Quaestio 7

Primus articulus: QUantum ad primum articulum. dupliciter potest intelligi: quod voluntas creata possit non frui obiecto beatifico clare viso: affirmatiue scilicet et negatiue: vel quod idem est: contrarie: et contradictorie: negatiue quidem et contradictorie: ponendo voluntatem sub carentia. siue negatione omnis fruitionis suspendendo ipsam ab omni actu dilectionis et de lectationis amicitie circa deum. Affirmatiue vero fiue contrarie: non solum suspendendo voluntatem ab omni actu dilectionis et delectationis: sed ponendo ipsam sub actibus contrariis per quos obiectum beatificum clare visum non solum non diligat: sed odiat realiter et de ipso positiue tristetur Et in vtroque sensu intelligo questione. Et hoc de primo.

Secundus articulus. QUantum ad secundum articulum pono quatuor conelusiones Prima est quod de potentia dei absoluta fieri potest quod creatura rationalis intuitiue deum videat. et nullum actum dilectionis et de lectationis habeat circa ipsum. pro deductione huius conclusionis: premitto duas propositiones. Prima est quod visio siue cognitio qua creatura rationalis nunc videt deum intuitiue no potest manere formaliter in ipsa de potentia deiabsoluta sine omni dilectione et delectatione. hanc probosic: deus potest facere quicquid non implicat contradictionem: sed quod visio qua nunc creatura rationalis videt deum intuitiue sit formaliter in ipsa: sine omni dilectione et de lectatione non implicat contradictione: ergo etc. maior est maxima apud theologos: probatur minor: quia non est implicatio contradictioni rem absolutam esse sine illo: quod non est idem sibi essentialiter et intrinsece: nec pars essentialis eius: nec conseruatiuum illius: nec terminus depedentie eius: nec ratio dependendi: et est ipsa posterior ordine nature: sicut est in proposito: er go: maior patet: quia pensatis conditionibus eius: patet quod non sequitur idem esse et non esse: minor etiam patet quo ad omnes partes: quia certum est quod visio est actus essentialiter absolutus cum sit quedam qualitas prior naturaliter dilectione et delectatione: quia cognoscere pre cedat velle: nec ista sunt idem sibi simul essentialiter et in trinsece: nec pars essentialis ipsius: cum sit alterius potentie: nec conseruatiuum ipsius: cum a solo deo sufficienter conseruetur: nec terminus dependentie eius: cum eius terminus sit obiectum: ergo etc. Secundo: omnis actus essentialiter absolutus a dilectione et delectatione realiter distinctus prior ipsis ordine nature. et independens ab eis in omni genere cause. quod deus non potest supplere potest fieri sine ipsis saltem diuina virtute. actus beatifice visionis est huiusmodi. ergo. maior est nota. minor quantum ad primam et tertiam partem patet ratione praecedenti. quantum ad secundam communiter est concessa. quantum ad quartam probatur: quia non dependet ab eis in genere cause formalis nec maerilis: cum vnus non sit substantium alterius: nec omnes sint eiusdem subiecti primi: ergo non dependet ab eis in genere aliquo cause intrinsece: igitur solum extrinsece: hanc autem deus potest supplere: ergo etc.

Tertio sic: omnis causa contingenter causans non necessario: potest influere ad actum ablatu priorem sine posteriori absque contra dictione: deus ad extra contingenter causat non necessario: igitur potest etc: sed talis est actus visionis respectu dilectionis: vt patet: ergo probatur maior quia non sequitur contradictio ex parte: ex quo causat contingenter non necessario: nec ex parte effectus: quia ponere actum absolutum priorem sine posteriori non includit repugnantiam contradictionis formalis: quia non ponitur idem esse et non esse: nec per illationem: si cut in relatiuis: quia loquimur de actu priori et absoluto: ergo nullo modo.

Quarto sic: non minus dependet accidens a substantia: immo magis quam actus visionis ab actu dilectionis: tum quia cognitio est prior naturaliter dilectione: accidens vero posterius substantia: tum quia accidentis esse est inese substantie: esse autem cognitionis non est inesem dilectioni: sed non obstante huiusmodi dependentia de potentia dei absoluta fieri potest accidens sine ba: vt paet insacteto altaris ergo etc. Secunda proposito est: quod deus de potentia sua absoluta potest esse praesens in ratione obiecti intellectu creature: omni dilectione et delectatione ab eadem circumscripta. Et hec videtur satis clara. Primo quia si ponatur in esse nulla sequitur contradictio. Secundo: quia deus non fit presens intellectui in ratione obi per actum voluntatis: igitur de potentia sui absoluta potest ei sic esse praesens: omni actu voluntatis circumscripto: antecedens notum est: et consequentia videtur bona: quia tota ratio quare non potest fieri praesens voluntati in ratione obi sine omni cognitione est: quia non fit praesens voluntati: nisi per actum primum intellectus: vt patet ex 4 q. super ista di. ergo. 3o. quia vel aliquid potest esse praesens intellectui in ratione obei dilectione et delectatione circumscripta vel non. si sic non apparet aliqua ratio cur deus hoc non posst de potentia sui absoluta. Si non: sequitur quod quicquid cogriscitur diligitur et delectat: sicut quicquid diligitur et delectat cogriscitur: quod est falsum et contra expientiam. His propositonibus deductis patet conclusio principalis quia sequitur creatura rationalis habet visionem qua nunc videt deum intuitiue formaliter in intellectu: et deus est sibi praesens in ratione obieci: itur videt deum: sed ista duo sunt possibilia de potentia dei absoluta circumscripta omni dilectione et delectati one: vt patet ex praedictis propoitonibus: ergo etc. Et confirmatur: quia videredicit visionem cum respectu attingentie ad obiecet: vt patet ex 4 q. hus distictioe itur posita visione cum tali respectu: ponitur videre: sed sicreatura rationalis habet visionem: qua nunc videt deum intuitiue formaliter in intellectu: et deus est sibi praesens in ratione obei in ipsa ponitur vt sio cum tali respectu: vt patet. ergo. Ex conclusione sequuntur aliqua propositionens correlarie. Pria est: quod voluntas creata de potende i absoluta paet non frui negatiue sine contradictorie: modo exposito: obiecto beatifico clare viso. Deductio est clara: quia fruitionon est nisi dilectio et delectatio: vt declaratum est supra. Secunda est: quod ista consequentia non est simus nocoemsaia: creatura rationalis videt deum intuitiue: ergo est beata: hoc patet quia sequitur: creatura rationalis non fruitur deo: ergo non est beata: cum beatitudo in visione et fruitione consistat secundum de term nationem ecclusie: sed praet deum intuitiue videre et ipso non frui: vt patet ex praece conclusione: itur praest deum intuitiue videre et non esse beata. 3a est: quod notitia intuitiua deitatis de potentia dei absoluta est communicabilis viatori: et hoc sequitur ex praecedenti: quia omnis notitia quae non ponit creaturam rationalem in termino beatitudinis praet viatori communicari de potentia dei absoluta: notit a intuitiua deitatis est huiusmodi: vt patet ex praece. propositione: ergo. Et ista deductio suit facta in prima q. istius operis arti. 2. q. 2. Secunda conclusio principalis est: quod per nullam potentiam pater fieri quod creatura rationalis facialiter et intuitiue deum videat et ipsum odiat positiue: vel de ipso tristetur. Ista habet duas partes. Primaem: quod per nullam potentiam praet fieri quod creatura rationalis facialiter et intuitiue deum videat et ipsum odiat positiue. Et pro declaratione istius praemitto duas propositiones. Prima est: quod deus no potest facere totaliter nec partialiter: state clara visione sui: vel non stante quod rationalis creatura ipsum odiat positiue hanc probo primo sic: quod deus non paet velle nec paet totaliter nec partialiter facere: hoc patet: quia deus n facit nisi quod vult: vt patet per be. aug. inench. c. 61. ergo non praet facere quod non praet velle: quod creatura rationalis ipsum odiat positiue: quia non potest velle malum siue peccatum secundum omnes et secundum sactons: ergo. 2o sic: deo actore creatura rationalis non paest fieri deterior: vt patet per be.e aug 83. q. q. 4. ergo ipso actore non paest odire eum: consequentia patet: quia creaa rationalis odiendo deum sit deterior. 3o sic: deus non est nec paet esse actor et causa mali totaliter nec partialiter vt patet per endem. b. augustino libro praeallegato: itur non pat facere etc. consequentia patet si est et praecedens: quia odire deum est malum: immo pessimum et pectanum: igitur etc.

