Quaestio 1

Primus ar. QUantum ad primum: distinguo de equalitate: quia vno modo potest accipi stricte: et sic condiuiditur identitati et similitudini: dicente arist. 5 meta. c. de adaliquid: quod eadem dicuntur: quorum substantia est vna: similia vero: quorum qualitas est vna: equalia autem: quorum quantitas est vna. Alio modo large et sic quecumque non se excedunt siue in substantia siue in quatitate: siue in qualitate dicentur equalia: et equalitas sic sum pta non contradiuiditur identitati seu similitudim. Questionem proposita intelligo de equalitate proprie dicta: quia de equalitate large accepta agetur in sequenti: et hoc de primo.

Articulus secundus. QUantum ad secundum arti. pono aliquis conclusiones. Prima conclusio est: quod equalitas proprie dicta in creaturis est relatio realis: hanc probo: Primo sicut: equalitas sic sumpta in creaturis est formaliter relatio et non rationis: igitur relatio realis: consequentia patet: quia sicut ens reale et rationis sufficienter diuidunt ens: quia sequitur demonstrato quocunque hoc est aliquid et ens: et non est ens rationis: igitur ens reale: ita relatio realis et rationis sufficientur diuidunt relationem: et ideo sequitur demonstrato quocumque: hoc est formaliter relatioetc. antecedens patet quantum ad primam partem per philosoeum. 5 meta. c. de ad aliquid: et vniversaliter ab omnibus est concedendum: quantum ad secum dam partem probatur: quia nulla relatio rationis manet in recircumscripto opere intellectus: sed equalitas in creatur manet: in re circuscripto opere intellectus: vt docet experientia: igitur etc. Et confirmatur: quia circumscripto omni opere intellectus et stan te generali influentia dei: due linee bipedales formaliter sunt equales: itus earum equalitas est realis.

Secundo: omnis relatio: cuius immediatum fundamentum est vera res extra animam est relatio realis: hoc patet: quia ens rationis non fundatur immediate in aliqua re extra animam: sed immediatum fundamentum equalitatis est vera res extra animam prout in conclusionibus sequentibus apparebit.

Tertio sic inequalitas in creaturis est relatio realis igitur et equalitas: consequentia patet: quia equalitas et inequalitas sunt contrariam: et cuius contrarium est realiter extra animam: et actualiter et ipse est realiter et actualiter extra: et antecedens probatur: quia sicut linea bipedalis realiter distinguitur a pedali: ita realiter est inequa lis illi: sed quia linea bipedalis realiter distinguitur a pedali: igitur earum diuersitas est realis: ergo etc.

Quarto sic: illud quod est de per se consideratione artificis reale: tamquam propria passio sui subiecti: est aliquid reale: equalitas et inequali tas in creaturi sunt huiusmodi: ergo: maior patet: quia vnum ens rationis est sic de per se consideratione artificis realeminor probatur: quia geometria per se considerat equalitatem et inequalitatem. circa quantitate continuam tamquam passio ipsius per se. Confirmatur: quia passio entis realis est verum ens reale: sed equalitas est passio entis realis: ergo est verum ens reale: minor est nota: quia passio entis realis manet in re circum scripto opere intellectus: et omne tale ens est verum realeens: et minor est phiysi in praesentis: et 5 meta. dicit quod proprium est quantitati secundum ea equale vel inequale dici: quantitas autem est vera res secundum omnes: igitur etc. Ex ista conclusione infero duas propositiones correlarias. Prima est quod similitudo proprinme dicta in creaturis est realis relatio: deductio huius copoitonis est euidens: quia similitudo non est minoris entitatis: quam equalitas: igitur si equalitas est relatio realis et similitudo: rationes ex facte possunt formari de similitudine. ita bene sicut de equalitate.

Secunda propositio est: quod equalitas et similitudo sunt actu in rebus omni apprehensione anime circumscripta: deductio videntdr nota. quia relatio quae non est in actu nisi per aliquam anime apprehensionem non est relatio realis: sed rationis tantum: hoc patet: quia cum relatio sit inferior ad ens: sicut homo ad animal: quod non est ens reale non est relatio realis: sicut quod non est animal realiter non est homo realiter: sed quod non est in actu nisi per aliquam appthensionem anime non est ens reale sed rationis tantum: igitur quod non est in actu: nisi per aliquam apprehensionem anime non est realis sed rationis tantum: sed equalitas et similitudo in creaturis sunt relationes reales. vt patet ex dictis: ergo etc.

Secunda conclusio est quod per se et proximum fundamentu receptiuum equaliter in creaturis non est natura specifica rerum equalium: prout qubusdam docto. videtur.

Hac probo: primo sic: per se fundamentum receptiuum equalitatis est vnum vnnitate reali: hec patet: quia equalitas est relatio realis: ex conclusione precedenti. sed natura specifica non est vna vnitate reali: vt patet per commentatorem primo de anima comento. 8. et per damascenum libro 1. c. 11. et declarabitur alias a proposito deo dante.

