Text List

Table of Contents

Only show available transcriptions

Commentarius in libros sententiarum

Liber 1

Prologus

Praeambulum

Quaestio 1 : Utrum aliqua notitia evidens de veritatibus theologiae sit possibilis viatori de potentia Dei absoluta quae sit scientia proprie dicta

Quaestio 2 : Utrum habitus theologicus possibilis viatori de lege communi sit scientia proprie dicta

Quaestio 3 : Utrum habitus theologie possibilis viatori de lege communi sit realiter distinctus a fide

Quaestio 4 : Utrum articuli fidei sint principia theologie

Quaestio 5 : Utrum de ratione formali primi et per se subiecti habitus scientifici sit habere passiones distinctas a se realiter

Quaestio 6 : Utrum habitus theologicus intellectus creati sit de Deo, ut Deus est tamquam de subiecto primo

Quaestio 7 : Utrum habitus theologicus intellectus creati sit de Deo sub ratione finita tamquam de subiecto primo

Quaestio 8 : Utrum ex infinitate subiecti primi formaliter sumpti necessario concludatur infinitas habitus scientifici

Quaestio 9 : Utrum finis principaliter intentus in habitu theologico viatoris sit praxis vel speculatio

Quaestio 10

Distinctio 1

Quaestio 1 : Utrum delectatio sit perfectior dilectionem

Quaestio 2 : Utrum fruitio sit essentialiter dilectio vel delectatio

Quaestio 3 : Utrum fruitio proprie dicta in creaturis sit solius voluntatis formaliter et subiective

Quaestio 4 : Utrum fruitio qua creatura rationalis nostrae fruitur Deo beatifice ipsa manente in creatura possit non esse fruitio sibi

Quaestio 5 : Utrum debitum obiectum fruitionis ordinate possit esse aliqua res creata

Quaestio 6 : Utrum voluntas creata per suam propriam efficaciam et ingenitam libertatem possit non frui obiecto beatifico clare viso

Quaestio 7 : Utrum voluntas creata de potentia Dei absoluta possit non frui obiecto beatifico clare viso

Quaestio 8 : Utrum voluntas creata possit ordinate frui essentia divina non fruendo personis

Distinctio 2

Quaestio 1 : Utrum Deum esse trinum et unum possit naturaliter demonstrari

Distinctio 3

Quaestio 1 : Utrum partes imaginis create sint equalis perfectionis entitative

Quaestio 2 : Utrum quelibet pars imaginis create sit totalis causa effectiva sui actus

Distinctio 4

Quaestio 1 : Utrum potentia generandi in Deo sit vera potentia productiva

Distinctio 5

Quaestio 1 : Utrum essentia divina generet vel generetur

Distinctio 6

Quaestio 1 : Utrum in diuinis possunt esse plures filii

Distinctio 7

Quaestio 1 : Utrum potentia generandi in divinis sit essentia vel proprietas

Distinctio 8

Quaestio 1 : Utrum primum in entibus sit tantum aliquid et non aliquid et aliquid per exclusionem omnis distinctionis et non identitatis ex natura rei perfectionum attributalium

Distinctio 9

Quaestio 1 : Utrum generatio Filii sit realiter prior processione Spiritus Sancti

Distinctiones 11-12

Quaestio 1 : Utrum Spiritus Sanctus procedat a Patre et Filio tamquam ab uno libero principio

Distinctio 13

Quaestio 1 : Utrum generatio et spiratio in Deo realiter distinguantur

Distinctiones 14-16

Quaestio 1

Distinctio 17

Quaestio 1 : Utrum charitas augeatur secundum esse

Quaestio 2 : Utrum charitas augeatur per depuratione a contrario

Quaestio 3 : Utrum charitas augeatur per additionem partis ad partem, utraque parte remanente

Quaestio 4 : Utrum gradus adveniens in augmento charitatis ab intellectu creato possit intuitive videri non viso priori

Distinctio 18

Quaestio 1 : Utrum aliquis possit esse Deo carus et acceptus ad vitam eternam sine dono charitatis infuse eius animam formaliter informante

Distinctiones 19-20

Quaestio 1 : Utrum per se et proximum fundamentum receptivum equalitatis in creaturis sit natura specifica vel mutabilis

