Quaestio 3

Articulus primus. ¶ AD primum estaduertendum: quod dupliciter potest inCtelligi: charitatem vel aliam formam intensi¶bilem augeri per additionem partis ad partem: Uno modo: quia pars additur parti sicut in augmento vini: vel aque: videmus sensibiliter: quod vna pars alteri additur. Alio modo quia pars addit ad partenm indest supra partem: sicut videmus in augmento dierum quod dies additur ad diem idest supra diem: quia dies vna est maior alia. Et iuxta membra huius distinctionis sunt circa materiam istam due solennes oppositiones: que reddunt questionem illam me rito dubitabilem Dicunt enim aliqui: quod charitas et vniuersaliter omnis forma intensibilis augetur: quia pars additur parti: sic quod ex vtraque parte simul vna forma perfectior: siue maior intensiue: sicut videmus aquam augeri: quia ex duabus aquis: quarum vna additur alteri fit vna extensiue: et secundum istam opinionem charitas et vniuersaliter omnis forma intensibilis augetur peradditionem partis ad partem: vtraque remanente. Quidam vero dicunt quod nec charitas nec aliqua forma intensibilis augetur: quia pars additur parti: sed pars addit supra partem: idest quia pars siue gradus forme perfectior succedit in subiecto parti: siue gradui forme minus perfecto: sicut videmus dies augeri: quia maior succedit minori: et secundum istam opinione nulla forma intensibilis augetur per additionem partis ad partem vtraque parte remanente: quia in augmento cuiuslibet totaforma prima corrum pitur: et alia perfectior genera tur: Primam continens in virtute: diuersitas igitur harum opinionum et difficilia motiua eorum: que in ferius adducentur reddunt questionem propositam non solum dubiam: sed valde difficilem.

Secundus articulus. QUantum ad secundum: Prima conclusio est: quod inaugmento charitatis non corrumpitur chari. tas preexistens: nec in augmento bonitatis: bonitas preexistens: et sic de ceteris formis permanem: tibus intensibilibus: quibuscumque: istam conclusionem deduco: primo de aliis formis a charitate. secundo de charitate: de aliis arguo: Primo sic: Si in augmento charitatis corrumpetur calor precedens: sequitur quod ignis vnius gradus posset causare calorem in quo cumque gradu: vel quod augmentum caloris non esset augmentum caloris: quorum quodlibet est impossibile et euidenter falsum: consequentiam deduco pro cuius deductione pono quod ignis. 10. graduum causet calorem 10. graduum in aliquo subiecto: et quod ignis vnius gradus augmentet calorem illum per vnum gradum: quod est bene possibile: isto casu possibili posito: que ro an calor ille preexistens. 10. graduum corrumpater vel non: si non: habetur propositum principale: quod in augmento caloris non corrumpiter calor precedens: si sic: quero vlterius: an in subiecto illo posito casu dato: sit calor. x1. graduum: autem non si sic: sequitur quod ignis vnius gradus causauerit calorem. xi. graduu. ista consequentia patet: quia calor ille. xi. gra¬ duum quo nunc conceditur esse in subiecto illo est noui: ter causatus ex quo primus fuit totaliter corruptusc. et non nisi ab igne vnius gradus: quia pono quod pro tunc nil aliud causauerit calorem in illo subiecto et per consimilem rationem probabitur quod ignis ille poterit causare calorem in quocumque gradu: que fuit primoma pars consequentis: si vero dicatur: quod casu isto posito: calor ille non erit. xi. graduum: patet: quod calor ille non fuit augmentatus. quia primo erat. 10. graduum: et per consequens augmentum caloris non erit augmen tum caloris que erat secunda pars consequentis: et vl terius pari ratione: qua calor ille non esset. 11. graduum nec. 10. quia sicut repugnat igni vnius gradus causare calorem 11. graduum: ita repugnat sibi causare calorem. 10. graduum: et per consequens augmentatiocaloris non solum non esset augmentatio immo esset diminutio caloris: quod est contradictio manifesta. Et confirmatur: quia si in augmento caloris non manet gradus precedens: sequitur: quod ignis. 10. graduum immo. c. vel mille non posset causare calorem ita perfectum: quin ignis vnius gradus posset causare per fectiorem. quod nullus sane mentis dicet: consequentiam probo: vt prius vno addito: pono namque: quod ignis. 10. graduum causet calorem perfectiorem quam potest: et sit calor ille. 10. graduum gratia exempli et quod ignis vnius gradus augmentet illum calorem per vnum gradum: vt prius: quo posito: sequitur per deductionem precedentem: quod ignis vnius gradus causauerit calorem. xi. graduum: vel quod calor non sit augmentatus: quod est contra positum: et per consequens ignis. 10. graduum non potuit causare calore ita perfectum: quin ignis vnius gradus causauerit perfectiorem: et similiter potest argui de igne. c. vel mille graduum ergo etc. Secundo ad principalesic. in remissione forme non corrumpitur tota formaprecedens igitur nec in eius intensione et si in inttensione non corrumpitur tota forma precedens euidens est quod nec aliquid eius: et per consequens tota manet: prima consequentia patet: quia non minus manet tota forma precedens in intensione quam in eius remissione: etiam pertenentes conclusionem oppositam: antecedens vero a quo dependet totadeductio probatur.

Primo sic: ponatur quod vna formacontraria remittat aliam: vt pote calor frigiditatem in vno gradu: vel duobus: et tunc quero an tota frigidi tas illa corrumpatur aut non: si non: patet: quod in remit sione forme non corrumpitur forma precedens: quod fuit antecedens declarandum: si sic quero vlterius: an nouiter causetur aliqua frigiditas vel non: si non: sequitur quod remissio frigiditatis in vno gradu vel duobbus non erit remissio frigiditatis: sed totalis corruptio et amotio ipsius a subiecto: et per consequens frigidum nunquam poterit remitti in aliquo gradu: quin totaliter desinat esse frigidum: cuius oppositum experientia manifestat: si sic cum illa frigiditas nouiter causata non causetur a deonec a celo: nec ab aliquo alior quia pono: quod pro tunc nil aliud a colore causet frigiditatem sequitur: quod calor oppositus per se causabit frigiditatem: quod est omnino impossibile.

Secundo sic: possibile est voluntatem per actum suum remittere actum intellectui: hoc patet: quia potest ipsum totaliter corrumpere ammo uendo intellectum ab eo: ponatur ergo inesse de facto: et arguo sic: hec volitio remissiua intellectionis necessario presupponit intelleetionem aliquam priorem. igitur intellectio illa: que ponitur remitti per eam non corrumpitur tota: consequentia est elara: quia talis volitio non necessario pre supponit aliquam intellectionem priorem: aliam ab intellectione que remittitur per ipsam. antecedens vero probatur: quia hec volitio necessa rio praesupponit aliquam intellectionem: aliter voluntas posset ferri in incognitum: quod est contra. b. Aug. 1o. de tri. per totum: nec aliquam posteriorem que sequatur ipsam: patet de se ergo aliquam priorem que precedit.

Tertio ad principale sic: sensibililiter apparet: quod si vna candela illuminante aerem alicuius domus: apponatur alia: fit lumen intensius: ponatur quod aliqua candela illuminante aerem ponatur alia tante virtutis precise ad illuminandum aerem sicut prima vel minoris: et quero an lumen preexistens causatum a prima candela corrumpatur: vel non: si non: propositum: quia sequitur: quod ex intensione luminis non corrum pitur lumen preexistens: si sic: sequuntur duo inconue nientia manisesta. Primum est: quod opposita secunda causadela lumen non esset intensius: quod est contra positum et contra sensum: consequentia patet: quia secunda candela non causat nec causare potest perfectius lumenquam prima: cum sit tante virtutis. precise: ex supposito: vel minoris: igitur si lumen preexistens causatum a prima eorum pariter secunda illuminante aerem euidens est: quod lumen non erit intensius quam prius erat: Secundum est: quod subtracta candela manete tamtum secunda lumen non esset remissius: cuius oppositum patet ad sensum: consequentia est clara: quia si lumen causatum a prima candela corrumpitur adueniente secunda ad ammo tionem non sequitur remissio luminis: patet igitur assumpta conclusio de aliis formis a charitate: de charitate vero probo conclusionem: Primo sic: possibile est charitatem augeri priori charitate manente: igitur credendum est ipsam sic augeri de facto: antecedens patet: quia charitas potest augeri: sieust cetere forme: que vt patet ex dictis augetur priori forma manem te: consequentia probatur: quia cum deus et na nil faciant frustra. non est credendum in augmento chari tatis deum facere aliquid frustra: sed frustra anichlaret charitatem praecedentem: si charitas potest augeri ipsa manente: ergo etc. Et confirmatur: quia si charitas potest augeri: sicut cetere forme priores charitate manente: cum ratio non conuincat oppositum nec auctoritas: credendum est sic fieri. Secundo sic: impossibile est qui in eodem instanti in quo viator per actum charitatis meretur sue charitatis augmentum: augetur sibicharitas: quo posito quero: an charitas praeexistens desinat esse pro eodem instanti vel non: Si non: propositum: quia sequitur: quod gradus charitatis ad ueniens et precedens sunt simul pro eodem in stam ti et pari ratione poterunt simul esse pro toto tempore. si sic: cum actus ille quo meretur non sit merito rius: nisi per charitatem precedentem: si in illo instam ti non sit charitas precedes actus ille qui ponitur meritorius non esset meritorius: quod contradictionem implicat: forte dicetur ad istam rationem: quod deus non potest augere charitatem in illo instati: in quo habetur actus meritorius: quo quis meretur sue charitatis augmentum. Sed ad veritatem hec euacuatio est nulla: quia dicere quod deus non potest augere charitatem pro illo instanti: est ad placitum: et sine ratione dictum: quia si ponatur in esse: nulla sequitur contra dictio: nisi aliquis vellet pro libito voluntatis fingere contradictionem. Et confirmatur: quia si augmentum charitatis fiat in instanti: et deus non possit augere charitatem in illo instanti in quo quis meretur sue charitatis augmentum: sequitur quod in alio: et cum inter quacumque duo instantia sit tempus medium: sequiture deus non poterit augere charitatem illius: quin necesario transierit aliquod tempus: quod non videtur benedictum.

