Quaestio 1

Primus articulus. QUantum ad primum primi articuli. Primo: declarabitur: quid per viatorem. Secundo: quid per veritates theologicas importetur.

¶ De primo: dico quod viator est ille qui non habet beatitudinem sibi possibilem de potentia dei ordinata: et est in statu merendi. et Per primum excluditur. beatus qui habet beatitudinem sibi debitam Per secundum: damnatus cui beatitudo non est possibilis de potentia dei ordinata: quamuis sit sibi possibilis de potentia dei absoluta. Per 3m. ad purgatorium destinatus: qui non est in statu merendi. Ex ista de scriptione sequuntur alique propositiones.

¶ Prima est quod non repugnat viatori euidens notitia deitatis: quia quod non ponit viatorem. extra terminum vie: sibi non repugnat inquantum viator: euidens notitia deitatis est huiusmodi: ergo: probatur minor: quia per solam notitiam deitatis non habetur beatitudo possibilis viatori de potentia dei ordinata: cum talis consistat in uisione et fruitione dei. secundum determinationem ecclesie: igitur non ponit ipsum extra terminum vie.

Contra descriptionem quam dat occham de viatoris intellectu: in prologo primo. q. i. articulo primo.

¶ Secunda est quod improprie et minus sufficienter describunt intellectum viatoris. quod intellectus viatoris est ille qui non habet notitiam intuitiuam deitatis sibi possibilem de potentia dei ordinata: quia sic intellectus existentis in purgatorio esset intellectus viatoris: quod est improprie dictum. Et confirmatur quia tunc omnes sancti patres veteris testamenti fuissent viatores vsque ad ascensionem christi: quod non conceditur.

¶ PRreterea illa descriptio est nulla. cuius oppositum per aliquam potentiam potest inesse descripto. sed sic in proposito est: quia notitia intuitiua deitatis per aliqua potentiam potest intellectui viatoris communicari. vt patet ex propositione precedenti. et clarius apparebit articulo sequenti conclusione secunda. igitur etc.

¶ Contra descriptionem quam dat roddenton de viatore in prologo primi. q. 2a. articulo primo.

¶ Tertia est: quod insufficienter etiam describunt viatorem. quod viator est ille qui cognoscit per speculum et est. in statu merendi. Et hec sequitur ex prima: quia si non repugnat viatori inquantum viator: euidens notitia deitatis: non est de ratione ipsius cognoscere per speculum. De secundo dico: quod per se veritates theologice reuelate: de quibus nunc agitur sunt tantum ille quibus firmiter adheremus solum per fidem non per experientiam: vel rationem demostratiuam etiam si de facto habeamus aliquam notitiam: aliter fides non esset viatoribus meritoria beato gregorio dicente. quod fides non habet meritum vbi humana ratio prebet experimentum.

¶ Ex hoc infero: quod nulla veritas nobis. naturaliter per se nota. vel ex per se notis deducta: est per se de consideratione theologici habitus reuelati: vt prescindit a naturaliter acquisitis. quia ad assentiendum talibus sine fide cogitur intellectus.

¶ Et confirmatur: quia vel notitia de veritatibus theologice reuelate est viatoribus clara. vel enigmatica: Si clara: non videmus nunc per speculum et in enigmate: contra apostolum. Et vlterius frustra queritur: an notitia euidens de huiusmodi veritatibus sit possibilis viatori. Si enigmatica igitur non est per se nota nec deducta ex aliquo per se noto.

¶ Euasio occham vbi supra. ¶ Nec valet euasio. dicit quod alique veritates theologice supernaturaliter sunt cognoscibiles: vt quod deus sit trinus et vnuum. alique autem naturaliter cognoscibiles considerantur in habitu theologie reuelate vt prescindit etc. sicut principia: vel sicut conclusiones. non sicut principia: quia ex principiis per se noti: vel deducti ex per se notis deducitur conclusio euidens: et sic omnis veritas theologica esset euidentur non: quod est contra positum.

¶ Et confirmatur: quia principia theologici habitus reuelati vt praescindit etc. sunt articuli fidei omnes vel saltem aliqui: vt suppono ad praesens: qui non sunt nobis euidenter noti. Nec sicut conclusiones: quia vel deducerentur ex principiis credit vel euidenter notis: non euidenter notis vt patet ex dictis: si ex creditis non sunt naturaliter euidentes: et sic contradictio in dictis.

¶ Sed contra propositionem. ¶ Ocham vbi supra. istam instatur ab eis: quia omnes veritates necessarie homini viatori ad eternam beatitudinem consequendam sunt veritates theologie dicente beato Aug. 14. de trini. c. primo. quod "non vtique quicquid ab homine sciri potest in rebus humanis: vt plurimum superuacue vanitatis et noxie curiositati. est huic scientie tribuendum: sed illud tantummodo: quo fides saluberrima: qua ad veram beatitudinem ducit gignitur. nutritur: defendit et roboratur". sed multe tales sunt naturaliter cognoscibiles etc.

¶ Preterea: iste veritates: deus est vnus sapiens: et bonus: sunt theologice: cum sint necessarie ad salutem: et tamen naturaliter cognoscibiles.

¶ Ad primum istorum dico: quod thelogia quedam est reuelata: quaedam acquisita: theologia reuelata procedit ex articulis omnibus: vel aliquibus tanquam ex principiis: vt nunc suppono: theologi a vero acquisita: est articulorum declaratiua et defensiua ex probabilibus nobis notis in lumine naturali non quidem vt per rationem ad fidem accedamus: sed vt eorum que credimus quantum possimus intellectu et contemplatione delectemur. sicut docet: anselmus primo cur deus homo. c. primo

¶ His praemissis dico: quod non omnes veritates necessarie viatori ad eternam beatitudinem sunt veritates theologice reuelate vt prescindunt a naturaliter acquisitis: nisi sint articuli fidei vel ex articulis per se deducte: cuius ratio est: quia omnis veritas per se considerata in habitu quocumque est in eodem. principium vel conclusio. nec auctoritas beati Aug. est ad propositum quia loquitur de habitu theologie acquisite: non reuelate: prout patet ibidem.

¶ Ad secundum dico quod tales virtutes sunt per se de consiaeratione methaphisice: vel theologie acquisite non reuelate: vt patet ex dictis.

¶ Quantum ad secundam partem huius primi articuli: Distinguo primo de habitu scientifico: quia potest accipi communiter proprie: et magis proprie: Communiter quidem accibitur pro notitia mentis clara vel enigmatica cum adhesione firma: et sic fides potest dici scientia: sicut loquitur beatus Aug. 15o de trini. c. 32. de paruulis. dicit absit vt scire nos negemus quod testimonio didicimus antiquorum Proprie autem accipitur pro notitia mentis: quacumque firma ratione comprehensa: et sic distinguitur a fide non tamen a sapientia: sic loquitur beatus Augu. primo retractationum. c. 14 dicit proprie quippe cum loquimur: illud solum scire didicimus quod mentis firma ratione comprehendimus. Scientia igitur, proprie dicta est notitia mentis scibilis infallibilis firma ratione comprehensa: quia notitia mentis non conuenit cum ceteris virtutibus intellectualibus: quia scibilis infallibilis distinguitur ab opinione. prudentia: et arte que possunt esse de contingentibus: quia firma ratione comprehensa distinguitur ab intellectu principiorum et fide. Magis proprie vero accipitur pro noticia mentis rerum temporalium firma ratione comprehensa: et sic scientia distinguiter a sapientia Sic loquitur beatus Aug. 12 de tri. c. finali dicit quod hec est sapientie et scientie recta distinctio: vt ad sapientiam pertineat eternarum rerum cognitio intellectualis: ad scientiam vero temporalium rerum cognitio rationalis. Scientia igitur sic sumpta est notitia mentis scibilis infallibilis non eterni: sed temporalis firma ratione comprehensa.

¶ Secundo distinguo de notitia enignatica: quia quaedam est intuitiua: quedam abstractiua: quedam superintuitiua: et quedam discursiua: siue deductiua. Notitia intuitiua est cognitio rei in seipsa actualiter et presentialiter existentis: qualis est cognitio facialis: de qua loquitur apostolus prima ad corin. 13. videmus nunc per speculum et in enigmate: tunc autem facie ad faciem: Et quod ista diffinitio sit conuertibilis patet: quia omnis cognitio rei in seipsa est intuiua: et omnis intuitiua est cognitio rei in seipsa: quod patet: in notitia intuitiua sensitiua: que non potest haberi sine actuali praesentia obiecti: dicente beato Aug. 11. de tri. 4. de. par. Quod re visibli detracta: nulla est. nec vlla omnino potest esse visio: si corpus non sit quod videri possit. Et c. sequenti dicit quod informatio sensus: que visio dicitur a solo imprimiter corpore: quod videtur id est a re aliqua visibili: qua detracta nulla remanet forma: que inhaerat sensui dum adesset illud quod videbatur: velut in aqua vestigium tam diu est. donec ipsum corpus: quod imprimitur ibi est: quo ablato nullum erit. hec Aug. Notitia igitur sensitiua si sit intuitiua: est cognitio rei sensibilis in seipsa Et quia sicut notitia intuitiua sensitiua se habet ad sensibile sic intellectiua: ad intelligibile. Idem sequitur ad intellectiuam intuitiuam.

¶ Ex hiis sequuntur due Propositiones

¶ Prima est: quod deus ab eterno non cognouit creaturas intuitiue: quia notitia intuitiua: est cognitio rei in se ipsa: creature autem non fuerunt ab eterno. Istam rationem tangit beatus Aug. 4o. super genesem ad itteram. c. 3o. de magnis: vbi inquit vbi deus cernebat creatura antequam producerentur: dicit neque enim extra seipsum cernebat: sicut cernimus oculis corporeis: que videmus: que vtique nundum erant cum disponerentur. vt fierent

¶ Secunda est: quod notitia intuitiua de creaturis non est perfectissima: quia deus ab eterno cognouit perfectissime creaturas non tamen intuitiue. Et confirmatur: quia cognitio vespertina non est perfectissimam: sed cognitio intuitiua de creaturis est vespertina: dicente beato Augustino libro pre dicto. c. 5o. quod postquam deus fecit firmanentum: non solum in verbo dei sicut ante: sed in ipsa eius natura cognoscitur. Ecce cognitio eius intuitiua. Et subdit immediate. que cognitio communi nomine id est recte vespere nomine significatur ergo: etc.

¶ Aureolus in prologo primi. q. 2a. ar. 3. ¶ Contra diffinitionem tamen istam instatur sic: notitia intuitiua potest haberi sine actuali presentia obiecti igitur non est cognitio rei in seipsa actualiter. etc. consequentia est nota: antecedens probatur multiplici experientia.

¶ Prima eust in visionibus derelictis ex forti visibili: quam beatus Aug. II. de tri. c. primo. vbi ait: quod plerumque: cum diu solem attenderimus vel quecumque luminaria: et de inde oculos clauserimus quasi versatur in conspectu quidam colores lucidi varie sese concomitantes et minus minusque fulgentes: donec omnino desistant: quas intelligimus reliquias esse illius forme: que facta erat in sensu. Et concludit: quod erat idem cum illa cum videremus. sed illa clarior et expressior sed multum coniuncta cum specie rei eius que cernebatur. vt discerni omnino non posset: et ipsa erat visio: hec Aug Ex quo patet: quod visio solis aut aliorum luminarium remanet in oculo: obiecto recedente: secundum Aug. et experientiam Secunda est in somniis: quam ponit comentator in tractatum suo de somno et vigilia fere circa medium. dicit quod in somno videt homo: et sentit per quinque sensus absque eo quod sit ibi aliquod sensibile extrinsecum: hoc autem accidit per motum contrarium ei quae est in vigilia. In vigilia enim sensibilia extrinseca mouent sensus: et sensus communis mouet virtutem imaginatiuam In somno autem reuertetur intentio imaginatiua: et mouebit sensum communem: et sensus communis mouebit virtutem particularem. et sic accidit: quod homo comprehendit sensibilia: licet non sint extrinsecus hec comentator. Ex quo patet: quod visio est in oculis somniantis se videre: et auditio in auditu: et tactus in tactu in absentia reali obiectorum

¶ Tertia: est in timentibus: qui sonos audiunt: et terribilia vident dissoluti timore: teste commentatore: qui ait vbi supra: quod hoc accidit habentibus timorem: et infirmis propter debilitatem virtutis cogitatiue: quae dissoluitur: vnde accidit eis accidens tale

¶ Quarta: est in ludificatis: de quibus constat: quod vident ea que non sunt: vt castra: canes: lepores: et similia Quinta: est in habentibus oculos molles: in quibus cum viderint rubeum derelinquitur visio rubei: ita vt rubeum appareat eis omne quod viderint. Et confirmatur: quia deus potest facere quicquid non implicat contradictionem: sed seruare fundadamentum relationis corrupto termino: et transeunte respectu non implicat contradictionem: igitur potest fieri a deo. Sed notitia intuitiua: est aliquod absolutum fundans respectum ad rem intuitiue cognitam: igitur deus poterit facere eius notitiam corrupto termino et repraesentialiter non existente.

¶ Preterea: deus potest omnem rem conseruare absque omni alia re: a qua non dependet nisi effectiue. sed absolutum intuitiue notitie est quedam res de predicamento qualitatis: et per consequens non dependet ab obiecto nisi effectiue tantum: igitur etc.

¶ Sed istis non obstantibus dicendum: quod notitia intuitiua: sine reali et actuali obiecti praesentia haberi non potest: sicut patet per beatum Aug. superius allegatum.