Quaestio 2 : Utrum trium personarum in divinis sit aequalitas summa

Distinctio 21

Quaestio 1 : Utrum ista propositio sit concedenda ‘solus pater est Deus’

Distinctiones 22-23

Quaestio 1 : Utrum nomina dicta de Deo dicuntur de ipso formaliter

Distinctio 24

Quaestio 1 : Utrum trinitas personarum in divinis sit verus numerus

Distinctiones 25-27

Quaestio 1 : Utrum persone divine distinguantur personaliter proprietatibus absolutis vel relativis

Distinctiones 28-30

Quaestio 1 : Utrum omnis relatio realis in creaturis sit res distincta a rebus absolutis

Quaestio 2 : Utrum Dei ad creaturam sit relatio realis

Quaestio 3 : Utrum Deus referatur temporaliter ad creaturam relatione reali que sit formaliter in ipso vel in creatura

Distinctiones 31-34

Quaestio 1 : Utrum essentia divina sit eadem realiter proprietatibus relativis

Quaestio 2 : Utrum essentia divina sit eadem formaliter proprietatibus

Distinctiones 35-37

Quaestio 1 : Utrum Deus cognoscat aliquid extra se

Distinctiones 38-39

Quaestio 1 : Utrum omnis propositio de futuro a Deo prescita in sua veritate sit infallibilis et necessaria

Distinctiones 40-41

Quaestio 1 : Utrum omnis predestinatus ab eterno fuerit predestinatibus

Distinctiones 42-44

Quaestio 1 : Utrum omnis propositio de futuro contingenti determinate vera per divinam potentiam possit numquam fuisse vera

Distinctiones 45-48

Quaestio 1 : Utrum quilibet homo potens uti libero arbitrio teneatur sub pena peccati voluntatem suam voluntati divine universaliter in volito conformare

Prev

How to Cite

Next

Quaestio 1

1

PReterea: diligenter aduertendum est er c: quia mgister in hac: 14 di. et duabus sequentibus agit de temporali processione scilicet sancts qua aliquando visibiliter: aliquando inuisibiliter temperaliter ad nos mittitutr: iccirco iuxta materiam istarum trium distinctionum: ueniat missio.

2

Et videtur primo quod non. quia mgiter dicit in litera di. 15. quod idem est personam diuinam mitti. quod dasimul quero: e trum cuilibet persone diuine vere con¬ ri et procedere. Sed constat quod non cuilibet persone diuine conuenit. quod alia persona procedat ab ea. igitur nec competit cuilibet vt mittat.

3

Comn. Istud competit cuilibet persone diuine quod alicui potest conuenire in ordine ad se ipsum: missio est huiusmodi. nam filius dat seipsum: vt patet per b. Augustino libro 3 de spiritus sanctui c. 2. et similiter spiritus sanctuis seipsum dat et mittit: vt tenet per eundem. 15. de tri. c. 16 ergo videtur quod mittere conuenit cuilibet persone divine.

4

Inista quaestione Primo ponam vnius termini declarationem Secundo quadruplicem conclusione. Tertio mouebo dubiaQuarto respondebo.

Articulus 1

5

Primus articulus QUantum ad primum: terminus declarandus: est missio. circa quem terminum dixerunt. aliqui. Sanctus thomas. parte. i. q. 3. ar. i. Quod in omni missionis ratione duo importantur: quo rum vnum est habitudo missi ad eum a quo mitttitur: aliud est habitudo missi ad terminum ad qum: Primum patet: quia per hoc: quod aliquis mittitur ostenditur processio: queda missi ad mittentem: vel secundum imperium: sicut dominus mittit seruum: vel secundum consilium vt si consiliarius dicatur mittere rege ad bellandum: vel secundum originem: vt si dicaquod flos mittitur ab arbore. Secundum patet: quia oportet: quod missus aliquo modo incipiat esse in termino ad quem mittitur: vel quia prius ibi omnino non erat: vel quia ibi incipiat aliquo modo esse: quo prius non erat: et licet missio primo modo non conuenit alicui persone diuine: quia nullibi incipit esse de nouo vbi prius non omnino erat. Secundo modo missio potest conuenire persone diuine: sic filius dicitur missus a patre in mundum: quia incipit esse in mundo visibiliter per carnen assumptam: licet antea esset in mundo vt. Io. 1. c. dicitur.

