Titulus 7

DIcto de praebendis. Cum rebenda et ececlesia quandoque non vad cantes concedantur infra eo. post electionem et capitu. proposuit. Ideo conse quenter de conce. preben. et ecclesi: non vaca ntisannectit. Ioan. Mona. Cardinalis

QVia cunctis, Ut melius hancepistolam in telligas exordium dans causam constitutioni recito: et enim Inno. Papa quartus Draconi de Borbonio fecit gratiam in ecin clesia Carnoten. de prebenda et dignitate sine cura / si tunc vacabant: vel quamprimo vacarent: quas idem ¬ duceret acceptandas / deceruens irritum et inane etc. Eidem D. quendam priorem executorem deputando: qui personsa liter ad ecclesiam Carnoten. accedens ibidem mandatum aposiolicum publicauit: in presentia capituli in quo erat subdecanus qui postmodum in episcopum est assumptus: qua publicatione facta idem prior dicto. D. statim contulit probendam et dignitatem / quas primo ibidem vacare conting. ret / et quas idem D. duceret acceptandas: inhibens ne quis contra suam collationem veniret pronuncians irritum et inane etc. Et postmodum prepositura Normanie a in dicta ecclesia vacante / prefatus prior mandauit dictum. D. de ipsa prepositura / quam idem. D.acceptauit per quendam archipresbyterum installari pretextu dicte collationis: qui dictus. D. fuit installatus: verum dictus subdecanus in episcopum Carnoten. electus et consecratus ad quem spectat collatio prebendarum et dignitatum in dicta ecclesia: prefatam preposituram Andree nepoti dicti Inno. iiii. contulit.

¶ Ex quibus collationibus et contingentibus ex eisdem negotium est ad sedem apostolicam deuolutum: et hec decreralis facto supposito sub primo id est contento et processum iudiciario habito super illo / docet modum sententiandi in consimilibus. Et primo narrat substnatialia propositorum hinc et inde: et tandem sententiam dat.

¶ Et hec decre. habet sex partes / primo tangitur dicti Ad dree actoris intentio. Secundo. §. dicebat dicte. d. ponil. exceptio. Tertio. §. ex parte prefati. A. Replicatio. Quan. to. §. sed extitit dicti. D. duplicatio. Quinto. §. econtra: prefati. A triplicatio. Sexto. §. Nos itaque auditis hincinde prepositis / ponitur pape decisio proponebatur) in iudi cio coram papa et fratribus tua loquitur dicto Andreo cui dirigitur hec decreta. predicta Sed vbi dic sub infra. supra posito / et sic de alia responde subsequenter prepositura Normanie in ecclesia Carnoten¬

¶ Et vtrum hec prepositura sit dignitas / vel officium / non fuit hic dubitatum: tamen Inno. no. supra de preben. de multo circa finem preposituras in ecclesia Carnoten. esse officianon dignitates tibi Andree potuit) sicut per episcopum Carnoten. ad quem secundum quosdam spectat collatio beneficiorum de iure communi. xvi. questione. vii. nullus oninc

¶ Uel dic verius de consuetudine. supra de elec. cum ecclesia canonica c vt quia per eum collata fuit qui conferrpoterat / et quia vacans erat: nec factum prioris impediebat. Et erat ratio: quia iste prior stultus fuit qui preben. dam vel dignitatem non vacantem et incertam contulit. Q si volebat quod collatio sua statim valeret et haberet effectum erat contra formam iuris. supra eo. c. i. et. ii. Si vero nolebat quod statim haberet effectum nec ius nec possessionem confere bat sed verbum facto contradicebat. Nec donatio vel possesio potest esse / nisi certe rei. Quia igitur collatio dic. A facta erat canonica: dictus. A debuit obtiere. et quilibet illicitus detentor debuit amoueri ex parte primo infra de re. per. cum vniuersorum in fi infra supra de res. de iure pa. cum dilecitus in fi. per ipsum scilicet executo rem dicti. D. impedire Et est ratio / non nega tur quin collatio et inhibitiq precesserit collationem. d. A. sed incerte et incompetentes / et generales: quia vt apparet in casu / collatio facta fuit de re non vacante / et sic non valuit. Et per consequens inhibitio et decretum conantes firmare illicitum non tenuerunt supra de fide instrumen. inter dilectos circa finem.

¶ Item collatio fuit facta contra ordinem rescripti que mandabatur conferri dignitas si vacabat / vel quam cito vacaret / et post acceptationem: quod ergo fuit factum ante vacationem et acceptationem non tenuit. supra de res. Cum dilecta. supra hoc lib. de prebend. cui de non: in fine. Sunt ergo paria quod collatio / inhibitio / et decretum non precesserint vel precesserint incompetentia argu. C. ne de statu defunc. si pate. arg. infra de reg. iur. non prestat. Et sic vides quod hic idem ius fuit collatum diuersis (eta diuersis / et qualitervnus ab alid habet petere hic explicatur.

¶ Sed pone tertius est possessor huius iuris duobus collati / dic tunc procedi debet cum cause cognitione / contra possessorem qui non est auellendus a possessione sine cautcognitione. C. si per vim vel alio modo l. vlti infra de symo. quo relam in fi supra hoc lib. de preben. licet episcopus. Et tunc aute petetur ab isto possessore beneficium vt debitum / verl vt suum. Nam causam habet exprimere. supra de libel. obla. ct vlti. Dicet ergo quod est sibi debitum / vel quia est electus ad ipsum canonice / vel de mandato pape seu alterius receptu legitime in canonicum: et sic non debet carere prebenda. supra eo. cum super. supra de preben. relatum: vel quia primo fuit receptus. supra de offic. delega. ex parte i. Si autem petat visuum / dicet sibi collatum: tunc oportet quod probet illum qua contulit habuisse potestatem conferendi / siue ordinariam vel delegatam potestatem. supra eo. post electionem. supra de supplem. negli. prela. c. vlti. Dicunt etiam quidam quod habet probre quod legitime contulit / vacantem prebendam: et tempore congruo / et persone idonee: quod verum credo si sit presumptio contra conferentem infra. vt eccle. bene. c. vno.

