Quaestio 2

Articulus primus. QUantum ad primum articulum: Distinguo primo: de hahitu theologico possibili viatori de lege communi: quia Quidam est diuinitus inspiratus siue reuelatus: et talis est habitus articulorum fidei: et eorum que deducuntur ex articulis: sicut conclusiones ex principiis: siue principia dicti habitus. sint omnes articuli. siue non. Et de taliloquitur apus. 2o. ad thy. 3. omnis doctrina diuintus inspirata vtilis est ad docendum etc. Quidam est eorum que diuinitus reuelantur ex probationihus: nobis notis in luine naturali: et declaratiuus et defensiuus. Et de tali loquitur beatus Augu. 14. de tri. c. primo de magnis. dicit No vtique quicquid ab homine sciri potesti rebus humanis. Auctoritas fuit allegata in principio. q. precedentis. Quidam est conclusionum theologicarum: supposita articulorum notitia existentia euidenter deductiuus: prout in sequentibus apparebit. Secundo supposita distinctione de habituscientifico in questione precedenti declarata: quia potest accipi communiter: proprie: et magis proprie: distinguo de scientia siue de habitu scientifico proprie dicto: quia quidam est a posteriori et per effectum: sicut patet per philosophum: primo et 2o posteriorum. Quidam est a priori et per causam in inferendo pariter et essendo. Et de tali loquintur Linconm. primo. posteriorum dicit quod scientia est apprehensio scibilis immutabilis. dependentis a priori per apprehensionem cause eius in essendo et in inferendo. Quidam autem a priori et per causam in inferendo: non autem in essendo: et de tali loquitur Ari 4. me taphisice: vbi ostendit: quod metaphisica considerat ens inquantum ens causas et principia. certum est autem quod entis inquantum ens non sunt cause: nec principia in essendo: sed solum in inferendo. Tertio: ad maiorem euidentiam istius distinctionis distinguo de priori et posteriori: quia que dam sunt priora secundum quid: posteriora vero simpliciter. Quedam sunt priora simpliciter in conceptu pariter et effcum: quedam vero sunt priora simpliciter it conceptum non autem in effectu. In primo ordine sunt quecumque sunt priora quo ad nos: posteriora vero quo ad naturam. Ex talibus fit de monstratio. quia non propter quid ex primo et 2o. posteriorum. In2o. ordine sunt quecumque realiter distincta: quorum vnum est causa alterius vt sit in aliquo genere cause: sicut patet de homine et eius risibilitate: siponatur accidens ei inherens. et ex talibus fit demonstratio potissiam et propter quid: vt patet ibidem. In 3o ordine: sunt quecumque sunt idem realiter distincta nisi conceptibiliter: quorum vnum: siessent distincta esset causa alterius in aliquo genere cause: sicut patet de natura diuina et eius attributis. Ratio istius est: quia qualem ordinem seruant alique in effectu vbi realiter distinguuntur: talem seruant in conceptu vbi conce¬ ptibiliter sunt distincta. Sed vbi talia realiter distinguur tur quod vnum est causa alterius: vt sic est prius illo simplciter in effectu etc. Et ex talibus fit sillogisimus non minus immo magis euidens in sua veritate: quam sit demodostratio potissima et propter quid: in qua distincta passic concluditur de subiecto: quia identitas maior praedicati ad subiectum non aufert euidentiam propositionis. nec veritatem sed auget. primus ordo prioritatis correspotodet habitui primo modo sumpto. secundus. 2o. et tertius. 3o Si igitur isti tres hahitus adinuicem comparentur penes euidentiam: patet quod secundus est euidentior primo et tertius est euidentior 2o. et hec de primo.

Articulus secundus. QUantum ad secundum articulum pono. 4. conclusiones Prima est quod habitus theologie reuelate possibilis viatori de lege communi vt prescindit a naturaliter acquisitis non resoluitur vsque in per se non in lumine naturali. Probatur primo sic. Ad assentiendum veritatibus per se notis: vel deductis ex per se notis non necessario requiritur imperium voluntatis. aliter voluntas posset facere aliquem dubitare de per se noto: quod est impossibile. Sed ad assentiendum veritatibus theologie reuelate vt prescindit a naturaliter acquisitis necessario requiritur imperium voluntatis ergo etc. probatur minor quia ad assentiendum creditis necessa rio requiritur imperium voluntatis. dicit beato: Aug. sut Io. homl. 26. quod cetera potest homo nolens. credere aut non nisi volens. Sed constat quod veritates theologice re uelate vt prescindit etc. sunt vere credite: igitur etc. Secundo sic. Ad assentiendum conclusionibus deductis ex perse notis in lumine naturali: quicumque potest euindenter conuinci: sed ad assentiendum conclusionibus theologie reuelate vt prescindit a naturaliter acquisitis nullus potest euidenter conuinci: quia nec fidelis nec infidelis: vt docet experientia. igitur etc.

Tertio sic: Ad assentiendum per se notis: vel deductis ex per se notis non est fides necessa ria: sed ad assentiendum veritatibus theologie. vt prescindit est fides necessaria de facto: quia dum sumus in corpore peregrinamur adom no: per fidem enim ambulamus non per speciem. 2a. ad cor. 5o ergo etc.

Quarto sic Si habitus theologie reuelate possibilis etc. resolueret vsque ad per se no: fides non esset viatoribus meritoria. consequens non solum est falsum: sed catholice veritati contrarium. igitur et antecedens: consequentia patet. quia secundum greg. fides non habet meritum: vbi humana ratio praebet experimentum. Confirmatur quia omnis habitus resoluens vsquem ad naturaliter per se non est humanitus adinuentus. hoc patet: quia omnis talis inititur lumini naturali. sed constat. quod habitus theologie reuelate possibilis viatori de lege communi vt praescindit a naturaliter acquisitis non est humanitus adinuentus. ergo etc. Secunda conclusio est: quod habitus theologie reuelate possibilis viatori de lege communi vt prescindit a naturaliter acquisitis non est scientia proprie dicta: Ista conclusio sequitur ex precedenti: quia sequitur habitus thelogie etc. non resoluit vsquem ad per se nona igitur non est scientia proprie dicta. Ista consequentia patet: quia scientia proprie dicta est habitus conclusionis demonstrate. primo posteriorum: demonstratio autem resoluit vsquem ad per se nota. igitur etc. Potest tamen confirmari primo sic. Scientia proprie dicta est notitia euidens scibilis infallibilis firma ratione comprehensa. igitur theologia reuelata vt praescindit etc. non est scientia proprie dicta. antecedens patet ex questione precedenti. consequentia prohatur: quia theologia reuelata vt prescindit etc. non est firma ratione comprehesa vt patet ex dictis Secundo sic: Dis deductio scientifica scientia proprie dicta necessitat intellectum ad assentiendum: cum sit demonstratiua: sed constat quod deductio theologie reuelate vt prescindit a naturaliter acquisitis non neces sitat intellectum ad assentiendum: vt docet experientia igitur etc.

Tertio sic: Ille processus non est scientificus scientia proprie dicta: per quem nihil potest euidenter conuinci¬ fidelis nec infidel. hoc patet: quia vbi est scientia proprie dicta: ibi est euidentia respectu sciti. sed per processum theolutogie reuelate vt prescindit. etc. non potest euidenter conuinci fidelis nec infidelis. vt patet ergo etc. Quarto sic: vel theologia reuelata vt prescidit etc. procedit ex principiis per se notis. vel deductis ex per se notis vel ex principiis tamen creditis et fide suppositis. primum dari non potest: quia vel huiusmodi principia essent per se non in lumine naturali: et hoc non: ex conclusione precedenti: vel in lumine fidei: et hoc non: quia fides non facit notitiam euidentem: cum sit argumentum non apparentium secundum apostolum: vel in aliquo lumine medio inter lumen fidetur et lumen glnie. et hoc non: quia tale lumen de facto theologicis non infunditur: quicquid sit de possibili: vt suppoino pro nunc: igitur procedint ex principiis tantum creditis et fide suppositis: sed ex talibus non acquiritur scientia proprie dicta: vt in sequentibus apparebit igitur etc. Tertia conclusio est: quod habitus theologicus eorum quae diuinitus reuelantur ex probabilibus nobis notis in lumine naturali de claratiuus et defensiuus: non est scientia proprie dicta. probatur Primo sic: omnis notitia scientifica quam habet fidelis inlumine naturali est possibilis infideli. hec patet quia per nullam talem distinguitur fidelis ab infideli. sed nulla notitia scientifica scientia proprie dicta de veritatibus creditis est possibilis infideli in lumine naturali aliter infidelis in lumine naturali posset cognoscere euidenter articulos fidei et elicita ex articulis: quod non conceditur. igitur nec fideli. et sic nulli. Secundo sic. si talis habitus esset scientificus scientia proprie dicta. quilibet infidelis posset euidenter conuinci ad assentiendum conclusionibus theologicis: cuius oppositum experimur. consequentia patet quia ad assentiendum conclusioni demonstrate quilibet potest euidenter conuinci. sed stante supposito. conclusiones theologice essent vere demonstrate. cum scientia proprie dicta sit habitus conclusionis demonstrate. igitur etc.

Tertio sic: si habitus predictus esset scientia proprie dicta de veritatibus crediti faceret notitia euidentem: consequens est falsum. igitur et antecedens. consequentia patet: quia vbi est scientia proprie dicta: ibi est euidentia. falsitas consequentis: probatur: quia si sic: quanto quis esset maior theologus: tanto magis assentiret creditis: cuius contrarium experimur: quia aliquando vna simplex vetula magis assent it et firmius credit: quam vnus magnus theologus in habitum dicto multum exprtus. ergo etc.