2a propositio est: quod creaa rationalis per suam vertutem propria et efficatiam non potest deum clare visum odire et licet ista proposito sequitur euidentur ex his quae dicta ste ex praece. q. quia sequitur creaa rationalis per suam propriam virtutem et efficatiam non potest deum clare visum non diligenprout extitit declaratum ibidem: igitur nec odire: confirmo tamen eam ad praesens primo sic: voluntas per suam propriam virtutem et efficatiam non potest odire aliquid nisi in illo sit vel saltem extimetur esse aliquis de fectus boni: vel aliqua ratio mali: sed in deo clare viso non est nec paetextiari aliquis defectus boni: nec aliqua ratio mali itur ma patet quia sicut se habet dilectio ad bonum sic se habet odium ad malum: sed voluntas non potest diligere aliquid nisi in illo sit: vel saltem extinet esse aliquis defectus mali: vel aliqua ratio bomoni: vt quilibet experitur: ergo non potest odire aliquid nisi in illo sit aliquis defectus oni vel existinetur aliqua ratio mali etc. minor habet duas partes. Prima est: quod in deo non est aliquis de fectus boni etc. et hec est clara. 2a est: quod nec pat extinari. Et istam proborur. primo: quia vbi non est aliquis defectus bomoni: nec aliqua ratio mali non pat extiari esse si illud videtur sicuti est: hoc patet: quia sequitur in hoc demostrato quacumque extinatur esse aliquis defectus boni et non est: itua non videtur si est est sed in deo non est aliquis defectus boni igitur et facialiter et intuitiue videtur situt est: igitur2o: quia si est est implicatio contradictionis: quod in aliquo sit omnis ratio bomnip exclusione omnis mali: et quod in ipso sit aliquis defectus boni vel alqua ratio mali: sic etiam est implicatio contradictionis: quod alicui appeat quod in aliquo sit omnis ratio bomni etc. et quod in ipso sit aliquis defectus bomi: hoc patet quia itabaen verificantur contradictoria praedicata hicmd: sicut ibi: sed cuicumqum videnti deum facialiter et intuitiue appet euidenter quod in deo est ratio omnis boni: per exclusionem omnis mali: hoc patet tum quia talis videt ipsum sicuti est et de facto ita est: tum quia per nullam visionem posset euiden ter apparem creative. quod in deo sit omnis ratio boni etc: consequentia patet: quia per nullam visionem perfectius sibi appent quam per intuitiuam et facialem: iuimplicatio contradictionis est quod aliqui creaia sic videat deum et quod sibiapptereat quod in ipso sit aliquis defectus omomoni vel aliqua ratio mali. Et confirmatur ista ratio: quia nihil possumus velle nisi sit cur veli mus: quia omnis voluntas sicut vult aliquid ita vult propter aliquid: vt patet per anshel. de veritate. c. 13 itur nihil possumus odire nisisit cur illud odiamus: sed respectu dei clare visi deficit omne curodiendi ipsum: cum in ipso non sit existentur nec apparentur aliquis defectus boni: nec aliqua ratio mali: vt patet ex dictis: igitur. Nec valet sidicatur quod sufficiens cur odiendi ipsum est exprientia proprie libtatis propter duo. Primo: quia sequaretur quod malum apphensum sub ratione maliposset propter se amari quod est contra expientiam: consequentia patet: quia expientia oprie libtatis non est magis sufficiens cur odiendi bonum apphensum sub ratione mali: quam diligibili malum apphensum subst ratione mali. Et confirmatur: quia si quaratur a dicente quod potest propter se amaitur malum apphensum substat ratione mali: cum posset illud sic amare: respondebit quod propter expientiam proprie libtatis. Secundo: quia ista glosa non est ad intentionem anshel sicut patet videntibus tex. eius. Et ex hoc infero: quod talis expientia non est sufficiens curad suspendendum vel non ponedum actum dilectionis in patria sic vt videtur qubusdam.

2o ad principale arguo sic: sicut se habet sumum malum ad amari: sic summum bonum ad odiri: hoc patet per locum ab opposito: sed creatura rationalis per suam propriam virtutem et efficatiam non potest sumum malumclare visum amare quia nullus potest velle minseriam quae est summum malum vt patet per be. aug. in praece. q. pluries adhoc allegatum: itur per suam propriam virtutem et efficatiam non potest sumsen bonum clare visum odire.

Tertio sic: creatura rationalis per suam propriam virtutem et efficatiam non potest seipsam clare visam odire: igitur nec ipsum deum: antecedens patet per be aug. 11. de c1. de. c. 26. vbi expresse dicit: quod nemo est qui se esse nolit: et probat discurrendo per omnes egrgodus entium: quod omnibus iocundum est esse: vnde statim post verba praedicta subandit: ea vero in quadam naturali est ipsum esse iocundum est vt non obaliud: etiam hi quae miseri sunt nolunt interire: etiam cum se miseros esse sentiant non seipsos de rebus: sed miseriam suam potius auferri velint. Et stati post probat: quod intantum vi quadam naturali nos esse diligimus quod miseri malunt esse sper in miseria quam non esse. Exprientia et docet vt ibidem deducit: quod nullus potest seipsum nec esse suum odire: patet igitur antecedens: et consequentia videtur clara: quia videns deum intuitiue: videt ipsum esse magis diligibilem et minus odibilem quam seipsum: it si seipsum no potest odirnec ipsum deum clare visum.