Secunda conclusio est: quod charitas: et vniversaliter omnis forma intensibilis augetur per acquisitione noue realitatis: siue noue partis eiusdem forme. Ista conclusionem deduco. Primo sic: terminus ad quem cuiusiibet motus realis est aliquid reale: hoc pa¬ tet quia motus secundum arist. 3. et 7. phiysi. specificatur a termino ad quem: quod non esset verum nisi terminus ad quem in omni motum reali esset aliquid re a le: sed motus augmenti charitatis terminus ad quem est realis: sed et cuiuslibet alterioforme realis est vere realis: igitur eius terminus motus non est aliqua realitas se tenens a parte subiecti: vt puta dispositio subiecti: vel radicatio forme in subiecto: vt patet ex prima questione huius di. nec est realitas siue pars forme precedens: quia impossibile est: terminum: ad quem alicuius motus precedere motum: igitur est aliqua realitas: siue pars forme nouiter acquisite Confirmatur: quia impossibile est esse motum sine termino: cum non sit nisi via ad terminum: igitur impossibile est esse motum realem sine termino reali: sed motus augmenti siue intensionis forme est motus realis: igitur eius terminus est realis: sed eius terminus est aliqua qualitas: et non dispositio subiecti: nec participatio qualitatis: aliter alteratio: non esset motus ad qualitatem: et non qualitas praecedens: vt patet ex dictis: ergo aliqua qualitas adueniens: et sic prpositum. Confirmatur vlterius: quia per omnem motum realemacquiritur aliquid reale: vt patet ex dicti vniversaliter: igitur illud reale: quod acquiritur in motu augmenti et intensionis forme est realitas: siue pars precedens autem alia: non prima: quia illa est iam accquisita: igitur alia: quia illa est secundum quam fit intensio forme: sequitur quod formavere intenditur per acquisitionem noue partis: siue noue realitatis eiusdem. Secundo: ad principale sic: nulla forma denominans aliquod subiectum denominatione intrinseca et formali: potest ipsum secundum magis et minus denominare: nisi facta reali mutatione in ipsa vel in subiecto: hoc patet: quia si forma et subiectum se habent eodem modo: eodem modo subiectum denominabitur: non enim est aliqua ratio quare nunc denominetur aliter: quam prius: sed charitas: et omnis forma intensibilis denominat subiectum in quo est: secundum magis et minus denominatione intrinseca et formali: ergo necesse est quod fiat aliqua realis mutatio in aliquo ipsorum. Sed hec mutatio non est: nec potest esse in aliquo subiecto: vt patet ex dictis: ergo est in forma. Sed realis mutatio non potest esse in forma ad propositum assignari: nisi vna pars eius acquiratur. ergo etc.

Tertio sic implicatio contradictionis esti quod aliquid de nouo realiter perficiatur: nisi adueniente reali aliquo ipsum perficiente: aliter posset dici: quod materia perficitur realiter sine realitate adueniente: et sic tolleretur omnis via ad probandum distinctionem realem intermam et formam: Sed charitas intensa realiter perficitur: non est dubium. ergo necesse est nouam realitatem aduenire ipsam perficientem. Et confirmatur: quia impossibile est: quod idem sit realiter perfectius seipso: constat: quod forma intensa est realiter perfectior remissa: igitur impossibile est quod sint idem penitus: et per consequens aliquid reale acquiritur intensa ratione: cuius non est idem penitus: sed differens a remissa.

Quarto sic: si charitas augetur et non per acquisitionem noue partis: siue noue realitatis sequitur quod augmentans continue charitatem continue agit: quod tamen nihil auget: quod est omnino impossibile: quia sequitur nihil auget: igitur nihil agit: et consequentia quantum ad primam partem consequentis est clara: quia certtum est: quod augmentans continue charitatem: continue agit: quantum ad secundam partem probatur: quia non facit formam preexistentem: nec aliquid aliud stante supposito: igitur nihil agit: et sic potest argui de qualibet forma intensibili.

Quinto sic: sequitur: in augmento forime non accquiritur aliquam realitas noua: quae sit for¬ ma vel pars forme: igitur forma simul augetur et non augetur: consequens est impossibile et implicatiuum contradictionis: igitur et antecedens: consequentia probatur: quia illud non augetur: quod non se habet aliter quam prius oppositum predicati infert oppositum subiecti: sed si in augmento forme non acquiri tur aliqua realitas noua: que sit forma vel pars fome: tunc illa forma non se habet aliter quam prius: igitur si in augmento forme non acquiritur aliqua realitas noua: quae sit forma vel pers forme: illa non augetur: et tamen ponitur augeri. igitur simul augetur et non augetur.

Sexto sic: omne excedens aliud: per aliquid ex cedit illud: sed si duo calores sint nunc sub grabibus equalibus: et vnus eorum intendatur: altero non intenso: calor intensus excedit non intensum: igitur per aliquid excedit ipsum: sed non excedit ipsum in aliqua realitate: vel in parte caloris que prefuit: quia in illa est equalis: et ex supposito: igitur necessario excedit ipsum in aliqua realitate: vel parte caloris acquisita de nouo: et per consequens necesse quod in augmento caloris nouiter acquiratur aliqua realitas vel aliqua pars caloris.

Ultimo sic: si sint petret paulus habentes charitatem omnino sub gradibus equalibus: et intendatur charitas pe. charitate pau. sub eodem gradu manente: certum est: quod pe. esset magis charus et acceptus deo: quam pau. Ratio huius est: quia prius erant equaliter chari et accepti deo: quia habentes charitates omnino equales: et nunc petrus est magis acceptus deo quam prius: quia eius charitas est intensior: pau. aut non: quia charitas eius sub eodem gradu manet: quo prius. Cunc sic: charitas pe. stante supposito habet aliquid intrinsece de natura charitatis: quam prius non habuit: vel non: si sic: cum nihil sit intrinsecum charitati nisi charitas vel pars charitatis: sequitur: quod cum charitas intenditur acquiritur noua charitas: vel nouapars charitatis: quod est propositum: Si non: sequitur quod pe. et pau. sunt equaliter chari et accepti deo: et tamen pe. est magis charus et acceptus deo: quam paulus quod est impossibile: et implicans contradictionem Ista consequentia probatur: quia si charitas pe: non habet aliquid intrinsece de natura charitatis: quod prius non habuit: sequitur quod erat equalis in natura charitatis charitate pau: quia praeus erat equalis ei et nihil acquisiuit de nar charitatis.

Sed sequitur: quod charitas pe. est equalis charitati pau. in na charitatis: igitur pe. et pau. sunt equaliter chari et acceptideo: quia habentes charitates omnino equales: et tamen pe: est magis charus et magis acceptus quam pau: quia eius charitas est intensior: ex supposito: igitur pe. et pau. simul erant equaliter chari et accepti deo: et tamen pe. erit magis charus et acceptus deo quam pau que fuit consequentia declaranda. Ex ista conclusione sequitur: quod charitas et vniversaliter forma intensibilis: si sit permanens augetur per additionem partis ad partem: siue quia pars addatur parti: vtraque parte remanentet: quod principaliter querebatur: deductio est euidens: quia charie tas et vniversaliter omnis forma intensibilis: si sit permanens augetur per acquisitionem noue partis priore non corrupta: igitur augetur per additionem partis ad partem: vtraque parte remanente: consequentia est nota: et antecedens quantum ad secundam partem patet ex prima conclusione: et quantum ad primam patet ex secunda. Et confirmatur ista propositio ad praesens dupliciter Primo sic: ad sensum videmus: quod si vna candela illuminam do aerem apponatur alia: lumen intenditur in ipso: vl igitur candela nouiter apposita causat aliquod lumen in aere: vel non. Secundum dari non potest: tuquia non posset assignari ratio cur lumen esset inten¬ sius nunc quam prius: tum quia ad sensum videmus quod amota prima candela aer manet illuminatus quod non esset possibile: nisi candela secunda: causaret lumen in ipso: relinquitur ergo primum: et sic propositum: quia cum lumen causatum a prima candela non corrumpatur: sed remaneat: vt patet ex prima conclusione sequitur: quod intendatur per additionem luminis. nouiter causati: priori lumine remanente: et quia idem iudicium est de qualibet alia forma intensibili: sequitur: quod omnis talis intendatur per additionem partis ad partem: vtraque remanente. Confirmatur: quia experientia manifestat: quod duo ignes quorum quilibet sit. 10. graduum vel. 2o. simul agentes in stuppam equaliter distantem ab vtroque: caussant maiorem calorem in ipsa: quam alter eorum pre cise: vel igitur vterque eorum causat gradum caloris in ipsa: vel non. Si sic propositum: quia sequitur: quod ex gradu et gradu caloris fit vnus calor intensus et per consequens calor intenditur per additionem gradus: ad gradum: siue partis ad pariem: remanete vtraque parte: quod intendimus. Si non: sequitur quod illo ammo to: qui non causat calorem in stuppa: calor stuppe non remittetur: cuius oppositum patet ad sensum. Et vel terius non apparet aliqua ratio: quare vnus causa bit calorem et alius non: cum sint equalis et in equali distantia: ex supposito.

Ultimo sic: charitas intensa habet plures gradus charitatis. quam charitas remissa: igitur charitas intenditur per additio nem gradus ad gradum vtroque remanente: consequentia nota: oppositum enim consesuentis infert oppositum antetis: quia sequitur charitas non intenditur per additionem gradus ad gradum. vtroque remanente: igitur ex gradu et gradu charitatis non fit charitas intensior: ergo charitas intensa non habet plures gradus charitatis quam charitas remissa: quod est oppositum antetis. Sed antecedens probatur: quia si detur oppositum: sequitur quod charitas christi non fuit intensior charitate lini: quod non videtur ab aliquo catholico concedendum: Ista consequentia patet: quia chariias christi non est maior charitate lini: igitur nec melior. dicit b. Aug. 6. de tri. c. 12. de par. quod in his que non molemagna sunt: hoc est maius esse: quod est melius esse sed si detur oppositum antetis: euidenter sequitur. quod charitas christi in natura charitatis non sit maior charitate lini. Tertia conclusio principalis est: quod pars siue realitas adueuiens in augmento charitatis: et cuiuslibet alterius forme intensibilis realiter distinguitur a priori:

Probatur primo sic: implicatio contra dictionis est: quod aliqua realitas sit realiter prior non solum natura. sed etiam duratione. eo quod est ide realiter cum ipsa: sed realitas forme precedentis est realiter prior realitate adueniente: non solum natura: sed etiam duratione: igitur ista realiter non est illa: et quaelibet earum est forma intensa: igitur realiter distinguitur in ipsa. Nec valet si dicatur: quod nulla istarum realitatum est in actu sed in potentia tantum: cum sint partes vnius forme: quia esse sic in potentia non impedit distinctionem realem: aliter duo semipalmi non distinguerentur in palmo. quod est euidenter falsum:

Secundo ad principale sic. illa non sunt idem realiter. quorum vnum potest realiter esse. altero non existente. hoc patet per primum principium complexum: et si negatur. perit omnis via probandi distinctionem realem inter quacunque Sed realitas forme precedentis potest realiter esse alia realiter non existente: quia perm odum remissionis potest ab ipsa totaliter separari: ergo etci Et confirmatur: quia quod pro aliqua mensura est vel fuit. et non est vel non fuit idem realiter cum aliquo: pronulla mensura est idem realiter: cum ipso. Sed rea¬ litas forme precedentis pro aliqua mensura fuit o pro qua non fuit idem realiter cum sequente: quia ante forme intensionem realitas precedens fuit: et tamen non fuit idem realiter cum sequente: quia non dum erat.

