Quaestio 1

Primus articulus QUantum ad primum articulum terminus declarandus est: deum esse trinum: cuius gratia nonndum: quod deum esse trinum potest intelligi dupliciter: vno modo: quia subsistit in tribus suppositis realibus scilicet patre filio et spium sancto: eo modo quo fides catholica confitetur: cui non potest subee falsum. Alio modo: quia subsistit in tribus suppositis vno tamen tamtum reali et duobus intentionalibus.

Et vt clarius appareat quod dicitur: est aduertendum quod quedam opinio. Aureoli in. 1. di. 3. q. 3. ar. 3. Ponit quod naturaliter potest demonstrari deum subsistere in tribus suppositis alto dictorum modorum: Et potest opinio sumati adduci ad sex pucta principalia. Primus est: quod res intellecta per actum intellectus capit esse apparens et intentionale: et ponitur in esse conspicuo formato: et apparenti ante prospectum intelligetis. Secundus est quod amans per amorem capit esse egressum ac latum extra se ita vt in amorem extra se exeat modo spirituali et intentionali Tertius est: quod naturaliter est nobis notum et ab omnibus phosantibus concessum: quod deus immutabiliter intelligit se et diligit se et in se placet: et delectatur: voluptuonsum vitam habens: vt philosos dicit. 12 metaphi. Quartus est: quod necesse est quod de us subsistit in se realiter: et ante se vel realiter vel intentionaliter: cum se sper intelligat: et extra se. cum se semper vel realiter vel intentionaliter amet et istud sequitur ex supradictis. Quintus est: quod philsi elegerunt alteram partem istius disiunctiue valet quod an se: et extra se existat tantum intentionaliter: et quod ista non realiter sed solum difturant ratione in deo: et hoc de platone vt dicit iste doc testatur. b. Aug. 10. de tri. c. 23. et de arist. comentaor. 12 metaphi. comento. 4 Sextus est: quod catholici elegerunt secundam partem et magis rationalem: nec dubium quod veram: in deo enim ponendum est: quicquid perfectionis est: sed nobilius est verbum: si ponatur esse reale: quam si sit solum intentionale: et idem patet de spiitum samcto. Ex in perfectione namque est quod verbum mentis nostre: et spiritus amoris procedat in esse diminuto et intentionali: igitur rationabilius est quod quodlibet de suppositis istis sit verum et reale in deo. Ex his concludit iste doc. quod naturaliter potest a viatoribus demonstrari: quod deus sub sistat in tribus suppositis altero istorum duorum modorum: quia vel in vno reali et duobus intentionalibus: vel in omnibus tribus realibus licet non sit naturaliter demonstrabile quod sub sistat determinate in tribus suppositis realibus: sicut catholici confitentur: his igitur suppositis: patet quod dupliciter potest intelligi secundum istum modum dicendi: deum esse trinum: vno modo: quia subsistit in tribus suppositis realibus prout catholici confitentur: alio modo: quia subsistit in tribus: vno tamen tantum reali et duobus intentionalibus prout imaginantur philosi vt asserit iste doc. Et in vtroque sensu intelligo questionem. et hec de primo arti:

Secundus artiQUantum ad secundum ar. pono 4. conclusiones. Prima est quod deum esse potest naturaliter demonstrari. Istam conclusionem philosns: 8. philosorum nititur demonstrare per motum vbi sic arguit. omne quod mouetur ab alio mouetur illud aliud aut mouetur ab alio: aut non: si non: igitur est immobile: et sic deus: si sic de illo queritur vtrum moueatur vel non: et sic in infinitum: sed processus in infinitum est impossibilis vt patet. 2. metaphi. igitur status ad aliquod immobile est necessarium: et hoc est deus: Sed licet conclusionem credam esse demonstrabilem tamen phiysi vt videtur non demonstrat propter duo Primo: quia maior negatur a multis quibus videtur: quod intellectus et voluntas quecumque mouetur a se: de hoc tamen alias. Secundo: quia posito quod maior illa sit vera: non tamen est per se nota nec ab arist. demonstrata: igitur nec conclusio que ex ipsa deducitur de monstratur: hac igitur ratione et consimilibus dimissis probo conclusionem aliter: Primo sic: deus est id quo maius cogitari non potest: igitur deus est: antecedens patet: quia hoc nomine dei intelligimus: et consequentia est clara: quia bene sequitur deus non est: ergo non est id quo maius cogitari non potest. Istam rationem tangit anshel. prosologion. c. 3. vbi sic ait: certe id quo maius cogitari nequit non potest esse in solo intellectu: si enim in solo intellectu est: potest cogita ri esse et in re: quod maius est. Si ergo id quo magis cogitari no potest est in solo intellectu: id ipsum quomagis cogitari non potest est quo magis cogitari potest: sed certe hoc esse non potest: hec anshel. Sed quia forte dicetur ad istam rationem: quod deum esse id quo magis cogitari non potest est mere creditum non per se notum: nec deductum naturaliter ex aliquo per se noto Deduco rationem sic: aut in vniuersitate entium est aliquid quo nec est nec potest esse maius aut non: si sic: habetur propositum quia illud voco deum: si non aut in vniuersitate etiu non est aliquid quo non sit aliquid maius: aut non est aliquid quo non possit esse maius: primum dari non potest nisi ponatur processus in in finitum in entibus per se et essentialiter ordinatis: quod est impossibile: vt patet: 2. metaphi: Si detur secundum sequitur: quod aliquid quod non est in vniuersitate entium potest esse maius omnibus qua sunt in rerum natura: quod est omnino impossibile: quia cum illud non sit aut producitur in esse a se vel ab alio: vel a nullo: non a nullo: quia nihil nullius est causa: nec a se: quia nihil impossibilius: quam quod aliquid producat se de non esse ad esse: vt patet per be. Aug. 1. de tri. c. 1. et etiam per arist. 2. de anima: si ab alio: non erit maius illo: quia effectus non excedit suam causam totalem productiuam: cum nihil agat vltra suam naturam: vel speciem nihil ergo eorum quae non sunt actu posset esse maius omni eo: quod er actu: et sic intentum. Secundo ad principale sic: et est quasi confirmatio praecedentis rationis. Ista propositio potest naturaliter demonstrari: in vniuersitate entium est aliquid: quo maius. cogitari non potest: igitur et ista in vniuersitate entium est aliquid quo non est nec potest esse maius: igius in ista deus est: prima consequentia est naturaliter nota: quia omni eo quo est vel potest esse maius potest cogitari maius: et secunda patet ex dictis: quia si in vniuersitate entium est aliquid: quo nec est nec potest esse maius: illud vocamus deum: antecedens patet: per anshel. prosologio. 2. et. 3. vbi propositionem illam ex intentione nititur probare et demodo strare: et in disputatione contra insipientem: vbi euasiones datas: et possibiles dari ad rationes suas euacuat euidentur: vnde circa finem dicte disputationis: c. 21. sic ait: puto quod demonstrari me non infirma: sed necessaria argumentatione probasse in prefato libello: in re ipsa existere aliquid quo maius cogitari non posset: nec eam alicuius obiectationis infirmari firmitatem tantam enim vimhuius prolationis in se continet significatio: vt hoc ipsum quod dicitur ex necessitate: eo ipso quod intelligitur vel cogitatur et re vera probetur existere: hec anshel. Tertio ad principale sic: aut imperfectionibus specificis est dare supremam in quae sit status: aut non: si sic propositum: quia illud vocodeum quod supremum est perfectissimum est in entibus: si non: vel erit in ipsis processus in infinitum in actu sic quod actu sint species reruminfinite: vel in potentia tantum: sic quod quacumque specie data: potest alia et alia dari in infinitum: licet actu non sit infinite: si de tur primum habetur propositum: quia vel in vniuersitate entium est aliquid vel aliqua infinite perfectionis simpliciter: vel non: si sic: illud voco deum: siue sit vnum: siue plura non curo pro nunc: si non: iu species rerum non sunt actu infinite: quod est cotrapositum: consequentia patet: quia cum species rerum sint sicut numeri ex 8. metaphi. semper superior addit gradum perfectio¬ nis ad inferiorem: igitur si sunt actu infinite aliqua vel alique erunt perfectionis infinite simpliciter: si detur secundum idem sequitur: quia si species rerum non sunt actu infinite: sed potentia tantum: in vniuersitate entium est aliquid quo non est nec potest esse maius: quia nihil eorum que non sunt actu potest esse maius omni eo quod est actu: vt patet ex dictis: et illud vocamus deum. Sed forte ista ratio non concludit: et presertim si concedatur: quod deus potest facere species actu infinitas prout multis videtur: de quoalias: quicquid tamen sit de ratione ista: conclusio principaliter est de mente: non solum sanctorum sed etiam philosorum licet secundum aliquos fuerit controuersia: vtrum hoc demonstrarepertineat ad metaphi. vel ad naturalem philosteum: comentatore dicente quod ad philosophum naturalem: auicen. vero quod ad metaphisicum: vterque tamen supponebat quod deum esse poterat naturaliter demonstrari: quod est propositum.