Quarto sic voluntas nihil potest velle nisi commoditate aut rectitu dinem. id es iusticiam: vt patet per anhel. de concor allegatum in praecedenti. q. igitur nihil potest velle positiue: et per consequens nec odire nisi in commoditatem aut iniustitiam: sed constat quod deum clare visum non potest nolle propter incommoditatem: nec propter iniustitiam: igitur nullo modo. His propositionibus praemissis patet prima pars principalis conclusionis: quia si per aliquam potentiam fieri potest quod creatura rationalis fac liter et intuitiue videat deum et ipsum odiat positiue: vel potest fieri per potentiam dei vel per potentiam creature: sed per nullam istarum est possibile: vt patet ex propositonibus praemissis ergo. etc. Secunda pars hus conclusionis est: quod per nullam potentiam potest fieri quod creatura rationalis facialiter et intuitiue de um videat: et de ipso positiue tristetur: et hec sequitur expien¬ ma: quia voluntas non potest tristari de eo quod non potest odire: sicut nec delectari de eo quod non potest diligem: igitur si per nullam potentiam potest deum clare visum odire: per nullam potentiam poterit de ipso sic viso tristari. Et possit sta pers deduci sicut et praecedens: sed quia deductio est satis clara pertranseo. Ex ista conclusione videntur sequi aliqua propositiones correlarie. Prima est: quod voluntas creata no potest per aliquam potentiam finitam nec infinitam non frni affirmatiue siue contrarie modo exposito obiecto beatisico: clare viso. deductio: est non. quia sic non fruideo est ipsum odire vel de ipso positiue tristari. vt patetexarticulo praecedenti: quod per nullam potentiam est possibile per conclusionem datam: itur. Secunda est quod per nullam potentia finitam nec infinitam fieri potest quod creatura rationalis simul sit beata quantum ad in tellectum. et damnata quantum ad voluntatem: custopium videtur quibusdam doc. nostris. Et etiam est non: quod creaturam esse damnatum quantum ad voluntate est ipsam deum odire et de ipso summe tristari: quod per nullam potentiam est possibilis videnti deum beatifice vt patet ex dictis igitur etc.

Tertia conclusio principalis est. quod de potentia dei absoluta fieri potest: quod creatura rationalis beatifice deum diligat: et nullum actum delectationis habeat circa ipsum. pro deductione. h coanis praemitto aliquis propositiones. Prima est: quod nulla dilectio in natura rationali creata est realiter delectatio: et hec fuit declarata in prima. q. hus di. 3a est: quod dilectio qua creatura rationalis nunc diligit deum beatifice potest manere formaliter in ipsa de potena dei absoluta sine omni dilectione. Et hanc probo primo sic: dilectio qua creatura rationalis etc. potest manere formaliter in ipsa de potentia dei absoluta sine omni cognitione: igitur et sine omni delectatione: antecedens fuit declaratum i. 4 q. hus di.e et consequentia est non: quia supposita distinctione reali dilectionis et delectationis euides est quod non magis dependet dilectio a delectatione quam a cognitione. 2o sic: non est maior repugnantia: quod dilectio qua creatura rationalis nunc diligit deu beatifice sit formaliter in ipsa si ne omni delectatione: quam quod delectatio quae nunc delectatur de deo beatifice sit formaliter in ipsa sine omni dilectione: patet ex terminis: sed se cundum est possibile de potentia dei aba: vt patet ex eadem. quie igitur et primum Post etiam ista proposito probari per rationes quibus probaui quod visio qua creatura rationalis: nuc videt deum beatifice siue intuitiue potest manem formaliter in ipsa de potena dei absoluta sine omni dileectione et delectatione: et quia applicatio satis est non intelligenti per transeo. 3a proposito est: quod deus de potentia sui absoluta potest esse praesens voluntati create in ratione obei diligibilis omni delectatione ab eadem circumscripta: et hoc patet primo quod obiectum non fit praesens voluntati per actum delectationis: sed per actum cognitionis: igitur posito actu cognitionis et circums cripta delectatione qua cumque poterit deus esse praesens voluntati in ratione obi diligibilis per actum illum quo naturaliter est posterior dilectione: patet ex terminis. Sed constat quod delectatio naturaliter est posterior dilectione: igitur. q cundo: quia si nihil aliud potest esse praesens voluntati in ratione obidiligibilis vel circumscripta delectatione vel non. Si sic: non apparet cur deus non possit hoc: sicut superius arguebatur: de intellectu: si non: sequitur quod quicquid diligitur delectat: cusofuit ostensum i prima. qui hus di. Et patet expresse in damnatis qua diligunt se: et tamen non delectantur. Tertio. quia quicquid potest esse clare visum ab intellectu subs ratione boni potest esse praesens voluntati in ratione obi diligibilis: patet de se: sed deus potest esse clare visus ab intellectum substat ratione boni circumscripta omni delectatione: vt patet exprima conclusione igitur circumscripta omni delectatione potest esse praesens etc. His propositionibus deductis: patet conclusio principalis: quia ben sequitur: creatura rationalis habet dileectionem qua nunc diligit deum beatificeformaliter in voluntate: et deus est sibi praesens in ratione obi diligibilis: igitur diligit deum beatifice: sed prima duo sunt possibilia de potendei absoluta circumscripta omni delectatione: vt patet ex propositionibus nunc deductis: igitur. Ex insta conclusione infero aliquis propositiones correlarias. Prima et: quod creatura rationalis de potentia dei ab soluta potest frui partialiter obiecto beatifico clare viso: non fruendo ipso totaliter: et hec est clara: quia fruitio essentialiter et intrinsece includit dilectionem et delectationem vt declaratum est supe: igiur qua diligit deum visum propter se: et non delectatur fruitur ipso partialiter: et non totaliter. Secunda est: quod ista consequentia non est simus ncoeceus ia creatura rationalis diligit deum dilectione beatifica: igitur simpliciter est beata. hoc patet: quia sequitur creatura rationalis non delectatur: itur non est totaliter beata patet ista consequentia: quia eius totalis beatitudo in visione et fruitione dei consistit: et delectatio est aliquid fruitionis essentialiter et intrinsece: sed potest deum sic diligem: et tamen non delectari per conclusionem datam: igitur potest deum diligem dilectione beatifica et non est simus siue totaliter beata. 3a proposito et: quod dilectio dei beatifica potest viatori communicari de potentia dei absoluta: et hec sequitur ex praecedenti vt videtur quia omnis operatio qua non ponit creaturam rationalem in termino beatitudinis potest communicari viator de potentia dei absoluta: sed dilectio dei beatifica est huiusmodi: vt patet ex praece. propositione: ergo. Et confirmatur: quia omnis dilectio possibilis creature rationalis quae non ponit ipsam ex terminum vie potest sibi communicari in via de potentia dei ab soluta: dilectio dei beatifica est huiusmodi: ergo maior communiter est concessa: et minor quantum ad primam partem est non: quantum ad secudam probatur quia tandiu viator est infra terminum vie quamdiu non est beatus nec damnatus: nec ad purgain destinatus: sed habita tali cognitione homonon nesio o est beatus. vt patet ex propositione praece. nec nesio damnatus. nec ad purga destinatus: hoc non est dubium ergo. 4a conclusio princi palis est ista: quod per nullam potenti am fieri potest quod creatura rationalis beatifice deum diligat: et de ipso positiue tristetur: probatur primo sic per nullam potentiam potest fieri quod creatura rationalis intuitiue deum videat: et de ipso positiue tristetur: hoc patet ex secunda conclusio ne: sed per nullam potentiam potest fieri quod beatifice deum diligat et ipsum intuitiue non videat: quia noesio sequitur: creatura rationalis diligit ergo cogriscit: vt patet ex q. 4 hus di et per consequens sequitur: beatificediligt ergo intuitiue cognoscit: igitur. 3o sic: per nullam potentiam est possibile creaturam rationalem odire deum damnabiliter et de ipso delectari igitur per nullam potentiam est possibile ipsam diligem deu beatifice et de ipso positiue tristari: antecedens videtur noin et consequentia: igitur. 3 sic: voluntas non paet tristari de eo: quod non potest odire: sed implica tio contradictionis est quod voluntas creata beatifice deum diligat et ipsum odiat positiue: igitur implicatio contradictionis est quod beatificedeum diligat: et de ipso positiue tristetur: et hec de secundo.