Tertio sic: vel quaelibet istarum realitatum est idem realiter: cum tota forma: vel non. Si sic: sequitur quod totum reale sit idem realiter cum sua parte: quod est impossibile: Si non: igitur vna earum realitatum non est idem realiter cum alia: quia non diuiditur a toto nisi ratione alterius sictus Ultima conclusio est: quod pars siue realitas adueniens in augmento charitatis: et cuiuslibet alterius forme intensibilis sunt eiusdem speciei specialissime cum priori: et vniversaliter omnes partes charitatis

Probatur sic. Si pars adueniens in augmento charitatis non esset eiusdem rationis specifice cum precedente: sequeretur quod charitas intensa non esset eiusdem speciei cum charitate remissa: consequens est falsum et secundum omnes: igitur et antecedens: consequentia probatur: quia constitutiuum ex duobus alterius et alterius rationis non est eiusdem rationis specifice cum aliquo ipsorum: sicut patet de homine respectu anime et corporis et similibus.

Et confirmatur: quia si pars aduentens in augmento charitatis esset alterius rationis a precedente: vel faceret aliquid per se vnum cum ipsa: vel non. Si non: charitas intensa non esset aliquid per se vnum: quod non est verum: Si sic: necessario charitas intensa variaret speciem: quia aliquid esset essentia le charitatis intense: quod nihil eiusdem rationis esset essentiale charitatis remisse. Secundo sic ex duobus accidentibus diuersarum rationum: quorum neutrum alterum informatu non constitu itur essentia per se vna: patet de se: sed gradus precedens et adueniens in augmento forme sunt duo accidentia: quorum neutrum alterum informat: secundum omnes: et ex ipsis constituitur essentia per se vna: aliter forma intensa non esset per se vna quod nullus ponit. igitur isti gradus non sunt diuersarum ratio num: et hoc de secundo arti.

Tertius et quartus ar. QUuantum ad tertium et quatum articulos. simul: contra conclusiones istas mouenda et disso luendasunt dubia: et Primo contra primam et secundam propo sitionem: quam ex prima et secunda intuli correlarie est quedam opinio que ponit: sicut in primo articulo tangebatur: quod impossibile est formam aliquam augeri per additionem partis ad partem: vtraque parte re manente. Si in augmento cuiuslibet: vt asserit hec opinio: tota forma corrumpitur et noua alia perfectior generatur primam continens in virtute sic: quod in subiecto numquam sunt simul alique forme due: quarum vna realiter aliam in ipso precedat.

Gualterus burlee in tractatu de intensione et remissione. c. 1. Pro ista opinione quidam doctor noster arguit: Primo sic: si intensio luminis fieret per additionem luminis ad lumen: vtroque remanente: sequeretur quod lumen in aere esset infinitum intensiue: conseques est falsum: et contra omnes: igitur et antecedens: consequentia probatur sic: ponatur quod aliquod corpus luminosum causet lumen in aere: vel in aliquo susceptiuo luminis in instanti. a. et quod continue post. a moueatur ad illud susceptiuum luminis appropinquam do illi susceptiuo: certum est. quod in isto casu posito lumen in isto susceptiuo continue augmentatur: si ergo augmentetur per additionem luminis ad lumencum corpus luminosum in quodlibet instanti temporis mensurantis illum modum seu illam appro pinquationem causet tantum lumen in illo suscepti¬ uo: quantum causauit in al: et infinita sunt instantia in tempore illius appropinquationis et omnia illa lumina manent simul: cum intensio forme per me fiatpor additionem partis ad partem vtraque simulremanente: sequitur: quod infinita lumina equalia ininteusione erunt simul in illo susceptiuo: Sed illud quod habet infinitas partes equales: per quarum ad ditionem fit eius intensio est infinitum intensiue: ergo aliquod totale lumen est infinitum intensiue quod auntem corpus luminosum in quolibet instanti post a. causauerit tantum lumen: quantum causauit in. a.

Pro batur sic: quia quanto agens est perfectus et propinquius passo equaliter: vel magis disposito quam prius: tanto fortius agit et perfectiorem effectum inducit: Sed corpus luminosum continue post. a. magis approximatur susceptiuo luminis: quam prius. et susceptiuum est eque dispositum vel magis quam prius: quia vnum lumen disponit ad aliud. vel saltem non reddit subiectum indispositum ad aliud lumen: ex quo diuersa lumina possunt simul esse et facere vnum: ergo corpus lumiuo sum continue post. a. causat tantum lumen: quantum causauit in. a. Et si dicatur quod continue post. a. causat maius lumen quam causauerit ina. adhuc conceditur: propositum: quia magis incsudunt equale: ergo si causat maius lumencausat equale. Et iterum illud quod constituitur ex infinitis partibus formalibus intendentibus ipsu: quarum semper posterior est perfectior priore est infinitum intensiue: ergo totum illud lumen aggre gatum ex infinitis erit infinitum intensiue. Si vero dicatur: quod corpus luminosum in quolibet instati post. a. causat minus de lumine: quam prius: ita quod quanto est propinquius susceptiuo luminis tanto causet minus de lumine nouo: totum tamen lumen est maius: quanto corpus lumiuo sum magis appropinquat: adhuc conceditur propositum: quia accipiatur aliquod instans temporis mensurantis illam appro ximationem: et sit illud istans. dicit in. dicit instans corpus luminosum causat minus de lumine quam in aliquo in stanti priori: ergo in quolibet instanti inter. dicit et. a. causabitur tantum lumen in illo susceptiuo: quantum causatur in instanti: dicit quia si causatur maius causatur: et tantum siue equale. tamen ergo infinita instantia sint in ter. dicit et a. sequitur: quod in dicit instans sunt infinita lumina inlillo susceptiuo tante perfectionis vel intensionis: quante est illud lumen nouum causatum in instanti. a: quia omnia illa lumina manent et constituunt vnum lumen: ergo totum existens in illo susceptiuo in instanti. dicit erit infinitum intensiue cum componatur ex infinitis partibus equalibus inperfectione siue intensione:

Preterea: ad principer ale secundo sic: illud quod non est intensius sua parte formali non intenditur per additionem partis formalis ad partem formalem: hoc patet: quia ex opposito sequitur oppositum quia si aliquid intendatur per additionem partis ad partem: tunc ex hoc: quod est maius et plures partes habens: est intensius: sed totum est maius et plures partes habens quam pars aliqua: ergo si aliquid intendatur per additionem patis ad ad partem illud erit intensius sua parte formali: er go ex supposito illud quod non est intensius sua parte formali illud non intenditur per additionem partis ad partem: sed forma non est intensior sua parte formali: ergo forma non intenditur per additionem partis formalis: ad partem formalem: maior patet ex dictis: et probatur minor sic: accipiatur calor intensissimus: et sit. a. et sint. b. et. c. due medietates formales eius caloris: tunc quero an. b. sit calor intensus sicut. a. an est calor remissior si b. sit calor ita intensus sicut. a. ergo tota forma intensa non est intensior sua parte formali quod est propositum. Si detur quod b. est calor remissior quam. a. eadem ratione mendietas illius. b. erit remissior illa medietate: et medietas illius medietatis remissior illa medieta te: etc: quousque sit deueutum ad calorem remissiuum vel valde remissum. Cum ergo huiusmodi partes formales sint simul in eodem subiecto adequato: sequitur quod in eodem subiecto adequato simul erunt calor in tensissimus et calor remisissimus: quod videtur impossibile: pro pter tria.

Primo: quia calidum sumum et calidum remissum sunt incompossibilia: ita quod non possunt simus esse in eodem subiecto adequato: quod patet quia si ponantur in diuersis subiectis agunt et patiuntur ad inuicem calidum ens in summo approximatum calido remisso agit in ipsum expellendo illum gradum remissum. Sed illud quod expellit aliud est incompossibile ei. ergo calor summus et remissus non possunt simul stare in eodem subiecto adequato.

Secundo quia forma habens contrarium non remittitur nisi per admixtionem contrarii. si ergo calor remissus sit cum calore intenso: cum calor non sit remississimus nisi per admixtionem frigoris: sequitur calor intensissimus esset simul cum frire: quod est impossibile.

Tertio: quia forma intesisima non permittit secum aliquod contrarium sibi. quia quae litercumque sit contrarium facit quod forma contraria cui ad miscetur non est pura. nec per conseques intensissima Sed calor remisissimus aliquo modo contrariatur calori intensissimo: ergo calor remisissimus nullo modo potest esse cum calore intensissimo. Istud argu mentum vt dicit iste doc. potest euidentius fieri in aliis terminis scilicet in raritate intensissima et raritate remissa: quia accipiamus aliquod corpus rarissimum: et sit. a. sua raritas intensissima: et sint. b. c. medietates formales ipsius. a. tunc queritur aut. b. est raritas ita intensa sicut. a. vel est magis remissa: si sit ita intensa: tunc totum non est intensius sua parte et per consequens intensio non fit per additionem partis ad partem. Si vero b. sit raritas magis remissa quam. a. eadem ratione medietas ipsius erit magis remissa quam. b. et sic de medietate medietatis: et ita simul et adequate in eodem subiecto erunt rari tas intensissima vel valde remissa: quod est impossbilie: quia quanto raritas est remissior partes suisubiecti proprinquius iacent: et quanto raritas est intensior tanto partes sui subiecti medietate remo tius iacent: ergo si in eodem subiecto adequato simul raritas intensissima: et raritas remisissima: se quitur quod eedem partes simul iacebunt magis propinque et magis remote: et minus remote: quod est impossibile.

