Quaestio 1

ARTJCVLVS PRJMVS.

Opinio aliquorum.

CIRCA primum considerandum, quod aliqui dicere voluerunt, innascibilitatem significare formaliter aliquid positiuum, vtpote esse a se. sicut enim infinitum, vel indiuisum significantur priuatiue, & tamen realiter dicunt modum positiuum, sic intelligendum est de non esse ab alio. dicit enim esse a se, haec autem opinio sulciri potest rationibus tactis in penultimo argumento superius arguendo quoad partem affirmatiuam inducto. Sed iste modus stare non potest, quia si innascibilitas importat aliquid positiuum, aut illud est absolutum, aut relatio ad non genitorem, aut relatio ad patrem, aut relatio ad filium, & spiritum sanctum, sed non potest dici, quod signisicet aliquid absolutum, quia omne tale est commune tribus, secundum Augustinum, & iterum esse a se non importat modum absolutum, cum non possit intelligi, nisi idem secundum rationem diuidatur in duo, cum dicitur aliquid esse a se, nec potest dici, quod relationem importet ad non genitorem, quia ad id, quod non est, relatio esse non potest. vnde magis potest dici, quod significet negationem relationis ad genitorem, quam relationem ad non genitorem, vt negetur relatio.

Nec potest dici, quod significet relationem personae primae ad filium, vel spiritum sanctum, quia cum non sit alia ratio primae personae ad eas, nisi paternitas, & spiratio sequeretur, quod innascibilitas significaret paternitatem, & spirationem, & ita non esset notio disparata ab eis, cuius oppositum sancti dicunt.

Nec potest dici, quod dicat relationem ad ip sammet personam, quia eiuidem ad se non est relatio realis. vnde esse a se non dicit esse positiue a se, alias sequeretur, quod idem produceret se. ergo nullo modo dici potest, quod innascibilitas significet formaliter aliquid positiuum pro eo, quod importat esse a se.

Opinio aliorum.

PROPTEREA dixerunt alij, quod innascibilitas non dicit solam negationem, immo aliquid positiuum, videlicet fontalem plenitudi nem, vel principium totius Deitatis, vel vniuer salem auctoritatem originis omnium personarum. Sed nec istud poni potest. dicit enim hilar. 8. de Trinit. quod genitus est ab ingenito proprietate in vnoquoque seruata, inna scibilitatis scilicet, & originis, & August. 5. de Trinit. dicit, quod non idem pater, quod ingenitus, ex quibus colligitur quod innascibilitas est notio dispara ta a paternitate, & communi spiratione, sed si importaret principium vniuersale: aut fontalem originem non esset notio disparata a paternitate, & spiratione, immo esset vtrumque concludens, cum pater sit principium filij per generationem, & per spirationem spiritus sancti. ergo huiusmodi fontale principium nou importat.

Opinio aliorum.

QVAPROPTER dixerunt alij, quod puram negationem generationis importat, quae videtur esse mens August. 5. de Trin. qui dicit, quod cum dicitur pater ingenitus, hoc ostenditur, quod non sit filius.

Sed nec iste modus est congruus: tum quia de omni dato dicitur affirmatio, vel negatio; non est autem verum de spiritu sancto, quod sit nascibilis, vel innascibilis: tum quia negatio po test praedicari etiam de non ente. vnde haec est vera, chymera non est videns, quod sit ingenita, vel innascibilis.

Opinio quorumdam aliorum.

ET ideo dixerunt alij, quod non significat puram negationem, sed priuationem, sicut caecitas. non enim quaelibet negatio est priuatio, sed negatio in subiecto apto nato, potest autem subiectum intelligi esse aptum, vel idem in numero, sicut Sortes caecus aptus videre, vel secun dum genus, sicut talpa est caeca, quia animal est aptum videre, vel secundum communitatem entis, quia est aptum natum inesse alicui, sicut lapis dicitur mortuus priuatiue. nunc ergo non importat priuationem in subiecto apto nato generari manens idem in numero. non enim diceret imperfectionem in Deo, sed in subiecto apto nato secundum genus pro eo, quod aliqua persona diuina est apta generari, et si non illa, quae innascibilis dicitur; accipitur autem hic ingenitum non solum pro priuatione generationis proprie dictae, sed generaliter pro negatione omnis productionis passiue, siue pro non esse ab alio, & hoc modo competit soli patri.

Sed nec ille modus competens est, quoniam ingenitus, & improductus, & innascibilis, si determinentur adiectiue, vere de essentia praedicantur. vnde haec est vera, quod essentia est res improducta, & res ingenita, & res innascibilis, sicut res increata.

Nec potest dici, quin ingentium, & improductum, prout de essentia praedicantur teneantur negatiue tantum, & non priuatiue, quin aliqua essentia est genita, & producta, & ita priuatur ab essentia diuina, & competit alicui essentiae, sed manifestum est, quod innascibile, & ingenitum, prout notio in diuinis non praedicantur de esfentia. ergo non tantummodo sumuntur priuatiue.

Quid dicendum secundum veritatem.

RESTAT ergo nunc dicere, quod uidetur, Rvbi considerandum est ingenitum, vel innascibile, prout notio in diuinis, non sumuntur adiectiue, sed substantiue; substantiuum autem fignificat substantiam cum qualitate. vnde significat suppositum qualificatum aliqua qualitate positiua, vel priuatiua, positiua quidem, vt homo, negatiua vero, vt si Deus appelletur substitutiue, & cum articulo immensus. vnde substantiuum significat suppositum in recto, qualitatem vero affirmatiuam, vel negatiuam denominatiue, & in obliquo. ergo sic ingenitus, & innascibilis, prout tenentur substantiue, & sunt notionalia in diuinis significant quidem suppositum qualificatum per priuationem omnis productionis passiue, & secundum hoc praedicatur de solo patre innascibilitas. Item in abstracto significat priuationem huius, non circa quodcumque aptum natum produci secundum genus suum, quia secundum hoc, de essentia diuina diceretur, cum aliqua essentia sit apta nata causari, & produci, sed significat priuationem huius circa suppositum ad indeterminatum, nec significat tantummodo priuationem omnis passiue productionis in actu, sicut caecitas designat priuationem visus non aptitudinaliter, & actualem, sed significat priuationem cuiuscumque aptitudinis ad produci, propter quod dicitur innascibilitas. nomina enim talia priuationem aptitudinis important. Et si dicatur, quod diuina essentia, est apta nata, produci saltem per modum formalis termini, vel subiecti secundum aliquos. dicendum, quod nullo modo producitur, sed tantum communicatur, vt ostensum est supra, & in hoc articulus primus finitur.

ARTJCVLVS SECVNDVS.

Super quod sundetur priuatio per innascibile ingenitum importata. opinio quorumdam.

