Quaestio 1

Articulus primus. QUantum ad primum: quia generatio quedam est actiua: et quae dam passiua: et similiter spiratio. Potest primo comperari generatio actiua ad spirationem actiua: et tunc est sensus q. vtrum generatio actiua et spiratio actiua realiter distinguantur in patre. Potest secundo comparari generatio actiua filii ad spirationem actiuam: et est sensus. vtrum generatio actiua et spiratio actiua realiter distinguantur in filio. Post tertio compari generatio actiua patris ad spirationem passiuam: et tuc est sensus: vtrum generatio actiua patris et spiratio spiritus sancti realiter distinguantur. Potest vel terius vltimo compari generatio passiua ad spirationem passiuam: et tunc est sensus: vtrum generatio passiua filii et spiratio passiua spiritus sancti realiter distinguantur: et hoc de primo.

Secundus articulus. QUantum ad secundum articulum. Prima conclusio est: quod generactio actiua et spiratio actiua non distinguuntur re aliter in patre: probatur primo sic: si generatio et spiratio actiua in patre sint due res distincte vel vna earum est ei essentialis et alia accidentalis: vel vtraque accidentalis: vel vtraquam essentialis. primum dari non potest. ne cogamur subsiectum et accidens ponere in diuinis. nec secudum tum propter causam assignatam. tum quia paternitas cum fit constitutiua patris non est ei accidentalis. Si detur tertium. sequitur quod pater constituatur ex vtraque realiter siue essentialiter. quod est impossibile. consequentia patet: quia tota causa quare homo constituitur realiter ex anima et corpore: est quia quodlibet eorum est ei essentiale. sed impossibili tas consequentis probatur. quia quandocumque principia constitutiua alicuius constituti distinguuntur realiter inter se neutrum constitutiuo rum praedicatur per se praedicatione dicente: hoc est hoc constituto. sed generatio actiua et spiratio actiua ex supposito sunt per se principia constitutiua persone patris et distinguuntur realiter inter se. ergo neutrum illorum praedicatur per se praedicatione dicente: hoc est homoc de patre. conclusio est falsa. ergo aliqua premissarum non maior ex quo ei constitutum inducit duo constituentia: quorum vnum realiter: non est aliud neutrum praedicatur de ipso. aliter prars praedicaretur de suo toto ergo maior quantum ad aliquam sui partem et quicquid dicitur: habetur propositum: quia si sit falsa: quantum ad secundam partem habetur propositum scilictut principalis conclusio: si quantum ad prima patet tem: patet impossibilitas consequentis. ergo. Et confirmatur: quia omne constitutum quod non recipit realiter per se cuiuslibet constitutiui praedicationem est compositum realiter Sed persona patris non recipit realiter cuiullibet principii constitutiui praedicationem: sut posito quod generatio et spiratio actiua distinguuntur realiter inter se et sint per se principia constitutiua ipsius: ergo persona patris est composita realiter: quod est impossibile maior patet: per beatae aug. xi. deci. dei. c. 10. vbi die: quod sim¬ plex est quicquid habet: igitur si constitutum non recipit prodicacatione cuiuslibet constitutiuorum non est simplex realiter et per consequens erit compositum realiter. minor autem est manifestaex dictis ergo etc. Secundo ad principale sic: in diumis quicquid est paternitas realiter: ergo gneatio actiua realiter: hec patet: quia generatio actiua et paternitas sunt vna res conuertibiliter et adequate: solum distincta nominaliter: vt patet per M. di. 27. sed spiratio actiua in patre est realiter paternitas ergo: probatur minor quia quicquid est realiter pater in diuinis: est realiter paternitas: hec patet quia ptrnitas et pater in diuinis. sunt vna res conuertibiliter et adequite. sed spiratio actiua in patre est realiter pater et econuerso: vt patet ex dictis. ergo etc. Et confirmatur: quia impossibile est aliqua realiter distingui et de se inicem in abstracto vere praedicari. Ista propositio in creaturis est manifesta. et in diuinis patet per inductionem: quia tota ratio quare paternitas in diuinis non est filiatio est quia realiter distinguuntur ab ea. et sic de similibus. quia generatio et spiratio actiua praedicantur de se inuicenin abstracto. quia quacumque praedicantur in diuinis de se inuice in concreto praedicantur realiter in abstracto. sed paternitas prodicatur in concreto despiratione actiua: quia spiratioactiua est pater. igitur et in abstracto. et per consequens spiratio actiua est paternitas: sed quicquid in diuinis est parnitas: est generatio actiua: vt patet ex dictis: ergo. etc. Tertiosic: in diuinis omnis res distincta realiter ab alia est per se subsistens. hoc patet. quia omnis res quae non est alteri inherens est per se subsistens. in diuinis autem nihil est inherens alri: igitur si gnatio et spiratio actiua in tpatre essent plures res realiter distincte: essent plures res per se subsistentes: et per consequens duo supposita non vnum quod est erroneum. ergo etc. Ex ista conclusione infero correlarie: quod generatio passiua et spiratio actiua non distinguuntur realiter in filio: Deductio est clara: quia rationes ita possunt formari de generatione passiua et spiratione actiua in filio: sicut de generatione actiua et spiratione actua in patre. Et confirmatur: qlia sicut se habet essentia diuina ad personas patris et filii et spiritus sanctis quibus est communis: ita spiratio actiua ad personas patris et filii: quibus est communis: sed essentia diuina non est res distincta a patre et filio et spiritus sanctus nec a proprieta tibus eorum: vt patet extra de summa tri. et fide catho: igitur spiratio actiua non est res distincta a patre et filio: nec a proprietatibus eorundem: imaginor ergo quod sicut essentia diuina non est tantum paternitas: cum sit filia tio et spiratio passiua quue non sunt paternitas: et tamen hoc non obstante non sunt res distincta ab aliquo istorum: sic etiam suo modo: licet spiratio actiua non sit genera tio actiua: cum sit generatio passiua: que non est actiua: non tamen est res distincta a generatione actiua in patre: nec a passiua in filio: nec ponit in numerum realiter cum eisdem. Et principalis ratio que mouet me ad hoc: est quia cogemur ponere quattuor res in diuinis non tamtum tres: quod non inuenitur in scriptura: nec determinatum ab ecclesia: immo videtur repugnare de terminationi ecclesie: vt patet extra de summa trini. etc. Et quia quem non distinguuntur realiter nec formaliter vt cre. o.