Tertio ad principale sic: illud quood non diminuitur per ablationem partis a parte: non augetur per additionem partis ad partem: hoc patet: quia augmentum et diminutio sunt contraria: et per consequens habent fieri circa idem et modis contrariis: sed forma suscipiens magis et minus non diminuitur per ablationem partis a parte: ergo non augetur per additionem partis ad partem: maior patet: minor probatur sic: si forma suscipiens magis et minus diminueretur per ablationem partis a parte: sequitur quod tota forma simul perderetur: quod est per me falsum: et repugnans antecedenti: consequentia probatur sic: quandocunque aliquod agens est equaliter approrimatum duabus equallibus in virtute ad resistendum illi agenti: et medium est eque dispositum: et non est aliquid impedi¬ ens actionem agentis in vnum magis quam reliquum istorum: nec est aliud magis promouens actionem in vnum magis quam reliquum: stantibus omnibiis istis conditionibus paribus in eadem mensura in qua illud agens destruit vnum et reliquum: ista vt dicit est de se nota: quia ex quo agens est eque propinquum vtrique: et omnia alia sunt paria non est a liqua ratio propter quam magis et citius destruat vnum quam reliquum. Accipiamus ergo duas medietates qualitatiuas forme corrumpende et sint. a. et b. illa per me extenduntur simul secundum totam profunditatem sui subiecti: et ita equaliter distant ab agente habente potestatem diminuendi et corrumpendi illam formam. Iterum ille medietates sunt equales in virtute ad resistendum actioni agentis: et me dium est eque dispositum: quia medium est omnino idem: nec est aliud impedimentum: quare non agit in vnam illarum partium sicut in reliquam: ex quoomnia sunt paria: ergo in eadem mensura in quadestruit vnam medietatem destruit reliquam: et eodem modo potest argui de omnibus medietati bus: et de omnibus partibus scilicet quod vna medietas nec aliqua pars corrumpitur ante aliam: ergo tota forma simul corrumpitur: que fuit consequentia declaranda.

Quarto ad principale sic: si forma intenditur per additionem partis ad partem: sequitur quod due forme accidentales eiusdem generis sic se habeant quod vna excedit aliam in infinitum in perfectione: consequens est impossibile: quia sequitur quod forma excedens esset infinite perfectionis intensiue: quod est impossibile: consequentia probatur: pro cuius probatione supponuntur duo communitur concessa. Primum est: quod contraria differunt specie. Secundum: quod impossibile est esse duas species equalis perfectionis in vniuerso: nec est impossibile duo indiuidua duarum specierum esse eque perfecta. His suppositis sic arguitur: sint. a: et. b. duo indiuidua specierum contrariarum: et sit. a. indiuiduum albedinis: et b. indiuiduum nigredinis: tunc. a. excedit. b. in perfectione sine omni proportione: sed cuiuslibet finiti ad infinitum est aliqua proportio: ergo etc. Quod aut tem. a. excedit. b. in perfectione sine omni proportione probatur: quia. a. habet infinitas partes qualitatiuas seu formales secundum opinionem quam sequor: tunc sic. a. excedit in perfectione suam medietatem qualitatiuam in duplo: et si vna medietas excedit. b. cum sit perfectioris speciei quam. b. ergo. a. excedit. b. in duplo. Et eodem modo potest probari quod a. excedit. b. in quadruplo: cum igitur. a. secundum istam opinionem sit diuisibilis in infinitum secundum tales partes formales: et totum excedit partem suam in perfectione: sequitur quod: a. excedit aliam eius partem in duplo et aliam in triplo: et aliam in quadruplo: et sic in infinitum: et quaelibet pars eius est perfectior in enti tate quam ipsum. b. et quod excedit perfectius excedit minus perfectu: sequitur quod a. excedit. b. in duplo in triploin quadruplo et in infinitum: et per consequens. a. excedit. b. in perfectione sine omni proportione.

Quinto ad principale sic: in quolibet instanti temporis men surantis augmentum forme acquiritur aliquid de forma: si ergo prima forma non corrum patur in aduentuforme posterioris: sequitur quod infinite forme eiusdem speciei: quarum quaelibet facit forma intensiorem erunt si mul adequate in eodem subiecto: quod est impossibile: quia si sic esset illa forma esset infinita intensiue: Sexto arguitur sic: per cuius ablationem non minuitur forma per eius additionem non augetur: sed forma non minuitur per solam ablationem partis a parte: ergo non augetur per solam additionem partis ad parte: maior patet: minor probatur sic: omnis motus est a subiecto in subiectum: hoc est ab aliquo positiuo in aliud: ergo: inomni motum acquiritur aliquod positiuum nouum: sed per illam ablationem partis a parte non acquiritur aliquod nouum positiuum: ergo per solam ablationem partis a parte non diminuitur forma.

Septimo vero sic: termini motus sunt incompossibiles: sed partes forme sunt termini motus alterationis: ergo partes forme sunt incompossibiles: sed incompossibilia non possunt esse adequate simul: ergo intensio forme non fit per additionem partis ad partem: vtraquam parte remanente: maior est manifesta: minor probatur: quia si fiat motus a magis albo ad minus album: terminus a quo istius motus est albedo remissa: et terminus ad quem est albedo intensa.

Octauo: si forma intendatur per additionem partis ad partem: sequitur quod nulla forma augetur: quia nec pars praecedens augetur: nec pars sequens: nec aggregatum ex vtrisquam: sicut fuit argutum in proponendo questionem. Nono sic: omne potens inducere aliquam forma in subiecto susceptiuo forme: potest inducere consimilem formam in consimili gradu in subiecto eque: vel magis disposito ad consimilem forma stante consimili virtute agentis: et stante equali approximatione agentis ad passum. Si ergo forma intendatur per additionem partis ad partem: agens potens inducere vnam patet tem forme: potest inducere aliam partem equalem in sub iecto equaliter vel magis disposito: cum ergo subiectum habita vna parte forme non minus dispositum sit ad aliam partem forme: immo magis quam erat antequam illa pars forme induceretur: sequitur quod agens potens inducere vnam partem forme: potest post inductionem illius partis inducere aliam partem equalem partiprime inducte: priori parte remanente: et adhuc illa secunda parte inducta potest inducere aliam partem consimilem: remanentibus prius inductis: et cum additio partis ad partem intendat et augmentet forma: sequi tur quod agens potens inducere formam remissam postest inducere forma intensam: et ita calidum remissum potens inducere aliquem gradum caloris: poterit indu cere intensum gradum caloris: quod videtur inconueniens.

Decimo sic: si intensio forme fiat per additionem partis ad partem: tunc multe forme absolute eiusdem speciei erut simul adequate in eodem subiecto. Sed si multe possunt esse simul: sequitur quod infinite possunt esse simul: et ita non esset status in formis: nec esset supremum nec infimum: quia quacumque albedine data contingit ei aliam albedinem addere. Undecimo sic: motus naturalis: siue velocitas motus naturalis intenditur in fine: et tamen non intenditur per additionem partis ad partem: ergo non omnis intentio forme fit peradditionem: maior patet per philos eo 4 phi si minor probatur sic: pars prior motus vel velocitas motus non manet in aduentum posterioris partis: hoc enim est contra rationem successiui scilicet quod pars prior et posterior maneant simul.

Ultimo sic: lumen radii solaris quandoque intenditur et non per additionem partis ad partem: probatur: quia continue ad motum solis fit radius in alio et alio subiecto: quia fit continue in alio et in alio loco: si enim radius quiesceret in eo dem loco: sequeretur quod sol quiesceret: si ergo lumen radii solaris intenderetur per additionem partis ad partem: sequeretur quod aliqua pars luminis que nunc est inista parte aeris esset in alia parte aeris: quia lumen remissum fuit in alia parte aeris in qua non est lumeneius intensum: quia ponamus quod aer in quo nunc est radius quiescat. Si ergo lumen radii intendatur per additionem partis ad partem: sequitur quod ea¬ dem pars luminis nunc est in vno subiecto: et iam in alio et ita accidens migrat de subiecto in subiectum: quod est falsum.

Ad rationes burleiis: Ad primum istorum reduco rationem contra faci entem: quia si deductio illa sit bona: sequitur quod quaelibet magnitudo pertransita sit infinita: quod est euidenter falsum: et contra eum: deductio patet per modum suumarguendi. Quia ponatur quod aliquod mobile moueatur continue super aliqua magnitudine accipiatur aliquod instans temporis mesurantis illum motum et sit illud in stans: a: tunc verum est dicere quod in instanti. a. illud mobile acquisiuit aliquid de spacio et continue ponituitis moueri etiam post. a. verum est dicere quod in quolibet instanti post. a. acquisiuit aliquid de spatio: vel igitur: quod acquisiuit in quolibet instanti post. a. est equale primori acquisito in instanti. a. aut maius aut minus iuxta deductionem suam. Si equale: cum infinita sint instam tia sequitur per eum quod in magnitudine illa sint infinita spatia equalia: siue infinite partes equales et per consequens quod nigredo illa sit extensiue infinita: quia illud quod habet infinitas partes equales: per quarum additionem fit eius extensio est infinitum extensiue sicut per eum illud: quod habet infinitas partes equales per quarum additiones fit eius intensio: fit infinitum intensiue Si maius: idem sequitur: quia per eum maius includit equale et per consequens. Si acquisiuit maius spacium acquisiuit equale. si minus idem sequitur per modum suum arguendi: quia accipiatur aliquod instans illius temporis post. a. et sit. d. tunc verum est dicere quod in instanti. d. illud mobile acquisiuit minus despacio quam in alio instanti priori. ergo in quolibet instam ti intellectus. dicit et a: acquisiuit tantum de spacio quam in instanti. dicit quia si acquisiuit maius: acquisiuit equale cum ergo infinita instantia sint inter. dicit et. a. sequitur quod in d. instanti sunt infinita spacia acquisita tante quantitatis siue extensionis: quante est istud spacium nouum acquisitum in instanti dicit et quia omnia illa spacia manent in magnitudine pertransita: sequitur per eum quod magnitudo illa sit infinita. Iterum si deductio illa sit bona. et conclusio illius doc. sit vera: sequitur posito quod lumen in aere continue augmentetur sicut ipse supponit in ratione sua: quod infinita lumina corrumpantur: et infinita generentur: quorum quodlibet durat per solum instans. quod non videturrationabiliter dictum. nec baen possibile. Consequentia: quantum ad primo mam partem consequentis patet per eum: posito quod lumen in aere continue intendatur per approximationem corppsuso ris luminosi causantis lumen in ipso: corpus illud luminosum in quolibet instanti temporis mensurantis approximationem causat lumen in aere: et infinita sunt instantia in tempore eius approximatio nis: igitur corpus illud luminosum causat in ipso infinita lumina: et quia per eum in augmento luminis nunquam duo lumina manent simul: quia tunc lumen intenderetur per additionem partis ad partem: vtraque parte remanente: quod negat: sequitur quod in tali augmento luminis infinita lumina corrumpantur: et infinita nouiter generentur: que fuit prima pars consequentis Ex hoc statim apparet consequentia quatum ad secundam partem consequentis: quia si aliquod lumen duraret plusquam per instans cum in quolibet instanti per eum causetur nouum lumen iam duo lumina essent si mul in aere: cuius oppositum intendit. Et similiter potest probari: posito: quod albedo in aliquo subiecto continue augmentetur: quod infinite albedines sunt corrumpte: et infinite generate in subiecto illo: quarum nulla durauit nisi tantum per instans et de qualibet alia forma conformatur: quod non videtur bene dictum. Et adhuc sequitur vlterius: quod aer sit illuminatus peraliquod tempus: et quod nullum lumen per tempus sit inspso: sequitnr etiam quod aliquod subiectum per tempus esset album: et quod nulla albedo per tempus erit in eo: quod est impossibile vt videtur.