CIRCA secundum vero considerandum est, quod aliqui dicere voluerunt, negationem importatam per innascibilitatem fundari super essentiam, & non ab alio, quod patet: tum quia si non esset in diuinis distinctio personarum, sed vnum tantum suppositum, illud esset ingenitum, quia haberet essentiam, non ab alio: tum quia per non habere essentiam ab alio, sufficienter pater distinguitur a filio, & spiritu, qui habent eam ab alio, & per consequens ingenitum, quod est proprietas, & notio distincta sufsicienter fun datur in essentia, & non ab alio.

Sed ille modus dicendi stare non potest, quia vel per ingenitum, seu innascibile intelligitur ne gatio, quae fundatur super essentiam ratione negationis, quam importat non esse ab alio, aut intelligitur, quod ingenitum negationem aliam non significet nisi in esse ab alio, & quod illa su per essentiam immediate fundetur, sed non potest dari primum, quia non esse ab alio, & ingenitum. seu improductum idem sunt; idem autem non est ratio fundandi seipsum, nec in priuatiuis, nec in positiuis.

Nec potest etiam dari secundum: tum quiaomnis propria negatio requirit propriam affirmationem. quod enim homo non sit leo, oritur ex hoc, quod est rationalis, & si non esset po sitiuum aliquod in homine non esset vera negatio leonis ab homine. cum ergo essentia communis sit patri, & filio; filius autem sit ab alio; pater vero a nullo, non potest dici, quod nec negatio super nudam essentiam fundetur: tum quia communicata essentia, necesse est commu nicari omne, quod fundatur in ea, siue sit positiuum, vt velle, & intelligere, seu priuatiuum, vt infi nitum, immensum, constat autem quod filio commu nicatur essentia, & non ingenitum, siue non esse ab alio. vnde patet, quod negatio immediate super essentiam non fundatur, praesertim quia siue essentia ab alio ad essentia m referatur, hoc non est patri proprium, nec in filio, nec in spiritu sancto esse capiat ab alio, cum sit totaliter in producta. Si vero referatur non ad essentiam, sed ad personam, iam non fundatur immediate super essentiam, sed super aliquid, quo formaliter est suppositum, & persona. ergo impossibile est, innascibilitatem super essentiam immediate fundari.

Opinio aliorum.

PROPTEREA dixerunt alij, quod fundatur ista priuatio super naturalem auctoritati principij omnium qualitercumque producibilium, vel productorum. super illud enim fundatur innascibilitas, per quod repugnat alicuiesse ab alio, cum innascibilitas priuationem dicat, eius, quod est esse ab alio circa subiectum, non quidem aptum natum esse ab alio, quia huiusmodi priuatio non sumitur pro carentia, quod natum est inesse carenti, secundum quod natum est in esse alicui, quamuis non illi, quod dicitur esse priuatum, sed manifestum est, quod ex vniuersalitate principij omnium producibilium, & productorum repugnat supposito, quod est huius essse ab alio. Si enim ponitur esse ab alio, iam non est primum omnium producibilium & productorum, quia non sui ipsius, cum nil producat se. ergo super vniuersalitatem principij omnium productorum, & producibilium fundatur priuatio per innascibilitatem importata. vnde innascibilitas non dicit formaliter huiusmodi vniuersalitatem principij: tum quia non esset distincta notio a paternitate, & spira tione, inquantum diceret principium personarum: tum quia non esset motio, inquantum erprimeret, cum esse creatorem sit communetribus, sed fundamentaliter huius vtilitatemimportat, quam aliqui vocauerunt fontalem foe cunditatem, vel omnimodam primitatem.

Sed nec ille modus rationalis est. illud enim, quo circumscripto adhuc remanet quid innasci bile, non est fundamentum innascibilitatis, sed circumscripta vniuersalitate productiui princi pij, respectu omnium qualitercumque producibilium, vel productorum adhuc potest intelli gi aliquid innascibile, vel improductum, sicut supra ostensum est de Philosophis, quod intellexerunt primum principium improductum, nectamen certum extitit apud eos, quod esset omnium producibilium principium effectiuum. ergo non est verum, quod omne ingenitum super vniuersalitatem productiui principij, seu principiationis fundetur.

Nec motiuum procedit. peccat enim per fal laciam consequentis. quod enim aliquid sit improductum potest contingere, & quia illud producibile omne producit, & quia nil producit. vnde producere, vel non producere videtur sibi accidere, inquantum non productum. stat enim cum improducto, & omnia producere, & nihil producere, vt dictum est, quamuis ex hoc, quod est omnium productiuum sequatur, quod est im productum.

Opinio Durandi 1. Sent. dist. 28. q. 2.

ET idcirco dixerunt alij, quod non potest ratio vniuoca communis dari, quare ingenitum competat absolutis, & relatiuis. in absolutis enim non competit ratione vniuersalitatis, seu principialitatis principij, quoniam isto excluso, adhuc posset aliquod absolutum intelligi improductum. congruit enim absoluto ex eo, quod non habet essentiam dependentem ab alio in fieri, vel in esse, vel in vtroque simul: hoc autem oritur ex perfectione essentiali, quam perfe cte experitur independens.

In relatiuis vero cuiusmodi sunt personae diuinae non potest sumi ratio ex perfectione huius, quia eadem perfectio communis est tribus, sed sumitur ex vniuersalitate, & primitate principij. per hoc enim repugnat tali personae esse ab alio quocumque, quia si esset ab alio, iam non esset principium vniuersale. nec enim sui es set principium, nec illius, a quo produceretur.

Sed nec iste modus dicendi congruus est. vbi enim a posteriori arguitur ad prius demonstratiue, conuenit quod medium est ratio cognoscendi prius, non tamen est ratio simplex ipsius prioris in essendo, sicut patet, quod non ex scin tillare probatur planetarum propinquitas, cum est non scintillare, sed potius econuerso: sed manifestum est, quod ex vniuersalitate principij omnium producibilium demonstratiue sequitur, quod ei hoc competit esse penitus improductum, & omnino improducibile Hoc autem non est posterius in essendo. magis enim esse improductum videtur ratio vniuersalis principij respectu omnium aliorum, quam e conuerso. ergo non apparet ex ista deductione, quod innascibilitas fundetur super istam vniuersalitatem.

Praeterea: Aut illud vniuersale principium, sine fontalis foecunditas, super quam fundatur ingenitum claudit foecunditatem ad extra respectu creaturarum, & foecunditatem duplicem ad intra respectu personarum simul, aut includit tantummodo foecunditatem ad intra.

Non potest dici, quod includat tres illas foecunditates, quia secundum hoc aliqua notio exi geret pro fundamento potentiam creatiuam, quae tamen communis est tribus. nec potest dici, quod includat duplicem tantum, quia altera illarum, videlicet spiratiua foecunditas, com munis est patri, & filio. Et iterum Augustinus dicit 12. de Trinitate, quod si filium non genuisset, nihil prohiberet eum dici ingenitum, & loquitur de patre, & pari ratione, si nihil produxisset, nec esset vniuersale principium, nihil prohi beret eum dici ingenitum. ergo non fundatur inna scibilitas super vniuersalitatem principij.

