Quaestio 1

Articulus primus. QUantum ad primum distinguo. Primo de identita te reali: quia quedam sunt idem realiter per exclusionem omnis distinctionis. et non identitatis realis: quedam vero non: sed cum identitate reali stat realis distinctio eorum ad inuicem. primo modo quaelibet persona divina est eadem realiter alteri: veritate. dicit Ego et pater vnum sumus. Secundo distinguo de identitate reali excludente omnem distinctione et non identitatem realem: quia quedam sunt sic idem conuertibiliter et adequite quadam non: vt in sequentibus apparebit.

Articulus secundus: QUantum ad secundum: pono quattuor conclusiones. Prima conclusio est: quod divina essentia est eadem realiter cuilibet proprietati relatiue per exclusionem omnis distinctionis et dualitatis realis Probatur primo sic: aut essentia diuina et proprietas relatiua sunt due res: quarum vna realiter distinguitur ab alia aut non: si non: igitur essentia divina est eadem realiter proprietati relatiue. et econtra per exclusionem etc. si sic: vel aliqua vna res in divinis: quae sit realiter vtraque istarum rerum: vel non: si sic: pari ratione praet dici: quod essentia divina sit vna res quae realiter sit plures proprietates relatiue. quia non est maior repugnatia hic quam ibi: quod patet multipliciter. primo quia est maior repugnantia: quod aliqua vna res sit realiter plures res reiatiue quam quod sit realiter plures res quarum aliqua est absoluta et aliqui relatiue. Secundo: quia non est maior repugnantia quod aliqua vna res realiter sit tres res quam quod realiter sit quatuor res: sed si aliqua vna res sit in divuinis que realiter sit essentia et realiter sit proprietas: erunt realiter qua tuor res: supposito quod essentia. non sit realitex proprie tas. et quia erit essentia et tres proprietates: quarum vna¬ distinguitur realiter ab alia.

Tertio: quia omnis ratio quae potest adduci ad probandum: quod essentia divina non sit realiter proprietas adducere ad probandum: quod illa vna res quae exsupposito conceditur in divinis non sit realiter essentia: nec proprietas: si dicatur quod non est aliqua vna res in divinis quesit realiter essentia. et proprietas: tunc quero: aut proprie tas relatiua est deus aut non: si non. igitur est creatura: quia omnis substantia que deus non est creatura: est: et que creatura non est: deus est: vt patet per b. Aug. 1. de tri. c. 6. immo per hoc probat Aug. filium in divinis esse deum. Et confirmatur: quia vel proprietate relatiua est vtendum vel fruendum: si fruendum igitur est deus: quia solo deo est fruendum: si vtendum: igitur est creatura: quia sola creatura est vtendum: vt patet per b. Aug. 1. de doctrina christiana: et per magistrum in littera dicit prima igitur omne quod est: est deus vel creatura: et per consequens si proprietas relatiua non est deus: igitur est creatura: quod est omnioimpossibile: quia persona divina esset constituta ex duabus rebus distinctis: quarum vna esset deus. et altera creatura. quod est erroneum: si dicatur. quod proprietas relatiua est deus: cum essentia divina quae non est realiter proprietas relatiua ex supposito: nec aliqua res quae sit realiter proprietas flatiua sit vere deus: igitur sunt plures dii: quod est heticum Ista consequentia patet: quia sequitur: sor. est homo: et plato est homo. et sor. non est realiter plato: nec aliqua vna res quae sit realiter plato igitur sor. et plato sunt plures homines. Et confirmatur: quia si essentia divina est deus: et quaelibet proprietas relatiua est deus vel essentia divina et tres proprietates relatiue sunt vnus deus vel plures dii: hoc patet: quia vnum et multa diuidunt omne ens: non potest dici. stante supposito: quod sint vnus deus: quia vel iste terminus vnus deus in illa propositione stat pro persona: vel pro essentia. vel proaliqua relatione. vel pro aliqua re quae sit realiter ista: non propersona: quia essentia divina paternitas filiatio spiratio passiua: non sunt vna persona: nec pro essentia: quia ex supposito non sunt vna essentia: immo natura istarum proprietatum realiter est essentia: nec pro relatione: quia hec omnia non sunt aliqua vna relatio: nec pro aliqua re que sit realiter hec omnia: quia non est aliqua talis: vt patet ex dictis: ergo essentia diuinastante supposito: et tres proprietates relatiue non sunt vnus deus. et per consequens sunt plures dii. Sed forte dicetur quod simili modo potest probari: quo pater et filius sunt plures dii: quia si sequitur essentia et proprietas sunt due res distincte realiter et quaelibet earum est deus: igitur sunt plures dii: ita sequitur: pr et filius sunt due res distincte realiter: et quelibet eorum sunt deus: igitur sunt plures dii. Sed ista in stantia est parui momenti: quia licet pr et filius sint due res distincte realiter. deitas tamen est vna res omnino simplex et indistincta: quae realiter est pater et filius et spiritus sancti et ideo non sunt plures dii sed vnus deus: sed si pater et filius essent due res distincte realiter et non esset aliqua vna res simplex et indistincta quae realiter esset vtrumque sicut dicitur in proposito: nec cessario sequeretur: quod pater et filius essent duo dii: si quilibet eorum est deus: quia tunc pater et filius in divinis essent sicut duo homines: vel duo angeli: et tamtum distinguerentur interse preterea instantia non est ad propositum.

Secundo ad principale adduco rationem: quam facit. b. Aug. contra porrecta neum et est quasi confirmatio precedentis rationis: aut propetates relatiue sunt creatrix essentia aut creature. si primum: igitur non distinguuntur realiter ab ea: si creature: igitur pesona divina est constituta ex aliquo creato: quod est omnino impossibile. Nec valet euacuatio. dicit quod proprietates relatiue non sunt creatrix essentia. nec creature. sed proprietates creatricis essentie. siue creatoris: quia diussio per generale concilium fuit reputata sufficiens contra porrecta neu. ergo debet ab omni catholico reputari sufficiens in proposito. quia vniformiter accipitur hic et ibi.

