoc lib. de senten. excommuni. Romana ecclesia. §. vlti. Sed dic conuentuum / hoc est singulorum de conuentu / vel maioris partis ipsorum ibidem residentium. xi. q. ii. hoc ius.

¶ Uel dic ipsor simul vocatorum de electio. quia propter. Et vbi discre parent in responsionibus / stabitur dicto maioris partis et sanioris supra de electio. coram transmissis quibus nihil opponi prtest cum sint examinati in curia / et in hoc sunt delegati quibus est remissum negocium meri executores sciunt Et ideo habes hic / quod sicut iuramentum hic prestitum est de veritate dicenda: sic et responsio im data ad positiones debet esse per scio / vel ignoro / et dico quod sufficit si dicatur credo vel non credo / et in hanc partem magis declino. maxime vbi respondet nescio infra versic. proximo: cum noue iure etiam in causis spiritu alibus (etiam de calum nia) iure. tur. supra hoc lib. de iura. calum. ca. primo in fine per illos scilice. conuentus intelligunt abbas et prior in quorum] omnium vetcatorum iurauerunt.

¶ Et ita abbas et prior habent se confomare secundum scientiam et intelligentiam illorum in quorum animaiurant. Sed quid si conscientia prelati est conscientia contraria responsioni conuentus / nec prelatus habet mentiri sed bomfidem agnoscere vt tutor. ff. de administ. tut. quotiens. §sic et secundum hoc dicunt quidam / quod respondebit vnum eodum conscientiam conuentus et aliud secundum consuentiam suam secundum quod dictum magis tenebitur vt hic de roget illi.

¶ Dic quod responsioni pro conuentu erit sunduquia hic abbas et prior non respondebant vt praelati / sed vt narconuentus vt est premissum / et regulariter maioripariie / standum: preterea quasi dicat / nedum est respondendum positionibus vt est dictum sed est sigillatim vt sequimu¬

¶ Et est ratio / quia si positio habet plura membra: forsanu vno est falsa pro aliis vera et sic hec copulata possentneri. ff de reb. dubiis l. si is qui ducenta. §. vtrum: nec disin cte hic recipi debent / quia ponens debet ponere cenum et respondens debet respondere certum. ff. de confesis cetum et omnis disiuncta est incerta. ff. de ver. obliga. vbi autem. §. qui illud. ff. de iniur. pretor edixit. §. quod autem liificienter id est clare et dilucide quam sciat si certus sit vel quadat si certus non sit / et sic non sufficit respondere nesca rnesupra dixi.

¶ Sed quid si dubitat: debet habere diem ad deliberandim ff. de perito. hered. si debitor: et forsan debet iurare quod hoc malitiose non proponit. supra de iura. calum. ca. ii. in fine. supra de elec. cum dilecti et infra. eo. in fine.

¶ Sed quid si nesciat applicare animum suum adalieratpartem determinate / vt quia est quesitum / an rex parthor. viuat: tunc potius respondebit negatiue / dicendo non creo ipsum viuere: nec propter hoc sequitur / quod credat ipsum motuum: quia titubat non credens hoc vel illud [inquiras: tanquam de persona que in lite processit / nec distingo vtrum iurauerit vel non infra de accusa. si constiterit

¶ Sed quid si responsio syndici sit contraria responsioni eouentus: dic aut syndicus est fine mandato: et tunc non nocet. ff. de interro. actio l. si defensor si cum mandato obest ff. de procura l. non solum primo respon. supra de confessis et parte: et imputet t sibi qui talem elegit. ff. de minor. cumm. dato in fine. Et hec sunt vera quando de scientia vel quam dulitate respondetur vtrobique aduerso modo

¶ Si autem conumentus de scientia / et syndicus de credulitate aduersa responderet cum scientia sit maior credulii: te: adherebo responsioni de scientia: iudex tamen motum a mi sui informet per aliquas circunstantias et secundum hocstabit declinando in partem vnam vel alteram. supra eo. preterea. et infra. de senten. et re iudic. c. vlti. et infra. eo. c. proximo in fine: et cet syndicus hic non iuret de veritate dicenda / tamen inrabit in litem et de expensis et sibi deferendum estiurame / tum. C. de iudic. properandum. § vlti. et. C. de iura. calum l. ii. §. ii. ff. de iureturan. iusiurandum quod ex conuentiom § si tutor

¶ Sed quomodo potest esse syndicus sine mandato dic quod iste syndicus in causa fuerat / et cum ipso fuerat processum in curia vsque ad remissionem: vnde cum propter maiorem l galitatem abbatis / prioris et conuentus fuit mandatum seyedico commissum ex causa rationabili reuocatum. supra hoc lib de procura. c. ii. in fine primi responsi / et commissus articulus de responsionibus ad positiones abbati et priori secundum formam supra positam