Secunda conclusio est: quod genera tio actiua et spiratio actiua non distinguuntur formaliter in patre: nec generatio passiua et spiratio actina in filio: licet generatio actiua et passiua formaliter distinguantur. Istius conclusionis probo primo possibilitatem. secundo necessitatem. Possibilitatem quidensic: non est maior repugnantia: quod vna formalitas relatiua et communicabilis formaliter sit formaliter due formalitates relatiue incommunicabiles formaliter quam quod vna realitas relatiua et communicabilis realiter sit realiter due realitates relatiue incommunicabiles realiter: propositio patet ex terminis: sed non obstam te huiusmodi repugnantia in creaturis: in diuinis tamen realitas spirationis aetiue quae vna existens realiter communicatur filio est realiter generatio actiua et passiua quae sunt due realitates relatiue et incommunicabiles realiter: vt patet ex praecedenti conclusione. Necessitatem vero deduco sic: vel realitas spirationis actiue et eius formalitas sunt idem omnibus modis extra: intellectum per exclusionem omnis diuisionis et non identitatis ex natura rei vel non: si sic: sequitur quod cuiuscumque spiratio actiua est idem realiter: sit idem formaliter: et quod a quocunque distinguuntur formaliter distinguuntur realiter et eotea: et sic propositum: si non: vel distinguuntur realiter omnibus modis extra intellectum per exclusionem omnis identitatis ex natura rei: vel non: si sic: vel formalitas spirationis actiue est aliqua realitas: vel nulla: si nulla. ergo nihil quia quod nulla res est: omnino nihil est secundum aug. Si aliqua: et non sua ex supposito: sequitur quod realitas spirationis actiue et eius formalitas sunt due realitates: quarum vna realiter non est alia: quod non est verum: si non: sequitur quod realitas spirationis actiue et eius formalitas ex natura rei sunt ide et distinguuntur: qui posito quaroan vno et eodem modo omnibus modis extra intellectum sint idem et distinguantur. an alio et alio modo: primum dari nunpotest iuxta doctrinam. Scoti et suorum: contra quos ponitur ista conclusio: quia principium eorum est quod quacumque conueniunt et differunt a quo sui conueniunt: et a qua sui differunt. Si detur secundum: sequitur quod realitas spirationis actiue a qua sui sit idem sue formalitati: et a quo sua distincta ex natura rei. sint illa. a. et. b. et queratur sicut prius. a. et. b. sunt idem omnibus modis extra intellectum per exclusionem entis vel non. et sequitur processus in infinitum: sed talis processus non est ponendus praesertim in deo.

Tertia conclusio est: quod genera tio actiua et spiratio actiua in patre non sunt ide conuertibili ter et adequate: nec generatio passiua et spiratio actiua in filio probatur primo sic: quod est adequate genera tio actiua: est tantum generatio actiua: et quod est adequate generatio passiua est tantum generatio passiua: hoc patet ex quid nominis terminorum: sed spiratio actiua non est tantum generatio actiua: quia tunc non esset generatio passiua: nec est tantum generatio passiua: quia tunc non esset generatio actiua: quorum oppositum patet ex conclusionibus praecedentibus: ergo etc. Secudo sic: quod est idem vtrique oppositorum: non est idem alteri eorum conuertibiliter et adequate oppositum praedicati in fert oppositum subiecti. Sed spiratio actiua est idem vtrique eorum generationi actiue scilicet et passiue: et tanta idem titate vni sicut alteri: vt patet ex dictis: ergo etc. Tertio sic: illa non sunt idem conuertibiliter et adequate: quorum vnum inuenitur vbi alterum non inuenitur patet ex terminis: sed spiratio actiua inuenitur in filio vbi generatio actiua non inuenitur: et inuenitur in patre: vbi non inuenitur in filio generatio passiua: igitur etc.