Quarto sic. vel habitus theologicus articulorum declaratiuus ex probabilibus nobis notis in lumine naturali resoluit vsquem ad vera per se nota. vel non. Si non non est scientifica scientia proprie dicta: quod est propositum: Si sic: sequuntur omnia in couenientia ad prima conclusionem adducta: quia sequitur quod ad assentiendum articulis non necessario requiritur imperium voluntatis. nec est fides necesa ia: nec viatoribus meritoria. Et quod quilibet tam infidelis quam fidelis ad assentiendum eis posset euidenter conuinci quae non videtur consona theologice veritati igitur etc. Quarta conclusio est: quod aliquis habitus theologicus conclusionum theologicarum deductiuus: supposita articulorum notitia in lumine fidei est scientificus existentia est scientifica scientia proprie dicta. Ad maiorem declarationem istius conclusionis est aduertendum: quod de aliquo mere credito quantum ad eius existentiam potest haberi clara et euidens notitia scientifica de eius existentia scientia proprie dicta: facta suppotone: quia supposita eius existentia ex per se notis deducitur quod multa insunt sibi sine qubus esse non posset. vnde si proponeretur nobis in sacra scriptura quod in celo sunt duo corpora se tangentia: quorum vnum est totaliter sphericum et alterum tota liter planum possemus habere claram et euidentem notit iam scientificam quod non tangerent se: nisi in pumcto: quia licet sola fide teneremus talia corpora esse in celonon tamen teneremus ex fide: supposita eorum existentia quod non se tangerent nisi in pucto. hoc enim non deduceretur ex aliquo credito. sed ex propositionibus geometricis nobis naturaliter per se notis. Et isto modo possunt multe econclusiones vere sciri theologice: et ad istum intellectum: pono conclusionem istam: quam probo primo sic: omnis habitus resoluens vsque ad per se notsti in lumine naturali: est scientificus scientia proprie dicta: sed aliquis habitus theologicus est huiusmodi supposita articulorum existentia: igitur etc. probatur minor quia supposito articulo incarnationis ex perse non. deducitur quod eius causa efficiens sit deus et istam deductionem facit magister. 3. sententiarum dicit. Supposita etiam trinitate personarum in vnitate essentie ex per se notio. conuincitur quod ibi non sit distinctio in aliquo absoluto et sic de aliis. Secundo sic: et est quasi declaratio totius conclusionis. suppositio: alicuius impossibilis non tollit in conclusione deducta ex propositionibus per se notis rationem scientie proprie dicte. igitur nec suppono crediti infallibiliter veri cuiusmodi est articumlorum fidetrexistentia: consequentia est non: antecedens patet: per exemplum positum de duobus corporibus in celo se tangentibus: quorum vnum est totaliter sphericum: et alterum totaliter planum: quod saltem naturaliter non est possibile.

Tertio sic: per processum quo deducitur conclusio theologie veritatis ex per se noti in lumine naturali: sumpta articulorum existentia. aliquis habitus generatur in nobis. hic autem non est fides: quia ad eius deductionem non assumitur aliquod creditum licet supponatur necopinio: quia non assumitur aliquod probabile ad vtrumlibet: sed naturam tantum nec est aliquis aliorum habituum de quibus arist. tractat. 6. ethi. vt patet discurrendo. igitur talis habitus est scientia proprie dicta. Quato sic: omnis deductio ex veris: necessariis et impossibilibus aliter se habere necessitans intellectum ad assentiendum: est scientifica scientia proprie dicta. sed supposita articulorum existentia possibilis est viatori talis deductio: vt in supradictis igitur etc. et hoc de 2o.

Tertius et quartus articulus. QUintum ad tertium et quartum articulum: contra concluiones istas mouenda et dissoluenda sunt dubia. Franciscus de marchia in prolo i. q. 3 ar. i1. Et primo: contra primam conclusionem est quedam opinio: quae ponit: quod principia theologie reuelate sunt nobis per se no. vel deducta euidenter ex aliquo per se noto pro qua arguitr primo sic. Nullus tenetur indubitantur credere: quod non est sibi per se notum: nec sibi deductum ex aliquo per se noto per quilibet catholicus tenetur articulos fidei indubitantur credere. igitur articuli fidei sunt sibi per se noti: vel de ducti euidenter ex aliquo per se noto: maior patet: quia nullus peccat non credendo illud quod non debet in dubitanter credere. sed quilibet non credens articulos fidei indubitantur peccat. igitur quilibet tenetur eos credere indubitantur: maior vero in qua est difficultas: probatur Primo sic: nullus tenetur firmius ad herenconclusioni quam sit certitudo notitie principii propter quam adheret eidem. hec patet: quia conclusio: non debet excedere certitudinem principii: sed omnis qui assentit alicui conclusioni: rationabiliter assentit sibi propter aliquam notitiam: quam habet de prima conclusione: aliter frustra assentiret illi magis quam opposite. igitur nullus tenetur indubitantur assentire conclusioni nisi notitia propter quam assentit eidem sit certa indubitantur. sed nulla notitia citra notitiam per se noti: vel deducti ex aliquo per se noto est certa indubitantur in genere notitie. ergo etc. Secundo sic: nullus credit aliquid nisi constet sibi illud: et non econuerso. non ideo constat sibiquia credit. sed ideo credit: quia constat. hoc supposito arguitur sic: propter quod vnum quodque tale et illud magis: sed cumque credit ideo credit consequenter: quia constat sibi euidenter. igitur notitia qua sibi constat debet esse per se nota et non ex ipsa fide. sed nulla notitia est certior fide nisi sit per se noti. vel ex per se notis deducti: ergo. Tertio¬ sic: effectus non diebet excedere causam. sed ascensus fidei est quidam effectus notitie de re cui assentitur. igitur assensus sidei non dicet esse firmior certitudine notitie phaite sed assensus fidei est firmior omni certitudine praehaita: quae non est per se noti: vel ex per se notis deducti. igitur idem quod prius.

Quarto sic: sequela rei non dicbet esse perfectior re ipsa sed assensus fidei est quedam sequela notitie inclinantis ad assensum. igitur non dicbet esse certior tali notitia. sed assensus fidei est certior omni notitia quae non est per se noti: etc. igitur etc. Secundo ad principale sic. aliquid pertinens ad fidem potest tripliciter proponi intellectui. vel sicut per se notum in falsitate: sicut est id quod deus non est vel tamquam per se notum vel deductum ex per se noto in veritate: sicut est illud quod deus est. vel tertio modo valet: sicut probabile deductum ex aliquo probabili. et exr hoc arguitur sic. quilibet tenetur. indubitatur credere illud quod sibi proponitur si cut per se notum in veritate. et nullus tenetur aliquo modo credere illud quod sibi proponitur sicut per se notum in falsitate: igitur quilibet tenetur probabiliter credere quod sibi proponitur sicut per se notum in veritate. Ista consequentia patet: quia sicut extre ma ad extremum ita medium iad medium. igitur a destructione consequentis quod: aliquis tenetur indubitantur credere: non proponitur sibi tamquam probabile sed sicut per se notum in veritate vel deductum ex aliquo per se noto. sed ea quae proponum tur nobis in theologia reuelata tenemur credere idubitantur sine scrupulo hesitationis. igitur talia proponuntur nobis sicut per se non in sua veritate. vel sicut ex perse notis deducta.

Preterea: cum in creditis non sit processus in infinitum omnem dare aliquod primo creditum: siue vnum siue plura. tunc queritur de isto primo credito: siue sit vnum siue plura. vtrum assentiatur sibi propter se: aut propter aliud per se notum: aut propter aliud creditum: non propter aliud creditu: quia positum est quod sit primum creditum. igitur propter se vel propter aliud per se notum: non propter se. igitur propter aliud per se notum. igitur procedit ex per se noti. probatur minor quia nullum obiectum inferiori ordinis potest care proprium assensum obiecti superioris ordinis eo modo quo obiectum causat assensum aliquam: sed obiectum quod cumque per se notum est superioris ordinis in genere cognoscibili um obiecto non perse noto igitur obiectum non per se notum non potest causare proprium assensum obiecti per se noti: sed assentire alicui propter se est proprius modus assentiendi: obiecto per se noto: ergo etc.

Repono ad rationes francisci de marchia. Ad primum istorum: vt mihi videtur maior non solum non est vera: sed deuiat a catholica veritate: quod patet primo: quia simplici fideli articuli fidei non sunt per se noti nec ex per se notis deducti: patet de simplici vetula: quicquid sit de aliis igitur si maior illa sit vera: talis non tenetur articulos fidei indubitantur credere quod est erroneum. et cotrrium veritati Et: potest reduci ratio contra eum sic nullus tenetur indubitam ter credere quod non est sibi per se notum: nec sibi deductum ex aliquo per se noto. sed simplici fideli: articuli fidei non sunt per se noti: nec deducti ex aliquo perse noto. igitur simplex fidelis non tenetur articulos fidei indubitantur credere.

Preterea: vel articuli fidei sunt in fideli: vt puta iudeo vel pagano per se noti: vel deductiex aliquo perse noto: vel non: Si sic: sequitur necessa rio quod infidelis assentiet veritati articulorum: quod patet esse falsum: cum credat oppositum esse verum. consequentia patet: quia non est in ptante alicuius non assentire per se noto. vel expese notis deducto: Sed non sequitur quod infidelis non tenetur articulos fidei indubitantur credere: si maior illa sit vera: quod est falsum. et contra eum: quia nullus peccat non credendo illud quod non diebet indubitantur credere. sed infidelis non credens articulos fidei indubitantur peccat per eum: ergo.

Preterea vel heretico non credenti articulum trini. articulus trini. est per se notus: vel deductus ex per se notis: vel non: si sic non poterit non assentire eidem: quod contradicit supposito: si non non tenetur ipsum indubitant credere. igitur non peccatsi non credit: quod non consonat catholice veritati.

Preterea: si ista Propositio sit vera: sequuntur omnia inconuenientia illa ta ex opposito prime conclusionis mee: quia sequitur: quod ad assentiendum articulis non necessario requiritur im perium voluntatis: nec est fides necessaria et sic de aliis que omnia sunt absurda et catholice veritati Sria.

Preterea: ista propositio est expresse articulus pari siene contrademnatus et est in numero articulorum 37. vbi sic dicitur: quod nihil sit credendum nisi per se notum: vel deductum ex perse notis: posset declarari error. patet igitur quod illa maior non solum est falsa: sed fidei catholice dissona et contraria. Nec probationes concludunt. non quidenprima: quia non omnis qui assentit conclusioni indubitantur a ssentit propter notitiam praemissarum quam habet de ipsa: sicut assumitur in min: quibusdam enim assentimus propter solam auctoritatem dicentis cum imperio voluntatis. et sic est in proposito: conceditur: igitur quod vbi assensus causatur ex notitia: nullo modo tenetur firmius adherere conclusioni quam sit certitudo notitie propter: quam adheret eidem: sed vbi assensus non causatur ex notitia praeuia. patet: quod deduction em nulla. Nec secunda quia maior illius probationis: sicut et maior principalis rationis non solum est falsa. sed catholic est reritati contraria: vt videtur: non enim credimus quod constat nobis: sicut assensit illa maior immo totum oppositum: quia credimus ideo quia non intelligimus sicut scribitur in isa. vnde beatus Aug 15. de tri. c. 8. vbi dicit de par. certe cum incusse crediderint scripturis sacris. tamquam veracissimis testibus agant orando: et querendo et bene viuendo: vt intelligant i. inquantum videri potest videatur mente: quod tenetur fide. Non igitur credit catholicus: quod intelligit: sed si credit intelligitr. Et anshel. de incarnatione verbi. c. 2. Nullus christianus debet disputare quomodo quidem catholica ecclesia corde credit: et ore confitetur verum sit: sed simpliciter eandem fidem indubitantur: tenendo: amando: et secundum illam viuendo humiliter quantum potest querere rationem quomodo sit: si potest intelligem deo gras agat: si non potest non immittat cornua ad ventilandum: sed submittat caput ad venerandum. igitur idem quod prius. Et vlterius: si nullus credit aliquid nisi constet sibi illud fides non esset viatoribus me ritoria: quod non consonat catholice veritati: Tertia probatio et non valet: quia assenssus fidei non est effectus notitine de re cui assentitur: sicut assumitur in minori: quia catholicus non assentit creditis propter notitiam praeuiam quam habet de ipsis. sed propter solam auctoritatem dicentis cum imperio voluntatis vt dictum est super. Et per hoc patet quid dicendum ad quartam. quia assensus fidei non est sequelanotitie inclinantis ad ipsum.