Tertius et quartus articulus. QUantum ad tertium et quartum articulum simil contra conclusiones istat mouenda et dissoluenda sunt dubia. et pro contra primam conclusionem doc. snontr. Egidius 5. quodlibe. q 6. arguit primo sic: amota intentimone coniungente petem prolio ioes obiectet intellectui non est possibilis ictellectio: sed talis intentio est actus voluntatis igitur actu voluntatis amoto non est possibilis visio: tota ratio habetur ab aug. 1I1. de tri c. 8. et 9. vbi vult expresse quod nihil contingat intelligem: nisi adsit intentio voluntatis coniungens petem proli.

Preterea: illud quod videtur ab intellectu subs ratione summi bomni non potest non dil gi a voluntate: deus intuitiue visus videtur subs ratione summi boni: ergo probatur maior quia sic se habet sumum bonum ad amari: sicut sumum malum ad non amari: sed per nullam potentiam fieri potest quod sumum malum apphensum ab intellectu ametur a voluntate: igitur per nullam potenit iam fieri potest quod sumum bonum elare visum ab intellectu non ametur a voluntate. Istam rationem tangitbe. aug. 13 de tri. c. 3. et 4. et I1. de ci. dei. c. 27. dicit quod omnes homines naturaliter volunt beatitudinem: quia est sum mum bonum: et quod nullus potest velle miseriam: quia est sumum malum.

Preterea: videns deum intuitiue videt eum esse magis diligibilem quam se ipsum quia videt deum esse bonum totale: et seipsum bonum partiale: sed per nullam potentiam fieri potest quod aliquis videat seipsum et non diligat se et bonum suum: vt quilibet experitur: ergo etc.

Preterea: ad idem arguit alius doctor de nostris. Gerardus de senis in primo de prima. q. 4. ar. 3. Primo sic: si posset subtrahi actus fruitionis manente visione sequaretur quod manente illa eadem visione posset subtrahi immo subtrahentur de facto prae snentia obiecti fruibilis: consequens est impossibile: igitur et antecedens impossibilitas consequentis patet: quia obiectet fruibile non est praesens voluntati: nisi per apetam visione ipsius: igitur non potest tollisua praesentia: ni si tollatur illa apeta visio: consequentia probatur: quia praesentia obti fruibilis est immediata causa fruitionis: vel igitur talis praesentia est ncesaia manente aperta visione vel contingens: si nceia causbit noesio actum fruitionis: quia eo modo quo obiectet est praesentia eo modo causbit: si ergo est ncesaiopraesens neoesio causbit: et sic habetur propositum principale: si contingens potit substrahi: sic et actus fruitionis manente aperta visione et hec fuit consequentia.

Preterea: si posset tolliactus fruitionis a voluntate manente intellectu sub actu visionis: sequeretur: ¶¬ quod remotionem praefecti actus praeueniret aliqua nouitas ex paet te potentie vel ex parte obiecti. consequens est falsum. igitur: et antecedens cdonsequna patet: quia potentia eodem modo se habente ad obiectum et cconuerso: eodemodo sequitur actus falsitas consequentis probatur: quia non potest dici quod fiat aliqui nouitas in potentia: quia supponitur quod sit summe disposita et amoto tali actu: nec in praesentialita te obiecti: quia talis non potest tolli manente illa visione ex ratione praecedenti: igitur etc.

Preterea ad idem arguebat qudam alius reuerendus magister et dominus. Magister alphonsus de portum galia. Qui mecum concurrebat in lectura primo sic: illud non est perfectibile per quamcumquoe potentiam: quod implicat contradictionem formaliter in primo modo et in recto: sed quod aliquis videat deum. et non habeat etc. est huiusmodi igitur etc: probatur minor quia sequitur quod beatificum non esset beatificum: et perfectissimum non esset perfectissimum: et per se sufficiens non esset per se sufficiens: quae omnia implicaunat contradictionem ex terminis. Et quod ista sequantur: probatur: quia ex data vpostasi praedicta visio est clara et beatifica igiur perfectissima et per se sufficiens. ista consequentia patet ex primo ethi. et ex communi aimponcepatione: quia per beatitudinem intelligimus aliquid optimum et vltimum: sed non esset vltimum et opimum: nisi esset per se sufficiens et perfectissimum: et ex alia parte: quia ponitur quod talis visio sit sine dilectione et delectatione quacumque ponitur quod non sit per se sufficiens et perfectissima nec beatifica: igitur etc. assumptum probatur: quia visio dei quam concomitaretur dilectio et delectatio summa circa deu esset betior perfectior et sufficientior in se intrinsece: quod probatur tripliciter. Primo: quia delectatiooperationem coaugeret intrinsece etiam respectu debiti ipsipassione. et operationem vtique per philosophum: quarto ethi. et per experientiam etc. Secundo quia non minus immo multo magis dicbet retardari et imperfici intellectus ne toto conatu tendat in deum ex appetitu et inclinatione naturali voluntatis in satietate in quiete propter carentiam actuum et perfectionum suarum circa deum: quam impediatur anima seprata ex appetitu naturali adminstrandi sunm proprium perfectibile. id es corpus: hoc patet: quia non minus intmi est inclinatio voluntatis in deum ipsi itellectui seu anime intelligenti quam sit appetitus naturalis intimus anime ad adminstrandum corpus: sed be. aug. i2 super genesem ad litteram versus finem. c. 1. de par. vel. 12. de maior dicit: quod per praedictam inclinationem retardatur an ima ne tota intentione pergat in illum sumum celum etc. igitur etc. Tertio: quia videns talem essentiam diuinam cum omnibus circunstantiis per se facientibus ad beatitudinem et ipsam reddentibus agibiliorem habet visionem perfectiorem sufficientior est et magis intima quam ille quae sic non videt: hoc patet: quia actus virtuosi variantur non solum ex obiectis: sed etiam ex circustatiis: vt patet inducendo. Et ideo licet essentia diuina fit solum beatificans in ratione obieci: tamen alia sibi adiacentia aliquo modo sunt facientia ad beatitudinem per modum circunstantie: sed videns deum subst ratione quo actum satiat et quietat omnes partes imagis ipsius videntis vident divinam essentiam pluribus circustantiis per se facientibus ad beatitudinem in actum quam ille qui videt eum sine istis circunstantiis: et non in actu satians et quietans omnes partes imaginis: ergo sequitur quod priemus hebit visionem persectiorem et suffic entiorem quam secudus: ergo secundus non huit perfectissimam et hoc erit probandum: quare etc.