¶ Sed quero / executores istorum ferunt sententias excommunicationis: nunquid possunt: dic hoc casu iuste potest ab illis appellari: nisi primoquis probet de iure suo / vel coramordinario / vel delegato / vel forsan non tenet sententia excommunicationis: cum iste executor non habeat iurisditionem super hunc possessorem / per processus generales: nisi indebite contradicat: vt sit contradictor facti non iuris noInno. supra de preben. pro illorum. Nec per processus speciales: quia cum super istud non habeat nominatim et exprese iurisditionem: possessor non indebite contradicit nolendo dare possessionem sine cause cognitione / et sic ipsum excommunicare non potest ar. ff. depositi l. i. §. apud iulianum ff. de peti. heredi. si debitor

¶ Fundare enim primo debet excomunicator iurisditio nem suam / antequam penam imponat vt contradictorem facti non ponat in penam antequam appareat esse in culpa turbando suam potestatem. supra de offi. delega c. i. dicebat hic ponildicti rei acceptio / et sic procedit in ea. Nam primo dictam ex ceptionem recitat seu ponit. ii. versi. nec alias ipsam exceptionem recitatam per quatuor iuris partes confirmaseu fulsit. Et ista secundum illas quatuor rationes diuiditur in quatuor partes. ii. ver. Similiter. iii. ver. nec obstaret. iiii. ver. adiicebatur Sed quare dictam exceptio nem fulsit rationibus: dic quod pro parte actoris dicebaturexceptionem propositam / si de ea constaret non esse sufficientem. supra eodem. c. i. infra. eou. ver. subincertum. Et hec est causa quare potius in hac decretali respondetur rationius bus fulsientibus exceptionem / quam ipsi exceptioni: vt liquet in replicatione et triplicatione actoris infra eo. §. ex parte et § econtra altera 1. dic. reus cui prior predictus contulerapreposituram prefatam excipiendo quod non valebat. col. latio episcopi qui videbatur hic fecisse inclusionem mandati apostolici / cum sciret mandatum eidem priori decretum / et ob hoclignorantiam non poterat allegare: vt infra sequitur litere dicto priori directe episcopus nunc: sed tunc subdecanus ecclesie Carnoten. et sic ig norantiam non poterat allegare. xvi. distin. quod dicitis supra de postul. c. i. ipso iure simile. supra de res. eam te acceptat dam) ex hac forma mandati liquet / quod prepositura predicta conferri non potuit ante vacationem et acceptationem. Et ideo ex facto inordinato / nihil ordinatum sequi potuito ar. infra de accu. qualiter i. circa finem videbatur non recte intelligentibus: secus in subtiliter factum considerantibus nec per alium de istis generalibus regulis est dictum infra hoc lib. de reg. iur. quod alicui: et. c. qui facit vacauit. Et sic tunc demum acceptatione facta exponit collatio fieri per dictum priorem infra eo. ver. subincertum prefato dicto reo / et ex hoc eneruatur eius intentio qui nitebatur ex colatione facta de beneficio nondum vacante contingeret: vacatione et acceptatione non expectatis. Et hoc est quod dicto. D. impingitur contulisset) ante vacationem / et sic male egit. supra eo. capitulo primo et ii. ignorantia que forte allegabatur ex parte dicti Andree actoris que regulariter presumitur infra. de reg. iur. presumitur Non possit. Sicut plerunque fit per priuilegium apostolicum infra hoc libro de priuileg. volentes. §. in eos sententia cum non obstante episcopi ignorantia / Pape priuilegium sit tuendum argu. a simili videbatur potestas adempta conferendi in hoc casu / ex quo concludebatur collationem episcopi non valere potstas Sicut in premisso casu de potestate excommunicand obiiceretur scilicet ignorantiam non debere prodesse episcopo / que tamen prodest vt in casibus sequen. notitiam lxxxii. distin. proposuisti debuisset puta lapsis duobus mensibus post publicationem autem. vt facte no. constitutio. col. v. et infra ne clerici vel mo. capitulo vltimo et hoc est in constitutionibus principis / alias tempus est arbitrarium. ff. de iure delib l. prima / et communiter sufficit quod edictum sit publicepromulgatum. supra de postul. c. i. xvi. dist. quod dicitis et supra de consti. c. ii. quia hic ponit rationis diuersitatem in premissis et in sequentibus: in quibus asserit ignorantes ligari. Et potest esse ratio / per constitutiones consueuit pena infligi que est odiosa / et sic restringenda: sed in priuilegiis gratraconceditur quae est fauorabilis etiam dilatanda infra hoc lib. de reg. iur. odia. supra hoc lib. de preb. quamuis i. Sm hec ratio non est generalis / cum in multis constitionibus non agatur de pena in fligenda: ideo dic omnibus lex est communis et omneistringit. supra de constitu. quoniam / et. C. de legi. leges sacratissime: vnde est ibi tempus vniforme: sed non in indulgentia que est lex priuata. iiii. dist. priuilegia sola intentio concedentis contemplatur speciale Et sic secundum intentinem allegantis littera pro dicto D. obtenta iure priuilegim est censenda. Et sicscientia episcopi non est requirenda adiiciebatur pro dicto. D. ignorantem vt nititur probare statim absentem et contumacem / alias contra. iii. q. ix. per totum supra de maio. et obed. inter obtinent supra de dolo et contu. veritatis. §. vlti. nec etiam obtinent post excommunicationem vel suspensionem infra de exces. prela. tanta. xii. q. ii. alienationes. vii. q. i. factus literis] pro dicto D. obtentis prebenda scilicet vacante / et quam dictus. D. acceptasset. Et quia hoc non considerat allegans / est deceptus episcopus Cannoten. nunc / sed quondam subdecanus non valebat hoc posset dicisi decretum Pape fuisset de certa prebenda vel bignitate / sed hic non erat ita / nec Papa irritauit illud quod de dignitate vacante fieret: nisi ipsam dictus. D. primo acceptaret ex parte) in hac replicatione non respondetur exceptioni predicte / sed rationibus fulsientibus eandem ra¬ tionem huius non supra eo. §. dicebat primo igitur responde directo prime rationi dictam exceptionem fulsienti / ex qua sequitur responsio ad secundam et tertiam rationes ii. ver. subincertum quarte rationi respondet peruenerintroptima est responsio. Nam si seruo scribatur vt in libertatm moretur: non est statim sibi data libertas sed tunc demum cum littera ad seruum peruenerit. ff. de acqui. po. qui absenti ar. supra hoc lib. de preben. si tibi absenti et ibi no. intentio cui standum est: cum de ipsa constat infra de verbo. signi. intelligentia: et capitulo in his. ff. de legib. l. scire. ff. de excus. tu. l. scire oportet. §. aliud ex hoci id est ex hac indulgentia quod non posset excommunicaris euidenter ex quo enim concurrunt voluntas concedentis indulgentiam / et impetrantis noticia / statim indulgentia suum habet effectum etiam si hi qui in priuilegiis ius habent hoc ignorent: potest enim esse quod plures habent ius excommunicandi istum fra de senten. ex co. afficii / et graue esset singulorum auribus inculcare. supra de postul. c. primo / et hic liquet de intentione concedentis nolentis talem sententiam valere: idem si parpa diceret prohibemus omnibus ne talem excommunicent. Nam intentioni semper standum est: ex quo liquet de ea vt est dictum. Et hoc est verum / quando prohibitio fit in absentis fauorem. Nam ignorantibus ex testamento emolumentum acquiritur. ff. de leg. ii. cum pater. §. surdo. Sed siprohibitio fiat in penam absentis / tunc non habet efficacit am quousque absens fuerit certificatus. supra de appellatio. super eodem. ii. in fine. lxxxii. distin. proposuisti: nesi ex genere prohibitionis appareat de contraria intentione pape volentis / quod statim haberet effectum: sicut quando inhibet quod non fiat alienatio. supra de dolo et contuma. veritatis in fine. Nec mirum / quia id quod inhibetur est de iure iuhibitum / et ideo vnum incertum alii fortius et citius conualescit auten. de alie. et emphi. §. sanctis si mas colum. ix. Quid de his / que ssunt in iudicio: sicut sunt sententie difinitiue / et interlocutorie / et excommunicationis. Nec est dum bium quin excommunis sententia statim habeat suum effetum. ff. de appella. cum sit: Romana in fine. Caueat tamen proferens de penis inflictis infra de senten. excommuni. sacro. et infra. ec titu. c. i. Et in aliis sententiis ipse statim suum habent efifectum licet hoc ignorent illi contra quos late sunt / dummodo sint contumaces / alias secus. C. quomodo et quando iudex: ea que. ff. que senten. sine appella. rescin l. prima. §. item cum ex edicto. iii. q. ix. per totum.

