Articulus 8

ART. VIII In quo solvuntur tres quaestiones. Prima est, An fides bene distinguatur in infusam, & acquisitam? Secunda est, An fides sit certior ipsis scientiis? Tertia est, Quid sit proprie credere in Deum?

Ona, entura, egregius interpres Magilstri Sententiarum, in lib. 2. Dist. 2S AEνt. 2. quaest. 2. asserit duo requisita esse ad habitum fidei: primo, ut intellectus instruatur de credibilibus, secundo, ut inclinetur & inffectatur ad assentiendum illis articulis, qui credendi sunt: aliud enim est, seire quid dicatur in aliquo Scripturae textu, aliud est, seire verum esse id quod ibi dicitur.. Ethnicus enim, aut infidelis scite, potest quid dicatur in historia Mosaica aut Euangelicas at non potest scite verum esse illud quod ibi dicitur, nisi intellectus eius a Deo mo veatur, ad assentiendum. Quamvis igitur fides sit quid acquisitum quoad illam insormationem mentis de credibilibus, (est onim ex auditu. som. Io) est tamen quid mere supernaturale, & infusum, si consideretur secundum illud quod in ea est praecipuum, h, g. inclinationem mentis ad assentiendum.

a2 Cum fides proprie dicta sit Dei donum, & non quid a nobis ipsis acquisitum, vix satis commoda videtur illa fidei distinctio in infusam & acquisitam: nisi vel dicamus, illam non esse divisionem fidei in duas di versas species, sed potius esse distinctionem unius & eiusdem fidei in duas eius considerationes: nam pro di versa consideratione, fides est & quid acquisitum, & quid infusum, ut iam dictum est: vel dicamus fidem late accipi pro quouis assensu, quo assentimur. S. Scripturae: talis enim assensus est duplex: quia quidam ei assentiuntur, moti humana persuasione, h. e. propter amorem & reverentiam quo prosequuntur dicentem, vel propter rationes & argumenta: & horum assensus a Bondventura dicitur fides, acquisita, late videlicet accepto nomine fidei: alii, vero assentiuntur, quia primae veritati tanquam certissimo fundamento innituntur, & horum, assensus est fides infusa, proprieque appellatur fides.

S Bona ventura comparans fidem & scientias Philosophicas quoad certitudinem, di¬¬ stinguit certitudinem in certitudinem cognitionis seu speculationis, & certitudinem ad haesionis: dicitque fidem esse certiorem, scientiis. certitudine adhaessonis, quae praecipue respicit voluntatem: non vero certitudine speculationis, quae ad intellectum pertinet: dicit eam esse certiorem certitudine adhaesionis, quia fideles Christiani nec argumentis, nec tormentis, neque blandimentis, adduci possunt & inclinari (verba ipsius sunt) ut veritatem quam credunt, vel ore tenus negent: quod nemo peritus alicuius scientiae faceret, si acerrimis tormentis cogeretur sententiam suam de conclusione aliqua Geometrica aut Arithmelica retractare: stultus enim & ridiculus esset Geometra, qui pro sua sententia in contro versus Geometricis mortem auderet subire, nisi in quantum fides dictat non esse mentiendum. A Verum quicquid dicat Bona ventura, fides est certior scientiis, tum certitudine cognitionis, tum certitudine adhaesionis: idque quia certitudo cognitionis oritur ex certitudine fundamenti, quo nititur intellectus noster cum assentitur alicui propositioni: fundamentum autem quo nitur assensus fidei est Dei veritas & authoritas, quae est longe certius fundamentum quam humana aliqua ratio. Interim si improprie accipiatur, certitudo cognitionis, pro firmitate assentiendi quae opponitur haesitationi & dubitationi, non negandum est scientias esse fide certiores: scientia enim saepe tam firma est, ut excludat omnem dubitationem: quod non semper verum est de fide: quamvis enim non deficiat fons ille aquae salientis in vitam aeternam, non tamen putandum est virtutem hanc semper inoffenso tenorelextra omnem formidinis aleam stadium suum decurreres sed potius perpetuam ei luctam cum diffidentia esse, ingenue confitendum est.

S Clarissimus Tilenus, δntag. part. 2. Disp. 42. Theses. distinguit certitudinem in exvidentem, & non exidentem: illam dicit esse eorum quae vel rationis vel sensus lumine videntur: cuiusmodi sunt prima principia, & conclusiones evidenter ex illis deductae, acdeinde ea quae experientia magistra didicimus: istam vult esse corum, quae testis veracis affrmatione nituntur: unde fit ut quo maior est aut horitas testis, eo certior ac firmior sit assensus credentis: hinc colligit, ea quae divino testimonio, cuius summa est aut horitas, nituntur, summam quoque gignere certitudinem, ac respectu huius causae quae nec fallere nec falli potest, longe certiora esse ea quae credimus, quam quae rationis humanae ductu, aut lumine scimus.

& Tertia quaestio in titulo proposita, est, quid sit credere in Deum, & quo modo differat ab eo quod est credere Deum, & credere Deo. P. Lombardus, Lib. S. Sent. Dist. 22. haec explicans, sic ait: Credere Deo, est credere vera esse quae loquitur: credere Deum, est credere quod ipse sit Deus: & credere in Deum, est tredendo amare, credendo in eum ire, credendo ei ad haerere & membris eius incorporati: Hanc distinctionem Magistri probare non possum, quia ex ea, sequitur, credere in Deum esse actum & charitatis & fidei, quod est absurdum, cum diversorum habituum diversi sint actus.

y Quare dicendum videtur., credere in Deum, in hoc differre ab eo quod est credere Deo, quod credere Deo sit fidem et adhibere, quatenus simpliciter aliquid narrat: etedere vero in Deum, sit fidem ei adhibere quatenus aliquid promittit, seu assentiri equs promissionibus, idque cum triplici hac persuasione. Primo, quod non simulet, aut hypocritice agat, ut solent homines, sed quod revera velit beneficium illud in te conferre. Secundo, quod etiam possit praestare id quod pollicitus est imo quod ita possit ut a nulla validiori potentia impediri queat. Tertio, quod consilium mutare nesciat, adeoque quod revera daturus sit id quod pollicitus est. Vnde patet, quam vis fidem adhibeamus homini aliquid promittenti, nos non posse dici credere in hominem. nullam enim ex his tribus persuasionibus de homine habere possumus.