Quaestio 8

Primus articulus. Uatum ad primum articulum. Distinguo primo de volunta te creata viatoris et comphensoris: et de vtraque in telligo. q. Secundo distinguo istu terminum non fruendo per sonis: licet non esset necessarium nisi propter improprium et periculo sum modum loquendi aliquorum modernorum: dupliciter enim potest intelligi quod voluntas possit frui essentia diuina non fruendo personis. Uno modo: quia potest frui essentia diuina non fruendo re: quae est persona: et hic intellectus est simpliciter impossibilis et contra mentem doc quarentium istam. q. quia essentia diuina est res quae est persona: et ideo quicumque fruitur essentia diuina fruitur re quae est psona. Alio modo: quia potest frui essentia diuina vt essentiaest: non fruendo ipsa vt persona est. Et hic intellectus est de mente doc. et dubius apud multos: quia si itellectus creatus potest intuitiue videre vel abstractiue cognoscere diuinam essentiam non videndo actualiter nec cognoscendo an sit vel non sit persona: prout videtur qubusdam: voluntas creata poterit frui essentia diuina vt essentia est non fruendo ipsa vt per sona est: quia sic praesentatur sibi per intellectum quod sit essentia: quod non ostenditur: an sit vel non sit persona: et in isto sensu intelligo. q. et hec de primo articulo.

Secundus articulus. QUantum ad secundum articulum pono quattuor conclusiones. Prima est: quod voluntas viatoris potest ordinate frui essentia diuina non fruendo personis: probatur primo sic: essentia diuina potest concipi vero conceptu ab intelleetu viatoris sub ratione summi boni et vltimi finis: non conceptis personis: igitur voluntas viatoris potest ipsa ordinate frui non fruendis per sonis. consequentia patet. quia quod vero conceptu concipitur ab intellctu. subratione summi boni. et vltimi finis potest diligi a voluntate et non nesio propter aliud. igitur propter se: igitur si essentia divina potest sic concipi ab intellectu viatoris: non conceptis personis. poterit sic diligi a voluntate eiusdem: non dilectis personis sed sequitur essentia divina potest diligi propter se a voluntate viatoris non dilectis personis. igius voluntas viatoris potest ipsa or dinia e frui non fruendo personis. ergo antecedens probatur quia naturaliter potest cognosci et conuici quod essentia divina sit sumum bonum et vltimum: cum sit finis omnium vt patet per philosophum. 12 metaphi. et cum trinitas personarum non possit naturaliter. cognosci. nec conuinci vt delectabitur. di sequenti. igitur. Secundo et est quasi confirmatio praecedentis rationis voluntas philosi naturaliter concludit deum esse vnum et ignorantur ipsum esse trinum: potest deum diligem: quia concludit ipsum esse optimum in natura vel igitur propter se: vel necessa rio propter aliud. si propter se: poterit ipso frui ordinate: quod est propositum. si necessario propter aliud: ergo necessario vtitur eo: quod nullus etiam philos orum asserent.

Tertio sic: ponatur quod aliquis philosos gentilis vel paganus non instructus in fide trinitatis diligat deum propter se: et per consequens fruatur ipso ordinate: hoc est enim possibile: vt patet ex praecedenti ratione: tunc quaro autalis fruatur trinitate personarum an non. si non propositum si sic: vel talis cognoscit trinitate personarum vel non: si non igitur fruitur incognito: quod est contra be. aug. 4. de tri. c. io. si sic. Contra: quia vel cognoscit quod deus sit trinus et vnus naturaliter: vel ex fide: non primo modo: quia naturaliter non cognoscitur quod deus fit trinus et vnus: necro modo quia suppositum est quod non sit instructus in fidetrinitatis.

Secunda conclusione: quod voluntas viatoris potest ordinate frui vna persona divina sin fruendo qualibet alia: pro cis declaratione notandum quod licet qualibet persona divina sit relatiua: reduplicatiue tamen non dicitur ad quamlibet relatiue: vnde licet pater dicatur relatiue ad filium inquantum pr non tamen ad spiritum sam ctum: quia sic est pater filii quod non est pater spus sancti: et ideolie pater non possit intelligi inquantum pater: non intellecto filio: nec filius inquantum filius non intellecto patre: pater tamen et filius possunt concipi non concepto spiritu sancto: quia vt sic non referuntur ad ipsum. Et quia conformiter est dicendum de fruitione: videtur quod viator possit ordinate frui patri et filio non fruendo spiritu sancto: licet non possit frui ordinate patre non fruendo filio: nec econuerso. His praemissis patet intellectus conclusionis: quia non intelligo quod voluntas viatoris posset frui qualibet persona diu. na non fruendo aliqua. aliarum: vt videtur quibusdam: sed quod possit frui aliqua non fruendo qualibet: eo modo quo dictum est: probo igitur duas propositiones esse aliqualiter tactas ex quibus sequitur conclusio principalis. Prima est: quod voluntas viatoris non potest ordinate frui deo patre non fruendo filio: nec econuerso. Secunda est: quod potest ordinate frui patre et filio non fruendo spiritu sancto. Primam propositionem deduco sic: quod non potest concipi altero non concepto: non potest diligi altero non dilecto: si sit in vtroque vna ratio diligibilitatis praecise: pater et filius in diuinis sunt huiusmodi: ergo pater non potest diligi: et per consequens nec frui sine filio: nec ecouerso: maior patet ex terminis: et minor quantum ad primam partem probatur auctoritate et ratione. Primo quidem auctoritate philosophi in praedicamentis dicit quod relatiua sunt simul: non solum natura: sed naturali intelligentia. Secundo ratione: quia quem cognosco esse patrem cognosco habere filium: igitur non concipio nec possum concipere patrem non concepto filio consequentia est nota: et antecedens patet: quia qui non habet filium non est pater: igitur quem non cognosco habere filium non cognosco esse patrem.

Quantum ad secundam patet ex fide: quia sicut patris et filii vna est diuinitas et vna veritas: sic. et vna bonitas: bonitas autem in quocumque est ratio diligibilitatis: igitur etc. Et confirmatur: quia nullam absolutum in diuinis plurificabitur: cum omne tale dicatur de qualibet persona singulariter et de omnibus non pluraliter secundum regulam bea. aug. 5. de tri. c. 18. et 19. et multis sequentibus: sed bonitas per eum ibidem dicitur ad se: et per consequens est absoluta: igitur etc. Secunda propositio deducitur sic quod potest concipi sub ratione summi boni: et vltimi finis altero non concepto: potest ordinate diligi propter se: altero non dilecto: et per consequens ordinate frui sine illo: sed pater et filius in diuinis possunt sic concipia viatore spiritu sancto actualiter non concepto: ergo maior est nota: et minor habet duas partes. Prima est: quod pater et filius possunt concipi a viatore: spiritu sancto non concepto actualiter Secunda est: quod sub ratione summi boni etc. prima probatur: quia omnis res distincta realiter ab alia re: non includens ipsam in suo per se conceptu potest concipi actualiter sine illa: patet de se: sed pater et filius a spiritu sancto realiter distinguuntur et ipsum non includunt inquantum tales in eorum per se conceptu: quia vt sic non referuntur ad ipsum: vt patet ex supradictis: igitur. Secunda vero satis est clara quia pater et filius non possunt concipi essentia non concepta: cum quelibet persona in sua ratione includat essentiam: sed essentia diuina est sumum bonum et vlterius finis omnium: igitur etc.

Tertia conclusio est: quod voluntas comprehensoris no potest frui beatifice essentia diuina non fruendo personis.