Quarta conclusio est: quod generatio actiua et passiua in deo realiter distinguuntur a spiratione passiua et inter se. Ista conclusio non est catholicis dubia: quia nemo christianus confitetur patrem et filium et spiritus sanctui quantum ad eorum propria vnam re esse sed tres: vt patet per anshel de incarnatione verbi. c. 2. et hoc de secundo articulo.

Tertius et quartus articulus. ¶ QUantum ad tertium et quartum articulos simuil contra conclusiones istas mouenda et dissoluenda sunt dubia.

Et primo contra primam inuenio duas opiniones: quarum prima ponit.

Rodd in i di. 13. q. i. Quod generare et generari differunt realiter in patre et filio a spiratione: vel quod idem est: quod generatio et spiratio actiua differunt realiter in patre. Et similiter generatio passiua et spiratio actiua in filio: et hoc opponitur ei directe. Secunda vero dicit quod querere: vtrum genera tio actiua distinguatur realiter a spiratione actiua: non est aliud quam quarere: vtrum pater et filius distinguantur realiter a patre Et eodem modo quarere: vtrum spiratio actiua distinguitur a generatione passiua. non est aliud quam quarere: vtrum pater et filius distinguantur realiter a filio: et hoc opponitur ei directe: quia constat quod pater et filius non sunt realiter pater: nec sunt realiter filius: licet pater sit realiter pater: et filius realiter sit filius: et per coniuens spiratio actiua secundum istum modum dicendi: non erit re aliter generatio actiua nec passiua: quod contradicit conclusionimee.

Pro opinione. Durandus in primo dio. i3 q. i. ar. io. Que communis est multis: quidam doc. arguit primo sic. Illa quae non possunt conuenire eidem respectu eiusdem non sunt idem realiter: saltem re relata: quia relationis esse est ad aliud: sed generare vel spirare: rel generari non possunt conuenire eidem respectu eiusdem: generaliter enim competit patri re spetu filii tantum: spirare autem non competit pari respectu filii: sed solum respectu spiritus sanctui rursus generari et spira re competunt filio: sed generari tantum respectu patris: spirare autem respectu spiritus sanctus ergo spirare non est idem realiter saltem re relata: cum generare vel generari.

Prete rea: sicut se habet generare ad generari: ita spirare ad spira ri: sed generare et spirare non differunt realiter per me: igitur nec generari et spirari quod est contra me: vel si generari et spirari differunt realiter: igitur generare et spirare quod est propositum

Preterea: duabus relationibus dispatis spe: vel quasispecie differentibus corrspndent due relationes specie: vel quasispecie differentes: sed generari et spirari sunt due relationes. dispate specie: vel quasi specie differunt realiter: ergo relationes quae eis corrspndent scilicet generare et spirare specie vel quasispecie differunt: et ita realiter differunt cum sint relationes rei non rationis: maior patet: quia eadem relatio secundum speciem non opponitur pluribus secundum speciem: minor autem de se patet: ergo.

Preterea: quacumque sunt vna et eidem eadem: sunt eadem inter se: saltem eodem modo quo sunt eadem vni tertio: et hoc est necessarium: cum contrarum implicet contradictionem. Cum ergo per me generare et generari sint idem cum spirare: non solum re absoluta sed etiam re relata: sequitur quod generare et spirare sunt idem: cum spirare non solum sit re absoluta: sed relata: et ita erunt penitus idem: quod est absurdum cum opponantur igitur et illud est absurdum: ex quo sequitur scilicet quod spirare sit idem realiter cum generare et generari.

Preterea: ab vna actione immediate non possunt esse due passiones: sed generari et spirari sunt due passiones vel emanationes dicte passiue: ergo non possit esse ab vna actione immediate: sed generari est immediate a generare: et spirari est immediate a spirare ergo generare et spirare non sunt vna actio: sed due realiter differentes: sicut passiones eis corrspndentes.

Preterea: impossibile est esse eandem relationem producentis et producti: etiam si idem sit producens et productum respectu diuersorum: verbi gratria: dato quod spiritus sanctus esset filius filiisicut contingit in humanis eundem esse prem et filium respectu diuersorum: adhuc illa esset relatio alia que dicere tur filius: et alia diceretur pater: sed spirare et generari sunt relationes producentis et producti in eodem scilicet filio licet respectu diuersorum: ergo impossibile est quod sit vna relatio: sed necessario sunt due: quia idem est iudicium de relationibus et emanationibus ergo etc.