Secundo sic: impossibile est relationes oppositas realiter fundari in eodem per se fundamento: aliter paternitas et filatio: que sunt oppositapossent in eodem fudamento per se fundari: quod rationi repugnat: igitur impossibile est: quod per se fundamentum equalitatis sit natura specifica: siue talis sit vna vnitate reali siue non: consequentia patet: quia equalitas vnius linee opponitur relatiue equalitati alterius. vel ergo ambe fundantur in cadem natura specifica vel nulla vel aliqua sit: et aliqua non: si detur primum patet consequentia: si detur secundum habetur propositum principale: si detur tertium: est loqui ad placitum: quia certum est quod non est maior ratio de vna quam de alia: ergo etc.

Tertio sic: per se fundamentum equalitatis naturaliter distinguitur a per se fundamento identitatis: hoc patet: quia relationes alterius et alterius rationis requirunt fundamenta alterius et alterius rationis in creaturis: hic autem loquitur de equalitate vt condistinguitur identitati: sed natura specifica est per se fundamentum identitatis: quia duo indiuidua eiusdem speciei sunt idem realiter in natura specifica: ergo talis natura non esset per se fundamentum equalitatis. Et confirmatur: quia due linee non sunt minus idenspecifice in natura specifica linee: linea autem communis est vtrique quam duo homines in natura specifica hominis: et per consequens due linee non magis erunt equales nec minus idem in natura specifica linee quam duo homines in natura humana.

Quarto sic: illud non est proximum fundamentum receptiuum equalitatis quo manente: et manente termino non manet equalitas: hoc patet: quia positis fundamentis et termino ponitur relatio: state generali influentia dei: sed manente vnitate specifica: et manem te termino equalitatis: non manet equalitas: igitur probatur minor: quia si ponantur due linee pedales: quarum vna per augmentum fiat bipedalis altera manente pedali sicut prius: patet quod non manet equalitas ex aliqua parte: et tamen manet vnitas specifica: et terminus ex vna parte. Et conformiter est dicendum de simile: vt patet ex conclusione praecedenti: sequitur quod per se et proximum fundamentum similitudinis non est natura specifica rerum similium. Et potest confirmari ex fundamentis tenentium conclusionem oppositam: quia in quocumquem repitur formaliter immediatum fudamentum huius similitudinis repitur et hec similitudo: sed albedo in communi reperitur formaliter in qualibet albedine singulari secundum eos: cum eius entitas sit vere realis vt dicunt: igitur si hec similitudo immediate funda in albedine in communi: hec similitudo numero reperitur inqe libet albedine singulari: et sic similitudo singularis qua petrus albus similis est paulo albo: repritur in paulo et in quolibet habente formaliter albedinem: quod est omnino inpossibile et absurdum: et sicut argutum est de similitudine potest argui de equalite: et econuerso. Tertia conclusio est: quod equalitas proprie dicta in creaturis non ex igit tamquam per se et proximum fundamentum: nec tamquam medium conectens extrema aliquam realem vnitatem mediam inter vnitatem specificam et numeralem: prout videtur quibusdam cuius gra est aduertendum: quod vnitas communis aliquibus: vt videtur quibusdam: est duplextur scilicet quedam que attenditur per nes quiditatem seu essentiam rei: et talis est vnitas specifica: quia species dicit essentiam indiuiduorum: et super talem vnitatem fundantur identitates: quedam est vnitas que atten ditur penes gradum nature vel essentie: non quidem quidita tiuum sed quantintatiuum et super talem vnitatem: vt dicunt fundatur equalitas: et talis vnitas vt dicunt est media inter vnitatem specificam et numeralem signatam et determinata: et subiectum proximum talis vnitatis est medium proprium equalitatis. Et si dicatur eis: quod inter speciem et indiuiduum non est aliquod medium essentiale: respondent dicit quod verum est de medio quiditatiuo quod dicit gradum quiditatiuum rei: non autem quoditatiuo: quod dicit gradum quantitat iuum reis quia tale no habet propriam rationem vniversalis nisi secundum quid: quia non est conmune omnibus contentis sub specie sicut debet esse vniuersale: sed tantum commune aliquibus scilicet habentibus equaliter gradum quantitatiuum quiditatis et essentie. Et contra opinionem istam est posita conclusio: quam probo primo sic. Impossibile est esse aliquam vnitatem realem mediam inter vnitatem specificam et numeralem: ergo equalitas non counexigit tanquam per se et proximum fundamentum aliquam talem vnitatem: consequentia patet: antecedens probatur primo sic: quia vnitas specifi¬ ca non est vnitas realis: vt suppono pro nunc: igitur nec aliqua media inter specificam et numeralem: consequentia patet: per tenentea oppositam conclusionem: quia si vnitas que attenditur penes vnitatem. quiditatem. et essentiam rei non est realis: nec vnitas attendatur penes quiditatem et essentiam sed per eos vnitas specifica attenditur penes quoditatem et essentiam et vnitas media penes ergodum. igitur. Secundo: quia si talis vnitas media quae attenditur penes gradum quamtitatiuum quiditatis esset vere realis: sequitur quod intervnitatem specificam et numeralem essent vnitates reales infinite quod est absurdum: consequentia pateti quia huiusmodi gradus sunt infiniti secundum infinitas proportiones numerorum: et bicubitum tricubitum et huiusmodi: ergo.