Ad secundum: principale dicoquod procedit ex insufficienti diuisione: quia veritates fidei proponuntur nobis sicut reuelate a prima veritate: quae nec falli nec fallere potest. et ideo tenemur eis firmiter assentire. Et vlterius maior sicut assumitur non est vera: quia nihil pertinens ad fidem proponitur intellectui sicut per se notu in falsitate nec sicut per se notum in veritate. nec sicut probabile deductum ex aliquo probabiliNon sicut per se notum in veritate: quia nullum creditum est per se notu in sua veritate: nec deductum ex aliquo per se noto. vt patet ex dictis: Nec sicut perse notum in falsitate: quia sicut nullus credit non esse verum quod est ei per se notum in veritate sic nullus credit esse falsum: quod est si bi per se notum in falisitate. Et vlterius fidei catholice de qua nunc loquimur non potest sub esse falsum. Nec sicut probabile deductum ex aliquo probabili: quia nullum probabile deductum ex aliquo probabili. vt sic est creditum: sed opinatum. credere autem et opinari differunt: sicut fides et opinio.

Ad tertium: etiam dico: quod procedit ex insufficienti diuisione: quia primo credito non assentitur propter aliquod creditum. nec propter se. nec propter aliud per se notum: sed propter auctoritatem dicentis cum imperio voluntatis. ratio istius est: quia scire debetur rationi: credem autem a uctoritati. vt patet per beatum Aug. primo retractat. c. 14.

Opieitio sancti thome in prima parte. q. 2. ar. 2. Contra conclusionem principaliter inuenio quatuor opiones: quarum prima ponit: quod habitus theologie reuelate possibilis viatori de lege communi: etiam vt praescindit a naturaliter acquisitis est scientia proprie dicta subalter nata scientie dei et beatorum. Et vt clarius appareat dicta positio declarabitur modus ponendi primo. Secundo confirmabitur rationibus quibus mouetur. Modus ponendi potest reduci ad tria puncta

Primus est: quod scientie etiam proprie dicte sunt in duplici ordine: quia quidam pro cedunt ex principiis in eiusd est euidentur notis sine recursu ad aliqua scientiam supiorem sicut geologia. et vniuersaliter omnis scientie subalternantes. quidam vero procedunt ex principiis notis euidentur: non tamen in eis sed in scientia superiori: sicut perspectiua et vniuersaliter omnes scientie subalternate. Et ex hoc elicitur: quod de ratione scientie proprie dicte non est habere principia in eadem euidentur non.

Secundus punctus est: quod habitus theologicus reuelatus possibilis viatori de lege communi non procedit ex principiis perimo modo notis: quia articuli fidei qui ponuutur princicipia dicti habitus non sunt nobis in via euident noti: sed tantum crediti.

Tertius punctus est: quod habitus thogie reuelate procedit ex principiis notis secundo modo euidentur: quia articuli fidei qu nobis in via sunt crediti tantum in scientia deiet beatorum sunt euidenter noti: Ex istis elicitur: quod habitus theologie reuelate in nobis sit scientia proprie dicta sub alternata scientie dei et beatorum: et sic patet modus ponendi.

Rationes sancti thome vbi supra. Quantum ad secundum. ista positio probatur tripliciter. Primo sic: scientia subalternata quecumque vt distinguitur a subalis ternante est scientia proprie dicta: cum snit habitus per se distincti: sed theologia nobis reuelata est scientia substantialternata scientie dei et beatorum: vt patet in. 3o. pucto. ergo etc.

Prete rea: si theologia nobis reuelata nn esset scientia proprie dicta: hoc ideo esset: quia articuli fidei ex quibus procedit non fiunt nobis euidenter noti: sed hoc non obstat: quia de ratione proprie dicte scientie non est habere principia in eadem euidenter no sicut patet ex primo posteriorum. igitur etc. Et confirmatur ista minor ab aliquibus primo sic. perspectiua vt prescindit a geologia est scientia proprie dicta. hec patet: quia perspectia in quantum perspectia: est scientia proprie dicta: et vt sic prescidit a gelogia: sed constat: quod perspectia vt praescindit ageoa in suis principiis non habet notitia euidentem: igitur de ratione scientie proprie dicte non est habere de suis principiis notitiam euidentem. Secundo sic: posito: quod deus conseruaret habitum perspectine sine geologia vel habitum musice sine arithme tica: quod videtur satis possibile ex quo sunt habitus distincti: adhuc perspectia et musica essent scientie proprie dicte. et tamen constat: stante casu: quod non haberent de suis principiis notitiam euidentem. igitur non est de ratione scientie. etc. Tertio ad principale quidam sic arguunt: sicut se habet habitus alicuius adiscenti scientiam humanam vt sortiatur nomen scientie humanitus adinuente. Ita se habet habitus theologie viatoris: vt sortiatur nomen scientie diuinitus inspirate: sed habitus discipuli adiscentis aliquam scientiam hummanam: sortitur nomen scientie proprie dicte: si principia sint magistro euidenter non: et a discipulo firmiter credita. igitur etc maior supponitur. minor probatur auctoritate philo. primo elencorum dicentis: quod omnet adiscentem credere. Et confirmatur: quia secundum arist. 6. ethicorum. principia scientie sufficientur cognoscuntur per sensum. vel per inductionem: vel per aliquam aliam fidem. igitur sufficit ad scientiam proprie dictam: quod de principio eius habeatur fides.

Preterea: theologus habens fidem articulorum studens diligentur in sacramea scriptura: et eliciens conclusiones theologicas ex articulis acquirit aliquem habitum distinctum a fide: hec patet: tum quia prius hebat fidem tum quia fides non est habitus sillogisticus et discursiuus: tum quia alter vanus esset labor assumptus. sed talis habitus acquisitus non est ars: nec prudentia: nec intellectus patet deductiue: nec opinio cum excludat formidinem nec sapientia proprie dicta: quia talis nulli subalternatur. igitur scientia alteri subalterna. Ista positio multa ponit preter conclusionem principalem: contra quam adducitur. Capiotamen duo puncta principalia in quibus fundatur.

Contra sanctum thomam. Primus est: habitus theologicus viatoris substantialternatur theologie comprehensoris. Secundus est: quod ex principiis tamtum creditis potest haberi scientia proprie dicta Et pono duas conclusiones oppositas.

Prima est: quod habitus theologie viatoris non subalternatur theologie comprehensoris quantum ad eius principia: sicut perspectiua substantialternatur geologism probatur. Primo sic: nulla scientia subalterna est eius subiecti primi sub eadem ratione formali: cum scientia subalternante. hec patet: auctoritate: et ratione. primo auctoritate linconm. primo posteriorum comento. 17. vbi dicit: quod subiectum peimum scientie subalter nate addit conditionem super subiectum scientie subalternantis que non egreditur a natura subiecti. Secundo ratione: quia scientia sub alternans et subalternata distinguntur specifice: et distinctarum scientiarum secundum speciem sunt distincta subiecta. prima secundum istum doctorem et veritatem: sed habitus theologicus viatoris est eiusdem subiecti primi sub eadem ratione formalicum habitu theologico comprehensoris secundum eum qui ponit deum sub rationem deitatis absolute vtriusque theologie subiectum. ergo etc.

Preterea: scientia subalterna non est subalter nati incompossibilisin eodem. patet in omnibus inductiue. sed theologia reuelata possibilis viatori in lumine fidei est incompossibilis theologie comprehensoris secundum eum in questioni: bus de veritate: igitur idem: quod prius. Secundo probo conclusionem absolute: Primo sic: impossibile est quod scientie subalternantis et subalternate sint eadem per se principia: sed theologie viatoris et comprehensoris sunt eadem per se principia: igitur etc. maior patet: quia principia scic subalter nate sunt conclusiones in scientia subblternante: patet de perspectia et geologia: de musica et arithmetica: et similibus. probatur minor quia principia theologie comprehensoris sunt a viatoribus vere credita quacumque sint illa. igitur sunt de consideratione per se sni habitus theologici: et non sicut conclusiones: quia principia scientie subalternantis non sunt conclusiones. in subalternata. igitur sicut principium: et sic intentum. Secundo sic: omnis scientia subalternans considerat per se: et primo aliquas veritates: que non sunt de perse consideratione scientie subalternate sed habitus theologicus comprehensoris non considerat aliquas veritates: quae non sint de per se consideratione theologie viatoris. ergo maior patet: quia principia scientie subalternate sunt conclusiones in scientia subalternante Et confirmatur. quia vel principia scientie subalternantis sunt de per se consideratione scientie subalternate: vel non. Si non propositum. Si sic: vel sicut principia: vel sicut conclusiones: non sicut conclusiones: quia tunc principia scientie subalternantis: probarentur in subalternata: quod non est verum: nec sicut principia: quia tunc principia scientie subalternate non probarentur in subalternante: quod est falsum et contra eos. ergo: minor probatur: quia omnis veritas clare visa a comprehensore est vere credita actu vel habitu a fideli viatore. et sic de per se dsideratione sui habitus theologici.

Secunda conclusio est: quod ex principiis tantum creditis et fide suppositis non generatur in nobis scientia proprie dicta probatur primo ad hominem sic Si ex principiis tantum creditis: et fide suppositis causaretur in nobis scientia proprie dicta: fides et scientia de eodem obiecto essent compossibiles in eodem intellectu: quod est expresse contra eum consequentia probatur: quia omnis conclusio ex principiis tantum creditis per se deducta est vere credita: et ex supposito vere scita. igitur etc. Et confirmatur in proposito: quia conclusiones theologice quae deducuntur ex articulis: quae tamquam ex principiis vere sunt creditis: vel igitur sunt vere scte scientia proprie dicta: vel non. Si non: sequitur: quod theologia nobis reuelata non est scientia proprie dicta cuius oppositum intendit. Si sic: patet: quod fides et scientia de eode subiecto sunt compossi¬ biles in eodem intellectu. Secundo probo conclusionem absolute: primo sic: nulla conclusio ex aliis per se deducta est euidentior principiis ex quibus deducit omnis conclusio scita scientia proprie dicta est euidentior principiis tantum creditis Secundo omnis conclusio deducta ex principiis mere creditis est tantum credita. sicut conclusio deducta ex principiis mere probabilibus est tantum probabilis ergo etc.