Istam conclusionem quidam Aureolus in primo di. i. q. 1. ar. 2. Aureolus doc. deducit ratione quadruplici: quae videntur vt dicit demonstratiue concludere cuicumque fideli. primo sic. cuius constitutiua sunt seorsum conceptibilia. et habentia proprias vnitates constitutum necesse est esse compositum: saltem secundum rationem. hoc patet: quia clarum est quod in tali constituto. sunt vnum et vt vnum se habentia vt compossibilia inter se. vel faciet aceruum et sic necesse est quod sit compositum. quod constitutum est. vel quod sit aceruus. sed persona diuina est simplicissima nec est composita: quia non est maior simplicitas in essentia divinae naturae quam in persona cum persona vere sit deus: deus autem est simplex omnino: vt dicit capitulum de summa. tri. et fi. ca. firmiter ergo essentia et proprietas constituta persone non sunt seorsum conceptibiles: nec habentes propriam vnitatem sed omnino fundant eandem rationem.

Preterea: quandocumque sunt alique res nullum in numerum penitus ponentes apud aliquem intellectum: nulla illarum habet propriam vnitatem: nec est seorsum conceptibilis: sed fundant omnino vnitatem eandem: hoc patet: quia constat: quia multitudo congregata ex vnitatibus est numerus: et vbi vnus est numerus necesse est: vt non sint res quarum quelibet habet propriam vnitatem: alioquin si habent ex earum vnitatibus numerus resultabit: sed fides clamat: extra de sum. tri. et fi. ca. damnatur: quod essentia et tres proprietates non sunt quaternitas rerum: nec ponunt in numerum: persone vero inter se ponunt in numerum quoniam sunt tres: ergo realitatem essentie impossibile est habere propriam vnitatem: aut esse seorsum conceptibilem a realitate paternitatis: et econuerso: impossibile est realitatem paternitatis habere propriam vnitatem: aut esse conceptibilem sine realitate essentie.

Preterea: quandocumque conceptus aliqui sic se habent quod vnus nihil addit ad alterum: necesse est illud quod per ipsum primum concipitur: et illud quod per secundum concipitur fundare penitus eandem vnitatem: immo nec primum posse a secundo conceptibiliter separari: hoc patet: quia si detur oppositum praedicati: sequitur oppositum subiecti: si enim illud quod per primum concipiebatur habet propriam vnitatem: et seorsum potest intelligi: secundum addet sibi aliquid: cuius oppositum ponebatur. Sed si aliquis concipit essentiam: et deinde paternitatem: nihil addit ad illud quod prius concipit: aut enim addit rem aut solam formalitatem inexistentem ex natura rei: aut addit rationem fabricatam per intellectum: sed constat quod non addit rem: quia alias esset res addita et ponens in numerum et dualitatem: quod est contra determinationem concilii et intentionem philosophi et commentatoris. 12 meta. dicentium: quod in primo principio non potest esse intentio addita realis: nec dispositio et disponibile habent ibi locum: constat etiam quod non addit ibi solam formalitatem sine realitate: quia tunc pater non esset pater realis: sed formalis tantum: per paternitatem enim cum sic non sit nisi formalitas non est pater: nisi per essentiam formaliter: que res non habet quod sit pater constat etiam quod non addit solam rationem: quia tunc temporis non esset nisi pater rationis et rediret error sabellii. Ex quo igitur concipiens paternitatem non addit solam rationem ad conceptu essentie: nec solam formalitatem: nec addit realitatem: necesse est dicere quod nihil addat: ergo concipiendo essentiam concipiebatur paternitas: et per consequens essentia non potest per se praecise concipi nec habet propria vnitatem.

Preterea: impossibile est deitatem concipi sine illo quod per se facit ad beatitudinem obiectiue: alioquin conceptus essentie sine illo: quod per se facit non erit beatificus aut si est beatificus illud aliud non per se facit: aut si facit erunt plura beatificantia obiectiue que omnia sunt absona. relinquitur ergo quod in conceptu essentie claudatur: quicquid per se facit ad beatitudinem obiectiuam: sed persone et proprietates personales per se faciunt ad conceptum qui nos beatificat obiectiue: alioquin si per accidens non plus est beatificum videre patrem et filium in deitate: quam videre creaturas in ipsa. Et iterum pater et filius et spiritus sanctus non erunt tres res quibus fruendum est: nullo enim modo trinitate fruendum: cum accidat trinitas fruibili obiecto secundum sic ponentes. Et iterum proprietates personales non erunt a nobis adoratione latrie adorande: quia solum adorari debet in via id quo finaliter fruemur in patria: adorari autem oportet proprietas in personis sicut et maiestas deitatis: et sic adoratione latrie: relinquitur ibi quod tam persone quam proprietates personales necessario includantur infra conceptibilitate essentie. et per consequens essentia non est res praecisibilis et conceptibilis quasi vnum praeter proprietates: sed fundans eandem vnitatem cum eis. Sed licet conclusionem credam esse veram. istas tamen rationes non credo fideli demonstrare: immo nec concludere: quia non videntur pro¬ bare conclusionem istam sed etiam oppositum prime conclusionis nostre: quam tamen reputo esse veram. Et ideo primo deducam rationes contra eumex dictis suis. secundo respondebo ad eas

Reductio rationum aureoli. Quantum ad primum est aduertendum quod licet essentia diuina secundum istum doc. sit eadem proprietati relatiue identitate et indiuisione relatiua: habet tamen suam propriam identitatem et indiuisione absolutam et econuerso: imaginatur enim iste doc. essentiam et relationem in deo habere tres indiuisiones siue tres identitates: quarum vna non est alia: imaginatur enim quod essentia habet suam propriam indiuisionem et idem titatem: qua est indiuisa in seipsa: et eadem sibi ipsipropiretas etiam: relatiua quecumque habet suam indiusionem propriam et identitatem: qua est indiuisa in se et eadem sibi et iste due vocantur ab isto doc. ind uisiones siue identitates absolute: cuius ratio est quia competunt rei in se absque omni comparatione. Item essentia et proprietas habent tertiam indiuisionem et ide titatem qua sunt idem inter se per omnimodam indistinctionem et nonsidentitatem rei et rationis vt dicit: et illa vocatur indiuisio relatiua: siue identitas relatiua: eo quod non competit essentie nisi in ordine ad proprietatem: nec in ordine ad essentiam. His praemissis reduco rationes contra eum: et primo ponam sic: cuius constituentia sunt concepraetibilia seorsum et habentia proprias vnitates constituentium: nec esse est esse compositum: saltem secundum rationem: sed essentia diuina: et proprietas relatiua sunt seorsum conceptibiles: et habentes proprias vnitates: igitur perso na ex eis constituta necessario est composita: saltem secundum rationem. quod contradicit minori sue: maior est sua: et minor: quantum ad secundam partem patet ex dictis suis: quia licet essentia et proprietas secundum eum sint vnum vnita te et indiuisione relatiua: habent tamen suas proprias vnitates et indiuisiones absolutas: quia nec essentia diuina est eadem paternitati identitate absoluta vt dicit: nec econuerso: et ex hoc apparet quantum ad primam partem: quia quecumque habent proprias et distinctas vnitates absolutas sunt seorsum conceptibilia secundum illas: sed essentia et proprietas huiusmodi sunt secundum eum: igitur etc. Sed forte dicetur quod indiuisio relatiua: qua essentia diuina est eadem penitus proprietati relatiue: et econuerso facit: quod non sint seorsum conceptibiles: nec habeant proprias vnitates: Sed ad veritatem ista solutio non potest stare cum dictis suis: quia secundum eum indiuisio relatiua non tollit quin proprietas relatiua sit indi uisa a seipsa: et essentia a seipsa: igitur non tollit ab eis suas proprias vnitates et indiuisiones absolutas: et per consequens non tollit quin sit seorsum conceptibilis secundum illas. Et confirmatur: quia essentia diuina est conceptibilis a creatura: vt eadem sibi identitate absoluta vel non: si sic: cum non sit eadem proprietati relatiue secundum eum sequitur quod essentia et proprietas sunt seorsum conceptibiles: quod est propositum: si non: licet sit sine ratione dictum sequitur quod ipse non potuit concipere nec per consequens cognoscere. quod essentia diuina sit eadem sibi ipsi: et non sit eadem proprietati relatiue identitate absoluta: cuius tamen oppositum est principale fundamentum positionis sue.