¶ Ad experientias: dicendum quod huiusmodi visiones vere sunt: et obiecti presenti sunt et actualiter existentis: sed iudicium sensus inter oris est falsum: sicut docet anshel. de veritatibus c. 6. vbi ad consimiles experientias respondet dicit quod ipse sensus interior se fallit: non illud mentitur exterior.

¶ Ad Primam: igitur dico: quod visio solis non remanet in oculo sole recedente: nec illa fuit intentio beati Aug. immototum oppositum: vt patet ex supradictis: et ex dictis in eodem. c. dicit. enim ibidem: quod sicut si liquido humori adiungeretur anulus: eo detracto nihil imaginis apparet: et tamen in illo humore antequam detraheretur fuit anuli forma: Sic asimili de visionibus respectu obiecti sensus oculorum: ideo non habet imaginem corporis quod videtur quandiu videtur: quia eo detracto non remanet: et loquitur expresse de imagine quae est visio: sole igitur vel quocumque alio luminari detracto: non remanet visio illius secundum Aug Et in auctoritate videlicet ad oppositum allegata dicit: quod colores illi lucidi sunt reliquie illius forme que facta fuit in sensu: dum corpus lucidum videretur non igitur vult: quod tunc corpus lucidum videatur: sed quod fuerit visum. Non est ergo intentio beati Aug. quod visio sit de luminari absente sed de specibus vel impressionibus derelictis ab ipso in lampadibus oculorum que prius fuerunt ratio videndi: tunc autem visionis obiectum iudicium tamen sensus interioris potest esse falsum: quia propter similitudinem istorum colorum et solis iudicabit visionem esse solis: cum tamen non sit

¶ Ad secundam: potest vno modo dici: quod in oculis somniantis se videre: non est vera visio: nec in auditu auditio: nec comentator dicit quod in somniis videt homo: et sentit per quinque sensus: sed quod videtur quod videat per quinque sensus: quia videtur sibi quod sentiat: cum tamen nulla sit sensatio in sensu exteriori: quod patet ex dictis comentatoris ibidem: qui diffiniens somnium dicit: somnus est sensus in potentia in natura rerum existentium. Et subdit immediate dormiens enim videt: quasi quod comedat et bibat et sentiat per quinque sensus: sed certum est: quod dormiens somnians se comedere non vere comedit. nec somnians se bibere vere bibit. igitur non videtur: quod somnians se sentire per quinque sensus vere sentiat quamuis sibi sic videatur. Ista videtur intentio beati Aug. II. de trini. c. 4o de magnis vel. II. de par. vbi dicit: quod cum voluntas ad interiorem fantasiam tota confluxerit: atque a presentia corporum: que circumiacent sensibus corporis: atquem ab ipsis corporis sensibus animi aciem omnino auertit atque ad eam: que intus cernitur imaginem conuertit: tanta effunditur similitudo specie corporalis expressa in memoria. vt nec ipsa ratio discernere sinatur: vtrum foris corpus ipsum videatur: vel intus tale aliquod cogitetur. nam interdum homines nimia cogitatione rerum vis bilium: vel allecti: vel perterriti: etiam huiusmodi repente voce ediderunt: qua si reuera in mediis talibus actionibus seu passionibus versarentur. Et subdit modicum infra. Ex eodem genere actionis: id etiam est: quod in somniis per imagines illuduntur. hec Aug. Ex quibus verbis satis euidentur apparet: quod in somniis corpus ipsum foris non videtur: sed intus tale aliquid cogitatur. Potentiam dici: secundo: si concedatur quod visio sit in oculo somniantis se videre: quod talis non est sine actuali praesentia obiecti: quia obiectum non est sensibile extrinsecum absens: nec tale intuetur in somniis: sed species eius actualiter existens in lampadibus oculorum: et hoc accidit per contrarium motum ei: qui est in vigilia secundum comentatorem. Non est igitur visio sine actuali presentia obiecti: licet iudicium sensus interioris possit esse falsum: quod iudicabit visionem illam esse sensibilis extrinsici: cum non sit

¶ Potest etiam dici tertio: si concedatur: quod somnians se videre vere videat sensibile extrinsecum absens: quia talis visio non est intuitiua sensibilis extrinsici: sed abstractiua tantum licet sit intuitiua specie: quia non est visio extrinsici in se: sed in eius imagine vel specie. Nec debet putari mirabile: casu posito: quod aliqua visio sit abstractiua sensibilis extrinseci immo forte talis est omnis visio qua quis faciem suam videt vel alterius in speculo: cum non ipsam in se: sed in eius imagine vel spem videat

¶ Ad tertiam: Patet quid dicendum ex dictis beati Aug. in prima solutione ad precedentem experientiam allegata: Non enim dissoluti timore vident vel audiunt aliquid extra: sed intus tale ab eis aliquid cogitatur: licet nec ipsa ratio hoc discernere sinatur. Cum his concordat: ambro. super illud Luc. II. hominis cuiusdam diuitis fructus vberes agri attuli: dicens: quod hi quae per insaniam mente translati sunt: iam non res ipsas sed passionis fantasias vident: Possunt tamen aliquotiens huiusmodi voces vel strepitus machinationibus demonum fieri: sed tunc non erit sensatio sine actuali presentia obiecti.

¶ Ad quartam: de ludificatis: respondet beatus Aug. 4. de tri. ca. 22. de par. dicit "Quid magnum est diabolo: et angelis eius de corporeis elementis per aera corpora facere que caro miretur: aut etiam occultis inspirationibus ad illudendnum humano sensus fantasmata imaginum machinari: quibus vigilantes: dormientes ve decipiant: vel furentes exagitent": hec Aug. In talibus: igitur illusionibus siue fiant machinationibus demonum: siue per artificium perspectiue: appareant in aere corpora colorata: que vere sunt aliquid in rerum natura non fit visio sine obiecto: sed iudicium sensus interioris fallitur: quia aliter iudicat. illud esse quam sit.

¶ Ad quintam: respondet anshel. in simili: vbi supra dicens: quod si visus sit affectus: aliquo colore alium: quicunque occurrat aut nullatenus: aut minus integre suscipit. ideo illum quem prius cepit: aut solum: aut cum eo: qui prius occurrit renunciat: si enim visus quantum capax est coloris: tamen afficitur priori colore non potest alium simul sentire colorem. Si autem minus quam colorem sentire possit: priori afficitur: potest alium sentire. vt si transit per aliquod corpus velut per vitrum: quod ita sit perfecte rubicundum vt omnino ipse visus afficiatur eius rubore nequit diuerso simul affici colore. Si autem non tam perfectum inuenit ruborem: qui prior occurrit quantum coloris capax est: quasi nundum plenus: adhuc alium valet assumere colorem in¬ quantum eius capacitas priore colore non est satiata. Et subdit immediate: qui ergo hoc nescit putat visum renunciare: quia omnia: que post prius assumptum colorem sentit: aut omnio: aut aliquatenus eiusdem sint coloris: vnde contingit: vt sensus interior culpam suam imponat sensui exteriori hec anshel. Et quia habente st oculos molles faciliter afficiuntur coloribus: decipitur sensus interior: non est tamen visio sine actuali praesentia obiecti

¶ Ad rationes: simul concedo. quod deus potest facere: et conseruare absolutum intuitiue notitie. vt puta absolutum visionis corrupto termino: et transeunte respectu: sed casu posito habens huiusmodi visionem non videret nec est implicatio contradictionis quod aliquis habeat absolutum visionis formaliter in visu et non videat: vt suppono ad praesens: quod ex intentione declarabitur in prima distinctione: Non igitur sequitur quod possit aliquid intuitiue cognosci corrupto termino et transeunte respectu: sicut iste doctor immaginatur. patet igitur hiis solutis: quod intuitiua est cognitio notitia rei in se ipsa actualiter existento Notitia vero abstractiua: est cognitio rei in eius repraesentatiuo cre ato: qualiter cognoscinius res absentes priearum species: sicut docet beatus Aug. 1. de tri. per totum: Et quod ista diffinitio sict conuertibilis: patet: quia omnis cognitio rei in eius representatiuo creato est abstractiua: et omnis abstractiua est cognitio rei in eius representatiuo creato igitur etc. Patet: quod in abstractiua sensus cuiusmodi est imaginatio: que non potest haberi sine huiusmodi repraesentatiuo sicut patet per comentatorem de somno et vi. per totum. Et ex sensitiua idem concluditur de intellectiua. hec est expressa sententia beati Aug. II. de tri. c. 4. de magnis: vel. 13. de paruis vbi sic inquit: quod ad corporis sensum est: aliquod corpus in loco: hoc est: ad animi aciem similitudo corporis in memoria Et quod est aspicientis visio ad eam speciem corporis: ex qua sensus formatur. hoc est visio cogitantis ad imaginem corporis in memoria constituta Et. c. sequenti. dicit sicut cum forma et species corporis interierit: no potest ad eum voluntas sensum reuocare cernentis ita cum imago: quam memoria gerit obliuione deleta est non erit: quo animo aciem formet voluntas recordando retorqueat: hec Aug.

¶ Ex hiis sequuntur alique propositiones. Prima est: quod notitia intuitiua et abstractiua possunt esse de eodem obiecto sub eadem ratione fornali: quia idem obiectum re et ratione potest cognosci in seipso: et sic intuitiue cognoscitur: potest est cognosci in suo represtentatiuo creato: et sic abstractiue nisi tali repugnet propter infinitatem sic repraesentari

¶ Secunda est: quo abstractiua notitia potest haberi de actuali rei existentia: quia per speciem in memoria constitutam non solum attingitur quiditas: sed actualis existentia rei. recordamur enim de actualibus rebus: quas vidimus: sicut docet experientia.

¶ Tertia est: quod notitia intuitiua in ratione euidentie est vniuersaliter perfectior abstractiua: quia sicut res se habet ad esse: ita ad cognosci. igitur vbi perfectius habet esse euidentius cognoscitur sed perfectius habet esse in seipsa quam in suo representatiuo creato: ergo etc

¶ Quarta est: quod deus ab eterno non cognouit creaturas abstractiue: tum quia non cognouit eas in aliquo repraesentatiuo creato: tum quia perfectissime cognouit eas: et cognitio abstractiua non est perfectissima vt patet ex propositione precedenti.

¶ Quinta est: quod notitia intuitiua et abstractiua quantum ad ipsarum absoluta: non distinguuntur specifice: quia que distinguuntur specifice: distinguuntur numero: vt patet per philo 5 metha. c. de vno. Notitia vero intuitiua et abstractiua quantum ad absoluta non necessario distinguuntur numero: eadem enim notitia numero non variata in aliquo absoluto: que nunc est intuitiua alicuius obiecti potest esse abstractiua eiusdem: ergo etc. Assumptum probatur. quia manente eadem notitia numero quantum ad eius absolutum: qua nunc angelus: vel homo cognoscit rosam intuitiue: rosa desinat esse praesens intellectui in seipsa et fiat praesens in eius imagine vel specie: patet quo eadem notitia numero non variata in aliquo absoluto: que prius fuit intuitiua rose: nunc erit abstractiua eiusdem. Et si iterum desinat esse presens. in eius imagine vel specie: et fiat praesens in seipsa: eadem notitia numero quantum ad absolutum que fuit abstractiua rose: nunc etiam intuitiua eiusdem ergo. Sexta est: quod notitia intuitiua: et abstractiua prout includunt respectus attingentie: ad obiecta: specifice distinguuntur. tum quia sic earum diffinitiones conuertibiles et adequate sunt differentes vt patet ex dictis: tum quia sic in ratione euidentie perfectionalis adequari non possunt: tum quia sic magis differunt in ratione notitie: quam quecumque due intuitiue: vel abstractiue: que saltem numeraliter sunt distincte.

¶ Landulphus in prolo. i. q. 1. ar. i. ¶ Sed contra istas duas vltimas propositiones instatur: quia contra prima est opinio dicentium: quod hec due noticie differunt se ipsis specifice. quod probatur primo sic: quacumque sunt infra vnum. specie aut equantur aut vnum excedit alterum. sed iste due notitie: nec equantur nec vna alteram excedit in eadem specie: igitur non sunt eiusdem speciei. maior patet quia participantia eandem speciem: aut participant eam equaliter: aut inequaliter: minor probat: quia notitia abstractiua et intuitiua non sunt equales: alias sicut intuitiua de deo est beatifica: ita esset et abstractiua: nec inequales: quia per intensionem vna posset attingere aliam: sicut minus album attingeret magis album prointensionem.

¶ Secundo sic: quia que infra idem genus differunt plusquam numero: differunt specie saltem. sed he due notitie infra genus cognitionis differunt plusquam numero: igitur differunt specie: maior patet minor probatur: quia plus differunt intuitiua: et abstractiua: quam intuitiua et intuitiua: plus enim differunt abstractiua mea de deo: et intuitiua quecumque: quam intuitiua beati lini: et intuitiua beati Pauli.

Bernardus oliuerii in prolo. pri. q. 18. ar. pri. ¶ Contra secundam: est opinio dicentium absolute: quod hec due notitie. sunt interdum eiusdem speciei: quod probatur primo sic: scientie specificantur ab obiectis formaliter sumpti. sed idem sub eadem ratione formali potest esse obiectum notitie intuitiue et abstractiue: ergo interdum sunt eiusdem speciei

¶ Preterea: si notitia intuitiua: et abstractiua distinguerentur specifice: notiti intuitiua quam habet angelus de vilissimo obiecto esset nobilior secundum speciem cognitione abstractiua: quam habet de deo: quod non est verum: consequentia probatur: quia quandocumque due differentie: quarum vna perfectior est altera: diuidunt aliquod commune: omne contentum sub perfectori est nobilius quocumquem contento sub ignobiliori: patet de corporeo et incorporeo et similibus: sed stante hypostasi: intuitiuum et abstractiuum sunt due differentie diuidentes notitiam in communi: quia omnis notitia est intuitiua vel abstractiua: et intuitiua est nobilior abstractiua ergo etc.

