Titulus 9

SIcut sede vacante nil innouari debet sic est edictum regulariter prohibitorium: sic prohibentur regulariter res ecclesie alier nari Et ideo subiicitur de rebus eccleclesie non alienendis Ioannes Monach cardinalis.

Ddum., Hec decreta. babet iardicta. Primo ponitur ad toris petitio. Secundo ver. dicius rei defensio. Tertio versi. qaentribus causis concluditur papedecisio. Primum dictum contintur sub quodam infra / in quo qui dem dulmen. rector diocesis a archidiacono Dulmen. petebat. decimas infra limites sue parrochie consistentes: quas detinebat idem Archidiaconus: petens idem rector eas sibi adiudicari / et hec petitio iure communi procedebat. supra de decimis cum contingat dictus sed vbi / dic sub infra a pronmo ex aduerso contra petitionem dicti rectoris respondit litem contestando ecclesie cuius nomine agebatur non debere scilicet adiudicari vt patet in sententia infra. eo. in fine que debet consformari petitioni. Nam vt est contractum petitio debet formari inst. de actio. §. huic. Et vt est petitum sententia debet promi infra de accusa. qualiter. ii. circa finem infra. de symo. licet heli. §. i. ff. communi diuidum l. vt fundus proferens idem Arc hidiaconus excipiendacontra petitionem actoris dulmen ad quem talia spectam infra de excessi. prelato. si cui capituli nam aliter non poteravalere alienatio perpetua infra de donatio. pastoralis in fine xxii. q. ii. sine exceptione / et expressius. xvi. q. prima. §. sicu duo. Sed nec ista sufficiunt nisi causa subsit et diligens seuetur forma infra eo. versi. seq. exiles Et hec fuit iusta causa sed non erat euidens tempore quo fuit dicta ordim tio facta vt infra ver. seq. concessit.

¶ Sed non congruo tempore: quia ecclesia vacabat et de fensore carebat: et hec est prima ratio quare dicta ordina tio non valebat. Secunda quia diligens tractatus superdicta ordinatione posita habitus non fuit. Tertia quia casa rationabilis tunc non apparuit. Et ideo dictus archidiaconus succubuit vt statim sequitur. Et infra.

¶ Sub hoc infra continetur qualiter processu super predctis habito / auditis partium allegationibus Papa sententiauit vt sequitur huiusmodi facta archidiaconatui per episcopum vt supra proxime dixi ecclesia ad quam dicte decime spectant vt 1nfra. in fine cum vacaret.

¶ Et sic nota nedum cauendum in ecclesia cathedrali / quat ipsa vacante nil in eius preiudicium innouetur. supra eo. ne sede vacan. c. i. et vlti infra de off. ordi. cum nos: sed idem intelligo de qualibet dignitate seu personatu ecclesie / argu. infra de testa. relatum. ii. §. nomine defensore sputa tutore vel curi tore si agatur de re minoris alienanda. C. de in integ. resti. minor l. si curatorem. Et si pupillus tutore caret / pretodebet ei dare legitimum defensorem. ff. de reb. eor. magis. §. ci.¬ ius officio in fi. et. § seq. sic est in ecclesia que vtitur iure minoris. supra de restitu. in integ. c. i. et. supra hoc libro eo. ti. c. i.

¶ Et ideo res ipsius alienari non debet si caret defensore id est praelato: et si ecclesia prelato caret: episcopus debet sibi alium dare / puta hyconomum qui ecclesiam defendat et res eiusdem gubernet acolligat res ad ipsam ecclesiam partinentes. supra de offi. ordi. cum nos. lxxv. dist. quoniam. C. de episcopis et cler. omnes. § hoc. nihilo. minus: et ad officium ipsius defensoris spertinet excutere et in dici denunciare quare fit alienatio: et si propter debita sol. uenda fiat / an aliunde pecuniam habere possit / an de frucibus possit satisfacere / an de mobilibus / an potius expediaobligare quam distrahere / an de pretio alterius possessionis minus vtilis possit liberari: sed caueat iudex ne talis corrumpi possit. ff de reb. eorum magis. §. non passim et. §. sequen. Et sic omnibus diligenter discussis ecclesia potest rem distrahere / et nihilominus episcopus autoritatem suainterponet vt supra eo. c. i. et. supra de his que fiunt a prela. cum apostolica. Si autem episcopus alienet rem mense sue / archiepiscopus suam autoritatem interponet. xcvi. distin. bene quidem circa finem tractatus qui debet haberi in rebus pretiosis pupilli que alienari non debenth. C. de admitni. tuto l. lex. que tutores i. et. ii. is. et ideo premissa cause cognitione vt est. supra notatum. Et est decretum interponendum. C. de prediis minor l. minorum et scl. ob es. ff de rebus eo. l. magis. §. non passim. Nec hec duo sufficiunt scilicet cause cognitio et decreti interpositio: nisi causa vera et iusta subsit / propter quam fit alienatio. ff. de auto. tuto. l. ii. imo datur rei vendicatio minori contra possidentem / et tutele actiovel negociorum gestorum contra tutorem. ff de reb. eo. magis. §. si es / et § sequen. et l. quamuis. C. de praedi. mino. et l. et si preses.