Secunda conclusio est: quod deum esse vnum potest naturaliter demonstrari.

Istam conclusionem quidam doc. Scotus in 1. di. 2. q. 3. ar. 3. Deduncit multipliciter: Primo sic: intellectus in finitus cognoscit quodcumque intelligibile perfectissime quantum est intelligibile in se: quia totum ens natura et intel lectus finitus hoc potest licet non perfectissime nec simul: igitur si fint duo dii: sint. a b: a. cognoscetur b. perfectissime quantum scirlicet b. est cognoscibile: sed hoc est impossibile: probo: quia aut cognoscent b. per esse tiam. b. aut non: si non: igitur non cognoscit ipsum perfectissime: quantum spiritu b. cognoscibile est: nihil enim cognoscitur perfectissime nisi cognoseatur per essentiam suam. vel per aliquid perfectius includens essentiam suam: perfectius quam ipsa sit in se: essentia aut. b. innullo perfectius includitur: quam in b. quia tunc. b. non esset deus: Si autem cognoscit. b. per essentiam ipsius. b. igitur actus ipsius. a. erit posterior naturaliter essentia ipsius. b. et ita. a. non erit deus: probatur prima consequentia: quia omnis actus cognoscendi qui non est idem obiecto: est posterior obiecto: quia nec prior nec simul natura est actus cum obiecto alio a se quia tunc actus posset intelligi sine obiecto: sicut equt conuerso.

Preterea: idem actus non potest habere duo obiecta adequatam: a. est obiectum adequatum suintellectioni: et b. esset adequatum eidem sibo a. posset in telligere. b. igitur impossibile est: quod a. intelligat: vnica in tellectione simulo. a. et. b. Si a. habet intellectiones realiter distinctas: igitur non est deus: probatur maior: quia alter actus adequaretur alicui obiecto: quo subtracto non minus quietaretur et adequaretur: et ita frustra esset tase obiectum.

Preterea: voluntas infinita est recta: idiligit quodlibet diligibile quantum est diligibile: sed si b. est alius deus est diligendus infinite a voluntate potente diligere sic infinite: cum ipsum sit bonum infinitum igitur voluntas ipsius. a. diligit. b infinite. Sed hoc impossibile: quia. a. naturaliter plus diligit se quam. b. probatur: qu libet enim naturaliter plus diligit suum esse quam alterius: cuius nihilest vt priars nec vt effectus. a. autem nihil est ipsius. b. nec vt pars: nec vt effectus: igitur. a. plus diligit se natura. liter quam ipsum b. sed voluntas libera quando est recta conformatur voluntati naturali: alioquin voluntas naturalis non esset semper recta: igitur a. si habet voluntatem rectam et liberam actu elicito plus diligit se quam b. igitur non diligit. b. infinite. Pre terea: si sunt plura nceese esse aliquibus perfectionibus realibus distinguuntur: sint illa. a. et. b. tuc arguitur sic: aut ista duo distgiuuntur per sint illa. a. et b. tunc arguit sic: aut ista duo distincta.: a. et b. sunt formaliter ncce esse per a. et b. aut non: si non igitur. a. non est formalis ratio essendi nocesio nec. b. et per consequens includens. a. non est nceesse esse primo: quia includit aliquam estitatem quae non est formaliter necessitas essendi nec est ncesia ex se. Si autem illa sint formaliter necesse esse per a. et. b. et preter hoc vtrumque est nceesse esse per illud in quo conuenit vnum cum alio: igitur vtrumque hahet in se duas rationes quarum qualibet vtrumque est formaliter nceese esse: sed hoc est impossibile: quia neutra illarum includit alteram: vtraque igitur illarum circumscripta esset ncese esse per alteram: et ita aliquid esset formaliter necesse esse per aliquam rationem quacircunscripta nihilominus esset necesse esse quod est impossibile. Aliquas alias rationes adducit iste doc. quarum alique possunt habere bonum intellectum: alque vero soluuntur istis solutis: et ideo dimitto eas. Sed lc:t conclusio sit vera: et iste rationes sint appareutes non videntur tamen mihl concludere.

Responsio ad rationes. Ad primam: igitur istarum posset dici: quod vnus deus cognoscit alium persectissime: non quidem extra se: quia deus nihil cognoscit extra se secundum arist. 12 metaphisice: sed in se ipso: concederetur ergo quod vnus deus cognoscit alium non quidem per essentiam dei cogniti: sed cognoscentis. Et ad probationem quando dicitur: quod nihil cognoscitur perfectissime nisi cognoscatur per essentiam suam: vel per aliquid includens essentiam suam perfectius quam ipsa sit in se ipsa: negatur: quia licet quod cognoscitur perfectius quam in seipso: necessario cognoscatur per aliquid representans essentiam suam perfectius quam ipsa sit in se ipsa: sicut patet de cognitione: qua creatura cognoscitur in verbo: ad cognoscendum tamen aliquid ita perfecte sicut cognoscitur in seipso: sufficit quod cognoscatur per aliquid representans essentiam suam: ita perfecte sicut ipsa est in seipsa: et sic esset in proposito: Posset etiam concedi: quod vnus deus cognoscit alium per essentiam deicogniti. Et quando dicitur: quod omnis actus cognoscendi: qui non est idem obiecto: est posterior obiecto: non est verum: si sit idem alteri obiecto: quod non est posterius illo: et sic esset in proposito.

Ad secundum: si dicatur quod deus nihil cognoscit extra se: siue per essentiam alterius: sed omne cognoscibile cognoscit per essentiam propriam: dicetur: quod licet deus vnica intellectione cognoscit seipsum: et illum deum si ponatur: actus tamen cognoscendin ipsius non habet duo obiecta adequata: sed vnum scilicet essentiam pro priam: quia illud solum est obiectumm adequatum intellectus in quo perfectissime cognoscit omnia. Et ideo multi dicunt bene: et credo quod sola essentia diuina est obiectum adequatum intellectus diuini de facto: licet perfectissime cognoscit creaturas existentes et possibiles que non sunt ipse. Si vero concedatur quod vnus deus cognoscat alium per essentiam alteri us: dicetur: quod nullus eorum est obiectum adequantum sue intellectioni: sed ambo: vel aliquid commune eis: sicut nunc a multis conceditur: quod essentia diuina non est obiectum adequatum intellectus diuini: sed aliquid commune deo et creature: quod cognoscit vtrumque.

Ad tertium concedere tur: quod voluntas vnius dei diligit alium infinite. Et quando dicitur: quod quilibet naturaliter plus diligit suum esse: quam alterius cuius nihil est: nec vt pars: nec vt effectus: dicendum: quod non est verum in natura perfectissima: quia in statu beatifico propter eius persectionem tantum gaudet quilibet beatus de bono alterius quantum de proprio: et per consequens tantum diligit ipsum: licet non sit aliquid eius nec vt pars nec vt effectus: ideo voluntas icsius dei cum sit perfectissima: tanmtum diliget alterum si seipsum.

Ad 4. concedo: quod si essent plura necesse esse: aliquo bus perfectionibus realibus distinguerentur: quia se totis distinguerentur in effectu: quod nec realitas vnius: esset realitas alterius: et tamen se totis couenirent in conceptu: nec illud est aliquod inconueniens: quia si deus faceret duos angelos vel duas animas sine omni actualitate: quod multis videtur possibile se totis distinguerentur in effectu et se totis rouenirent in conceptu: conceditur ergo: quod ista duodistincta per. a. et b. sunt formaliter necesse esse per. a. et b. Et quando dicitur quod propter hoc vtrumque est ncecsse esse per illud in quo conuenit cum alio non est verum: quia per a. et. b. distinguentur ista duo necese esse realiter in effectu: et conuenirent in conceptunec inter ipsa esset aliqua conuenientia alia: Et potest reduci ratio contra eum: quia sicut illi duo dii conueniret in necesse esse: et differrent suis propriis rationibus: ita deus et creatura conueniunt in entitate: et differunt suis propriis rationibus realiter: sint ille. a. et b. tunc quero: aut deus et creatura distincta per. a. et. b. sunt formaliter. a. et. b. aut non. si non: igitur. a. non est formalis ratio essendi: nec. b. igitur deus includens alterum istorum non est ens. Primo: quia includit aliam rationem que non est formaliter ratio essendi: si sic: et praeter hoc vtrumque habet esse per illud in quo conuenit vnum cum alio: igitur vtrumque habet se duas rationes: quarum qualibet vtrumque est formaliter ens: sed hoc est impossibile per deductionem suam procedendo: sicut ipse procedit: igitur etc. Dintissis igitur istis rationibus probo conclusionem aliter.

