TITULUS IX.

De veteri iure poterit archiepiscopus, quum in provincia sua iurisdictionem suam exsequitur, punire notorios iniuriantes sibi, nunciis et familiae suae, si per id sua iurisdictio impeditur; alias non, nisi consuetudo amplius tribuat. Sed hodie tales iniurias tunc punit, etiamsi iurisdictionem non impediant. H. d.

Innocentius IV.

Romana ecclesia Et infra:) Licet autem Remensi archi¬ episcopo suam provinciam visitanti eos, qui tunc sibi, vel suae familiae, aut aliis, quos propter hoc per eandem pro¬ vinciam dirigit, et etiam, quando concilium convocat, eos, qui nunciis suis, quos pro illo vel alias per provinciam ipsam sua debita iurisdictione utendo transmittit, iniuriari prae¬ sumunt, si hac occasione sua in his impediatur iurisdictio, pro iniuria huiusmodi, (dummodo exsistat notoria,) propria auctoritate punire, nisi amplius ei de Remensis ecclesiae consuetudine competere dignoscatur. Sibi etiam et metro¬ politanis aliis in suis provinciis, dum sic in illis iurisdictio¬ nem exercent, puniendi manifestas et notorias offensas tunc eisdem illatas vel suis, etiamsi exinde impediri iurisdictio¬ nem huiusmodi non contingat, libera sit de nostra speciali concessione facultas.

Docet haec decretalis, quibus assistentibus fieri debeat degradatio, de quibus vestibus, ornamentis, libris et instrumentis in degradatione fiat exspoliatio, et quibus verbis utatur ipse degradans. Ioann. Andr.

Bonifacius VIII. Bitterensi Episcopo.

Degradatio qualiter fieri debeat, a nobis tua fraternitas requisivit. Super quo tibi taliter respondemus, quod verbalis degradatio seu depositio ab ordinibus vel gradibus eccle¬ siasticis est a proprio episcopo, sibi assistente in degrada¬ tione clericorum in sacris constitutorum ordinibus certo episcoporum numero diffinito canonibus, facienda, quan- quam proprii episcopi sententia sine aliorum episcoporum praesentia sufficiat in degradatione eorum, qui minores dun¬ taxat ordines receperunt. Actualis vero sive solennis coe¬ lestis militiae militis, id est clerici, degradatio, quum ad eam fuerit procedendum, fiet ut exauctorizatio eius, qui militiae deservit armatae, cui militaria detrahuntur insignia, sicque a militia remotus castris reiicitur, privatus consortio et privilegio militari. Clericus igitur degradandus, vestibus sacris indutus, in manibus habens librum, vas, vel aliud instrumentum seu ornamentum ad ordinem suum spectans, ac si deberet in officio suo solenniter ministrare, ad epi¬ scopi praesentiam adducatur, cui episcopus publice singula, sive sint vestes, calix, liber, seu quaevis alia, quae illi iuxta morem ordinandorum clericorum in sua ordinatione ab epi¬ scopo fuerint tradita seu collata, singulariter auferat, ab illo vestimento seu ornamento, quod datum vel traditum fuerat ultimo, inchoando, et descendendo gradatim degradationem continuet usque ad primam vestem, quae datur in colla¬ tione tonsurae. Tuncque radatur caput illius seu tondeatur, ne tonsurae seu clericatus vestigium remaneat in eodem. Poterit autem episcopus in degradatione huiusmodi uti verbis aliquibus ad terrorem, illis oppositis, quae in colla¬ tione ordinum sunt prolata, dicendo presbytero haec vel similia verba in remotione planetae: „ Auferimus tibi vestem sacerdotalem, et te honore sacerdotali privamus.“ Sicque in remotione reliquorum insignium similibus verbis utens, in ablatione ultimi, quod in collatione ordinum fuit primum, infra scripto vel alio simili modo pronunciet sive dicat: „ Auctoritate Dei omnipotentis Patris et Filii et Spiritus sancti, ac nostra, tibi auferimus habitum clericalem, et de¬ ponimus, degradamus, spoliamus et exuimus te omni ordine, beneficio et privilegio clericali.“

Quamvis inventio carceris fuerit ad custodiam, tamen potest quis puniri poena carceris perpetuo et ad tempus. Ioann. Andr.

Idem.