¶ Preterea: si intuitiuum et abstractiuum essent differentie essentiales scientie: practicum et speculatiuum non essent differentie essentiales: quod tamen est falsum. consequentia probatur: quia vel practicum: et speculatiuum essent differentie vniuersaliores: et minus vniuersales vel equales: non equales: quia vel essent eedem: vel ex opposito condistincte: non eedem: quia quelibet istarum potest reperiri sine intuitiua. nec opposite: quia non possent de eodem praedicari: quod tamen est falsum. nec vniuersaliores: quia differentie minus vniuersales semper excludunt vnam de differentis vniuersalioribus: patet de animato et inanimato: que totaliter exclu¬ dunt incorporeum: intuitiuum autem et abstractiuum dicuntur de scientia practica et speculatiua: nec sunt minus vniuersales: quia per eadem rationem practicum et speculatiuum non dicerentur nisi de intuitiuo tantum: vel abstractiuo: quod non est verum:

¶ Preterea: si abstractiuum et intuitiuum inducerent differentiam specificam in notitiis: intuitiua sensitiua nostra de accidente: et intuitiua quam habet angelus de homine vel alio angelo magis conuenirent: quam intuitiua et abstractiua: quas habet idem angelus de eodem homine vel de eodem angelo: quod tamen est falsum: quia visio corporalis magis differt a cognitione angeli quacumque quam vna notitia angeli differat ab alia: consequentia patet: quia que differut priori differentia magis differunt: quam que differunt posteriori.

¶ Istis tamen obstantibus: non videtur posse concedi sine distinctione. quod iste due notitie sint idem vel distinguantur specifice: quia licet sint eiusdem speciei quantum ad absoluta: distinguuntur tamen specifice prout includunt respectus attingentie ad obiecta: nec rationes istarum opinionum conuincunt.

¶ Ad rationes Landulph ¶ Ad primum: igitur prime opinioni dico. quod iste due notiitie quantum ad absoluta: possunt equari sub eadem specie: quia eadem notitia numero non variata in aliquo absolute potest esse intuitiua. et abstractiua eiusdem obiecti in alio et alio tempore: vt patet ex quinta propositione. Et quando dicitur quod tunc abstractiua de deo esset beatifica sicut et intuitiua. potest vno modo dici: quod ista de deo supponit: quod notitia abstractiua possit haberi de deo secundum proprium eius conceptum. quod non est verum: prout in sequentibus apparebit.

¶ Potest vlterius dici secundo: si concedatur quod talis notitia possit haberi de deo: quod ista consequentia nulla est: intuitiua et abstractiua equantur sub eadem specie quantum ad earum absoluta. igitur si vna earum est beatifica: et altera: quia notitia intuitiua non beatificat ratione sui absoluti precise: sed prout in cludit respectum attingentie ad obiectum igitur si absolutum notitie: qua nunc beatus cognoscit deum in tuitiue poneretur in lapide: lapis et intuitiue esset beatus: quod est impossibile.

¶ Ad secundum patet: quod iste due notitie quantum ad earum absoluta non differunt plusquam numero. Et quando dicitur: quod plus differunt quam due intuitiue: si intelligatur quantum ad absoluta non est verum: quia eadem notitia numero non variata quantum ad absolutum potest esse intuitiua et abstractiua: vt patet ex dictis.

¶ Ad rationesm Bernardi. ¶ Ad primum: vero secunde opinioni dico: quod licet scientie specificentur: et per consequens distinguantur per sua subiecta: non tamen quecumque notitie: sicut patet de fide: opinione et scientia que distinguuntur per media non per subiecta. Et in talibus ex vnitate subiecti: non probatur vnitas notitie. sic est autem in proposito: quia notitia intuitiua et abstractiua non distunguuntur per obiecta: sed per modum tendendi in obiectum: quia intuitiua tendit in obiectum vt praesens est in seipso. abstractiua vero. vt est praesens in suo representatiuo creata. Et vlterius ista ratio videtur imaginari quod omnis notitia intuitiua: et abstractiua sit scientifica: aliter minor non caderet sub maiori: quod tamen est falsum: quia aliqua notitia sensitiua est intuitiua: et aliqua abstractiua cum tamen nulla sit scientifica. Item: non omnis notitia est scientifica: et tamen omnis notitia per eum in secunda ratione est intuitiua: vel abstractiua: igitur non omnis notitia intuitiua: vel abstractiua est scientifica.

¶ Ad secundum: si ratio concluderet: probaret quod omnis scientia quam habet homo de vilissimo obiecto esset simus nobilior opinione quam habet de deo: quod non est minus inconueniens eo: quod assumitur. cum magis desideremus scire modicum de rebus incorrumptibilibus et eternis etiam si probabiliter illud scientiamus: quam reliqua que sunt hic apud nos etiam cum certitudine: apud philosophum. Dicendum ergo: quod vna noti¬ tia potest esse nobilior altera: ratione subiecti: vel ratione euidem tie ex prolog. de anima. Et conceditur: quod quecumque intuitiua prout includit respectum attingentie ad obiectum sicut nunc loquimur est perfecti or qualibet abstractiua in ratione euidentie: sicut quaelibet scientia: quacumque opinione. non autem ratione subiecti: vel obiecti. In ratione etiam assumitur vnum falsum: quia non omnis notitia est intuitiua: vel abstractiua: immo est dare 3. et 4. genus ex distinctione data.

¶ Ad tertium: si ratio esset bona demonstraret: quod si finitum et infinitum diuidunt ens per immediata: quod absolutum et respectiuum non diuidunt ipsum: quod non est verum: consequentia deducitur sicut sua. Dicendum ergo: quod iste differentie sunt equales: Et quando dicitur vel eedem: vel opposite: nec hoc nec illud: sed disparate: et ideo non repugnat eis de eodem predicari: sicut patet de absoluto et respectiuo: finito et infinito: respectu entis.

¶ Ad quartum: si forna esset bona sequeretur: quod quecumque duo absoluta magis conuenirent: quam quecumque duo: quorum vnum sit absolutum et aliud respectiuum quia talia differunt priori differentia: quod tamen est falsum. aliter deus et homo magis couenirent: quam respectus hominis: et homo immo quam paternitas et essentia in diuinis. Dicendum ergo: quod notitia intuitiua sensitiua: quam habemus deaccidente prout includit respectum attingentie ad obiectum intuitiue cognitum: magis conuenit cum intuitiua angeli quacumque: in ratione euidentie: quam abstractiua: et intuitiua angeli non tamen simpliciter. Patet igitur his solutis de scriptio abstractiue notitie cum suis correlariis

¶ Notitia vero superintuitiua: est cognitio rei in eo in quo perfectius habet esse et cognosci: quam in se ipsa: qualis est cognitio creaturarum in verbo: sicut docet beatus Aug. 4. super genesem ad litteram. c. 5. Et quod huiusmodi notitia prout includit respectum attingentie ad obiectum: ab intuitiua et abstractiua specifice sit distincta.

patet primo: quia non est cognitio rei in seipsa per Aug. vbi supra. igitur non est intuitiua per locum a diffinitione: nec est cognitio rei in suo representatiuo creato. igitur non est abstractiua.

Secundo: quia non possunt in ratione euidentie: perfectionaliter adequari: quia cognitio rerum in verbo est simpliciter perfectior cognitione ipsarum in proprio genere: siue talis sit abstractiua: siue intuitiua: beato Aug. vbi supra dicente: multum quippe interest inter cognitionem rei cuiuslibet in verbo dei: et cognitionem eius in natura eius: vt illud merito ad diem pertineat. hoc autem ad vesperam. In comparatione enim lucis illius: que in verbo dei est conspicitur omnis cognitio: qua creatura quamlibet in seipsam nouimus non immerito nox dici potest. hec Aug.

Tertio quia magis differunt a qualibet istarum in ratione notitie: quam due intuitiue: vel due abstractiue quecumque: immo magis quam intuitiua de creatura differunt ab abstractiua.

Quarto: quia aliter attingit obiectum cognitum: quam intuitiua: vel abstractiua Intuitiua namque attingit ipsum vt habet esse realilter et actualiter in seipsa: abstractiua vero vt habet esse in suo representatiuo creato. hoc autem vt dicit: est visio in suo representatiuo supereminenti et eterno. si quis tamen huiusmodi notitia voluerit vocare superintuitiuam non curo: dum concedat: quod quedam est notitia rei in seipsa: quedam in suo representatiuo creato: vt puta in eius imagine: vel specie: quedam in suo representatiuo supereminenti et eterno: in quo perfectius est creatura et cognoscitur quam in seipsa: non enim intendo disputare de nominibus sed de rebus primam tamen ego voco intuitiuam secundam abstractiuam: tertiam superintuitiuam quia perfectior et: quam sit notitia in seipsa: que sola proprie dicitur intuitiua.

Ex his sequuntur alique propositiones: Prima est: quod notitia superintuitiua non potest haberi de deo: quia cum sit id: quo maius cogitari no potest: in alio non potest perfectius esse: nec cognosci quam in se ipso. Secunda est quod huiusmodi notitia potest haberi de creatura: quacumque ente possibili: quia creature antequam producerentur in esse nundum erant: et tamen cognoscebantur in verbo dei secundum beatum Aug vbi supra. c. 3. vbi perfectius habent esse quam in seipsis sicut deducit anshel. mono. Tertia est: quod deus ab eterno cognouit creaturas superintuitiue: quia in seipso per Aug. vbi supra. Quarta est: quod sola notitia superintuitiua de creatura est matutina: quia sola talis est perfectissima. Quinta est: quod notitia intuitiuas: et superintuitiua: et abstractiua possunt esse de eodem obiecto sub eadem ratione formali: quia illud idem est re et ratione: quod potest cognosci in seipso: et sic intuitiue et suo representatiuo creato: et sic abstractiue potest cognosci in verbo dei: et sic superintuitiue. Sexta est: quod licet notitia superintuitiua: intuitiua abstractiua prout includunt respectus attingentie ad obiecta specifice distinguantur: vt patet ex dictis. tamen quantum ad earum absoluta: non distinguuntur specifice: quia eadem notitia numero non variata ex aliquo absoluto potest esse superintuitiua: intuitiua: et abstractiua eiusdem obiecti in alio et alio tempore probatur manifeste. eadem notitia numero quantum ad eius absolutum: qua beatus nunc cognoscit rosam in verbo: et sic superintuitiue: deus post facere: quod rasa desinat esse presens sibi in verbo: et fiat presens in se ipsa: que facto patet: quod eadem notitia numero non variata in aliquo absoluto que prius fuit superintuitiua rose nunc erit intuitiua eiusdem. Et et si iterum desinat esse praesens in seipsa et fiat presens in eius imagine vel specie: eadem notitia numero quantum ad absolutum qua fuit intuitiua rose erit nunc abstractiua etc.

¶ Opinio communis ¶ Sed contra istud tertium genus notitie: est communis opinio quae ponit notitiam creaturarum in verbo esse intuitiuam: pro qua arguitur primo sic. deus cognouit ab eterno omnes creaturas inseipso scientia visionis. sed scientia visionis est idem quod notitia intuitiua: quia intuitio secundum hugo. nihil aliud est: quam inspectio et visio etc.

¶ Preterea: deus cognoscit creaturas factas intuitiue. igitur et fiendas: consequentia patet: quia non aliter cognoscit factam quam fienda secundum Aug. sed creaturas fiendas cognoscit in seipso. igitur et factas et talis notitia erit intuitiua.

¶ Preterea: omnis notitia dei est perfectissima. sola notitia intuitiua est perfectissima: cum ipsa sola sit beatifica: igitur omnis notitia dei est beatifica: et per consequens notitia que cognoscit creaturas in verbo erit intuitiua.

¶ Preterea: eadem notitia numero: deus cognoscit verbum: et creaturas in verbo: sed notitia: qua cognoscit verbum est intuitiua. igitur et notitia que cognoscit creaturas in verbo erit intuitiua.

¶ Et confirmatur: quia hec notitia: demonstrata notitia qua deus cognoscit verbum est intuitiua: hec notitia est illa quae cognoscit creaturas in verbo. igitur notitia quae cognoscit creaturas in verbo erit intuitiua:

¶ Sed ista non obstant. ¶ Ad primum igitur dico que licet perfectissima notitia possibilis haberi de deo sit notitia eius intuitiua: quia non potest in alio perfectius esse: nec cognosci quam in seipso: perfectissima tamen notitia: que post haberi de creatura non est intuitiua eiusdem: cum talis sit notitia rei in seipsa. et creatura in alio perfectius possit cognosci: quam sit in se ipsa. His premissis dicendum ad maiorem: quia licet scientia visionis cum sit perfectissima sit idem quod notitia intuitiua illius cuius intuitiua est perfectissima: non tamen illius cuius notitia intuitiua non est perfectissima: sicut est in proposito Et ad probationem dicendum: quod intuitio nihil aliud est quam inspectio et visio rei in se ipsa non in alio

¶ Ad secundum: si concedatur: quod deus cognoscat aliquid extra se: vt multis et magnis doctoribus videtur: et sic creaturam factam in seipsa: et per consequens intunitiue negandam est consequentia: nec propter hoc aliter cegnoscit facta: quam fienda si li aliter determinet cognitionem: quia eadem cognitione inuariabili: qua cognoscit creaturam in verbo: quando non est: cognoscit eam in seipsa quando est. licet cognoscant aliter facta quam fienda: si li aliter determinet creaturam: qua cognoscit creaturam factam esse in seipsa quam fienda cognoscebat in seipsa non esse. Si vero dicatur: quod deus non cognoscit aliquid extra se sed in seipso cognoscit omnia: quod videtur rationabiliter dictum. Dicendum: quod notitia dei est perfectissima: et notitia creaturarum in proprio genere non est perfectissima vt patet per beatum Aug. pluries allegatum: negandum est antecedens de hoc tamen alias.