Primo sic. si sunt duo vel plures dii: aut vnus eorum potest sine alio quicquid potest simul cum illo aut non: si non: igitur non est ex se sufficiens nec simpliciter et vniuersaliter perfectus: immo recipit perfectionem ab alio: et per consequens non est deus. si sic: igitur alter eorum superfluit: quia ipso circumscripto nihil minus potest fieri in vniuersitate entium: et alius sufficit per se solus igitur non est deus. Et confirmatur: quia si sunt duo dii vel omnis perfectio que est in vno est in alio: vel non. si detur primum: cum in vno esset omnis perfectio esset per se sufficiens sine alio: et per consequens alter superflueret. si detur secundum aliqua perfectio deesset vni quam haberet alter: igitur ille non esset sum me perfectus: nec per se sufficiens: et per consequens nec deus. Istam rationem reputo concludere: quia si essent duo dii vel vnus eorum non esset per se sufficiens: vel alter eorum esset sup fluus: quorum quodlibet est impossibile: et tangit eam magister dii. sequenti. c. penti. vbi sic ait: mens itaque rationalis intelligit vnum esse deum: vnam essentiam: et vnum principium: intelligit quoque quia si duo essent vel vterque sufficiens esset vel alter superflueret: quia si aliquid deesset vniquod haberet alter: non esset ibi summa perfectio. si vero vninihil deesset: quod haberet alter: cum in vno essent omnia: alter superfiueret.

Secundo sic: et est quasi confirmatio precedentis rationis: si essent duo dii essent duo fines: aut enim quilibet per se finiret totam entium coordinati onem: aut vnus vnam partem et alter alteram. si detur primum: remoto vno eorum adhuc etiam perfecte terminata essent ad alium igitur ille qui fuit remotus superfluebat in hac terminatione: et per consequens non erat deus. si detur secundum adhunc idem sequitur: quia qui non est per se finis totius coordinationis entium: non est simpliciter et vniversaliter perfectus: nec est id quo maius cogitari no potest: igitur non est deus: Et confirmatur: quia si vnus finiret vnam partem: et alter alteram: entia non essent comnexa: et sic tolleretur ordo et perfectio vniuersi: vnde philoss concludit. 12. meta. quod est vnus princeps: et vnus finis: quia entia nolunt male disponi. Et confirmatur quia non est ponenda pluralitas saltem in primo sine necesstitate: sed nulla necessitas est ponem plures deos. quia vnus eorum sufficeret sine ceteris et posset quicquid posset cum aliis: aliter non esset vniuersaliter perfectus: et per consequens nec deus: igitur etc.

Tertio sic: si sunt plures dii aut sunt equalis perfectionis entitatiue aut non. si non alter eoram est perfectior. et per consequens minus perfectus non erit deus. si sic: igitur sunt eiusdem speciei. quia sicut determinat be. aug. 3. de libero. arbitrio. c. 2i. equalitas perfectionis aliquarum rerum illas eiusdem speciei esse conuincit. vnde si luna equaretur soli secundum fectionem non esset sol et luna sed duo soles: vt patet ibid Idem etiam patet per philosophum 8 cmetaphi. sed speci¬ es plurificabiles. in indiuiduis quantum est ex se conpatitur infinitatem indiuiduorum: tum quia non de terminatur ex se ad certum numerum indiuiduorum ficut patet in omnibus speciebus corruptibilibus. tum quia cum communicatio sit eiusdem rationis poterit communicari infinitis. igitur qua ratione sunt duo dii possunt esse infiniti. et si possunt esse infiniti sequitur quod sunt infiniti: cum deus sit a se et necesse esse. hoc autem est absurdum et impossibile: vt patet. ergo etc. hec est expressa sententia anshel. mono. c. 2. 3 4. et 5. vbi per plures rationes reputat se demonstrare deum tantum vnum. hec est etiam intentio damasnt libro primo capitu. Et si dicatur quod rationes eorum non demonstrant: adhuc intentioeorum est: posito quod ita sit: quod conclusio sit demonstrabilis nec est bona consequentia: non demonstratio conclusionem istam conclusio non est demonstrabilis: nec vnquam inuenientur aliqui similes istis qua dicant conclusionem istam non esse demonstrabilem.

Tertia conclusio est quod trinitas realis personarum in diuinis naturaliter non potest demonstrari: Ista conclusio fuit invirtute sufficient deducta: qone. 2. super prolo. articulo. secundo conclusione prima. vbi probaui quod habitus theologie reuelate possibilis viatori de lege communi vt praescindit a naturaliter acquisitis non resoluit vsque ad per se notain lumine naturali. Et possunt rationes in forma deduci proconclusione ista: quia si trinitas personaruem sit demonstrabilis sequitur primo: quod ad assentiendum articulo trinitatis non necessario requiritur imperium voluntatis secundo: quia ad assentiendum ei tam fidelis quam infidelis potest euidenter conuinci. Tertio: quod adhuc non est fides necessaria Quarto: quod fides saltem de articulo trinitatis non esset viatoribus meritoria: quae omnia inconuenientissima sunt: et absurda: vt patet ibidem: confirmo tamen conclusionem: primo be. aug. auctoritate qui postquam tantum laborauit in inquisitione trinitatis in toto libro de trinitatem in fine. 15. c. 80. concludit: vnum inter hec quae multa iam dixi nihil illius summe trinitatis ineffabilitate dignum me dixisse audeo profiteri: sed confiteri potius merificatam scientiam eius ex me inualuisse nec potnisse me ad illam. Et si be. aug. qui tantum insudauit circa materiam trinitatis: non potuit ad illam: non videtur naturaliter posse demonstrari Secundo ratione sic articulus incarnationis non est naturaliter demonstrabilis: igitur nec articulus trinitatis: consequentia patet: tum quia non minus est supernaturalis fides illius articuli. quam illius: tum quia non magis repugnat rationi naturaliquod persona diuina assumat natura humanam ad vnitatem suppositi. quam quod tres persone quarum vna realiter non est alia sint vna res simplicissima et quod persona producens et producta sint vna substantia vel natura. antecedens vero ponit bea. aug. expresse epistola tertia ad volusianum: vbi loquens de diuini verbi incarnatione sic ait: si ratio queritur non erit mirabile: si exemplum poscitur non erit singulare: debemus igitur deum aliquid posse quod nos fateamur inuestigare non posse: ergo etc. Et ad veritatem cum demonstratio conuincat intellectum ad assentiendum: mirum est curtenentes conclusionem oppositam non conuincunt infideles: et magis est mirandum cum experiantur se hoc non posse cur non fatentur conclusionem illam de mostrari non posse.

Quarta conclusio est: quod illa propositio disium ctiua: deus subsistit in tribus suppositis realibus: vel in vno reali et duobus intentionalibus non potest naturaliter de monstrari: sicut Aureolus imaginatur: pro deductione huius conclusionis premitto aliquas propopositiones. Prima est: quod naturaliter potest ostendi quod res intellecta non ponitur per actum intelligendi in aliquo esse intentionali diminuto et apparenti: Secunda est quod etiam naturaliter praet ostendi quod amans ex vi quod amoris non ponit se extra se in aliquo tali esse intentionali et apparenti: has duas propositiones suppono pronunc quia ex intentione deducam eas qodne sequenti:

Tertia propositio est: quod naturaliter potest ostendi deum non subsiste re in tribus suppositis vno tantum reali: et duobus intentionalibus.

Et hac primo probo sic: naturaliter potest ostendi quod deus cum intelligit et amat se: non ponit se ante se nec se extra se: in aliquo esse intentionali: et apparente et diminuto. igitur naturaliter potest ostendi ipsum non subsistere in tribus suppositis vno tamntum reali et duobus intentiona libus modo praedicto: antecedens patet ex propositionibus praecedentibus et consequentia est non. igitur etc.

Secundo sic: naturaliter potest ostendi quod omnis imperfectio est deo incompossibilis: sed subsistere tribas suppositis: vno quidem reali et duobus intentionalibus mo praedicto est inperfectionis: igitur naturaliter potest ostendi ipsum non subsistere in talibus tribus suppositis: maior est non. et minor patet etiam per istum doctorem: quia ex imperfectione prouenit: vt dicit quod verbum mentis nostre et spiritus amoris procedant in esse diminuto et in tentionali: igtur. Hiis propositionibus praemissis probo conclusionem primo sic: nulla propositio vppotetica disiunctiua: cuius vna pars est impossibilis: sic quod eius impossibilitas potest naturaliter esse non. et altera necessaria: potest demostrari naturaliter: nisi pro quanto sit demonstrabilis pro parte necessaria determinate: sicut ista propositio: omnis homo est risibilis. vel lapis. non potest naturaliter demonstrari. nisi pro quanto prima pars eius est demonstrabilis determinate: sed huius propositionis: deus subsistit in tribus suppositis realibus. vel in vno reali et duobus intentionalibus: secunda pars est impossibilis sic quod eius impossibili tas potest naturaliter esse non vt patet ex propositione immediate praecedenti: et prima necessaria et non est demonstrabilis pro parte necessaria determinate. vt paet ex conclusione praecedenti etiam per eum: igitur etc.