Preterea: ad principale sic: si visio beatifica posset etc. vel hoc esset: quia subtrahent suam influentiam generalem ab ipsa voluntate sic: quod non vellibet continem cum ipsa respectu quacumque dilectionis circa deum beatifice siue clare visum: vel quia substrahent se in ratione obiectantis omnem actum voluntatis ipsius videntis ipsum clare: vel quod immitteret deus in ipsa voluntate aliquem actu corium: vt odire eum: vel contradictorium vt nolle diligem eum: vel neutrum: vel quia separet voluntatem ab ipso intelllectu: vel quia hoc faceret voluntas per actum deliberatiuum cognitione praecedente positiua et diuisiua ad expiendum suam libtatem: sed nullo istorum modorum potest esse: ergo: maior patet: quia alii modi non sunt tactia doc. nec occurrunt. probatur minor et primo: quod deus non potest subtrahen suam influentiam generalem: et ex hoc infert quod multo minus potest alia facere quae se tenenta parte dei: assuptum autem probatur quia si deus abstrahere posset suam generalem influentiam: deus non esset deus: q. peccaret in legibus amicitie et esset iniuriosus amicus hoc faciendo: et non esset sume honus quaomnia sunt absurda. Et quod ista sequerentur 1i7. quia licet deus libere et contingent communicet creaturis perfectiones i qubus complacet vt in obentis secundariis complacendo in se et in suis perfectionibus vt in obiecto primario tamen priostquam communicate sunt dicte per fectiones ipsis creaturis eadem necessitate qua transit actu sue complacentie in essentiam suam et perfectiones formales transit eti inoba secundaria eius primas perfectiones participantia: et per consequens stante casu: deus noesio diligit habentes istas perfectio nes: igitur per legem amicitie non priuabit amicum talibus perfectionibus et bonis sibi possibilibus: et ad quae summe dispositus est eius amicus: sed certum est quod videns deum beatifice participat perfectio nes dei: et est sibi similis. Io. 3. scimus quam cum apparuerit similes ei erimus: quoniam videbimus eum sicuti est et primo ethi. particula. 15. homo secundum intellectum operans etc. vbi aristo. expresse intendit istam deductionem nec theologus debet minus attribuere deo de vera amicitia quam sacit purus phoaigitur etc. Nec potest vlterius dici quod hoc potest voluntas facere propter expiri suam libertatem vt deducit: dimitto tamen deduct ionem: quia concedo istam partem minoris sue: vna cum eo: igitur sic vt sibi videtur: patet minor et per consequens tota ratio.

Preterea: ad principale tertio sic: bea. aug. 13. de tri. c. 8. arguit ssc: quod erit vera ista tam prospecta: tam examinata: tam certa sententia bonos esse omnes homines velle si ipsi qua iam sunt beatiese nec volunt nec nolunt. q. dicit nullo modo. Et si dicatur quod be. aug. loquitur de potentia ordinata. et non vniversaliter de quacumque. Contra: quia tunc praedict sn ia non esset ita consecrata et laudata si est aug. eam auctem ticat et exaltat: nec essetita verissima et certissima: de quanunc ipse cum achademicis omnia dubia achademica cicero dubitauit: qui cum vellet in hortensio dialogo ab aliqui re certa de qua nullus abigeret sumere sue disputationis exordium: beati certe omnes esse volunt: absit vt hoc falsum esse dicamus: et hec ponit be. aug. 13. de tri. c. 4.

Preterea: siista mea conclusio esset vera: sequaret sicut arguit be. aug. in praedicto loco quod qui non vellet beate viuem: vellet beate viuem: sed inquit aug. ibidem istam repugnantiam quis audiat quis ferat pobatur consequentia: quia si videns deum beatifice non haberet aliquam actum dilectionis circa deum iam non vellet beate viuem: sed per praedictam sententiam tam prospectam: ergo: quam quilibet experitur omnes volunt naturaliter beate viuere. igitur. qui non vult beate viuer vult beate viuere: quod est absurdum.

Preterea be. aug. primo de trinitate. c. vl. vult quod mali iudicem viuorum et mortuorum videre poterunt nisi secundum forma quae filius hominis est. et subsandit secundum forman in quae equalis est patri: proculdubio impii non videbunt. non enim sunt mundi corde et ipsa visio est facie ad faciem quae sumum praemium promittitur. iustis. hec autem non essent vera si conclusio illa esset vera quia stam te illa. conclusione possent impii videre praedictum iudicem in forma qua est equalis pari absque eo quod haberet sumum primium. Et si dicatur quod aug. loquitur de potentia ordinata: non valet quia tunc non sufficientur assignaret causam. igitur etc. Istis tamen omnibus non obstantibus adhuc non auderem sic limitare dei potentiam immensam et infinitam.

Ad rationes egidii. Ad primam potest dupliciter responderi. Primo quide potest dici quod concesso e toto processu non habetur in totum quia non est simile de intentione illa voluntatis et actu dilectionis vel delectationis: ium quia dilectio et delectatio sequuntur actum intellectus non praeueniunt: intentio autem illa non sequitur sed procedit: tum quia actus dilectionis in patria est operatio perfectissima: huiusmodi autem intentio non est perfectissima operatio: immo apud multos est dubium an sit actus elicitus voluntass cum omnis actus elicitus voluntatis sit trspectu cogniti: etiam per aug. et hoc praecedit cognitionem: quicquid tamen sit de hoc ratio non est ad propositum: quia concludit de intentione praecedente actum et conusioe de dilectione quae sequitur ipsum. Secundo potest dici quod nihil contingit intelligere nisi adsit intentio voluntatis de facto et secundum ordinem qua nunt est: sed quinoium de potentia dei absoluta sit possibile: non negat aug. Ad secundum dico: quod licet quod videtur ab intellectu sub ratione summiboni non possit non diligi a voluntate per propriam efficatiam voluntatis supposita influentia generali: vt patet ex praece. q. potest tamen non diligi de potentia dei absoluta suspendentis actum volutatis Et ad probationem dicendum quod proportio nem conuenienssed debet dici quod sicut summum malum ad amari: sic sumum bonum ad odiri: vel sicut summum malum ad non odiri sic sumum bonum ad non amari: ita quod vtrobiquem accipitur actus positiuus: vel vt robique negatiuus et sub isto sensu ratio non procedit: quia conceditur quod sicut sumum malum apphensum per intellectum non potest diligi positiue. sic nec sum in bonum clare visum odiri positiue potest tamen deus subtra here actum odii audiente aliquid sub ratione summe mali: quod si ponatur in esse nulla sequitur condictio. et similiter poterit subtraher actum dilectionis a vidente aliquid sub ratione summe boni. Auctoritates beati aug. non sunt ad propositum quia supponat generalem influentiam dei: qui posita conceditur quod voluntas exiret in actum Ad tertium negatur minor quia licet apphendens se non possit se non diligem per proprimam efficatiam voluntatis supposita influentia generali potest tamen deus huiusmodi act s suspendere manente cognitione.