Tertio sic per fona divina est ita simplex sicut essentia. ergo essentia. et proprietas non distinguitur realiter in ipsa. antecedens est catholicut: consequentia probatur. quia secundom b. Aug. de c. dei. c. II. simplet est quod est quicquid habet. igitur quod non est quicquid habet non est simplex: sed supposito. quod essentia proprietas realiter distinguantur in persona divina non est quicquid habet. quia non potest dici. quod persona divina sit essentia. ex quo includit in creatrice proprietatem quae non est essentia. nec potest dici quod sit proprietas quia in creatrice includit essentiam: que non est proprietas.

Iacobus de appamis in quodlibet. q. 4 ar. 4. Istam rationem quidam doc. nostur deducit sic. et ben omne constitutum. quod non recipit realiter cuiuslibet per se constitutinipredicationem est compositum realiter: sed persona divina non recipit etc. supposito: quod proprietas et essentia realiter distinguantur in ipsa: igitur persona divina erit composita realiter stam te supposito: quod est contra omnem phiysiam et theologiam: maior probatur: quia secundum. b. Aug. simplex est: quod est: quicquid habet: ideo si constitutum non est quodlihet constitutorum realiter: non est simpliclex realiter. et per consequens est compositum realiter: minor alite est clara: quia si essentia et proprietas quae sunt prina constitutiua persone divine distinguuntur realiter inter se neutrum praedicabitur realiter de ipsa: ergo etc.

Ex ista conclusione qua non deberet theologis esse dubia: infero duas propositiones correlarias. Prima est quod essentia divina est eadem realiter: persone diuine per exclusionem: etc. deductio patet: quia essentia divina non minus est eadem persone divine quam proprietati relatiue: nec ista propositio potest catholicis esse dubia: est enim determinata per ecclsiam sicut patet extra de sum. tri. et fi. catho. c. damnamus: vbi ecclia confitetur: quod pater et filius spiritus sancti sunt vna summa res quae est deitas. vel essentia.

Et potest nihilominus confirmari Primo sic. si essentia divina distingueretur realiter a tribus personis divinis: sequitur quod in divuinis essent quattuor supposita: consequens non consonat catholice veritati: igitur nec antecedens: consequentia probatur: quia si essentia divina est res distincta a tribus personis divinis habet substantiam distinctam realiter ab eis: et per consequens est suppositum distinctum ab eis. cum omne per se subsistens in natura intellectuali sit verum suppositum.

Secundo sic: si essentia divina non esset eadem essentialiter et realiter: persone diuine. patert et filius et spiritus sanctus non essent realiter vnus deus. quod est expresse conathana sium in simbolo. consequentia probatur: vt supra: quia in ista propositone iste terminus vnus deus non stat pro per sona: quia non sunt aliqua vna persona: nec pro relatione: propter eandem causam. nec pro essentia: exr supposito: quia tres persone divine non sunt realiter vna essentia: si nulla earm est realiter divina essentia.

Tertio sic: quecumque distinguuntur: realiter ponunt in numerum realiter. sed essentia. non ponit in numerum realiter cum tribus personis. ergo maior patet quia distinctio realis sine possibilitate reali non est possibilis: minor patet per determinationem ecclie extra de sum. tri. et fi. ca. c. damnamus: vbi contra abbatem Io achim damnatur. quam ternitas rerum in divinis.

Secunda propositio est: quod proprie: tas relatiua est eadem realiter persone divine per exclusionem omnis distinctionis et dualitatis realis. sic intelligendo: quod proprietas relatiua patris. vt puta paternitas est eadem realiter patri per exclusionem. etc. et sic de ceteris: hoc patet: quia proprietas non minus est eadem persone divine: quam essentia: sed essentia est sic eadem: ex propositone statim deducta: ergo et proprietas. Secunda conclusio principalis est: quod essentia divina non est eadem realiter alicui proprietati relatiue. conuertibiliter et adequate.

hanc probo Primo sic. impossibile est duas res distinctas realiter in vna eadem re conuertibiliter: et adequate esse idem realiter. sine distinctione aliqua in ipsa et distingui realiter sine identitate aliqua in eadem: patet ex terminis: quia ad eius oppositam sequitur duplex. contradictio manifeste. sed pater et filius sunt due res distinete realiter et sunt idem realiter in essentia sine distinctione aliqua in ipsa. et distinguuntur realiter in proprietate relatiua sine identitate aliqua in eadem: ergo impossibile est essentiam divinam et proprietatem relatiuam esse vnam. et eandem reconuertibiliter et adequate.

Secundo sic. quod est idem realiter paternitati conuertibiliter et adequite. est tamntum paternitas realiter essentia divina non est tantum realiter paternitas: igitur maior patet. quia quod est precise patrnitas. est tantum patrnitas. sed quod est idem realiter paternitati conuertibiliter et adequate est precise patrnitas realiter. idem esse idem adequate. et esse idem precise equiualent in significando. ergo quod est idem realiter patrnitaticonuertibiliter et adequate est tantum patrnitas realiter. minor autem est nota: quia quod est realiter aliqua res quae non est realiter ptrnitas non est tantum paternitas realiter. sed essentia divina est realiter filiatio que non est patrnitas: ergo etc.

Tertio sic: illud quod est idem realiter vtrique istorum: et tanta identitate vni sicut alteri: non est idem realiter alicui eorum conuertibiliter et adequam te: hoc patet: quia tunc vnum oppositorum realiter esset alterused essentia divina est eadem realiter vtrique oppositorum scilicet paternitati et filiationi: et tanta identitate: ergo et

Quarto sic. illa non sunt idem realiter conuertibiliter et adequam te: quorum nullum communicatur realiter sine altero. hoc patet: quia oppositum predicati infert oppositum subsani. sed constat quod essentia divina communicatur realiter filio sine paternitate. ergo etc.