Tertio sic: nulla de ductio inferior demonstratiua potest causare notitiam propriam silogismi demonstratiui: cum eaum inferior per se non possit in proprium effectum ese superioris sine causa superiori: sed notitia scientifica scientia proprie dicta est notia proprie sillogismi demonstratiui: cum talis notitia sit habitus conclusionis demonstrate: primo posteriorum. ergo nulla deductio inferior demonstratiua potest causare notitiam scienti ficam. Sed constat: quod omnis deductio ex principiis tantum creditis est inferior demonstratiua. cum principia tantum credita sint in euidentiam: ergo etc.

Quarto sic: si ex principiis tantum creditis posset deduci conclusio vere scita: opinioin aliquibus esset scientia proprie dicta: quod nullus diceret: consequentia patet. quia propositiones probabiles ex quibus generatur opienintio: a quibusdam sunt vere credite. vnde arist. et hi. dicit: quod aliqui opinantes ita firmiter adherent suis opinionibus: sicut multi faciunt conclusionibus demonstratis. igitur etc. Ex his patet quod habitus theologicus viatoris de quo nunc loquimur non est scientia proprie dicta: nec rationes istius opinionis concludunt.

Reponso ad rationes sancti thome. Ad primam. igitur patet: quod mior est falsa: quia theor viatoris non subalternatur theologie comprehensoris: vt patet ex dictis Et vlterius: si illa minor esset vera adhuc ratio non concluderet: quia scientia subalterna non est scientia nisi scienti resoluetur in principia scientie subalternantis: vel cognoscenti euidentur eius per se principia a posteriori. et per effectum vel per experientiam mediante cognitione sensitiua: possunt euidentur cognosci in subalterna: in proposito autem nullum istorum est possibile. igitur ratio nulla. Ad secundam concedo: quod thelogia nobis reuelata ideo non est proprie scientia: quia eius per se principia non sunt nobis euidenter non. Et quando dicitur: quod hoc non est de ratione scientie proprie dicte here principia in eadem euidentur non patet quid dicendum ex solutione statim data: per idem patet quid dicendum ad confirmationes: quia perspectiua: siue geologia musica siue arithmetica non essent scientie proprie dicte nisi cognoscenti earum principiaeuidenter vel a posteriori et per effectum: vel per experientiam mediante cognitione sensitiua vnde si aliquis haberet perspectiuam sine geologia et non cognosceret euidenter eius principia aliquo istorum modorum. vel alio sit possibilis perspectiua non esset ei scientia proprie dicta: sed fides. vel opinio: si principia illa essent probabilia. Ad tertium: eodem modo: quia habitus discipuli discentis scientiam humanam non habet rationem scientie proprie dicte: nisi principia sint sibi euident nota. nisi dispositiue. et hoc intendit philis cum dixit: quod omnet adiscentem credere: quia sides de principiis disponit ipsum ad scientiam proprie dictam. Et ad confirmationem arist. dico: quod loquitur de scientia in generali prout dicitur de scientia communiter proprie: et magis proprie dicta. A quartum: apparebit quid dicendui. q. sequenti. vbi inquiretur vtrum habitus theologie reuelate sit realiter distinctus a fide.

Opinio henrici. 12. quolibet. q. 2. Secunda opinio: quae directe opponitur conclusioni predicte ponit: quod theologia reuelata possibilis viatori est scientia proprie dieta: quia articuli fidei ex quibus procedit sunt vere in illa noti non quidem in lumine fidei: quia in illo sunt crediti tantum. sed in quodam lumine medio inter lumen fidei et lumen glorie. Et vt clarius videatur primo declarabitur modus ponendi. Secundo confirmabitur rationibus et auctoritatibus quibus mouentur. Modus ponendi potest reduci ad quatuor puncta Primus punctis est: quod sicut isti tres actus: circa¬ diuinam essentiam: videlicet crendere: intelligere: et videre: essentialiter distinguuntur: sic est triplex lumen correns. Est enim quoddam lumen sufficiens ad apertam visionem humana de credibilibus scilicet lumen glorie. Et quoddam sufficiens ad credendum scilicet lumen fidei. Et quoddam me dium inter ista: quod necessario requiritur ad hoc: quod credibilia a nobis intelligantur. Et quod sit dare tale lumen medium probatur auctoritate beati Aug. super illo verbo Io. primo: erat lux vera etc: vbi dicit quod aliud est lumen adcredendum aliud ad intelligendum. Secundus punctus est: quod licet illud lumen non infundatur omnibus fidelibus delege communi: infunditur tamen doctoribus: et maioribus vt fidem valeant defendere et declarare. Et ista videtur intententio beati Aug. vbi sup. dicit quod lux increata illuminat: hominem dupliciter paruulos qulidem umine fidei: quo nutriuntur vt lacte: maiores vero lumine sapiem: quo vt solido cibo vescantur: quod lumen hebat apostulus qua dicebat sapientiam loquimur inter perfectos. hec Aug et videtur auctoritas valde clara: Tertius punctus est: quod licet lumen glorie non compatiatur secum fidei enigma: istud tamen lumen non euacuat fidem sed perficit. Sed illud declaratur exemplo: et ratione. Exemplo quidem: in aere: qui de nocte est simpliciter tenebrosus et meridie simplicit illuminatus: et in aurora partim tenebrosus: et partim illuminatus: nec tenebra noctis totaliter expelliter vsque ad meridiem: quando claritas perficitur. Ad propositum fides vt dicunt est quasi tenebra: gloria quasi lux meridiana: quae non conpatitur secum tenebram: fidei lumen autem illud est quasi lux aurore: quia per ipsum fides non euacuatur. sed perficitur: et quasi illuminatur: Rone vero: quia licet duo coria in suis ex cellentiis non sint compossibilia in eodem tamen vt dicunt conpatiuntur se in esse remisso. patet in exemplo posito: sed obscuritas fidei et claritas luminis glorie opponuntur: et sicut duo contria in suis excellentiis. obscuritas autem fidei et claritas istius luminis medii opponuntur: sicut cria in esse remisso: quia claritas illius luminis non est perfectra: ergo etc. Quartus punctus est: quod in tali lumie me dio articuli fidei sunt vere intellecti. Et ista videtur in tentio beati Aug. contra epistolam fortunati: vbi sic a t. Credimus vt intelligere mereamur non iam homibus: seipso deo intrinsecus mentem nostram illustrante atque firmate: et his concordat anshel. prosolog. 4. vbi sic inquit. gratias tibi ago domine: quia quod prius credidit donante: iam sic intelligo te illuminante: vt si te esse nolim credere: non possim intelligere. Ex istis elicitur: quod theologia nobis reuelata in doctoribus est scientia proprie dicta: quia articuli fidei ex quibus procedit: sicut ex principiis sunt in isto lumine vere intellecti: et sic patet modus ponendi. Quantum ad seundum: conclusio principalis probatur. Primo quia non minoris veritatis: et efficatie est in nobis issud lumensupernaturale: supposita fide: quam lumen naturale intellectus agentis supposito fantasmate. sed in lumine naturali intellectus agentis supposito fantasmate principia naturalia sunt vere intellecta: sic quod ex ipsis deducitur scientia proprie dicta ergo. etc.

Preterea: omnis notitia certior fide est scientia proprie dicta: hoc patet: quia nulla notitia est certior fide nisi sit firma ratione comprehensa: sed notitia de credibilibus: quam habent doctores in isto lumine medio est certior fide vt patet ex dictis etc. Et confirmatur multis auctoritatibus. Primo auctoritate beati Aug. secunda epistola ad volusianum vbi sic inquit. Ego fidem catholicam confiteor: et per illam ad certam scientiam me venturum presumo. Ecce quod beatus Aug. vocat theologiam scientiam certam: et per consequens proprie dictam Secundo auctoritate eiusdem expressa. 14 de tri. c. primo: vbi dicit: quod hac scientia non pollent fideles plurimiquamuis polleant ipsa fide plurimi. aliud est enim scire: quod homo credere debeat propter adipiscendam vitam beatam: quae non nisi eterna est. Aliud autem scire quemadmodum hoc ipsum et piis opituletur: et contra ipios desendatur: quam proprio voca¬ bulo apostulus videtur scientiam appellare hec Aug. Multe auctoritatest consimiles adducuntur: sed quia eandem vium hobsunt penitus cum predictis pertranseo. Ista opinio multa ponit quae communiter non tenentur. capio tamen ex multis tres conclusiones: a quibus dependent principaliter. Prima est de infusione istius luminis medii. Secunda est de conpossibilitate ipsius cum lumine fidei. Tertia est de compossibilitate fidei et scientie. Et pono tres conclusiones oppositas ex quibus euidenter infertur oppositum conclusionis: quam in tendit: Est igitur: Prima conclusio. quod de lege communi non infunditur doctoribus thelogie aliquod lumen altius fideprobatur ad hominem. Primo sic: omnis doc. thelogus cui infumditur istud lumenper cipit ipsum. istam propositionem ponit iste doc. quolibe. 12. q. 2. vbi dicit: quod illud lumen est quid spiritua le: sicut gratia baptismalis: et ideo no potest ostendi illi. tamen percipiunt qui ipsum recipiunt: hec ille: sed constat: quod docto res moderni non percipiunt illud lumen nec perceperunt: quia ipsum de facto negant et negauerunt: igitur eis non infunditur de lege communi.