Secundo ad principale sic: capio medium illud. quantitatiuum: quod istidoc. fingunt int speciem et indiuiduum: et quaero an praedicetur de pluribus differentibus numero essentialiter et in quid vel non. Si non: sequitur quod non sit medium essentiale inter speciem et indiuiduum: cuius oppositum dicunt expresse. Si dicatur quod sic. sicut oportet eos concedere: sequitur quod vere et proprie habet rationem speciei: quia cuicumque competit diffinttio: et diffinitum. sed praedicari de pluribus differentibus numero essentialiter et in quid est diffinitio. speciei: ergo et si tale medium vere et proprie habet ratione specieciei: sequitur quod eius vnitas non sit media inter vnitatem specificam et numeralem: sed vera vnitas specifica: cuius oppositum intendunt Nec valet si dicatur quod licet medium illud podicetur de pluribus differentibus numero essentialiter et in quid: non tamen de omnibus contentis sub specie. et ideo non habet rationem speciei.

Primo: quia pari ratione qua vellet: posset dicere quod homo non habet proprie ratione speciei primo: sed animal: quia licet homo praedicetur de pluribus differentibus numero in eo quod quid: non tamen de omnibus sub specie animalis contentis. et sic periret omnis via ad probandum aliquid habere ratione speciei.

Secundo: quia possibile est quod tale medium si ponatur praedicetur de omnibus contentis sub specie: quia possibile est omnes lineas esse equales: et per consequens possibile est illud medium vere et proprie habere ratione speciei. quo posito in esse eius vnitas esset specifica et non media inter specificam et nume ralem: et tunc quero aritalis vnitas sit per se et proximum fundamentum equalitatis: an non. Si dicatur quod non: quaro quid tunc esset immediatum fundamentum equalitatis: et quicquid detur: dabitur nunc: et per consequens non oportet fingere talem vnitatem mediam. Si dicatur quod sic: sequitur quod identitas et equalitas habebunt idem proximum fundamentum: quia vnitas illa specifica erit proximum fundamentum identitatis: hoc autem est impossibile: vt patet. 5 metaphi.

Tertio sic: in quocumque repitur immediate essentialiter immediatum fundamentum huius equalitatis singularis: et hec equalitas singularis: sed medium istud quantitatiuum quod isti doc. fingut secundum eos repitur in omnibus indiuiduis habentibus equalem gradum quantitatiuum: igitur si huiusmodi medium sit immediatum fundamentum alicuius equalitatis singularis: sequitur quod equalitas illa singularis reperitur formaliter in omnibus indiuiduis habentibus equalem gradum quantitatiuum: quod tamen est salsum: aliter equalitas quo vna linea pedalis est equalis ceteris lineis pedalibus repritur formaliter in qualibet linea pedali: quod nullus diceret.

Preterea: si ista positio esset vera sequitur quod relationes opposite realiter fundarentur in eodem per se fundato sequitur etiam quod manente fundamento: et termino equalitatis possit equalitas non esse: quorum quodlibet est impossibile: saltem naturaliter: prima consequentia patet ex secunda ratione probante conclusionem praecedentem: et secunda patet ex quarta: possunt enim rationes ille fieri pro conclusione ista: sicut et pro conclusione praecedenti: sicut patet intelligenti.

Quarta conusiet: quod per se et proxrimum fundamentum equalitatis proprie dicte in creaturis est natura ipsa singularss: que non est vna in ex tremis equalibus: sed numeraliter plures: hanc probo. et promo ex praecedentibus: quia vel prae se et protimum fundamentum ipsius est natura specifica. rerum equalium vel aliqua media. inter specifica et numeralem. vel natura ipsa singularis quae non est vna in extremis equalibus: patet per sufficientem diuisionem. non natura specifica. vt patet ex. secunda conclusione: nec aliqui media vt patet ex tertia: igitur. Secundo ad idem sic: per se et proximum fundamentum formesingularis siue particularis est singulare siue particulare: et per consequens vnum vnitate numerali: relatio equalitatis inter duo equalia est forma singularis et particularis. ergo etc.

Tertio sic: sicut se habet equalitas in communi ad quantitatem in communi: sic equalitas singularis ad quantitatem singularem. sed equalitas in communifundatur super quanti tatem in communi: ergo equalitas singularis super quantitatem singularem. Et confirmatur quia aliud est equalitas. aliud hec equalitas: sicut aliud et quatitas: et aliud hec quanti tas: ergo aliud est fundamentum equalitatis: et aliud huius equalitatis et quia secundum diuersitatem relationum est diuersitas. fundamenti. sed fundatum equalitatis est quamtitas: ergo huius equalitatis est hec quantitas.

Quarto sic: ex dictis ab aduersariis: qualis est conuenientia aliquorum in relatione: talis est conuenientia eorum in ratione ab soluta. sed due linee equales non conueniunt. nec referuntur aliqua relatione communi reali. sed duabus singularibus distinctis numeraliter. ergo non conueniunt in aliqua ratione absoluta communi communitate reali: sed in duabus. singulari bus. que sunt per se duo fundamenta istarum duarum equali tatum: Unde sicut est duplex equalitas inter duas lineas equales sic sunt fundamenta duo: quia equalitas vna fundatur in vna istarum linearum et terminatur ad alteram et equalitas altera econtra. et idem dico de similitudine. Ex his sequitur quod equalitas proprie dicta. est habitudo quantitatis non ad se: sed ad alia quantitatem deductio est euidens: quia equalitas vt patet ex dictis est vnius quantitatis singularis tanquam fundamenti: et alterius tanquam termini. ergo est habitudo quantitatis non ad se sed ad aliam quantitatem. et potest confirmari. quia eiusdem quantitatis ad se ipsam est identitas huiusmodi: hic autem accipitur equalitas vt condiuiditur identitati. Item loquendo proprie nihil est simile: nec equale sibipsi: igitur equalitas non est habitudo quantitatis ad seipsam: sed ad aliam quantitatem: et hoc de secundo articulo.