Iste tres vltime rationes fuerunt adducte superius. di. 13. q. prima articulo. 2. conclusione. 3. ad probandumquod generatio actiua et spiratio actiua in patre non sunt idem realiter conuertibiliter et adequate: concludunt enim in mara ista: sicut in illa: et econtra. Ex ista conclusione sequitur: quod essentia diuina non est eadem realiter alicui persone diuine conuertibiliter et adequate: deductio est euidens.

Et potest nihilominus propositio confirmari. Primo sic: illa que sunt idem realiter conuertibiliter et adequate: multiplicato vno eorum realiter multiplicatur realiter et alterum: vel si vnum non multiplicatur realiter: nec reliquum: hoc patet: quia si de tur oppositum: que ponuntur idem esse realiter conuertibiliter et adequate non erunt conuertibilia realiter. nec adequate: igitur si essentia et persona in divinis sunt idem realiter conuertibiliter et adequate: sicut non est realiter nisi vna essentia: non esset realiter nisi vna persona: quod est error Sabellii. vel sicut sunt tres persone: erunt realiter tres essentie quod est error arrii:

Secundo sic si essentia divina esset eadem realiter. etc. sequeretur quod propositio affirmatiua et negatiua eiusdem substani. et predicati cum omnibus conditionibus necessario requisitis ad contradictionem non erunt contra dictorie: consequens implicat contradictionem. igitur et antecedens: consequentia probatur: quia si beatus in patria videt quod essentia divina est realiter tres persone: et quod pater non est realiter tres persone: tuquero an essentia et pater sint vna res conuertibiliter et adequam te. aut non: si non: habetur propositum principale. sic igitur iste due propoitones: essentia divina est realiter tres pesone: pater in diuinis non est realiter tres persone: sunt eiusdem subsi penitus: quamtum ad rem significatam. sunt etiam eiusdem predicati. et constat: quod saluantur omnes conditiones quae necessario requiruntur ad contradictionem. et tamen non sunt contradictorie: quia ambe st simul vere: quia lex contradictionis talis est. quod si vna est vera necesse est alteram esse falsam.

Tertia conclusio principalis est: quod ad hoc quod essentia divina non sit eadem realiter alicui proprietati relatiue conuertibiliter et adequate: non omne ponere aliquam distinctionem vel non identitatem priorem interessentiam et proprietatem. Hanc probo sic. ad hoc quod essentia divina non sit eadem realiter proprietati relatiue conuertibiliter et adequate: non omne ponere distinctionem: vel non identita: tem priorem realem inter essentiam et proprietatem. igitur nec aliquam aliam. et sic nullam: consequentia est euidens: quia si imadequa tio requirit necessario distinctionem: vel non identitatem priorem: sequitur quod inadequatio proprietatis et essentie non requirit distinctionem vel non identitatem impossibilem. sed realis inadequatio proprietatis et essentie sunt necessari iuturta principia fidei: vt patet ex conclusione precedenti. et distinctio vel non identitas realis eorum est impossibilis. vt patet ex prima conclusione. Et confirmatur: quia vel propter inadequationem ipsorum huiusmodi omnem necessario ponem distinctionem: vel non identitatem realem inter essentiam et proprietatem: vel sufficit aliqua distinctio: vel non identitas minor: hec patet: quia constat quod non requiritur aliqua ma¬ ior: primum dari non potest: quia distinctio realis est impossibilis inter ista: nec secundum: quia distinctio vel non identitas minor distinctione vel non identitate reali nihil facit ad adequationem vel ad indequationem realem. sicut distinctio formalis: vel non identitas minor distinctione. vel non identitate formali nis facit ad adequationem formalem. Secundo ad principale sic: ad hoc quod essentia divina non sit idem realiter alicui paternitati couertibiliter et adequate: sufficit quod sit idem realiter alicui: quod non est realiter paternitas: igitur ad hoc non omne ponere aliquam distinctione: vel non identitatem in ter essentiam et paternitatem: antecedens patet: quia quod est idem realiter alicui quod non est realter paternitas: non est conuertibiliter. prter nitas: consequentia vero probatur. quia esse idem realiter alicui: non est distingui ab alio. igitur esse idem realiter alicui quod non est realiter paternitas: non est distingui a paternitate. Et confirmatur: quia ad hoc. quod essentia divina sit realiter. tres proprietates relatiue: non omnem ponere aliquam distinctionem vel non identitatem inter essentiam et proprietatem: immo est implicatio vt videtur: sed ad hoc quod non sit eadem realiter alicui proprietati relatiue conuertibiliter: sufficit quod sit re aliter tres proprietates relatiue: vt notum est cuilibet: ergo ad hoc: quod non sit eadem realiter alicui proprietati relatiue conuertibiliter et adequate non omne ponere distinctionem: Tertio ad principale sic: negatio modi identitatis non arguit distinctionem aliquam vel non identitatem necessario patet de se. secundum non esse idem conuertibiliter: non est negatio modi identitatis: quia non est nisi negatio conuertibilitatis: qui est quidam modus identitatis. igitur non est idem conuertibiliter: non arguit distinctionem aliquam vel non identitatem necessario.

Ex ista conclusione sequitur: quod ad hoc quod essentia divina non sit eadem realiter alicui perso ne diuine conuertibiliter et adequate: non omnet ponere aliquam distinctionem vel identitatem inter diuinamessentiam et personam: deductio est euidens. Quarta conclusio est: quod de his que sunt vna res per exclusionem omnis distinctionis et dualitatis realis sine contradictio ne verificantur predicata contradictoria realiter in diuinis

Probatur primo sic. vbi tres realitates distincte realiter sunt vna res et vna realitas realiter per exclusionem omnis distinctionis et dualitatis realis ibi de his que sunt vna res per exclusionem: etc. sine cotradictione verificantur realiter predicata contra dictoria: patet ex terminis. sed in diuinis tres realitates distincte realster sunt vna res realiter per ex exclusionem vt dictum est supra: igitur etc.