Preterea: si deductio illa sit bona: et formarum intensio fiat. quia producitur formapersectior: priori desinente esse. vt isti doctori videtur adhuc sequitur lumen in aere esse infinitum intenfiue: quod tamen est inconueniens: ad quod deducit. assum ptum declaro: pro cuius declaratione praemitto aliquis propositiones communiter concessas. Prima est: quod omne lumen finitum intensius: siue perfectius alio in aliqua determinata proportione excedit illud: hoc patet: quia omne lumen intensius alio excedit illud: et si sit finitum non excedit infinite: igitur in aliqua determinata proportione. Secunda est: quod cuicumque lumini: quod excedit tum ab aliquo in aliqua determinata proportione potest fcu eri additio luminis secundum proportionem excessus luminis excedentis. ista propositio patet: quia sicut est inexcessu quantitatiuo: ita videtur esse in excessu qualitatiuo: sed sic est in excessu quantitatiuo: quod cuicum quam quantitati: que exceditur ab alia in aliqua determinata proportione potest fieri additio quantitatis secundum proportionem excessus quantitatis excedentis: quia si vna linea excedit aliam in vno pede. sicut linea bipedalis excedit pedalem: certum est quod linee excesse potest fieri additio linee ped alis: et sic de qualibet alia determinata proportione: igitur sic erit in excessu qualitatiuo: quia cuicumque qualitati: et sic lumini quod exceditur ab aliquo in aliqua proportione potest fieri additio. Tertia est: quod si lumini excesso fiat additio luminis secundum proportione excessus luminis excedentis: ex his duobus luminibus fiat vnum lumen equale puectualiter lumini excedenti: verbi gratia: sit lumenexcessum. a. et lumen excedens. b. et lumini. a. fiat ad ditio luminis secundum proportionem excessus luminis. b. et illud lumen additum sit. c. ex luminibus. a. et. c. fiet vniur. lumen equale punctualiter lumini. b. hoc patet: quia si lumen excedens sit perfectius: siue intensius induplo et lumini excesso addatur lumen equale: euidens est quod ex his duobus fiet vnum lumen punctualiter lumini excedenti: et hoc euidenter apparet in excessuquantitatiuo: quia si linee pedali que exceditur a bipedali in duplo si addatur alia linea pedalis: certum est quod linea resultans ex his duabus erit punctualiter equalis linee bipedali: quia ex duabus lineis pedalibus resultat linea bipedalis: et sicut est in propor tione dupla: sic etiam in qualibet alia. Quarta propositio est: quod possibile est quod intensio luminis fiat per additionem luminis ad lume: vtroque remanente: et lumen non esse intensius: quam sitalis intensio fiat per productionem perfectioris luminis: priori desinente esse: et hoc sequitur ex precedentibus: quia illud lumen per fectius quod produceretur: priori desinente esse secundum istum doctorem sit. a. tunc sic: lumen. a. in aliqua determinata proportione excedit lumen: quod nunc existit in aere: nisi sit infinitum ex prima propoitone: igitur lumini excedenti potest fieri additio luminis: secundum proportione ex cessus luminis a. vt patet ex secunda: qua additione facta fiet vnum lumen equale punctualiter luminia. vt patet ex tertia: igitur etc. His propositionibus premissis declaro propositionem sic: possibile est quod intensio luminis fiat per additionemluminis vtroquoam remanente lumine et lumen non esse intensius: quod si talis additio fieret per productionem perfectioris luminis: priori deficiente esse: igitur si ex primo sequitur lumen in aere esse infinitum intensiue: et ex secun¬ do: antecedens est declaratum: et consequentia est nota: quia ex opposito consequentis euidenter infertur oppositum antecedentis. Confirmatur: quia posito quod in infinitis instantibus infinita lumina sint addita lumini nunc existenti in aere per continuam approximationem corporis luminosi ad ipsum: adhuc est possibile quod lumennon sit intensius quam si in quolibet instanti illorum sit in aere aliud et aliud lumen: quorum semper posterius sit perfectius priore: sicut isti doctori videtur: hoc patet: quia possibile est: quod tale lumen non sit intensius quam lumen vltimo producendum: infinitis prioribus desinentibus esse: cum sit possibile intensionem luminis fieri per additionem luminis ad lumen: vtroquem remanem te: et lumen non esse intensius quam si talis intensio fiat per productionem perfectioris luminis: priori desi nen te esse: vt patet ex dictis: ergo si ad positionem meam sequitur lumen esse infinitum intensiue: et ad suam: vel si non ad suam: nec ad meam etc. His premissis respondeo ad formam rationis et interimo consequentiam: et ad probationem dico: quod procedit ex falsa imaginatione: imaginatur enim iste doctor in ratione illa: quod in quolibet in stanti temporis mensurantis approximationem corporis luminosi ad susceptionem lumis: corpus luminosum causet aliquod lumen in ipso: quod non est verum: quia in nullo motum continuo aliquid acquiritur in instanti: licet in instanti sit primo acquisitu illud: quod in tempore immediato acquirebatur: cuius oppositum sequitur non solum si corpus illud caum saret aliud lumen in quolibet instanti illius temporis: sed etiam si causaret aliquod lumen in quolibet instanti ipsius. Est igitur imaginandum: quod sicut corpus illud luminosum: quod ponitur continue approximari lumini susceptiuo non fit ei propinquius in instanti: sed in tempore: quia in instanti non acquirit aliquod spatium: licet in instamti sit primo acquisitum spatiu quod in tempore immediato acquirebatur: sic etiam non causat aliquod lumen in illo susceptiuo in instanti: sed in tempore: licet in instanti sit primo causatum vel acquisitum illud lumen quod in tempore immediato acquirebatur: siue causabatur et ideo sicut non sequitur ex infinitate instantium: quod spatium siue magnitudo pertransita sit infinita: sic etiam nec sequitur: quod lumen acquisitum sit infinitum. Sed contra solutionem istam est directe ratio que adducebatur in arguendo: videlicet: quod quanto agens est propinquius passo equaliter vel magis disposito quam prius: tanto fortius agit: et perfectiorem effecttum in ducit: hoc dico: quod ist a propositio non est vera: si agens illud fiat continue propinquius passo. Ratio huius est: quia in quolibet instanti agens est propinquius passo: et tamen in instanti non producit aliquem effectu: quia in motum continuo non acquiritur aliquid in instanti: vt patet ex dictis: sufficit igitur: quod agens illud perfectiorem effectum producat: vel quod tunc primo per fectior effectus sit ab ipso productus: non quidem intelligendo cum exclusione: sed cum inclusione prioris: et in isto sensu concedo conclusionem: quia in quolibet instanti post. a. verum est dicere quod in susceptiuo illo sit primo maius lumen inductiuum vel causatum: non quidem cum exclusio ne: sed cum inclusione luminis precedemtis: quia ante illud instans non fuit tantum lumen in ipso: sicut et in quolibet instanti verum est dicere quod ab illo corpore maius: spatium est pertransitum intelligendo semper cum inclusione spatii precedentis: sed ex hoc non sequitur lumen illud esse infinitum: sicut nec spatium pertransitum vt declaratum est supra.

Ad secundam nego minorem: et ad probationem concedoquod b. est calor remissior quam sit. a. intelligendo per. a. calorem intensissimum vel valde intensum. et per b medie¬ tatem formalem ipsius: sicut intellgit iste doc. et quando dicitur: quod eadem ratione medietas formalis ipsius. b. esset remissior quam ipsum. b. et medietas ipsius me dietatis esset remissior illa medietate: et sic de aliis: concedo ex hoc: tamen non sequitur quod possit deuenire ad calorem remissiuum: cum in quolibet calore quantumcumque remisso sint infiniti gradus: siue infinite partes intentionales: sicut in quolibet continuo quantumcumque paruo sunt infinite partes continue: concedo tamen quod potest deueniri ad calorem valde remissum: et quando dicitur vlterius quod cum huiusmodi partes formales sint simul in eodem subiecto adequato: sequitur quod in eodem subiecto adequato simul erunt calor intensissimus et remisissimus: concedo quod in eodem subiecto adequato possunt simul esse calor simul intensissimus i valde intensus et remisissimus i valde remissus quia aliter non est dare calorem remisissimum: vt patet ex dictis: sic intelligendo quod calor ille valde remissus sit pars formalis illius caloris intensissimi: et quando dicitur quod hoc est impossibile nego: et ad probationes respondeo.