Tertius et quartus articulus. QUantum ad tertium et quartum articulos simul contra conclusiones istas mouenda et dissoluendasunt dubia: et primo contra primam conclusionem et propositiones: quas ex ipsa intuli correlarie: sunt due opinio s nes.

Durandus primo di. 3. q. 2. ar. 2. Quarum prima ponit quod equalitas et similitudo in creaturis non sunt relationes realiter: sed rationis tantum: et hec opponitur directe conclusioni et prime propositioni. Secunda vero ponit quod licet equalitas et similitudo in creaturis debeant dici relationes reales in actu: non sunt tamen in rebus actu: sed earum reductio in actu fit per aliquam apprehensionem anime: et hec opponitur secunde proposia tioni.

Aureolus in primo di. 31. q. i. ar. i. Pro prima opinione arguit quidam doc. Primo sic: relationes reales habeunt fundamenta se inuicem realiter coexigentia: sed equalitas et similitudo in creaturis non habent fundamenta se inuicem realiter coexingentia: igitur minor est euidens: quia constat quod fundamenta istarum relationum non exigunt se inuicem realiter ad sui existentiam: nullum enim album non coexigit aliud album realiter ad sui existentiam: nec vna linea aliam lineam: maior autem probatur: quia sicut se habet modus essendi in illo ad suum fundamentum: ita modus essendi ad aliud se habet adsuum. Sed modus essendi in alio: si sit realis habet fundamentum quod per naturam suam realiter coexigit terminum: natura accidens per naturam dependet a subiecto realiter et coexigit ipsum: ergo modus qui est esse ad aliud si sit realis: oportet quod habeat fundamentum quod per naturam suam dependeat a termino: et conexigat realiter ipsum: ergo etc.

Preterea: ille relationes non sunt reales: quarum per se fundamenta sunt entia rationis: patet de se sed per se fundamenta istarum relationum sunt entia rationis: igitur etc. probatur minor: quia equalitas et similitudo fundantur super vnitate specifica: dicente arist. 5. meta. quod equalia sunt: quorum quantitas est vna: et similia quorum qualitas est vna: quod verificari non potest nisi de qualitate vel quantitate specifica: vnitas autisspecifica non est realis: sed rationis tantum: ergo etc.

Preterea: idem iudi cium videtur esse de identitate: qua duo indiuidua eiusdem specie formaliter sunt idem: et de similitudine et equalitate: sed identitas vt communiter dicitur non est relatio realis: igitur nec similitudo vel equalitas.

Preterea: ad idem potest argui ex fundamentis arist. Primo sic: omnis forma accidentalis extenditur ad extensionem subiecti in quo est realiter: patet hoc: quia nulla forma accidentalis immaterialis est realiter in subiecto: aliter accidens esset nobilius subiecto: sed equalitas duarum line arum non extenditur ad extensionem subiecti: igitur non est realiter in subiecto: et per consequens non est relatio realis: probatur minor: quia omnis forma que extenditur ad extensionem subiecti saluatur in qualibet parte subiecti eius: sed equalitas linee equalis alteri non saluatur: quia nulla pars linee equalis alteri est equalis: sed minor: quia quaelibet pers llinee equalis alteri est minor: altera: igiturequalitas linee non extenditur ad extensionem subiecti Confirmatur: quia omnis forma que extenditur ad extenfionem subiecti diuiditur diuisione subiecti: et pers formeest in parte subiecti: sed equalitas non diuiditur etc. ergo non diuiditur etc. probatur minor: quia si due linee sint equales: vna earum diuidatur non remanet: in aliqua ipsarum equalitas ad lineam: quae remansit in diuisa nec remanet in aliqua ipsarum pers equalitatis quae prius erat in tota linea. ante diuisione.

Preterea: omnis relatio realis intenditur realiter ad intensionem amborum extremorum. ergo non est relatio realis. maior patet: quia quilibet effectus intenditur ad intensionem omnium causarum: aliter sequeretur quod cause imperfectiores: haberent effectum eque perfectum sicut perfectiores. probatur minor: quia duo alba in summo non sunt magis equalia in albedine quam duo alba in medio vel in minima: sicut nec due linee bipedales sunt magis equales intensiue quam due linee per dales. igitur.

Preterea: si equalitas. vel similitudo est realis relatio: quaro a quo causatur effectiue: quia vel ab opposito vel a fundamento vel ab vtroque simul. Non ab obiecto propter. tria.

Primo: quia omne agens limitatum: et actu finitum concernit determinatam distantiam passi: vltra quam non potest agere hec patet: quia cum posse producere effectum in passo magis distante sit maioris virtutis quod posse eundem effectum producere in passo minus distante: sequitur quod si sit aliquod agens quod possit producere effectu in passo quantumcumque distante etiam si distet in infinitum: illud agens erit virtutis infinite: sed constat quod vnum simile vel equale non concernit aliquod simile vel equale secundum determinatam distantiam: igitur similitudo et equalitas non causantur effectiue in vno extremo ab alio.