6

Aureolus in. 1. di. 15. q. 2. ar. i. Sed iste modus dicendi impugnatur ab aliquibus: quantum ad quamlibet sui partem. Primo quantum ad hoc e dicit missionem importare processionem secundum originem eo moquo dicitur: quod flos emittitur ab arbore. Secundo quantum ad hoc: quod dicat: quod de ratione missionis est: quod missus in termino ad quem mittitur: aliquo modo incipiat esse de nouo: Primum enim istorum impugnatur sic. missio prout h de ea loqui mur non est idem: quod productio: nec missus idem quod productus immo missio sumitur pro legatione: et missus dicitur legatus sicut de filio dicitur: abdie. i c. auditum audiuimus a dmino: et legatum ad gentes misit. Sed flos non dicitur legari ab arbore: nec oriri est legari: igitur missio vno modo prout hic accipitur non importat habitudinem originis.

7

Preterea: si filius deberetur mitti a patre secundum rationem illam: qua flos mittitur ab arbore missio filii erit ab eterno: nam filius est a patre vt radius solis a sole: et flos siue ramus abarbore. Sed nullus dicit: quod filii missio sit eterna. non igitur accipitur missio secundum illam rationem. Secundum autem impugnatur. quia ad hoc quod aliquis vere dicatur missus sufficit: quod ibi praeus existens de nouo auctoritatem accipiat. vel ibi prius existens et auctoritatem habens de nouo auctoritate vti incipiat sicut patet in humanis. nam existentiparisius potest papa committere auctoritatem: causam aliquam discutiendi: et talis vere dicetur legatus: non quia de nouo veniret parisius: sed quia ille ibi existens de nouo auctoritatem recipit. Similiter etiam si dicatur: quod auctoritate accepta non est dubium: quod videretur quodam modo legari de nouo sic: igitur in proposito non est de ratione persone diuine quando legatur: quod de nouo esse incipiat: se quod accepta auctoritate de nouo vtatur. Et ideo dicunt isti: quod mittere actiue prout accipitur in diuinis non est aliud: quam auctoritatem transfundere in ptantem etiam alicuius operationis: et determinare ad vsum illius: mitti vero passiue non est aliud: quam auctoritatem accipere et determinari ad vtendum ea.

8

Contra aureolum. Sed ista impugnatio non est magni vigoris quicquid sit de veritate alterius positionis: quia precedens opi¬ nio contra quem introducitur non dicit: quod de ratione missionis sit praecise habitudo missi ad mittentem secundum originem: sed dicit: quod missio est processio: quia per hoc quod aliquis mittitur ostenditur processio missi a mittente: processio autem in plus se habet: quam origo: vel originatiua productio: natura aliquid potest ab aliquo procedere: vel secundum immperium: vel secundum originem vel secundum consilium vt dicit opinio: igitur dicere missio non est semper origo vel ordinatiua processio: igitur missio non est processio: est fallatia consequentis: quia proceditur a plu ribus causis veritatis ad vna

9

Preterea secundum istos mittere est auctoritatem transfundere: et mitti est auctoritatem accipere. Sed in diuinis datio et acceptatio non suut termini secundum originem: quia in diuinis non est alius modus communicandi auctoritatem: quia quac quid habet filius nascendo accipit: et quicquid habet scilicet sanctus oritur procedendo iuxta doc. b. Aug. ergo secundum eos mitte re personam diuinam est ipsam originatiue producere: et mitti est or ginatiue produci: cuius contrarium intenditur.