Ad primam potest responderi dupliciter. Primo potest dici: quod quamuis calidum sumum: et calidum remissum sint incompossibilia in eo dem: tamen calor intensissimus et calor remissus non sunt incompossibiles eodem modo quo dictum est supra: quia non sequitur in isto subiecto sunt calor intensissimus et remisissimus qui est pars formalis caloris intensissimi. igitur istud subiectum est summe calidum et remisse calidum: quia licet calor ille remissus si esset per se sic quod non esset pars caloris intensissimi. daret subiecto esse calidum remisse vna tamen cum aliis per tibus caloris: ex quibus vna cum ipso fit vnus calor in tensissimus non dat ei nec potest dare esse calidum remisse: sed intense. Secundo potest dici: quod si calor in tensissimus: et remisissimus sint in diuersis subiectis adhuc calor intensissimus: approximatus calori remisso non ageret in ipsum expellendo illum gradum remissum: sed isto manente causaret alium gradum caloris: ex quibus fieret simul vnus gradus caloris in tensior: et sic calor intensissimus non expelleret calorem remissum: si essent in diuersis subiectis: sed augmentaret ipsum: et per consequens non sequitur: quod sint incompossibiles in eodem.

Ad secundam patet ex precedenti conclusione: quod forma habens contrarium non remittitur per admittionem. Ad tertiam dico: quod calor intensissimus non contrariatur ealori re misso: nec etiam remisissimo si posset dari: cum sit eiusdem speciei specialissime. Ex his patet quid dicendum ad argumentum: si fiat in raritate et densitate: quia concedo quod omnis raritas est intensior sua parte formali: supposito quod raritas sit res distincta a substantia et quantitate: et concedo quod in eodem subiecto adequato sunt simul raritas intensissima. is valde intensa: et raritas remissa. id es valde remissa. Sed ex hoc non sequitur: quod partes iacebunt magis propinque: et minus propinque: quia cum raritas illa remissa sit pars raritatis intense non dat subiecto in quo est esse rarum remisse. Sed contra solutionem istam iste doctor arguit dupliciter. Primo sic: causa formalis non potest separari ab effectu formali. nec econuerso: sed effectus formalis raritatis est facere distare partes: seu remote ab inuicem iacere: ergo effectus formalis maioris raritatis est facere partes remotius iacere: et cffectus minoris seu remissioris raritatis est facere partes minus remote iacere: ergo si maior raritas et minor raritas sint simul adequate in eodem subiecto adequato: et in eodem corpore sequitur: quod eedem partes iacebunt simul magis remo¬ te et minus remote: quod est impossibile. Secundo sic: et supponit duo. Primum: quod possibile est virtute diuina quod vna medietas formalis raritatis aufera tur a subiecto: reliqua remanente: nam nouam formam addendo illi subiecto. Secundo supponit: quod in raro partes mediate remotius iacent quam in denso in aliqua determinata proportione. His suppositis argum it sic: ponamus quod in raro partes mediate iaceant remotius quam in denso in proportione centupla: tunc sic: possibile est quod deus auferat medietatem formalem illius raritatis: remanente subiecto: nullam aliam formam addendo illi subiecto: tunc illud subiectum esset minus rarum in duplo quam prius: et per consequens partes mediate eius iacebut in duplo propinquius quam prius: et adhuc potest auferri iterum medietas medietatis remanentis ab illo subiecto: et tunc partes mediate eius iacebunt in quadruplo propinquius quam prius: et sic iterum fiet ablatio centies: et tunc partes mediate illius subiecti iacebunt propinquius in centuploquam iacebant in primo raro a quo primo fiebat ablatio. Cum igitur in denso: non iaceant partes propinquius quam in primo raro nisi in centuplo: sequitur quod partes eque propinque iacebunt in raro et denso: quod est inpossibile. Et sequitur adhuc maius impossibile scilicet en partes in raro iacebunt propinquius quam in denso: probatur: quia probatum est quod in aliquo raro iacent partes ita propinque sicut in denso. Si ergo ab illo raro auferatur medietas formalis illius medietatis: reliqua mediate remanente nihil nouum addendo illisubiecto: sequitur quod medietate absoluta partes illius rari iacebunt in duplo propinquius quam in denso: et per idem argumentum potest probari: vt dicit: quod possi bile est quod partes rari iaceant in centuplo propinquius quam in denso: quia fiat centies ablatio medietatis: sicut prius: ista tamen non concludunt etc.

Ad primum igitur quicquid sit de maiori: quia in multis haberet instantiam: prout alias declaraui de visione et vide re et similibus: dico ad minorem: quod effectus formalis raritatis: qui est totalis: est facere partes distare secundum proportionem sue intensionis: sed effectus formalis raritatis que est pars alterius raritatis non est facere partes distare secundum proportionem sue intensionis precise: sed sicut ex ipsa et aliis partibus raritatis fit vna raritas intensior: sic vna cum aliis facit partes distare secundum proportionem intensioris raritatis totalis. Ad secundum supposito: quod raritas et densitas sint forme absolute realiter distincte: sicut commentator videtur velle. 7 phisi dicit quod raritas et densitas sunt qualitates consequentes calidum et frigidum: dico quod in raro partes mediate remotius iacent quam in denso in aliqua determinata proportione vltra proportionem querequiritur ad densum. Est enim imaginandum: quod in de so partes mediate iacent propinque in aliqua deter minata proportione vltra quam si remotius iaceant non esset densum: sed esset rarum: et per oppositum in raro partes mediate iacent remote in aliqua detereminata proportione citra quem si propinquius iaceant non esset rarum sed densum. Et quia in raro partes mediate non distant infinite: verum est: quia tales partes in ipso remotius iaceant quam in deso in aliqua determinata proportione vltraproportionem illam que requiritur ad densum: tunc ad ratione: quam dicitur quod si deus auferat medietatem raritatis partes mediate in raro iacebunt in duplo propinquius quam prius: dico quod verum est intelligendo de propinquitate que est vltra proportionem propinquitatis que requiritur ad densum: non autem de propinquitate simpliciter. Et si vlte rius auferatur medietas illius raritatis partes mediate ia cebunt quadruplo propinquius non quide simpliciter sed vltra¬ proportionem propinquitatis que requiritur addensum. Et si isto modo partes fiant propinquiores in raro etiam in infinitum: patet quod nunquam erunt ita impropinquesicut indenso.

Ad tertium principale: nego minorem ad probationem nego consequentiam illam: quia non sequitur: forma diminuitur per ablationem partis a parte: ergo tota simul perditur.