Secundo: quia agens finite virtutis determinatur simul ad certum numerum effectuum vltra quem numerum non posset simuil producere plures effectus: licet posset successiue: sed nullum simile vel equale non determinatur ad certum numerum similium vel equalium: quia numquam est tot simile vel equale quin possit esse pluri bus: ergo similitudo et essentialitas non causantur ab obiecto. Tertio: quia omne agens limitatum habens multas actiones dispatas non habentes ordinem remittitur in vna actione propter aliam: sed vnum simile non remittitur in vna similitudine vel equalitate propter alium: etiam si simul fierent infinita similia vel equalia: ergo non causantur ab obiecto: nec potest dici quod causaretur a fundamento proptersecundam et tertiam rationem iam adductam: nec potest dici quod ab vtropr quam simul propter easdem rationes: igitur etc.

Aureolus vbi supra. Pro secunda opinione arguit quidam doc. sic: si equa litas esset res in actu sequeretur quod inum et rales realitates essent in vno subiecto. Nam vnus homo inequalis est omnibus foliis et floribus et herbis: et sic de aliis in numeralibus rebus: et ita imnuumerabiles realitates essent in vno homine: si ergo quaelibet sit res in actu erit vnus homo imnumeralibus realitatibus onera tus: similiter cum facies cuiuslibet hominis faciebus omnium hominum sit difformis: esset onerata facies cuiuslibet hominis infinitis realitatibus: quia quot sunt homines tot habebunt reales dissimilitudines et difformitates in facie subiectiue: similiter etiam si sint. io. albedines erunt in qualibet. 7. albedines similes ad3. similitudines: habet enim quaelibet albedo. o. similitudines ad o. albedines. et resultabunt in vniuerso. o. vel si fuerint. ioo. albedines: necesse est enim in actu poni. io. milia realitates: vnde cum talis rerum infinitas omnino irrationabilis sit: non debet in mentem alicuius venire: quod equalitas vel inequalitas sint in rebus: nisiin potentia: et quod tunc fiant in actu dum anima illas reducit.

Idem di. 2. q. i. ar. 2. Preterea: si similitudo esset res existens in albo: posito alio albo: aut si equalitas sit res existens in linea: posita linea alia quantitatis eiusdem forme: sequeretur quod omnipotens sine contradcitione posset duas albedines conseruare: annihilando rem similitudinis: et conseruare duas lineas annihilando re equalitatis: sed manifestum est: quod deus facere non potest: quia dato realitatem equalitatis aut similitudinis deus deleat: adhuc intellectus considerans duas albedines eque inueniet eas similes sicut ante: ergo superfluum est: et impossibile quod realitas aliqua addatur albedinibus que appellautur similitudo: aut quantitatibus que dicatur equalitas.

Responsio ad rationes durandi. Ad primam nego maiorem: quia constat quod paternitas et filiatio sunt relationes reales: et tamen no habent fundamenta ad sui existentiam se inuicem realiter coexigentia: quia licet pater inquantum pater non sit prior filio: saltem duratione: absolutum tamen patris quod est fundamentum paternitatis etiam duratione praecedit filium in creaturis. Et ad probationem dico: quod maior sicut assumitur non est simpliciter rera: quia licet quantum ad aliqua sit simile de modo essendi inalio et de modo essendi ad aliud: non tamen quantum ad omnia: prieserti quantum ad illud dequo nunc agitur: non est simile: quia non oportet quod fundamentum illius modi: qui est aliquid sit natura diminuta et dependens a termino: sicut fundamentum illius modi qui est: quia absolutum fundans paternitatem que est modus essendi ad aliud: secundum modum loquendi istius doc. potest in creaturis naturaliter esse sine termino: immo de necessitate praecedit terminum: et tamen naturaliter non est possibile accidens esse sine subiecto.

Ad secundum nego minorem: et ad probationem dico: quod equalitas et similitudo non fundantur super vnitate specifica: sed super vnitate et entitate singulari: quia per se fundamentum illius singularis similitudinis non est equalitas specificased hec quantitas singularis per se fundamentum huius equalitatis singularis: non est quantitas specifica: sed hec quantitas singularis: vt patet ex articulo precedenti. Et quando dicitur quod equalia sunt quorum quantitas est vna etc. non est intelligendum quod eorum sit vna quantitas communis que sit fundamentum receptiuum equalitatis: quia hoc est impossitu ile: vt patet ex dictis. Sed debet intelligi quod cuiuslibet eorum sit vna quantitas non excedens quantitate alterius: et econuerso: et talis est particularis quantitas: timnediatum fundamnentum equalitatis. Et conformiter et dicendum desimilitudine suo modo. Ad tertiam: multi negarent minorem ego tamen concessa minori: nego maiorem: quia non est simile de identitate et similitudine vel equalitate: prout declarabitur. q. sequenti.