Preterea: illud quod sufficit ad tollendum maiorem repugnantiam: sufficit ad tollendum minorem: sed magis repugnat communicari et non communicare: genera ri et non generari realiter: quam seorsum concipi mentaliter et tamen ad tollendum primam repugnantiam sufficit secundum istum doc. quod alia sit indiuisio absoluta essentie: et alia indiuisio proprietatis vel persone: igitur ad tollendum maiorem: et per consequens ad hoc quod essentia et proprietas sint seorsum conceptibiles: sufficit alietas indiuisto¬ nis absolute.

Preterea: iste doc. credit istam propositionem mentalem esse veram: essentia diuina est eadem sibi et non est eadem paternitati identitate ab soluta: et quero de subiecto huius propositionis inmente: an subiectum eius sit conceptus essentie praecise: sic quod non sit conceptus paternitatis: vel conceptus paternitatur precise sic: quod non conceptus essentie: vel conceptus vtriusque. Si detur praemum tunc habetur propositum quia tunc essentia est conceptibiliter precisibilis a paternitate: et sic se orsum conceptibilis. Si detur secundum: propositio est falsa et contra eum: quia significat quod paternitas non est eadem sibi identitate absoluta. Si detur tertium: sic propositio est eque falsa sicut et vera secundum eum quia eque significat quod paternitas sit eadem essentie sicut: quod essentia sit eadem sibi identitate absoluta: quod eque est contra eum sicut pro eo. Secundo reducosecndam rationem contra eum sic: quandocunque sunt alique res ponentes in numerum ex natura rei apud aliquem intellectum quaelibet illarum habet propriam vnitatem: et est seorsum conceptibilis: sed essentia diuina: et proprietas in diuinis sunt huiusmodi: ergo essentia et proprietas in deo habent proprias vnitates: et sunt se orsum conceptibiles: maior tenet per oppositum maio ris sue: minor patet ex dictis suis: quia per eum multitudo aggregata ex vnitatibus est numerus: igitur vbi est vnitas et vnitas: ibi est numerus: sed essentia diuina secundum eum habet suam propriam vnitatem et in diuisionem absolutam: et proprietas relatiua habet suam propriam vnitatem: et indiuisionem absolutam: sic quod vnitas absoluta essentie: non est vnitas absoluta proprietatis relatiue: nec econuerso: ergo essentia et proprietas vere ponunt in numerum secundum eum. Nec valet si dicatur: quod non ponunt in numerum: eo quod sunt vnum vnitate reiatiua: quia cum vnitate relatiua proprietatis et essentie secundum eum stat: quod vnitas absoluta proprietatis non est vnitas absoluta essentie: nec econtra: igitur cum vnitate relatiua ipsorum stat vnitas et vnitas absoluta vtriusque: et sic numerus vnitatum personarum secundum eum. Tertio reduco tertiam rationem sic: quandocumque conceptus aliqui sic se habent quod vnus addit aliquid ad alterum: necesse est illud quod per primum concipitur: et illud quod per secundum concipitur habere vel fundare secundum suum modum loquendi aliam et aliam vnitatem: sic primum posse a secundo conceptibiliter separari: sed si aliquis concipiat essentiam: et deinde paternitatem aliquid ad id secundum eum ad id quod prius concepit: igitur necesse est diuinam essentiam et paternitatem habere aliam et aliam vnitatem: et posse per consequens separari: maior tenet si eust et maior praecedentis rationis per oppositum maioris sue: et minor etiam patet ex dictis suis: quia paternitas addit ad essentiam vnitatem et indiuisionem absolutam secundum eum: et talis vnitas et indiuisio non est purum nihil: quia per huiusmodi vnitates: et indiuisiones doctor iste nititur vitare repugnantiam predicamentorum oppositorum: quae dicuntur de essentia et relatione: quae tamen per nihil vitari non potest.

Quarta ratio potest habere bonum intellectum: quia sufficientur probat: quod nullus potest videre diuinam essentiam beatifice quin videat personas: sisic formetur: impossibile est deitatem videri beatifice si ne illo quod per se facit ad beatitudiuem obiectione: et ideo sic formata sufficientur probat vt credo conclusionem assumptam: videlibet: quod voluntas comprehensoris non potest beatifice frui essentia diuina non fruendo personis. Sed non probat conclusionem quam credit iste doctor probare ipse enim vult probare: quod impossibile est diuinam essentiam seorsum concipi a personis siue intuitiue et beati fice: siue imaginarie et quasi abstractiue: dum tamen propria ratio deitatis concipiatur: et quantum ad istum intellectum potest reduci ratio contra eum sicut et precedentem quod non est impossibile deitatem concipi imaginarie: et quasi abstractiue sine illo: cum quo vere ponit in numerum: sed essentia diuina vere ponit in numerum cum perso nis et proprietatibus personalibus: quae per se faciunt adbeatitudinem obiectiue: igitur non est impossibile ipsam sic conecipi sine eis: immo contradicit conclusioni quam intendit: et maior et minor reducuntur ex dictis suis: vt patet ex supradictis: ergo: et sic patet primum videlibet: reductio rationum.

Responsio ad rationes aureoli. Nunc igitur secundo respondeo ad eas: ad primam quidem potest dupliciter responderi. Primo concedo conclusionem quegratia forme sequitur: ex premissis: quia non sequitur: vt patet scienti forma silogisticam: quod essentia et proprietas constitutiua personam non sint seorsum conceptibiles: nec habentes propriam vnitatem: sicut ille doc. concludit: sed sequitur: quod essentia et proprietas constitutiua personam non sint seorsum conceptibiles: et habentes proprias vnitates: et iste due propositiones differunt in tantum: quod prima potest esse falsa. secunda existente vera: sicut patet in simili: constat enim quod hec est falsa: petrus et paulus non sunt homines: nec lapides: non quia non sint homines: sed quia non sunt lapides: ratio huius est: quia ad verificandum istam copulatiuam: petrus et paulus sunt homines et lapides: requiritur: quod vtraque pars eius sit vera. Et similiter potest dici in proposito: quod ista copulatiua est vera. essentia et proprietas non sunt seorsum conceptibiles nec habentes proprias vnitates: non quia non sint seorsum conceptibiles: sed quia non habent proprias et distinctas vnitates ex natura rei. Secundo potest dici distinguendo de compositione rationis: quia dupliciter potest intelligi aliquid esse compositum secundum rationem vno modo: quia ratio apprehendit illud esse compositum: et sic homo est compositus secundum rationem: quia recta ratio apprhendit ipsum esse compositum. Alio modo pin ratione: siue in intellectu quod idem est: est compositio conceptuum quibus apprehenditur ab ipso in primo sensu: non est necesse illud esse compositum: secundum rationem cuius constituentia sunt seorsum conceptibilia modo exposito in. 1. ar. nec ilud probatur ab eo: in secundo sensu potest conced in propositio: sed istud nullum est inconueniens: quia ex hoc non sequitur quod sit aliqua compositio in deo: sed solum in intellectu creato. Et quod illud sit verum declaro per eum: quia ipse concedit in eadem. q. ar. 5. in solutione. II. instantie: quod deitas potest confuse concipi a iudeo et philoso a viatore christiano absque personis: igitur essentia et proprietas saltem confuse sunt seorsum conceptibiles secundum eu: et per consequens perso na constituta erit composita secundum rationem in secundo sensu: et tamen sine repugnantia.

Ad secundum posset dici: quod in maiori implicant contdictoria: quia contradictio est quod sint alique res: et non ponant in numerum apud aliquem intellectum Sed quia ista solutio magis est vocalis: quam realis: ideo nego maiorem accipiendo conceptibilem seorsum modo ex posito in. 1. ar. quia licet sit im possibile: quod essentia diuina concipiatur: non concepta re quae est persona: supposito quod sint res nullum in numerum penitus ponentes: non est tamen impossibile quod essentia diuina possit concipi: vt essentia est: ipsa non concepta vt persona est: nec probatur ab eoquia ex hoc non sequitur: quod essentia et proprietas ponant in numerum: nec per consequens quaternitas rerum: quod est inconueniens ad quod deducit.