¶ Quid si papa non ad requisitionem priuilegiati sed proprio motu / seu ad alterius instantiam: aliquem priuilegiauerit quod a nullo excommunicari possit / nunquid habet suum effectum hec indulgentia antequam noticia ipsius ad priulegiatum deuenerit / dic quod non / nisi euidenter de intentione contraria concedentis appareret ii. q. v. quanto. ff. de acqui. pos. qui absenti. Sic dicerem in reuoc atione indulgentie vt non noceat ei cui concessa erat quousque ipse fuerit certificatus argu. ff de procura. si procuratorem. ff. de insti. sed et si pupillus. §. de quo. ff. manda. si mandassem

¶ Quid de literis contentiosis: vt si impetrantur contra te et procedifeci: tum impetras reuocationem litere / faciendo ex pressam mentionem de prima. Nunquid valent illa que fiant interim per primos iudices / quousque fuerint certificati: dic quod sic. supra de resti. spolia. audita. Nec tu secundo impe.¬ trans cogeris vti reuoc atoria nisi velis quiin fauorem tufuit obtenta arg. ff. de excep. rei iudit l. euidenter infra hoc lib de reg. iur. quod ob gratiam. Nec ego teneor diuinare infra vt eccle. bens. c. vno.

¶ Quidam tamen distingunt vtrum secundo impetrans sciat: et tunc sibi preiudicet / aut ignoret tunc non preiudiceDico tamen quod preiudicat nisi (cum sciuisti) contradixeris C. quomodo et quando iudex l. iii. supra de offi. delegatitum olim abbas.

¶ Sed quod tempus dabitur isti. Uidetur dicendum. vt de l. iii. Dic quod quam cito facit impetrans coram primo iudice / quod non potest se compati cum secunda commissione: statim fit sibi preiudicium ars. C. de re iudi. ad solutionem. supra de offi. deleg. relatum. et c. gratum. et c. cum olim abbas certam i. primam vacaturam et hec dicitur certa cum semper ad vnam referatur. supra de officio deleg. ex parte prima. supra hoc lib. de preben. si clericus et c. si postquam incertam i illam quam ad ceptauerit impetrans / vt in literis dicti. D. adimatur imopotesteam conferre ille ad quem spectat collatio: sicut ante nisi in casibus sequentibus sibi id est ad quem spectat colatio notificet i delegatus seu executor / et hic est primus casus in quo ordinarius astringitur conferre] illi pro quo bata est potestas [interdicat quod non conferat: et hic est secundus casus vel postquam) hic est tertius casus decernat. Et est hic expressum quod executor potest suspendere ordinarium a collatione beneficii: quod est verum quando hec clausula est apposita in rescripto. infra de preben. inter cetera¬