Praeterea: Fundamentum priuationis est de intellectu priuationis, sicut patet, quod de con ceptu caecitatis est oculus, sed de conceptu inna scibilis non est vniuersale principium, immo vt intelligens personam ingenitam in diuinis, non oportet, quod intelligat eam esse patrem, aut spirantem, aut vniuersum creantem, & haec est ratio Augustini, quare altera notio est ingenitus a genitore. potest enim distincte cognosci prima persona, vt ingenita, nec cognoscetur, vt pater. ergo fontalis foecunditas, vel vniuersale principium, non est fundamentum negationis per ingenitum importatae.

Et si dicatur, quod hoc probat, quod non sit de formali conceptu ipsius, sed non quia sit fun damentum, dicendum, quod immo, quia nullus intelligit coecum, quin intelligat oculum, & eodem modo nullus intelligit innascibilem, quin innascibilitatis concipiat fundamenrum.

Opinio quorumdam aliorum.

QVAPROPTER dixerunt alij, quod fundetur ista priuatio non in ratione essentiae praecise acceptae, quia essentia est in filio, & tamen innascibilitas non est in eo, nec etiam ratione paternitatis praecise. potest enim aliquis esse pater, & natus, sed oritur innascibilitas ratione essentiae sub paternitate: nam quia pater habet essentiam determinantem primam faecun ditatem sub prima proprietate, quae est paternitas, ideo fundatur innascibilitas super essentiam concurrente secum prima proprietate personali.

Sed nec illud stare potest, quia vel intelligitur, quod totum simul essentia, & paternitas fundent innascibilitatem, vel quod essentia me re fundet, nihilominus, vt stat sub paternitate, quia non potest dari primum, quia secundum Augustinum accidet ingenito, quod sit pater, & econuerso, accidit genitori, quod sit ingenitus.

Nec etiam secundum, quia essentia, quae stat sub paternitate nihil habet vltra essentiam nisi coincludatur secum paternitas. ergo non potest dici, quod fundatur innascibilitas super essentiam, vt stat sub pa ternitate

Quid dicendum secundum veritatem.

RESTAT ergo nunc dicere, quod videtur sub triplici propositione.

Prima quidem, quod cum de conceptu innascibilis, prout est notio, & sumitur substantiue sit esse suppositum simpliciter absque deterruinatione ad hoc, vel ad illud priuatum cum, omni dependentia ad aliquod producens, & omni productione passiua, necesse est, quod huiusmodi priuatio fundetur in supposito, ex hoc, quod omnia, quae concurrum t ad ipsum constituendum sint a se, nec sua m realitatem capientia aliunde. ex hoc enim sequitur, quod totum constitutum est quid simplex improductum, & non est idem fundam, entum suiipsius, quoniam principia sunt ratio eorum, quae conueniunt constituro ex iilis, & positiue, & priuatiue. ex hoc ergo, quod constituentia sunt a se totum constitu Tum necesse est esse a se, & penitus improductum, quod si aliquid sit suppositum non claudens, nisi essentiam absolutam, oritur, quod sit illud suppositum improductum, ex hoc, quod essentia ipsum constituens est a se, & improducta. Si vero resultet suppositum ex essentia, & ex aliquo alio, tunc si quid illorum sit a se, nec realitatem capiens aliunde, totum constitutum erit a se, & simpliciter improductum.

Secunda vero propositio est, quod applicando priuationem, quam importat ingenitum ad personam patris, ista priuatio fundatur super totam personam: oritur autem ex omnibus con stitutluis, nam quia personalitas patris resultat ex essentia, & generare, & spirare; essentia vero est quaedam res suam realitatem non capiens, aliunde, generare etiam est res omnino inelicita, nec capiens esse ab alio; suniliter & spirare est res a se, nullo modo aliunde progrediens, idcirco totum constitutum est simpliciter indepem dens a quocumque improductiuo, & ita conuenit sibi esse innascibile, & ingenitum. Non ergo generare, & spirare dant personalita ti patris, quod sit ingenita, ex hoc, quod sunt principiationes, seu productiones omnium producibilium in diuinis ex hoc, quod sunt inelicita, nec esse ca pientia aliunde. dato enim, quod non essent productiones, sed modi absoluti, vt ad aliquid constituerent suppositum innascibile, dum tamen essent realitates habentes esse a se, & non aliunde. vnde patet, quod accidit eis, vt constituunt perso nam innascibilem, quod importent auctoritatem vniuersalis principij, vel quod sint fontales foecunditates, & hoc est, quod innuit Augustinus, cum dicit, quod si pater non genuisset, nil prohi beret ipsum dici ingenitum. dum tamen omnia ipsum constituentia essent realitates a se.

Tertia quoque propositio est, quod ponentes generare, aut spirare elici in diuinis, & esse realitates capientes suum esse ab alio, non possunt saluare suppositum patris esse penitus improdu ctum. necessario enim subsistentia patris, quam huiusmodi realitates constituunt esse capiet aliunde, & erit producta, & ex hoc patet, quare suppositum filij non est improductum. licet enim in eo sint essentia, & spirare, quae sunt realitates a se, nihilominus est ibi generari, quod non est a se, immo realitatem, quam habet, ca- pit ex generare, & ratione huius tota subsistentia filij dicitur esse capiens aliunde. & in hoc at ticulus secundus finitur.

ARTJCVLVS TERTJVS.

An innascibilitas constituat primam personum. Opinio quorumdam.

CIRCA tertium quoque considerandum est, Qquod aliqui dicere voluerunt, primam personam in diuinis constitui per innascibilitatem, & non per paternitatem: tum quia innascibilitas dicit modum essendi, paternitas vero modum communicandi, & ita inna scibilitas tamquam prior paternitate videtur esse modus subsistendi personae: tum quia pater ex hoc videtur generare, quia innascibilis est, sicut econuerso filius gene rare non potest, quia genitus est: tum quia innascibilitas competit soli Deo primo diuino supposito: non autem paternitas, cum reperiatur in creaturis: haec autem opinio fulciri potest rationibus superius arguendo inductis.

Quibus non obstantibus minime stare potest. si enim constituit innascibilitas primam personam in diuinis, aut hoc facit ratione sui formalis, quod directe importat, aut ratione sui fu damentalis, quod indirecte significat: sed manifestum est, quod primum dari non potest, cum non importet formaliter, nisi negationem sui, seu priuationem.