Ad tertium: etiam nego maiorem ad sensum datum: quia adhoc quod essentia diuina possit concipi vt essentia est: ipsa non concepta vt per sona est: non oportet quod conceptus essentie. addat aliquid ad conceptum persone: vel econuerso ex parte rei: quiasufficit quod res concepta sit essentia et persona: quo posito intellectus qui potest diuisa adunare: et adunata diuidere: potest istam rem concipere vt essentia est: nont concipiendo ipsam vt persona est. Et si dicatur quod saltenaddit rationem fabricatam ab intellectu si intendit ille doc. conceptum quo concipio rem quae est essentia et persona¬ vt est persona quam prius concepiebam precise: vt est essentia concedo sed ex hoc non sequitur quod non sit persona nisi rationis sicut imaginatur.

Ad quartum: accipiendo rationem in sensu in qui io reduxi eam contra ipsum nego maiorem: quia licet sit impossibile deitatem concipi beatifice sine illo quod per se facit ad beatitudinem obiectiue non est tamen impossibile ipsam sic concipi modo exposito: vt patet ex supradictis. Diruissis igitur his et similibus rationibus qua iudicio meo non concludunt: deduco conclusionem aliter Primo sic: intellectus comphensoris non potest videre diuinam essentiam beatifice non visis personis: igitur voluntas conprehensoris non potest ipsa frui beatifice: non fruendo personis: consequentia conceditur ab omnibus: antecedens: probatur multipliciter: Prio sic: intellectus comprehensoris videns diuinam essentiam beatifice: vel videt ipsam esse communicatam tribus personis: vel non: si sic: igitur videt personas: et sic propositum: si non: vel videt ipsam non esse communicatam eis vel non: si non videtan sit: vel non sit ipsis communicata: primum non potest dari: quia pro quocumque signo intellectus creatus videt diuinam essentiam ipsa est communicata tribus personis: igitur pro nullo signo potest videre: et pre sertim beatifice ipsam non esse communicatam eis. Si de tur secundum imperfecte videt eam: et per consequens non videtr ipsam beatifice: quia qui videt diuina essentiam beati fice videt ipsam perfectissime. Istam rationem reputo concludere. Et potest confirmari per deductionem sic: quamscotus met facit: qua tamen est caput alterius opinionis contra auicen: ad probandum quod nulla creatura potest vltimate quietari: nec per consequens beatificari in aliquo citra deu: arguit enim sic: intelligentia inferior videns superiorem: aut videt eam esse sinitam: aut credit eam esse infinitam: aut nec videt eius finitatem nec infinitatem: si credit eam esse infinitam: igitur non beatificatur in ea: quia stultius dici: non potest: quam quod anima falsa opinione sit beata: si non videt eius finitatem nec infinitatem non videt eam perfecte: et sic non est beata: si autem videt eam finitam potest intelligere aliquid posse illam excedere: etc. et patet quod deductio mea est similis sue: et post formari siest sua: et per consequens concludit contra eam euidentur. Secundo sic: nulla cognitio cuius immediatus terminus obiectalis est essentia: vt abstrahit ab existentia: est facialis: et intuitiua hoc patet: tum quia cognitio intuitiua est cognitio rei vt est in seipsa: igitur non vt abstrahit ab existentia. tum quia per hoc abstractiua distinguitur ab intuitiua secundum oppositum opinates: sed visio illa beatifica est facialis et intuitiua: igitur eius imediatus terminus obiectalis non est essentia vt abstrahit ab existentia: itur vt existit: sed non existit nisi intribus personis: itur non videtur beatificari nisi in tribus personis.

Tertio sic: quicumque videt intuitiue totam realitatem patris et filii et spiritus sancti: videt intuitiue trinitate personarum sed quicumque videt beati fice diuinam essentiam videt intuitiue tota realitatem personarum: igitur quicumque videt diuina essentia videt intuitiue trinitatem personarum: maior patet inductiue in omnibus: quia quicumque videt intuitiue tota realitatem alicuius homis videt intuitiue personam illius hominis: et sic de aliis quibuscumque creatis: itur multo fortius in diuinis vbi quelibet persona et omnes simul sunt simplicissime: minor probatur: quia quicumque videt intuitiue totam realitatem patris et filii et spiritus sancti: videt trinitate personarum: sed quicumque videt beatifice diuinam essentiam videt intuitiue tota realitatem patris et filii et spiritus sncti: et hoc fuit minor probanda: maior huius deductionis patet: quia si det oppositum sequitur: quod pater et filius et spiritus sauctus aliquid realitatis adderentr ad essentiam: quod est erroneum: minor declarabitur: quia videns diuinam essentiam beatifice: vel videt totam eius realitatem intuitiue: vel nihil realitatis ipsius videt: vel aliquid realitatis ipsius videt et aliquid non: se cundum dari non potest: quia talis visio non esset beatifica: tum quia imperfecta: tum quia non esset intuitiua: nec tertium: quia insra ambitum essentie diuine non est aliquid: et aliquid realiter: relinquitur ergo primum quod est propositum: patet igitur antecedens assuptum: et per consequens tota ratio.

Secundo ad principale sic: simpliciter est impossibile: et contradictionem implicat voluntatem comprehensoris frui deitate beatifice non fruendo illis: quae per se faciunt ad beatitudinem obiectiue: persone diuine sunt huiusmodi: ergo maior est nota: quia deitas non beatificat si ne illis quae per se faciunt ad beatitudinem obiectiue: et minor est. b. Aug. 1 de doc christiana. c. 8. de par. vbi ostendit quod res quibus fruendum est: et quae nos beatos faciunt: sunt pater et filius et spiritus sanctus. Et ad istum sensum bn concludit 4. ratio aureoli: sicut dicebatur superius.

Quarta conclusio est: quod voluntas comprehensoris non potest beatifice frui vna diuina persona non fruendo aliis: probatur Primo sic: quicumque fruitur essentia diuina beatifice: fruitur tribus personis distincte extra conclusione precedenti: sed quicumque fruitur aliqua persona beatifice per necessitatem fruitur essentia diuina beatifice: etiam per tenentes oppositum: igitur quicumque fruitur aliqua persona diuina beatifice fruitur omnibus tribus distincte. Secundo sic: intellectus creatus non potest videre aliquam personam diuinambeatifice aliis non visis: ius voluntas creata non potest beatifice frui aliqua non fruendo aliis: consequentia conceditur: antecedens probatur: quia intellectus creatus videns vnam diuinam personam beatifice: vel videt ipsam referri ad quamlibet aliam: vel non: si sic: ergo videt quamlibet aliam: quod est propositum: si non: igitur perfecte videt ipsam: et non beatifice: sicut superius arguebatur: de visione essentie. Et confirmatur quia videns beatifice personam patris: vel videt ipsum generare filium: et spiratur spiritumsanctum: vel non: si sic: igitur videt filium et spiritum sanctum: si non: iur imperfecte visdet ipsum: et per consequens non beatifice.

Preterea implicatio contradictionis est. vnum correlatiuorum intuitiue videri: altero non viso: sed omnes persone diuine sunt corre latiue: ergo hec est expressa sententia saluatoris. Io. 14. vbi cum diceret philippus: domine ostende nobis patrem: dixit christus: tanto tempore vobiscum sum et non cognouistis me: philippe qui videt me videt et patrem meum: et infra: non credis: quia ego in patre et pater in me est: quod verbum per tractans. b. Aug. 1. de tri. c. 23. dicit: siue audiamus ostende nobis patrem: siue audiamus ostende nobis filium tantum valet: quia neuter sine altero potest ostendi vnum quppe sunt sicut ipse ait: ego et pater vnum sumus. Nec vaset euasio dicentium: quod verbum christi et b. Aug. procedit de facto: non de possibili et hic queritur de possibili non de facto: quia tunc ratio christi et b. Aug. esset nulla: quod non videtur be ne chatolice dictum: christus enim arguit sic: ego in patre et partier in me est: igitur qui videt me videt et patrem: tuc queroanconsequentia christi sit bona vel non: si non: patet quod ratio sua est nulla: si sic: cum antecedens sit necessariam: sic quod per nullam potentiam potest non esse verum: consequens erit: similiter necessarium de possibili et de facto. Item. b. Au. arguit sic: pater et filius vnum: sunt: igitur neuter sine altero potospendi: tunc quaro sicut primous: an ista consequentia sit necessaria: vel non: si non: ratio sua nulla: si sic: cum antecedens non possit non esse verum per aliquam potentiam: nec consequens: et hoc de secundo articulo.