¶ Alii tamen intelligunt ho c generaliter cum decemnere valeat executor ex consequantibus seu concomitantibus malatumquia) hic argumentatur a maiori confirmando premissa: quia si hoc nen potest papa nisi in casibus: vt infra setur minus executor datus ab eo poterit exprimatur) iuncta clausula decernentes etc. concessione executoris de certa prebenda facta ignoret) ordinarius conferat ordinarius valet propter vim clausule supraposite agnoscitur cui standum est vt supra notatum est. Nec istud facit prodicto. D. quia hoc intelligitur quando scriptum est de certa prebenda: vt est dictum in litera de prebenda quam diceret acceptandam: sed in litera dicti. D. fuit mandatum de incerta quam acceptaret. Et virtus dicte clausule extendinon potest quousque prebenda vacauerit / et dictus. D. accestauerit: dic ergo agnoscatur quando de certa prebenda as tur sicut) etc. extitit ex parte tui Andree litteras per quas mandauimus dicto. D. prouideri vt sequitur vacret. Ergo super vacante nulla dabatur potestas / nisi post acceptationem: vt patet ex forma litere: que exacta di gentia est seruanda. supra de res. cum dilecta in fine collatiosic iuste et rationabiliter facta mandati ad dictum prioram directis sciuisset) et vere ignorantiam hic episcopus non poterat allagare vt dictum est in casu vacuari: quia quod legitime factum est retractari non debet infra hoc lib. de regn. iur. factum legitime / tideo penam non meretur. C. de adulter. Gracchus cacceptaret quasi dicat si papa scribat quod prouideatur alicui de beneficio quod acceptauerit / decernens etc. intellis. debet quod irritatio post acceptationem factam locum habeat / tunc enim iudex ex vi clausule facta acceptatione (etia in absentia partis aduerse) hoc decretum potest interpanere et non ante. Alioquin si de acceptanda prebenda inteligeretur / tale decretum esset inualidum: sicut super inceto prolatum sicut illud quod penderet ex voluntate accepetare potentis. ff. quod cuiusque vniner. Item eorum. § i. incerto proparte dicti. D. ex aduerso pro ipso. upra. nequiret sicut proparte dicti. A. dicebatur acceptare) saltem post vacationem preposituram vacantem eum D. pro quo scriptum erat eandem preposituram non potuit) de iure ipsius An dree acceptaret forsan collatio episcopi acceptationem dicti. D. precessit / vel forsan quando ipsam vacantem audiuit / sed non valet quia collatio nulla secuta fuit. Concessio: et corporalis installatio.

¶ Uel dic proprie Archipresbus terum) cui dictus prior suas vices commisit / vel forian idem erat prior et archipresbyter: sicut hic probat dictus. D. duo prius dicta argumento valde colorato optauerit ff. de optio. lega. si cum optio ille) scilicet seruus legato Et sic legatarius ipsum petere postesttuam id est tui Andree prepositura et bene id quod dictum est de optione serui in vt timis etc. Sed quare non idem in beneficiis principis in quibus est plenissima interpretatio facienda infra de dina. cum dilectus in fine. infra. de verbo. significa. olim. Nec princeps in facto suo debet adhibere fraudem infra de dona. per tuas / nec aliquem per beneficium suum decipere. C. de his qui veni. eta. impe l. prima nec alicui laqueum iniicere. xxvii. q. i. de viduis. ii. nec verbum suum variare n. xxiii. dist. psamista: nec primo impetranti preiudicare. supra de officio delega. ex parte primo

¶ Sed dic aliud est in legato / et aliud in casu proposito / et in contractibus. Si esi legatarius non repudiauerit / ipsius est res a morte testatoris. ff de fur l. a Ticio. Sed optio ante aditam hereditatem facta non valet. ff. de inega. primo Iulianus. Sic non valet acceptatio beneficii ante vaca tionem ipsius. supra eod. capitulo primo et secundo. vii. q. i. non furem futuris] puta lego vnum fetum nasciturum de grege meo ex istis scilicet non extantibus / sed futuriterminis ff de optio. lega. mancipiorum. supra hoc libro si tibi absenti ipsum pro quo scribitur periculo quia in talibus mora periculosa est. supra de electio. Nihil. supra vt lite non contesta. quoniam. § primo et secundo. Sic hic tangitur bona ratio diuersitatis inter casus supra positos. Nam in beneficiis si diu vacarent lederetur respublica: secus in legatis in quibus non leditur nisi res priuata: in quibus testator sine cuiuscunque iniuria potuit apponere modum quem voluit. C. de sacrosanc. eccle. l. icrequiri) esset enim graue omnes de prouincia suspenda collatione bneficiorum si vacaret Et non aliter contingeret et non ante. Et sic iste pro quo scribitur inuigilet / ne bene¬ ficium sibi conferatur antequam vacauerit futuras vt tamen expectaret quousque essent vacantes illis beneficiis impediri ante acceptationem acceptaret. Et sic patet quod sola acceptatio impedit collationem episcopi / etiam si fiat in absentia executoris: dummodo sit hec clausula de cennentes etc infra. eo. ne captande / et capitu. sequen. et capit. si sco li in fine / licet enim decretum huius ante acceptationem vires non habeat: sicut super incerto prolatum. supra eo. § suincertum. supra hoc lib. de prebend. dudum / per acceptatione tamen subsequentem ad specialem et certitudinem est redactum. supra de officio delega. si duo primam et sic patet quod ille pro quo scribitur vt sibi prouideatur de prebenda qua acceptauerit potest ante vacationem acceptare primanquam vacare contingebat in ecclesia in qua pro ipso scribitur / vel secundam / vel tertiam excerta causa puta quia prima alii debebatur siue certum sit siue dubitetur infra eo. executor in fine / alias sine causa hoc facere non poterit arg. hic.