Prima autem persona non potest constituiis sui personalitate per talem negationem: tumquia realissima est: tum quia personalitas secun dae personae, & tertiae, quae constituuntur per proprietatem positiuam, vt pote per filiationem, vel spirationem passiuam esset nobilior personalitate primae personae.

Nec etiam potest dari secundum, quin positiuum, super quod innascibilitas fundari nonpo test esse sola essentia, vt declaratum est. Si vero fundamentum illud ponatur fontalis foecundi tas, seu vniuersale principium, hoc non est aliud. quam generare, & spirare, & ita prima persom constituetur per ista, non per ingenitum. ergoinnascibilitas non potest esse proprietas constitutiua.

Propterea dixerunt alij, quod innascibilius fundatur super aliquem modum positiuum, & absolutum, qui constituit primam personam: tum quia ingenitum praeintelligitur paternia ti, quia si non genuisset, nihil prohiberet eum esse ingenitum secundum Augustinum: tumquia foecunditas ad aliquam productionem non intelligitur, quasi potentia proxima, nisi in nou habente illam per actum illius foecunditatis, ficut voluntas non intelligitur foecunda in spiritu sancto, pro eo, quod habetur in ipso, vt com municata per foecunditatem voluntatis. In patre tamen, & filio, quoniam habet voluntatem communicatam sibi per actum voluntatis, intel ligitur voluntas, vt proximum principium producendi. a simili ergo potentia generandi nou intelligitur in patre, vt proximum priucipiun generandi, nisi intelligatur, vt non habita, nis per actum generandi; & per consequens ingentum praecedit generare, & paternitatem in patre, & sic persona patris praeintelligitur consituta ipsi paternitati, inquantum concipitur, vt ingenita: constat autem, quod non est constituta per negationem, quam importat in genitum. ergo necesse est, quod constituatur per ali quod positiuum, & absolutum

Sed nec iste modus est congruus propter ea, quae dicta sunt dist. 26. vbi probatum est, quod nullum suppositum in diuinis potest per absolu ta constitui.

Nec motiua istius opinionis procedunt, quod in genitum in communi praecedit paternitatem, sed si accipiatur in speciali persona prima diuina constituta per generare ingenitum non praecedit, sed sequitur. Et quod additur de foecum ditate. dicendum, quod procedit ex falsa imaginatione, ac si essent in personis productiuae potentiae, per quas elicerentur productiones. Non procedunt etiam motiua primae opinio nis, quia non est verum, quin paternitas, seu ge nerare dicat modum subsistendi primae personae nec est verum, quod ideo generet pater, quia innascibilis est, quia multi nati generant, nec etiam infertur, si paternitas reperibilis est in creaturis, quod primum suppositum non possit constituere pro eo, quod diuina paternitas, & creata sunt omniuo alterius rationis.

Opinio quorumdam.

&TT ideo dixerunt alij, quod persona prima Enon constituitur per innascibilitatem, nec etiam per paternitatem in actu, quia vt sic sequitur generare per aptitudinem, quae importa tur per generatiuum, vel aptum generare.

Sed nec ille modus competens est: tum quia procedit ex falsa imaginatione, quasi generare sit quid elicitum, quod praecedat aptitudo, seu potentia generandi: tum quia relatio per aptitudinem importata non est realis, cum non sit ad rem in actu, sed ad filium possibilem, alioquin quilibet homo referetur ad innumerabiles filios, respectu quorum habet aptitudinem gene randi: tum quia persona est actualissima. vnde non debet constitui per aptitudinem, sed per aliquid actuale: tum quia non est rationale, quod filius constituatur per proprietatem magis actualem, quam pater: tum quia relatio non constituit personam diuinam, nisi secundum quod est in re; est autem actualissima, vt est in re, quia ni hil per aptitudinem generandi:

Opinio Scoti r.Sent. dist. 28. q. 2.

ET idcirco dixerunt alij, quod innascibilitas, non constituit personam primam, sed paternitas actualis, sed tunc est dubium, quomodo essen tia determinetur ad eam. si enim ex se, non videtur communis alijs personis. quia enim determinatur ad aliquid ex se, vbicumque sic habet illud, & per consequens esse, vt in filio haberet paternitatem, & filius esset pater, si autem ab alio determinetur esse ad paternitatem, iam non est pater prima persona, quia videtur esse originatus, vel aliquo modo dependens ab illo, quod essentiam determinat ad primam proprietatem.

Potest autem secundum istos ad hoc dici du- pliciter. Primo quidem, quod essentia determinat se, quasi productiue ad primam personalita tem, vt sint tres productiones secundum triplex principium, nam essentia sub ratione, qua essen tia determinat se ad paternitatem; sub ratione vero, qua voluntas ad spirationem. Et si argueretur, quod secundum hoc erunt tres productiones. Vna qua pater producitur; alia vero qua filius, & alia qua spiritus sanctus, & quaereretur de illa, qua essentia determinat se productiue ad patrem, an esset generatio videretur enim, quod non, cum pater sit ingenitus. dici potest ad hoc, quod immo talis productio posset generatio appellari, & productio verbi, dictio, sicut signis esset intelligens, generaret igneitatem, & diceret intellectu.

Et si dicatur vlterius, quod nihil generat se, dicendum, quod verum est totaliter, aliquid tamen produci potest sicut patet in creaturis, quod aqua prius calefacta, & postea sibi relicta producit aquam frigidam reducendo se ad frigiditatem, consimiliter in proposito essentia per se ens in primo signo, in quo relatio prima, videli cet paternitas ab ea pullulat producit se in pri ma relatione, siue magis propriae communicat se illa.

Et si dicatur vlterius, quod essentia erit suppositum, quia actiones sunt suppositorum, & ita erit quartum suppositum in diuinis, dicendum quod omnis forma quioscens non est inhaerens, vt actus, vel sicut forma substantialis, omnis talis forma potest esse agens, nec tamen erit suppositum, quia non est incommunicabilis, & ita essentia, cum sit ens per se poterit agere, nec ta men erit quartum suppositum.

Adhuc si dicatur vlterius, quod inter producens, & productum est realis distinctio, & ita essentia distinguetur realiter a prima persona, di cendum, quod in primo signo intelligitur hic Deus, tamquam per se ens, & ille producit se pa trem, inter producens autem, & productum est realis distinctio, si producens est suppositum, suppositum namque producens suppositum, necesario producit distinctum, quia non potest se illi communicare; ens autem per se singulare, quale est hic Deus in primo signo potest producere, inquantum per se, sed communicari producto, inquantum non est suppositum, sed communicabile ens, & per consequens non producit distinctum.

Si vero dicatur vlterius, quod sancti dicunt primum suppositum simpliciter improductum, dicendum, quod verum est, quia non producitur a supposito, sed non negant, quin producatur ab aliquo sui, inquantum constitutiua proprietas ab aliquo sui, vtpote ab essentia dicitur pullulare.