Tertius et quartus articulus. QUantum ad tertium et quartum ar. simul contra conclusio nes istas mouenda et dissoluenda sunt dubia:

Et prismodo contra primam conclusionem arguit quidam doc. noster. Gerardus de senis. 1. di. 1. q. 2. Primo sic: sicut se habet vtibile ad ventem: ita fruibile ad fruentem: sed ita se habet essentia rei vtibilis ad vtentem quod vtens non potest ea vti abstrahendo eam a supposito: ergo essentia rei fruibilis puta dei: ita se hebit ad fruente: quod fruens non poterit ea frui abstrahabedo eaum a diuinis suppositis vel personis: maior patet: quia vt robique est eadem proportio: minor porbatur: quia aliquando essentia alicuius rei abstrahitur per intellectum a suo supposito: subtrabitur etiam ab omni tempore et ab omni loco: sed circa rem sic abstractam non possimus habere aliquem visum nec aliquem actum: nisi mer speculatiuum hoc patet: quia omnis actus et omnes operationes sunt circa singularia: vt patet per philosophum in prohemio metaphisice: igitur etc.

Preterea: sicut se habet fruitio in ordinata ad essentiam creature ita fruitio ordinata ad essentiam creatoris: sed fruitio inrordinata non potest haberi de essentia creature abstrahendo eam a suo supposito: ergo nec fruitio ordinata poterit haberi de essentia creatoris abstrahendo eam a suis suppositis: maior videtur nota propter proportionem: et minor potest probari: scut minor precedentis rationis: ergo etc.

Pre terea fruitio vie si sit ordinata debet corrndere frui tioni patrie non erit de essentia abstrahendo eam a persona: igiuetc. maior videtur satis nota: quia fruitio vie precedit: fruitimonem patrie: sicut meritum praecedit praemium praemum autem corrndet merito: et econuerso: et minor conceditur ab omnibus: igitur

Ad rationes gerardi. Ad primam istarum: nego minorem: quia non apparet aliqua ratio quare voluntas non possit vti essentia rei vtibilis a suppositis abstracta per intellectum: et quicquid potest comcipi ab intellectu sub ratione boni ordinabilis ad aliquid aliud potest voluntas diligere propter aliud: et per consequens ipso vti: sed essentia rei vtibilis potest sic concipi ab intellectu: non conceptis suppositis vt docet exprientia: igitur: nec probatio valet: quia licet actus et operationes transeuntes sint circa singularia: actus tamen et operationes immanentes cuiusmodi fut intelligere: et velle possunt esse circa essentiam a singularibus abstractam: et per consequens vsus et fruitio: vt patet: ex dictis.

Ad secundum et nego minorem: quia circa essentiam creature abstractam a suppositis: et voluntati praesentatam per intellectum potest voluntas habere actum et non necessa rio ordinatum: nec necessario inordinatum: igitur ordinatum et inordinatum: et per consequens poterit ipsa vti et poterit ipsa ordinate frui in sensu diuiso.

Ad tertia: concedo quod fruitio ordinata vie corrndet fruitions patrie: et est ei similis in aliquo: non tamen in omnibus est ei similis: quia quaelibet est circa finem vltimum simpliciter. sed non est ei smilis in eo quod assumitur: quia fruitio patrie praeexigit notitiam intuitiuam quae non potest haberi de essentia silicine personis sruitio autem vie non praeexigit talem notitiam: vt patet ex dictis. Conclusionem quedependet ex duabus propositionibus: vt patet sunt due opintiones: quarum vna ponit: quod voluntas viatoris potest ordinate frui quelibet persona diuina non fruendo aliqua aliarum. et per consequens potest ordinate frui deo patre: non fruendo filio: vel econuerso contra primam propositione meam. Alte ra vero ponit quod non potest ordinate frui aliqua personadiuina non fruendo qualibet alia: et per consequens non potest ordinate frui patre et filio non fruendo spiritu sancto contra secundam

Pro prima opinione quidam doctor. Scotus in 1. di. q. 2: ar. i. Arguit sic: si viator non posset ordinate frui patre non fruendo filio: vel econuerso hoc maxime esset: quia sunt correlatiua: sed illud non obstat: quia non omne cognoscentem et fruentem vno relatiuo cognoscere: et frui altero hoc patet: quia possibile est frui deo inquantum creator non fruendo creatura quae tamen terminat istam relationem

Preterea: respectu trium personarum sunt tres arti. fidei distincti: igitur potest concipi vna persona cui corrsendet alius arti. non concepta alia: cui corrnondet alius arti. sed in illa persona concipitur ratio summi boni igitur possibile est frui vna persona sic concepta non fruendo aliqua aliarum. Istam rationem deducit quidam alius doc.

Landulphus 1. di. 1. q. 2. ar. 2. Sic circa quddcumque articulum distinctum viator habet distinctam cognitionem: et per consequens distinctam fruitionem: sed de tribus personis sunt tres arti. distincti: itur de qualitatibus viator poterit habere distinctas eognitiones: et per consequens distinctam fruitionem: poterit ita fruivna persona praecise: puta cum per articulum de patre intelligo prem et amo ipsum non referendo me super articulum de fitio et de spiritu sancto:

Pro secunda opinione quidam doc. noster. Io. forestarius. 1. di. 1. q. 1. ar. 4. Arguit Primo sic: eo modo viator potest ordinate frui obiecto fruibili et non aliter: quo a spiium sancto a sacra scriptura: et ab ecclusia reuelatum est et predicatum: sed a spium sancto reuelatum est: et a sacra scriptura et ecclusia predicatum et intimatum: fruendum esse obiecto fruibili: quod est deus in tribus personis distinctis scilicet patre et filio et spum sancto: itur sic et non aliter potest viatori ipso frui ordinate.

Pre terea: illa fruitio non est ordinata quae necessario supponit in intellectu: ignorantiam: vel in voluntate malitiam: sed talis esset fruitio qua quis frueretur patre et filio non fruendo spiium sancto: ergo maior supponitur: minor probatur: quia sic frueretur patre et filio. vel ignoraret spiritum sanctum esse: vel haberet malitiam et velamen voluntatis: quia esset obstinatus adorare duas personas tantum: quamuis sibi constaret de tribus.

Preterea: non magis est obligatus viator ad credendum: quam ad fruendum: sed si viator non credit vni soliarticulo etiam si credent omnibus aliis: tota fides eius maculatur: igiur si non fruatur vna persona quamuis fruatur ceteris: eius fruitio non erit salutaris et ordinata.

Ad rationes scoti. Ad primum istorum dico quam si est simile de deo et creaturis et de diuinis personis: quia licet intelligens deum inquantum creator cointelligat noeesio creaturam: quae terminat illam relationem in deo: tamen in creaturis communintellectis non est eadem ratio diligibi litatis: nec per consequens fruibilitatis: sicut de diuinis personis. Et ex hoc apparet quod iste doc accipit causam diminute: quia quod viator non possit ordinate fruideo pre non fruendo filio: nec econuerso: non est ex hoc precise quod iste due persone sunt correlatiue: sed quia cum hoc est in diuinis vna ratio fruibilis tantum. Ad secundum: nego consequentiam: si intelligatur quod pofsit concipi vna persona cuicorrsndet vnus articulus vel nulla alia concepta cui correspondet alius arti. sicut intelligit iste doc. quia non omnis arti. distinctus est de per se distincto conceptihili: ratio huins est: quia de duabus personis correlatiuis sunt duo arti. distincti: et tamen correlatiua sunt simul naturali intelligentia: si est docet philosns et experientia.