¶ Ubi autem hec omnia concurrunt tenet mero iure alienatio. Sed si minor lesus sit: eidem per beneficium restitutionis in integrum subuenitur. C. de prediis minor l. si quidem

¶ Et idem in alienatione rei ecclesie que vicem minoris habet. supra de in integ. restitu. ca. i. et. C. ex quib. cau. maio. in insteg. resti. respublica / nec dico semper: sed vt habetur. supra hoc lib de in integ. rest. ca. i. Et Inno. hic notauit quod aliud est decretum / aliud autoritas / aliud consensus seu collaudatio.

¶ Decretum est quedam sententia qua decernit iudex contractum futurum esse iustum et rationabilem: autoritatem suam in terponendo / laudando / et approbando / et aliquando in postessionem mittendo / vel ponendum esse declarando. ff. de dam. infecto / si finita. §. Iulianus / § si forte. Et in scriptis danditum est argu. C. de senten. ex peric. recitam l. prima et ii. supra hoc lib de re indic. c. vlti. ff de reb. eorum l. i. et. l. magis. §. si es. Et illud aliquotiens dicitur autoritas. C. de prediis minor l. i. et. C. quando decreto opus non est l. i. Et debet interponiante contractum. ff de reb. eo l. magis. §. ne passim / et. §. sequen.

¶ Autoritas autem est consensus autorizabilis qui competit alicui ex officio publico sibi iniuncto vel legitima administratione quam habet: et hanc prestant tutores et curato res in contractibus minorum / et in iudiciis eorundem: instide autorita. tuto. in princi. et. ff de autorita. tuto. quia et prestatur in scriptis argu. ff. de administra. tuto. obligari. §. vlti. Et in iudiciis argu. C. de autorita. prestan. clarum. ff. de confessis certum. §. in pupillo¬

¶ Est autem interponenda dum agitur ipsum negocium vel parum post institu. de autori. tutor. §. tutor. ff. de administra. tutor. obligari. §. tutor argu. ff. de acquirend. heredi. l. si quis mihi bona. §. iussum.

¶ Consensus m vero siue collaudatio: est voluntas multorum ad quos res partinet simu iuncta qui consensus aliter non valebit quousque omnes fuerint requisiti. ff. de aqua pluuia arcem. in concedendo. ff. de adoptio. nam ita. ff. de seruitu. rusti. praedio. per fundum.

¶ Et dicunt quidam quod in contractibus iin rerum eccleiasticarum non requiritur dacretum de quo. supra no. requiritur tamen cause cognitio / et autoritas episcopalis / et consensus cleri: et eorum subscriptiox. questio. ii. cassulas / et § hoc ius porrectum. xii. q. ii. abbatibus / et capitu. sine exceptione.

¶ Nec obstat quod leges superiores dicunt decretum interponendum quia non sunt per ecclesiam approbate. xcvi. dist. c. bene quidam.

¶ Sed contra omnibus legibus possumus vti si non sunt nobis aduerse¬

¶ Nec obstat. c. bene quidem. Nam etiam statuta laicorum in fauorem ecclesie facta / ecclesiam non astringunt p vt ibi et. supra de constitu. ecclesia et. c. que in ecclesiarum: legibus tamen conpore iuris clausis vti possumus. x. distin. c. i. Sed nunquid solennitas legis. x. q. ii. hoc ius est seruanda in eccleiasticis. dicunt quidam quod non / dummodo interueniant illa de quibus est not. supra proximo. Sed hic videtur ecclesiis onerosum / et ideo retractandum arg. supra de consuetudi. cap. i. et maxime cum lex illa. sit clausa in corpore decretorum / et sic per consequens a Romana ecclesia approbata. Sed forte tanta solennitas in dissuetudit nem per vsum contrarium abiit. iiii. distin. §. leges. Et dicunt quidam / quod vbi contractus factus super re ecclesiastica impugnaretur solum propter defectum consensus non requisiti in contractum contractum validandum esse: si consensus quandoque interponeretur. ff. de serui. rusti. predio. per fundum / et infra de his que fiunt a prela. sine consen. capi. c. ii. Non obstat quia loquitur vbi nil obsistit nisi solus singularis persone consensus insti. de rer. diuisio. §. per traditionem / nec etiam d. cap. ii. quod loquitur vbi factum est ad tempus non perpetuum.