Quamvis ad reorum custodiam, non ad poenam carcer specialiter deputatus esse noscatur: nos tamen non im¬ probamus, si subiectos tibi clericos confessos de criminibus seu convictos, eorum excessibus et personis, ceterisque circumstantiis provida deliberatione pensatis, in perpetuum vel ad tempus, prout videris expedire, carceri mancipes ad poenitentiam peragendam.

j -. ' '. •.

Poena, alicui imposita et eius posteris, non extenditur ad posteros lineae > femineae, nisi aliud in iure vel sententia sit expressum. H. d. Zenz.

< Idem.

Ubicunque alicui et eius filiis seu posteris usque in certam generationem poena imponitur ab homine vel a iure: poena ipsa eos tantum afficit, qui per masculinam, non per femininam lineam descendere dignoscuntur, nisi aliud in iure vel sententia sit expressum.

Primo punit insequentes, percutientes aut capientes cardinales, et eius criminis socios. Secundo eorum filios et nepotes. Tertio ipsis insectatori¬ bus poenam addit. Quarto, quam satisfactionem, quum absolventur, facere debeant, et quid per absolutionem consequantur. Quinto de nudis con¬ siliariis vel simpliciter faventibus huic crimini. Sexto ad collaterales permittit poenas extendi. Septimo ponit de insequentibus clericos vel religiosos, familiares Papae vel cardinalium. Octavo ponit de occidentibus cardinales. Nono dicit, potestates saeculares nihilominus poenis legalibus contra tales uti debere, et hanc constitutionem etiam facere observari, et contra facientibus poenam imponit. Ioann. Andr.

Idem.