Preterea: doctores theol liberepossunt veritatibus creditis dissentire. igitur nullum tale lumensupernaturale infunditur eis de lege communi. antecedens patet: quia doctor theologus potest fieri hereticus. igitur potest veritatibus crediris dissentire: ergo: consequentia probatur: quia euidenter noto nullus potest libere dissentire: sed illud lumen secundum illum doctore de veritatibus creditis facit notitiam euidentem doctoribus quibus infunditur: ergo etc. Et confirmatur: quia habens notitiam euidentem de veritatibus geologie in lumine natura li non potest dictis veritatibus dissentire ergo multo minus habens notitiam euidentem theologie de veritatibus: vel aliis quibuscumque in lumine supernaturali. Secundo probo conclusio nem absolute. Primo sic: sequitur: aliquod lumen altius fide infunditur doctoribus theologie de lege communi. igitur doctores theoi firmius adherent creditis quam quicumque simplex fidelis: cuius oppositum docet experientia: consequentia patet: quia simplex fidelis adheret per solam fide. hi autem preter fidem habeunt de credibilibus notitiam euidentem. Secundo sic sequitur: aliquod lumen altius fide infunditur docto. theode lege communi. igitur ad assentiendum creditis non est eis fides necessaria: cuius oppositum de quocumque viatore omntensum est super: et patet per beatum Aug. 13. de tri c. 465 de par. vbi dicit: quod necessaria est fides. vt beatitudine consequamur. consequentia clara est quia ad assentiendum scito non est fides necessaria. sed in tali lumine veritates credite doctoribus theologie sunt vere scite per ponentes ipsum: igitur. Confirmatur: quia ad assentiendum scito in lumine naturali non est fides necessaria. igitur multo minus ad assentiendum scito in lumine supernaturalio consequentia patet: quia lumen supernarale de cuius ratione est facere notitiam euidentem et scientifica scientiam proprie dictam non est minoris virtutis et efficacie. immo maioris lumine naturali. Ista videtur intentio beati Aug. secundo. de doc. christiana. c. vbi dicit quod scriptura sacra non asserit nisi fidem. igitur in doctoribus tantum est lumen. fidei. igitur non altius Et glosct super illo verbo 2. ad corin. 5o dum sumus in corpore pegrinamur a domino per fidem. enim abulamus etc. dicit quod mo per sidem tantum illuminamur. igitur altius lumen de lege communi doctoribus non infunditur. Et vlterius non videtur consonum rationi: quod tale lumen doctoribus infundatur de legecommuni: et de ipso non fiat spatalis mentio in scriptura. Secunda conclusio est: quod ex dictis istius doc:. sequitur: quod lumensidei non compatiatur simul in doctore thelogie cum isto lumine me dio cuius oppositum tamen intendit: probatur: si tale lumen medium simul esset in doc. theologie cum lumine fidei: sequeretur: quod quanto qui resset maior theologus: tanto minus haberet de lumine fidei: et per consequens minus crederet: consequens falsum igitur et antecedens: falsitas consequentis patet: quia fides isnmobis est meritoria: igitur quo remissius credit minus meretur. Et sic quanto quis esset maior theologus minus mereretur in credendo: quod non videtur bene dictum: consequentia probatur: quia non fit accessus ad vnum contriorum nisi per recessum ab altero in aliquo gradu. non enim acceditur ad caliditatem nisi per recessum a frigiditate: quia quanto quis magis accedit ad caliditate tanto minus participat de frigiditate. Sed lumen fidei et lumen glorie secundum istum doc. opponuntur sicut duo coStraria in suis excellentiis: igitur quato quis magis accedit ad lumen glorie: tanto minus participat de lumine fidei. Sed stante supposito: quanto quis est maior theologus tato magis accedit ad claritatem luminis glorie: et magis participat de lumine medio: et medium magis accedit ad naturam extremi vnius: quam vnum extremum ad naturam alterius. ergo etc. Et confirmatur: per exemplum suum: quia sicut lux aurore partim expellit tene nebram secundum eum et veritatem: et quanto lux aurore magis intenditur tanto tenebra magis remittitur Sed lumen illud medium partim expellit fidem et quanto lumen istud fuerit intensius tanto fides erit remissior.

Preterea: quando vnum extremum non est compossibile cum alio: nec cum medio: vel saltem quanto mediu magis accedit adnaturam illius extremi: tanto illud in quo compatitur magis remittitur. Exemplum: si frigidum non est compossibile cum calido: nec cum tepido: vel saltem quanto tepidum magis accedit ad naturam calidi: tanto frigidum siue frigiditas magis remittitur. Sed lumen fidei non compatitur simuil in eodem cum glorie lumine secundum eum. igitur nec cum illo lumine me dio: vel saltem quanto illud lumen medium magis accedit ad natura luminis glorie tanto lumen fidei magis remittitur: et per consequens quanto quis esset maior theologus tanto minus haberet de lumine fidei: quia tanto illud lumenmedium magis accederet in ipso ad naturam luminis glorie.

Tertia conclusio est: quod simipliciter est impossibile et contr adictionem implicat: quod doc. theologus siml credat et scientiat conclusiones theologicas esse veras. Est tamen hic aduertendum: quod per istam conclusionem non intendo negare: quod habitus fidei et scientie non sintr compossibiles in eodem: nec etiam quod actus fidei et scientie non sint compossibiles in eodem: saltemde potentia dei absoluta: dum tamen habens ipsos per actum fidei non credat: vel per actum sciendi non sciat: sicut alias fuit dictum: Sed volo tantum probare: quod simpliciter est impossibile: quod doc. theologus vel alius quicumque simls credat et sciat scientia proprie dicta conclusionem aliquam esse veram: cuius tamen oppositum a sserit iste doctor. probatur. Primo sic: fides est de non apparentibus tantum: igitur simpliciter est impossibile et contradictionem implicatur: quod aliquis simul credat et sciat conclusionem aliqua esse vera: consequentia est non: quia vbi est scire: ibi est euidentia: et sic apparentia respectu sciti: antecedens est magistri libo. 3 dicit 13. c. 7. vbi sic ait. nondum quoque est: quod fides proprie de non apparentibus tantum est. Et probatur. primo auctoritate. b. Greg. in quadam homelia dicit quod apparentia non habeunt fidem sed cognitionem. Secundo auctoritate eiusdem. dicit in dialogo: quod veracitur dicitur credem: quod non valet videri: natura credi iam non potest quod videri potest. Tertio auctoritate. b. Aug. 13. de tri. c. 3. vbi dicit de par. quod illud quod credem iubemur vide non possimus Et probat hoc. b. Aug. per diffinitionem fidei datam ab apostolo. Quarto auctoritate eiusdem super Io. vbi sic ait: credimus vt cognoscamus: non cognoscimns vt credamus: quid est enim fides nisi credere: quod non vides et concludit immediate magister: fides ergo est: quod non vides credem. veritas quod credidisti videre: vnde rectefides est: quod dicitur argumentum rerum non apparentium: quia si fides est exlseo conuincitur. et probatur aliqua esse non apparentia cum fides non sit nisi de apparentibus ergo etc. Secundo sic: simpliciter est impossibile et contradictionem implicat: quod aliquis simlis possit non assentire. et non possit non assentire eidem dusioni. sed conclusioni scite nullus potest non assentire: hoc patet: quia conclusio scita est demonstrata: et conclusioni demonstrate nullus potest non assentire cum demodostratio resoluat vsque ad per se nota. conclusioni vero credite quilibet potest non assentire: quia cetera potest homo no¬ lens. credere autem non nisi volens secundum Aug: igitur etc. Et confirmatur in proposito quoniam quicumque doctor theologus potest fieri hebeticus. igitur quilibet potest conclusionibus creditis dissentire. Sed ad istas rationes respondere nititur quidam doctor non oster licet non addducat eas sub istaforma¬ Thomas de argentina in prolo. i. q. 3. ar. i. Ad primam dicit: quod ad hoc: quod aliqua sint contradictoria non sufficit: quod sumantur respectn eiusdem. sed etiam omne: quod sumantur secundum idem. Et ideo licet euidens secundum scientiam contradicat non euidenti secundum scientiam: euidens tamen secundum scientiam non repugnat non euidenti secundum fidem: et ex his videtur: quod consequentia illius rationis sit nulla. Ad secundam dicit. quod possibile non assentire et non possibile non assentire non contradicunt: nisi sumamtur secundum enndem habitum. Contra thomam de argentina Sed iste solutiones non satisfaciunt vt videtur: non quidenprima: quia quod nullo modo est euidens alicui non est ei euidens secundum scientiam. sed quod est ineuidens alicui secundum fidem: nullo modo est euidens illio igitur quod est ineuidens alicui secundum fidem: non est ei euidens secundum scientiam. maior est euidens. minor probatur quia vel illud: quod est ineuidens alicui secundum fidem est aliquo modo apparens ei: vel non. Si non: propositum. Si sic: fides non erit: de non apparentibus tantum: quod est contra magistrum superius allegatum. Sed forte diceretur: quod fides dicitur de non apparentibus tantum: quia quod creditur non apparet per actum credendi: potest tamen apparere per alium actum. Ista tamen euasio est nulla: et contra intellectum magistri et sanctorum: quod patet: primo: quia si fides dicitur de non apparentibus tantum: quia quod creditur non apparet per actum credendi: pari ratione dilectio erit de non apparentibus tantum: quia quod diligitur non apparet per actu diligendi: quod nullus diceret

Preterea: vel necessario sequitur: hoc credit. ergo aliud est sibi non apparens: vel non. Si non: contra magistrum qui dicit: quod si fides est: ex ea conuincitur et probatur aliqua esse non apparentia. Si sic: et certum est: quod non nisi illud: quod creditur: igitur quod creditur non solum non apparet per actum credendi: sed absolute.

Preterea: si illud: quod creditur potest apparere per actum alium: poterit videri per alium actum: quod est expresse contra b. Aug. superius allegatum: qui dicit: quod illud: quod credere iubemur videre non possimus. Et contra b. Grego: quod credi iam non potest: quod videri potest. Et confirmatur: quia de visis. non est fides: igitur: quod creditur non videtur. nec per actum credendi. nec per actum videndi distinctum ab actu credendi: consequentia est notaantecedens patet ex dictis: patet etiam per chriso. super illo verbo ad hebre. 11. fides est sopam rerum sperandarum. argumentum non apparentium. Et habetur in gloria. vbi sic ait. de his quae non videntur proprie fides est: de visis enim non est fides. sed agnitio. Et quia illud verbum saluatoris: quia vidistime. thoma credidisti videtur sonare oppositum: sta tim subditur: thomas enim cui dictum est: quia vidisti me credidisti non hoc credidit: quod vidit sed aliud vidit aliquod credidit vidit enim hominem: credidit deum. Et hec verba adducit magister ad probandum: quod fides est de non apparentibus tantum: qua non oporteret adducere si: quod crederet posset per alium actum videri

Preterea: ista consequentia est nulla: istud non apparet per actum credendi. igitur non apparet. igitur exponere magistrum. dicit absolute: quod fides non apparet per actum crededi est loqui ad placitum et in ponem magistro quod non intellexerit significata vocabulorum. patet igitur quod prima ratio non est soluta. Nec secunda videtur solui: Cuius gratia est aduertendum quod aliqud est dicem: huic veritati non assentio per istum habitu: et huic veritati possunon assentire. hoc patet: quia perse noto non assentio per habitum credulitatis: cum non sit habitus cognitiuus. et tamen perse non. non post su non assentire: quia licet non assentiam ei per habitum credulitatis tamen assentio necessario tunc sic: licet non sit impossibile quod ei dem veritati assentiam per vnum habitum: et non assentiam per habitum alium vt patet ex dictis: tamen simpliciter est impossibile et contdictio¬ nem implicat. siue per eundem habitum siue per alios diuersos: quod eide veritati simul. possim assentire et non assentire ab solute. hoc patet: quia licet non sit impossibile quod eandem rem videam per actu vio endi et non per actum audiendi: tamen simpliciter est impossibile et contradictionem implicat: quod eandem rem possit videre simul: et no videre absolute. Ro istius est: quia non sequitur non video rem istam per actum videndi ergo non video ipsam: sed cuicumque credito possum non assentire absolute: aliter credito non assentire libere: quod est contra b. Aug. sumperius allegatum. Et euidenter scito non possum non assentire: igitur simpliciter est impossibile et contradictio nem implicat ide simul esse creditum et scitum.