¶ Si vero contractus aliter est a iure reprobatus: ratist cari non potest ex post facto. supra de elect. auditis infra hoc lib. de reg. iur. non firmatur. ff. ad exhiben. Iulianus. §. sed si quis. Solemnis de quo habes. xii. q. ii. in summa perpetuis secus esset si causa pietatis ad vitam vnius hois / vel alias ad tempus fructus personis aliquibus concedantur. xvi. q. i. po. sessiones / et q. vi. illud necessitas. Nam sine causas necessaria vel vtili t euidenter apparente hoc fieri non debet / vt hic et. supra de prebend. exposuisti consilio quid importent hec verba. not infra hoc lib. de hereti. super eo. ecclesie.

¶ Et sic nota sententiam ferendam in personam domini / vt hic et C. de sentem. et inter. om. iudi l. i. supra de elect. querelam / et ibi no. sed proprie debet sententia promi: nomine vtriusque secundum formam. supra de resti. spollia. dlim causam ad eam) scilaet eccliam perrochialem de iure communi. supra de decimis cum contingat / et cap. cum in tua.

¶ Sed contra infra de decimis dudum: Solu. episcopus fundat de iure communi intentionem suam in decimis quo ad suam canonicam i1fa de decimis quoniam / et quo ad suum regimen generale. x. q. i. regenda et diuisionem faciendam. xii. qu. 1 precipimus ad vtrunque etiam tam ad rectorem quam episcodum pertinent quo ad intentandam nomine ecclesie actionem arg. supra de fide instru. c. perpetuus. supra de prescript. et transmissa infra de succes. ab intesta. c. vlti. fundat etiam in de cimis non in certa parrochia constitutis vt d. c. dudum.

¶ Sed quid si feratur sententia contra presbyterum agentem vel defendentem episcopo sciente / nunquid paretur episcopo proiudicium videtur quod sic. supra de re iudic. quamuis. ff. de re iudic. sepe adiudicare)

¶ Et sic nota rem meam mihi adiudicari. supra hoc libro de concessio. prebend. c. quia cunctis in fine

¶ Sed quare hic non condemnauit in perceptis: forsan propter probabilem causam quam habuit defendendi que tangitur. supra eo. § i. arg. ff de vsur. qui scit. § in alieno. C. de rei vendica. si fundum et l. certum et ff. de legat. ii. qui solidum. §. etiam.

¶ Sed si ageretur iudicio vniuersali sicut cum agitur petendo beneficium / vt non supra de libel. obla. c. i. dico tunc fru. ctus venire in iudicio: sicut agentes hereditaria. ff. de petitio. hered. sed et si lege. §. item si rem et l. sed infra de iure patro. cum dilectus in fi arg. ff. de vsur. equis. Io. Mo. Car.

HOc consultissimo. Hec decretalis inhibet certum modum alienationis rerum ecclesiasticarum immobilium: et infra hoc libr. de immunita. eccle. cap. clericis / etiam inhibetur. modus quotam dandi in rebus mobilibus. Sed in donatione mobilium certa regula dari non potu. it: quia secundum quod donum est paruum vel magnum tenet / vel non tenet: et donator magnus / vel paruus / aut donatarius meritus vel non infra de doma. c. ii. et. xii. q. ii. terrulas. xvi. q. i. possessiones

¶ Et hec decretalis habe iiii. partes. Nam Gregorius primo edictum a prohibitorium cum certis modificationibus ponit. Secundo §. contractus conuentiones contra hoc edictum factas nullas decernit. Tertio versi. et nihilominus / et versi. clericos / et § laicit praelatos contra hoc edictum alienantes et clericos contrarium scientes / sed non denunciantes ac laicos contra hoc edictum contrahore compellentes diuersis penis punit. Quarto. §. ex contracti bus determinat quid contrahentibus secundum primam modificationem competit / et incumbit: pone igitur edicto

¶ Et sic hec de cretalis continet ius commune. C. de legi l. leges generales vniuensos et sic vniuersas / cum appellatione masculini contineaturfemininum not. supra hoc lib. de elec. statumus immobilia