Et confirmatur: quia ben sequitur deus subsistit in tribus suppositis realibus: vel in vno reali et duobus intentionalibus: igitur subsistit in tribus realibus determinate igitur a simili sequitur: naturaliter potest ostendi quod deus subsistit in tribus suppositis realibus vel in vno reali et duobus intentionalibus: et naturaliter potest intelligi quod non subsistit in vno reali et duobus intentionalibus: igitur naturaliter potest ostendi quod subsistit in tribus realibus determinate: quod tamen est falsum et contra eum.

Secundo sic: quicquid potest demonstrari de deo disiunctiue determinate: potest de mostrari pro parte persectiori. sed trinitas suppositorum de deo est demonstrabilis sub disiunctione et trinitas suppositorum realium est perfectior. igitur necem demonstrablis de deo determinate. conclusio est falsa et contra eum: igitur. aliqua praemissarum: non maior: quia naturaliter potest ostendi deo esse attribuendum quicquid est maioris perfectionis: ergo minor et non quantum ad illam partem qua dicitur quod trinitas supposito realium est perfectior: quia nobilius est verbum si ponatur esse reale quam si sit solum intentionale etiam secundum eum. et idem patet de spiritu sancto vt dicit. igitur in quantum ad illam quae drotrinitas supposit orum est demonstrabilis de deo sub disiunctione. et sic propositum Et in hoc iste doctor videtur sibicontradicere: quia ex vna parte concedit quod trinitas suppositor realium est perfectior trinitate suppositorum intentionalium. et ex alia parte quod trinitas suppositorum est demonstrabilis de deo: altero istorum duorum modorum: trinitas tamen suppositorum realium non est demonstrabilis: et ista non possunt simul stare: vt patet ex ratione praecedenti: ergo et hoc de secundo.

Tertius et quartus articulus. QUantum ad tertium et quartum articulum simul contra conclusiones istas mouenda et dissoluenda sunt dubia.

Et primo contra primam arguit doctor noster. Egidius in 1. di. 7. Primo sic: nulla propositio per se nota est demostrabilis: quia tunc non esset per se nota: sed per aliud sed ista presitio deus est: est per se nota: vt probat et benen: igitur etc. Se¬ cundo sic: essentia dei est idem quod eius substantia: igitur deum esse non potest demonstrari: antecedens est catholicum. et consequentia videtur nota: quia substantie non est demonstratio vt patet per aristotilem 6. m etaphisice. et. 2 posteriorum: ergo. etc.

Preterea ad idem quida alius doctor noster. Gerardus de senis in 1. di. 3. q. 2. ar. 3. Arguit: et est quasi confirmatio praecedentis rationis: si deum esse posset demonstrari: esse dei non esset idem quod deus. quod patet esse falsum. quia tunc esset in potentia ad esse et non esset purus actus consequentia patet: quia nihil demonstratur de eo cum quo est idem: quia sic idem demonstraretur de seipso.

Preterea: ad idem alius. Henricus in summa arti. 12. q. 4. Arguit sic: cuius non est diffinitio: eius non est de monstratio: cum medium demonstrationis sit diffinitiosubiecti: sed nec dei: nec alicuius quod est deus est d ffinitio: igitur nec demonstratio. Ista ratio confirmatur auctoritate Auicen. 8. metaphi. sue. vbi ait: primus qui est altissimus et gloriosus non habet distinctionem: et sic non potest fieri demonstratio de eo: ergo etc.

Ad rationes egidii et gerardi. Ad primum istorum: nego maiorem: et quia vt plurimum doctores sic adherent illi propositioni: quod aliqui dicunt deum esse. non posse demonstrari: quia est per se notum: aliqui vero econtra dicunt: non esse per se notum: quia potest demonstrari ne videar negare propositionem ad placitum et sine ratione: ostendo: quod non omnis propositio per se nota caret medio silogistico et demonstratiuo. Primo: quia motum esse et naturam esse est per se notum: vt patet per philos eom. 2. phi. et commentatorem ibidencommento 6. et tamen quelibet istarum propositionum est demonstrabilis per principia metaphisice: vt patet per aristo. primo phisi. vbi per principia metaphisice procedit contra negates natura et principia naturalia.

Secundo: quia ista propositio nix est alba: celum est: et consimiles: quarum notitia habet per exprientiam mediante cognitione sensitiua: sunt per se note: vt patet per alace secundo perspectiue. 2. c. vbi dicit: quod quando propoitones sunt manifeste per sensum et anima intelligit conclusionem: conclusio erit proposito manifesta: quando enim anima vidit propoitonem intelligit stati conclusionem sine indigentia argumenta tionis propter quod arist. primo ce. dicit: quod qua dubitat an nit sit alba: sensu indiget: tamen constat quod qualibet istarum propoitonum est demodo ftrabilis.

Tertio: quia secundum boetium de hebdomatibus communis aim conceptio: quadam est quae venit ex aliis communiori bus: vt incorporalia non esse in loco: igitur non omnis caret mediosilogistico et demonstratiuo: sed communis aim conceptio dicitur: quia aimo per se nona: ergo etc.

Quarto quia illud non necessario re pugnat propoioni per se note: quod contingit primis principiis scientie metaphisice: sed habere med ium silogisticum et demonstratiuum non repugnat etc. igitur etc. maior patet: quia prima principia in scientiis mathematicis sunt simpliciter per se nota: cum demonstrationes mathematice sint in primo erodu certitundinis: vt patet per commentatorem. 2. met minor probatur: quia omne totum est maius sua parte: est vnum de principiis geometrie: et tamen potest demonstrari: et demonstrat ipsum alace. 2. perspectiue. c. 3. sic. quod est tantundem et amplius est maius: sed totu respectu prtis est tantudem et maius: ergo est maius: potest etiam demonstrari per diffinitionem totius: quia quod continet multitudinem partium est maius qualibet illarum: omne totum continet multitudinem partium: ergo etc.

Quidam tamen. Fraciscus de maronis in primo di. 2 q. i. ar. i. Uolentes fugem istam difficultatem dicunt: quod ista propositioomne totum est maius sua parte non est per se nota: sed demonstrabilis: dicitur tamen per se nota: quia imperceptibiliter deducitur propter ptimitatem principiorum ad conclusionem. Sed ad veritatem ista euacnatio est nulla. Primo: quia ista propositio sicut superius dicebatur est vnum de primis principiis geometrie: vt patet scientibus geometriam: igit est in se nota: aliter geometria non resolueret vsque ad per se nota: quod est manifeste faliu.

Secundo: quia illa proposito vere et proprie dicitur per se nota: quam quilibet docendus per se ipsum potest habere sine doctore: hoc patet primo posterio. vbi dicitur: quod matima siue propositio per se nota dicitur illa quam necesse est habere de ocendu quelibet per seipsum: sed constatquod istam propositonem potest habere quilibet per seipsum: vt docet expiem tia: igitur etc.

Tertio: quia alacem secundo perspectiue. c. 2. et. 3. expresse dicit: istam propositionem esse per se notam: igitur hoc negare est non posse soluere rationem.

Quarto: quia sic dicendo tollitur omnis via ad probandum aliquam conclusionem esse per se notam: quia de qualibet saltem de se dimisso primo principiosimpliciter poterit dici: quod non est per se nota: sed diebeur per se nota: quia imperceptibiliter deducitur propter proximitatem principiorum: patet igitur ex dictis quod illa maior est vniversaliter vera. Et ideo concedo quod ista propositio: deus est: est per se nota: et tamen demonstrabilis nec ista repugnant vt videtur: quia non dicitur propositio per se nota: quia caret medio silogistico et deductiuo: sed quia ad sue complexionis euidentiam non necessario indiget ipso.

Ad secundum principale: nego consequentiam: quia si illa consequentia esset bona: probaret quod nulla perfectio attributalis est demonstrabilis de deo cum qualibet sit idem quod eius substantia: quod tamen est falsum et contra anshel. mono. 15. vbi demonstrat de deo omnem perfectio nem simpliciter. Et quando dicitur quod substane non est demonstratio: verum est a priori et per cam in essendo: potest tamen eius esse demonstratio a i5 S S SPo quinta et sexta question ibus super prologo. et sic est in proposito.