Ad rationes gerardi. Ad primam alterius doctoris: nego consequentiam: et ad probationem quando dtur: quod praesentia obiecti fruibilis est in mediata causa fruitionis: patet quod nihil concludit de fruitione non beatifica quia talis catur totaliter a voluntate: supposita generali influem tia dei: vt patet ex qe. praecedenti. nec etiam concludit de fruitione beatifica: quia supponit ista deductio: quod deus sic sit immediata causa fruitionis: quia est eius obiectum ad modum quo obiectum visibile ponitur ab aliquibus immediata causa visionis: quod non est verum: quia deus non causat fruitionem nec visionem bt ficausa: quia est obiectum bt ficationis. obiectum enim non requiritur ad actu vt causet actum: sed vt terminet tantum vt suppono pro nunc sed quia solius dei est beatificare. Et ideo non est imaginandum quod deus quatumcumque sit praesens intellectum et voluntati in ratione obi cent visionem et fruitionem beatificam naturaliter ad modum quo obiectum ponitur a multis causare actum. sed me libere et contingenteur ad modum quo eaunt lumen glorie et charitatem in anima. et animam in corpore: et ideo non sequitur stante clara dei visione: praesentia obi frui bilis est necessaria. igitur necessario causat actum fruitionis. non enim causat: quia est obiectum. nec praesentia obiecti necessa rio requiritur ad candum actum fruitionis: sicut imaginatur iste doctor: posset enim deus non esse praesens voluntati in ratione oblecti et causare in ipsa actum fruitionis actum fruitionis si vel let: licet tunc voluntas non posset frui.

Ad secundam etiam nego consequentiam: quia poterit deus subtrahere influentiam suam subactu fruitionis nulla praeueniente nouitate ex parte potentie nec obiecti Et quando dicitur quod potentia eodem modo se habente ad obiectum et econuerso: eodem modo se quitur acttus: verum est stante generali influentia et non aliter. aliter deus non posset anichilare. actum dilectionis quo nunc diligo petrum nulla praeueniente nouitate exparte potentie nec obeti. quod non videtur baen dictum Nec valet si dicatur: si eust iste doctor videtur imaginari quod aciresultat in potentia ex determinata proportione potentie ad obiectum. igitur non potest tolli nisi huiusmodi proportio dissoluitur. dissolui autem non valet nisi per aliquam mutationem praeuenientem amotionem actus. igitur. idem quod prins. quia conceditur. maior ad bonum sensum. supposita generali influentia et manutenentia. primi sine quae etiam state tali proportione actus tendit in nihil.

Ad rationes mgitri alphonsi portugalensi. Ad primam vero aliorum nego minorem: quia nec sequitur. quod beatificum non esset beatificum. nec quod perfectissimum non esset perfectissimum: nec quod perse fufficiendo non esset per se sufficiens. Et Ad proabtionem. concedo. alteram partem valet: quod talis visio sit beatifica in genere visionis perfectissima et per se sufficiens perfectione et sufficientia requiritur ad hoc quod visio sit beatificaEt altera pers contradictionis est facta. Et quando dicitur quod visio dei clara quam concommunitaretur dilectio et delectatio suma. circa deum beatior et sufficientior in se intrinsece: nego: quia cum visio fit res distincta a dilect omne et delectatatione: potest habere totam suam perfectionem intrinsecam saltem de potentia dei absoluta sine ipsis. Et ad probationes respondeo: ad primam concesso quod delectatio nunc de facto perficiat operatione intrinse ce ides quod operatio quam sequitur dilectio sit in se perfectior. ad huc non sequitur quod deus de potentia sui absoluta non possit conseruare operationem qua non est delectatio: et totam eius perfectionem si ne delectatione: nec probatur. oppositum.

Ad secundam: concessa maiori de gratia. vel intelligit in minori quod per indi¬ nationem illam naturalem: quam habet anima ad suum proprium perfectibile sic retardatur ne tota intentione pergat in illum sumum celum. etc. quod non videat deum beatifice. an resuptionem corporis: vel non. Si primo modo patet quod propositio non solum est falla. sed erronea et contra determinationem ecclusie: vt patet per illam decretalem extrauagantem domini bendicti de visione animarum. Si secundo modo. patet quod ratio nihil concludit immo concludit oppositum eius quod intendit: quia non repugnat anime videre deu beatisice non obstantte inclinatione illa quam habet ad corpus ita nec repugbit ei saltem de potentia dei absoluta non obstante inclinatione illa voluntatis: etc.

Ad tertium potest vno modo dici: quod illa maior est vera de facto: sed quin deus de potentia sni absoluta pcossit facere quod videns diuinam essentiam sine circum stantiis illis habeat ita per ectam visionem sicut ille qui videt ipsam cum huiusmodi e rcustantiis non probatur: quia licet actus virutuosi varientur de facto non solum ex obiectis: sed ex circunstantiis: vt dicit: non tamen probatur ex hoc opposium maioris sue non esse possibile de potentia dei absoluta: quod tamen debet probare si vult aliquid concludem ad propositum. Secundo potest dict quod licet ad hoc quod visio sit beatifica requiratur quod habens ipsam videat diuinam essentiam cum omnibus circunstantiis per se facientibus ad visionem beatificam: non tamen omne quod videat ipsam cum omnibus circunstantis per se facientibus ad beatitudinem. quia beatitudo in plus se habet quod visio beatifica: cum talis visio non sit tota beatitudo: et ideo no omnem quod habens visionem beatificam videat divinam essentiam subst ratione qua actu satiat et quietat voluntatem: sed subst ratione qua actu satiat et quietat intellectum. Post etiam dici ad omnes istas propositiones simil: quod non probant quod visio dei clara sine dilectione et delectationenon sit beatifica: et per consequens perfectissima et per se sufficiens perfectione et sufficientia quae requiritur ad hoc quod visio sit btifica: sed si aliquid concludunt: probat quod istis positis adhuc illa visio in genere suo esset perfectior: sed ex hoc non sequitur quod si ne illis non sit beatifica: si est perfectior erit beatitudo post resumptionem corporum secundum decretalem: et tamen non sequitur quod ante non sit beatitudo.

Ad secundum principale dico: quod talis visio potest esse sine dilectione et delectatione: quia ipsa manente deus potest de potentia sui absoluta subtrahere influentiam generalem ab actibus dilectionis et delectationis. Et ad probationem quando dicitur quod tunc deus non esset deus et peccaret in legibus amicitie: nego consequentiam: immo si illa consequentia esset bona: sequaretur quod deus de potenia sui absoluta non posset amnihilare aliquem beatum: quod nullus verus catholicus debet concedem: cum possit amnihilare totum mundum vt patet per damascenum libro primo. c. fi. et consequentia patet: quia deus substrahendo ifluentiam suam a dilectione et delectatione beati peccat in legibus amicitie: et per consequens non est deus: nec summe bonus: vt dicit multo magis annihilando ipsum. Et ad probationem quae fundatur in dictis aureoli: apparebit quid dicendum di. 1. vbi ostendetur: quod de potentia dei absoluta fieri potest quod anima informata charitate non sit ergta deo nec acceptaad vitam etinam. Ad tertium concedo: quod stante generali influentia dei voluntas videntis deum intuitiue per suam propriam vertutem et efficatiam non potest ipsum nec suam beatitudinem non velle. vt patet ex aesto. praece. et hoc vult be. aug. in auctoritate illa: vt patet ibidem: sed quand oppositum sit possibile de potentia dei absoluta non dicit aug. Nec propter hoc sequitur quod sententia qua dicitur bonos esse omnes homines velle: non sit ita consecrata et laudata: si est be. aug dicit quia aug. praesupponit generalem influentiam deisine quae secundum ipsum omnis creatura tendit in nihil.