Preterea: ad idem: Landulphus in primo. di. 13. q. 1. ar. primo. Quidem alius doc. arguit duplicit. verum quia prima ratiosua co ncidit cum quarta praecedentis doc. dimitto eam. sed seundo: arguit sic: eandem relationem vt relationem. constitue re realiter: et non constituere: est contradictio secundum idem. Sed paternitas constituit personam patris realiter in esse suppositali. et vt relatio spiratio actio: non ergo impossibile est: quod sint vna res inquantum relatio: maior patet ex primo printusm: quia contradictoria non sunt circa idem: minor probatur quia si spiratio actio constitue ret personam patris in esse suppositali: quia de paternitate certunest quod constituit cum spiratio actio sit in patre et filio: pater et filius essent vnum suppositum vna relatione reali: quia tunc ita esset de personalitate filii sicut patris.

Preterea: ad idem arguitur communitur: quia si spiratio actiua non distingueretur realiter a generatione actiua et passiua: non essent quattuor relationes reales in diuinis: quod est contra dicta doctorum.

Pro secunda opinione. Nodod. vt supra. Arguitur vnica ratione sic: spiratio actiua non est nisi piet filius qui actiue spirant. spiritum sanctum: et generatio actiua non est aliud quam pater. nec passiua quam filius. igitur quere re vtrum spiratio actiua distinguatur realiter a generatio ne actiua non est aliud quam quarere vtrum pater et filius distinguam tur realiter a patre. Et quarere vtru distinguantur realiter a generatione passiua: non est aliud quam querem vtrum pater et filius distinguuntur realiter a filio: antecedens supponitur et consequentia videtur clara. Sed ad veritatem nulla istarum opinionum videtur mihi rationalis nec tenenda non quidem prima: quia si spiratio actiua et generatio actiua in patre. vel passiua in filio essent due res distincte non posset saluari summa simplicitas persone diuine nec posset vitari quaternitas rerum in diuinis: quam non admittit ecclesia: vt patet ex dictis. igitur. etc.

Contra. NRodod. Nec secunda: quia vel iste doc intelligit: quod spiratioactiua sit vna res que est pater. et filius. et spiritus sanctis sicut essentia diuina quae est vna res quae est pater. filius. et spiritus sanctus vel intelligit quod sic est pater et filius: quod non est aliqua vna res: sed simpliciter plures. si secundo modo male et periculose intelligit et contra intentionem doctorum. et fidem. Si primo modo: patet quod non est idem quarere vtrum pater et filius distinguantur realiter a pre: Sed intellectus quaestionis est: vtrum res illa quae est spiratio actiua: et res ion la que est generatio actiua sint vna sola res vel plures: sicut non est idem quarere: vtrum essentia diuina distinguatur realiter a generatione actiua et vtrum pater et fili et scilicet distinguantur. re aliter a patre Sed intellectus quaestionis est: vtrum res illa quae est essentia diuina: et res illa quae est generatio actiua sit vna sola res vel plures: et in isto sensu doctores qui realiter et catholice volunt loqui intelligunt questionem nec motiua illarum opinionum concludunt. Et ideo rprasen deo ad primum.

Ad rationes durandi. Et nego maiorem: quia ad hoc quod aliqua non possunt comnenire eidem respectu eiusdem: sufficit quod illa non sint idem conuertibiliter et adequite: vel quod sint equipollentia re bus distinctis: et sic est in proposito: quia spiratio actiua non est conuertibiliter generatio actiua nec passiua: vt patet extertia conclusione: nec illa res que est generatio actiua et spiratio actiua in patre est minoris virtutis quam si illa essent realiter distincta in ipso: sicut illa res queest bonitas et sapientia in deo non est minoris virtutis quam bonitas et sapientia si essent res distincte in eo.

Ad secundum: primo reduco rationem contra eum: sicut se habet generare ad generari: ita se habet spirare ad spirari: ergo permutatim sicut se habet generare ad spirare: ita generari ad spirari: sed generare et spirare non constituunt distincta supposita realiter: igitur nec generari et spirari: quod est contra eum et contra quoscumque recte loquentes: vel si generari et spirari constitunnt ita et generare et spirare: quod est erroneu: vel sic: si generare et spirare conueniunt eidem persone: ita et generari et spirari: vel si generari et spirari non conueniunt eidem: ita nec generare et spirare: quorum quodlibet est contra fidem. Ad forma igitur rationis dicitur communiter: quod commutata proproportio non tenet gratia forme in quantitatibus vbi est proportio et proportionabilitas. in qualitatibus autem vel aliis habitibus si tenet gratia men. non tamen gratia forme: et quia in proposito non arguitur in terminis quantitatis nil sequitur gratia forme: verum quia multotiens tam doc. quam philysi ar guunt per locum mutata proportione etiam non in terminis quantitatiuis. Respondeo aliter ad rationem et dico ad maiorem: quod si li sicut sit nota omninode similitudinis propositio non est vera: quia generare sic se habet ad generari quod quodlibet istorum conuenit vni soli persone et est constitutiuum ipsius: spirare vero non sic habet ad spirari: cum spirare conueniat duobus. et non sit constitutiuum alicuius. Si vero sit non alicuius similitudinis vera est propositio. sed tunc non tenet commu¬ tata proportio nisi forte gratia meo. etiam supposito quod teneat in quibusdam terminis non sequitur quod ita se habeat generare ad spirare praeserti quatum ad identitatem et non identitatem: de qua nunc agitur sicut generari ad spirari. Responsio huius et: quia generare et spenititrare conueniens eidem per sone diuine in quae non possunt poni aliqua res distincte: genera ri autem et spirari non conueniunt eidem: vt dictum est supra.