Per idem patet quid dicendum ad confirmationem alterius doctoris. Ad rationes henrici. Ad vltimum: potest vno modo dici: quod si talia praedicamenta non possunt demonstrari a priori de ipso deo: non sequitur quin possint a posteriori et in tali demonstratione diffinitio non est medium. Secundo potest dici: quod licet nec dei: nec alicuius quod sit deus: sit diffinitio proprie dicta potest tamen esse diffinitio large accepta: et licet talis non possit esse in de mostratione medium quae fit a pori et per cam in essendo: potest tamen esse medium in illa quae fit a posteriori et per causam in inferendo: vt patet in quaestionibus praeallegatis. Ad auctoritatem Auice. dico: quod intelligit quod de deo non potest fieri demonstratio a priori et per causam in essendo: non tamen negat quin de ipso possit fieri a posteriori demonstratio: vel a priori et per causam in inferendo: aliter contradiceret sibiipsiquia ipse nititur demonstrare deum esse.

Contra secundam conclusionem est quedam opinio. Nodod. in primo di. 2. q. 3. art. i. Que ponit: quod nisi praesupponatur aliquod creditum non potest demonstrari deum esse vnum tantum: adhuc adducitur vna ratio: si demonstretur deum esse tantum vnum: aut hoc erit ex Syy. od oyo. S potentia. Ista diuisio patet ex modo arguendi aliquorum: sed quodlibet est creditum. ergo pro deductione minoris probat iste doctor in. q. immediate praecedenti: quod deum esse infinite virtutis intesiue non potest naturaliter demonstrari: rationes tamen ipsius non adduco pro nunc: quia intendo alibiistam materiam pertractare: et ex hoc infert quod nullum oyuiguuu ypru. 5o y odor opppops. eorum est creditum. sesponsio ad rationes sodod Sed ad veritatem ista positio non est rationalis. Netheologus debet negare propositionem istam posse de mostrari: cum philosi conentur eam diumostrare: nec ratio istius Sus uyyuy 6 yyyy ppys ypy ri ex aliquo istorum adhuc sunt alie vie multe: et ipse met adducit rationes anshel. contra se procedentes ex aliis mediis. Secundo: quia minor quantum ad duas primas partes est falsa: quicquid sit de tertia: nec rationes quibus probat primam partem ipsius concludunt: vt declarabi tur alias: licet rationes ille non sint sue: sed de verbo ad verbum francisci de marchia: qui tunc praecessit eum. Et vlterius posito quod infinitas dei non sit demonstrabilis: adhuc non sequitur quod essendi eius necessitas non sit demonstrabilis: quia naturaliter scitur quod nullum possibile non esse est deus. Contra tertiam conclusionem est opinio scoti qui ponit: quod trinitas realis personarum in diuinis potest naturaliter demonstrari: et recolligendo ea que dicit in diuersis questionibus possunt reduci ad tres conclusiones principales. Prima est: quod naturaliter potest conuinciquod in diuinis ad intra sit vera productio: hac probat tripliciter.

Primo sic: quicquid de ratione sua formali est principium producendi illud in quocumque est sine imperfectione et a se in illo est principium per se perfecte producendi: sed memoria perfecta: siue quod idem est intellectus habens obiectum in telligibile sibi praesens ex sua ratione formali est principium productiuum notitie genite que est verbum: igitur in quocum quam ponatur sine impersectione et a se necessario producet verbum. Cum igitur talis memoria perfecta sit in aliqua perfona diuina a se et sine imperfectione: quia aliqua est impro ducta igitur illa persona necessario producet verbum: maior declaratur: quia quod principio ex se productiuo non coueniat quod in aliquo sit productiuum non potest esse nisi propter aliquod duorum modorum: vel propter imperfectionem eius in illo: vel quia vt in illo est acceptum per productionem adequatam tali principio: sicut est de pectentia generatiua: si sit in filio: et spiratiua si sit in spiitum sacto: et vtrumque istorum excluditur per hoc quod dicitur in maiori a se: quia nihil habet a se principium productiuum: nisi habeat illud sine imperfectione et non communicatum per productionem adequatam tali principio: minor probatur: quia omni me morie create contingit quod sit principium productiuum notitie genite: et non vt creata siue imperfecta: quia imperfecta num quam est ratio producendi siue communicandi esse: quia hoc competit ex perifectione non ex imperfectione. igitur vt memoria est: et per consequens competit sibi ex sua ratione formali. Secundo sic: quicquid dicit perfectionem simpliciter esse ponendum in deo: sed necessa rio producem dicit perfectionem simpliciter: igitur deus necessario oyyde ouy gy5m. uopyo poyoyppnitur: minor probatur: quia in qulibet conditione entis quae non est ex ratione sua imperfecta necessitas est simpliciter perfectionis: sed productio ex ratione sua formali non includit imperfectionem: igitur necessitas in productione est simpliciter perfectionis: minor huius prosilo. supponitur tanquam nota: maior autem declaratur: quia sicut necessarium est contraditio perfectionis in ente in quantum ens: ita est perfectionis in quolibet diuidente ens: quod non est necessario ex se imperfectum siue limitatum: sicut enim quando ens diuiditur per opposita alterum diuidendum est perfectionis in ente: alterum imperfectionis: sic et in quolibet diuiso: quod de se non includit imperfectionem. Et confirmatur: quia possibilitas in quolibet ente est imperfectionis: igitur.

Tertio sic: primo ma productio debet competere primo producenti: sed productionaturalis est prima productio igitur competit primo producenti: et sic deo: sed non competit sibi ad extra: quia supponitur esse contingens et libera: igitur ad intra.

Scotus vbi sup. Secunda conclusio et: quod in diuinis sunt tantum due productiones intrinsece distincte secundum rationes fornales producendi. procuius dednctione probat iste doctor tres propositiones. Prima est: quod pluralitas principiorum actiuorum reducitur ad dualitatem principii productiui per modum voluntatis et per modum nature. Secunda est: quod hec duo principia debent poni in primo secundum rationes suas producendi. Tertia est: quod huiusmodi principia in primo sunt productiua ad intra.

Primam propositionem deducit sic omnis pluralitas reducitur advn itatem vel paucitatem tantam ad quantam reduci potest: igitur pluralitas principiorum actiuorum reducetur vel advnitatem vel ad tantam paucitatem ad quantam reduci potest: non potest autem reduci ad aliquod vnum principium aliud abistis: probatur: quia principia productiua quae sunt natura et voluntas habent oppositos modos principiandi: quia alterum ex se naturaliter inclinatur ad agendum alterum libere in ptante sua habet producere: ita quod ad hoc non inclinatur ex se natura liter. si autem reducerentur ad aliquod vnum principium productiuum: illud haberet determinatum modum principiadi alterius istorum principiorum puta vel naturaliter vel libere: et ita vel per modum nature: vel per modum voluntatis: igitur non possunt reduci ad aliquod principium quasi tertium ab istis: quod scilicet in producendo non habeat ratione alicuius istorum: nec vnu reducitur ad alterum: quia tunc secundum totum genus suum esset imperfectum: quod falsum et: igitur principiaproductiua non possunt reduci ad paucitatem minorem quam ad dualitatem principii scirlictus productiui per modum nature: et productiui per modum voluntatis.

Secundam propositionem probat faciliter: quia in primo est omnis ratioprincipii que non reducitur ad aliquod principium prius ipso: igitur in ipso sunt tantum duo principia productiua alterius rationis vnicum scirictu productiuum per modum nature: et vnicum productiuum libere.

Tertia vero probat ex dictis: quia memoria perfecta est productiua ad intra per modum nature ex conclusione praecedenti. Et similiter potest argui de voluntate respectu amoris infiniti: quia quodlibet principium productiuum quod non reducitur ad aliquod principium prius: natum est habere productionem sibi adequatam: et productum adequatum: igitur principium productiuum amoris: quod est voluntas: natum est habere productum sibi adequatum: et principium productiuum quod est natura: natum est habere productum adequatum: hec aut principia productiua sunt in finita: igitur producta eis adequata non possunt esse nisi infinita: nihil autem est formaliter infinitum nisi deus: igitur ista principia sunt productiua aliquorum in natura diuina. Ex istis deducitur assumpta conclusio: quia si in diuinis ad intra non sunt nisi duo principia productiua alterius rationis: sequitur quod non sit nisi tantum due propoitones numero: probo: quia vtrumque principium productiuum habet productionem sibi adequatam et coeternam: igitur stante illa non potest habere aliam.

Scotus vbi supra. q. 5. Tertia conclusio et principalis est: quod realis trinitas per sonarum in diuinis potest naturaliter demonstrari: et hanc probat ex praecedentibus sic: tamtum sunt due persone producte: et tamtum vna improducta: igitur tamtum sunt tres: consequentia est nota: et antecedens quantum ad primam partem probatur ex dictis: pro cuius probatione deducit iste doctor aliquas propoitones.