Secundo sic non est implieatio contradictionis predicata contradictoria realiter verificari de his que sunt vna res conuertibiliter et adequate. sed aliqua sunt vna res indiuinis per exclusionem omnis distinctionis et dua litatis realis: que tamen non sunt vna res conuertibiliter et adequate. vt patet ex dictis.

Tertio sic: de essentia et persona verificantur predicata contradin ctoria realiter in diuinis: quia essentia non generat realiter. et persona generat realiter. et tamen essentia et persona sunt vna res per exclusionem vt patet ex prima conclusione. ergo etc.

Tertius et quartus arQUantum ad tertium et quartum articulos contra conclusiones mouenda et dissoluenda sunt dubiaEt primo contra primam.

Et propositiones que sequuntur ex ipsa est quedam opinio quam dicitur sequi quidam modernus doc. qui ponit duas propositiones. Durandus in 1. di. 33. q. 1. ar. 2. Et di. 34. q. 1. ar. i. Prima est quod essentia diuina differt realiter a proprie tate relatiua. Secunda est quod per sona divina differt realiter ab essentia et a proprietate relatiua. Prima propositioque directe opponitur conclusioni mee. probatur ab isto doc. Primo sic. Illa quorum quodlibet est vera res. et vnum inuenitur sine alio realiter: non sunt simpliciter eadem res: sed plures. sed essentia diuina et paternitas sunt huiusmodi: quia qualibet est res vera et vna inuenitur si ne alia: quia essentia diuina est in filio: in quo tamen non est paternitas: alioquin filius esset pater: igitur essentia et paternitas non sunt simpliciter eadem res: sed plures. Secundo per silogismum ex positionum sic: hec essentia divina est realiter hec paternitaset nullo modo differens ab ea realiter: hec essentia divinaest realiter filiatio hec: et nullo modo differens ab ea rea liter: igitur hec filiatio est realiter hec patrnitas et nullo modo differes ab ea realiter: conclusio est falsa: igitur aliqua praemissarum et qua ratione vna: eadem ratione altera: igitur prnitas et filiatio non sunt idem realiter cum essentia.

Preterea ad idem potest argui non minus efficaciter: primo sic: pater et filius distinguuntur realiter: ergo aliqua realitate: aut realitate essentie aut quadam alia: si quadam alia et non nisi realitate proprietatis: sequitur quod realitas proprietatis sit alia a realitate essentie: et per consequens proprietas realiter distingui tur ab essentia. Si realitate essentie: sequitur: quod pater et filius distinguitur essentialiter: quod est erroneum.

Preterea de quibuscumque verificantur praedicata contradictoria realiter si qualibet est res sunt distincte res. sed de essentia et proprietate verificantur praedicata contradictoria realiter: quia essentia est communicabilis realiter. et proprietas non est communicabilis realiter: et constat quod tam de essentia quam proprietate verificantur praedicata contradictoria realiter: quia essentia est communicabilis realiter. et proprietas non: et constat quod tam essentia quam proprietas est vna res. igitur essentia et proprietas sunt distincte res.

Preterea: et est quasi confirmatio praecedetis rationis: nulla proprietas relatiua est realiter communicabilis tribus essentia divina est realiter communicabilis: igitur essentia diuina non est realiter proprietas relatiua: praemisse sunt vere. et forma est bona: ergo.

Preterea: nulla proprie tas relatiua est realiter ad se: essentia diuina est realiter ad se. igitur essentia diuina non est realiter proprietas relatiua. multe consimiles rationes possunt adduci quae soluutur istis solutis. ideo per transeo.

Secunda propositio quae directe opponitur propositionibus correlariis probatur ab eodem doc faciliter sic: illud quod est constitutum ex pluribus differentibus differt realiter a quolibet illorum saltem rationem alterius. sed per sona diuina est constituta ex essentia: et proprietate relatiua: quorum vnum differt realiter ab altero: vt patet ex prima propositione. igitur persona diuina differt realiter. ab essentia ab proprietate relatiua. Et potest vlterius confirmari ista proposito primo sic: omnis pater genuit essentia divina non genuit: igitur essentia divina non est pater. tunc vult: essentia divina non e gitur essentia divina non est realiter pater: et per consequens distinguitur realiter a patre: hoc idem potest probari de filio sic: omnis filius est genitus: essentia divina non es genita: igitur essentia divina non est filius: et per consequens realiter distinguitur a filio. Et similiter potest gui de spiritu sancto.

Responsio ad rationes. Istis tamen et similibus sophismatibus non obstantibus mihi videtur quod quilibet vere catholicus habet tenere conclusionem illam: et conclusiones quas inferebam: nec motiua alterius opinionis: si opinio meretur dici: quod non credo. concludut:

Ad primum igitur concedo: quod illa quorum quodlibet est vera res. et vnum inuenitur realiter siue alio non sunt simplicitur id es omnibus modis eadem res: quia non sunt eadem resconuertibiliter et adequate: ex hoc tamen non sequitur: quod sint plures res vt patet ex supradictis et sic est in proposito: quia licet essentia et paternitas sint vna res: essentia tamen non est paternitas conuertibiliter et adequate vt patet ex secunda conclusione. Sed contra solutionem istam arguit iste doc: quia quae non sunt omnibus modis idem realiter differunt realiter aliquo modo: igitur si pater nitas et essentia non sunt omnibus modis idem realiter: vt asserit ista solutio: sequitur: quod differant aliquo modo realiter: quod est propositum: ista tamen instantia nihil concludit: quia maior quam assumit est falsa: negatio namque modi identitatis non arguit distinctionem aliquam vel non identitatem. sicut dicebatur in tertia conclusione: vnde sicut non sequitur non est album in summo: igitur est aliquo modo nigrum: ita non sequitur non est idem in summo siue in omnibus modis: quod idem est: igitur aliquo modo est non idem: vel distinctum.