Ad tertium nego maiorem si intelligat: quod talibus relationibus correspndeant due relationes realiter differentes: sufficit enim quod respondeant due relationes virtualiter vel equualentur: et sic est in proposito: quia licet generatio actiua et spiratio actiua non sint due relationes reales: quarum vna non sit alia realiter: sunt tamen due virtualiter vel equiualentur: quia illa vna relatio realiter vere est generatio actiua: et ideo vere opponitur: et corrsndeat generationi passiue: et vere est spiratio actiua: et ideo vere opponitur et corrsendet spirationi passiue: vnde si eadem relatio in creaturis erit equalitas et similitudo: talis erit vna relatio rea liter et due viriualiter vel equalentur: et sufficientur corrndent pluribus oppositis.

Ad quartum: si ratio illa esset bona se queretur quod essentia divina esset res distincta apersonis: quod est contra determinationem eeclusie. licet hoc iste doc. concedat et male: sequaretur etiam quod generare et spirare distinguerentur realiter a patre saltem re relata: quod ego nollem contedere: vel quod generare et spirare nullo modo distinguantur: quod est propositu: consequentia patet per forma suam arguendo sic: quicumque vni et eidem sunt etc. Sed generare et spirare sunt idem realiter cum patre: non solum re absoluta: sed etiam re relata: igitur generare et spirare sunt idem inter se non solum re absoluta: sed etiam re relata: si conclusio sit falsa: aliqua praemissa est falsa: et non maior: per eum: igitur minor: et sic patet prima pers consequentis. si vera: igitur patet secunda: ergo etc. Dico igitur ad rationem: quod maior illa non est vera: nisi illa sint eadem vni et eidem conuertibiliter et adequate: sicut patet de essentia divina et personis: quod in proposito non est verum: quia generare et generari non sunt ide cum spirare conuertibiliter et adequite: vt patet ex dictis.

Ad quintum dico: quod ab vna actione realiter: equipollente tamen distinctis virtualiter immediate possunt esse due passiones: et sic est in proposito: vt patere potest ex dictis. Ad sextum nego maiorem: dum tamen illa relatio existens vna realiter equipolleat distinctis virtualiter: sicut est in proposito: nec oppositum probatur ab eo.

Ad rationes Landulphi. Ad rationem vero alterius doc. primo reduco rationem contra eum: quia si dednctio illa sit bona: sequitur quod essentia et paternitas in diuinis sint due res distincte quod non consonatcatholice veritati: deductio est clara arguendo sic: eam dem rem constituere realiter et non constituere est contradictio secundum idem. Ista proposito est vera si maior sua sit vera: et tenet per probatione suam: sed paternitas per eum constituit realiter personam patris in esse suppositali: essentia vero non: quia cum essentia sit in patre et in filio et spiritus sanctus pater et filius et spiritus sanctus essent vnum suppositum per deductionem suam: quod non esset catholice dictu. Ad rationem igitur suam dico: quod ad hoc quod paternitas vel generatio constituat personam patris in esse supposit aliSpiratio vero non: sufficit quod non sit idem conuertibiliter et adequate: sicut diceretur de essentia et parrnitate.

Egidius in primo di. 27. q. i. Ad vltimum respondet doc. noster negando consequentiam: quia non sequitur. Spiratio actiua non distinguitur realiter a genera tione actiua in patre: et passiua in filio: sicut res a re: igitur in divuinis non sunt quattuor relationes reales. Responsio ipsius est: quod relatio realis aliunde habet quod sit res: et aliunde quod sit relatio: primum enim vt dicit habet a fundamento: siue abeo in quo existit: secundum a termino: vnitas ergo et distinctiorelationum realium secundum quod sunt relationes sumiter ex vnita te vel distinctione terminorum: vnitas autem et distinctio eorum secundum quod sunt res: sumiter ex vnitate vel distinctione fundamentorum: siue rerum in quibus existunt: et quia generatio actiua: et spiratio actiua sunt in eodem fundamento immediate: quia in eadem personapatris et habent distinctos terminos: quia per genera tionem actiuam pater refertur ad filium: et per spirationem actiuam ad spiritus sancti qui realiter distinguuntur. sequitur quod generatio actiua et spiratio actiua sic sunt vna res inpatre quod tantum sunt due relationes reales. Et simpliciter dicendum est de generatione passiua: et spiratione actiua in filio: quo posito patet. quod iste quattuor relationes diuine non sunt quattuor res: sed solum tres: quia spiratio actiua sic ponit in numerum relationum realium: cum generatione actiua et passiua quod non in numerum rerum: et per consequens patet: quod illa non fuit bona consequentia.