¶ Uerum quia iste syndicus in causa fuit / nec quo ad bhunactum est procurator: inquiritur ab eo sine iuramento vt hi ex articulis) articulus appellatur pars intentionis us si intenditur probari. supra eo. veniens. ii. producendos iura tos tamen / alias non valeret eorum testimonium etiam / religiosi essent. supra eo. nuper: hoc tamen iuramentum remnti potest a partibus. supra eo. tuis alterius scilicet conuenuaS. Nicolai productos ergo erat lis contestata vt posulscasu / alias non valeret regulariter testium receptio. supra vtite non contesta. quoniam nomina ne sit locus variaioni supra hoc libro de rescrip. cum in multis vsque ad Calendas vltra non licet. supra de probatio. licet: nec terminum possunt. prorogare isti delegati qui habent potestatem limitatam nisi forsan partes in prorogatione temporis consentirenisupra de offi. delega. de causis primo respon. interrogatorim illa sunt que dantur super articulis / de quibus premisise hec formantur secundum circunstantias cause et personafproductarum vt d. c. licet. §. primo. infra de testib. causam i. hi cificatione) notat igitur de specificatione et expressionecriminum obiectorum: simile. supra hoc libro. de elec. vt circa nn stium 2 productorum in principali simili: vt supra §. primolnprocedant hoc est in potestate iudicis. supra de restitu. spoliliteras et supra hoc lib. de iura. calum. c. ii. in fi. Io. Mo. Cara¬

ROmana. hec decretalis brbeduo dicta / ecce primus appellationis) multominus in primcipali / quia aliud debet esse testio et aliud pars a infra de verbo. signifi. forus. §. in omni. nec aliquis officia duplici tam diuerso et suspecto fuigi debet infra de cler. coninga. diuersis. ff. ad Trebel. ille a quo. §. tempe. istiuum. C. de assesso. nemo. appel. blantis) ergo a contrario appellans procuratorem vel aduocatum appellati vel econtra produmcere potest. Et est ratio quia hoc non prohibet: et edictum / de testibus bsicut de procuratoribus est prohibitoriunt. ff de testib l. prima. ff. de procurato l. mutus. §. primo. supra hoc slabro de procur. c. primo: et quia hoc in fanorem alterius in troducitur / cui renunciari potest. ff de pac. l. si quis in conscribendo.

¶ Sed quid si appellatus producat procuratorem appellantis pro se: nunquid potest tunc appellans illum facere recipi pro se / dic quod sic. supra eo. c. de testibus. iiii. q. iii. in criminali versicu. Item si quis testibus [in testem et est ratio vterque est obligatus de dolo et de negligentia domino cause. C. mandati in re mandata. C. de administ. tutor. non est grotun.

¶ Et aduocatus fidem susceptam adhibere debet. ff. de var. et extraor. cogni l. pri. §. in honorariis / et vterque reputat se vituperatum si amittit: et honoratum si lucretur causam / et sic tanquam suspecti repelluntur vt in simili. supra eod. in literis

¶ Quid de procuratore ad negotia / dic in negotio quod procurauit de consensus partium potest admitti / autem. de testib. §. quoniam vero col. vii. in aliis negotiis admittitur etiaparte inuita arg. ff. de iure fisci. l. deferre. § idem decrene. runt: procuratores autem ad iudicia non sic propter affectum cause. ff. de testib. l. vlti. et ibi de hoc nota. Et est ratio primi dicti cum non inueniatur prohibitus vt di l. mutus in nisi alia ratio obsistat: vt quia familiaris vel similis. supra eod. in literis

¶ Quid de iudice / dic quod vni non est credendum / et ratio ponitur. supra de probatio. quoniam contra infine et supra eo. cum a nobis: verum si sunt plures / nec per alios possit probari. admitti praesent infra de exc. praea. inter dilectos. §. praeterea infra de accu. cum dilecti. §. quia verdo et. §. fi. supra de electio. cum. dilecti. §. i. et. in

¶ Et iudex ante litem contestatam petitur mutari propter defectum probationis habite super principali. supra eo. dilecto et hec litera videtur tacite iudicem excepisse inhibens de certis personis non recipiatur videtur contra quia procurator non tenetur prosequi causam appellationis. supra de procuratoribus / non iniuste in fine. C. de procura. inuitus nec est omnino eadem causa principalis et appellationis sed ratio dicte legis nemo preualet presumptione: quia fosan habet semiplenam probationem / vt pote vnum testem supra de procura. c. ex insinuatione. ff. quemadmo. testa. aperiam l. prima in fine. ff. de dote prelega. Theopompus. xxiiii. quod iii. si habes in fine personarum..

¶ Et secundum hoc aliquando appellanti / aliquando appellato deferri poterit iuramentum infra. de iureiur. capitu. vlti. Io. Mo. Cardi