¶ Sed quid si in rescripto non continetur quod possit acceptare / dic que intelligitur de primo scilicet vacaturo. supra de offi. delega. ex parte primo. supra hoc libro de preben. si clericus quam prefati d. aduersarii tui / aliter papa non fuisset plene instructus. supra de re iudi. cum Bertholdus in finem supra de elect. dudum i. §. Cum autem plenius sic enim debet fieri. supra de elec. in Genesi in fine / et capi. ecclesia vestra. ii. intellectis vbi tamen plene non intellexisset / superdubio facto debuisset ex officio partes plenius interroga. re. supra de fide instru. Cum Ioannes circa finem. xxx. quest v. iudicantem. ff. de interrogatio. actio. vbicumque. Sed in dibio iuris ipse sibi sufficit. C. de testamen. omn. supra de appella. sepe circa princi. nouimus. Et sic iusticia per eum mouit non carnalitas pertinere quia tibi collata fuit ab illo / seu autoritate illius qui ipsam potuit conferre. supra eode in prin. ipsam preposituram adiudicare. Et sic nota. quod est meum mihi adiudicari potest / proprie tamen remea ad me spectare debet declarari. ff de rei vendi. ex aduerso. §. i. Et proprie debet fieri adiudicatio illi qui melio. ribus rationibus innititur insti. de emp. et vendi. §. Item precium. supra de re iudi. suborta versiculo iudicibus. C. de edio diui Adria. tollen l. vlti

¶ Item proprie fit adiudicatio in actionibus mixtis instde actio. §. quedam actiones / versicu. in quibus imponentes sic. supra de probatio. licet. §. vlti. et supra de re iudi. cum olim in fine. Ioan. Mona. Card.

DEtestanda. Hic P. Renol. uit ad A xxxv. diab exordio: cum enim concilium Late ranen. supra eo. ca. ii. non violaretu. nisi in duobus casibus / quodammodo vnus in reseruatione legatorum infra de iurepat. cum dilectus / et alter. supra eo. accedens / et per hoc ca. tollitur. prorsus dictum. capi. accedens / vt nec directo nec indirecto fiat contra concilium predictum. supra eo. constitutus / et capitu. ex tenore / et capitu. cum dilecta

¶ Et hoc capi. habet tria dicta. Primo / harengat. Secundo. §. sane ius antiquum et sequelam ex eo recitat. Tertio versicu. Nos in aliis ius narratum ac eius sequelanm prorsus cassat reuocanda.Et sic nota bene concessa / cum vergunt in abusum a sunt retractanda et quod in se erabonum: per abusum fit malum decretum supra eo. accedens conceduntur. C. de peti. bo. subla. lib. x. improbam quare improbitas attribuatur ambitioni no. supra hoc lib. de elec. Auaritie concilium supra eo. capi. ii. vacatura Sed nunquid per hoc corrigitur infra. de iure patro. cum dilectus. Dic. quod non sed potius innouatur. supra hoc lib. de offi. leg. presenti. §. ceterum. Et verba generalia ad casum hic narratum referi debent argu. ff. de transac. Cum aquiliana / et l. qui cum tutoribus not. supra de transac. capi i. decetero numquid hec constitutio eneruat promissiones ante ipsam factas / vt sic trahatur ad preterita / videtur quod non arg. supra de consti. ca. finaDic aut promissio est pura / et tunc statim agi potest. ff. de regul. iur l. in omnibus institu. de verbo. obliga. §. pure. et. §. quotiens / et. ff. de verbo. obligatio. Eum qui kalen. dis. §. quotiens. Aut est in diem / et tunc est pura / sed solutio seu prestatio. in diem est dilata / adeo quod licet actio sinnata / ante tamen diem expressam vel tacitam aduenientem efficaciter non potest agi. ff. de verbo. obligatio. centesimis / et l. interdum / et di §. quotiens. supra de plus peti. capitu. vno. §. ei not. insti. de verbo. obliga. §. in diem / et. §. locati. Aunest dies incertus qui conditionem facit. ff. de conditio. et demonstratio l. dies incertus. Aut est conditio de futuro ex cuius obligatione non est debitum / sed spes in debitum. iri. Secus si esset conditio de presenti vel de preterito que non moratur obligationem instit. de verbo. obligatio§. sub conditione / et. §. ex conditionali / et. §. conditiones. vnde in casu presenti / aut ex promissione dudum facta tem. pore huiusmodi statuti: ergo agere non poterat / quia neo venerat dies / nec conditio extiterat / et tunc promissio ante istam constitutionem facta non valet adueniente hoc statuto vt probat euidenter hec littera / tam in promissionibus factis / quam faciendis reprobatis ad beneficia vacatura / id est si vacabunt / et tunc est conditio / id est si vacabunt / et sic non est obligatio efficax: sed spes eundi in eam vt predixi. ff. de lega il stichum. ff. de auro et argento lega l. quintus. Et tunc enim res deuenit ante sui complexionem ad eum casum a quo incipere non potuit. ff. de seruitu. pro parte. aut promissio ante hoc statutum erat redacta ad puram obligationem non dilatam per diei adiectionem / sed dies iamiaduenerat / aut conditio extiterat / et sic per inde est ac sipure ab initio esset contractum. ff. qui pot. in pigno. habeantur l. potior. ii. Et tunc indubitanter si factum est porsus expletum tenet. C. de nupt l. fina infra hoc libro de reguiur. factum legitime. Et est ratio predictorum. C. de testamen l. iubemus / in fine. supra de consti. cognoscentes. Idem si negotium est diffinitum licet fuerit appellatum Idem si res in iudicium fuerit deducta / vel consultatio principia¬ facta qui consuli de iure debet / non de facto. ff. de iudic. eum quam in auten. vt cum de appellatio. cognos. in prin ci. et. § primo. et ibi not. idem si nihil est iudicialiter ceptum Et est ratio / promissio facta de vacante tenet et est sa debitum: licet non affectum propter quod si alii est collatum tenet collatio infra eo. si solum. supra de prebend. dilectus. iii. argu. C. de rei vend. quotiens / vnde promissio dudum facta est et est ad presentiam redacta ante istam constitutionem: non obuiat Lateranen. concilio / nec presenti constitutioni quae viam ad vacatura beneficia directo vel indirecto reprobat: vnde ius creatum in re vel ad remper hanc constitutionem non tollitur que hec non exprimit nec obuiat Lateranem concilio sed spes que est reprobata hic / antequam deueniatur ad ius acquisitum ad rem. Et ius habitum in re vel ad remdifficilius tollitur iure habendo ad rem infra de voto et vo. redemp. c. vno in fine.