Secundo vero potest solui secundum istos distinguendo de indeterminatione. est enim aliquid indeterminatum ad vtramque partem contradictionis, & sic essentia non est indeterminata ad proprietates personales, nec ad personalitates ipsas, & est alia indeterminatio illimi tationis, eo modo, quo sol est indeterminatus, ad omnes partes medij illustrandas. si enim determinat sibi aliquam, sed potest illustrare omnes, nihilominus ordine quodam, quia- prius partem propinquiorem, & deinde remotiorem, & similiter anima habet pro perfectibili adaequato omnes partes corporis, nec determinatur ad vnam, quamuis ordine quodam per prius cor perficiat, quam manus. vnde patet, quod loquendo de determinatione adaequationis, anima non est determinata ad cor perficiē- dum, cum cor non sit eius perfectibile adaequatum: loquendo vero de determinatione immediationis, anima est determinata ex se ad cor perficiendum; quia immediate perficit cor, & partes alias mediante corde, consimiliter in proposito essentia diuina, ex se determinataad primam personalitatem, non loquendo de determinatione adaequationis, quia nata est subsistere non solum in prima, immo in tribus per sonalibus adaequare; loquendo vero de deter minatione immediationis, ex se determinatur ad primam personalitatem, quia immediate ad secundam vero mediante prima, a qua producitur, & ad tertiam mediante prima, & secunda, quoniam tertia producitur ab vtraque.

Sed iste modus dicendi quamuis quantum ad hoc contineat veritatem, quod primam personam dicit constitui per generare, siue paternitatem, nihilominus in hoc deficit, quod essentiam dicit determinari ad primam proprietatem, scipsa. potest enim intelligi, quod se determinet productiue, quasi essentia primam proprietatem, ex se pullulando emittat, sicut videtur primus modus soluendi imaginari, quasi essentia sit substratum, & emittat proprietatem, eo modo, quo aqua calida causat in se frigiditatem, & hoc modo impossibile est, quod essentia se determinet productiue. omne enim, quod realiter pullulat ab aliquo esse capiens, & suam realitatem ab eo, per necessitatem est aliud rea liter ab eo, alioquin sequeretur, quod eadem res conduceret seipsam ad esse, & ita esset antequam esset, & iterum realitas, quae capit esse impossibile est, quod sit illa, quae non capit esse alioquin eadem realitas esset producta, & non producta, quod est contradictio, sed proprietas personalis non est distincta res ab essentia. ergo non productiue pullulat ab ea

Praeterea: Nulla res carens propria vnitate, sed fundans omnimodam vnitatem, & indisttinctionem cum aliquo potest emittere pullulando illud, cum quo fundat omnimodam vnitatem, nam secundum istos nihil potest producere, nisi sit ens per se singulare, & ita distinctum, & habens propriam vnitatem, sed essentia est res penitus indistincta a proprietate. non enim est alia res, etiam secundum eos, sed tantum formaliter distinguitur, & est realiter eadem, & secundum veritatem, nec realiter, nec formaliter ponunt in numerum, cum persona sit, & formaliter, & realiter summe simplex. ergo nihil est dictu, quod essentia productiue emittat primam proprietatem, aut quod proprietas pullulet ab eadem.

Praeterea: vere omne genitum potest-filius appellari, sed secundum istos, hic vere Deus ge nerat primum suppositum. ergo hic Deus est ve re pater primi suppositi, & suppositum vere filius eius, & ita sunt duo patres, & duo filij in diuinis.

Praeterea: Si hic Deus productiue ad primum suppositum se determinat, necessario inter hunc Deum, & primum suppositum est relatio realis productionis ad productum, & econuerso in pri mo supppsito erit relatio producti ad producens, & per consequens oppositae relationes ori ginis erunt inter essentiam, & primam personam, sed relationes originis sunt incompossibiles in eodem supposito in diuinis, quia qua ratione illae stabunt simul in eodem supposito, eadem ratione paternitas primae personae, & filiatio secum dae stabunt in eodem supposito, & ita pater, & filius erunt idem suppositum, quod omnino impossibile est. ergo essentia producens personam primam, & prima persona producta erunt duo supposita, & ita erit quartum suppositum. Et confirmatur quia idem suppositum non potest esse pater, & filius secundum Augustinum de fide ad Pet. secundum autem modum istum dicendi essentia esset vere pater primae personae, cum eam produceret, & generaret, & prima persona esset filius essentiae, ac per hoc non esset vnum suppositum essentia, & prima persona, alioquin idem suppositum esset pater, & filius, secundo vero posset intelligi, quod essentia determinaret se vel formaliter, vel quasi subiectiue ad ipsas proprietates, sicut dicitur imaginari secundus modus soluendi, & adhuc iste modus impossibi lis est. nihil enim determinat se ad aliquid, nisi illud ab eo profluat, sicut patet de sole, quod non determinatur ad illustrandum per prius par tem aeris sibi propinquiorem, nisi quia illustra tio profuit ab eo, nec anima ad viuificandum per prius cor, nisi quia operationes vitales fluunt ad cor immediate ab anima, vel saltem actus primus, qui est perficere cor, & viuificare est prius ab anima circa cor. vnde quando aliqua sic se habent, quod nec vnum fluit ab alio, nec aliquid circa alterum fit ab altero, non apparet ibi, quomodo vnum ad se determinet, sed probatum est, quod proprietates non fluunt ab essentia, nec etiam esse a proprietatibus, nec es sentia est forma proprietatum, vt eas perficiat in aliquo esse, nec subiectum, vt eas recipiat in seipsa. ergo nihil est dictu, quod essentia determinet se per prius ad paternitatem, quia non determinat se ad eam, vt eliciat, vel producat actiue, nec vt perficiat formaliter, nec vt recipiat subiectiue,

Quid dicendum secundum veritatem

RESTAT ergo nunc dicere, quod videtur. sub duplici propositione.

Prima quidem, quod prima persona nullo mo do constituitur per innascibilitatem propter ea, quae dicta sunt contra primam opinionem, sed per generare actuale, & spirare, siue paternitatem, & spirationem actiuam, propter ea, quae dicta sunt contra opinionem tertiam, & propter dicta superius distinct. 11. vbi ostensum est, quod infra personalitatem patris intrinsece clauditur spirare, & generare.

Secunda vero propositio est, quod essentia non determinat se ad generare, & spirare, nec aliquo modo haec profluunt, aut pullulant ab ea, sed sunt realitates omnino ad se, & simpliciter primae, & ideo seipsis immediate absque determinatione alia esse generare, & spirare adinuicem adunantur, & hoc competit eis, non quia es sentia tantum sit ratio huius determinationis, nec generare tantum, nec etiam spirare, sed quodlibet inquantum est res prima, non habens praecisam vnitatem, sed apta nata est cum reliqua fundare vnitatem, quae libet sic partialiter deter minatur ad suppositum primum seipsa, & ita to tum suppositum est simpliciter primum, non egens aliquo, quod determinet essentiam ad ipsam.