Et ad probationem illius consequentie: quando dicitur: quadocumque aliquod agens est equaliter approximatum etc. dico: quod illa maior non est vera si illud agens non sit tante virtutis quod simul possit omnia destruere: et sic est in proposito: quia quamuis medietates qualificatine formecorrum pende sint equalis intensionis et equales perconsequens ad resistendum actioni agentis: citius tamen destruitur vna quam altera: quia agens non est tante virtutis quod possit omnes simul destruere. Et si dicatut quod non est aliqua ratio propter quam magis vel citius destruat vnam quam reliquam. Potest dici: quod quia illud agens potest vnam destruere: et non omnes simul: ice circo vna prius destrueretur quam alia: et tamen nec ista nec illa necessario. Et si omnino queratur causa quare illa eorum prius destruatur quam alia. Potest dici: quod illa prius destruitur quam deus: qui omnia regit et administrat vult primo destrui. Potest etiam dici sicut forte aliqui dicunt: quod pars prius inductiua firmius radicatur in subiecto: et ideo agens non potest ita cito de struere illam partem sicut alia. Ad quartum dico: quod vnam formam accidentalem excedere aliam eiusdem generis in infinitum in perfectione potest intelligi dupliciter: simpliciter scilicet et secundum quid Simpliciter quidem: quia eius perfectio vel actio simpliciter est infinita. Secundum quid vero: quantumcumque intenderetur excessa numquam veniet ad perfectione excedentis. In secundo sensu concedo consequens: et sic procedunt probationes sue: sed ex hoc non sequitur quod forma accidentalis sit infinita in perfectione: aliter anima mea esset infinita in perfectione: quia quantumcumque intenderetur muscanunquam veniret ad perfectionem ipsius: et angulus rectus esset infinitus: quia quantumcumque intenderetur angulus continue nunquam potest ei adequari: et sic de multis aliis. In primo vero sensu nego consequentiam: et ad probationem quando dicitur: quod albedo excedit nigredinem in perfectione sine omni proportione: dici co sicut prius quod non est verum simpliciter: sed solum secundum quid scilicet quantum ad nobilitatem et perfectionem specifica in sensu dato: quod quantumcumque intendatur nigredo nunquam potest deuenire ad perfectionem minime a bedinis: quia cum sint alterius et alterius specieiequalis perfectionis esse non possunt: et in isto sensu procedit vltima probatio sua: si aliquid concludit vt patet: et per consequens ratio nulla. Potest etiam dici secundo: quod ratio deficit in principali probatione: quanon probat quod aldbedo excedit nigredinem: sine omni proportione. non enim sequitur hec albedo excedit in perfectione suam medietatem qualitatiua in duplo. et sua medietas excedit nigredinem in duplo ratio est euidens quia albedo non excedit suam medietatem in duplo quantum ad nobilitatem et perfectionem suam specificam: sed solum quantum ad intensionem. et ideo non sequitur quod excedit nigredinem in duplo: quia non excedit suam medietate in duplo quantum ad illud in quo sua medietas excedit nigredinem ex et hoc statim apparet quod albedo non excedit nigredinem in duplo: et in triplo et in quadruploet in infinitum: sicut isti doctori videtur. Potest etiam reduci ratio contra eum: quia secundum eum in intensio ne forme continue in quolibet instanti est perfectior forma: capio tunc albedinem remissam et arguo sic. hec albedo excedit nigredinem in perfectione. ergo aliqua albedoexcedit nigredine in infinitum quod non est inconueniens: ad quod deducit antecedens est suum. et consequentiam deduco extra dictis suis quia per eum in intensione albedinis continue in quolibet instanti est perfectior albedo: sed infinita sunt in stantia: igitur infinite erunt albedines quarum sper posterior est priore perfectior. tunc sic. hec albedo remissa ex cedit nigredinem in perfectione et a quacumque albedinesequente plus et plus exceditur: quia semper posterior est priore perfectior et infinite sunt albedines sequentes igitur aliqua excedit nigredinem in infinitum imperfectione. Ad quintum patet quid dicendum ex solutione prime rationis: quia non est verum quod in quolibet instanti tenporis mensurantis augmentum forme acquiratur aliquid de forma: sicut dixi de mobili quod non acquirat aliquod spacium in instanti: licet in instanti sit primo acquisitum spacium illud quod in tempore immediato acquirebatur: et potest ratio reduci contra eum satis euidenter: quia per eum in quolibet instanti illius temporis acquiritur alia et alia forma: quarum posterior est semper priore per fectior: et cum infinita sint instantia sequitur quod in finite tales forme sint acquisite: et per consequens posterior si deductio sua sit bona erit infinita intensiue. Ad sextam rationem dico: negando minorem: et ad probationem dicitur communiter et bene: quod omnis motus acquisitiuus est ab aliquo positiuo in aliquod positiuum: quia omnis talis motus est ad aliquid nouum: sed non est verum de motum deperditiuo cuiusmodi est motus diminutionis: quia talis non est ad aliquid nouum. Sed contra solutionem istam iste doc. arguit primo sic: philosns 5. phisi. distinguens motum a mutatione dicit quod omnis motus est a subiecto in subiectum: hoc est a positiuo in positiuum: sed nihil mouetur ad illud quod habet: quia habitibus presentibus in materia cessat motus: quia in omni motum acquiritur aliquid nouum. Secundo sic: omnis mutatio est ab aliquo in aliud: nam hoc sonat nomen: vt patet ex. 5 phisi. omnis etiam motus est ab opposito in oppositum: vt patet eodem. 5 accipiatur ergo ille motus quem dico esse motum deperditionis ille motus est mutatio: quia est genus motus: ergo est ab aliquo in aliud: queritur tunc de termino illius motus deperditionis: cum enim omnis motus sit ab opposito in oppositum oportet quod termini motius deperditionis sint oppositi: aut ergo sunt oppositi relatiue: aut contrarie: aut contradictorie: aut priua tiue non relatiue patet de se: quia ad relationem non est motus: nec contradictorie nec priuatiue: quia inter sic opposita non est motus: sed mutatio subita: vt patet 5. phisi. et ratio phiysi est: quia omnis motus est inter opposita mediata: nam motus necessa rio requirit medium inter terminos motius: sed nec inter contradictoria: nec inter priuatiua oppositaest aliquod medium: relinquitur ergo quod motus deperditionis sit a contrario in contrarium: sed certum est quod omnis deperditionis motus qui est a contra rio in contrarium est aliquid positiuum nouum: ergo motus deperditionis est ad aliquid positiuum nouum: sed ista non concludunt. Ad primum istorum dico: quod philosus in illo loco loquitur de motum acquisitiuo: talis enim semper est de positiuo in positiuum: cum sit ad aliquid nouum. Potest etiam dici sicut aliqui dicunt: quod philoss in loco illo ponit differentiam inter motum et mutationem: quia subiectum motus est ens actu: mutationis autem materia prima que non est ens actu: saltem loquendo de actu completo: et ideo dicit quod omnis motus est a subiecto in subiectum: quia in omni motum: siue sit acquisitiuus: siue deperditiuus manet subsiectum quod est ens actu: per subiectum enim non intendit terminum a quo et terminum ad quem: sicut isti doc. videtur. Ad secundum dico: quod non omnis mutatio est ab aliquo in aliud: quia motus deprditiuus est quedam mutatio: cum mutatio¬ sit genus motus: etiam per eum: et tamen motus de perditus non est ab aliquo in aliquid: vt dictum est supra: cum non sit ad aliquid uouum: supponit ergo ratio quod debet probare: et per consequens petit principium. Ad septimum principale dico: quod non est istius doctoris: sed goffredi: quem iste doctor sequitur in hac materia a diuersis diuersimode respondetur: quia quidam dicunt quod in alteratione que est a minus albo ad magis album: terminus a quo non est albedoremissa: sed priuatio termini ad quem scilicet priuatio albedinis intense. Quidam vero dicunt quod terminus a quo in tali alteratione non est priuatio albedinis intense: sed nigredo que est in albedine remissa: et hec est incompossibilis albedini intense: quicquid tamen sit de solutionibus istis: quia saltem secunda videtur omnino impossibilis: quia supponit contrariasimul esse in eodem sub gradibus remissis: cuius opositum patet ex praecedenti quaestione: concessa maiore illius rationis nego minorem: quia partes forme non sunt terminise intensioris forme: quod ostendo etiam per istum doc. quia secundu eum omnis motus est a contrario in contrarium: sed partes forme vt puta albedo remissa: et albedo intensa. siue albedo praecedens et albedo subsequens non sunt contraria cum sint eiusdem speciei specialissime: ergo: dico tamen quod termini intensionis forme per se non sunt forma remissa: et forma intensa sed esse remissum et esse intensum: verbi gratia: si fiat motus a minus albo ad magis album terminus a quoistius motus non est albedo remissa: sed esse album remisse. et terminus ad quem non est albedo intensa: sed esse intense album. et isti termini sunt omnino incompossibiles. quia impossibis e est a liquod subiectum simul esse remisse album: et intense album: et quod illud sit verum apparet quia iste motus fit a minus albo ad magis album ergo terminus a quo est minus album siue remisse album quia idem est: et terminus ad que est magis album siue intense album.

Ad octauum apparebit quid dicendum in respondendo ad argumenta principalia. quia istud argumentum fuit factum in proponendo questionem.

Ad nonum nego vltimam consequentiam. quia exipositione quam sequor non sequitur quod agens potens inducere formam remissam possit inducem forma intensam. nec quod calidum remissum possit inducere intensum gradum caloris: et ad probationem quando dicitur quod omne potens inducere aliquam forma in subiecto susceptiuo forme potest inducere forma consimilem sub consimili graduin subiecto eque vel magis di posito. Dico quod verum est si in illo subiecto nondum induxit forma illa: sed si induxit vt ipsum gradum sibi adequatum non potest isto manente inducere gradum consimilem: quia inductus est gradus sibi adequatus: et ideo non sequitur quod agens potens inducere vnam partem forme possit post inductionem illius illa manente aliam partem equalem inducere.

Ad decimum concedo: quod multe forme absolute eiusdem speciei facientes vnam formam numero per se erunt simul et adequate in eodem subiecto: et si dicatur quod istud est contra philos eom. 5 meta phi. vbi dicit quod duo accidentia solo numero differentia in eodem subiecto primo esse non possunt. Dico quod aristo. loquitur de accidentibus non facientibus per se vnum in actu: et ideo dictum suum non est ad propositum. Et quando dicitur: quod si multe possuut esse simul se quitur quod infinite: quicquid sit de consequentia: concedo consequens in sensu dato: quia sicut quaelibet magnitudo continua est diuisibilis in infinitu: et per consequens habet partes infinitas: sic et quel ibet forma intensibilis suo modo: omnes tamen ille partes faciunt vnam forma numero per se vnam: nec ex hoc sequitur forma illam esse infinita intensiue: sic nec se quitur quod magnitudo continua sit infinita extensiue. Potest etiam dici: quod quia omnes partes forme faciunt per se vnam formam numero non remanent actu plures forme numero: sicut etiam videmus quod quaelibet albedo habet plures partes secundum extensionem: quia tamen constituunt vnam forma per se non conceditur: quod ille partes sint plures forme: siue plures albedines numero: sed vna tantum. Et si sic dicatur non sequitur plures formas numero simul esse in eodem subiecto: quia partes formenon sic remanent actu plures.

Ad vndecimum dicoquod non est contra me: quia posui conclusiones de formis permanentibus: de motum vero et aliis successiuis non loquor pronunc: quia nondum inquisiui qualis sit eorum enti tas.

Ad vltimum: primo reduco rationem contra eum: quia vel iste doc. per radiu solarem intelligit aliquam re distinctam a lumine vel non: sed praecise lumine causatum a sole in illa parte aeris: quam sol respicit diametra liter. Si detur primum: ratio nihil concludit: quia dicetur quod lumen radii solaris est in radio solari tanquam in subiecto: et per consequens non sequitur quod migrat de subiecto in subiectum. Si detur secundum: ratio est contra eum: quia ipse supponit in principio illius rationis quod continue ad motum solis sit radius in alio et in alio subiecto quia continue sit: vt dicit in alio et alio loco: igitur si radius non esset nisi lumen quod continue ad motum solis fiat lumen in alio et alio subiecto: et per consequens migrat de subiecto in subiectum quod est inconueniens ad quod deducit.

Ad rationem igitur po est diuersimode respondere secundum quod de radio solari diuersi diuersimode opinantur: verum quia nondum inquisiui qualis sit eius entitas: an permanens an successivaan temporalis: an instantanea pertram seo quousque pertractem de materia ista: quia si eius entitas non sit permanens: sed successiua: patet rationem non esse contra conclusionem meam. Aliqui tamen dicunt ad rationem istam: quod licet accidens intrinsecum: et vocant accidens intrinsecum illud quod educitur de potentia subiecti cuius est albedo non migrat de subiecto in subiectum naturaliter loquendo: accidens tamen extr insecum potest migrare de subiecto in subiectum. Et extrinsecum vocant illud quod non educitur de potentia subiecti: eadem enim species: vt dicunt causatur ab obiecto: et recipitur in medio: et est postea recepta in organo vel in potentia: et quia lumen est accidens extrinsecum isto modo: quia non consurgit ex aere: sed ex sole videtur posse concedi: vt dicunt: quod migret de subiecto in subiectum. Et secundum hoc dicetur: quod accidentia que non sunt in subiecto realiter: sed solum intentionaliter: vt reale distinguitur contra intentio nale: possunt migra re de subiecto in subiectum etiam naturaliter.

Opinio sancti thonte et egidii: Contra secundam conclusionem est opinio sancti thome et doc. nostri domini egidii quam vt plurimum doc. nostri sequuntur: et potest ex fundamentis eorum contra ipsam argui multipliciter. Primo sic: augmentatio potest esse sine generatione: igitur forma potest augmentari sine acquisitione noue partis eiusdem forme: consequentia patet: quia sine generatione non potest esse acquisitio eiusdem forme: antecedens patet: quia augmentatio et generatio sunt mutationes dispate: igitur augmentatio poterit esse sine generatione.

Preterea: si forma augetur per acquisitionem noue partis etc. vel illa pars nouiter acquisita est essentialis formesspecifice vel accidentalis. si essentialis: sequitur quod forma praeexistens cui additur non erit in specie illa per se: quia carebat eo quod est essentiale illi speciei: et quod caret eo quod est essentiale alicui spe ciei non est in specie illa per se. Si accidentalis: sequitur quod non faciat per se vnum cum forma praeexistente: et per consequens non augmentat ipsam.