Prima est: quod in diuinis est vna persona producta actu intellectus ratio huius est: quia intellectus vt est perfecta memoria id es habens obiectum intellectuale sibi praesens per aliquem actum sut est productiuus terminus adequati scilicet infiniti ex prima conclusione: nihil autem seipsum producit primo de tri. c. i. igitur quod producitur actum intellectus aliquo modo distinguitur a producente: sed non distinguitur essentialiter: quia essentia diuina et quecumque essentialis perfectio sibi intrinseca est in distinguibilis: igitur distinguitur personaliter productum a producente: igitur est aliqua persona producta actu intellectus. Secunda proposito est: quod etiam in diuinis est vna persona producta actu voluntatis: et hec probatur sicut et praecedens. Tertia est: quod persona producta actu intellectus: et peresona producta actu voluntatis sunt alia et alia: ratio huiest: quia eadem persona non potest produci duabus productionibus sufficientibus et totalibus: sed hec productio et alia sunt due productiones distincte ex secunda conclusione: igitur hacet illa non producitur eadem persona sed due.

Quarta propositio est: quod ibi non possunt esse nisi due persone producte: ratio: quia in diuinis ad intra non possunt esse nisi due productiones: igitur non possunt esse nisi due persone producte: antecedens patet ex secunda conclusione: consequentia patet: quia nulla istarum productionum potest terminari: nisi ad vnam personam: cum persona producta sit terminus adequitus illi productioni: ergo etc. Ex istis propositonibus patet prima pars antecedentis assumpti: quia bene sequitur in diuinis adintra sunt due persone producte et non plures: igitur tantum due. secunda pars ancedentis. valet. quod ibi sit tantum vna persona improducta: probatur ab isto doc. tripliciter. Sed quia partem illam reputo probabilem dimitto rationes illas.

Responsio ad rationes scoti. Sed lice ista conclusio sit verissima et sine hesitatione cre¬ denda: non est tamen ab isto doctore demonstrata: sed rationes per quas probatur nihil infideli concludunt: immo alique propositiones sunt simpliciter dubie tam fideli quam infideli: et ideo respondeo ad eas. Et primo ad rationes pro prima conclusione.

Ad primam respondeo ad maiorem et ad minorem. Primo quidem ad maiorem: quando dicitur quod quicquid de ratione sua formali est principium producendi illud in quocumque est fine imperfectione et a se: in illo est principium perfecte producendi: quero curadditur hic iste terminus a se: quia vel illud quod de ratione sua formali est principium producendi in quocumque sit sine imperfectione est principium producendi: siue sit in illo a sesiue in alio: vel non: si sic: li a se frustra ponitur in maiore: et tamen si non ponatur: sequitur quod qualibet persona diuina sit productiua verbi: cum in qualibetisit memoria perfecta et sine imperfectione quacumque: quo posito: non solum trinitas: sed infinitas per sonarum erit in diuinis: quia verbum erit verbum: et sic infinitum: quod non solum est falsum: sed erroneum. Si non. contra: implicatio contradictionis est rem aliquam esse alicui sine iperfectione absque eo quod est de sua formali et intrinseca ratione: igitur implicatio contradictionis est illud quod de ratione formali sua est principium producendi esse in aliquo sine imperfectione et non esse in illo principio producendi: antecedens patet per locum a diffinitione: et consequentia est nota: igitur etc. Et confirmatur: quia si homo esset in aliquo loco sine imperfectione: quo non esset animal rationale: vel esset in illo locosine ratione sua formali: vel esse animal rationale non est ratio sua formalis: igitur a simili si principium producendi sit in aliquo sine imperfectione in qua non sit principium producendi: vel est in illo sine sua ratione sormali vel esse principium producendi non esset de ratione sua formali. Et ex hoc patet defectus illius maioris: quia quicumque philoss concederet maiorem illam: posito isto termino a se: concederet eam ipso remoto: et tamen ipso remoto per deductionem suam concluditur infinitas personarum in diuinis. Et vlterius: vel illud quod de ratione sua formali est principium producendi: in nullo est principium producendi in quo non sit a sevel in aliquo sic et in aliquo non: si detur principium. proposito est falsa etiam secundum eum: quia memoria perfecta quae de sua ratione formali est principium producendi: vt dicit in creatura: non est a se: et tamen ipsa est principium producendi etiam secundum eum: si detur secum dum deberet assignare in qubus est principium producendi: et in quibus non. Et si dicatur quod in illo non est principium producendi in quo est acceptum per productionem adequatam tali principio: si aliis vero sic: sicut ille doctor videtur imaginari: adhuc non sufficit: quia illud praesupponit quod de ratione sua formali est principium producendi esse in aliquo: in quo est acceptum per productionem adequatam tali principio: et hoc non est per se notum: nec ab isto doctore deductum: ex aliquo per se noto: igitur ratio que procedit isto praesupposito non demonstrat. Secundo respondeo ad minorem: quia posito quod esset vera non esset naturaliter demonstrata nec demonstrabilis: immo aristo. et quilibet infidelis philosns negaret eam: diceret enim philoss quod intellectus habens obiectum intelligibile sibi praesens notitie genite non est productiuus: vbi notitia non exit de potentia ad actum: et simpliciter et vniversaliter perfecta: sicut est in primo: ratio hus est: quia secundum doctrinam ipsius omne productum exit de potentia ad actum: et habet per consequens imperfectionem annexam. Nec probatio valet: quia si hoc contingit omni intellectui creato: hoc ideo est: quia notitie intellectus creati non repugnat exitus de potentia ad actum. Ad secundam dico: quod minor assumptanon solum non est demonstrabilis: sed falsa et nimis diculo sa: quia si illa minor cum sua probatione sit vera: sequuntur duo inconuenientia: primum est: quod deus necessario producit non solum ad intra sed ad extra Secundum est: quod spiritus sanctus caret aliqua perfectione simpliciter. primum ostendo arguendo sicut ipse: quicquid dicit perfectionem simpliciter est ponendum in deo: sed neesr io producem dicit perfectionem simpliciter: igitur deus noesio producit: sed non ad extra: igitur ad intra: minorem pbo: sicut et ipse: quia in qulibet conditione entis qua non est ex ratione sua imperfecta necessitas est simpliciter perfectionis: hec est sua: sed deductio qua deus producit ad extra ex ratione sua formali non includit imperfectionem: aliter nullo modo posset deo conuenire: ergo necessitas in productione deiad extra est simpliciter perfectionis: deductio est clara Secundum patet: quia constat quod spiritus sanctus non producit aliquid noesio: cum nihil producat ad itra: igitur si nesio producem dicit perfectionem simpliciter spiritus sanctus caret illa perfectione. forte dicetur quod licet spiritus sanctus non habeat talem productionem actiue quia nihil producit. necessario: habet tamen eam passiue: quia producitur necessario. Sed ad veritatem ista euasio non tollit sed auget difficultatem: quia si productio necessaria tam actiua quam passiua sit perfectio simpliciter: non solum spiritus sanctus sed qualibet persona diuina caret aliqua perfectione simpliciter consequentia patet: quia cum productio actiua et passiua in diuinis differant realiter quilibet persona diuina caret aliqua productione actiua. vel passiua. pater enim. caret omni productione passiua. spiritus sanctus. omni actiua: et filius vna actiua et alia passiua. caret enim generatione actiua et spiratione passiua. Dico igitur ad rationem quod illa minor est falsa et a quolibet vero catholico. negada. Et ad probationem quando dicitur quod in qualibet conditione entis quae non est ex ratione sua imperfecta necessitas est simpliciter perfectionis: nego. immo ista propositio implicat incompossibilia: quia de ratione perfectionis simpliciter est quod in vnoquoque siue perfecto siue imperfecto: melius sit ipsam esse quam non esse: vt patet per anshel. mono. 15. c. Et ista proposito implicite ponit: quod necessitas non est simpliciter perfectionis nisi in contraditione entis: qua de ratione sua formali non est imperfecta. Et vlterius si aliquis philosorum concedent quod necessario producere dicit perfectionem simplicitur: ille diceret quod deus necessario produceret adextra sed non ad intra. et oppositum istius non probat iste doctor: immo supponit sine probatione aliqua et per consequens ratiquae procedit isto supposito non demonstrat. Ad secumnda rationem respondent physi secundum opiniones eorum qui concedunt deum esse causam efficientem ad extra concederent conclusionem. valet. quod productio. naturalis competeret deo. Et quando dicitur quod non ad extra: quia illa supponitur esse libera et contingens: negaretur ab eis: quia isti dicunt deum producere necessario quicquid producit: ad extra non quidem necessitate coactionis sed necessitate immutabilitatis: nec videtur eis quod oppositum sit demonstrabile. et non solum ipsi sed muti theologorum dicunt quod notnst potest euidenter probari: quod prodictio rerum ad extra sit libera et contingens. Illi vero philosorum quo dicunt deum non esse causam efficientem: diceret quod nula productio contingit deo: nece ad extra nec ad intra: nec oppositum probatur eis: quia licet probetur: quod praema productiocontingat primo producenti: non tamen probatur quod supponitur quod deus sit primum producens: quod tamen negatur ab eis. Secundo rmon deo ad rationes pro secunda conclusione: et quia illa conclusio dependet ex tribus propositionibus: potest dupliciter. responderi secundum duas opiniones philosi tactas immediate: quia tenentens quod deus non est causa efficiens aliorum a se: possent concedere primam propositionem et eius deductionem. negarent tamen secundam: nec probatio valent aliquid eis: quia isti dicunt quod deo repugnat omnis ratio principii et per consequens non videtur quod in primo sit omnis ratioprincipii quae non reducitur ad aliquod principium prius: sicut iste doctor supponit sine probatione aliqui: negarent etiam tertiam propositionem: nec probatio valet aliquid euidentur: quia supponit praemam conclusionem esse deumostratam cusosium patet ex supdictis. Tenentes vero quod deus est causa efficiens aliorum a se: negarent omnes propositiones. Et ad probationem primo dicerent quod principium productiuum pro modum voluntatis reducitur ad principinum productiuum per modum nature: sicut ad principium proprius et perfectius: et hoc iste doctor potest concedere: si vult consequentur loqui. et ipse vult quod productio naturalis est prima productio vt patet in tertia ratione probante primo mam conclusionem. Et quando dicitur quod tunc principium productiuum per modum voluntatis secundum totum genus suum esset imperfectum concederetur ab istis. Et ex hoc vt dicunt repugnat ipsi¬ deo producere aliquid aliud a se per modum voluntatis: non autem per modum nature: nec oppositum demonstratur ab isto doctore: licet sit credendum infallibiliter. Et propter hoc patet quid dicendum ad probationem secunde propoitonis secundum istos. Ad probationem vero tertie propoitonis diceretur vt supra. Ex his patet quid dicendum ad ea que adducunt pro tertia conclusione: quia omnes ille propoitones supponunt primas duas conclusiones esse demonstratas: quod patet esse falsum ex supradictis.