Felicis recordationis Honorii Papae III. praedecessoris nostri vestigiis inhaerentes, quibusdam additis et detractis, de communi fratrum nostrorum consilio hac in perpetuum valitura constitutione sancimus, ut, si quis deinceps in hoc sacrilegii genus irrepserit, quod sanctae Romanae ecclesiae cardinalem fuerit hostiliter insecutus, vel percusserit aut ceperit vel socius fuerit facientis, aut fieri mandaverit vel factum ratum habuerit, aut consilium dederit vel favorem, aut postea receptaverit vel defensaverit scienter eundem, sicut reus criminis laesae maiestatis perpetuo sit infamis, diffidatus nihilominus et bannitus. Sit intestabilis, ut nec testamenti liberam habeat factionem, nec ad alicuius bona ex testamento vel ab intestato vocetur, quatenus ab omni successione repulsus, publicaque repulsa confusus, minus inveniat suae malitiae successorem. Fiant habitationes eius desertae, et, ut non sit qui eas inhabitet, dentur cuncta ipsius aedificia in ruinam, et, ut perpetuae notam infamiae perpetua ruina testetur, nullo tempore reparentur. Nullus ei debita reddere, nullus respondere in iudicio teneatur. Quicquid etiam in bonis invenitur ipsius, fisci vel reipublicae dominio applicetur, ut ex illis nil transmittat ad posteros, sed potius cum ipso quodammodo damnentur et sua. Si qua vero feuda, locationes, officium vel beneficium spirituale vel temporale ab aliquis ecclesiis obtinet: sit eis ipso iure privatus, quae sic libere ad ecclesias revertantur, quod ecclesiarum rectores de ipsis pro sua voluntate disponant. Quodsi quis praedictorum filium vel filios habeat, nepotem vel nepotes per rectam lineam descendentes, beneficiatum seu beneficiatos quovis beneficio, etiamsi pontificalem adeptus vel adepti fuerint dignitatem: sint eis ipso iure privati, spe promotionis omnino sublata. Nulli praeterea talium filiorum atque nepotum, ex virili sexu descendentium ab eisdem alicuius aperiatur ianua dignitatis aut honoris ecclesiastici vel mundani, seu ad alicuius loci regimen sit ascensus. Sit eis postulandi negata facultas; sit notariae iudicatus et quodlibet aliud officium seu ministerium publi¬ cum interdictum. In iudiciis eorum assertio contra quem¬ quam nihil fidei, nihil credulitatis inveniat, ut ad testimonium prorsus reddantur indigni . Sit eis ad ordines ascensus inhibitus, sit ad beneficium vel officium ecclesiasticum dene¬ gatus accessus. Et, ut magis famosa sit eorum infamia, ad actus legitimos nullus eis pateat aditus, nulla porta pandatur eisdem super aliquo praemissorum, omni spe dispensationis adempta. Praesenti nihilominus adiicimus sanctioni, ut ex insecutione praedicta, sicut ex iniectione manuum violenta, ipso facto excommunicationis sententiam quis incurrat, et tam insecutor quam alii supra dicti tanti mali participes, quam diu in sua contumacia perdurarint, singulis diebus dominicis et festivis, pulsatis campanis et candelis accensis, per omnes illius loci ecclesias, in quo tantum facinus fuerit attentatum, nec non civitatum et dioe¬ cesum vicinarum excommunicati publice denuncientur , nec ab alio quam a Romano Pontifice possint absolutionis beneficium obtinere, nisi duntaxat in mortis articulo con¬ stituti. Quum autem fuerint absolvendi, primo sufficienter et idonee caveant, quod inferendae poenae parebunt, et auxiliante Domino poenitentiam peragent iniungendam; deinde per omnes illius loci ecclesias principales vicinorum¬ que locorum diebus dominicis et sollennibus incedant nudi coram populo, femoralia tantum habentes, et ferulas de¬ ferentes in manibus, cum quibus per easdem ecclesias publice fustigentur, ituri postmodum ultra mare, et ibidem acturi poenitentiam per tres annos ad minus, nec exinde postmodum reversuri absque sedis apostolicae licentia speciali. Verum quum talis gratiam reconciliationis meruerit: beneficio absolutionis obtento indulgeatur ei licentia, ut suam et suorum iniuriam prosequatur, et debitorum illorum, quae contracta fuerint, de postmodum acquisitis repetitio non negetur. Illud autem non duximus omittendum, quod, si quis fuerit in praemissis nudo consilio aut simplici favore culpabilis, iudex in talem poenam metiatur ex culpa, ut secundum quod excessus exegerit vindicta pocedat. Ce¬ terum, quia dignum est, ut nefandi ratione flagitii ultionis severitas amplius extendatur, et propter enormitatem culpa¬ rum plagarum modus exuberet, nec poenis solitis contente- tur: statuimus, ut ad collaterales, fratres videlicet, nepotes et pronepotes talium possit extendere poenas in huiusmodi nostra constitutione contentas circumspectio Romani Ponti¬ ficis, prout circumstantiae rationabiles suadebunt. Prae¬ missis etiam dignum censuimus annectendum, ut, si quis¬ quam aliquo praedictorum excessuum quemquam de clericis vel religiosis nostrae familiae vel cardinalium afficere forte praesumpserit, proportionetur poena delicto ita, quod, vindicta ex aequo excessui respondente, ab offensa nostro¬ rum cohibeantur deinceps manus temerariae formidine ultionis, quas Dei vel nostra seu fratrum nostrorum re¬ verentia non coercet. Si quis vero per se vel per alium occiderit cardinalem, (quod absit,) vel dederit causam mortis: ultra, quam praemissa contineant, sic in eum potestas iurisdictionis insurgat, sic rigor ultionis insiliat, quod contra vitae subsidium mortis solatium invocet, vivens poenae, non culpae, vindictae speculum, non offensae. Per hoc quoque saecularibus potestatibus non adimimus faculta¬ tem utendi legibus contra tales, quas adversus sacrilegos catholici principes ediderunt. Quis enim locus regiminis poterit esse tutus, quis rector securitate gaudebit, si Romana ecclesia, quae omnium ecclesiarum disponente Domino caput est et magistra, casibus istis subiicitur? si eius filii speciales huiusmodi periculis exponuntur? Quem ecclesiae filium, quem fidei zelatorem contumelia tanta non tangeret, et confusio tam aspera non moveret? Porro, si filius est, dolebit, si fidelis, matre fidei laesa laedetur. Quapropter si princeps, senator, consul, potestas vel alius dominus sive rector contra praesumptores praedictos praesentis constitu¬ tionis tenorem non fecerit observari: tam ipse quam officiales ipsius infra mensem, postquam res ad notitiam eorum per¬ venerit, eo ipso sententiam excommunicationis incurrant. Civitas vero quaevis alia praeter Urbem, quae talia facienti vel facientibus seu praesumentibus in his consilium vel auxilium dederit aut favorem, vel infra mensem saltem taliter delinquentes, prout tanti facinoris enormitas exegerit, et facultas ei adfuerit, non duxerit puniendos, pontificali et supra sit eo ipso, dignitate privata, et nihilominus, remaneat interdicta.