Nec valet, quod inferatur, quod primum suppositum erit formaliter in secundo, ex quo essentia ipsa determinat se ad ipsum, dicendum, quod non solum determinat se ad primum, inquantum generare, & spirare sunt apta nata fun dare vnitatem eandem, immo & seipsa determinat se ad secundum suppositum, inquantum generari est aptum fundare aliam vnitatem, sed quia generari est res non a se, sed aliunde capiens esse, videlicet a generare, idcirco esse ordine quodam ad secundum suppositum determinatur, non quia ille ordo ortum habeat ab essentia, sed ab ipso generari, quod est res habens originem originis ad generare, vt dictum est. vnde si generari esset res a se in diuinis, aeque primo, & immediate adunaretur essentia cum ipso ad constitutionem personae filij, sicut est generare, & spirare ad constitutionem patris.

Sed forte dicetur, quod impossibile est esse tres res primo primas, quin sit deuenire ad vnam, quae est simpliciter prima, & secundum hoc generare, & spirare ad esse reducentur, tamquam ad aliquid primum, a quo pullulant, & quod determinat se ad illa. dicendum ergo ad hoc, quod ve rum est, quod omnia reducuntur ad vnum primum, & illud est primum suppositum, sic quod omnia, quae in eo sunt prima simpliciter, & improducta, nec tamen tres res primae, quia non quaelibet est res vna per se, nec ponunt adinuicem numerum, sed sunt penitus indistincta, & vnam habentia vnitatem. sic ergo patet, quomo do simul, & in eodem signo intelligenda est essentia in persona prima, & secunda, & tertia, nec in aliquo signo intelligi potest in vna, quin intelligatur in altera, sed est in ipsa, tamquam in illa, quae est omnino a se, quantum ad omnia, quae ad constitutionem ipsius concurrunt. In secunda vero tamquam in illa, quae profluit ab vtraque, nec ille ordo originis excludit simultatem intelligentiae naturalis, vt sit in prima, & in aliquo signo, quin de necessitate in eodem signo intelligatur in duabus aliis, & in hoc tertius articulus terminetur.

ARTJCVLVS QVARTVS.

An innascibilitas sit proprietas, & notio distincta personae patris. Opinio quorumdam.

CIRCA quartum autem considerandum est, quod aliqui dicere voluerunt, innascibilitatem ex sua ratione formali non dicere proprietatem, seu notionem personae primae, cum notionalis proprietas debeat esse aliquid ad dignitatem pertinens, & formalis ratio innasci- bilitatis sit negatio, seu priuatio; negatio vero nullam dignitatem importat, & se sola est proprietas primae personae ratione cuiusdam positiui, quod connotat ratione fontalis plenitudinis, vel auctoritatis vniuersalis principij.

Sed hic modus stare non potest, quia Hilar. & August. ponunt inna scibilitatem indistinctam, & disparatam a paternitate, & communi spiratione; sed si non esset proprietas ratione sui for malis, sed propter fontalitatem principij, quod connotat non esset disparata notio, & distincta a paternitate, & spiratione, siue a generare, & spirare. non enim est aliter principium fontale, nisi per generare, & spirare, cum in eo non sit aliqua fontalitas potentialitas, sed actus principiandi puri absque omni potentialitate. ergo di ci non potest, quod innascibilitas sit proprietas ratione fontalis principij, quod habet connotaru.

Opinio sancti Thomae parte prima q. 33. art. 4. in solutione arg. primi.

PROPTEREA dixerunt alij, quod ingenitus negationem passiuae generationis importat, dicit August. 5. de Trinit. quod tantum valet ingenitus, quantum non filius, nec propter hoc sequitur, quod ingenitus non debeat poni proprietas patris, sicut non habere partes ponitur proprietas puncti. dicimus enim punctum esse, cui pars non est.

Sed nec iste modus est congruus. quandocum que enim aliqua aequipollent, de quo potest vnum, & reliquum, sed de spiritu sancto vere dicitur, quod est non filius, & tamen non dicitur, quod sit ingenitus, sed solus pater est innascibilis, & ingenitus. ergo non aequipollent.

Praeterea: Augustinus dicit, quod non solus pater appellatur ingenitus, quia solus non est de alio, ex quo apparet, quod ingenitus priuat non solum generationem passiuam, vt isti dicunt, immo omne esse ab alio, & omnem originem, & per consequens non aequipollent ingenitus, & non filius.

Nec valet motiuum, quia sicut Magister capit. 2. istius distinct. sic Aug. vbicumque ait, quod ingenitus tantum valet, quantum non genitus, vel non filius, dicit hoc ostendendo nominis ethymologiam, non autem significatum, vel sensum, quia ingenitus plus excludit, & priuat, quam non filius.

Opinio Dur. I. sent. dist. 28. q. 2. & quorundam aliorum.

ET ideo dixerunt alij, quod cum ingenitus dicat priuationem omnis originis, & essen di quomodocumque ab alio, non quidem priua tionem alicuius, quod innatum sit inesse carenti, sed quod innatum est inesse alicui, sicut Deus, vel Angelus dicuntur incorporei priuatiue, quamuis non sint apti esse corporei; sic inquam accipiendo ingenitum est notio propria patris. omnes enim concedunt, quod de ratione notionis sunt tria.

Primum quidem, quod soli illi conueniat, cuius ponitur notio: omne autem ingenitum con uenit soli patri, quia illud non potest dici pro- prie genitum, quod per generationem procedit, vt filius, aut generationem supponit, vt spiritus sanctus, aut per generationem communicatur, sicut essentia. vnde restat, quod solus pater, cui ista non competunt, proprie ingenitus dici possit.

Secundo vero, quod faciat differentiam aliquam in esse relatiuo. Et hoc quidem facit ingenitum, non quia ponat relationem, sed quia pri uat eam. vnde genitus, & ingenitus differunt pe nes relationem, & non habere, & per consequens ingenitus differentiam facit in esse relatiuo.

Tertium vero est, quod sit ad dignitatem pertinens: constat autem, quod non esse ab alio ad dignitatem pertinere videtur: tum quia habere naturam ab alio potest alicui conuenire modo nobili, & etiam mo do ignobili, & ideo in non habendo eam ab alio excluditur omnis modus ignobilis: tum quia non habere ab alio quandam primitatem importat, saltem secundum rationem intelligendi, quia licet non sit pater secundum rem prior filio: tamem secundum modum intelligendi videtur prior, inquantum est eius principium, & similiter inquantum est principium, non de principio secundum nostrum modum intelligendi videtur quandam primitatem habere, & per consequens dignitatem.