Ad secundum principale fuit raesensum supra di. 5. qu i. articum. 4. vbi fuit ostensum: quod omnis silogismus expositorius applicatus ad hos terminos in diuinis peccat in forma: eo quod silogismus expositorius solum tenet gratia forme in terminis conuertibilibus vel equiualentibus: vt fuit ostensum ibidem.

Ad tertium concedo: quod pater et filius distinguuntur aliqua realitate: sed quando dicitur: aut realitate essentie: aut quadam alia. dico quod prem et filium distingui realitate essentie potest intelligi dupliciter: vel realitate quae est essentia conuertibiliter et adequite vel realitate quae est essentia: non tamen conuertibiliter et adequate. in primo sensu: pater et filius non distinguntur realitate essentie: quia tunc distinguerentur essentialiter: quod est hereticum. in secundo tamen sensu pater et filius distinguuntur realitate essentie: quia distinguuntur realitate proprietatis quae realiter est essentia: licet non conuertibiliter et adequate: sed ex hoc non sequitur quod distinguantur essentialiter.

Ad quartum patet ex quarta conclusione quod maior est falsa: quia de his quae sunt vna res possunt verificari praedicata contradictoria reali ter in diuinis. dum tamen non sint idem realiter conuertibiliter et adequate: vt patet ibidem.

Ad quintum quando dicitur quod nulla proprietas relatiua est realiter communicabilis tribus etc. dico quod ista proposito potest intelligidupliciter. Uno modo sic: nulla proprietas relatiua etc. i. nulla res quae conuertibiliter et adequate est proprietas relatiua etc. est realiter etc. et sub isto sensu maior est vera. et etiam conclusio quae sequitur gratia forme: quia non sequitur absolute quod essentia diuina non sit realiter proprietas relatiua: sicut infertur sed quod essentia diuina non est realiter proprietos relatiua conuertibiliter et adequate. et hoc est verum: Alio modo sic: nulla proprietas etc. i. nulla res quae est proprie tas relatiua est realiter communicabilis tribus. siue sit proprietas relatiua conuertibiliter et adequate: siue non. et sub ista sensu: maior est falsa. et per consequens conclusio nulla. Et per hoc patet quid dicendum ad vltimum confor miter distinguendo maiorem.

Ad primum vero pro secunda propositone patet: quod minor est falsa sub qua fundatur.

Ad secudum patet exrpraesensione quinte rationis statim solute. et ex his quae dicta sunt supra di. 5 q. i. ar. 4. quod ista propositio: omnis pater genuit. potest intelligi dupliciter. Uno modo sic: omnis pater genuit ionst omne quod est tantum pater: seu quod est conuertibiliter et adequate pater genuit: et sub isto sensu maior est vera: et etiam conclusio: quia debet inferri quod essentia diuina non est tantum pater: siue quod non est conuertibiliter et adequate pater: quod vtique est verum. Alio modo sic: omnis pater genuit id est omne quod est pater genuit: siue sit tamtum pater siue non. et sub isto sensu maior est falsa: vt dictum est supra distin. et q. predictis. Et per hoc patet quid dicendum ad tertium: quia ista proposttio: omnis filius est genitus: potest intelligi dupliciter: si cut ista: omnis pater genuit.

Aureolus in primo di. 2. q. 3. ar. 3. Contra secundam conclusionem quidam doc: arguit multipliciter. Primo sic: nulla res excedit seipsam: aut est inconuertibilis sibi siue in adequata: hec patet: quia tunc expressa contradictio implicatur: vt patet: quod est excedens et excessum: conuertibilis et non connertibilis: adequata et non adequaita: cum omnis res adequetur sibi et conuertatur secum: sed paternitas et essentia sunt eade res simplicissima: ergo impossibile est quod res essentie excedat re pater nitatis vel inadequatur sibi aut non conuertatur cum ea.

Preterea: nulla res est maior se: da oppositum quod sit maior. Iam non est eadem: sed res inadequata excedens et non conuertibilis maior est re excessa: ergo impossibile est quod res excedens inconuertibilis et inadequata sit eadem res simplex cum eo cui inadequatur: et cum quo non conuertatur.

Preterea: omnis res eade: alicui inconuertibiliter et inadequata sic includit illam rem¬ quod aliquid plus includit: sed quod includit aliquam rem et aliquid plus: et non est idem secundum rem illi: totum enim non est idem parti: ergo impossibile est quod aliqua res simplex sit secundum rem idem alicui: et tamen non adequatur secundum re: sed excedat.

Preterea: maior est conuertibilitas inter eandem entitatem quam inter equalia quantitati ue: sed impossibile est quod due linee sint equales quantitatiue quin conuertibiliter sint equales sic: quod vna aliam non excedat: ergo multo minus est impossibile quod aliqua sint eadem entita tiue simpliciter: sicut sunt essentia et proprietas: quin ad inuiecsse conuertantur sic: quod vnum aliud non excedat.

Preterea: relatiua equpantie mutua conuertuntur: sicut similiu et amatus et talia: sed identitas est relatio equiperantie: dicitur enim idem esse eidem idem: et econuerso: ergo si aliquid est alicui idem secundum re: erit conuertibiliter idem: sic quod res vnius cum re alterius conuertetur.

Preterea: maiorem distinctionem requirit inequalitas quam equalitas: sed equalitas realem distinctionem requirit inter equalia: nil enim sibi est simile: aut equale secundum Hilarium libro. 3 de tri. ergo multo fortius nulla res simplex esset sibiipsi inequalis: et per consequens nec conuertibilis: aut inadequata: sed essentia et proprietas sunt vna res simplexvt dictum est supra.