Preterea: omni conclusioni credite possum non assentire non solum contradictorie: sed corie credendo scilicet conclusionem oppositam esse veram: aliter catholicus non posset fieri heticus: sed conclusioni scite non possum non assentire: sic quod credam conclusione opposita. esse veram igitur conclusio scita non potest esse credita. patet igitur rationes illas non esse solutas. et per consequens manet illa conclusio. valet quod simpliciter est impossibile et contradictionem implicat: quod doctor theologus simul credat: et scieiat conclusiones theologicas esse veras. Et quilibet doctor theologus credit conclusiones theologicas esse veras. sequitur: quod thelogia reuelata in doctoribus non sit scientia proprie dicta in tali lumine medio sicut imaginatur ille doctor.

Responsio ad rationes henrici. Restat igitur respondem ad motia ipsius. Et primo ad auctoritatas: quibus probare nititur tale lumen medium doctori bus infundi: pro quarum solutione nonndum. quod lumen accipitur dupliciter a doctoribus: essentialiter scilicet et similitudinarie. Et isto secundo modo omnis habitus: quo nobis aliquid manifestatur appellatur lumen: quia in hoc quod est manifestare conuenit cndu lumine proprie dicto. Ad propositum: dico quod b. Aug per lumen illud: quo maiores illuminantur vt fidem valeant defendere et declarare per telligit habitum theologie secundo et tertio modo sumptum: de quid bus dictum est in primo ar. q. 2. Ei quod ista sit intentio beati Aug. patet per eum 14 de tri. c. 1. vbi dicit quod hac scientia non pollent fideles plurimi quamuis polleant ipsa fide pluri mi: ergo etc. minores enim sciunt saltem implicite: quod homo credere debeat: maiores vero sciut quem admodum hoc ipsum piis opituletur. et contra impios defendatur. et per consequens sciunt fidem declarare et defendere: prout viatoribus est possibile de lege communi: verum quia isti hbitus possunt haberi vel per acquisitionem. vel per infusionem eodem modo quo b. Aug. et multi alii sancti doctores habuerunt non dubito quia spiitum sancto inspirati locuti sunt sancti dei homines. Iccirco dicebat. b. Aug. credimus vt intelligere mereamur iam non hominibus sed ipso deo intrinsecus illustrante. Et sic patet quid dicendum ad illas et ad omnes consimiles auctoritates. Ad rationes etiam patet: quod supponunt tale medium lumen doctoribus infuudi de lege communi: et ideo non concludunt. Ad auctoritates: quibus probare nititur theologiam esse scientiam proprie dictam: patet inspicienti: quod accipiunt scientiam large. vel loquum tur de theologia tertio modo sumpta: de qua in quarta conclusione posui quod est scientia proprie dicta. Tertia opintio: quam inuenio contra conclusionem prodictam ponit quod theologia reuelata est in nobis scientia pro prie dicta: quia articuli fiderex quibus procedit: sunt nobis naturaliter per se noti vel ex per se deducti: sed quia aliqua de ratione eius fuerunt adducte contra primam conclusionem et alie adducentur contra tertiam pro nunc dimitto eam. Opinio Iacobi de appamis. Quarta vero ponit: quod theologia reuelata est fidelibus scientia proprie dicta: quia articuli fidei ex quibus. procedit tamquam ex principiis sunt fidelibus euidenter noti: non quidenin lumine naturali: nec in aliquo lumine medio intelumen fidei et lumen glorie: sicut precedentes opiniones. ponebant. sed potius in lumine fidei. Et vt clarius declaretur videatur primo modus ponendi. 2o. confirmabitur rationibus quibus mouentur. Quantum ad primum: modus ponenda potest reduci ad quatuor puncta. Primus est: quod sicut beati in patria dupliciter cognoscunt creaturas: valet in proprio genere mediante lumine naturali et in verbo mediante lumine glorie. Sic fideles in via dupliciter cognoscunt articulos fidei scilicet naturaliter et supernaturaliter. naturaliter quidem mediantelumine naturali: supinaturaliter me diante lumine fidei. Secundus punctus est: quod sicut eognitio. qua beatus cognoscit creaturas in proprio genere mediante lumine naturali est imperfecta: et quasi obscura: sic et cognitio qui viator cognoscit artieulos fidei naturaliter si ue in lumine naturali est enignatica et imperfecta. Et ad istum sensum exponunt omnes auctoritates dicentes sidem esse de non visis et non apparentibus: quia cognitio naturalis de credibili bus est enigmatica et obscura: Tertius punctus est: quod sicut cognitio qua beatus cognoscit creaturas verbo mediante lumie glorie est euidens et clara: sic et cognitio supernaturalis qua viator cognoscit articulos fidei in luine fidei est clara et euidens viatori. Quartus puctus est. quod licet fides de credibilibus faciat fideli notitiam euidentem: infidelem tamen non possumus euidentur conuincere: ratio istius est: quia infidelis non participat cum fideli in lumine fidei. et nullus posset ab alio euidenter puinci ad assentiendum alicui conclusioni: nisi participet secum in lumine: quo mediante conclusio illa est enidentr non infidelem igitur non possumus euidentur conuincere: sed fideli vt docnunt possumus demonstrare. et sic theologia erit fid elibus demonstratiua et per consequens scientia proprie dictura. et sic patet modus ponendi. Qnantum ad secundum: conclusio principalis probatur dupliciter: Primo sic: in essentialiter ordinatis: sicut suprmum: medium et infimum: quicquid perfectionis simul et coniunctim competit infimo et suprmo: competit et medio. ho patet: de vegetatiuo: sensitiuo et intellectiuo essentialiter or dinato: et similibus. Sed lumen glorie et lumen fidei: et lum intellectus agentis essentialiter ordinantur: sicut supremum medium et infimum: ergo quicquid perfectionis simul et coniunctim competit lumini intellectus agentis: et lumini glorie: competit lumini fidei Sed constat: quod facere principia euidentia sic quod ex ipsis deducatur conclusio scira scientia proprie dicta est per fectionis et competit simul et coniunctim lumini intellectus agentis et lumini glorie igitur et lumini fidei: minor declaratur quia quod lumen glorie sit supremum ab omnibus est concessum: sed quod lumen fidei sit medium probatur: quia vel est maioris perfectio nis: quam lumen intellectus agentis. vel equalis: vel mino ris: non equalis. quia tunc essent eiusdem rationis. et sic inconpossibiles in eodem ex 5o metaphisice: nec maioris: quia tunc frustra infunderetur: cum lumen perfectius possit quicquid potest inperfectius. ergo minor. Et confirm atur: quia lumen fidei non compatitur secum aliquem errorem. lumen vero intellectus agentis sic. ergo est perfectius eo.

Secundo sic: vel lumen fidei ponitur in nobis vt faciat principia nostri habitus theologici euidentia: vel ad firmiter ad herendum veritatibus theologicis vel vt assensum faciat meritorium. Non propter sensum: tum quia non est de ratione luminis inclinare ad assentien dum sed tantum esse illud sub quo aliquid videtur: tum quia omnem assensum quem habet fidelis in lumine fidei potest here infidelis: sicu patet de puero in fideli nutrito inter christianos qua per fidem acquisitam ita assentit veritatibus theologicis vt esset peratus morin pro illis: sicut fidelis cum lumine fidei: tum quia errans in vno articulo ammittit fidem infusam. vt communiter tenetur et tamen firmiter assentit ceteris. Nec propter tertium: tum quia quod facur actum meritorium non stat cum pecato mor tali lumen autem fidei sic: tum quia sola charitas facure actum meritorium tum quia si lumen fidei propter euidentiam: faceret actum meritorium eadem ratione et lumen intellectre agentis: cum articuli fidei in tali lumine sint ineuidentes. quod non conceditur: relinquitur ergo primum et sic propositum: quia se principia theologie sunt nobis euidentia. igitur ex ipsis deducitur conclusio scita scientia proprie dicta. Ista con¬ clusio firmatur auctoritate ricar. in principio libro sui de tri. vbi dicit: quod sicut philsio. illustratillumie naturali: peruenerut ad cognitione naturalium ita ter heol lumine fidei illuminati possunt atttingere ad cognitionem credendorum. Contra Iacobum de appamis. Ista opino quamuis sit satis pulchra: multa ponit qua non reputo vera: capio tamen duas conclusiones tantum. Prima est: quod fides de credibilibus facit viatoribus euidentiam et ab ista dependet opinino sundamentaliter. Secunda est: quod lumenfidei non inclinat ad assentiendum veritatibus theologicis: Et pono duas conclusiones oppositas: Est igitur. Prima conclusio: quod fides de credibilibus non facit viator ibus euidentiam. Ista conclusio satis patet ex predictis: quia fides est de non apparentibus tantum: igitur non facit de credibilibus euidentiam. Nec valet gloria. istius doc. quae dicit quod fides est de visis: et non apparentibus: quia cognitionaturalis de credibilibus est obscura et imperfecta. primo quia pari ratione cognitio beatifica esset de non visis: et non appare tibus: quia cognitio naturalis eorum quae nos beatificant est obscura et imperfecta: Ita cognitio creaturarum in verbo essent de non viss et non apparentibus: quia cognitio nalis eorum quae cognoscuntur in proprio genere est obscura et imperfecta per eum. hec autem et similia sunt absurda. igitur illa expositio nulla

Preterea: glo est contra intentionem apostoli: et magistri. et sanctorum quod posset ad duci per auctoritates. b. Aug. grego. et chriso. superius adductas. Secundo et vltimo ad principale pro nunc sic. Cuius actus est tantum credere eius non est euidentis cognoscere. hoc patet: quia credem non est euidentur cognoscere. aliter quanto quis firmius crede ret euidentius cognosceret: cuius oppositum patet in multi simplicibus: sed contrstat. quod actus fidei est tantum credetr ergo: etc. Secunda conclusio est: quod fides infusa inclinat ad assentiendum veritatibus theologicis: probatur: quia fides acquisita inclinat ad assentiendum veritatibus theologicis. igitur multo magis fides infusa inclinabat fidelem: consequentia est non. quia fides infusa non est minoris vigoris immo maioris infideli: quam fides acquisita infideli. antecedens est istius doc. qui concedit vt patet in sua ratione. secunda quod puer infidesis nutritus inter christianos per fidem acquisitam assentit veritatibus theologicis.

Secundo sic: fides infusa inclinat ad credendum theologicas veritates. igitur ad assentiendum. antecedens patet: quia proprius actus eius est credere. et habitus naturaliter inclinat ad proprium actum suum: et consequentia est nota: quia credere est assentire. Ad hoc possunt adduci multe auctoritates: sed quia conclusio non videtur catholicis dubia dimitto. Ex his et praesertim ex prima conclusione patet: quod theologia reuelata non est fidelibus in lumine fidei scientia proprie dicta: sicut iste doc. imaginatur. nec rationes eius conuincunt. Ad primam igitur dico: quod quamuis lumenfidei sit simpliciter nobilius lumine naturali intellectus agentis et in se et in ratione obiecti: non tamen in ratione euidentie: quia de sui ratione non est facere euidentiam de obiecto: cum eius obiectum sit non visum et non apparens vt patet ex dictis. Nec probationes concludunt in isto sensu: non qui dem prima: quia non proprie infunditur frustra: quia licet non faciat euidentiam facit tamen adhesionem firmam sicut patet per b. Aug. 8. de tri. c. 18. 7. i. Nec secunda: quia et si lum fidei non compatitur secum aliquem: errorem: Ex hoc tamen non se tur: quod sit perfectius lumine naturali in ratione euidentie. sed quod per ipsum non creditur nisi verum.