Contra egidium. Sed licet ista solutio sit nobis valde subtilis et pulchra: mihi tamen non videtur sufficere propter aliqua que asserit minus vera meo iudicio. et ideo pono contra eam quattuor propoitones.

Prima est: quod relatio rea lis non habet quod sit res a subiecto: siue a fundamento inquo est: hanc probo sic: illud quod conuenit relationi reali ex se et ratione sue quiditatis: non conuenit ei ratione subieeti siue fundamenti in quo existit: sed esse rem conuenit sibi etc. ergo etc: maior est de se nota et minorem deduco sic: omnis relatio realis seipsa: omni eo circunscriptoquod non est de se per se primo intellectu quiditatiuo ipsius est aliquid et ens: igitur seipsa circumscripto omni eo etc. igitur est aliqua res: antecedens patet: aliter seipsa et ratione sue quiditatis esset omnino nihil quod non est verum: et tamen consequentia videtur clara: tum quia quod nulla res est: vt patet per be. aug. primo de doctrina christiana: tum quia solemus vsu dice quicquid aliquo modo dicimus esse aliquid: vt patet per anshel. de incar. verbi. c. 2. ergo etc. Nec valet si dicatur quod relatio secundum doc. non est aliquid: sed ad aliquid: quia accipiatur aliquid vt contradictorie distinguitur contra nihil: sicut accipitur in ratione mea fals. est quod assumitur: oportet enim concedere quod relatio sit aliquid istomodo nisi velimus dicere quod sit omnino nihil: quod doc. noster non concederet.

Secundo propositio est: quod vnitas et distinctiosrelationum secundum quod sunt res non sumuntur ex vnitate et distinctione rerum in quibus existent: et hoc sequitur ex praecedenti: quia bene sequitur secundum doc. relatio realis non habet quod sit res a subiecto in quo est: igitur vnitas et distinctio relationum realium secundum quod sunt res non sumuntur etc. Confirmo eam tamen satis euidenter vt mihi ridetur quod in eadem albedine fundantur similitudo et dissimilitudo: et in eadem quantitate equalitas et inequalitas respectu diuersorum: que tamen realiter distinguuntur sicut res a re: supposito quod quaelibet earum sit res.

Thomas de argentina in 1. di. 2. q. i. ar. 2. Sed ad istam rationem quidam doct. nosternititur respondere dicit quod non est ad propositum: quia cum creatura non sit omnino simplex non repugnat res distinctas esse in eodem fundaentocreato respectu diuersorum: et ideo dato quod similitudo et dissimilitudo dicant diuersas res: et hbenc tamen possunt simul esse in eodem fundamento creato: repugnat tamen diuersas res esse in diuina persona que est omnino simplex.

Contra thomam. Sed ad veritatem: ista solutio destruit positionem doc. quia si sit vera patet: quod causa quare generatio actiua et spiratio actiua in patre non sunt due rationes: non est vnitas persone in qua fundatur sed simplicitas: et tamen constat quod doc. non assignat pro causa simplicitatem sed vnitatem. Et confirrmnatur: quia doc vniversaliter dicit: quod vnitas et distinctio relationum secundum quod sunt res sumitur ex vnitate et distinctione rerum in quibus exstunt: igitur hoc est verum tancreaturis quam in diuinis: et ideo doc. in eadem. q. facta deductione sua concludendo sic ait. propter quod dicendum es ex distinctione terminorum relationes reales distingusecundum quod relationes sunt: sed ex differentia rerum in quibus existent distingui ex eo quod res quedam existunt: ita quod numquam plu¬ res relationes sunt plures res nisi sint in pluribus rebus: vt in pluribus suppositis: vel in pluribus fundamentis. hoc formaliter doc. Et si sit vera: patet quod si militudo et dissimilitudo numquam erunt plures res: nec in diuinis: nec encreaturis: nisi sint in pluribus rebus quod contradicit solutioni sue iam date. Dimissa tamen ista solutione forte dicetur ad rationem iuxta principia doc. quod similitudo et dissimilitudo fundate in eadem albedine respectu diuersorum non sunt due relationes reales sed vna sola res: quia numquam plures relationes st plures res nisi sint in pluribus ebus secundum eum. Et licet ista respensio videatur conformior dictis doc. mihi tamen vicetur impossibili: quia ille relationes non sunt vna res: quarum vna potest realiter esse: altera non existente realiter: et econtra: sed sic est inproposito: quia desinente termino dissimilitudinis et manete termino similitudinis manet realiter similitudo dissimile non realiter manente. Et confirmatur ex dictis doc. quia secundum eum in eadem. q. multiplicato inferiori de necessitate multiplicatur superius: vbi proprie repritur ratio superiorum et inferiorum secundum eum et secundum omnes: igitur in creaturis multiplicato inferiore: necessario multiplicatur superius: quicquid sit in diuinis vbi hec proprie non reperintur: vt dicit: sed constat quod relatio realis in creaturis est inferior ad rem: non minus quam homo ad animal: igitur saltem in creaturis iuxta principia multiplicatis relationibus: necesse est multiplicare res. vnde sicut est impossibile quod duo homines sint vnum animal: sic est in possibile quod due relationes reales saltem in creaturis sint vna res.