Preterea: relatio realis requirit realem distinctionem inter extrema: sed imadequatio vel conuertibilitas seu excedentia sunt relationes reales vbi aliqua dicuntur realiter inadequari: aut realiter non conuerti: ergo impossibile est quod inadequatio realis accidat inter illa quae sunt vera res simplex sicut sunt essentia divina et proprietas.

Preterea: impossibile est contradictoria verifica ri de eadem re simplici: loquendo tamen de contradictorio: quae attenditur penes reale praedicatum: sed si essentia et patrnitas sunt vna simplex res. verum est de ea dicere: cuod fundat excedentiam: et verum est dicere quod fundat oppositum excedentie: quod est excededi: ergo de ea re simplici: verum est dicere quod excedit et non excedit: exceditur et non exceditur: si essentia sit eadem ptrnitati inconuertibiliter et inadequate: nihil ergo est hoc dictum.

Preterea: illud nullatenus est ponendum: quod infringit omnem forma silogisticam: et omnem modum demonstratiuum: et omnem viam ad scindendum: reddit enim secundum hoc sententia achademica. dicit quod non contingit aliquid scire: sed posito quod aliquid sit idem alicui simpliciter: et tamen inadequate et inconuertibiliter tollitur omnis forma silogistica: dicant enim quod quantumcumque maior et minor extremitas sint eedem in medio: tamen noerunt eedem inter se: quia medium est cum vtroque inconuertibile et excedens: sic in omni demonstratione assignar in poterit fallacia consequentis. ergo illud dictum nullatenus est ponendum.

Preterea: illud non est ponendum in deo quod nec deus nec natura aliqua patitur: est enim pessimus modus errandi interillos tres: quos aug. ponit primo de tri. c. i deo. valet. a tribuere quod nulla natura patitur: sicut quod ipsum idem seipsum gignat vt sit sed indubitater eque absonum est quod idem se ipsum excedat vt inconuertibile sibi sit: igitur etc. idem quod prius.

Responsio ad rationes aureoli. Ad primum istorum dico: quod illa propositio: nulla res excedit seipam: non est inconuertibilis sibi: siue inadequata potest intelligi dupliciter. Uno modo sic: nulla res excedit etc. ids nulla res excedit omne illud quod est ipsa: aut est inconuertibilis seu madequata eo quod est ipsa. et sub istosensu illa maior est vera: quia tunc sequaretur contradictio manifesta: sed non est ad propositum: vt patet: quia paternitas non est omne illud quod esse essentia. Alio modo sic: nulla res excedit etc. i nulla res excedit aliquid quod est ipsa: aut est inconuertibilis seu imadequata alicui quod est ipsa: et tunc in isto sensu proposito esset ad propositum: sed iudicio meo tunc non solum est falsa sed erronea: quia iuxta principia fidei essentia diuina est inconuertibilis et inadequata persone patris: cum non sit tamtum patur: et tamen pater est essentia: et econtra: nec tunc sequitur aliqua contradictio: quia non sequitur ad hoc quod eadem res sit conuertibilis et non sit conuertibilis etc. sed sequitur quod aliqua res est inconuertibilis vel inadequata: vel quod idem est: est eidem incomuertibiliter tantum et inadequate alicui: quod est ipsa: quia non tantum est illa. Et quando dicitur quod omnis res adequatur sibi si intelligat: quod omnis res adequatur cuilibet quod est ipsa: sicut oportet eum intelligere. si vult aliquid concludere: patet quod propositio non est vera: immo hoc est de quo agitur. et tamen assumitur sine probatione. et per consequens petitio ad principium. Ad secundum potest responderi realiter. Primo quidem potest dici sicut et ad praecedens: quod licet nulla res sit maior omni eo quod est ipsa: aliqua tamen res potest esse maior: accepta maioritate in bono sensu: aliquo quod est ipsa. Secundo potest dici distingnendo de incouertibilitate: duplicit enim potest intelligi quod aliqua res sit realiter inconuertibilis et inadequata alicui rei. Uno modo per inclusionem alicuius realitatis: sic quod in realitate excedente et inconuertibili sit assignare aliquam realitatem secundum quamexcedens adequat excessam et realitatem secundum quam excedit ipsam: et sic linea trium pedum est inadequata linee duorum pedum: quia in linea trium possunt assiguari duo per des secundum quos per mensuratione potest adequari linee duorum pedum. Et potest vlterius assignari vnus pes secundum quem fit excessus: et isto modo essentia diuina non est inconuertibilis nec inadequata proprietati relatiue: quia in realitate essentie non potest assignari realitas secundum quamadequatur et identificetur proprietati relatiue: et realitas secundum quam non identificat sibi: cum secundum suam totam realitatem identificetur eidem. Alio modo per negationem exclusionis alicuius realitatis sic intelligendo quod excessus excludit aliquam realitatem quam non excludit excedens: et sic animal excludit hominem vt inadequetur sibi: animalis enim non conuertitur cum homine: quia non omne animal est homo. Et constat quod iste excessus non est per inclusionem alicuius realitatis: quia animalis nihil includit essentialiter et intrinsece quod non includatur in homine: immo sic homo excedit animal: quia sic in homine includitur rationale: quod animalis non includit: sed per negationem exclusionis alicuius realitatis in sensu dato: videlicet quod homo ex cludit aliquid quod animalis non excludit: homo enim ex sua ratione formali excludit irrtionale: animal autem non: cum verificetur de animali irrationali: sicut et de rationali. Et isto modo essentia diuina est inconuertibilis et inadequata cu libet persone diuine et cuilibet proprietati relatiue: quia quaelibet earum excludit aliquid quod non excludit essentia: quia licet pater non sit filius: nec econuerso: essentia tamen est filius et econtra. Et licet paternitas non sit filiatio: nec econuerso: essentia tamen est filiatio: et econtra. His praemissis quicquid sit de maiori. dico ad minorem: quia licet res excedens et inadequata: primo modo sit aliquo modo maior ex cessa: res tamen imadequata: secundo modo non oportet quod sit maior: et quia sic est in proposito: vt patet ex dictis: ideo nihil concludit etc.