Ad quartumnego consequentiam: nec vnquam be. aug. fecit eam. Et ad probatione concedo: quod si videns deum beatifice non haberet aliquem actum dilectionis circa deum: iam non vellet baen viuem. Sed quando dicitur vlterius: quod per praedictam sententiam tam prospectam omnes volunt bene viuere: verum est stante generali influentia dei quae non ponitur ex supposito: et ideo non sequitur: quod qui non vult baen viuere vult baen viuere: sicut assumitur.

Ad vltimum dico quod ex auctte illa. non sequitur: quod conclusio mea non sit vera. Et ad probationem quando dicitur: quod stante conclusione mea possunt impii videre iudicem in forma in quae est equalis pri etc. Post responde ri dupliciter. primo. quidem potest dici: quod impii nullo modo possunt videre iudicem in tali forma: visione beatifica de qua nunc loquimur quod licet sine actu voluntatis habeatur summum praemium totaliter: habet tamen ummum praemium partialiter in cum talis visio ex supposito sit beatifica. In talibus non solum. repugnat beatificatio totaliter: sed etiam partialiter. Secundo potest concedi: quod de potentia dei absoluta impii possunt videre iudicem in illa for ma nec illud negauit be. aug. Et quando dicitur: quod tunc non sufficientur assigna ret causam: nego: quia be. aug. assignauit. causam de facto et secundum ordinem qua nunc est. et illud sufficiebat sibi: cum non loquiretur nisi de potentia dei ordinata. et secundum ordinem quem credimus institutum a deo. Contra secundam conclusionem est quadam opieintio quarundam doc. nostrorum. qui ponunt quod de potentia dei ab soluta creatura rationalis potest simul esse beata quantum ad intellectum et damnata quantum ad voluntatem. vel quod idem est potest deum videre beatifice. et ipsum odire et de ipso positiue tristari. pro qua quadam eorum.

Michael de mana in. 1. di. 1. q.. ar. 1. o e. 4. Arguit primo sic: deus potest facere quicquid non implicat contradictionem in primo modo. sed quod aliquis habeat simul in intellectu actum beatifice visions et in voluntate actum odii et resilitionis: non implicat contradictionem in primo modo. igitur etc. maior supponitur. minor. probatur: quia isto casu posito non sequitur quod ab actu visionis beatifice remoneatur aliquid: quod dicatur de ipso in primo modo dicendi per se: quia nec actus amoris. nec actus odii et resilitionis dicitur de actu cognitionis per se primo modo: immo nec secundo modo: quia non sunt de primo intellectu eius: nec etiam de secundo intellectu igitur. causu posito nulla sequitur contradictio. primi modi immo nec secundi.

Preterea: per divinam potentiam absolutam potest fieri quod aliquis simul haberet actum beatifice fruitionis: et actum miserie et tristitie in voluntate: igitur per diuinam potentiam absolutam potest fieri quod aliquis simul haberet in intellectu actum beatifice visio nis: et in voluntate actum odii et resilitionis: consequentia patet: quia ex pssior repugnantia videtur inter actum delectationis et tristitie circa idem obiectum quam inter actum cognitionis et actum odii in voluntate antecedens probatur: quia actus delectationis et actus tristitie circa idem obiectum non opponuntur contradictoriecum vterque sit positiuus: igitur si repugt circa idem obiectum huiusmodi repugnatia non est nisi corietas et contrrie resistentie: sed non est aliqua contradictio quod duo contria quantumcumque in suo esse positiuo sint simul in eodem subiecto divina virtute: quia potestfieri quod vnum conra riorum alteri non resistet: nec agat in ipsum: vt quod calor non agat in frigus: nec resistat eidem: et econuerso: sicut potest fieri diuina virtute quod vna dimensio non agat in alteram nec resistat sibi: sicut quando duo corpora sunt in eodem locoigitur non est aliqua repugnantia: quin delectatio et tristitia fieri possint circa idem in eadem potentia.

Preterea: deus posset assumen ad vnitatem suppositi naturam alicuius damna ti manente damnato: qui posito: poterit deus influem ad actum prioris potentie non influendo ad actum posterioris: immo et ad actum posterioris non influendo ad actum prioris: dummodo possit obiectum fieri praesens potentie: si est de facto fuit in christo in quo erat beatitudo in anima et non redundabat in corpus: sed erat corpus eius passibile et mortale: poterit ergo influem ad actum beatisicum intellectus nem damnate assupte non influendo ad actum beatificum voluntatis: quo posito: remanebit odium et tristitia in voluntate superueniente actu beatifico in intellectu. Et confirmatur: quia stante tristitia et odio in voluntate alicuius damnati vel alterius et conseruantis in esse: per diuinam potentiam poterit deus infundere in potentia intellectiua omnem alium actum ad quem est summe disposita: obiecto praesente: sed in tellectus non disponitur per aliquod existens in voluntate: ergo potterit deus causare in intellectu habitum glorie et facere praesentem se in ratione obieci: quo posito: poterit intellectus per habitum glorie eleuatus esse capax beatifice visionis sine contradictione.

Tho. de argenti. in 4. di. vl. q. vlt. ar. i. Preterea: ad idem: quidam alius arguit sic. deus per absolutam potentiam suam potest in intellectu damnati hominis care intuitiuam visionem sui nulla factam mutatione in eius voluntate igitur per absolutam dei potentiam fieri potest quod aliquis intuitiue deum videat et ipsum odiat positiue: consequentia patet: qu voluntas damnati ante huiusmodi visionem deum odiebat: itus et post: ex quo in ipsa nulla ponitur variatio: antecedens sic probatur quantum ad prima partem: cuicumque intellectui deus est intuitiue praesens: inillo potest care intuitiuam visionem sui: sed deus omni intellectui etiam damnati est intime praesens: est enim intimior omni creature quam ipsa sibiipsi secundum aug. in libro confes. igitur etc. quantum ad secundam probatur sic. deus potest suspendere voluntatem talis hominis ne aliquid percipiat de his quae sunt in eius intellectu: igitur potest in intellectu dicti hominis care visionem intuitiuam sui: nulla facta mutatione in eius voluntate: consequentia patet quia voluntas vt dicunt non mutatur ex aliquo obiecto: nisi percipiat ipsum aliquo modo: antecedens probatur quia deus potest posterius separe a priori: vt appoet in accidentibus sine subiecto in sacro altaris: igitur potest pus conseruare in esse et in operari sine suo posteriori: sed operatiointellectus est naturaliter prior operatione voluntatis: igitur deus potest intellectum in perfecta sua operatione conseruare: dato quod de hoc voluntas nihil percipiat.