Ad quartum: et omnia sequentia potest faciliter responderi si dicatur sicut multis et magnis doc. videtur: quod relatio etiam in creaturis non est res distincta a rebus absolutis. Sed quia credo oppositum esse verum: vt apparebit di. 30 Dico aliter. Et quicquid sit de maiori. nego minor:: et ad probationem nego maiorem: quia forma circuli extenditur extensione subiecti cum sit forma accidentalis existens realiter extra animam: et tamen constat quod forma circuli non saluatur realiter in qualibet parte subiecti: quia nulla pars circuli est circulus. Similiter potest dici de equalitate cuigratia est aduertendum quod forme sunt in triplici differentia: quia quedam et tota in toto et tota in quolibet parte: sicut anima intellectiua: et talis non extenditur extensione subiecti: nec diuiditur diuisione ipsius. Quedam est tota in toto et pars in parte subiecti sic quod omnes partes sunt eiusdem rationis inter se et cum tota forma: sicut est albedo: quia tots albedo est in toto subiecto: et pars in parte: et quaelibet pars albedinis est albedo: et talis extenditur extensione subiecti: et saluatur in qualibet parte subiecti. Quidam est tota in toto subicto sic tamen: quod nec ipsa tota: nec aliqua pars eius quesit eiusdem rationis cum ipsa: est in aliqua parte subiecti sicut est forma circuli: quia tota forma circuli sic est intota linea ad seipsam recuruata recuruatione completa: tanquam in subiecto quod nec ipsa nec aliqua pars eius: que sit eiusdem rationis cum tota forma circuli est inaliqua parte huius linee: quia in nulla parte illius linee est tota forma circuli: nec aliqua pars eius est vere circulus: et talis forma licet vere extendatur ex tensione subiecti: non tamen saluatur in qualibet parte subiecti: et quod de numero talium formarum est equalitas: et multe alie relationes: vt duplicitas etc. Et ad confirmationem potest negari similiter maior: quia non oportet quod omnis forma que extenditur ex tensione subiecti: diuidatur diuisione eius: quia omnis anima alia ab intellectiua extenditur extensione subiecti vt multis et magnis doctoribus videtur: et tamen non omnis est diuisibilis ad diuisionem subiecti: sed solum anime illorum animalium: que decisa viuunt: vt patet secundo de anima. Notest etiam dici: vt patet ex dictis: quod non omnis forma que extenditur extensione subiecti diuiditur diuisione ipsius: sic quod in qualibet parte subiecti sit aliqua pars forme quesit eiusdem rationis cum tota forma: sic patet de forma circuli: et sic est in proposito: et ideo non oportet quod in aliqua parte linee sit pars equalitatis que sit equalitas. Ad quintum dico: quod quedam relationes cosistunt in esse punctuali: et talibus repugnat suscipere magis et minus de numero talium est equalitas: sicut patet. Quedam non considerent in esse punctua li: et talibus non repugnat suscipere magis et minus His premissis nego maiorem vniuersaliter: vt assumitur: quia non est vniuersaliter verum: quod relatio realis intendatur ad intentionem amborum ex tremorum: nisi sit talis relatio: quod sibi non repugnet intendi. Et ad probationem quando dicitur quod omnis effectus intenditur ad intentionem omnium causarum veram est si sit intensibilis: non aliter. Et si dicatur quod eoipso quod omnes cause sunt intensibiles: oportet quod effectus sit intensibilis: dico quod verum est de causis intrinsecis non de extrinsecis: sicut est inproposito: quia albedines et linee sunt cause relationum extrinsece: non intrinsece. Ad sextam dupliciter potest responderi. Primo concedendo quod talis relatio causatur ab obiecto: quia si sit verum album praecise et causetur nouitur aliud album. potest dici quod illud album nouiter causatum sit causa similitudinis qua refertur adalbum praeexistens et similitudinis qua album preexistens refertur ad ipsum. Et ad probationem in contrarium dico ad primam: quod vbi agere in maiori distantia est maioris perfectionis quam agere in minori: ibi agens limitatum actufinitum concernit determinatam distantiam. vltra quam non posset agere. sed vbi agere in maiori distantia non est maioris virtutis quam agere in minori non oportet: quod agens finitum concernat determinatam distantiam: immo posset agere in passum quantucumque distans: etiam si distaret in infinitum. sic est in proposito: quia non sequitur maior virtus ad producendum similitudinem vel equalitatem in aliquo distante per duos pedes: quam ad producendum in aliquo distante per vnum tantum. et patet quod probatio est nulla: quia non semper est maioris virtutis posse producere effectum in passo et magis distans: quam posse eundem effectum producere in passum quod est minus distans: vt patet ex dictis.

Ad secundam potest dici dupliciter. Primo quod in his in qubus posse simul et pro simul producere plura est maioris per fectionis: quam posse producere pauciora vel vnum tantum. vbi agens finite virtutis necessario determinatur ad certum numerum effectiuum: sed vbi posse simuil producere plura. non est maioris perfectionis quam posse producere pauciora. vel vnum tantum non oportet: sic est in proposito: quia non est maioris virtutis producere duas similitudines in duobus albis: quam producere vnam tantum in vno. Secumndo potest concedi maior: sed ex hoc non sequitur quod similitudo non causetur ab obiecto: quia sicut statim declarabitur vnum album vnica similitudine est simile omnibus albis etiam si essent infinita: et et iam si plura praeexistant et aliquod album de nouo causetur: non causatur similitudo nisi in illo tantum:

Ad tertiam potest etiam dupliciter re sponderi. Primo: quia nullum agens remittitur in vna actione propter aliam: nisi in illis in quibus posse simul plures elicere: est maioris perfectionis quam posse pauciores. vnde si corpus: quod ridetur esse causa visionis: vt videtur multis: non omnem quod remittatur ad causandum actum videndi in vno oculo si causat actum videndi in alio: quia non requiritr maior virtus ad causandum actum videndi in vtroque quam in vno tantum: et sic est in proposito. Secundo potest dici: quod etiam si admittatur maior nihil concludit: quia vna albedo: vna tantum similitudine et non pluribus refertur ad omnia alba: vt dictum est. Secundo potest dici ad rationem principalem: quia talis relatio causatura fundamento: et ista videtur intentio anshel. mono. c. 3. dicit ita rationalis cogitatio est vt aliqua res sit per illud cui dat esse: nam nec ipsa relatiua sunt sic per inuicem. Cum enim dominus et seruus referantur inuicem: et ipsi homines qui referantur omnino non sunt per inuicem: et ipse relationes quabus referuntur non sunt perinuicem: quia eedem sunt per substam tiam: et loquitur ex intentione de causalitate effectiua: igitur secundum intentionem anshel. relationes causantur effectiue a suis subiectis vel fundamentis: nec rationes probantest opppositum aliquid concludunt: vt patet ex dicti: tum quia agens non determinatur ad certum numerum effectuum nec remittitur in vna actione propter aliam: nisi vbi productio plurium est maioris virtutis: quam vnius tantum: quod in proposito non est verum: tum quia non oportet quod fundamen tum relationis sit productiuum relationum plurium sed vnius tantum: ex quo vnica similitudine vel equalitate refertur ad omnia similia vel equalia. Tertio potest dici: quod tales relationes causantur ab vtroque simul: et potest rsponderi ad rationes eo modo quo dictum est. Quarto potest dici et satis rationabiliter sicut multis videtur: quod aliqui re latio causatur per accidens: aliqua vero accidentaliter per accidens: verbi gratia: ponatur quod in vniuerso non sit nisi¬ vnum album: et nouiter alterum produncatur: ad per se generati onem nouiter albi producti causatur similitudo que est inipso: non quidem per se: quia relatio non est per se principium nec terminus actionis. 5. phisi. sed per accidens. Et in alqet bo praeexistenti causatur similitudo accidentaliter per accidens: quia causatur ad causationem relationis opposite que per accidens potest causari: et ita videtur intentio simplicusuper praedicamenta. dicit quod aliqui errant circa generationem relationis et corruptionem: quia non generatur nec corrupitur: nisi in comperatione ad aliud id est ad generationem vel corruptionem alterius: sic patet rationem non valere.

Responsio ad rationes aureoli. Ad primam alterius doc. multis non videtur inconueniens: quod in relationibus etiam realibus sit processus in infinitum: quia nec multis videtur inconueniens quod in rebus ab solutis sit talis processus: cum dicant in quolibet continuo esse partes infinitas: quarum vna non est alia: et si sic dicatur: potest concedi: quod numerales realitates relatiue possunt esse in eodem subiecto: mihi autem videtur quod in relationibus realibus non est processus in infinitum nisi ponatur talis processus in absolutis: et ideo quicquid sit de consequente: nego consequentiam: et ad probationem premitto: quod sicut vnum album vna albedine fundamentaliter est simile omni albo et dissimile omni nigro: et vna similitudine formaliter esse simile omni albo et iam si essent in e finita: et vna dissimilitudine dissimile omni nigro: et idem dico de equalitate et similibus. His praemissis patet: quod deductio est nulla: quia vnus homo vna inequalitate et no diuersis est inequalis omnibus: et idem de similitudine. Sed contra istam solutionem quam iste doc. praeuidit arguitur sic: vna difformitate siue diffimli: tudine transeunte per corruptionem alicuius ex aliisfacientibus: adhuc remanent cetere dissimilitudines: igitur non sunt idem: hic dico: quod per corruptionem alicuius ex aliis faciebus nulla difformitas corrumpitur in facie hominis remanente: quia in ipsa non erat nisi vna: et illa manet: et licet non terminetur ad faciem corruptam: terminatur tamen ad facies alias remanentes: et hoc est bene poss bile: quia relatio de natura sua requirit terminum non istum vel illum determinate. Et si dicatur quod relatiua posita se ponunt et perempta se perimunt dico quod dupliciter potest intelligi illud dictu philosi. Uno modo: quod ad corruptionem illius relationis in vno termino necessario corrum patur aliqua relatio in alio: et hic intellectus falsus est. Alio modo: quod ad corruptione omnium relatiuorum: vt pote aliarum facierum corrumpatur difformitas in facie: vnica remanente: et hic iutellectus verus est: sed non ad propositum: Ad secundum: multi concederent consequens. Et quando dicitur quod dato quod realitatem equalitatis vel similitudinis deus deleret: adhuc intellectus considerans duas albedines eque inueniebat eas similes non solum fundamentaliter sed etiam formaliter: nunc autem fundamentaliter tantum: sed quicquid sit de consequente: potest negari consequentia: quia multa sunt realiter distincta: quorum vnum non potest esse sine alio absque contradictione: quia duo correlatiua sunt realiter distincta: et tamen vnum non potest esse sine alioabsque contradictione: vnde: quod pater sit: et filius non sit: vel paternitas sit: et filiatio non sit: non est possibile sine contradictione: et sic est in proposito: quia ad positionem duorum alborum necessario necessitate in euitabiliter sequitur similitudo non minus quam ad positionem paternitatis sequitur filiatio: vel econuerso. Nec valet si dicatur quod tunc deus necessitatur ad producendum vel conseruandum aliquid extra se: quia quaedam est necessitas simpliciter: quedam ex suppoitone: vel per alia verba: quedam est necessitas antecedens: quadaconsequens. Primo modo non necessitatur: quia totum potest an¬ nihilare quicquid est extra ipsum tam absoluntum quam relatiuum: sed secundo modo non: et hoc nullum est inconueniens. Et si dicatur vlterius sicut mordicacitur dicunt: quod tunc velit nolit non potest non conseruare: dico quod ibi est velle sine nolle: quia ex quo vult conseruare duo alba: vult etiam similitudinem inter illa: sicut quando vult quod aliquis diligat vult quod etiam cognoscat: quia nullus potest diligere nisi cognoscat: igitur etc.