Ad secundum: patet ex secunda conclusione: quod lumen fidei ponitur ad firmiter adherendum veritatibus theologicis. nec probationes conuincunt. Non quidem prima quia lumen fidei et est lumen et est habitus cum sit virius theologica. inquantum lumen: est illud sub quo aliquid videtur: inquantum habitus: inclinat ad actum proprium. et hoc est credere. siue firmiter veritatibus theologicis adherere. Nec secunda quia non sequitur ichassentit et non per infusam fidem sed per acquisita. igi¬ fides infusa non inclinat. immo totum oppositum: quia si per solam fidem acqiisitam inclinatur ad assentiendum multo magis inclinareutur si haberet fidem infusam. Et per idem patet quid dicendum. ad tertiam probationem Posset etiam concedi: quod fides facit assensum mer torium: suppofita tamen charitate: et ceteris quae necessario requiruntur ad meritumet sic loquitur. b. Aug. 83. q. q. 58. vbi dicit quod ad credendum non merti sed gra vocamur: credendo aut meritucomparamus. His igitur opinionibus exclusis remanet: secunda conclusio cui opponuntur vt videtur. Franciscus de marchia vbi supra. Sed contra conclusionem princi palem: est opinio illa: quae ponit diei quod theologia viatoris est scientia proprie dicta: quia articuli fidei ex quibus procedit sunt nobis per se noti. vel ex per se noti deducti in lumine naturali. Et vt clarius videatur. prideclarabitur modus ponendi: secundo confirmabitur rationi¬

¶ bus qubus mouetur. Modus ponendi potest reduci ad quatuor puncta. Primus est: quod aliud est demostrare passionem de subiecto. et aliud demonstrare veritatem propositionis de propositione: in qua passio concluditur de subiecto: verbi gratia. aliud est demonstrare: quod omnis homo est risibilis: et aliud est demonstrare: quod omnis homo est risibilis sit vera: ratio huius est: quia in prima demonstratione concluditur risibilitas de homine quae est eius passio. in secunda concluditur veritas de propositione quae est passio pro positionis. Secundus punctus est: quod licet aliud sit demodo strare passionem de subiecto. et aliud veritatem propositionis de propositione in qua passio concluditur de supiecto Iste tamen due demonstrationes se habent ad inuicem consequenter quia quicumque demonstrat immediate: quod omnis homo sit risibiis demonstrat ex consequinti: quod ista propositio omnis sodo est risibilis sit vera. et conclusio demonstras immediate istam propositionem esse veram: demonstrat ex consequenti: quod risibile inst homoni et sic de aliis. Tertius punctus est: quod veritas illius propositionis: deus est trinus et vnus: et cuiuslibet alterius propositionis theologice est a viatore demonstrabilis euidentur de propositione ipsa. non quidena priori et per causam sed aposteriori et per effectum. Et istud supponatur pro nunc: quia in sequentibus declarabitur. Quartus punctus est: quod veritate conclusa de illa propositione: deus est trinus et vnus: concluditur euidenter: non quidem a priori: sed a posteriori predicatum propositionis de subiecto scilicet esse trinum et vnum de deo. Ro istius est: quod iste due demonstrationes se consequuntur: vt patet ex secundo puncto. vnde veritas conclusa de propositione erit mediu et eausam ad concludendum predicatum propositionis de subiecto a posteriori. et quia est. Et quod dictum est de istoarticulo intelligendum est de quolibet alio: et sic patet quod quilibet articulus est a viatore demonstrabilis euidentur saltem a posteriori. Et per consequens ex ipsis potest de duci conclusio scita scientia proprie dicta et sic patet modus ponendi. Quantum ad secundum: probantur due conclusiones. Prima est: quod veritas istius propositionis. deus est trinus et vnus. et cuiuslibet alterius propositionis theologice est a viatore demonstrabilis euidentur de propositione ipsa: sicut dicebatur in 3o puncto. Secunda est conclusio principalis valet: quod theologia viatoris est scientia proprie dicta. Prima conclusio sic deducitur. omnis propositio a deo reuelata est infallibiliter vera et si constat nobis de reue atione eius veritas est nobis non. enidenter. sed ista propositio: deus est trinus et vnus. et similiter alia quecumque consimilis. est a deo reuelata: et de eius reuelatione constat nobis euidentur per effectus supernatuarales. et signa supirsntalia non solum probabilia: sed necessaria ad huius attestationem a deo nobis exhibita et demonstrata. igitur. ista proprioet quaelibet consimilis est a deo reuelata. et deus reuelatione constat nobis per effectus super naturales et signa supirinam lia non solum probabilia sed necessaria ad huius attesta tionem a deo nobis ex habita et dempto. ergo illa propo¬ sitio et quelibs consilis est insallibiliter vera: et eius veritas est nobis euidenter non. maior. quantum ad primam partem patet: quia deus non potest reuelare falsum. et quantum ad tertiam tenet ex terminis: minor vero a qua dependet to tadeductio probatur multipliciter. Primo sic. Si gna probabilia non faciunt fidem necessariam sed probabilem tantum: hoc patet: quia vnumquodque signum facit fidem secundum: gradum sue certitudinis: sed signa supernaturalia ad attestatio nem fidei nobis a deo exhibita et demonstrata faciunt: fidem necessariam: non tamtum probabilem: quia nullus dicet de articulis dubitare. igitur huiusmodi signa non sunt tantum probabilia sed necessaria.

Secundo sic. nulla conclusio excedit certitudinem sui medii. sed ista signa supernaturalia conparantur ad fidem nostram: sicut medium ad conclusionem. igitur fides non est certior istis signis. sed fides nostra est certa non probabilis tantum quia nihil firmius tenetur: quam quod fide apprehenditur. igitur huiusmodi signa dicuntur esse certa et non probabilia.

Tertio sic: sicut signa naturalia ad causam naturalem: ita supernaturalia ad supernalem. sed signanaturalia probabilia aggenerant fidem tantum probabilem de causa naturali: igitur signa probabilia aggnant fidem. tamtum probabilem de causa supernaturali: et non fidem certam: et ita catholicus non tenetur credere articulos fideiindubitantur. sed tamtum probabiliter. et per consequens fides nostra non esset nisi quadam opinio: quod non est verum.

Quarto sic: nullum medium non necessarium potest causare assensum medii necessari. sed assensus certus et necessarius est proprius effectus medii necessari. igitur nullum mediu probabile vt probabile: nisi accipiatur per modum medii necessa ri potest causare effectum certum et necessarium. sed assensus fideinre quantum ad rationem sed assensus: circumscripta euidentia est eque necessarius et certus in genere assensus sicut assensus scientie: quia fidelis eque adheret ad fidemconclusioni eredite: sicut philo. per scientiam adhaent conclusio ni scite: cum nihil firmius teneatur: quam quod fide appreheditur. vt dictum est prius: igitur iste assensus non potest causari ab aliquo medio probabili tantum. igitur a med io necessario: igitur signa quibus innititur sunt signa necessaria: et non tamtum probabilia.

Quinto sic: ex medio proprio opinionis nihil generatur nisi opinio: sed mediu proprium opinionis est medium probabile non necessarium: quia opinio generatur ex probabilibus. vt patet per phsioe primo thopicorum. igitur ex media probabili non generatur nisi opinio. sed fides nostra est supra opinionem constituta. igitur generatur ex medio superiori quam fit medium probabile. sed nullum medium est superius medio probabili: nisi sit necessarium. igitur fides innititur medio necessario: patet igitur minor principalis rationis et per consequens prima conclusio.

Secunda vero probatur. Primo sic: omnis habitus: qui innititur medio necessario: habet rationem scientie proprie dicte. sed fides innititur medio necessario vt patet ex dictis: ergo etc. Et confirmatur. quia aliter non videtur posse saluari quo fides nostra sit certa. nisia causau et fortuna.

Secundo sic: nullus habitus dese formaliter neuter ad vtrumque oppositorum: ex se determinatur ad alterum eorum. nisi mediante habitu determinante respiciente alterum illorum. nisi a casu: homc patet: quia illud quod est ex se formaliter indeterminatum. per aliquid: omnem quod determinetur. sed fides quantum est ex se et ex formali ratione sua est neutrum ad verum et falsum: sicut et opinio quia fides quantum est ex se potest esse falsa sicut vera igitur fides non determinatur precise ad verum: nisi per aliquem habitum determinate respicientem verum: talis autem habitus non est opinio: quia opinio non respicit determinate verum nec ars: nec prudentia. nec intellectus. patet de se: igitur scientia proprie dicta. vel sapientia et si sapientia igitur scientia quia omnis sapientia est scientia licet nonecontrario.

Contra fraciscum de marchiaIsta opino multa ponit: que non reputo bene dicta Capiotamen duas conclusi ones: quo iuibus principalis fundatur. Prima est: quod veritas articulorum fidei potest a nobis euidenter concludi per signa supernaturalia attestatione fidei exhibita et demonstrata. Secunda est: quod thelogia viatoris inititur medio necessario nobis euidenti: et pono duas conclusiones oppositas.

Est ergo prima conclusio: quod veritas articulorum fidei per signa supernaturalia: attesta tione fidei exhibita et demonstrata non est a nobis demodostrabilis euidenter. probatur. Primo sic: exsignis tantum creditis non clare visis. nulla veritas est a nobis demonstrabilis euidentur. sed signa ista supernaturalia sunt a nobtantum credita non clare visa. igitur etc. maior patet etiam per eos: quia nulla conclusio excedit certitudinem sui medii: vel principii: probatur minor: quia signa ista a deo fidelibus exhibita non sunt nobis praesentias sein praeterita: praeterita vero quae nos praecesserunt non sunt a nobis clare visa. sed tantum credita: igitur etc.

Secundo sic. sicut signa naturalia ad causam naturale ita supernaturalia ad supinataurale: proposition est eorum. sed sicut naturalia de ca naturali non concludunt euidentur nisi videnti: igitur nec supernaturalia de supernaturali. sed huiusmodi signa non sunt nec fuerunt a nobis visa: licet sint fide supppsita. igitur etc. Confirmatur: quia iste doctor non vidit. illa signa. igitur per ea articuli fidei non sunt ei euidenter noti. Et vlterius secundum eum. nullus tenetur indubitantur credere: nisi quod sibi est per se notum: vel sibi deductum ex aliquo per se noto: igitur ipse non tenetur articulos fidei indubitam ter credere: quod ipse non concederet.