Sed nec iste modus videtur conueniens quantum ad hoc, quod dicit, ingenitum importare secundum modum intelligendi hanc duplicem dignitatem. primam quidem, quod ponat omnem modum habendi ignobilem. secundam vero, quod ponat secundum intellectum prioritatem.

Et primum quidem patet, quod nulla natura ex hoc, quod habetur ab alio nullam contrahit ignobilitatem, nisi illam, quae consequitur ipsam formaliter. si enim natura formaliter sit aeque nobilis, per hoc, quod erit ab alio, non effi citur ignobilis. ignis enim generans, & genitus aeque nobiles sunt in natura, nec generari indignitatem ponit in genito, dum tamen forma ignis participetur, & econuerso. cum ergo habere naturam ab alio nullam ignobilitatem im portet formaliter, nisi aliunde, quod exceditur ab alio huiusmodi indignitas contrahatur, non apparet, quod non habere naturam ab aliquo dignitatem importet.

Secundum etiam patet. non enim est verum, quod pater sit prior filio secundum nostrum modum intelligendi, cum relatiua sint simul natura, & intelligibilia. vnde simul intelligitur pater cum filio, & econuerso, quare nec ingenitum ponet aliquam primitatem secundum modum intelligendi, non primitatem originis, quae non est in diuinis tantum secundum intellectum, immo realiter. non apparet ergo, quomodo ingenitum pertineat ad dignitatem.

Opinio Scoti 1. sen. dist. 28. q. 3.

ET ideo dixerunt alij, quod non oportet, quod notio, seu proprietas personalis importet aliquam dignitatem, quia proprietates personales non dicunt perfectionem, nec imper fectionem. Et si omnino instetur, quod oportet, proprietatem dicere dignitatem non absolu tam, sed personalem, possumus dicere, quod si- cut dignitas est in secunda persona, quod habeat principium, ita in prima, quod careat prin cipio, & ita ingenito secundum suam rationem priuatiuam potest specialis notio asfignari.

Sed nec iste modus sufficere videtur. Primo quidem, cum dicit, non oportere, quod notio pertineat ad dignitatem. hoc enim est contra illam definitionem vulgatam, quae dicit, quod persona est hypostasis distincta proprietate ad dignitatem pertinente.

Secundo vero cum dicit, non habere principium dignitatis esse in prima persona, & eius oppositum, scilicet principium habere dignitatis esse in secunda. hoc enim absolute proun ciatur, nec datur ab istis, quae sit ratio huius. vnde si videretur, quod sic habere principium est dignitatis, quod non habere non sit dignitatis in quocumque componatur, vel etiam econuerso, cum priuatio dignitatis non videatur pefectionem, seu dignitatem importare.

Quid dicendum secundum veritatem.

RESTAT ergo nunc dicere, quod videtu sub quadruplici propositione.

Prima quidem, quod ingenitum dignitatem importat.

Ad cuius euidentiam considerandum est, quod relatiuorum, quaedam sunt aequiparantia, quantum ad fundamentum, non tamen quoadrelationes, immo intelligitur vna relatio permodum superpositionis, & aliam per modum suppositionis, sicut refertur pater ad filium inhumanis. quantumcumque enim filius sit aequeno bilis in naturalibus, & aeque perfectus in motibus, & prudentia, vel forte perfectior patre, uihilominus non refertur ad patrem secundumequiparantiam, immo paternitas intelligitur per modum suppositionis, & filiatio, vt quaedam suppositio.

Quaedam vero sunt relatiua aequiparantiz, & quoad relationes, & quoad fundamenta. vdesunt proprie secundum superpositionem, & sup positionem, sicut refertur dominus ad seruum, & seruus ad dominum. sic ergo si loquimur dedignitate, quae pertinet proprie adrelationes, inquantum non est aliud dignitas, quam quadam superpositio, & indignitas superpositionis relatio, seu auctoritas, & subauctoritas, sic possumus dicere in diuinis, quod pater, & filius sunt relatiua superpositionis, & suppositionis inaequiparantiae relatiuae, non quidem quoad fuu damenta, sed quoad species, & modos relationum, & haec paternitas dignitatem importat, quia est inter species relationum, quae contineu tur sub quodam numero generali, qui appellatur suppositio; filiatio vero quandam subdignitatem, seu subauctoritatem, vel suppositionem, & vniuersaliter omne productum habet relationem suppositionis, & cuiusdam subdignitatis in ordine ad producens, quocirca negatio omnis productionis passiuae negat omnimodam suppo sitionem, vel omnem relationem pertinere ad suba uctoritatem, & subdignitatem in ordine ad producens; negatio vero suppositionis videtur esse afirmatio superpositionis, & digniratis ca iusdam, propter quod improductum simpliciter. seu ingenitum dicitur negatio pertinens ad dignitatem relatiuam, inquantum negat relationem suppositionis omnimodae, quae subdignitatem importat. Et si dicatur, quod secundum hoc per sona filij non constitueretur per proprietatem ad dignitatem pertinentem. dicendum, quod esse filium maioris dignitatis est, quam esse creatum, vel esse plasmatum, sicut vas plasmatur a figulo, vel quomodocumque aliter factum. similiter etiam & esse spiratum inter alios passiuae productionis est magnae dignitatis. vnde filiatio, & spiratio sunt relationes dignitatis inter omnes alias, quae fundantur super esse productum, non tamen ex hoc colligitur, quin filiatio sit quaedam supposi tio in ordine ad paternitatem, propter quod persona patris dicitur habere auctoritatem respectu aliarum personarum. vnde & filius omnem gloriam, & omne opus referebat in patrem. Secunda vero propositio est, quod ingenitum, seu inna scibilitas est ponenda notio, & proprietas personalis inter omnes negationes alias. non enim inspirabilitas, aut non filius dicuntur esse notiones, quia non priuant omnem suppositionem, nam filius est inspiratus, & spiritus sanctus non filius, vel non genitus, non tamen priuatur ab eis omnis suppositio in ordine ad producens: innascibilitas autem, quae non est aliud, quam non esse ab alio quoque priuat omnem suppositionem simpliciter. vnde reddit personam, cui tribuitur ab omni suppositione liberam, vt intelligatur talis persona per modum cuiusdam authentici aliquid sibi su perpositum non habentis.