¶ Et sic hec prohibitio non se extendit ad mobilia / et tales sufmissiones non consueuerunt fieri de rebus mobilibus: cum tam mobiles quam immobiles res ecclesiastice prohibentur alienariregulariter. C. de sacrosan. eccle. l. iubemus nulli. supra eo. si quis presbyterorum in auten. de non alie. reb. eccle. § vlti. col. ii. ili. tamen mobilia que etiam seruando seruari non possunt: sine aliquasolemnitate alienantur / vt animalia superuacua / vestes attrite / poma / cerasa / et similia C. de admi. tuto l. lex quae tutores. xii. quod ii. terrulas: vtilia tamen non possunt alienari sine consensu capituli. xii. q. iiii. quicumque.

¶ Sed quid de fructibus beneficior ecclesiasticorum: numquid baneficiati facient voluntatem suam de illis in vita / et in morte. Distingue aut est clericus habninus administrationem: et iste quamdiu viuit et sanus est: donare potest (moderate tame infra. de dona. ceterum comparatur enim vsufructus rio: quia ius suum morte finitur sicut ius fructuarii infra de per cul. clerico. si quis sane / et de dona. consultationibus insti. d. vsufru. §. finitur infra. de pigno. cap. vlti.

¶ Si autem incipitus infirmari comparatur vsuario et sic nihil habet nisi vsum sa potest tamen vsu eleemosynam facere infra de testa. ad hec testartame non potest infra de testa. cum in officiis.

¶ Si autem sit clericus. non haeinus administrationem: sed personaliter et simpostolitue beneficiatus tunc in vita et in morte comparatur vsufructuario quantum ad factendum. fructus suos: et de ipsis poterit testari infra de testa. requisisti. §. i. lud / et de pecul. cler. si quis. Et hec generalis consuetudo obsenuat: si tamen isti ab intestato decedant / ecclia succedit eis / distitguendo / vt infra de testa. relatum. ii. et argu. infra de penis. capi. ii.

¶ Sed quid erit de fructibus pendentibus: videtur idem quod in vassallo: vt si decedat beneficiatus post augustum / et ante Calendas Martii ad ecclesiam pertineant: suvero post Calendas Martii ad clericum vt in libro feude rum: hic finitur lex regni. §. si vassallus

¶ Dic verius ipsum comparandum vsuffructuario / vt per ceptos et reconditos suos faciat: alii autem omnes ad ecclesiam pertineant iura. Nota incorporalia censeri in rium immobilium / vt idem iuris sit vtriusque. C. de longi teporis prescriptio l. vlti. §. penul. et vlti. auten. de non alien. reb. eccle. §. vlti. colla. ii. ipsarum scilicet ecclesiarum.

¶ Et sic nota quod bona ecclesiastica dicuntur esse ecclesie. et ita ecclesia habet dominium ipsorum: et alibi dicitur quod suntbona Christi quecunque offerunt homines ecclesie dei. xii. q. ii. nulli liceat et. c. predia et c. qui abstulit alibi dicitur quod dominium habet ecclesia / vt hic / et. xii. q. iii. pontifices infra de testa. requisisti. §. nec est contrarium: Et intelligitur ecclesia / id est congregatio fidelium que est corpus cuius caput est Christus non supra de sacra vnct. c. vno. § hoc vnguento et. §. quia vero Christus: alibi vero dicitur quod sunt pauperum et ibidem quod sunt clericorum. xvi. q. prima quoniam / Et predicta sic concorda dicendo / quod ecclesia / id est congregatio fidelium habet dominium istorum / et etiam Christu. tanquam caput. Et quod dicitur pauperum: verum est quo ad sustentationem / et quod dicitur clericorum verum est quo ad administrationem / siue gubernationem / et propter hoc clerici dicuntur procuratores non domini. infra. de dona. fraternitatem submittere hoc verbum cum duobus sequentibus idem representat / et intelligo quod hec verba sonent in obligatione vt ff. de reb. eo. magis speciali non ergo sufficit hoc casulicentia generalis. Et sic nota plus valere licentiam specialem quam generalem arg. xxxiii. dist. quamquam infra hoc libr. de iniur. et dam. dato. c. vno non scilicet hanc subm issionem faciebant isti prelati non concedendo

¶ Uel dic non scilicet prohibentes hoc edicto concedendo hoc est concedere etc. alienando vel vendendo / permutando / vel consimilia faciendo in forma et

¶ Sed quare magis prohibetur hec submissio quam alienatio: dic quod hec submissio erat quedam seruitus que imponi non poter at postquaem res est facta ecclesie. x. q. i. si quidem et. c. nouerunt. supra de constitu. ecclesia. supra eo. cum laicis permissis qui sunt illi dic necessitas / vt cum es alienum vrget x. q. ii. hoc ius.