Contra quartam conclusionem sicut dicebatur superius est quedam opinio. Aureolus vbi supra. Que ponit: quod potest demonstrari: quod primum principium sub sistit in tribus suppositis. Uno quidem reali duobus intentionalibus vel quod in omnibus tribus existentibus realibus. Et probat ille doctor duas conclusiones. Prima est: quod omne intelligens et amans se subsistit in trino supposito et communiter. Secunda est: quod deus de necessitate subsistit in tribus suppositis realibus quidem: vel saltem vno reali et duobus intentionalibus: pro deductione prime conclusionis praemittit duas propoitones. Prima est: quod per actum intellectus res intellecta ponitur in esse conspicuoformato et apparenti. Et hanc probat a priori et posteri ori. A priori sic: impossibile est quin apparitione formalialiquid appareat obiectiue: sicut enim albedine aliquod albis e: et representatione aliquid repraesentatur: et pictura aliquid pingitur: sic apparitione aliquid apparet: sed sic est: quod intellectus non est aliud quam apparitioquedam formalis: sicut visio est quedam apparitio in oculo existens: ita quod dum res videntur apparent: secundum quod dicit commentator 4 metaphi. commeto. 23. sic et intellectio cum sit quedam spiritualis visio rerum: erit quedam spiritumalis apparitio: igitur relinquitur quod per eum res capiunt esse appares: non enim potest dici quod intellectio ita sit apparitio quod nihil appareat nisi ipsa: alioquin intellectio apparet et non intelligeretur nec cognosceretur ad extra per intellectum: et sic patet vt dicit a priori: quod omnis intellectio: immocognitio est illud quo res apparet et ponuntur in esse apparenti. Secundo a rguit etiam a posteriori sic: constat quod intellectio est similitudo rei de qua est. Aut igitur per hanc similitudinem res capit aliquod esse: aut denominari tantum: sed non potest dici quod de nominari tantum: sic quod esse intellectum non sit nisi denominatio quedam: sicut ce sar pictus denominatur a pictura: per hanc tamen denomia tionem cesar non est praesens picture: nec apparet: ergo necesse est dicere quod per intellectionem tamquam rei simillimu res capiat quoddam esse: ita vt esse intellectum non sit denominatio sola: sed quoddam esse intentionale diminutum et apparens: iuxta illud commentatoris. 3 metaphi. conmeto. 7 qui ait: quod intelligibilia dicuntur esse non simpliciter: sed esse in anima et in cognitione. Tertio arguit a posteriori sic: constat enim quod intellectus fertur super rosam simpliciter et expritur illam sibi obici obiectiue. Illud itaque quod sic obicitur: aut est species informans intellectum: aut actus intellectus: aut res facta per intellectum aut res subsistens etiam praeter intellectum aut omnes rose existentes extra: positiue tamen in esse intentionali et apparenti sit quasi vna rosa totalis: non potest dari primum. valet. quod sit spes rose existens in intellectu: cum enim illud obiiciatur intellectui et cernatur ab eo: aut ibi subsistit intellectus: et hoc poni non potest: quia non intelligeret res extra sed tamntum species: et iterum scientia esset de speciebus: nec ista propositio esset vera: rosa est flos: quia spes rose non est flos: aut non consistit in illa specie intuitio in tellectus: sed protenditur mediante illa ad rem: et tunc habetur intentum: res enim existens in vltimato intuitu per modum apparentis est illa de qua est praesens inquisitior nec potest etiam poni quod sit ipse actus intellectus rosa illa apparens: tum quia intellectus primo cerneret suum actum: et me diate eo cerneret obiectum: et per consequens non intelligent res dire¬ cteitum quia rediret error commentatoris: quod sit vnus intellectus in omnibus: certum est enim quod illa rosa apparens particula ris non est: nec multiplicari potest: et ita esset vna in me et inteet per consequens subiectum eius: quod est intellectus possibilis esset idem in me: et in te non plurificatum. Nec potest etiam poni quod sit aliqua res facta per intellectum in esse reali: tum quia intellectio est operatio immanens: ex qua non sequitur aliquid aliud actu: vt patet ex. 7 metaphi. tum quia si aspectus intellectus sistit in illa re: scientie erunt de illis rebus et non de rebus extra: nec probationes erunt vere quia intellectus concipiendo subiectum formatur aliam re: et concipiendo praedicatum format alteram rem: et sic vna non erit alia: nec probatio erit vera. Non potest poni denique quod sit aliqua res intellectionem praecedes: habens aliquod esse reale: tum quia destructis omnibus rosis particularibus: remaneret rosa simpliciter: contra dictum phlysi in praedicamen tis: qui ait quod destructis primis impossibile est aliquid aliorum remanere: et loquitur de secundis substantiis: tum quia redirent idee platonice: ponebat enim plato hominem subsistentem illis qui terminat aspectum intellecti concipientis homine simpliciter: vnde vocabat ista hominem per se: et per se rosam: quasi formas et naturas per se subsistentes: et has dicebat ideas: ergo relinqui turut detur vltimum valet. quod non habeat nisi apparens et in tentionale: ut sic omnes rose que in esse reali distincte sunt ponantur in esse apparenti et intentionali rosa vna totalis: apparet igitur ut dicit a priori et posteriori per in tellectum res cognita capit quoddam esse apparens et intentionale.