¶ Ad tertium: patet quid dicendum ex solutione primi: quia licet sola notitia intuitiua de deo sit perfectissima. cum ipsa sola sit beatifica: notitia tamen intuitiua de creatura non est perfectissima: et ideo non sequitur: quod omnis notitia dei sit intuitiua: sed quod notitia dei de seipso sit intuitiua: quod conceditur

¶ Ad quartum dicendum: quod non est aliquid inconueniens: quod eandem notitia numero sit intuitiua vnius et non sit intuitiua alterius: sed sic est implicatio: quod eadem notitia sit intuitiua et non sit intuitiua respectu eiusdem. Notitia igitur qua deus cognoscit verbum et creaturas in verbo est intuitiua verbi: quia ipsum cognoscit in seipso: sed non est intuitiua creature quia non cognoscit ipsum in seipsa: sed in verbo. Et ad confirmationem minor est concedenda: vno addito: valet quod hec notitia: demonstrata notitia qua deus cognoscit verbum est intuitiua verbi: et tunc concedo quod sequitur gratia forme: quod notitia qua deus cognoscit creaturas in verbo est intuitiua verbi: quod conceditur: non tamen sequitur quod sit intuitiua creature. Et est simile: ac si dicatur hec notitia: demostrata notitia: qua deus cognoscit verbum est notitia rei in seipsa: quia notitia verbi quod cognoscitur in seipso. sed hec notitia est illa qua cognoscit creaturas in verbo: igitur notitia quae cognoscit creaturam in verbo est notitia creature in seipsa patet: quod illatio est nulla patet igitur ex predictis quid sit superintuitiua notitia.

¶ Notitia vero discursiua siue deductiua: est cognitio rei per discursum rationis ex alterius cognitione deducta: sic deum ex creaturis aliqualiter cognoscere possimus: sicut docet beatus Aug. 15. de trini. c. 2. de magnis l. 3 de par.

¶ Et quod huiusmodi notitia: prout includit respectum attingentie ad rem deductiue cognitam a superintuitiua: intuitiua abstractiua specifice sit distincto: probatur primo: quia non est cognitio rei in verbo: igitur non est superintuitiua nec in se ipsa. igitur non est intuitiua: nec in eius repraesentatiuo creato. igitur non abstractiua. Secundo: quia ille notitie specifice sunt: distincte: quarum obiecta primo formaliter distinguuntur. habet patet: quia licet regulariter non semper sit verum: quod distincti habitus vel notitie terminetur ad distincta obiecta formaliter sicut patet de opinione et scientia: de intuitiua et abstractiua que possunt haberi de eodem obiecto sub eadem ratione formali: vt patet ex supradictis. conuersa tamten eius semper est vera. valet quod distinctorum obiectorum formaliter sunt distincti habitus vel notitie dicente aristoti. 2. de anima. quod potentie distinguuntur per actus et actus per obiecta. sed sic est in proposito: quia obiectum primum superintuitiue est res cognita vt praesens intellectui in eo in quo perfectius habet esse: quam in seipsa. obiectum autem intuitiue est res cognita vt praesens intellectui in seipsa. obiectum vero abstractiue est res cognita vt praesens intellectui in eius imagine: vel specie. Sed obiectum primum deductiue non est res deductiue cognita. sed illa ex eius cognitione per discursus rationis deducitur eius cognitio. vt patet ex dictis.

¶ Tertio: quia notitia deductiua reperitur sine intuitiua abstractiua: et superintuitiua: igitur non est aliqua illarum: consequentia patet: quia nulla res potest esse sine seipsa: antecedens probatur: quia de vnitate et simplicitate dei habetur cognitio deductiua de facto per beatum AUg. vbi supra. et per arist. 12 metaphisice et tamen de hoc no habetur intuitiua: quia nec vnitatiem nec specialitatem dei cognoscimus in seipsis. nec abstractiua: quia non in eorum specie vel imagine: nec superintuitiua: vt patet: ergo etc. Ex his videnter sequi alique propositiones.

Prima est: quod sola notit ia deductiua: siue discursiua est scientifica scientia proprie dicta: quia omnis notitia per discursum rationis ex alterius cognitione deducta est deductiua est discursiua: per locum a diffinitione. sed omnis notitia scientifica scientia proprie dicta est huiusmodi: quia notitia conclusionis ex notitia principiorum per discursum rationis habetur: ergo etc.

Secunda est: quod noti deductiua deducta ex cognitione causarum superintuitiua est certior quam sit deductiuum ex cognitione earum intuitiua: et deducta ex intuitiua est certior: quam deducta tamen ex abstractiua: quia notitia conclusionis ex notitia principiorum mensuratur. Et notitia creaturarum super intuitiua certior est et perfectior intuitiua: et intuitiua: quam abstractiua: igitur etc.

Tertia est: quod notitia abstractiua in ratione euidentie perfectiorem. quam sit deductiua: siue discursiua deducta ex cognitione aliorum abstractiua: quia notitia principiorum ceteris paribus est euidentior notitia conclusionis: dicit arist. primo posteriorum: propter quod vnum quod quem tale et illud magis.

Quarta est: quod notitia deductiuia siue discursiua: deducti ex cognitione alterius intuitiua certior est et euidentior abistractiua de eodem: quia in tantum intuitiua ex qua ponitur. deduci perfectior est abstractiua: quod nisi sit defectus inde ducendo habens ipsum et minus potest decipi.

Quinta est: quod notitia deductiua: siue discursiua deducta ex cognitione creaturarum superintuitiua certior est abstractiua: et intuitiua ipsarum: quia notitia superintuitiua creaturarum magis excedit intuitiuam earum quam intuitiua excedat abstractiuam: sed propter istum excessum notitia discursiua deducta ex cognitione intuitiua est certior abstractiua de eodem ex propositione precedenti ergo etc. Opinio communis. Sed contra istud quartum genus notitie: sicut et contra tercium est communis opinio: quae solum diuidit notitiam in abstractiuam et intuitiuam: pro qua potest ad propositum argui Primo sic: nulla res cognoscit cognito eo quod est omnino aliud et separatum ab ea. igitur notitia deductiua est impossibilis. consequentia patet: quia notitia deductiua ponitur cognitio rei ex alterius cognitione deducta: antecedens est arist. et metaphisice. qui arguens contra ideas platonis: ex ipso tamquam ex infallibili veritate ostendit: quod si homo esset separatum supra qui terminaret aspectum intellectus non cognosceretur particularia. ergo etc.

Preterea: Posito: quod notitia deductiua sit impossibilis: adhuc non videtur distingui ab intuitiua et abstractiua: quia cognitione deductiua deduci a ex cognitione alterius: abstractiua non est aliquod quam due cognitiones abstractiue: quarum vna deducitur ex alia. Et deducta ex intuitiua non est aliud quam due intuitive. quarum vna deducitur ex alia: igitur ab ipsis distincta.

Preterea: posito quod sit possibilis et distincta: non videtur quod ipsa sola sit scientifica: quia si sic: sequitur: quod nec deus nec angelus habeant scientiam de rebus: quod non est verum: consequentia patet: quia intellectus diuinus non ponitur discursiuus: nec etiam angelicus. Et confirmatur quia ex imperfectione intellectus nostri est quod discurrat a magis notis ad minus non. igitur repugnat saltem diuino intellectui.

Preterea: si sola notitia deductiua sit scientifica scientia proprie dicta: non solum nec deus: nec angelus: sed nec aliquis in patria heberet de aliquo scientiam proprie dictam: quod est euidenter falsum: consequentia probatur: quia vbi non est mentis ratiocinatio: ibi non est notitia deductiua. nec per consequens scientifica scientia proprie dicta stante supposito. sed in patria non est mentis rationcinatio dicente beato Aug. 15. de tri. c. 71. de par. quod illa feli¬ citate veritatem sine vlla difficultate videbimus: nec aliquid queremus mente ratiocinantes sed contemplantes cernemus: ergo etc. Ud primum istorum dico: quod antecedens non est verurm: aliter periret notitia creaturarum in verbo: quod est contra veritatem fidei et doctrinam beati Aug. Et ad probatione dico: quod arist. no vult probare nisi: quod notitia idearum quas plato ponebat non poterat nos deducere in notitiam singularium sub proprium rationibus: quia cognito vniversali separato a singularibus non cognoscuntur singularia sub propriis rationibus. Ex hoc tamen non sequitur quod ex notitia vnius rei non possimus in notitiam alterius per discursum rationis deduci.

Ad secundum. dico. quod quando notitia deductiua deduciter ex cognitione alterius abstractiua non sunt due cognitiones abstractiue: nec quando deducitur ex cognitione alterius intuitiua sunt due cognitiones intuitiue: quin immo possibile est. quod in intellectu sint due notitie intuitiue vel abstractiue duorum terminorum simplicium: et quod nihil cognoscetur deductiue: sicut patet: si intellectum cognoscatur homine et asinum intuitiue: vel abstractiue sit tamen: quod in cognitio vnius non deducatur ex alio tanquam ex medio cognito. nec econuerso. et si contingat quod vnum istorum cognoscatur per aliud: alterum autem per se: et inmediate intuitiue vel abstractiue tunc simul erunt in cognoscente due notitie specifice distincte scilicet deductiua: et intuitiua. vel deductiua et abstractiua.

Ad tertium negatur consequentia. Et ad probationem dico: quod licet deus: vel angelus no discurantur secundum ordinem. durationis discurrunt tamen secundum ordinem nature scit enim angelus: ac est deus: quod homo est risibilis: quia animal rationale: et quod triangulus habet 3. quia figura plana tribus lineis contenta. quia ita est in re et hoc sufficit ad hoc: quod deus et angelus hebeant de rebus notitiam deductiua et scientiam proprie dictam. quia de ratione istorum non est discursus demonstrationis: sed nature tamen. Et ad confirmationem: concedo: quod deus non discurrit a magis ad minus: quia omnia cognoscit infinite Ex hoc tamen no sequitur qui discurrat discursu sufficienti ad notitiam deductiuam et scientiam proprie dictam vt pater ex dictis Ad quartum est: negatur consequentia: nec probatio valet: quia in patria est mentis raticinatio sicut et discursus secundum ordine nature. quicquid sit de mentis rationcinatione secundum ordinem durationis nec oppositum istius asserit Aug. Et hec de primo.

Articulus secundus. Quantum ad secundum pono quattuor conclusiones. Prima est: quod abstractiua notitia deitatis secundum proprium eius conceptum non est viatori: nec alteri communicablis propter implicationem contradictionis. Aduertendum tamen quod huiusmodi notitia non est incompossibilis viatori ratione status vie vt quibusdam videtur: quia non repugnat viatori inquantum viator euidens notitia deitatis: vt patet ex supradictis. Nec est ei incompossibilis quia no potest haberi notitia de diuina essentia quin habeatur de eius existentia vt videtur aliis: quia abstractiua notitia potest haberi de actuali rei existentia est ex supradictis: sed est ei et cuilibet alteri incompossibilis praecise: quia abstractiua notitia est cognitio rei in eius representatiuo creato vtputa in eius imagine vel specie repugnat autem deitati secundum proprium eius conceptum in aliquo creato repraesentari. Potest igitur vna generalis ratio sic formari. cuius non est possibile aliquod repraesentatium creatum eius non est possibilis abstractiua notitia propter implicationem contradictionis. sed dei non est possibile huiusmodi representatiuum secundum proprium eius conceptum. ergo etc maior patet per diffinitionem abstractiue: minor vero a qua dependet tota deductio. probatur dupliciter in genere. primo si ponatur vt a multis conceditur etiam oppositum opinantium: quod omni creature repugnet infinitas perfectionis propter implicationem contradictionis. Et ostendo quod si aliquod creatum it representatiuum de citatis secundum proprium eius conceptum: necesse est ipsum esse perfecte naturaliter infinitum quod repugnet supposito.

Primo sic: omne representatiuum quod supplet propriam causalitatem in ratione mouendi vel terminandi alicuius obiecti: quod excedit omne aliud in infinitum est perfectionabiliter infinttum: tale est omne representatiuum deitatis secundum proprium eius conceptum: vt patet ergo etc. maior probatur: quia sic supplere propriam causalitatem alicuius obiecti perfectionalibiter in aliquo certo grande est alicuius perfectionis: et sic regulariter ascendendo: igitur sic supplere propriam causalitatem obiecti perfectionabiliter infiniti est infinite perfectionis. Secundo sic sequitur: quod demonstrato quocumque: hoc est representatiuum vniuersitatis creaturarum entium et possibilium secundum proprios conceptus earum igitur est perfectionabiliter infinitum. Ista consequentia patet: quia representatiuum deitatis secundum proprium eius conceptum non est minoris: immo maioris perfectionis: quam repraesentatiuum vniuersitati creaturarum entium si poneretur vtrumque. antecedens probatur: quia vbicumque pluralitas concludit maiorem perfectionem quam paucitas: ibi infinitas numeralis concludit infinitate perfectionis. Exemplum: quia posse fere. io. concludit maiorem perfectionem virtuti motiue: quam posse fere. 5. Iccirco posse fere infinita: concludit infinitam virtutem motiuam. Sed et similiter representare duas creaturas secundum proprios conceptus earum concludit in representatiuo maiorem perfectionem: quam representare alterum precise earum: igitur sic representare infinitas: sicut sunt entes et possibiles concludit infinitatem perfectionis.