Tertia propositio est: quod vnitas et distinctiorelationum realium secundum quod sunt relationes non sumitur ex vnitate et distinctione terminorum. hanc probo sic: plura litas relationum realium potest stare: et stat de facto cum vnitate termini: igitur vnitas earum non sumitur existente termini: nec distinctio ex distinctione: consequentia nota: antecedens probatur: quia due dissimilitudines fundate in duabus albedinibus respectu eiusdem nigredinis numero sunt due relationes reales: et tamen terminus est tantum vnus: quia eadem nigredo numero. Item due filiationes reales: quibus duo filii referuntur ad eundem patrem sunt due relationes reales: et tamen terminus est vnus tantum: quia vnus pater: et sic de multis aliis. Sed quia forte diceretur quod vnitas et distinctio relationum in eadem specie non sumitur ex vnitate et distinctione terminorum: sed solum vnitas et distinctio relationum differentium secundum speciem: vt dicit doc. ibidem. Iccirco ostendo hoc idem de relationlbus differentibus specie: quia constat quod eidem albedini cui alteraalbedo est similis: nigredo est dissimilis. Constat etiam quod similitudo fundata in albedine: et dissimilitudo fundata in nigredine respectu eiusdem albedinis sunt due relationes specie differentes: et tamen terminus est vnus tantum: vt prius. Forte dicetur: quod similitudo fundata in albedine et dissimilitudo fundata in nigredine respectum eiusdem albedinis si sunt due relationes sed tantum vnus: licet sint due res: quia fundatur in duobus subiectis sicut concedit doc. quia si spiratio actiua fundaretur in patre et filio secundum se dicerentur esse due res sed vna relatio: quia terminus ad quem per ipsum referuntur est vnus tantum. valet spiritus sancti Sed ad veritatem: licet illa respensio sit multum conformis dictis doc. mihi tamen videtur omnino impossibilis. Primo quia saltem in creaturis nisi proprie repritur ratio supioris et in ferioris simpliciter est impossibile: quod due res distincte sint vna relatio realis numero: sicut est impossibile: quod duo animalia sint vnus homo. Secudo: quia similitudo fundata in nigredine: et dissiiltudo funda ta in albedine respectu eiusdem nigredinis non minus sunt plures relationes reales: quam due dissimilitudines fundate in duabus albedinibus respectu eiussdem nigredinis: que tamen secundum doc. et secundum omnes sunt due relationes non vna tantum. Tertio: quia in creaturis vbi pro¬ prie reperitur genus et specles. qua differunt specie differunt numero: vt patet 15. meta. c. de vno. sed similitudo et dissilitudo predicte in genere relationum differunt specie vt notum est cuicumquam: igitur differunt numero: et per consequens sunt due relationes non vna tantum. Quarto: quia simpliciter est impossibile eandem relationem realem numero simul esse et non esse: et constat: quod similitudo predicta potest esse illa dissimilitudine non existente vel econuerso. Et ad veritatem non est aliquo modo possibile: quod in creaturis vna relatiorealis numero sit in diuersis subiectis et praesertim distinctis secundum speciem.

Ultima propositio est: quod si spiratio actiua: et generatio actiua in pare sunt formaliter due relationes reales: necessario sequitur: quod sint due res: hanc. proboPrimo sic. quia stante supposito si generatio actiua et spiratio actiua non essent due res. sed vna tamten: hoc ideo esset: quia fundantur in eodem subiecto hoc patet ex fundamentis doc. sed hoc non obstat: vt patet ex propositione secunda igitur etc. Secundo: quia sicut se habet relatio ratio nis ad ens rationis: ita relatio realis ad ens reale: sed impossibile est esse duas relationes rationis distinctas quin sint duo entia rationis distincta: ergo impossibile est esse dominas relationes reales distinctas quin sint duo entia realia distincta: et per consequens due res.

Idem. CThomas. vbi supra. Sed ad istam rationem quidam doc enoster nititur respondere dupliciter: Primo quidem dicit: quod generationem et spirationem actiuam esse duas relationes reales in patre potest dupliciter intelligi: vno modo intrinsece. Alio modo extrinsece et conotatiue: Primo modo vt dicit falsus est intellectus: quia intrinsece sunt vna et eadem realitas penitus indiuisa Secundo vero modo est verus intellectus eo quod paternitas et communis notio: siue generatio actiua: siue spiratio actiua quod idem est: intrinsece exigit duos terminos realiter distinctos: ratione quorum vere dicnunt due relationes reales realitate extrinseca. His premissis dicit ad rationem quod per eam non conuincitur quod generatio actiua et spiratio actiua sint due res intrinsece: sed solum extrinsece: et conotatiue: quod verum est. Secundo diem: concessis ambabus praemissis: non plus concluditur nisi: quod non possunt dari due relationes realiter distincte nisi dentur due res: et hoc non est contra doc. nec contra eum: quia non ponunt vt dicit communem notionem et paternitatem esse duas relationes realiter distinctas: licet ponant quod sint due relationes reales ratione duorum terminorum realium.