10

Preterea: istimet dicnunt: quod processio missio et datio differunt circa personas diuinas: quia processio et missio inducunt emanationem exparte persone procedentis et misse. propterea. quod trinitas secundum eas mitti non dici tur: nec procedere: datio. nec ex parte persone dare originem non includit: quia quaelibet potest dare seipsum: licet non possit originare seipsum: tunc arguitur sic: illud est de ratione missionis per quod missio distinguitur a datione: sed emanatio vel originatio est huiusmodi secundum eos: et sic videtur in dictis repugnantia Iterum ista impugnatio deficit in secundo puncto: quia existens parisius si de nouo accipiat auctoritatem vel vsum auctoritati incipit aliquo modo esse parisius: qui prius non erat: licet non incipiat esse: vbi omnino non erat: et hec sunt verba alterius opinionis: vt patet: igitur impugnatio vna: Et ideo supposito: quod de ratione missionis sit duplex respectus predictus: distinguo de missione visib ili et inuisibili. Missio visibilis dicitur cum persona diuina apparet in aliqua visibili creatura: vt patet per. b. Aug. 4. de tri. c. 18. Inuisibilis vero dicit dum percipitur et cognoscitur mente: et quelibet istarum potest accipi actiue et passiue. His prermissis patet intentus questionis: quia potest intelligi de missione a ctiua vel passiua: et hoc est querere vtrum cuilibet per sone diuine conueniat mittere aut mitti.

Articulus 2

11

Secundus articulus. QUantum ad secundum arti. est prima chec: quod spiritus sanctus mittit filium et mittitur a filio: ista conclusio quantum ad primam partem: patet auctoritate. b. Aug. 2. de tri. ca. I1. vbi dicit mitti a patre filius sine spiritus sanctus non potuit: nam parier videtur eum misisse: quia ex femina eum fecit: quod non vtique si ne spiritus sanctui et ambrosius. 2. libro de spiritus sanctum exponens illud isaie. 2o. misit me dominus et scilicet dicit: quis est qui dicit misit me dominus: et sciliceus eius nisi qui venit a patre vt saluos faceret peccatores christus: ergo pater misit filium et spiritus sanctusi ad hoc etiam magister adducit plures auctoritates in litera di. 3. c. 4.

12

Quantum ad secundam partem: conclusio nulli est dubia scilicet quod spiritus sanctui mittitur a filio: quia omnis per sona procedens abalia potest mitti ab illa: et constat quod spiritus sanctus procedit a filio etc.

13

Secunda conclusio est: quod persona diuina missa ab alia etiam mittitur a se ipsa: ista conclusio patet dici spiritus sanctus per. b. Aug. 3. de tri. c. 19. vbi expresse dicit: quod spiritus sanctu dat et mittit seipsum: sicut inquit: corpus carnis nihil aliud est: quam caro. sic donum spiritus sancti nil aliud est quam spiritus sanctus in tantum: ergo donum eqst dei inquantum datur eis: quibus datur quod deus est: et si nemi ni datur: quia deus erat patri et filio coeternus antequam cuiquam daretur: nec quia illi dant: et ipse datur: ideo minor est illis enim datur sicut donum dei etiam vt se ipsum det: sicut deus: hec b. Aug. patet igitur conclusio de filio per b. Aug. 2. de tri. c. 4. vbi ex intentione ostendit quod mittitur a seipso. et. arguit contra se dicens. Sed diceret aliquis quomodolpater eum misit si ipse se misit:i cu¬ respondeo querens vt dicat quomdo pater eum sanctificauit: si ipse se sanctificauit: hec Aug. Tertia conclusio est: quod mittere competit cuilibet persone diuine Ista conclusio patet ex dictis: quia nulli est dubium quinmittere coueniat patri: et ex dictis patet: quod conuenit filio et spiritus sanctus mittere: ergo conuenit toti trinitati. Responsio huius est et praecedentis: quam deducit mgister in litera di. 3. primo est ista: opera trinitatis ad extra sunt indiuisa. Sed missio persone diuine est operatio dei ad extra: igitur est a tota trinitate actiue. vnde quaelibet persona diuina operata est incarnationem filii secundum qua dicitur missus: igitur cuilibet persone diuine conuenit mittere.

14

Quarta conclusio est: quod mitti non conuenit cuilibet persone diuine: Ista conclusio est nota: quia pater non mittitur: ergo mittinon conuenit cuilibet persone diuine: consequentia patet: antecedens est b. g 4 de tri. c. vltimo dicit quod pater non dicitur missus: patet etiam per magistrum in littera.