Tertio sic: representatiuo deitati secundum proprium eius conceptum non potest dari representatiuum perfectius igitur necesse est ipsum esse perfectionabliter infinitum. consequentia patet: quia quocumquem finito: potest dari maius: et sic perfectius antecedens probatur: quia si sic: illud erit representatiuum deitatis secundum proprium eius conceptum et non primum: quod est contra positum. Secundo minor fundamentalis ratio probatur simpliciter etiam si huiusmodi repraesentatiuum ponatur infinitum. Primo sic: quod deficit a perfectione alterius in infinitum non est sufficiens repraesentatiuum illius secundum proprium eius conceptum: omne creatum deficit a perfectione deitati in infinitum et iam si sit infinitum: ergo etc probatur maior: primo quia inter representatiuum et representatum est aliqua proportio. Et vbi infinitus excessus nulla est proportio. Secundo: quia repraesentatiuum vt nunc loquimur est imago et similitudo expressiua repraesentati: sed quod deficit a perfectione alterius in infinitum non est imago expressiva illius secundum proprium eius conceptum. ergo etc. Secundo sic: quandocunque aliqui duo obiecta se habent per modum excedenti et excessi: sic quod tota intelligibilitas excessi continetur in excedente et exceditur ab eo: si excesso repugnat habere representatiuum creatum: et excedenti: patet ex terminis: sed vniuersitas creaturarum entium et possibilium essentia divina secundum proprium eius conceptum: sic se habent vt quilibet catholicus confitetur: et vniuersitati creaturarum repugnat repraesentari aliquo causato secundum proprios conceptus earum cum propter ipsarum diuersitate et oppositionem: quia in rationibus earum sunt aliqua primo diuersa quae in nullo conueniunt propter doctrinam oppositum opinantium: tamen propter ipsarum multitudinem et illimitationem: quia saltem possibiles sunt infinite: et infinita secundum proprium conceptum cuiuslibet aliquo vno: etiam si sit infinitum representari non possunt: nisi sit infinitum extra genus quod simpliciter creature repugnat. ergo etc. Et confirmatur: quia tale representatiuum creaturarum si poneretur equaretur essentie diuine in ratione representandi: quod est impossibile. Secunda conclusio est: quod notitia intuitiua deitatis: de potentia dei absoluta est communicabilis viatori. probatur pro sic: omnis notitia possibilis haberi de deo: quae non ponit creaturam rationalem in termino beatitudinis est communicabilis viatori de potentia dei absoluta notitia intuitiua deitatis est huiusmodi: ergo maior conceditur: et minor quantum ad primam parte patet: quia notitia intuitiua deitatis est habita: igitur possibili haberi: quantum ad secundam: probatur: quia non est beatificabilis patet: quia illa notitia quae distinctis operibus habetur: quarum vna realiter non est alia: non est beata: nec per consequens in termino beatitudinis: per alteram earum praecise creatura ponitur oppositum predicati infert oppositum subiecti: sed creatura rationalis est beatificabilis visione et fruitione que in ipsa realiter distinguuntur: vt patet per illam decretalem extrauagantem domini benedicti de visione animarum: igitur non est beata: nec in termino beatitudinis per alteram earum precise. Notitia igitur intuitiua deitatis non ponit creaturam rationalem in termino beatitudinis. Secundo sic omnis notitia possibilis haberi de deo qua non ponit viatorum extra terminum vie est sibi communicabilis saltem divina virtute: notitia intuitiua deitatis est huiusmodi: ergo maior est euidens: et minor quantum ad primam partem patet vt prius: quantum ad secundam probatur quia tandiu est viator nostra terminum vie quamdiu nec est damnatus: nec beatus: nec ad purgatorium destinatus: vt patet: sed habita tali notitia non est homo damnatus nec saluatus. nec ad purgatorium destinatus: ex ratione praecedenti. ergo etc. 3o sic: omnis notitia possibilis haberi de dicto quae non repugnat viatori inquantum viator potest sibi communicari de potentia dei absoluta notitita intuitiua deitatis est huiusmodi: ergo maior et minor quantum ad primam partem patent vt prius: quantum ad secundam partem probatur minor quia illud non repugnat viatori inquantum viator: qui posito in ipso: adhuc conuenit sibi diffinitio viatoris: sed talis est notitia deitatis intuitiva: quia ipsa sola posit an in viatore adhuc viator non habet beatitudinem sibi possibilem de potentia dei ordinata: cum talis consistat in visione et fruitione: vt dictum est pluries: et est instatu merendi ex supposito: et hec est diffinitio viatoris est arti praece. ergo etc. 4o et qua si vna declaratio praecedentium rationum sic: de potentia dei absoluta fieri potest quod creatura rationalis videat deum intuitive et nullum actum fruitionis hebeat circa ipsum: igitur notitia intuitiva deitatis de potentia dei absoluta potest communicari viatori antecedens suppono pro nunc: quia ex intuitione declarabitur vel probabiliter in prima distinctione consequentia delaratur: quia talis creatura non est beata cum non fruatur deo: nec damnata cum clare videat deum: nec necessario ad ad purgandum distinata: non est dubium igitur quod potest esse viator. Ista confirmat: non solum de possibili sed de facto auctoritate beatae aug. in quaestionibus orosii ad ipsum in solutione 62 q. vbi sic inquit. Adhuc profecto venerat paulus vt deum sic in ista vita viderat: sicut sancti post hanc vitam videbunt ipsum intuitive: sed constat quod sancti post hanc vitam videbunt ipsum intuitive. ergo etc. possibilitatem vero conclusionis ostendit aug. 12. super gen. ad litteram. c. 74. vbi sic ait. Illo ergo modo in illa specie qua deus est longe ineffabiliter securius et praesentius loquimur locutione ineffabili: vbi cum nemo videns viuet vita insta: qua mortaliter viuitur in istis sensibus corporis: nisi ab hac vita quadammodo moriatur: siue omnino exiens de corpore: siue ita aucrius et alienatus a corporeis sensibus vt merito ne sciat: sicut apostolum ait: vtrum in corpore an extra corpus sit: cum in illa rapitur et subuebitur visione: hec aug. Ex quibus verbis patet quod praedicta notitia sit possibilis viatori et viuenti in hac vita mortali. 3a conclusio est quod de potentia absoluta potest communicari viatori euidens notitia deductiua de virtutibus theologicis.

Michael de massa in pro. i q. i. art. i. Ista conclusionem quidam probant: primo sic: supponatur quod deus possit annihilare omnem creaturam intellectualem: conseruando in esse vnum angelum in puris naturalibus: et ponatur: cuod tunc divina virtute formetur ista propositio: deus est trinus et vnus: quod fieri potest: vel per fractionem: vel per aliquam mentalem locuntionem tunc certum est quod angelus in pueris naturalibus existens cognoscit vel cognoscere potest quod iterum natura nihil est quod possit istam propositionem formare: nisi ipse vel deus nunc autem de seipso certus est quod eam non formauit: et eodem discursu certus est quod virtute diuina est formata: sed in pure naturalibus existens potest deductiue euidenter scire: quod deus mentiri non potest: ergo in puri naturalibus existens potest euidenti scire hanc propositionem deum esse trinum et vnum infallibiliter esse veram.

Preterea: de facto certa cognitio articuli trinitis communicatur: damnato igitur non repugnat talis cognitio viatori: consequentia supponitur: antecedens probatur: nam hereticus damnatus scit se iuste damnari: scit enim quod impossibile est deo facere iniusticiam ergo scit quod illud propter quod ipse tamquam hereticus est damnatus est falsum et impossibile: ergo existens damnatus scit infallibiliter quod oppositum illius: quod ipse viuens negabat est necessarium et in fallibile: sed negabat articulum trinitatis: igitur existens damnatus cognoscit infallibiliter quod articulus trinitatis est neces¬ sarius et imnpossiblia aliter se habere. Praeterea: demones. sunt certi de articulo trinitatis: certitudine deductiua igitur talis cognitio deductiua non est incompossibilis viatori: continua supponitur sicut prius: antecedens probatur: quia demones. certi sunt absque omni hesitatione quod redemptio hominis fieri non poterat per puram creaturam: sicut demonstrare intendit anshel in libro cur deus homo. Item: certi sunt quod redemptio hominum facta est: et quod infernus spoliatus est: igitur certisunt quod christus per quem redemptio facta est: non est pura creatura: sed deus et homo. Et per consequens certi sunt: quod quicquid dixit christus est infallibiliter verum sed dixit deum esse trinum et vnum: ergo etc.

Contra michaelem. Sed licet ista conclusio sit vera: vt puto: iste tamen rationes non concludunt. Non quidem prima: propter multa. Primo quia procedit de intellectu angelico: qui non est intellectus viatoris: et cui plura sunt naturaliter nota quam intellectui viatoris: et ideo supposito quod esset notitia: non esset ad propositum. Secundo quia non videtur per se notum nec deductum ex aliquo per se noto: quod deus possit annihilare omnem creaturam intellectualem: quia sic annihilatio esset demonstrabilem et creatio: quod philosophi non concederent: igitur conclusio quae procedit isto supposito non est demonstrata. Nec valet solutio istius doctoris videlicet quod concessis principiis quae theologi concedunt de posse dei ratio concludit euidenter: quia repugnat concludunt omni quam intendit: certum est enim quod concessis articulis quae theologi de deo concedunt multe conclusiones theologice deducerentur euidentur: quia suppositis principiis deductionem euidens: conclusio tamen deducta non est euidens: sicut nec principia ex quibus deducitur: ipse vero vult proprie quod conclusio sit euides: non solum deductio. Tertio: quia posito quod sit euidenter notum quod deus posset annihilare omnem creaturam: adhuc non videtur intellectui creato in puris naturalibus constituto notum euidenter et quod omnes creaturas intellectuales alias a se anihilauerit de facto et sic non cognoscent euidenter: quod in rerum natura nihil fit quod possit praedictam propositionem formare: nisi deus vel ipse. Quarto: quia supposito quod sciat euidenter quod deus annihilauerit omnem creaturam intellectualem distinctam ab ipso: adhuc poterit dubitare: an deus creauit aliquem de nouo ipso nesciente: quod non est impossibile quod huiusmodi propositionem formauerit: patet igitur quod ista ratio non concludit euidenter: nec etiam secunda valetur vt videtur primo: quia posset negari antecedentem: nec deductio illa conuincit: quia licet hereticus damnatus sciat se iuste damnari forte non constat sibi euidenter: quod propter heresim illam damnetur: quia potuit alia committere vnde meruit damnari. Nec valet si ponatur quod hereticus ille nihil aliud commiserit vnde meruit damnari: quia sicut in hac vita nemo scit euidenter vtrum odio vel amore dignus sit: ita forte et in alia non constat euidenter heretico damnato nihil aliud commisisse vnde damnari meruit Secundo: quia admissoantecedente: non enim assero quod constet hoc heretico sic damnato: adhuc consequentia est nulla: quia hereticus ille damnatus habet ex supposito notitiam aliqua euidentem vnde potest articulus trinitatis deduci: quam non habet viator in puris naturalibus constitutus. Et ex hoc patet: quod tertia ratio non concludit quia demones habuerunt notitiam etiam intuitiua de spoliatione inferni per christum factam: vnde potuerunt ipsum cognoscere esse deum: quam non habuit nec habet viator: et ratio non est simile de viatoribus et demonibus: immo non est simile de demonibus ante huiusmodi spoliationem et post: quia ante mortem christi non cognouerunt christum euidenter esse deum: si enim dominum glorie cognouissent ipsum non crucifixissent: cognouerunt autem post. Dimissis igitur rationibus praedictis: pro conclusione potest argui: primo sic. Cui potest communicari notitia intuitiua de subiecto theologie: eidem potest communicari euidens notitia deductiua de veritatibus theologicis: hoc patet primio per descriptionem deductiue: secundo quia aliter beati non haherent euidentem notitiam deductiuam de veritatibus theo¬ logicis. Tertio: qui cui communicari potest notitia intuitiua eiusdem potest communicari euidens notitia deductiua de veritatibus theologicis: igitur a simili cui potest etc. sed prima notitia est communicabilis viatori conclusione praecedenti igitur etc.