¶ Et dico quod si alteri beneficium iam debitum conferatur. agi potest ad interesse. ff. de lega. primo. cum res. §. fina si de verborum obligatio l. si ex legati causa et l. si fundum et l. Iulianus. §. qui fundum. ff. de constitu. pecu. l. prouisor i. et ii. C. de fideicom. liber l. fina.

¶ Nec obstat. C. de vsuris l. eos. § si quis vero contra et l. sequen. quia est edicta contra rationem iuris communis: scilicet quod leges et constitutiones facte ad negotiorum deosiones trahantur ad preterita: et ideo extra casum suum extendi non debet / nec ad sequentem trahi infra hoc libro. de reg. iur. que a iure.

¶ Nec lex noua corrigit antiquam / nisi quatenus inuenitur expressum in ea. C. de appella. precipimus in fine auten. de administran. officia. circa finem / col. iii. C. de legib. l. leges. ii. arg. ff. de his qui in testa. delentur l. cauncellauerat in prin. Item si non esset prohibitio / non esset peccatum. xxii. q. iiii. dixit ergo / quod non est vetitum expresse stabit. C. de testamen. sancimus.

¶ Item dic ad d. l. eos quod ipsa loquitur in casu odioso in quo sunt multa specialia statuta: item dicta lex est specificata super vsuris promissis in preteritum: vnde non absorbe ius stipulatoris in totum propter qui. d ipsa lex non debet. extendi ad hunc casum in quo absorbetur ius partis in totum. Et facilius est modificare quam tollere arg. infra de decic. pe. sicut est concessibilius gratiam differre quam auferre beneficium infra hoc lib. de re. permuta. c. vno arg. supra hoc libro de prebend. ei cum

¶ Item causa constitutionis est inspicienda. ff. de iure pal. adigere. §. quamuis: que est hic principalis et motiua / ne aporiatur via contra concilium Lateranen. ad beneficia vacatura / et ne quis in mortem alterius machinetur: vt hic ex primit textus.

¶ Nec hec littera reprobat promissiones per quas vti potuit: sed per quas valeat in futurum.

¶ Et sic hec constitutio non reuocat illas per quas possit.¬ agi / nisi ad premissa possit aperiri via / quare cum in dicto promissione quam est secuta beneficii vacatio / non habeat. locum causa constitutionis: ergo nec ipsa constitutio: quia promissio simplex et pura non fuit / nec est illicita / ergo nec purificata. Et sicut possum donare beneficium vacans / itaet promittere: quia omnis contractus resolui potest in verborum obligationem / vt si vendo tibi capam pro. x. hec. x. possum in stipulationem deducere / et reuocare primam obliga. tionem. ff de re iudi. l. iiii. §. si ex conuentione.

¶ Nec obstat i. q. ii. quam pio: quia loquitur in promissione ad grauante que non inest nec inesse potest iure prohibente. supra de pac. c. vltimo. infra de rerum permuta. quesitum / et non infra hoc lib. de reg. iur. actus

¶ Item ibi debet esse locus legi corrigenti / vbi est locus correcte. Sed in tali casu non loquebatur constitutio correcta ergo nec corrigendi locus esset hoc casu arg. in autem. de filiis ante instru. dota. na. §. tertia vero col. iii.

¶ Item existentia conditionis vel incerte diei sub quibus ab initio contracta erat promissio: facit eam committi ade quod si aliquid superueniat quod pendente conditione impedimo tum prestaret / non tamen illud prestat conditione existenta ff. de noua. quotiens. §. i.

¶ Item cum iam ius agendi esset quesitum iniquum esse dicere illud mihi auferri vbi non haberetur expresse. ff. de pac. l. vlti. ff. de capi. di l. tutelas in prin. et l. sequen. ff. vndo legi. si ex duobus. supra hoc lib. de res. quamuis Sed tu dicas / ad quid agetur: dic ad id quod promissum est: si ad factum vt prouideatur et compellatur precise prouidere si potest secundum illos qui tenent quem cogiprecise ad factum. ff. de ope. noui. nuncia l. stipulatio. §. sane. vel saltem interesse prestabit / vt supra probatum est / vel saltem vite necessaria ministrentur / donec prouisum fuerit / suprade prebend. cum secundum apostolum et eo. ti. hoc lib. c. si episcopus. ar. supra de arbi. per tuas. Et sic non est promissio spiritualis senspiritualis annexa / sed magis contumaciam promissoris et factum ipsius arguit. ff. de tabul. exhibend l. locum. §. condemnatio / et sic non obstat i. quest. iii. si quis obiecerit Et eo ipso quod vacauerit beneficium nec contulit cum potuit fuiin mora. supra de prebend. dilectus. ii. Nec debet quis ex suatarditate commodum reportare. ff. de conditio. et demonstra l. hec conditio i. et. ii. 8. ff. quando dies lega. cedit rogo a

¶ Nec refert an aliqua promissio pura fuerit ab initio / ver per conditionis existentiam. ff. de condi. sine causa l. i. et. l. nihil / et ff. de Nauti. fenor l. nihil. Quia sicut per reuocationem promissionum conditionalium vel de futuro non reuocarentur pure vel de presenti a principio: sic nec pure facte / vel de presenti ex post facto ante reuocationem istam / Nam tales pure reuocantur ff. de vulga. et pu. sub l. seruum. §. Titium. ff. de condi. insti. si pupillus ii. respon. Nec proptes hoc concluditur quod idem esset: si post hanc constitutio nem conditio existeret / quia tunc demum retrotrahitur. quando rem inuenit ipsa constitutio in eadem causa non mutata arg. ff. rem ratam haberi l. bonorum. supra hoc lib. de ressi pro te.

¶ Item simile reperio in legato conditionali vel in diem incertam relicto: in quo si existat conditio / vedies: veniat viuente legatario: sibi ius acquiritur / et illud / ad heredem transmittit: secus si ante conditionis existentiam vel diem aduenientem moriatur. Et ideo hec conditio / vel diei existentia: faciet quod casus superueniens hic non cauens expresse non tollet promissionis effectum. C. de codu. tollen l. vna. §. in nouissimo / et. ff. de condi. et demonstra. l. interdum / et ff. de lega i si ita legatum. § illi si volet. Quia res hoc casu peruenit ad statum a quo incipere potuit / quod beneficium vacauit. ff. de bo. pos. contra tab. l. iii. §. si emancipatus infra hoc libro de reg. iur. factum.