Ex hoc apparet quid dicendum ad deductionem alterius doctoris. andulphus. Quia non est verum: quod circa quencumque arti. distinctum viator habeat distinctam cognitionem: nec etiam distinctam fruitionem ad intellectum arguentis: cum in personis dequibus sunt arti. sit vna ratio fruibilis tantum et sint corre latiue vt declaratum est super:

Ad rationes forestari. Ad primam vero pro secunda opirone dico: quod non est reuelatum a spiitum sancto nec nunciatum in scriptura: nec praedicatum ab ecclisnia: quod non possit viator ordinate frui patre et filio non fruendo spiritum sancto: nec ratio conuincit oppositum cum non referantur ad ipsum inquantum tales: nec est bona consequentia: spiritus sanctus reuelauit fruendum esse tribus personis divinis igitur nullus potest ordinate frui duabus non fruendo tertia: nec valibet si dicatur: quod spiritus sanctus non reuelauit frue dum esse duabus sine tertia. quia multa sunt possibilia: quae non sunt nob reuelata: locus enim ab auctoritate non tenet negatiue.

Ad secundum potest negari maior: et minor: potest quidem negari maior: quia philosns concludens naturaliter deum esse: et ignorans trinitatem esse potest ordinate frui essentia diuina non fruendo personis: vt patet ex prima clusione: imaior disiunctiue sicut assumitur non est vera: potest est negari minor: quia viator sic fruens patre et filio: non omne quod ignoret spiritum sanctum esse vel quod habeat malitiam in voluntate: sufficit enim quod actu non consideret de spiitum sancto: nec est bona consequentia: viator actu non considerarde spitum sancto: itus ignorat spiritum sanctum esse: vel habet malitia in voluntate: quia adhuc quod non ignoret spiritum sanctum esse eo modo quo de ignorantia loquitur doc. iste sufficit quod habitualiter credat ipsum esse: et adhuc quod non habeat malitiam i voluntate sufficit fruitio habitualis: et cum his stat quod talis actu non consideret de spitum sancto nec actualiter fruatur ipso. Ad tertium dico: quod viator non est obligatus semper pro semper ad credendum actu: sufficit enim quod credat habitu: aliter dormiens semper esset in peccato mort ali: quod non est verum: nec est etiam obligatus quando credit actu: ad credensimul omnes arti. quia potest actu considerare de vno non consideram do de alio: et similiter potest dici in proposito: quod nec viator est obligatus semper et pro sper ad fruendum actu: non videre quod sit etiam quand fruitur ad fruendu simul tribus personis diuinis: et per consequens poterit sine peccato frui patre et filio non fruendo actu spiitum sancto: dum tamen habitu fruatur ipso. Ex quo patem quod ratio magis est ad oppositum quam ad propositum: 2t posset conrsuum actorem sic deduci vt patet euidenter.

Scotus in. 1. di. 1. q. 2. ar. 2. Con tertiam conclusionem est opinio scoti qui ponit: quod loquendo de potentia dei absoluta non apparet contradictio quin possibile sit ex parte intellectus et voluntatis quod essentia diuina et non persona terminet actum beatificum vtriusque potentie: pro qua doc. iste arguit sic: pater prius origine quam generet filiu est perfecte beatus: quia nullam perfectionem sibi intrinsecam habet a persona producta perfecta: perfectioautem intrinseca beatitudo est perfecte beate: sed si in illo priori sit perfecte beatus: ergo in illo priori obiectum habet perfecte beatificans: non autem perfecte videtur habere in illo priori essentiam communicatiuam tribus vt obiectum: sed essentiam vel absolute vel vt est in vna persona: tantum iur non est de ratione essentie vt est obiectum beatificum quod ipsa beat. ficet in quantum communicata tribus: et ita non videtur contraditio: nec quantum ad visionem nec quantum ad fruitionem.

Preterea: exfundamentis istius doc. quidam doctor de suis. Landulphus. 1. di. 1. q. 2. ar. i. Arguit quadrupliciter: Primo sic: et est declaratio praecedentis rationis in quocumque priori pater est: in eo habet in se omnem perfectionem simpliciter: sed pater est prior filio et spiitum sancto origine: ergo in illo priori potest here beatitudinem quae est perfectio simpliciter: et tamen non hebit beatitudinem essentie vt intribus: ergo.

Preterea: habens aliquam perfectionem in se et vt in se: habet inse omnia requisita ad illam perfectionem: piehabet beatitudinem in se vt in se: ergo habet omne requisitum ad beatitudinem autem requiritur tactus et obiectum: ergo herb t in se. actum: et diuina essentiam quae est obiectum: sed essentia diuinavt est in patre non est communicata: ergo pater fruitur essentia non vt est communicata: et per consequens fruitur essentia non filio nec spitum sancto. Et confirmatur: quia si pater non frueretur essentia vt inse: est sed vt in filio reciperet perfectionem a filio ex quo essentia vt in filio moueret eius intellectum ad beatitudine: sic enim argnit philoss. 12 metaphi. quod si intellectus primi intelligeret alia a se vilesceret: quia reciperetr perfectionem ab aliis ex quo mouerent intellectu eius ad intellectionem.

Preterea: in omni signo in quo pater habet essentiam: habet omnem per fectionem essentialem: sed ante productionem filii et spiritus sancti: pater habet essentiam: ergo et beatitudinem quae est perfectio essentialis et sic erit beatus in essentia non vt communicata: maior patet: quia non communicatur essentia sine omni perfectione simpliciter ipsam consequente: minor probatur: quia ex quo pater est in priori signo origis in illo priori habet esse per essentiam: et suam proprietate.

Preterea: actus respiciens duo obiecta vnum per se et primo: alterum concomitanter et secundo: potest per diuinam potentiam ferri super priemum obiectum sine secundo: sed actus frnitionis beatificus respicit essentiam vt obiectum primarium et per se primum: personam autem vt obiter concommunitans et secundarium: ergo poterit fieri super essentia non super personam: maior patet: quia primum: et per se potest separari a priosteriori vt patet: quod possum intelligem deum absque eo quod intelligam creaturas vt secundaria in ipso obiecdo: mi¬ nor probatur. quia relatio vt sic non beatisicat: cum non habeat per se conceptum infinitum: non ergo erit aliquid inclusum primo et per se inSo goyyS Sy. ratio: quia posito quod in vno obiecto sit ratio specifica et ratio singularitatis: et ratio suppositalis: sola ratio specifica dat obiectospecificationem plenitudinem et perfectionem: non autem ratio singnlaritatis et suppositalis: ergo solanam erit obiectum primari um in actu perfecto: et ratio singularitatis et suppositalis erunt solum concomitantia: et secundaria. Et ita in proposito: cum relationes dent in divuinis tantum esse suppositale ratio suppositalis erit solum ratio concommunitans non prima: et essentia erit obiectum primo. marium Et confirmatur iterum: quia posito quod deus esset vnum solum suppositum sicut imaginantur philosi: no minus esset beatus in essentia: quam modo sit: et tamen nec illi esset filiatio nec spiratio: nec patrnitas.

Preterea: ad idem quidam alius. Nod de in. 1. di. i. q. 1. ar. i. Arguit sic: beatus praet habere distinctas visiones de essentia et personis: itur praet frui essentia non fruendo personis: consequentia supponitur: antecedens probatur: quia cum dicitur essentia est tres persone: pater non est tres persone aut est idem conceptus patris: aut alius: non paet dici: quod sit idem conceptus vatris et essentie: quia tunc vna istarum propositionum non esset: est magis vera: quam alia igitur alius: et sic propositum. Et confirmatur ista ratio per me: quia per psimilem ego probaui contra aureolum: quod essentia et proprietas sunt seorsum conceptibiles: si essentia sit eade sibi et non sit eadem proprietati trlatiue identitate absoluta.