¶ Quarto sic: videns deum intuitiue post visione potest recordare se vidisse deum infallibiliter: sicut patet de paulo: igitur videns intuitiue christum esse deum post visionem potest recordari se vidisse christum esse deum infallibiliter: igitur si recordatur: scit quod ita est sicut videt esse: et sic recordatur se vidisse: ergo scire potest euidenter christum non fuisse mentitum: quia scire potest euidenter: quicquid dixit chistus infallibiliter esse verum: igitur scire potest euidenter veritates ut theologicas a christo infallibiliter esse veras: sic constat quod videns intuitiue christum esse deum: post visione: potest esse viator: sicut et paulus fuit post visione dei. ergo etc. Sed forte dicetur ad istam rationem. primo: quod videns intuitiue christum esse deum post visionem non poterit recordari distincte christum esse deum: sicut nec paulus de deo post visionem dei. Secundo: quia concesso quod talis viator scire possit euidenter: quod quicquid deus dixit sit infallibiliter verum: sibi tamen non constat euidenter veritates theologicas a christo dictas esse veras: quia hic viatoribus sola fide tenet. Sed iste solutiones non infringunt rationem. Non quidem prima: quia aliud est quod videns deum intuitiue post visionem recordetur se vidisse deum. Et aliud quod recordetur quod sit deus secundum proprium eius conceptum. Et licet secundum sit impossibile: quia deitas secundum proprium eius conceptum: non potest repraesentari alicui creato: vt patet ex prima conclusione. primum tamen nulli chatolico vertitur in dubium: sicut patet ex dictis pauli ad. 2. corin. 15. similiter ergo vt patet dicendum est in proposito. Nec secunda propter duo primo: quia si beatus petrus qua nunc videt intuitiue christum esse deum sciat viator: quod fieri potest de potentia dei absoluta: scire poterit euidenter quod quicquid christus dixit infallibiliter sit verum: vt patet ex illa deductione. Et sibi constat veritates theologicas esse dictas a christo: quia ipsemet au vit ab ipso: igitur saltem viatori poterit communicari euidens notitia deductiua de veritatibus theologicis. Secundo: quia quacumque viator videt intuitiue deum esse potest in ipso videre quod christus dixit veritates theologicas: et de huiusmodi post visionem recordari: et sic constat sibi euidenter etc. Tertio ad principale sic: et est quasi confirmatio praecedentis rationis quicumque potest intuitiue videre christum esse deum: potest deductiue cognoscere veritates theologicas infallibiliter esse veras: hoc patet: quia talis potest euidenter scire christum non fuisse mentitum et potest in ipso videre quod ipse dixerit huiusmodi veritates: sed viator manens viator potest intuitiue videre christum esse deum: patet minor quia quicumque potest intuitiue videre deum: potest similiter videre christum esse deum: patet primum ex conclusione precedenti igitur etc. Quarta conclusione quod huiusmodi notitia deductiua de veritatibus theologie possibilis viatori de potentia dei absoluta est scientia proprie dicta: hec patet per bea. aug. primo retractationum. c. 14. Et per diffinitionem scientie proprie dicte superius assignate: sed notitia deductiua de veritatibus theologie possibilis viatori de potentia dei absoluta est huiusmodi ex conclusione praecedenti. ergo etc. Secundo sic: os notitia euidens in sua veritate est habitus veridicus realiter a fide distinctus: sed notitia deductiua possibilis etc. est huiusmodi: vt patet ex supradictis: igitur est habitus veridicus a fide distinctus: sed tales sunt tantum quinque secundum philosophum 6. ethi scilicet intellectus sapientia: scientia: ars: et prudentia. Et certum est quod notitia de qua loquimur non est intellectus: quia talis notitia non habetur per discursum silogisticum: nec ars: nec prudentia: quia ille sunt respectu agibilium et factibilium tantum: igitur est scientia vel sapientia: et quocumque dato habetur propositum: quia scientia proprie dicta non distinguitur a sapientia ex articulo precedenti: ergo etc. et hec de secundo

¶ Tertius et quartus articulus. Uantum ad tertium et quartum articulum simul mouenda et dissoluenda sunt dubia. Et primo contra primam conclusionem est opinio scoti et suorum: pro qua arguitur primo sic. Ratio fundamentalis scoti.

¶ Quod quid deus potest facere mediante sua essentia: potest inmediate per suam voluntatem: cum voluntas diuina sit cam prima et immediata omnis motionis ad extra: sed mediante sua essentia in ratione obiecti cogniti potest causare notitiam claram et euidentem de essentia sua: ergo poterit immediate per suam voluntatem: non concurrente sua essentia: talis autem notitia non erit intuitiua: quia abstrahit a praesentia litate et existentia essentie diuine. igitur abstractiua. Landulphus in proloo primo q. i. art. i.

¶ Ad idem quidem alii ex fundamentis tamen scoti arguntum secundo sic: habens notitiam intuitiuam alicuius obiecti: potest cognoscere illud obiectum actu reflexo abstractiue: sed paulus et moyses secundum aug. de videndo deum ad paulinam habuerunt intuitiuam notitiam de diuina essentia: igitur potuerunt habere actu reflexo abstractiuam de eade: probatur maior: quia potens cognoscere aliquod obiectum: potest cognoscere respectum fundatum in eo: et per consequens extremum huius respectus: saltem diuina virtute: sed habens notitiam alicuius obiecti: potest cognoscere actureflexo actum suum intuitiuum: igitur et respectum fundatum in actu intuitiuo ad eius obiectum: et sic obiectum: sed constat quod ista notitia non esset intuitiua: igitur abstractiua. Et confirmatur: quia qui potest cognoscere actum et respectum fundatum in actu aliquo genere cognitionis: potest cognoscere eo modo cognitionis extremum huius respectus: saltendiuina virtute: sed viator potest cognoscere actum beati ficum et respectum fundatum in eo: cum vterque sit creatura et cognoscitur multis intellectibus: igitur viator poterit abstractiue cognoscere diuinam essentiam: qui est extremum huius respectus.

¶ Preterea: potens habere omnia requisita ad aliquam notitia: potest habere illam notitiam: sed intellectus viatoris potest habere omnia requisita ad abstractiuam de diuina essentia ergo: probatur minor quia ad talem notit iam requiritur potentia disppsita: et hec non deest: requiritur essentia diuina in ratione motiui: cum non requiratur: nisi ad mouendam potentiam: et hoc etiam non deest: quia deus potest facere sine omni praesentia totam eius causalitatem: cum possit supplere causalitatem omnis causae secunde motiue. Et confirmatur: quia licet obiectum sit motiuum potentie: et terminatiuum actus: si sit aliquod supplens vice eius inquantum motiuum: sufficit obiectum absens in ratione termini in cognitione abstractiua: quia in tali non requiritur obiectum praesens vt terminent actum sed vt moueat ad actum.

Preterea: quicquid potest intellectus intelligere: potest memoria memorari: per beatum aug. 10. de tri. c. 7. vbi dicit quod partes imaginis sunt equalis ambitus: sed intellectus pauli et moysi intellexerut diuinam essentiam: ergo potuerunt eius memorari: sed omne illud cuius possumus memorari: possumus abstractiue cognoscere: ergo etc. Et confirmatur per paulum qui optime recordabatur de illa visione: si cut patet 2. ad corin. 12. vbi totam. visionem refert per ordinem: ergo etc.

Preterea. illud de quo habetur aliquo verum representatiuum: potest abstractiue cognosci: de diuina essentia hebatur a paulo et moyse verum representatiuum hoc patet: quia de hoc habuerunt memoriam: et cum nihil sit memoria: nisi species vel habitus: oportebat quod haberent de ea aliquod repraesentatiuum: igitur poterant ipsam abstractiue cognoscere. Rodd. in proloo. primo. q. 2. arti. 2. Ad idem arguunt qudam alii sic: quod non ponit viatorem extra terminum vie: potest sibi communicari: huiusmodi est cognitio abstractiua deitatis ergo: probatur min: quia sequitur solum viator habet cognitionem abstractiuam quae non videt et sic non est beatus: igitur est viator.

Preterea: deus de potentia absoluta potest omne accidens absolutum: quod est in beato: pone re in viatore: igitur et visiones alicuius beati: illa autem ostendit de hoc quadam eius quod prius: sed non intuitiua: quia sic esset beatus: igitur abstractiua. Responsio ad rationes scoti.

Ad primum istorum: primo reducam rationem contra suum actorem: sice: quicquid deus poest facere mediate sua essentia: potest in mediate per sua voluntate: sed mediate sua essentia in rane obiecti cogniti potest care notitia intuitiuam de seipso: igitur poterit immediate per sua voluntate: non concurrente sua essentia: quod est cont eum: et conte ratione: quia talis not itia esset intuitiua: et non esset intuitiua. Aur eolus in prolo promo. q. 2 arti. 3. Sed ad ista instatia conat quida doctor respondere dici. quod signanter dicitur in ratione illa: quicquid deus potest facere etc. et no dicitur omne ad aliquida: quia intuitiua includit ne cessario respectu ad actualitatem et existentia obiectisecundum illu doctore: cum sit existenti vt existes et: et psenti vt persens et secundum eum: abstractiua aut non: cum sit existentis et non existeris: psenti et non persentis: et ideo non sequit: quod deus ph11. sac et 1uxt iua fi dme seipso: no concurrete sua essentia: quia non potest sacere re spectum illu: sine per sentialitate obiecti: sicut nec stilum sine patre. abstractiua aut sic: quia talie respectu non inciudit. Sed ista solutio non satisracix: quia vei isi et doctor intedit quod notitia intuitiua nece 1saio iciudi2iet spectu ad actua litate et existet ia obiecti. vel n n: pratet quod instatia non soluitur: quia non est verum quod not iiia intuitiua necessario includit respectum prodictum ex supposito. Si sic: condicit sibiipsi: quia in eade quastione et intetione probatur: quod de¬ post facere notitia intuitiua corrupto re spectu: et rei psentialitate non ex istete: igitur non necessario includit respectu a q a ctua itate et existetia obiecti pPrri ei. Et r batur assuptum sic: res qua non depedet realiter: et res dependes realiter: non sut eade res: sed notitia intuitiua secundum sua entitate absolut a est idepedens formaliter ab omnialio extra se: licet de pede at efre ctiue a deo et ab obi ecto: et respectus fundato in ea ad obiectum intuitu est res depedes realiter: igitur non sut ide realiter: igitur poterunt per diuina potentia ab iuice separi: hec ille. Quo posi to: patet: quod notitia intuitiua non necessario includit respectum predictum vecundum eum: et sic contradictio en dictis.

Preterea: omnis cognitio qua creatura cognoscit: fundat re spectum realem ad terminum obiectaiemi cognitum: hoc patet: quia refert ad ipsum sicut mensuratum ad men suram. mensurati autem ad mensuram est relatio realis ex 5 meta phisice. liet non est comnuuerso: igitur si propter huiusmod i re spectum de intuitiua nihil concludit et nhil et ia concludetur de abstractiua: qui a pari ratione mut abitur quid in ad aliquid et erit in argumto figura dictionis. Pre ter ea. vel iste doctor intelligit quod huiusmodi respectus secundum scotum sut intuitiue intrinsecus vel extrisecus. Si extrins ec sequit quod intuitiua: vt intuitiua: n includit resp ectu: et sic manet tota deductio quia u mutatur quid in aliquid. Si intrinsecus contradicix doctori: quia vuit sustinere quod valet eum tales respectus sut res disticte arebus ab solutis: et si oppositum diceret ralsu assum et et quia nullus re spectus creatus est idem re spectu et in trinsece cum rebus absolutis vt suppono pro nuc. patet igitur instantia non esse solutam. Rpnondeo ergo ad rationes duplicit. promimo dico: quod maior sic assu mixe non est vera: quia tunc idem conciuderet de intuitiua. 1 cut paet ex dictis: nec probatio valiet: imaginat enim quod voiutas diuina sit ca primaria omnis calitati et productionis ad extra. et essentia diuina secud aria quod est ralsum: quia essentia et volutas indeo non int due cause alicuicreature: sed vna tantum: sicut nec pr et rilius qua magis dirferut: quam essentia et voluntas non sut duo principia: icet vnum. Et vlterius si primaria calitas creature vt producta de nihilo debeatur axtribui alicui istorum hec erit voluntas: quia voluntas et omne axt sibutum est infinitum: propter identitate cum essentia. et sic per istum doctore calitas primaria creature vt proqducta de nihilo axtribuit nati re infinite vt est infinita. igitur ratio nulla. Secundo dico: quod nec me di ate sua essentia nec imediate periua volutate: pop deus facere abstractiuam notitiam deitatis propter implicationem contradictionis: vt patet ex supradictis: et sic minor est falsa: vel non est ad propositum. Nec valibet quando dicitur quod talis notitia non esset intuitiua: igitur abstractiua: quia posset esse deductiua.

Repono ad rationes landulphi. Ad secundum: nego maiorem: siillud obiectum non possit intuenti representari in eius imagine vel specie: sicut est in proposito Et ad probationem concesso toto processu: non habetur intentum: quia cognito actu intuitiuo: et respectu fundato in actu ad diuinam essentiam: non oportet quod cognoscatur essentia diuina abstractiue: quia sufficit quod cognoscatur deductiue. Et quando dicitur quod talis notitia non est intuitiua: igitur abstractiua: contradicit sibi: quia est dare tertium genus per eum in eadem questione. Et ad forma argumenti patet quid sit dicendum: quia non oportet quod qui potest cognoscere actum abstractiue: et respectum fundatum in actu possit extremum illius respectus cognoscere abstractiue: si tali et xtremo repugnat repraesentari in aliquo creato: sicut est in proposito.

Ad tertium: ex dictis patet quod minor est falsa: quia ad notitiam abstractiuam de diuina essentia requiritur eius representatiuum creatum: de quo ratio non facit aliquam mentionem. Et per idem patet quid dicendum ad confirmationem.