¶ Nec est hic alternatiua prestationia: de qua habetur. hoc lib. de reg. iur. in alternatiuis: sed est alternatiua ordinis / cuius ordo extitit ante hanc constitutionem. supra hoc lib. de prebend. mandato. et capi. si clericus / primo respon¬

¶ Item beneficia non dantur / nec promittuntur antequanvacent / vt supra eo. cap. nulla: ergo quando vacant conferri pe terunt et promitti / vt sicut hic coiunguntur in prohibitione ita et coniungantur in concessione. ff. de conditio. et demonstratio l. Auia / et. ff. de conditio. insti l. cum seruus / et infra de regu. iur. capitulo primo.

¶ Item sicut prohibetur vacaturi beneficii collatio vel promissio: ita et collationis commissio. supra hoc libro de offic. delega. deliberatione. §. prohibemus: ergo vbi potest fieri collatio et commissio: ibidem poterit fieri promissio / et constat quod potest fieri commissio et collatio de vacante etiam certe persone conferendo: pactiones tamen prohibentur. quando interuenit aliquid temporale vel aliquod illicitur admiscetur infra de symo. tua. Nec mirum quia hoc contingit ante ins constitutum in re / licet sit constitutum ad renvt d. capitu. tua. de symo. secus est in iure creato in rervbi redimi potest vexatio 1ra de symo. dilectus i. Et est ratio diuersitatis / omnis agens intendit finem: alias est similis erranti secundum Philosophum / et habens iam finem id est bonum: quia finis et bonum: idem sunt secundum eundem philosophum illum habet tueri non impetere arguC. si mancipi. fuerit alie. ne pro l. i. Sed intendens vel penens finem electioni de se faciende / quia sperans hone rem vel appetens secundum philosophum: illum debet curare contingere per bona media et competenti temporesecundum philopsohum alias peccat i questio. prima / non est pudenda ii. questio. vi. capitulo primo / et capitulo sicut tuis / et capitulo Mattheus / de symo

¶ Nec inuenitur expresse prohibitum de vacante / ergo promitti poterit argu. ff. de procurato. Mutus. § primo ff. de testi. ex eo. ff. de probatio. ab ea parte. Nec dici potest hanc promissionem reuocandam / licet diceretur eadem obligatio seu promissio que prius quia si dicatur eadem: est tamen alia qualitas: quia purificata et ista qualitas dat sibi quod prius non habebat / scilicet quod agatur ex ea.

¶ Simile dicitur in actione recisoria. ff. ex quibus causis maiores. Necnon. §. exemplo / et in pacto nudo reiinteruentu vestito. ff. de pact l. iuregen. §. primo. C. de rerum permutatio. ex placito. Et in dicta promissione attenditur tempus existentis conditionis argn. ff. de excusa. tuto l. si is qui. §. Idem euenire. ff. de conditio. et demonstratio. sed ea res. ff. de leg. i l. cetera. § sed si sub con¬ ditione.

¶ Nec obstat si dicatur quod promissio vacantis. est illicita sicut electio argu. supra de electio. Cum post / sicut ambiens vel importune se ingerens 1d t questio. sexta / sicui s qui / auten. vt iudi. sine quo suffra. in rubro et nigroncol. secunda. Dic contra / et est inter ista diuersitas manifesta: quia simplex beneficium possum licite petere mihi dari: sed non possum licite petere me eligiurk. ff. de offi. pretor. Barbarius / et de symo. tua. supra de eta. et quali. tua / et i. q. i. non itaque circa finem. q. vbi optime distinguitur / et supra eodistinxi.

¶ Et dato quod hec promissio si fieret non sit reproba. non tamen est inconueniens agi vel aliquid fieri secundum l. reprobatam pro tempore illo quo non fuit reprobata. C. de decur l. pe. et. C. de legib. l. leges. ii. vacatura.

¶ Sed nunquid per hoc corrigitur infra de iure pa. cum dile. ctus / dic quod non / sed potius innouatur. supra hoc libro de offi. lega. presenti. § ceterum. Et hec verba generalia ad casum hic narratum referri debent. ff. de transac. cum aquiliana et l. cum tutoribus / non supra de trans. c. i. Ioannes. Monach. Cardinalis

NE captanda. Hec decretalis prosequitur materiam precedentis decre. in aliis tamen terminis sicut in gratia de beneficio / quod quis dum cerit acceptandum. Et est ista ad declarationem illius. c. supra eo. quia cunctis. Et promo narrat factum quod damnat. Secundo versi. imo factum damnatum per nouum processum reprobam dum demonstrat tribuatur contra concilium Lateranen. supra eo. nulla / et c. proximo acceptare supra eo. c. quia cunctis. § (econtra in fine non potest vt d. §. econtra firmitatem supra eo. quia cunctis 1. Nso. et. §. econt ra acquisitum. Quando ius est acquisitum in beneficio vel ad beneficium habetur supra hoc libro de prebend. si is cui et. c. sequenti / et infra. eod. c. vlti in prin. et. §. sane.

¶ Sed contra. supra hoc lib. de elec. si compromissarius. §. primo et. ii. Contra. ff. de optio. lega. apud Aufidium vbi semel optans secundo non potest optare. Sol. vbi quis optat male sine culpa: iterato potest optare: sed si cum culpa suasibi imputet. ff. de optio. lega l. ii. et. d. c. si compromissarius Et hoc secundo casu subdistingueb. Nam sicut gratis communis consumitur dolo vel negligentia illius cui fit. supra hoc lib. de res. tibi qui in fine et supra hoc libro de preben. si culricus et. c. is cui: in fine et de hoc non supra de prebend. eum quui

¶ Sed si non est gratia communis sed exuberans vt hic / supra eo. quia cunctis: et tunc quia maiora non adeo cito destru. untur: licet recedere a mala acceptatione / et processibus habitis propter eam: quia venire licet ad bonam accepta tionem et processus legitimos vt hic argu. supra hoc lib. de reduobus / et supra eo quia cunctis in prin. et. §. extitit et. §. econtra processibus sil. malis de quibus est dictum. supra eo. in prin. Io. Monach. Card.