¶ Item pietas / vt pro redemptione capiuorum / vel alimonia pauperum tempore famis. xii. q. ii. aurum et. c. gloria. xvi. q. i. quoniam quamquam

¶ Item vtilitas xii. q. ii. sine exceptione Item equitas. supra eod. ad aures.

¶ Item incommoditas / vel minorum vtilitas. xii. q. ii. terrulas sed scilicet submissionem illam faciebant constituendo) ec. vel dic sed prohibemus hoc edicto constituendo: hoc est constituere et

¶ Et sic nota hic alienationem a iure permissam hic non inhiberi / nec illam que fit cum consensu capituli / et licentia sedis apostolice speciali. Et iste sunt due modificationes facientes instantiam ab edicto prohibitorio hic posito: vnde Papa hic non vult per hoc edictum leges sibi imponere nec casus a iure expressos reuocare aduocando id est tamquam ab aduocatis recipiendo / et hic accipitur aduocatus id est patr. nus infra de iure patro. cum autem et. c. quia nonmodicum p dicun. quidam ad arbitrium iudicis ex quo hic non exprimitur. supra de offi. de leg. de causis. ff. de iure deliber l. i.

¶ Alii dicunt tempus non modicum q: quod excedit spatium xxx. annorum: quia vsque ad hoc tempus res ecclesiastica locari potest: auten. de alie. et emphi. §. si vero aliquis et §. seq. colla. ix. huiusmodi scilicet sedis apostolice consensus scicapituli carere Et sic nota / si non valet principale: nen accessorium nec pena / nec iuramentum arg. ff. de vulga. et pupil. substitu. l. ii. in prin. et idem ponitur infra hoc lib. de reg. iur. non est obligatorium secus scilicet predictas submissiones faciendo ab officio) et per consequens a beneficio / cum beneficium propter officium habeatur. supra de appella. pastoralis in fi. no. istud innuit quod sequitur et supra hoc liro de rescri. c. vli et administratione scilicet facta submissione / non seruata forma huius decretalis in ecclesia) in qua facta est submissio. supra hoc lib. de elec. si compromissarius. §. i. et vlt. ecclesiasticas quacumque vt templarios et hospitalarios et similes. xii. q. iiii. quisi quis hactenus id est vsque ad tempus huius decreta.

¶ Sum quid si postquam hec decre. fuit condita infra duos menses. tamen facta fuit talis submissio ab ignoratibus: dicunt quidam idem esse ac si ante tempus huius decreta. esset facta quia post du os menses computandos a tempores publicationis / vel¬ insinuationis: constitutio principis ligat auten. vt facte noconstitut. colla. v. infra. ne cler. vel mona. c. vlti infra de senten. excommuni. nouit / quia post hoc tempus nullus potest ignorantiam allegare. xvi. dist. quod dicitis. supra de postul. c. i. et quando ignoranti. excusat. supra de constitutio. cognoscentes. lxxxii. distin. proposuisti. xxxxii. questio. iiii. dicit sacra¬

¶ Et exciperusticos alios simplices qui postea possunt allegare iuris ignorantiam. ff. de proba. cum de indebito. §. i. e5. traditur de hoc i. q. iiii. §. vlti. vel dic vt non infra hoc lib. de regu. iur. in generali circa principium taliter id est non seruata forma huius decretalis decetero.

¶ Ergo ante hanc decretalem moueri debent / neincidant in ex communicationem sine monitione praemissis) id est talibus submissionibus vt sequitur. et supra eo. in prin. lege / vt lex seu pactum in contractum apposita seu appositum seruetur quod natura contractus exigim

¶ Et sic nota quod pacta et contractus ex partium conuentione legem accipiuntt. ff. depositi l. i. §. si conuenerit egerint. vsurpando aliquid vltra naturam contractus / hoc est vltra id quod exigit contractus de sui natura / seu vltra legem appositam in contractu infra hoc lib. de regul. iur. contra. ctus moniti trina monitione / vel vna pro omnibus. xxx¬. iiii. questio. iii. de illicita ipsorum.

¶ Nota hic alium pro alio puniri. supra de offic. delega. sane ii. infra hoc lib. de vsur. vsurarum. Ioan. Mona. Cardi.