Ad tertium ex solutione stati data patet quod maior est falsa.

Ad quartum dico: quod non est simile de inconuertibilitate entitatiua et quatitatiua: quia in quantitate semper excessus sumitur per inclusio nem alicuius realitatis: in entitate vero potest sumi ex cessus per negationem exclusionis eo modo quo dictum est supra: et ideo non oportet quod quecumque sunt eadem entita tiue sint conuertibiliter eadem: sicut quecumque sunt eadem vel equalia quantitatiue sunt conuertibiliter equalia.

Ad quintum quando dicitur quod relatiua equiperantie mutuo conuertuntur: dico quod equiuocatur de conuertibilitate: quia in ista propoitione accipitur conuertibilitas pro mutua identita te ex parte vniuscuiusque extremi: et ista conceditur in proposito: quia sicut hec est vera: essentia est eadem paternita ti: ita hec est vera paternitas est eadem essentie: negatur tamen conuertibilitas identitatis que est esse tantum vel praecise hoc: quia licet essentia sit paternitas: tamen non est tantum vel precise paternitas.

Cosextum: quicquid sit de maiori dico ad minorem: quod licet eqnalitas opposita inemqualitati sumpta secundum primum modum excessus per exclusionem scilicet alicuius realitatis requirat distinctionem realem inter equalia: equailitas tamen opposita inequalitati sumpte secundum secundum modum excessus per negatione scilicet exclusionis etc. non requirit talem distinctionem: quia inter diffinitionem et diffinitu est equalitas sic sumpta: quia quicquid excluditur a diffinitione: excluditur etiam a diffinito: et econtra. et tamen diffinitio et diffinttum non sunt extrema realiter distincta: et quia conformiter videtur esse dicendum de equalitate. dico quod licet inequalitas primo modo sumpta requirat talem distinctionem inter inequalia: inequalitas tamen sumpta secundo modo: qualis est in proposito minime:

Ad septimum dico: quod inconuertibilitas sumpta secundo modo non est relatio realis: sicut nec conuertibilitas sibi opposita: cum talis conuertibilitas non sit nisi identitas adequata eiusdem ad seipsam.

Ad octauluim videtur quod maior non solum est falsa: sed catholice veritati contraria: quia de essentia et persona quae sunt vna res simplicissima verificantur praedicata contradictoria: etiam loquendo de contradictione quae attenditur penes praedicatum reale: quare hec est vera: realiter pater generat: et tamen hec est hereticaessentia generat. Et vlterius cum dicitur in minori quod si essentia eadem est proprietati inconuertibiliter et inadequate: eadem res fundat excedentiam et oppositum excedentie: dico quod sicut ad verificandum istas propoitones: pater generat et essentia non generat: sufficit quod essentia non sit tamtum pater: ita et ad verificadum istas propositones: essentia est eadem essentie conuertibiliter et adequite: essentia non est eadem paternitati conuertibili ter et adequate: sufficit quod essentia non sit tantum paternitas: siue quod sit patrnitas: et aliquid quod non est patrnitas quod idem est: nec aliud requiritur ad verificandum huiusmodi praedicata.

Ad nonum nego maiorem: quia ex hoc quod aliquid est idem alicui inconuertibiliter et inadequite non tolliter forma silogistica. nec redit sententia dicentium quod nihil contingit scire: constat enim quod animal est idem homini inconuertibiliter et inadequate: tamen tenet ille silogismus gratia forme: omne animal est substantia: omnis homo est animal. ergo omnis homo est substantia. Et quando dicitur quod hoc supposito dicetur quod quadocumque maior et minor extremitas sint eedem in me dio tali: non erunt eadem inter se: quia medium est cum vtroque in conuertibile et excedens. dico quod illud est verum quando silo gismus peccat informaliter: et non aliter: et hoc est quod licet homo et asinus sint idem in animali: non tamen inter se: quia silogismus peccat in forma eo quod arguitur in secunda figura ex puris affirmatiuis. hinc etiam est quod licet pater et filius in diuinis sint idem essentie: non tamen inter se: et sic de similibus: ex hoc tamen non se quitur quod tollatur formaliter silogistice: immo dicere oppositum est forma silogisticam totaliter annihilare:

Ad vltimum: concesso toto primo processum. dico quod licet sit absonum: quod aliqua res sit inconuertibilis et inadequata omni eo quod tert ipsa: sicut dicebatur in solutione prime rationis: tamen non est ab sonum: immo catholice veritati consonum: quod aliqua res sit inconuertibilis et imadequata alicui quod est ipsa: et ideo nunquam debet absolute concedi: quod aliqua res est inconuertibilis sibiipsi: quia sensus esset inconuertibilis cum eo. quod est ipsa: sed quod aliqua res est inconuertibilis alicui: quod est ipsa: thoc reputo sit in diuinis necessarium: quia eius oppositum non reputo catholice dictum alitetr¬

Opinio communis. Contra tertiam conclusionem est quedam opinio quae ponit: quod necesse est ponere aliquam non identitatem priore inter essentia et relationem. vnde veniat ista adequatio plusquam inter essentiam et seipsam.