Responsio ad rationes michae is de massa. Ad primum istorum posset negari maior quia per nullam potentiam fieri potest quod vnum correlatiuorum ponatur in esse sine altero: et tamen non est contradictio primi modi per probationem suam: quia vno correlatiuorum remoto non remouetur aliqud quod dicatur de altero in primo modo dicendi per se: vnum enim correlatiuum non dicitur per se primo modo de altero: nec est de primo intellectu alterius: etiam per istum doc licet sit de communi intellectu ipsius: et ideo ad positionem vnius correlatiui sine altero non sequitur contradictio primi modi sed secundi secundum istum modum loquendi: quicquid tamen sit de maiori: mi est simpliciter falsa: quia quod aliquis videat simul deum beatifice: et ipsum odiat positiue implicat contradictionema primo modo saltem per illationem. nec probatio valet: quia licet casu posito non remo ueatur aliquid ab actu visionis beatifice quod dicatur de ipso in primo modo dicendi per se: ponitur tamen aliquod simul cum ipso ad cus potentiam sequitur contradictio et primi modi: vt patet ex supdictis: quia vel deus facit quod creatura videns deu beatifice: odiat ipsum positiue vel ipsa creatura si detur primum sequitur quod deus sit actor et causa mali culpe: et quod deo actore erit homo deterior: vt declaratum est super: et ad hosequitur quod deus non sit deus: et hec est contradictio primi modi. Si detur secundum cum creatura per suam propriam efficatiam non possit odire aliquid nisi in illo sit aliquis defectus boni: aut aliqua ratio maliexistentis vel saltem apparentur. et in deo clare et beatifice viso nullo istorum mod euod sit aliquis defectus boni: vel aliqua ratio mali: ergo vt patet ex spadictis: sequitur quod in deo sic viso sit sit et non sit aliquis defectus boni: vel aliqua ratio mali et hec eq contradictio praemi modi.

Ad secundum: nego consequens ad sensum arguentis: quia simpliciter est impossibile et contradictionem implicat quod aliquis fruatur deo simul beatifice: et de ipso positiue tristetur: nec probatio sua valiet: immo si illa probatio esset bona sequai retur quod aliquis posset simul diligere et delectari de deo beatifice et ipsum odire et de ipso tristari damnabiliter: quod nullus dicent sane mentis: et quod simul et semel esset beatus et damnatus quantum ad voluntate: quod non credo aliquem velle concedere et quod sequaretur apparet: quia dilectio beati et odium mali: delectatio beati et tristitia damnati non opponuntur contradictorie: sed contrie tantum. Et ista repugnantia non obstat per de ductionem suam. Dico igitur ad probationem quod licet delectatioet tristitia circa idem non opponatur contradictorie: sed contrie tantum ad simultatem tamen eorum in eadem voluntate sic quod voluntas simul delectetur et tristetur et praesertibeatifice d eodem sicut loquitur iste doc. sequitur contradictio: quia cum tristitia sit de his quae nobt nolentibus accidunt: talis nollet deum: et ex alia parte vellet eum: quia delectatio et praeserti beatifica praesupponit dilectionem: et sic volitionem igitur simul vellet et nollet deum: quae sunt contradictoria. Multe alie contrao ictiones sequuntur satis euidenter et ideo pertranseo.

Ad tertium dico: quod deus non potest assumere ad vnitatem suppossti naturam alicuius damnatiodientis et blasphemantis spsum actualiter: sicut presupponitur in ratione illa: igitur ratio nulla: posito tamen pro possibili: adhuc ratio non concludit: quia casu posito concedo quod deus poterit influere ad actum beatificum intellectus non influendo ad actum beatificum vo¬ luntatis: et per consequens talis poterit videre deum beatifice: et ipso non frui positiue sed non sequitur ex hoc quod possit ipsum odire: vel de ipso positiue tristari: quia superueniente aliquo actu beatifico in intellectu non remanebit odium illud: nec tristitia in voluntate. Et ad confirmationem quae videtur ire contra solutionem istam dicit quod tristitia et odium dei qua nunc sunt in voluntate damnati: non possunt in ipsa seruari a deo sic quod tristetur et odiat ipsum: supposito quod deus ostendat se intellectui ipsius facialiter et intuitiue: ratio huius est: quia nulla voluntas per suam propriam virtutem et efficatiam potest odire deum clare visum: nec tristari de ipso: vt declaratum est supra. Et ideo si deus conseruaret tristitiam et odium dei in voluntaest alicuius videntis deum intuitiue: ipse faceret illum contra naturalem inclinationem sue voluntatis tristari de deo et odire deum: et per consequens ipse esset causa et actor mali culpe: quod est impossibile.

Ad rationes Chome de argentina. Et ex his patet quid dicendum ad ratione alterius doc. quia non est verum quod possit in intellectu damnati hominis causare intuitiuam visionem sui: nulla facta mutatione in eius voluntate. Et ad probationem: concessa prima parte quamuis multi negarent: patet ex supradictis: quod secunda non est possibilis: nec probatio valet: quia ad hoc quod fiat mutatio involuntate: non omnem quod voluntas percipiat: sicut iste doc. imaginatur: immo proprie loquendo voluntas non percipit: cum perci pere proprie acceptum sit quoddammodo cognoscere: sufficit enim quod volens percipiat per intellectum: et intuitiue videat bonum infinitum quod voluntas per suam propriam efficatiam et virtutem non solum no potest odire: sed etiam non potest non diligere. etiam per istos doc. Et per hoc apparet quod principalefundamentum istorum doctorum est nullu: imaginantur enim quod licet deus non posset totaliter causare odium in voluntate videntis ipsum intuitiue nec alterius: quia tunc esset actor et causm mali culpe: potest tamen ospendere se intellectui damnati vel alterius odientis ipsum: nulla facta mutatione in eius voluntate: quo posito talis videbit deum intuitiue et odiet ipsum: vt pus. Sed ad veritatem illa imaginatio est nulla: nec per homc vtatur quin deus esset actor et ca pecti: quia posito pro possibiliquod de ostendat se intellectui damnati: vel alterius odient is ipsum veltalis per suam virtutem propriam et efficatiam odit ipsu: vt prius: deo permittente ipsum diligem vel odire: vel deus an naturalem inclinationem illius facit ipsum odire conseruando odium illud in ipso. primum dari non potest et per istos doc. quia nulla creatura per suam propriam efficatiam et virtutem potest deum clare visum non diligem secundum eos: igitur multo minus odire. sidetur secundum sicut videntur velle: quia dicunt hoc posse fieri de potentia dei absoluta: non vitatur quin deus sit actor et ca masi culpe: quia si talis voluntas relinquaretur nem sue non odiret: immo diligent deum: igitur si deus conseruet illum actum in voluntate contra naturale inclinationem quo conseruato: necessitatur ad odiendum deum: non minus est actor et causa pecti quam si totaliter caret ipsum in voluntate. Contra tertiam et quartam conclusionem posset sic argni et arguitur a multis: sed quia ex supradictis satis apparet via soluendi rationes oppositas pertranseo.

Ad rationes principales. Ad primam nego consequentiam: nec probatio valibet: quia non omne quod cui non contigit vnum coSriorum de potentia dei absoluta alterum possit inesse: multi enim dicerent quod deus posset separe caliditatem ab igne qua tamen reputarent impossibile quod poneret frigiditatem in ipso. Et quando dicitur quod cotraria nata sunt fieri circa idem: verum est: nisi alterum eorum insit a natura. Et in proposito naturaliter sequeretur dilectio stante generali influentia dei. Ad secundam rationem concedo et credo ipsam concludere.