Preterea: a multis arguitur sic: essentia non terminat assumptionem nature humane et verbum siue persona terminat itur essentia potest terminare visionem et fruitionem beatificam absque hoc quod terminetur ad verbum vel personam: antecedens est creditum: consequentia videtur bona: quia non videtur maior repugnantia interterminatur et non terminare visionem: vel fruitionem: quam in ter terminare: et non terminare nature humane sumptionem. Et confirmatur: quia per eundem modum possunt formari et solui palogismi hic et ibi.

Ad rationes scotiPro solutione istarum rationum est aduertendum: quod in diuinis non est aliqua prioritas in quo nec nem: nec originis: nec qualiter cumque aliter nominetur: sicut isti domini videntur imaginari: quia non est possibile dari vel imaginari aliquod signum quantumcumque idiuisibile in quo pater sit et filius non sit: quia quod in vno signo non est: et in altero habet esse: incipit esse post non esse et nullum tale est deus: prout deo dante declarabitur. di. o. Sed si aliquo modo: licet valde large et improprie modus primo oritatis aliquotiens admittitur in diuinis: intelligendum est semper de prioritate a quo: quia pro omni signo et pro omni dura tione filius est a patre: et spiritus sanctus ab vtroque. His premissis respondeo ad obiectia: ad primum: igitur nego antecedens: si per prioritatem originis inteiligatur prioritas in quo: quia nulla talis est in diuinis. Si vero intelligatur de prioritate a quo: potest concedi in sensu prius dato: antecedens et consequens: valet quod in illo praori habet obientuem perfecte beatificans: quia pro omni signo et pro omniduratione in qua pater est: habet obiectum perfecte beatificans: et proomni tali signo duratione potest concedi: in sensu dato quod pater est prior filio. Et quando dicitur quod in illo priori non habet essentiam communicatum tribus vt obiectum: fit variatio medii: quia mutatur prioritas a quo in prioritatem in quo: et ideo illa propositio salua reue rentia illius doc. non solum est falsa: sed nimis dissona a veritate fidei et valde periculosa: quia si esset aliquod signum in quo essentia diuina non esset communicata tribus diuinis personis: esset aliquod signum in quo non essent tres persone: quod non videretur catholice dictum: pater igitur semper est beatus et essentia communicata tribus personis: et per consequens pro nullo signo frutis tur essentia non fruendo personis. Ad rationes landul. Et per hoc apparet quid dicendum ad rationem primam alterius doc. quia non est nisi declaratio istius. Sed contra solutionem istam arguit scotus tripliciter: Primo: quia qualibet persona diuina intelligit intellectu formaliter vt intellectus est in ipsa non vt est in alia nec vt est in tribus ex. 15. de tri. igitur ita videtur: quod quaelibet intelligit essentiam vt est in se formaliter: et per consequens per fecta intellectio quae est beatifica non nomsio requirit essentiam esse in tribus. Secundo quia si pater intelligent beatifica visione essentiam vt in filio: beatitudine quasi recipent a filio: vel abaliquo vt in filio: quod est in conueniens: quia tunc non omnem perfectionem simpliciter: pater haberet a se quod non conceditur: consequentia probatur per argumentum phiysi. 12 metaphi. quo probat deunon intelligem aliud a se: quia vilesceret eius intellectus: quia tunc perfectionem reciperet ab intelligibili. Tertio: quia si pater non beatificatur in essentia: nisi vt est in tribus: non omnis essentialis perfectio est aliquo modo prior proprietatibus: sed aliqua quasi posterior ipsis personis: puta illa quae est ab obiecto vt in tribus.

Preterea: ad ide arguit alius doc. vbi super quod non est verum vt dicit: quod pater in illo priori cognoscat essentiam ese communicata tribus: quia nundum es communicata.

Ad primum istor potest vno modo dici: quod in toto illo libro non inuenitur dictum ab Aug. nec ab aliquo alio: vt credo quod quaelibet persona diuina intelligit intellectu formaliter: vt intellectus est in ipsa non vt est in alia: nec vt est in tribus. Ex quo concludo quod minus bene allegatur Aug. verum est quod b. Aug. dicit libro praedicto. c. 15. et 19. de par. quod pater intelligit sibi non filio nec spiriti sancto: et filius intelligit sibi non patri nec spitum sancto: sed ex hoc non conclnditur quod cum hoc stat quod quaelibet persona diuina intelligat intellectu communicato tribus: et quod quae libet persona diuina sit beata in essentia communicato tribus. eq quaelibet persona divina sit beata in essentia communicata tribus Se cundo potest dici etiam si admittatur illa proposito in bono sensu: quod licet iste reduplicationes: vt inquatum: et consimiles sufficiant adhuc quod essentie per se sint: seorsum conceptibiles eo modo quo dictum est in 1. clusione: non tamen adbuc vt intuitiue et beatifice possit seorsum videri: vt patet ex supradictis. Et vlterius vel iste doc. intelligit in consequente: quod quaelibet persona diuina intelligit essentiam: vt est in se formaliter sic: quod non intelligit ipsam vt est in aliis: vel vt est in aliis: si detur primo mum: sequitur: quod nulla persona diuina intelligit essentiam esse in tribus quod ipse non concedent: et vlterius cum essentia diuinanon solum sit in vna persona: sed in tribus eo modo quo in esse admittitur: in diuinis sic qui intelligit eam vt est in vna: quod non vt est in aliis imperfecte intelligit ipsam. Si detur secundum: ratio est ad propositum: quia intelligens essentiam vt est in tribus intelligit essentiam communicatam tribus vt obiecntum: cuius oppositum intendit.

Ad secundum: ratio est contra eum: quia vel intendit quod pater nullo modo intelligit essentiam vt est in filio: vel non: si det primum sequitur quod imperfecte intelligit essentiam: et quod non intelligit ipsam esse in filio: quod non esset sane dictum: si detur secundum patet rationem esse contra eum: quia per deductionem suam sequitur: quod intellectionem illam qua pater intelligit essentiam vt est in filio recipit a filio vel abaliquo vt in filio.

Ad rationem: igitur nego consequentiam: quia pater non intelligit essentiam esse vt in filio: nec infilio tamquam recipiens aliquid ab ipso: sed tamquam communicans sibi essentiam et quic quid habet. Et ad probationem quaro quid intelligit iste doc. quod deus non intelligit aliud a se: quia vel intelligit: quod nullo modo nec in se nec extra se intelligat aliud a se. et hic intellectus falsus est et erroneus et conta intentionem phiysi. vel intelligit: quod non intelligat aliud a se extura se. quia licet omnem creatura deus intelligat in seipso nullam tamen terminatiue in se ipsa prout videtur multi: et si ita intelligat adhuc probatio est nulla. quia vel credit iste doc. quod paiter silium et alia cogriscit in filio. vel credit quod nec filium nec alia cognoscit in filio: sed omnia in se ipso. si detur primum patet. quod deductio philosi in sensu dato est contra eum et tenetur respondere ad eam: si detur secundum malecredit. quia oppositum determinat. b. Aug. 15. de tri. c. 35. vbi expresse ostendit quod pater omnia nouit in se ipsa et omnia nouit in verbo suo: econuerso verbum omnia nouit in se ipso et omnia nouit in patre: tenetur itur quilibet catholicus intelligendo philosophum in sensu dato dicere. quod non est simile de filio et creaturis vel negare conclusionem illam physi sic et multi faciunt.

Ad tertium dico quod procedit ex falso fundamento quia in diuinis non est aliqua prioritas ex natura rei: nec inter essentialia nec inter personalia: nec inter personalia et essentialia ad inuicem comparata: et ideo ratio nulla:

Ad quartum patet: quid dicendum ex supradictis. Et ad veritatem dico: quod sit aliquod signum originis vel neoen: vel qualitercumque nomietur in quo essentia diuina nundum sit communicata tribus: non videtur mihi catholice dictum.