Preterea: si forna augetur per acquisitionem noue partis eiusdem forme: sequeretur quod vnum indiuiduum secundum essentiam suam esset perfectius alio indiuiduo eiusdem: consequens est falsum: quia in indiuiduis eiusdem rationis non est ordo essentialis secundum perfectionem: igitur et antecedens: consequentia probatur: quia si sint due albedines equales omnino intensiue: et vna earum intendatur per acquisitionem noue partis eiusdem forme: altera remanente: vt prius patet: quod albedo intensa secundum suam essentiam esset perfectior alia et per consequens vnum indiuiduum secundum essentiam suam perfectius alio eiusdem rationis.

Preterea res alba potest fieri albior: nulla parte albedinis nouitur acquisita: igitur: albedo potest intendi sine acquisitione noue partis eiusdem forme. consequentia patet: quia nulla res est albior: nisi quia eius albedo est intensior: antecedens probatur: quia ad sensum vidimus: quod cum res aliqua albacondensatur ipsa fit albior: et tamen non acquiritur noua pars albedinis ergo: etc.

Preterea: ex minus calido fit magis calidum: nulla parte caloris nouitur acquisita: igitur calor notest intendi sine acquisitione etc. antecedens est phiysi 4. physicorum dicentis: quod ex calido fit magis calidum nullo facto in materia calido.

Responsio ad rationes ocham. Ad primum istorum dico quod generatio potest accipi tripliciter Uno modo pro productione alicuius compositi per se existentis. Alio modo pro productione forme seu termini formalis secundum quamlibet sui partem. Tertio pro productione cuiuscumque noui. Primo modo concedo quod augeinentatio potest es sine generatione: et econuerso: et etiam secundo: immo naturaliter non potest esse augmentatio cum tali generatione: quia augmentatio semper praesupponit aliquam partem vel aliquem gradum forme: que potest augmentari et quod sic generatur secundum quamlibet sui partem producitur: sed sic concesso antete: patet quod non valet consequentia. Tertio modo nego antecedens: quia impossibile est veram augmentationem esse sine tali generatione: vt patet per deductionem conclusionis mee. licet talis generatio possit esse sine tali augmentatione: et per hoc patet qualiter est concedendum quod augmentatio et generatio sunt mutationes dispate: et qualiter non.

Ad secidum dico: quod illa pars forme nouiter acquisita est indiuiduum illius speciei: sicut et praecedens: et ideo isto modo et non alio: quo praecedens est essentialis vel accidentalis illius speciei. Sed tunc ratio nihil concludit: quia si concedatur quod sit essentialis modo dicto: non sequitur: quod forma praeexistens cui additur non erat in specie per se: nec probatio valet: quia omnia indiuidua vnius speciei isto modo sunt essentialia nature specifice: et tamen non sequitur: hoc indiuiduum caret illo: igitur non est in specie per se. Si vero concedatur quod sit accidentalis modo praedicto: patet quod non se quitur quod non faciat per se vnum cum forma pexistente: quia quelibet alia est sic accidentalis nature specifice: et tamen potest facere per se vnum eum alia: dico tamen vlterius acmaiorem declarationem quesiti: quod illa pars nouitur acquisita non est essentialis parti praeexistenti: et tamen essentialis forme totali: que ex ipsa et praeexistenti constituitur sicut praeexistens.

Ad tertium concedo consequens: quod albedo intensa secundum suam essentiam est perfectior remissa: et quando dicitur quod in indiuiduis eiusdem rationis non est ordo essentialis secundum perfectionem: dico quod non est verum absolute: sed sic intelligendo quod in ipsis non est ordo essentialis qualis est in indiuiduis alterius speciei: et hoc est verum: quia in indiuiduis alterius rationis est talis ordo vniuersaliter: quia non possunt dari duo indiuidua alterius rationis: quin vniusit essentialiter perfectius altero: in indiuiduis autem eiusdem rationis non est talis ordo vniuersaliter: quia multa talia indiuidua sunt essentialiter equeperfecta. Iterum inter indiuidua alterius rationis est talis essentialis ordo: quod minus perfectum per sui intensionem nunquam poterit adequa ri perfectioni: non autem inter indiuidua eiusdem rationis: vt patet: Ad quartum dico: sicut communiter solet dici quod aliquid esse albius alio: vel vno tempore magis quam alio potest intelligi dupliciter: secundum veritatem scilicet et existentiam: vel solum secundum apparentiam: in secundo sensu concedo antecedens: et ne¬ go consequentiam: quia possibile est aliquam rem esse albiorem secundum apparentiam eius albedine non intensa: sed in secundo nego antecedens: et ad probationem dico: quod si res alba que condensa tur sit albior secundum veritatem necesse est aliquam partem albedinis esse nouiter acquisitam. Si vero res alba condensetur et nulla pers albedinis de nouo acquiratur: dico quod ipsa non est albior secundum veritate: sed solum apparentiam: eo quod propter maiorem propinquitatem partium fortius mouet visum. Ad vltimum dico: sicut et ad praecedens sic: quod ex minus calido non fit magis calidum secundum veritatem: nulla parte caloris nouiter acquisita: et ad auctoritatem dico: quod non intelligit quod ex minus calido possit fieri magis calidum nulla parte caloris nouitur acquisita in parte subiecti: que non est calida: et hoc est dictum quod aliquid potest fieri magis calidum intensiue sine hoc quod fiat magis calidum extensiue: et quod ista sit intentio philysi patet per verba immediate sequentia: quia cumdicit: quod ex calido fit magis calidum nullo facto in materia calido statim subdit quod non esset calidum quando esset minus calidum: quasi dicat quod ex minus calido fiat magis calidum nulla parte facta calida: que non esset prius calida quando illud erat minus calidum: et hoc est verum.

Egidius. Contra tertiam conclusionem potest argui ex fundamento doc. nostri. primo sic. Quia si gradus adueniens in augmento forme distingueretur realiter a priori sequeretur quod quanto forma esset intensior: tanto esset perfectior et quamto esset remissior: tanto esset perfectior: quod est falsum secundum omnes: consequentia probatur: quia quanto forma est compositior: tanto est imperfectior: et econuerso: quanto simplicior tanto perfectior: sed si gradus adueniens in augmento formedistingueretur realiter a priori: quanto forma esset intensior: tanto esset compositior: et quato remissior: tanto simplicior: ergo etc.

Preterea: si conclusio esset vera se queretur: quod forma intensa non esset per se vna: quod est falsum: et contra me: consequentia probatur: quia nunquam ex aliquibus duobus fit vnum per se: nisi vnum illorum sit in potentia ad alterum. Sed si illa conclusio sit vera forma intensa constitueretur ex partibus realiter distinctis: quarum vna non esset in potentia ad alteram: cum forme non sit forma: ergo etc. Confirmatur: quia ex duobus in actu non fit vnum per se. 7 metaphi. sed quaelibet pars forme est aliquid in actu: ergo partes formerealiter distinguuntur in forma: et sic forma non erit per se vna.

Ad rationes ocham. Ad primam nego consequentiam: et ad probationem: nego maio rem: quia non est verum quod forma quanto est compositior tanto est imperfectior: immo quanto est compositior: isto modo tanto est perfectior: et quanto simplicior: tanto imperfectior: nec est vniuersaliter verum quod omne simplex sit perfectius quolibet composito: aliter materia hominis esset perfectior homine: quod est falsum: ergo etc.

Ad secundam: nego consequentiam: et ad probationem similiter nego maiorem: si illa duo sint in potentia ad vnum tertium: quia licet ex duobus: quorum neutrum est in potentia ad alterum: nec ambo ad tertium non fiat vnum per se: ex duobus tamen: quorum neutrum est in potentia ad alterum potest fieri vnum per se: si ambo sint in potentia ad tertium: et hoc apparet ad sensum: videmus enim: quod ex duabus aquis fit vna aqua ita per se vna: sicut erat quaelibet illarum ex quibus componitur: et tamen nulla illarum erat in potentia ad alteram: sed quia ambe prius erantin potentia ad constituendum vnam aquam totalem: fit ex ipsis vna aqua per se.

Et ad confirmationem philosi patet: quod propositio non est vera si sic intelligatur absolute: quia ex duabus aquis quarum quelibet est aliquid in actu fit vna aqua per se: vt notum est. Intelligenda est ergo auctoritas aristo. de his que sic sunt duo in actu quod neutrum est in potentia ad alterum: nec ambo ad vnum. tertium: et tunc non est ad propositum: quia partes forme non sunt in potentia ad constituendum vnam forma totalem: sicut partes aque ad constituendum vnam aquam totalem. Contra conclusionem quartam posset specialiter argui ex tertia: quia si partes forme realiter distinguuntur: vt asserit tertia conclusio: et sunt eiusdem speciei specialissime: vt asserit quarta: sequitur plura accidentia solo numero diftertia simul esse in eodem subiecto primo: quod non est verum sed ad illud patet quid dicendum ex solutione quarte rationis facte contra primam conclusionem.

Ad principalia. Ad primam: reduco per rationem contrafacientem: quia vel ipse habet pro inconuenienti: quod nulla forma augeatur vel non: si non: ratio est nulla: quia non deducit ad aliquod inconueniens: si sic: ratio est contra eum: quia per eum pers praecedens non augetur: quia non manet: nec sequens: quia non praefuit: nec totum aggregatum: quia per ipsum ex traque vel penitus aggregatur. Ad rationem igitur dico: quod forma augeri vel in tendi potest intelligi dupliciter. Uno modo: quia eadem forma nuero quae prius fuit minor nunc sit maior. Alio modo: quod forme praeexistenti additur aliqua forma similis vel prs forme: ex qua constituitur vna forma maior et per fectior intensiue quam fit illa pers praecise que praefuit. Et per oppositum dupliciter potest intellligi formam diminui vel remitti. Uno modo: quia eadem forma numero que prius fuit maior nnuc fit minor. Alio modo: quia aliqua pers formetolliter a forma: ratione cuius forma que remanet fit minor et imperfectior intensiue forma illa quae praefuit. Inprimo sensu concedo: quod nec charitas: nec aliqua formamundi potest augeri nec minui: quia impossibile est quod eadecharitas seu eadem albedo numero nunc sit maior et priusfuit minor: vel econuerso. et in isto sensu procedit illa ratio. In secundo tamen sensu charitas et omnis forma consimilis quamtum est ex se potest minui vel augeri: et sic be. aug. et doc dicunt charitatem augeri: quia charitas quae nunc est in isto. est maior charitate quae praefuit in ipso: nec oppositum probatur. Secundam rationem si bsi deducatur concedo concludere.