Franciscus de marchia in primo di. 34q. i. ar. i. Pro ista opinione: quidam doc. arguit sic: quod essentia eadem sit adequate: et non sit eadem adequate relationi: hoc non est nisi propter aliquam vnitatem priorem quam essentia habet ad seipsam quam non habet ad vnitatem priorem quahabet ad relationem: igitur inter ipsa est aliqua non identitas primo or natura: non identitate adequationis: consequentia est nota: antecedens ve¬ ro probater mstipliciter primno sic: vbicumquo inter aliua desicit equalitas deficit aliqui vnitas requisita super quam debeat fundari illa equalitas: hoc patet: quia vbicunque est vnitas debite requisita ad equalitatem illa est equalitas. sed vbicumque est aliqua inequalitas ibi est aliqua equalitas: quia inequa lis est remotio equalitatis. igitur vbicumque est inequalitas aliqua: ibi est aliqua equalitas: quia inequalitas est remotio equalitatis. ideo vbicumque est aliqua inequalitas deficit aliqua vnitas prior quae videtur fundare equalitate. sed adequatio est quidam modus inequalitatis: igitur si inter essentia et relationem est aliquis modus adequationis: hoc non est propter aliud: nisi quia deficit aliquis modus vnitatis por qua deberet fundare adequationem.

Preterea: si in causis praecisis affirmatio est causa affirmationis: et negatio est causa negationis primo poster. sed causa praecisiua quare aliqua sunt equatlia est: quia habent eandem quantitate siue mobilis siue virutis: quia equalia sunt quorum quantitas est vna. 5. meth. ita quod equalitas praesupponit vnitatem quantitatis priorem. ipsa equalitate. ergo negatio illius vnitatis prioris est causa praecisiua inequalitatis que est negatio equalitatis: ergo si inter essentia et relatione est aliqua inequalitas conuertibiter: illa venit ex aliqua non vnitate priori que est inter ipsa. Confirmatur: quia sicut equalia sunt: quorum quantitas est vna: ita inequalia sunt quorum quantitas non est vna: igitur sicut vnitatem equalitatis relatiuam praecedit vnitas quantitatis absoluta: que est causa eius ita non vnitatem inequalitatis relatiuam praecedit non vnitas quantitatis absoluta: que est causa eius.

Ad rationes francisci. Ad primam: primo reduco rationem contra eum: quia si rationes aliquid concludunt: probant quod necesse est ponere aliquam non identitatem realem inter essentiam et relationem: que sit causa istius in adequationis: quod tamen est falsum et contra eum: quia licet concedat non identitatem formalem inter ista: negat tamen realem: assumptum patet: quia quod essentia sit eadem realiter sibi adequa te: et non sit eadem formaliter relationi adequate: hoc non est nisi propter aliquam vnitatem realem priorem: quam essentia habet ad seipsam: et non ad relationem. si probationes sue concludunt: et hoc patet euidentur de prima: quia iuxta principia sua vbicumque int aliqua deficit aliqua vnitas realis requisita super quam debet fundari illa equalitas quia equalitas realis secundum eum finitur super vnitate reali: sed inter essentiam et relationem deficit aliqua equalitas realis: cum essentia non sit eadem realiter relationi adequate: igitur inter essentiam et relationem deficit aliqua vnitas realis si ratio sua concludit. Idem etiam patet de secunda: quia causa praecisa equalitatis realis: iuxta doctrinam suam est vnitas. quantitatis realis: igitur causa precisa inequalitatis realis: erit non vnitas realis per rationem suam: et per consequens inter essentiam et relationem est non vnitas realis: quod tamen negat.

Ad rationem ergo principalem potest faciliter responderi: supponit enim illa ratio quod inadequatio necessario presuper ponit non vnitatem priorem: et sic distinctionem vel nons identitatem. hoc aut est falsum: quia ad hoc quod essentia non sit eadem realiter paternitati conuertibiliter et adequate sufficit quod sit idem realiter. alicui: quod non est realiter perfnitas: ad hoc autem non requiritur non vnitas inter essentiam et paternitatem sicut nec non identitas. sufficit enim carentia modi vnitatis sicut et carentia modi non identitatis: nec probationes aliquid concludunt propter multa: primo quia praesupponunt quod fundamentum omnis equalitatis sit aliqua vna quatitas communis ex tremis equalibus. cuius oppositum fuit onstensum supra. di. 10. et. 20. Secundo quia praecise procedunt de inequalitate quantita tiua: que fit per exclusionem alicuius realitatis et non de inequa litate entitatiua: quae solum fit per non exclusionem etc. si cut dictum est supra: et per consequens in proposito de quo loquimur nihil concludunt. Tertio quia non distinguunt inter negationem modi vnitatis: et non vnitatem: et ex hoc statim potest rprasenderi ad forma rationum.

Ad primam igitur distinguo: quod maior sicut assumitur non est vera: quia vbicumque inter aliqua deficit equalitas: non omnem quod deficiat simpliciter aliqua vnitas: sufficit enim quod deficiat aliquis modus vnitatis si est et aliquis modus identitatis: et sic in proposito. Per idem patet ad secundam: quia causa praecisa equalitatis de qua loquimur est vnitas: non qualitercumque acceptatur: sed in determinato gradu: et per consequens causa praecisa inequalitatis de qua est sermo non erit non vnitas: sed negatio modi vnitatis. Et ex hoc patet ad confirmationem.

Contra quartam conclusionem posset argui: verum quia ad obiectiones quepossent fieri contra eum satis bene patet si considerentur ea que dicta sunt supra: pertraseo.

Ad argumenta principalia. Ad primam patet ex his quae dicta sunt in corpore quis quod ista propositio: omnis proprietas relatiua distinguit personam realiter a persona est distinguenda: sicut ista: omnis patr generat: et consimiles: quia si intelligatur sic: omnis proprietas etc. i. omne quod est proprietas conuertibiliter et adequate distinguit etc. vera est propositio: et conclusio quae sequitur gra forme: quia non sequitur nisi quod essentia non est realit proprietas conuertibiliter et adequate et hoc est verum. si vero. intelligatur sic: omnis proprietas ios opequod est proprietas absolute: siue sit conuertibiliter siue non: falsa est propositio. et per consequens ratio nihil valet. Secundam rationem concedo et credo eam concludere.