Tertia quoque propositio est, quod innascibi litas est notio distincta a paternitate, & conspiratione, illa namque proprietas, qua concepta persona patris, ut distincta a ceteris conno tescit, omni proprietate alia circumscripta est notio distincta. introductum est. enim nomen notionis ab innotescendo, quia sufficienter, & distincte fa cit innotescere. vnde dicta est notio a notificando personam; sed circumscripta paternitate, & conspiratione, cum concipimus quendam inna scibilem in diuinis, & quendam genitum, & quendam spiratum, distincte innotescit nobis persona prima, ita quod per innascibilitatem in conceptu nostro illam distinguimus a ceteris duabus. ergo innascibilitas non incongrue ab Aug. & Hilar. & ceteris doctoribus posita fuit notio specialis, & hoc est, quod Aug. dicit, quod non eo concipimus ipsum ingenitum, quia concipimus esse patrem, nec e contrario. vnde paternitas non sufficienter exprimit proprietatem patris, nisi addatur innascibilitas. si enim nosceret aliquis, quod in diuinis est pater, & dubitaret, vtrum esset genitus, vel ingenitus, non nosceret eum sufficienter, sed qui nouit eum patrem ingenitum, perfecte nouit eū. vnde patet, quod est quaedam noscibilitas, & notio specialis esse ingenitum circa patrem.

Quarta deinde propositio est, quod innascibilitas potest accipi, vel in generali pro quocumque supposito improducto, vel in speciali pro tali supposito diuino constituto ex essentia, & duplici proprietate posita, generatione scilicet, & spiratione.

Et si primo modo accipiatur paternitas, & innascibilitas sunt notiones inter se non habentes, non enim praesupponit inuascibilis, quod a- liquid producatur ab eo, nec etiam ille, a quo alia producuntur, oportet, quod innascibilis sit, cum & nati generent & aliqui non nati non generent, sicut Angeli. vnde patet, quod innascibilitas sumpta in generali, & paternitas sunt notiones penitus disparatae.

Si vero innascibilitas accipiatur in speciali in supposito tali ex essentia, & proprietate duplici. constituto, sic est posterior secundum rationem paternitate. fundatur enim super eam. vnde dicimus patrem ingenitum, quasi ingenitus determinet patrem, & similiter spiratorem ingenitum, & Deum ingenitum, quoniam fundatur negatio improducti super hoc, quod gene rare, & spirare, & essentia quodlibet est res a se non esse capiens aliunde, quod si aliquis ex istis esse caperet ab aliquo, iam non esset suppositum constitutum ex his similiter improductum, & in hoc 4. artic. terminetur.

Responsio ad obiecta.

AD ea ergo, quae superius inducuntur, dicendum est. Ad primum quidem, quod persona patris constituitur fundamentaliter es sentia, paternitate, & spiratione, inquantum ex ipsis oritur per se vnitas, & perseitas tert ij modi, vt supra dictum fuit, nec est verum, quod generare sit posterius per modum eliciti, & profluentis a personalita te patris, immo clau ditur intrinsece infra eam.

Ad secundum di cendum, quod innascibilitas non aduenit primo essentiae, quam paternitas, im mo essentia, paternitas, & spiratio sunt vnum fun damentum innascibilitatis, vt dictum est, & cum additur, quod filiatio est simul cum paternitate, verum est simul cum simultate intelligentiae, non tamen originis, ideo non sequitur, quod innascibilitas communicetur filio, quia fundamentum ipsius, videlicet paternitas non communicatur sibi, immo potius res opposita paternitati est in filio, quia generari, quod capit esse aliunde, & ideo repugnat filio, quod innascibilitatem, seu ingenitum fundet.

Ad tertium dicendum, quod innascibilitas non est proprietas maxime prima, & quod dicitur, quod in resoluendo vltimum est innascibilitas, si loquamur de resolutione personae con stitutiua, sic non est verum, quod sit vltimum, aut primum, in quod resoluatur persona patris, cum innascibilitas personalitatem eius non ingrediatur per modum constitutiui. Si vero loquamur de resolutione personae in personam, donec deueniatur ad vltimum, bene statur in innascibili persona, non tamen in proprietate innascibilitatis, quoniam adhuc restat quaestio, quid sit illud positiuum, super quod fundatur innascibilitas, quia omnis negatio habet causam.

Ad quartum dicendum, quod Augustinus loquitur concipiendo hypostasim ingenitam in generali, quia si non excludatur paternitas adhuc remanebit conceptus personae in generali, quae poterit apprehendi ingenita, sed si loquamur de persona diuina in speciali constituta ex essen tia, & duplici proprietate nullo modo remanebit talis persona ingenita, si paternitas excludatur.

Ad quintum dicendum, quod innascibilitas etsi exprimat dignitatem, non tamen est aliquod positiuum, & ideo non potest primam personam constituere. Et quod additur, quod ma iorem dignitatem importat, quam paternitas, non est verum, cum paternitas sit aliquid positiuum

Et quod dicitur, quod dignius est non esse ab eterno, quod fundatur super habitudinem illam, per quam aliquid est ab eo falsum est, sicut in proposito innascibilitas super generare. Ad sextum dicendum secundum aliquos, quod innascibilitas dicit relationem ingeniti ad non genitorem, & hoc videtur Augustinus sentire quinto de Trinitate, vbi dicit, quod sicut filius ad patrem, & genitus ad genitorem refertur, ita & non filius ad non patrem, & non genitus ad non genitorem, sed hoc nihil est dictu, inter terminos namque negatiuos non apparet, quod sit habitudo aliqua positiua.

Et ideo dicendum aliter, quod non genitus non relinquit relationem, quasi negetur, nisi dicendo non genitum, & non genitorem, & affirmetur relatio inter eos, quin potius negetur habitudo omnis originis, & hoc intelligit Augustinus. ait enim, quod relatiue negamus, dicendo non genitum. sic ergo innascibilitas etsi non sit relatio positiua, est tamen negatio relationis, propter quod constituendo personam non daret esse absolutum, sed esse relatum, non positiuum, sed negatiuum.

Ad septimum dicendum, quod non est verun in illo, quod non habet esse ab alio, & a quo aliud habet esse, quod non esse ab alio sitprius, quam a quo aliud, nisi a quo aliud esset fundamentum negationis illius, quam importatuo esse ab alio: sic autem est in proposito, & ides paternitas praecedit innascibilitem.

Ad octauum dicendum, quod innascibilitas non significat aliquid positiuum, quamuis fun detur super positiuum, nec est verum, quod dicat fontalem paternitatem, vt declaratum es in corpore quaestionis.

Quod vero additur, quod esse in se est modus essendi positiuus in substantia, & per confquens esse a se est modus positiuus subsistendi in patre, diceudum, quod non est verum, quia esse in se non addit ad substantiam aliquid posuiuum, sed negationem dependentiae, quae conpetit accidenti, nec est simile de esse ab alio. haec enim est vera passiua productio, & de esea se, quod omnem productionem excludit, nec est verum, quod esse a se dicat sufficientiam subsistendi in patre formaliter, quamuis fundamentaliter exigat eam.

Ad vltimum dicendum, quod Damascenus non negat, quin per paternitatem prima persona constituatur, immo expresse hoc dicit. vnde aliquando exprimit, quod distinguuntur per ingenerationem, & processionem, aliquando quod per paternalem filiationem, & processionalem proprietatem, vt patet ibidem.