Articuli 3 et 4

15

Tertius et quartus articulus ¶QUantum ad tertium et quartum arti. simul contra tres cprimas conclusiones est vna opinio: quae dicit Scotus in primo di. 14 et 16 q. 1. ar. 2. quod mitti conuenitur tamtum persone producte: et mittere tantum persone producenti: et ita sunt tantum due persone mittentes scilicet pater et filius: et due tantum mitse scilicet fio. et spiritus sanctus nec aliqua persona seipsam mittit: nec producta producentem: Hec autem opinio multipliciter confirmatur Primo: quia mittere et mitti sunt relatiue opposita sed mitti includit produci: ergo mittere includit situm corporum quod est producere.

16

Secundo: quia sicut oppositum de opposito ita propositum de proposito: seq mittere et mitti sunt opposita: ergo mittere erit originare: cum mitti sit originari.

17

Tertio: quia mittere et mitti videntur eandem rem significare secundum diuersos modos grammaticales: sed mitti significat respectum originis ad intra cum conotatione termini ad ex tra: ergo et mittere significat respectum originis adintra: vnde mittere significat illud idem actiue: quod mittipassine: ex quo includit originari: et mittere includit originare.

18

Quarto: quia mittere secundum auctoritates sanctorum: est auctoritatem dare: sed auctoritatem non potest dare persona diuina: nisi secundum originem: igitur omnis persona que aliam mittit originat ipsam.

19

Quinto quia si de ratione mittentis non est. quod missam originet: sed spiritus sanctus potest mittere filium vel seipsum: pari ratione flius poterit mittere patrem: sicut enim spiritus sanctus producitur a filio: sic filius a patre: igitur si non repugnat filio mitti a spiritus sanctus nec patri mitti a filio: quod est contra. be. Aug. 4. de tri. superius allegatum.

20

Ad rationes scoti. Pro solutione istarum rationum et declaratione conclusionum: notandum quod mittere: potest intelligi dupliciter: vno modo principaliter et auctoritatiue. Alio communiter et determinatiue. primo modo mittere solet illem qui tribuit potestatem le gato siue misso. secundo modo mittunt omnes qui talem legatum ad vsum et ad executionem accepte ptantis determinant. Si primo modo accipitur missio: verum est: quod solipersone producenti conuenit mittere in diuinis: quia mittere sic sumptum nihil aliud est: quam auctoritatem dare: quod solum persone producenti conuenit: sic de missione non lo quimur in proposito: quia nunc loquimur de missione temporali: et missio sic sumpta non est temporalis sed eterna: pater n. ab eterno omnem auctoritatem et prtantem dedit filio ipsum producendo: et pater et filius similiter spiritus sanctus Si vero accipiatur secundo modo: sic mittere conuenit trinitati: quia anctoritas illa data ab eterno non ponitur in executione ad extra nisi de communi voluntate et dete rminatione communium triu personarum: cum opera trinitatis ad extrasitut indiuisa. et sic de missione loquimur ad presens scilicet de missione temporali: et sola talis est temporalis. is premissis facile est. respondere ad rationes: procedunt enim demissione primo modo dicta vt patet: discurrenti per eas: et non secundo modo de qua posui conclusiones. Ad primo mam: igitur patet: quod mitti non includit produci nisi prout opponitur missioni actiue primo modo dicte: et de taliconceditur quod includit producere.

21

Ad secundam et tertiam eodem modo: quia mitti non est originari: nisi accipiatur vt prius

22

Ad quartam patet euidenter: quod loquitur de missione actiua primo modo dicta. Ad vltimam: nego consequentiam: quia licet non sit de ratione mittentis: quia originet missam: est tamen de ratione persone misse: quod habeat auctoritatem ab illo: quod patri non potest competere in dis.t uinis: et ideo non sequitur: repugnat omnino filio mitti a scilicet sanctus igitur nec patri mittia filio. Con quartam conclusionem. posset argui: sed quia non est apud aliquos opinabilis transeo.

23

Ad argumenta principalia. Ad primum dico: quod magister in verbis illis non accipit dationem et processionem pro datione eterna: sed pro temporali: vt patet per eum in principio di. 16. Et isto modo cuilibet persone diuine conuenit: quod alia proce dat ab ea: ipso dicit vhi supra: quod spiritus sanctus a patre et filio acseipso duobus modis procedere: siue mitti siue dari siue: vno modo visibiliter: alio modo inuisibiliter. Secundam rationem concedo concludere de missione. secundo modo de qua nunc loquimur.

PrevBack to TopNext