Comnen thomam: Nulla tamen istarum solutionum sufficit: vt mihi videtur non quidem prima: quia si illa responio esset bona sequeretur: quod sicut paternitas et communis notio sunt due relationes sic sunt due res quod contradicit doc. et sibi: consequentia patet: secundum istam ter potosionem non sunt due relationes reales intrinsece: sed solum extrinsece: quia cum exigant duos termnos realiter distinctos et isto modo vt dicit etiam sunt due res. secundo quia si paternitas et communis notio non sunt due relationes reales intrinsece: sed solum extrinsece et conotatiue in diuinis non essent quatuor relationes reales formaliter. et intrinsece: sed tantum tres: cuius oppositum intelligit doc. expresse. nec secunda: primo: quia contradicit dictis doc. que tamen nititur defendere. qui ponit paternitatem: et communem notionem esse duas relationes reales distinctas realiter: vnde in fine illius questionis sic ait: concludentes igitur veritatem quesitidicamus quod quia communis notio vt est in patre est non distincta realiter a paternitate: vt est in filio non alia res distincta a filiatione: et ideo non ponit in numerum realiter cum predictis: sicut pater et filus et essentia non sunt tres res: eoquod essentia vtest in patre non est realiter distincta ab ipso et vt est in filio non est alia res ab eo et subdit statimquia predicta tria sunt tres relationes et due res: cum processio sit quedam relatio realis realiter distincta s a qualibet predictarum quatuor erunt in diuinis relationes: et tres res. Ecce quod expresse dicit doc. quod pro¬ cessio est quedam relatio realis realiter distincta a quae libet alia: et per consequens paternitas et communis notio sunt due relationes realiter distincte secundum eum. Secundo quia vel paternitas est alia relatio a communi notione: vel non. Si non: igitur est eadem: et per consequens non sunt due relationes s vna tantum: cuius oppositum intendunt. Si sic: adhuc ratioremanet insoluta: quia sicut est impossibile esse duas relationes rationis: quarum vna sit alia sic est impossibile esse duo entia rationis: quorum vnum sit aliud: sic est impossibile per formam rationis: quod sint due relationes reales: quarum vna non sit alia: quoniam sint duo entia realia et sic due res quarum vna non sit alia: quod est oppositum siue tales res velis vocare distinctas siue non: manet: igitur illa propositio: et per consequens patet: rationem principalem non esse solutam. Respondeo igitur aliter ad eam et dico: quod sicut generatio actiua et spiratio actiua in patre: vel generatio passiua: vel spiratio actiua in filio non sunt formaliter due res sicut nec due relationes reales ponentes in numerum in diuinis: quia in deo nulla est rerum quaternitas: cum hoc constat: quod spiratio actia et generatio actiua in patre: vel passiua in filio sunt due relationes virtualiter et equiualenter: sicut et due res: quia sunt eadem res: sicut et eadem relatio penitus indistincta ex natura rei est realiter generatio actiua et spiratio in patre: et quia generatio actiua vere et realiter opponitur spirationi passiue non minus quam si ista essent res distincte in ipso: sic eadem relatio sicut eadem res est equiualenter: et virtualiter: plures: et in isto sensu. et non aliter de bent concedi quatuor relationes reales in diuinis.

Ad rationes roddi. Preterea quidem dicendum ex impugnatione ipsius: i licet spiratio actiua: non sit nisi pater et filius et spiritus sanctus est tamen vna res quae est pater et filius et spiritus sancti sicut licet essentia diuina non sit nisi pater filius et spiritus sanctus et ideo consequentia nulla prout extitit declaratum ibidem. Comni secundam conclusionem est scotus et sui sequaces: Et contra tertiam Aureolus: verum: quia opiniones eorum tractabuntur diffusius di. 33. vbi agetur de identitate vel non identitate relationis et essentie ad presens supersedeo. Contra quartam posset argui: sed quia non est apudcatolicos opinabilis: supersedeo.

Ad rationes principales. Ad primam que directe concludit contra quartam conclusionem nego maiorem: et habet eam negare quicumque catholicus si velit concedere quod tres diuine persone quantum ad earum propria non sunt vere tres res: quod non est catholice dictum: et ad probationem: anshel. et boctiidicam quod loquuntur de identitate suppositorum siue per sonarum: quia in diuinis omnes persone distincte opponutur ad inuicem relatiue.

Ad secundam posset concedi: quod si generatio passiua in diuinis esset realiter spiratio passiua spiritus sanctum esset vere genitus: filius spiratus: et sic ratio concludcret pro quarta conclusione. Si vero formetur de generatione et spiratione actiua: nego consequentia: quia ad hoc quod spiritus sanctus non sit genitus nec filius spiratus: sufficit quod generatio actiua et spiratio actiua non sint idem conuertibiliter et adequate. nec probatio valet: quia spiratio non est superior ad generationem: sicut est productio.