EXecutor. Hec decre. docet formam procedendi quando mandatur alicui generaliter in certa prouincia prouideri indibere Esset enim durum pa generalem inhibitionem collationem omnium beneficiorum vnius prouincie impediri. supra eodem quia cunctis. §. econtra / quod est verum nisi et c. tunc non omnia impedium tur / sed vnum vacaturo de hoc est dictum d. §. econtra circa finemnon tenet ar. supra.c. proxi. et. d. c. quia cunctis in prin. Io. Mo. Car.

Si capitulo, Hec decretalis et sequens interpretantur decretalem. supra de spreben. dilectus. iii. Et hec loquitur vbi post mandatum factum capitulo datur execuitor ad prouidendum: sed sequens loquitur vbi non datur executor / et si datur non ad prouidendum: sed ad compellendum. Et hec decre. habet duas partes prima vbi executor nihil insinuat: sed tamen mandatum papale est presentatum. Secundo. §. immo quando executor terminum prefixit / et infra terminum quod mandatum fuerit non fuit ad impletum a / que potestas executori incumbit offerret hec litera erat facultatis quo ad primum responsum. supra hoc lib. de res. cum aliquibus vt ibi notatur(exequitur. Et sic erat executoad prouidendum. Nam cum mandaretur capitolo de prouidendo et capitulo negligente executor subrogaretur: hec subrogatio potestatem prouidendi obtinebit / et presentatio dictarum lito rarum capitulo facta operabitur absque insinuatione inhibitione / seu reseruatione / potestatem capituli fore ligatam: vt infra sequituraffectum. Et sic nota beneficium nodum debitum sed affectum / adeo quod factum in contra rium non tenet. supra hoc lib. de preben. si postquam: aliquando tamen beneficium est debitum / non affectum infra. ca. proxi. i. Respon. supra de preben. dilectus 1. e c. relatumfirmitatem) contra ina. c. proxi. Sol. casus est diuersus / nonaduersus vt supra. in prim. terminum Not. ex ecutorem terminum praefigere posse. Si mile no. supra hoc lib. de preben. si tibi absenti. ii. Po. extunc. iste articulus ex tunc extremum tempus prefici terminimportat. ff. de condi. et demon l. iiii. in fine prouisionis. Et sic nota istum executorem datum fuisse ad prouidendum / vt supra no. dare Et notabile est quod ex quo mandatur de aliquo in canonicum recipiendo: ita de prouidendo eidem / vt supra eo i. NPso. executor subrogatus (illis negligentibus) potest canonicatum dare et prebendam conferre / vt hic: et videbat contra quia cum isti haberent mandatum de recipiendo vide batur reiecta subrogatio de compellendo super receptione. Sed secus est / quia hec vniuersalis receptio: erat canonicatus ditio: secus de receptione particulari que fit postquam alicum canonicatus est collatus: ideo iste executor potest canonicatum dare / et contradictores compescere. Io. Mo. Card.

SI soli Hec decreta. vino inrantiquum recitat ii. versum nisi nos ltres instantias contr. ius antiquum dat compellat. Et sic erat executor datus ad compellendum et ideo non obstat. supra eo. c. proxi. et ibi no. puniendus supra de offi. de leg. prudentia. §. adcimus ab eodem supra de prebend. inter cetera insinuans supra eoquia cunctis. §. ex parte iam receptus. supra hoc lib. de preben. si postquam. Ioan. Mo. Car.

AUctoritate. Hec decretalis habet tres partes. Prmo factum (ex quo elicit questionem) poniii. §. cum igitur questionem et facto emergentem decidit. iii. versicut argumentum legale ad decisionem positam subiicit seruaretur que tamen seruari de bet supra hoc lib. de preben. cu. de non in fine. ff. manda. diliger terhabet. Et sic quod ex me non habeo / nec habere possum ex persona alterius consequor vt in casu legis statim allegande que contra. ff. ad Tertm lia l. ii. § obiicitur versi. si sit vincit agnatum Contrarium dicit. d. §. versicu. si sit consanguinea: sed forian vult dicere vincit i. concurrit / vel concurrendo mater cum agnate. vincat patrem adoptiuum vt d. verfi. quod sine agnato non vincebat. Io. Mo. Card.

QVoniam, Hec decretalis ponitmenta constitutionis reuocatorio de qua est not. supra hoc lib. de preben. si is cui et.c. seq. Et primo mens dicte constitutionis recitatur. ii. ver. vt inde tres declrationes super illa subiiciuntur. Et hec in tres / secundum tres declarationes subiectas diuiditur. ii. in. §. si autem. iii. in. §. sane lad reim de iure in re et ad rem hic dicituret. d. c. i. lis cui et. c. seq. et sequen. et no. Inno. supra de off. delega. in. c. dilectus presentia quare non dicit consilio: forsan in istis mnoribus non est necesse consilium requiri / quod est in malo ribus non infra hoc lib. de hereti. super eo. Et sicut predicti predecessores sine consilio factum dederunt: sic iste sine ista rum consilio potuit reuocare ex causa. xxvi. q. ii. predecessorum procedat infra de senten. ex communl. inter alia. C. de lagi l. vlti. no. supra de iudic. cum venissent locum habet ist ver. et distinct. §. sequen. eandem rationem habent / nec prosequor cum sit clarum a et iam ista transierunt sane est hic. mirabile quod illud quod per me non stat mihi imputatur. sed hoc facit constitutio superueniens: quia papa aufert iusb. ad rem licet sit mihi facta mora in iure in re proter defectum mei executoris. Ioan. Mona. Cardi.