Ad quartum: potest vno modo dici quod quicquid potest intellectus intelligere: potest memoria memorari: quantum est de se si sit possibile iflud representari in eius imagine vel specie: quod in proposito non est possibile. Post etiam dici: quod quicquid potst intellectus intelligere: potest memoria memorari distincte vel confuse: sed non est verum: quod omne i lud cuius possumus confuse memorari: possumus abstractiue cognoscere. Per hec patet quid dicendum ad confirmationem: quia paulus recordabatur de visione illa in confuso: sed non distincte ipso dicente: siue in corpore siue extra corpus: nesciodeus scit: recordabatur enim se vidisse deum: quid autem estet deitas secundum proprium eius conceptum non recolebat: sicut nabuchodonosor recordabatur se vidisse in somnis aliquid magni: sed non quid in spatali vidisset. Ex his patet quid dicendum ad quintum: quia paulus non habuit memoriam distinctam deitatis secundum proprium eius conceptum: et ideo non oportet quod habuerit aliquod representatiuum ipsius. Deberet aut ratio formari per oppositum: quia sequitur: non potuit paulus habere aliquod repraesentatiuum deitatis: secundum eius proprium conceptum: igitur non potuit: nec per consequens abstractiue cognoscere. Ista videtur intentio beati aug. super illo verbo. i corim. im. Nunc cognosco ex parte: vbi. dicit et habetur in gloria. quod non solum alii: sed etiam paulus cognouit obscure et iperfecte: igitur non habuit ex memoria visionis claram notitiam deitatis: sicut iste doctor imaginatur.

Responsio ad rationes rodd Ad sextum: primo reduco rationem Quicquid non ponit viatorem extra terminum vie potest sibi communicari: huiusmodi est cognitio intuitiua deitatis: igitur potest viatori communicari: quod ipse negat: minor probatur sicut et sua: quia sequitur: solum habet cognitionem intuitiuam: igitur non diligit: et sic non est beatus: ergo est viator. Dico ergo quod maiore vera: si illud sit possibilecommunicari: et sub isto sensu minor est falsa: quia cognitioabstractiua deitatis est omnino impossibilis: probatigitur ratioquod abstractiua non repugnat viatori ratione status vie: quod conceditur: sed non probat quod sit possibilis: de quo agitur: Ad septimum: multi negarent antecedens: quia communiter non conceditur: quod fruitioquae nunc est in anima christi: vel alterius beati possit poni in voluntate viatoris: quiequid tamen sit de huiusmodi: quia mihi non videtur antecedens impossibile: dico quod si visio alicuius beati poneretur in intellectu viatoris: vel viator per eam non videret deum: quia non esset sibi praesens in ratione obiecti: vel sicut per eam non videret deum intuitiue: quia non esset visio deiin seipso: ita nec abstractiue quia non esset visio siue cogni¬ tio dei in eius representatiuo: Opinio communis contra secundam conclusionem. Contra secundam conclusionem est opinione communis: pro qua potest argui. primo sic. Illud potest c omnicari viatori: quod euacuat fidem: et tollit meritum siue merendi statum: quia istis remotis viator non manet viator: quia euacuatum est quod ex parte est: sed stante supposito sic esset in proposito: igitur probatur minor quia visio dei clara: qualis ponitur intuitiua est visio et est merces: inquantum visio euat fidem: quae est substantia rerum sperandarum argumentum non apparentium secundum apostolum: imquatum merces euacuat merendi statum. ergo. Preterea: illud non potest viatori communicari quod ponit ipsum ex tra terminum vie: notitia intuitiua deitatis est huiusmodi: ergo probatur minor quia secundum b. aug. primo de tri. 22. de par. visio dei facialis est finis omnium actionum nostrarum: igitur ponit viatorem extra terminum vie. Ista consequentia patet: quia finis omnium actionum nostrarum: non habetur in via:

Preterea confirmatur: quia illud non est communicabile viatori: per quod status beatorum distinguitur a statu viatoris: sed notitia intuitiu a deitatis est huiusmodi dicit apstolo id et ad corin. 13 videmus nunc per speculum in enigmate: tunc autem facie ad faciem. ergo.

Preterea: implicatio contradictionis est: quod viator manens viator videat deum intuitiue: sicut totaliter beatus: quia quicumque videt deum intuitiue est totaliter beatus: quia sola visio dei est sumum bonum nostrum: praemium et finis: sicut docet beatus aug. i. de tri. c. 41 de par. igitur implicatio contradictionis et: quod viator manens viator videato eum intuitiue. Confirmatur: quia visio est tota merces: vt patet per be atum aug. igitur qucumque videt deum intuitiue necessario est beatus.

Preterea: illa noticia non est communicabilis viato ri per quam necessario communicatur fruitio beatifica: notitia intuitiua deitatis est huiusmodi ergo maior patet: quia fruitio beatifica non est communicabilis viatori: minor probatur: quia si voluntas posset non frui obiecto beatifico intuitiue viso: vel hoc esset per propriam libertatem et efficatiam voluntatis: vel per dei potentiam absolutam suspendentis actum fruitionis: primum dari non potest: quia omnes beati esse volunt: sicut docet beatus aug. 13. de tri. c. 3. et 4. Nec secundum: quia si deus suspenderet actum fruitionis praedictum: vellet voluntatem illa esse miseram: sed illa sola voluntas est misera: quae vult quod deus non vult eam velle: vel quae non vult quod deus vult eam velle: igitur de eus vult eam voluntatem velle: quod non vult eam vel le: quod est aperta contradictio.

Preterea: cont aconsequentiam istam videtur esse articulus pisiense: et est in numero articulorum. 35. vbi dicitur quod deum in hac vita mortali possumus intelligere per essentiam quod est error.

Preterea: ista videtur esse intentio beati aug. 2. de tri c. 36 de par. vbi loquens de christo: sic in quit. facies autem illa dei forma in qua non rapinam arbitratur esse equalem deo patri: quam nemo vtique potest videre et viuere. Et in. 8. c. 2. dicit quod intellectus viatoris quae creata sunt sentit. veritatem autem ipsam qua creata sunt non potest intueri. ergo.

Responsio ad argumenta obiecta. Ad primum istorum quod continet duas difficultates: quarum prima est de fide: secunda de merito siue merendi statum: potest dupliciter responderi. primo per interemptionem minoris. Et ad probationem quantum ad prima eius partem dico: quod visio non euat simpliciter fidem: quia fides quantum ad habitum et etiam ad quantum actu: potest stare simil in eodem cum clara visione dei: de potentia dei absoluta dum tamen habens actum fidei non credat: nec est impossibile quod aliquis habeat actum videndi et non videat: vt suppono pro nunc.

Quantum ad 2m. non probatur quod notitia dei intuitiua euat merendi statum: quia licet sit merces partialiter: non tamen totaliter iuxta deternationem domini bendicti. Secundo potest responderi distinguendo maiorem quantum ad secundam eius partem: quia vel per merendi statum intelligitur absolute status praesetis vite qui est simpliciter status merendi: aut intelligitur precise status ille inquo aliquis manens potest actu mereri. Et hec acceptio differt a prima: quia licet peccator sit in hac vita mortali et sit in statu merendi primo modo: non tamen est inst: atu merendi secundo modo: cum non possit mereri manens peccator. Si intelligitur primo modo: patet ex supradictis: quia minor non est vera: nec probatio valet ex solutione praecedenti. Si vero intelligitur secundo modo: sicut ratio videtur imaginari: potest negari maior quantum ad quamlibet sui parte. Et ad probationem cum dicitur: quod istis remotis viator non manet viator: per interemptionem respondetur: quia licet secundum ordinem qui nunc est: et de potentia dei ordinata: dum sumus in corpore per fidem ambulemus secundum apostolum: de potentia tamen dei absoluta posset fides in nobis euacuariper claram visionem dei: et ideo non est verum: quod remota fide viator non possit manere viator. Item: non est de ratione viatoris vt viator est: quod sit in statu merendi primo modo: licet sit de ratione ipsius quod sit in statu merendi secundo modo: aliter peccator non esset viator: vt patet ex dictis: nec istis remotis euacuatur omne quod ex parte est sicut assumitur. Ad secundum: nego minor Et ad probationem dico: quod visio dei facialis potest vno modo sumi cum ex clusione fruitionis et cuiuscumque quod non est ipsa. Alio modo cum exclusione fruitionis beatifice: que ipsam concomittatur necessario secundum ordinem qui nunc est. et sic est finis omnium actionum nostrarum: non primo modo: nisi partialiter. Et quod sic intelligat beatus Aug. patet: dicit enim in eodem ca. modicum infra. quod tunc erit quod scriptum est. adimplebis me leticia cum vultu tuo. hec ergo duo simulsecundum beatum Aug. visio scilicet et fruitio: sunt finis omnium actionum nostrarum: non sola visio. Et ad confirmationem dicendum: quod status beatorum nunc de facto per noticiam dei intuitiuam distiguitur a statu viatorum: quia talis noticia de potentia dei ordinata viatori non communicatur de lege communi sed quod non sit sibi communicabilis de potentia dei absoluta: non dicit apostolduo. Ad tertium etiam: nego minor quia licet v sio sit aliquid beatitudinis: non est tamen totalis beatitudo secundum determinationem ecclilsie. Et ad auctoritatem beati aug. dico: quod dictio exclusiua secundum eum aliquotiens additur termino propter inseperabilitatem eius ab alio sine exclusione alterius: ipso primo dicit de tri. ca. viii. de magnis. vel. xxiii. de par. dentum propter ipsam inseprabilitatem sufficienter aliquando nominatur vel pater solus: vel filius solus adimpleturus nos leticia cum vultum suo: et quia visio deifacialis de potentia dei ordinara secundum ordine qui nunc est in seperabilis est de lege communi: ab illa fruitione: que plenum gaudium nostrum est: per ipsum: vbi supra. Iccirco visio dei sola dicitur sumum bonum nostrum premin et finis: non per exclusionem fruitionis: sed cum inclusione eiusdem: quod ipsemet ostendit ibidem modicum infra dicit quod quando christus videbitur in ea claritate quam habuit apud patre prius quam mundus fieret: tunc tradet re gnum deo patri. vt intret seruus fidelis in gaudium domini sui Ecce quod cum visione subiuntit gaudium: vt beatitudinem ostenderet in vtroque consistere. Per idem patet quid dicendum ad confirmationem: quia visio non est tota merces: nisi cum inclusione fruitionis beatifice. sed dicitur absolute tota merces: sicut ipsa dicitur sumum bonum nostrum premium et finis: propter inseprabilitatem ipsius a fruitione. Ad quartum dico: quod licet fruitio beatifica sit inseperabilis a visione de lege communi: potest tamen esse visio sine fruitione de potentia dei absoluta: vt patet ex dictis: et clarius apparebit in prima distinctione. E quando dicitur: quod si deus suspenderet actum fruitionis a voluntate videntis deum intuitiue: vellet voluntatem esse miseram. Dicendum quod dupliciter voluntas potest dici misera: positiue scilicet et priuatiue. Positiue quidem: quia in ipsa est odium et tristicia: et sic voluntas damnati est in summo miseria. Priuatiue vero quia non est in ipsa dilectio et delecratio sibi possibilis: et sic deus vult voluntatem predictam esse miseram: extendendo nomen miserie: et quasi improprie vtendo ipso non primo modo. Et quando dicitur: quod illa sola voluntas est misera: que vult quod deus non vult eam velle etc. verum est de miseria voluntatis primo modo supta: quia velle quod deus non vult eam velle: et nolle quod deus vult eam velle. sunt actus positiui. et ideo non sequitur: quod deus vult eam esse miseram: propter vari ationem medii: immo casu posito: nihil vult eam velle. Ad quinum dico: quod articulus non est contra me: quia intelligitur naturaliter et ex principiis nature: sicut patet per Aristo. exponentem ipsum: vbi dicitur quod intellectus noster potest pertingere ad noticiam prime cause per sua naturalia: hoc male sonat: et est error si intelligatur de cognitione immediata. Ego vero loquor de potentia dei absoluta: et habeo auctoritatem expressam beati Aug. Articulus. ergo non est ad propositum. Ad auctoritates beati aug. et consimiles dicendum: quod loquuntur ex principiis nature: sicut et articulus statim declaratus: vel secundum ordinem quem credimus institutum de lege communi: non autem de potentia dei absoluta: sicut probant auctoritates eiusdem superius allegate. Opinio communis. Contra tertiam conclusionem est etiam communis opinio. Et dimissis rationibus generalibus de fideet merito: que possent deduci contra eam: sicut et contra precedentem: quia ad hoc patet quid dicendum ex supradictis: potest in speciali argui. primo sic. Euides notitia deductiua de veritatibus theologie non potest viatori communicari sine intuitiua precedente de subiecto theologie: igitur nec cum ipsa. ergo nullo modo: antecedens patet per me: quia non probaui possibilitatem huius notitie: nisi quod repugnat videre deum intuitiue: vel quia sibi non repugnat intuitiue videre christum esse deum. Et quocumque istorum dato patet: quod no potest communicari viatori sine intuitiua pre cedente de subiecto theologie. Secunda consequentia est nota. prima probatur: quia quicquid deus potest facere mediate intuitiua: potest facere sine ea: quia quod potest facere mediante causa secunda: et per se. Pre terea: notitia euidens istarum veritatum antechristus est futurus: generalis resurrectio mortuorum erit: dependet ex notitia terminorum intuitiua: quia abstractiua non sufficit. Sed de his non habetur pro nunc: nec potest haberi notitia intuitiua: cum sint sicut futura contingentia. igitur etc.

Preterea: si talis notitia posset communicari viatori: deus posset facere viatorem euidentius cognoscere veritatem contingentem: quam beatus cognoscat de facto: quod videtur impossibile. consequentia probatur: quia ex quoest certa distantia inter istas euidentias: tamtum posset augeri euidentia viatoris quod excederet euidentiam comprehensoris.