Secunda conclusio est: quod theologia viatoris prout de ipsa loquitur iste doc. non innititur medio necessario euidenter fidelibus concludenti. Et dico nobiliter prout de ipsa loquitur iste doc. quia theologia viatoris de qua posui quarta conclusionem innititur medio necessa rio cum sit scientia proprie dicta: sed sic de thelogia non loquitur doc. iste vt patet. Ista conclusio sic intellecta sequitur ex praecedenti: quia illud medium necessarium secundum eum non est nisi ista signa supernaturalia. sed ista non concludunt nobis euidenter: cum sint tantum credita non clare visa ex conclusione pre cedenti. ergo etc. Et confirmatur primo quia habitus qu inititur medio necessario facit euidentia de conclusione sed theologia viatoris prout de ipsa loquitur. iste doc. non facit euidentiam de suis conclusionibus ergo: probatur minor: quia habens euidentiam de aliqua conclusione non indiget fide. hoc patet: quia euidentia conclusntiomnis concludit necessitatem fidei. sed quilibet viator in diget fide ad assentiendum conclusionibus theologie sic assum pte etiam per eum. igitur etc. Secundo habitus quo inititur medio necessario concludit fideli et infideli. sed thelogia de qua nunc agitur non concludit saltem fidelis etiam per eum: igitur etc. Sed adhuc doc. iste nititur respondere dicit quod duplex et medium necessarium: quia quoddam est necesaarium in primo gradu certitudinis sicut est medium mathematicum: quoddam est necessarium secundo gradu certitudinis: sicut est medium naturale et mora le. vt puta: quod deus sit adorandus et honorandus. Et illud est duplex: quia quoddam est medium. necessarium proprie acceptum ex principiis subiecti: et tale facit conclusionem euidentem: et notitia habita de conclusione per tale medium est scientia proprie dicta: et habens talem notitiam non indigetr fide: tale medium concludit equaliter fideli et infideli. et mediosic necessario non innititur theologia viatoris vt dicit. quoddam vero est medium extra neum non proprie acceptum a principiis: sed ab aliquo extraneo. et tale medium: quia necessarium ex se facit: necessario assentire conclussoni. sed quia non est medium proprium non facit euidentiam sufficientem de conclusione: et tali medio necessario innititur theologia viatoris Et quia tale medium non facit euidentiam de conclusione sed tamtum facit assensum necessarium. et multa apparentia videntur repugnare conclusionibus theologicis Iccirco fides est nemia. ne certitudo medii reuocetur indubium. et quia insidelis non habet fidem: ideo non concludint sibi illud medium Et ex his patet ad rationes. Sed ad veritatem ista solutio non consonat sibi ipsi et repugnat poni sue: primum patet dupliciter. Primo: quia omnis demonstratio a po tertori et per effectum de qua lioquit arqt. pro et secundo poste. inititur medio extraneo: non proprie accepto a principiis subi ecti: et tamtn equalit conciudit rine li et infideli: et tacit euidentia de conclusione sic: quod ad assentied un ei non est fides necessaria: vt docetr experientia: igitur distinctio nuila. Secudo: quia medium quod ex se racit necessarioassentire conclusioni. exclud it ne cessitate fidei: et conclinqit equalit fideli et infideli: sed mediu illud extraneum cuiinnitit theologia viatoris: quia necessarium ex se facit necessario assentire conclusioni: vt asserit dicta solutio: igitur excludit necessitate fidei: et concludit equaliter fideliet infideli: quod expresse negatur: probatur maior: quia circucripta ride et posito tasi medio: vl assentit necessa rio concloni vel no: si non igitur ex se no racit necessa rio assentire conclusioni: quod est contra positum: si fic. igitur excludit necersitate fidei: et per consequenis concludit equasit rideli et infideli: quod est propositum: patet igitur: quod ista solutio non consonatur sibiipi. Sed probatur secundo: quod repugnet poni sue: Primo sic: omne med in per se notu vel ex per se noti deductum racit euidentia de conclusione: sed medium cui inititur theologia viatoris: prout de ipsa loquitur iste doc. et nobis per se notum: vel ex per se noti deductum: aliter nullus tenere tur indubitant credere vt dicit: igitur racit euidentia de conclusione: quod tamen negat: probatur maior: quia sicut conclodeducta ex meo nece nario est necessaria: ita deducta ex euidenti est euidens: immo nisi hoc esset: conclusio scita non esset euides: sed nihil est euidenti per se noto: vel ex per se noti de qucto: e dice cod t heologia viatoris proceqdat ex per se noti: et no facit euidentia de conclusione: esiapta contradictio. Secudo sic: nullu mediu quod sine habitum inclinate ad assentiedu potest in dubium reuocari: est nobist per se notu: vel ex per se noti dequctum: hoc patet: quia repugnat per se noto in dubium reuocari: sed mediu cui innititu theologia nra: vt a sserit ista solutio: sine fid eqt iclinante ad assentiendum potest in duhim reuocari: igitur tale medium non est nobis per se notum: nec deductum ex aliper se noto quod contradicit poni. Confirmatur: quia vbi est scientia proprie dicta: ibi est sciti euidentia: igitur ex opposito: vbi non est euidentia respectu sciti: ibi non est scientia prope dicta: sed vbi m ediu non facit euidenti a de conclusione: ibinon est euidentia respectu sciti: igitur nec scientia proprie dicta: quo posito sequi tet quod theologia nra non sit sceia pro prie dicta: quod contradicit prineipali conclusioni: patet igitur: quod rationes no ut soiute: ne c opinio est rationalis vt videtur. Rno ad rationes fracisci de marchia. ¶Testat igitur rspondere ad motiua ipsius: et primo ad ratione rudamtalem: pro proma sua conclusione: dico quod per signa 1lia supernalia non constatur nobis euidet quod ista propiso: deest trin¬ et vnus: sit a deo reueiata: sicut patet ex prima coclusione contra opinione ista deqducta: nec probationes conuicut: quia omnes supponut quod quacumque a ssentit arti culis assentit proptetalia sig supoinalia aqu atte statione fidei dem sonstrata quod non est verum: cum ista sig no sint a. nobis clare visa: sed taum credita: vt dictum est sup. Ad rationes secude conclusionis dicundum ad primam: quod min est falsa: quia fides non inititur medio necessario: euident fid elibus eoncludenti vt paet exdictis. Nec confirmatio valet: quia fides nostra est certa: quia a deo reueiata: sed quod sit a deo reuelata non est nobis dici m dstratum: sed creditum. Ad se cndam dico: quod fides nra est dterminate vera: non propter asiquem habitu distinctum ab ipsa innobis: sed quia a deo renelata: qui non potest reuela re faisu. Ex qui paet quod maior sicut assumitr non est vera: nec probatio vaiet: quia non sequitur. fides in nob per aliquidoet minatur ad verum: igitur per habitum inherentem: sufficit eni quod quia dexminex reueiatur a deo: qui non falli nec fallere potest. Franeiscus de marois in prlo. q. 2. articumlo Contra quarta conclusionem: quae communiter non tenext. quiaa sic se cundo in primo libro. arguut: si theologia esset scientia proprie di: cta ex euidentia deductionis suppositis arti cu lieude impossibilibus posset esse scientia: quod est impossibile. cdonmina patet: quia nullu impossibile potest euident et necessario dequci.

Preterea: supposito vnor a1so: potest aliudua fa 1sum euident deduci: igitur si talis de deo sit scientifica: falsu poterit sciriscientia. proprie dicta: quod non est verum quia falsum nescix: quia non et.

Ad idem potest argu in tertio sic nulia notitia suppones aliquod creqitum: re soiuit visque ad per set nota simptir quia nullu creditum est simpliter per se notum: igitur nulla talis et s ia proprie dicta: sed notitia supponens arti culorum coPni 1os: su proponit ali qud creqitum: ergo etc. Prete rea: sci re est re per cam cognoscere: sed ea qua de deo podic a tur in conclusionibus theologicis: non habent cam: etiam supposita articulorum existentia: igitur etc. Confirmatur: quia per me aqu assentieqn icito non est fides necessaria: quia iustus exfid e viuit ad ratio. primo etc.

Repoo ad rationes fracisci de maronis. Ad prima ergo istorum. dico quod de impossibili vt impossibile est no potest esse scia: 13 uprobosito vno impossibili: aliqd quod deducit non pabe fdione ipossibiiis: ied necessa rii: et dici tali priptt haber 1cia sicut prime e secuaam ratione adducta. pro conciunsione mea. Ex p1um. oc tores querunt vtru. i. 1. distingueretur a siuo si non procederet ab eo: et licet suppositum sit simplicitr impossibile: potest tamen sciriquod querit naite in patria: aliter questio esset nulia: quod cmniter no t et nex Cid e cuiaum etouem mo dico e quod supposito vno ralso aliua habet rationem veri necessarii: et sic icibilis.

Ad tertium dico: quod duplicit notitiam potest suproponere aliquod creditum: vno modo: quia a ssumit inprsm sicut principium ad probandum conclusione: et sic multe conclusiones theologice ex articulis riode in adqducutur. Alio modo: quia supponitur illud creditum esse: tamen no assumiter ad probandum conclusionem: sicut patet: si ponere tur duo corpora: vnum sphericum: et aliud planum inceium: ve l alibi se tangentia: et probaretur facta suppone quod sion se tageret nisi in pucto his permissis dico: quod notitia supponens ali quod creditum per mo modo non reso suit viquam ad per se nota: nec per consequenis est scientia proprie dicta. Notitia vero supponens aliquod creditum secundo modo: sic quod ta se creditum non assumitur ad probanau conciusionem: sicut principium: et sic est in proposito. vt patet. Ad quartum patet quia dicendum ex conclusionibus in proimo articulo de claratis: quia si de talibus no posit haberi scnia a pori: et per cam in essendo: pot haberi per cam in inserendo: vel saltem a posteriori. Ad confirmationem dico: quod adassentiendum dictis conclusionibus est rides necesst aria simpliciter: quia illud quod supponit est mere creaitum: et id eo aqu assentienqaum eig simplicit no potest infidelis euideter commn ci. Et ad iti sesm dicit aplg: quod iustus ex fide viuit: racta tamten et concessa suppositione non est viterius fides necessaria propt euidentia deductionis. Re mo ad argumeta proincipalia. Ad rationes princi pales. Ad prima patet quid dice qdu ex soluti one itatim data quia posito quod theo logia tertio modo supta sit scientia. proprie dicta: non sequit quod fides et scientia de eode subiecto sunt compossibiles in eodem intellectu: lied non sit impossibile fide et scientiam simus esse quatum ad habitus: vt dictum est supra. Ad secudum dico: quod theologia perimo et secudo modo sum oxa non est notitia firma ratione comprehela: vt patet ex supradictis. Et aquricardum ipemet exponit se et determinat. dicit quod huiusmodi rationes sunt quedam probationes: dicuntur tamen necessarie non ratione euidentie: sed ratione materie que in se cert isima est et necensar1d.