Ad secundum principale concedo: quod pater habet in se essentiam diuinam et actum que est obiecntum: et illum eundem actum et essentiam habet filius et spiritus sam ctus. Et quando dicitur: quod essentia vt est in patre non est communicata tribus: dico quod 17. vt et quadam reduplicatio modificans actum considerandi intellectus nostri: quia essentia diuina praet a nob concipi: licet non intuitiue videri vt est in patre: ipsa non conceptavt est in filio: vel in tribus: sed ex hoc nihil concluditur ad propositum: quia posito quod ista propositio sit vera: essentia vt est inpatre non est communicata tribus adhuc non sequitur: quod pater fruatur essentia non vt est communicata: sed sequitur quod pater fruitur essentia quae vt est in ipso non est communicata tribus: sed ex hoc nihil sequitur: quia ad hoc quod pater fruatur essentia communicata sufficit: quod ipsa sit tribus communicata: siue sit communicata cum ista reduplicatio ne vt est in patre: siue non. Et ad veritatem conclusio istius rationis salua reuerentia istius doc. non videtur mihi catholica: quia absolute concludit: quod pater pro nulla mensura sruitur filio: nec spiitum sancto: quod tamen est falsum: quia certum est: quod pater diligit filium: igitur vtitur vel fruitur ipso: et certum est: quod non vtitur: igitur fruitur ipso: et similiter praet argui de spitum sancto. Et ad confirmationem patet: quid dicendum ex supradictis.

Ad tertium patet ex dictis quod minor est falsa: quia si pater haberet essentiam ante productionem filii et spiritus sancti pro aliquo signo: pater esset pro quo filius et spiritus sanctus non essent: quod non videtur catholicu.

Ad quartum: si per obiecteum secundarium actus beatifici iste doc intelligit aliquid quod per se non sacit ad beatitudinem obiectiue patet per b. Aug. superius allegatum: quod minor est falsa. Et vlterius persona non magis beatificaret quam creatura: quod non eset bene dictum. Et quando dicitur quod relatio vt sic non beatinficat: quia non habet conceptum infinitum: dico quod relatio non erit sine persona diuina quae per se facit ad beatitudinem obiectiue: siue habeat conceptu infinitum siue non: ex quo non est creatura nisi habeat conceptum finitum. Si vero per obiectum secundarium intelliligit aliquid quod per se facit ad beatitudinem obiectiue: patet quod maior est falsa: et per consequens ratio nulla. Ex his patet: quid dicendum ad primam confirmationem. Et vlterius illa confirmatio est ad oppositum: quia impossibile est quod natura specifica quae non existit nisi in supposito videatur intuitiue: non viso supposito.

Ad secundam confirmationem: concedo: quod si de um esset nisi vnum suppositum: quod tunc sic se beatificaret in essentia quod nee paternitas nec filiatio nec spirat ioaliquid faceret ad beatitudinem: quia casu posito non essent sed ex hoc non sequitur: quod modo persone non beatificent: sicut posito quod diuinessentia esset et eius bonitas non esset: deus sic beatinficaretur in essentia quod eius bonitas nihil faceret ad beatitudinem: quia non esset: quod tamen ex hoc non sequitur: quod modo bonitas diuinnon beatificet. Et si dicatur quod implicatio est quod essentia diuisit et eius bonitas non sit: ita dicam eis quod implicatio sit: quod deus sit et tria supposita non sint.

Ad rationes roduod. Ad rationem vero alterius doc. dico: quod beatus non paest habere distinctas visiones de essentia et de personis. Et ad probationem: patet ex supradictis: quod illa dednctio probat: quod essentia et persona sunt seorsum conceptibiles eo modo quo dictum est in prima conclusine: sed non probat quod paet seorsum videri beatifice: cum visio beatifica sit intuitiue perfectissima qualis non prat esse visio essentie sine personis: vt declaratum est supra. Et per hoc patet quid dicendum ad confirmationem. Ad vltimum nego consequentiam: nec probatio valibet: quia maior repugnam tia est: quod essentia diuina terminet visionem vel fruitionem beatificam et non persona quam quod persona terminet assumpationem neon humane: et non essentia. Et vlterius si ista ratio sit bona in quatamen multi fundant se: sequaretur quod persona posset determina re visione vel fruitionem beatificam absque hoc quod terminetur adessentiam: sicut et assumptionem illam: et sic posset videri sona intuitiue: essentia non visa. quod etiam ipsi negant videri in tuitiue. Landuli di. 2 q. vt supra. ar. 2. Con. 4. onem istam: arguunt dupliciter. Primo sic pater beatificatur in seipso in aliquo priori non in essentia tribus communicatabtinficatur in essentia supposita in seipso et non in tribus suppositis: et per consequens fruitur personasua: et non aliis in illo priori. Preferea quando aliquod vnum se habet per inditriam respectu trium: qua ratione praet communicari sine tribus: eadem ratione sinc vno vel duobus: sed fruitio essentie indifferentur potest esse sine aliqua trium personarum per potentiam diuinam: igitur eadem ratione poterit esse sine sola persona: vel duabus.

Ad rationes landulphi. Sed iste rationes deficiunt in se et in suo fundamento cuiinituntur: Deficiunt quidem in fundamento: quia supponunt voluntatem posse frui essentia diuina beatisi est non fruendo per sonis: quod patet esse falsum: ex dictis: deficiunt t in se: quia si prima ratio esset bona: persona patris in aliquo signo esset persoda absoluta non relatiua: quod non consonat veritati nec rationi: consequentia patet quia in illo priori in quo fruitur essentia non communicata tribus: vt dicunt: vel: est persona absoluta vel relatisua: non relatiua. quia nundum est filius nec spiritus sanctus quibus referatur: igitur absoluta quod est propositum. Deficit vlterius secunda ratio: quia posito quod comprechensor possit frui essentia diuina sine personis: non tamen vna persona sine altera: quia persone sunt relatiue: et vnum relatiuorum includit intellectum alterius correlatiui: cum sint simul natura et naturali intelligenisa: secundum philosophum in predicamentis. Nec valet si dicatur ad hoc quod licet pater non possit intelligi: et per consequens nec intuitiue videri sine filio potest tamen intelligi et intuitiue videri sine spiritu sancto: quia ad ipsum inquantum pater non dicitur relatiue: quia licet hec veritatem habeant in cognitione illa: quae non respicit existentiam et ideo non videtur impossibile quod viator possit ordinate frui patre et filio non fruendo spium sancto incogntione tamen intuitiua et beatinfica nullam habet apparentiam: quia ptr non minus refertur ad spiritum sanctum inquatum spirator: quam ad filium: inquantum pater: et ideo videns personam patris intuitiue et beatifice non minus videt ipsum spirare spiritum sanctum: quam generare filium: aliter non esset perfecta visio: igitur non potest persona paris intuitiue videri quan videatur filius et spiritus sanctus.

Ad argumenta principalia Ad rationes principales: ad primam concedo quod quicumque fruitur essentia: fruitur re quae est persona et in isto sensu procedit ratio: sed non omne: quod quicumque fruitur essentia vt essentia est: fruatur ipsa vt persona est. Et in isto sensu posui prmam conclsinem: vt patet ex hisquae dicta sunt ex. primo arti.

Ad secudam dico: quod essentia diuina non potest intuitiue videri non visis personis vt declaratum est supra. Et ad probationem patet quod maior repugnautia est quod essentia diuina videatur intuitiue non visis personis: quam quod ipsa communicetur it sis non communicatis: quia primum includit repugnatiam contradictionis: vt patet ex dictis: secundum autem non. Et si dicatur quod ista solutio videtur contradicere dictis meis: quia ego dixi arguendo contra aureolum quod magis repugnat communicari et non communicari realiter: quam seorsum concipi mentaliter. patet quod in his non est aliqua contradictio quia licet non sit maior repugnantia quod essentia diuina concipiatur a viatore non conceptis personis: eo modo quo dictum est in prima conclusione: quam quod communicetur ip sis non communicatis: maior tamen est repugnantia: quod intuitiue videatur: sine ipsis eo quod visio intuitiua non terminatur ad essentiam vt abstrahat ab existentia: sed vt existit: et non existit nisi in personis.