Preterea: vel euidens notitia de ductiua istius veritatis: deus est trinus et vnus est perfectior ratione euidentie: quam sit abstractiua de eadem: vel equalis: vel minus perfecta. Non minus per fecta: quia noticia de eductiua deducta ex cognitio ne intuitiua: certior est et euidentior abstractiua de eodem per me. Si perfectior: sequitur quod non possit communicari viat ori: cum sibi non possit communicari abstractiua per me: que tamen ponitur minus perfecta. Si equalis idem sequitur. igitur etc.

Responsio ad obiecta. Ad primum istorum: quicquid sit de antecedente: nego primam consequentiam: quia pari ratione probasine cognitione: quia potest ipsum diligere mediante cognitione: quod est euidenter falsum. Et quam do dicitur quicquid deus potest mediante causa secunda potest etiam per se verum est si effectus dependet a ca secunda in genere causae efficientis praecise. sed non simplicitur: aliter posset facere paternitatem sine filiatione: et quod creatura diligeret sine cognitione. in proposito vero patet quod talis deductiua notitia non dependet ab intuitiua in genere cae efficientis: etiam si praesupponat ipsam necessario: sicut diligem presupponit cognitionem. Ad secundam: nego maiorem: quia ad habendam euidentem notitiam deductiuam de veritatibus illis et ceteris theologicis veritatibus sufficit quod viator possit intuitiue videre christum esse deum: et huiusmodi veritates esse dictas a christo: sine notitia quacumque intuitiua: vel abstractiua de terminis earum. Item deus habet veritate euidentem ista rum veritatum sine noticia intuitiua terminorum: cum non cognoscat aliquam creaturam intuitiue: sed superintuitiue: vt patet ex primo articulo: et sic viatorposset cognoscere termi nos istarum veritatum: cum sibi non repugnet intuitiua noticia deitatis: vt patet ex supradictis Roddenton. in prolo. primi. q. 2a. art. 2o. Adtertiam aliqui dicut interimendo consequentiam. Et ad probationem: quod sicut quantumncumque augeretur abstractiua manente abstractiua: numquam attingeret ad claram visionem: quia sunt alterius rationis: sic in propposito: quantum: cumque augeretur euidentia viatoris: numquam attingeret euidentiam comprehensoris: cum sint etiam alterius speciei. Sed istud non valet: quia cum notitia deitatis intuitiua sit commu incabilis viatori: patet: quia euidentia viatoris et comprehensoris de veritatibus contingentibus possunt esse eiusdem rationis: et ideo admitto consequens: quia sicut de us potest facere quod vnus beatus euidentius cognoscat veritatem contingente quam alius: ita post facere de potentia abstractiua quod aliquis viator euidentius cognoscat aliquo comprehensore: cum sint vel possint esse euidentie eiusdem rationis: et vna non excedit aliam in infinitum. Ad quartum concedo: quod euidens notitia: deductiua istius veritatis: deus est trinus et vnus: deducta noticia intuitiua deitatis: certio esset et euidentior abstractiua de eadem: si esset possibilis abstractiua. Ex hoc tamen non sequi tur quod non possit communicari viatori: quia abstractiua non repugnat ei propter sui perfectionem: sed quia non est possibilis. Ocham in proloo. primi q. 2a. art. 2o. Contra: quartam conclusionem est quedam opinione que ponit: quod nulla proppositio in qua aliquod intrinsecum deo de diuina essentia probatur: est vere scibilis scientia proprie dicta. Pro qua quidem arguut. Primo sic: nihil intrinsecum potest de diuinaessentia demonstrari igitur nec scientiam proprie dicta. consequentia patet. quia scientia proprie dicta est habitus conclusionis demonstrate: antecedens probatur dupliciter. primo sic. omnis propositio demonstrabilis est dubitabilis: nulla propositio in qua aliquod intrinsecum deo de diuina essentia praedicatur est dubitabilis: ergo etse. probatur minor quia impossibile est quod aliqua sint idem realiter et intuitiue vel abstractiue: et distincte intelligantur: et quod dubitetur de identitate eorum: quia si aliqua propositio sit per se nota. illa erit maxime in qua praedicatur idem realiter de eodem realiter: sed essentia diuina est idem realiter cum quolibet quod est realiter deus ergo nulla talis propositio est dubitabilis. Secundo sic: omne quod demonstratur de aliquo: per prius praedicatur de aliquo per quod demonstratur: sed nihil realiter idem cum deo potest praedicari prius die aliquo quod de diuina essentia: quia nihil tale est: ergo etc. Secundo ad principale sic: nulla propositio immediata est vere scita: scientia proprie dicta. omnis propositio in qua conceptus communis deo et creature: de diuina essentia praedicatur est immediata. igitur saltem nulla talis est vere scita scientia proprie dicta. probatur minor quia omne commune immediate praedicatur de aliquo contento in quod primo diuiditur: sed quilibet talis conceptus immediate diuiditur in deum et in creatura: sicut prima diuisio sapientie est: quod quedam est increata quedam creata. Similiter intellectus quidam creatus: et quidam increatus: bonitas alia creata alia increata: et sic de similibus. ergo etc. Nodod. in prlo primi. q. 3a. arti. 2o. Ad idem arguunt quidam alii sic: nulla propositio potest sciri in qua termini praecise supponunt pro eodem: sed in omni propositione in qua aliquod intrinsecum deo de diuina essentia praedicatur: termini supponunt pro eodem praecise: quia pro deo: igitur etc.

Preterea: de quo non potest haberi conceptus quiditatiuus et denominatiuus: nec scientia proprie dicta: sed videns deum non potest habere de aliquo intrinseco deo conceptumd:nominatiuum. igitur nec scientiam proprie dictam: minor probatur tripliciter. Primo sic: conceptus denominatiuus non habetur nisi concipiatur res que est apta nata denominare aliquid: sed solo deo viso non concipitur tale quid quia totum quod concipitur de deonem res simplex omnino. et per consequens non est ibi aliquid nisi persone distincte: quarum vna non est magis nata denominare aliam quam econuerso. ergo etc. Secudoquia respectu eiusdem rei simpliciter: non sunt duo conceptus alterius rationis: si nihil correspondeat nisi vna res simpliciter: deus autem et omne intrinsecum sunt simpliciter vna res. igitur etc. Tertio: quia quando duo sunt simi lia tertio et inter se: sed si huiusmodi conceptus possent haberi solo deo vso: essent similes tertio: cum conceptus sit quedam similitudo obiecti. igitur et inter se: quod patet esse falsum: quia tunc non essent alterius rationis. Quarto: quia vbi pluralitas nominum tantum et vna res: ibi non est diuersitas conceptuum alteruis rationis: sed pluralitas attributorum est tantum pliralitas nominum et vna res. ergo etc.

Responsio ad rationes ocham. Ad primum istorum: nego antecedens: quia anselm monologio 15. demonstrat de deo perfectiones simpliciter per ratione in finiti.

Et ad primam probationem dico: quod maior est falsa. quia nulla propositio per se nota est dubitabilis: et tamen multe sunt demonstrabiles: sicut declarabitur disc.t 2a. Et vlte rius vel intendit: quod propositio dubitabilis sit demostrabilis apud omnem intellectum: vel apud aliquem sic: et apud aliquem non. Si primo modo: sequitur quod nulla propositio sit demostrabilis. cum nulla sit dubitabilis apud diuinum intellectum. Si secundo modo. minor est falsa: vel non sumitur subst maiori: quia multe propositiones in quibus est aliquod intrinsecum deo de diuina essentia praedicatur: sunt dubitabiles apud aliquem intellectum. Et si dicatur quod omnis propositio est demonstrabilis est dubitabilis intellectui demonstranti ipsam. Contra deus scit quod luna eclipsatur: quia terra interponitur: et non econuerso: igitur ista propositio est demonstrabilis a deo: et tamen non est dubitabilis ab ipso.

Ad secundum: nego minor quia si medium in demonstrando sit diffinitio sub iecti in habentibus dicit ffinitionem: vel ratio formalis et quidita tiua in non habentibus diffinitionem: sicut videtur aliquibus: perfectiones attributales per prius praedicantur de ratione formali et quiditatiua ipsius dei: quod de diuina essentia vel de deo quia de deo demonstratur per rationem quiditatiuam ipsius: non autem econuerso. Nec valet si dicatur: quod tunc ratio formalis et quaditatiua dei: et deus distinguerentur ex natura rei: quia si cut passio demonstrabilis de suo substanto per prius praedicatur de diffinitione quam de diffinito in habentibus diffinitionem: quia per diffinitionem demonstratur passio de diffinito: non autem econuerso: et cum diffinitio et diffinitum sint idem penitus ex natura rei secundum commentatorem: et hanc credo veriorem doctrinam: sic etiam in proposito. Si vero diffinitio passionis et non subiecti sit medium in demonstratione: sicut videtur aliis: dicetur quod inter perfectiones intrinsecas demostrabiles de deo est ordo prioritatis non quidem in essendo: quia sic nulla prioritas est in diuinis ad intravt suppono pro nunc: sed inferendo: ordinem autem illum ille cognoscit: qui videt deum intuitiue.

Ad secundum principale patet per anselms quod minor est falsa. Et ad probatio nem quand dicitur. quod omne commune immediate predicatur: etc potest vno modo dici quod ista propositio est duplex: quia vno modo potest intelligi quod omne commune immediate praedicatur de quolibet contento in quod primo diuiditur: quia interipsum: et in quo primo diuiditur non cadit commune medium. sic species specialissima predicatur immediate de suis singularibus. et sub isto sensu propositio est vera. sed non est ad propositum. Alio modo quia illud conmune de hiis in que primo diuiditur non potest ex aliis euidenter concludi: et sub isto sensu esset ad propositum: quia tunc faceret propositionem immediatam: sed sic est falsa quia aut potest euidenter concludi de homine in quod tamen diuidi tur arguendo sic. omnis substantia animata sensibilis est Sed. omnis homo est substantia animata sensibilis. ergo omnis homo est animal et sic de aliis. Post etiam dici secundo quod per rationem non probatur etiam si aliquid concludat: nisi quod ista propositio. sapientia creata est sapientia: sit immediata: et similiter ista: sapientia increata est sapientia. sed non probatur: quod ista sit immediata: deus est sapiens: sapientia increata. Nec valet: si dicatur: quod deus et sapientia increata sunt idem penitus: quia ad hoc sufficit distinctio rationis: cum talis demonstratio non sit a priori et per causam in essendo: se tantum in inferendo: et qualem ordinem seruant aliqui in essendo vbi realiter distinguuntur: talem seruant in inferendo vbi secundum rationem siue conceptibiliter sunt distincta: sufficit etiam ad hoc distinctiovirtualis: quia ista res simplicissima vna: quae est deitas et sapientia equipollet distinctis rebus: sicut declarabi tur. di. 2a. Ad tertium conceditur minor secundum communem doctrinam: si termini supponunt pro eodem et re et ratione: sed sub illo sensu minor est falsa.

Responsio ad rationes rodod. Potest etiam dici: quod maior non est vera si terminisupponant pro eadem re: equipollente tamen distinctis rebus: sicut est in proposito. Ad quartum: nego minorem: est enim expresse contra damascenum lib. primo. c. 4. vbi dicit: quod si bonum: si iustum: si sapiens dixeris: non naturam dicis dei: sed que sunt circa naturam: quod non potest intelligquo ad rem: cum deitas et sapientia sint vna res: igitur est ad conceptum: Quo posito sequitur: quod nihil videns nisi de um post habere de aliquo intrinseco deo conceptum qualitatiuum siue denominatiuum. Et ad probationem: potest vno modo dici interimendo minorem: quia solo deo viso concipitur sapientia: quae est apta nata denominare. Et quando dicitur quod totum quod concipitur de deo est res simplex. omnino verum est: quia distinctio rationis: vel virtualis isiue equipollenter distinctis rebus: quod idem est quae sufficit: ad huc stat cum summa simplicitate. Post etiam dici secundo: interimendo maiore: quia ad habendum conceptum denominatum sufficit: quod concipiatur res: cuius conceptus possit denominatiue siue qualitatiue predicari. et sic est in proposito vt patet per damascen. Ad quintum. nego maiore: quia de eadem re simplicissima possunt haberi duo conceptus alterius rationis: si illa res simplicissima equipolleat distinctis rebus: sicut est in proposito. Potentiam dici quod ad habendum tales conceptus: sufficit sola distinctio rationis. Ad sextum eodem modo: quia non est inconnueniens quod duo conceptus dissimiles sint similes siuesimilitudines eiusdem rei: equipollenti tamen distinctis rebus. Per idem patet: dicendum ad 4n quid quia ad diuersitatem talium conceptuum sufficit quod ista vna res equipolleat distinctis.

Responsio ad argumenta principalia. Ad argumenta principalia. Ad primum potest vno modo dici quod si talia predicata non possunt demonstrari de deo a priori: adhuc possent a posteriori: et in tali demonstratione medium non est diffinitio Post etiam dici secundo: quod medium demonstrationis non est diffinitio sub iecti: sed passionis quo posito patet quod ratio nihil concludit. Post vlterius dici tertio. si concedatur quod diffinitiopassionis non sit medium in demonstratione: quod medium ipsius est diffinitio subiecti vel eius ratio formalis et quidita tiua: que potest dici diffinitio largo modo sumpta. Ad secundum licet sit pro conclusione mea: etiam patet quod assumit secundum quia notitia abstractiua deitatis secundum roprium eius conceptum non potest alicui communicari vt declaratum est supra.