Secunda propositio est: quod per amore amans capit esse egressum ac latum extra se: ita ut vi amoris ex tra se exeat modo spirituali et intentionali. et ista declaratur sicut et praecedens a priori et posteriori. a priori quidenquia omni latione aliquid fertur et deportatur: sed constat quod amor est quedam latio amantis in amatum: dicimus enim quod amor fert formaliter cor amantis in aliud: ergo necesse est quod anima et spiritus amantis per amorem capiat esse latum: sed constat quod non fertur realiter: ergo capiat esse latum tamtum intentionaliter. A posteriori autem et per expientiam idem patetut dicit: experite namque quilibet ab amore possessus quoddam potensdus et inclinatione sui spiritialem ad amatum: non autem inclinationem per modum desiderii nisi vbi est amor concupiscentie: sed inclinationem per modum cuiusdam complacentie et quietis ac inherentie ad amatum: vbi est amor honeste amicitie. Ista igitur inherentia requiritut inherens attingat illud cui inheret. valet amatum: aut igitur hoc est: quia amatum attrahitur ad amantem spiritumaliter: aut quia amas egreditur ad amatum spiritualiter: sed experientia docet quod amans non attrahit amatum in amore honesto et amicitie: immo talis est amor desiderii et concupiscentie: ergo relinquitur quod egrediatur amans ad amatum spiritualiter. vt inhereat illi et quiescatur in illo in amore honesto: sic igitur est ibibis amans valet in esse egresso extra se et in esse a quo egreditur: et primum quidem est intentionale: secundum vero reale. His propoitonibus suppositis deducit iste doctor primam conclusionem sic: omnis intellectus se. et complacens amore in se ipso est in se et ante se: et extra se: sed tale est vna res tersubsistens: ergo omne se intelligens et amans in tribus suppositis idem realiter subsistit: et hec fuit praema conclusio: secundam vero probat faciliter: et probatio fuit tacta in primomo articulo: quia concessum est ab omnibus philosophantibus quod deus imutabiliter se intelligit et in se coplacet et delectatur voluptissimam vitam habens: vt dicit philos 12. metaphi. ergo necesse est ut subsistat in se realiter et ante se: vel realiter: vel saltem intentionaliter cum se semper intelligat: et extra se realiter vel intentionaliter cum se semper amet. Et addit sicut etiam dicebatur in primo articulo: quod philosi elegerunt alteram partem disiunctiue. valet. quod ante se et extra se subsistat tantum intentionaliter: et hoc dicit de platone be. aug. et de arist. commentator in loeis allegatis ibidem.

Ad rationes Aureoli. Sed ad veritatem ista sunt ficticia: quia nec est verum quod res intellecta per actum intelligendi capiat aliquod esse apparens: nec quod amans per actum amoris capiat esse egressum: nec latum extra se: nec vnquam phlysi hoc senserut. Ad primum igitur pro prima propositione concedo: quod de facto omni apparitione aliquid apparet: licet de possibili oppositum possit esse verum: quia possibile est aliquen habere visionem et non videre: intellectionem et non intelligere: prout extitit alibi declaratum Et concedo quod intellectio est quadam apparitio: sed ex hoc non sequitur quod per intellectionem res intellecta capiat esse apparens et intentionale distinctum ab ipsa: sicut iste doctor concludit: sed sequitur quod de facto omni intellectione aliquid apparet: et hoc est verum: quia omni intellectione aliquid in telligitur: sicut omni visione aliquid videtur: nec aliud est intellectione aliquid apparere: quam ipsa aliud intelligi: sicut nec est aliud visione aliquid apparere quam ipsa aliquid videri. non oportet ergo quod res intellecta ponatur in aliquo tali esse: sed quod ipsa intelligatur secundum suum esse. Et ex hoc apparet quod ista demonstratio a prioripeccat in forma: quia conclusio quam infert non sequitur expremissis.

Ad secundum dicendo: quod per intellectionem res non capit a liquod tale esse: sed denominari tantum: quia dicitur intellecta intellectione que est in intelligente: sicut opus dicitur humanum ab humanitate quae est in operante. Et quando dicitur quod per denominationem qua cesarpictus denominatur a pictura: non est praesens picture nec apparet verum esse sed ex hoc non sequitur quod res intellecta non sit praesens intelligenti: nec appareat: quia intellectio est formaliter apitio: pictura aut non: et ideo non sequitur res picta non apperaret pictura a qua denominatu picta: ergo res intellecta non apparet intellectione qua denominatur in tellecta. Ad tertium: licet posset multipliciter responde ri: quia rato multa implicat: dico tamen quando rosaintelligitur abstractiue illud quod obiicitur intellectui: est species rose informans intellectum: sicut patet per be. aug. 1I. de tri. per totum. vnde. c. 13. dicit: quod est corporis sensum aliquod corpus in loco: hoc est animi amicitie similitudo corporis in memoria: et quod est aspicientis visio ad eam speciem corporis ex qua sensus formatur: hec est visio cogitantis ad imaginem corporis inmemoria constitutam. Et quando dicitur quod vel sistit ibi intellectus vel non: dico quod non sistit ibi intellectus sic quod nihil intelligatur: nisi species illa secundum quod entitas quedam est in se: quia cum ila species sit representatiua rose: in ipsa vere cognosci tur rosa: non quidem intuitiue sed abstractiue: et ideo non sequitur: quod tantum intelligatur species et non res extra: nec quod scientia sit de speciebus et non de rebus: nec quod istapropositio sit falsa: rosa est flos. Et quando vlterius dicitur quod si mediante illa specie intellectus protendi tur ad rem habetur intentum: quia res illa existens in vltimato intuitu per modum apparentis est illa de qua est presens inquisitio: dico quod licet mediante illa specie res cognoscatur abstractiue: non tamen sequi tur propter hoc quod ipsa existat in aliquo esse apparenti sicut iste doctor imaginatur: quia suffict quod species illa sit illius rei similitudo representatiua: quo posito sufficienter poterit in ipsa cognosci abstractiue: circumscripto omni tali esse fictitio et apparenti. Et ad veritatem omnes iste deductiones sunt contra eum: quia si quando intellectus intellligit rosam: illud quod sibi obiicitur obiectiue est rosa posita intali esse intentionali et apparenti: vel intellectus sistit in illo esse apparenti: vel non: si sic: scquitur per modum suum arguendi quod intellectus non intelligeret res exsed tamtum esse apparens et intentionale in quo ponuntur per actu itelligendi: nec scientia esset de rebus: sed de huiusmodi esse intetionali et apparenti. quod est maius inconueniens: quam si esset de speciebus illius. cum illud esse apparens secundum eum sit minoris entitatis. quam sint species ille. Et vlterius illa propositio non erit vera: rosa est flos: quia illud esse appares cum sit positum in esse per actum intellectus: non est species foris. S vero dicatur quod intellectus non sistit in aliquo esse appareti sed mediante ipso noscitur rosa quae est extra secundum esse reale quod habet in se. ita dicetur ei et sine comparatione rationabilius. quod non sistit in specie representatiua rose: sed mediante ipsa. id es ipsa vere cognoscitur rosa quae est extra cum sit representatiua ipsius secundum esse quod habet in seipsa. Ad primum vero quod adducit pro secunda propositione sua: concedo quod omni latione aliquid fertur et quod amor sit quadam latio. et ideo concedo quod per amorem amans fertur in amatum: sed ex hoc non sequitur quod capiatur aliquod esse latum distinctum a se et ab actu: quia amantem ferri in amatum non est nisi per amorem ei vniri. vel intimari.

Ad secundum concedo quod ab amore possessus ex peritur quandam inclinationem sui ad amatum. sed ex hoc non sequitur. quod attingat impsum ponendo se extra se in aliquo esse intentionali et diminuto: sufficit enim quod attingat ipsum per actum amoris: nec est ibi alia attingentia. Ex hiis patet quid dicendum ad rationes prime conclusionis sue: patet etiam quid dicendum ad ea quae adducuntur prosecunda conclusione: quia supposito quod prima non fit vera deductio: secundasem nulla: quia non procedit nisi supposita prima: Et vlterius si prima conclusio esset vera determinate probaretur quod deus subsistit in tribus suppositis realibus quod est contra eum. deductio patet: quia quicquid potest de deo demonstrari disiunctim potest determinate pro parte perfectiori: sicut dicebatur deducendo conclusionem. etc. Ad illud vero quod ad ditur de platone et arist. nec est verum quod ipsi hoc sense runt. nec est verum quod be. aug. et commentator hoc dixerit immo totum oppositum apparet ex dictis. b. aug. loquens eni de porphirio in loco prae allegato sic ait: qua autem dicat esse principia. tamquam platonica nouimus: dicit enim deum patrenm et deum filium que grece appellat paternum intellectum. vel paternam mentem. de spiritu sacto autem: aut nihil aut non aperte aliquid dicit: quuis quem alium dicat horum medium non intelligo. Et quobusdam pucis interpositis. subdit. noita que non dicimus duo vel tria principia cum de deo lod mur: sicut nec duos deos: vel tres licitum nobis est dicere: hec sunt verba be. aug et patet quod non dicit platonem dixisse deum subsistere an se: et extra se tantum intentio naliter. nec potest trahi existis. immo totum oppositum: quia si plato diceret filium non habere esse reale: sed tantum intetionale non diceret ipsum esse principium: cuius oppositum patet exex dictis beati aug.

Ad rationes principales. Ad primam in auctoritate ricardi dico: quod rationes adducte ad explanationes eorum qua sunt fidei non sunt demonstratiue: sed persuasiones et probabilitates quindam et sic ipsemet exponit se. 5. de tri. dicuntur tamen necessarie non ratione euidentie sed ratione nature. quae in se certissima est et necessaria.

Ad secundam rationem. concedo: et credo eam concludere.