Scotus in primo di. 31. q. 1. ar. 1. et. 2. et in quodlibet. q 6. Contra conclusionem secundam est quedam opinio qua ponit quod per se et proximum fundamentum equalitatis in creaturis est vnitas specifica rerum equalium Similitudinis vero vnitas specifica rerum similium: quae secundum istam opinionem realis est in vtrisque. Pro ista opinione ex fundamentis opinantium multipliciter arguitur. primo sic: istud est per se ex et proximum fundamentum similitudinis rerum similium in quo sibi inuicem sunt similia. sed in qualitate in communi et non in aliqua qualitate singulari. quacunque similia sibi inuicem sunt similia: et maior probatur: supponitur minor: quia quae sunt similia non sunt similia in eo quod est proprium similitudini alteri similium. sed in eo quod est commune vtrisque. Sed hec albedo numero. est propria huic. et illa illi igitur. duo alba non sunt similia in hac vel in illa albedine. sed in albedine in communi. Similiter potest argui de ceteris similibus quibuscumque

Preterea vnitas relationis oriter ex vnitate alicuius absoluti preuii sed similitudo in duobus similibus est eiusdem rationis in extremis igitur. hec vnitas similitudinis oritur ex vnitate eiusdem rationis alicuius absoluti praeuiii: sed illud absolutum praeuium eiusdem rationis. non est hec albedo vel illa numero: quia neutra est communis alteri. igitur albedo in communi. et per consequens relationes equiparantie qualis: est similitudo praeter extrema singularia requirit aliquod commune: quod sit fundamentum ipsius: et a quo habeat quod sit eiusdem rationis in extremis.

Preterea: si similitudo non fundatur super vnitate specifica. sed super hac albedine et illa numerali: pari ratione posset super hac albedine et et hac nigredine numeraliter distinctis: consequens falsum. igitur et antecedens. consequentia probatur: quia non potest assignari ratio quare hec albedo et illa sunt similes. hec autem albedo et nigredo non similes nisi quia duo albedines numerales non sunt eiusdem speciei: sed hoc non esset nisi vnitas specifica esset per se fundamentum similitudinis. Et similiter potest argui de qualitate et ceteris.

Ad rationes Scoti. ad primam: nego minorem. et ad probationem nego maiorem: quia sicut duo alba sunt formaliter similia suis propriis similitudinibus et non similitudine communi sic sunt fundamentaliter similia: suis propriis equalitatibus seu albedinibus et non albedine communi. Et vlterius similitudo proprie dicta non est nisi inter distincta vt distincta sunt: due autem albedines in albedine communi non distinguuntur. igitur nec assimilantur in ipsa. Item albedo in communi est fundamentum identitatis huius albedinis. et illius. igitur non est fundamentum similitudinis vt condiuiditur identitati: sicut nunc loquimur.

Ad secundam dico: quod ratio soluit seipsam: quia si vnitas relationis venit ex vnitate fundamenti: vt isti doc. imaginantur: omnem quod talis sit vnitas fundamenti: qualis est vnitas relationis: nunc autem ita est quod inter duo alba non est vna similitudo communis: sed due particulares: igitur non omne quaerere vnum fundamentum commune: sed duo particularia: et sic concedo: quod sicut in duobus albis sunt due similitudines eiusdem rationis: ita fundatur in duabus albedinibus eiusdem rationis.

Ad tertiam nego consequentiam: et ad probationem dico: quod accipit non causam pro causa: quia quod due albedines sint similes: et albedo et nigredo non sunt similes: non prouenit ex hoc quod vnitas specifica albedinum illarum fundat similitudinem: sicut illa ratio videtur imaginari: sufficit enim ad hoc quod quelibet earum per naturam suam sit vera albedo: non est alia causa querenda: vnde sicut non est querenda causa qua¬ re ab hac albedine et ab illa intellectus abstrahit conceptum specificum et non ab hac albedine et ab hac nigredine: nisi quia quilibet particularis albedo per suam naturam particularem est vere albedo: et ideo ab eis potest abstrahi conceptus eiusdem rationis: sic et in proposito suo modo.

Franciscus de marchia vbi supra. Contra tertiam conclusionem est opinio cuiusdam doc: que fuit superius recitata: pro qua ipse arguit. Primo sic: quod aliqua magis conueniat in relatione quam alia: hoc non est nisi quia magis conueniunt in ratione absoluta: sed due linee equales magis in relatione conueniunt: siue in vnitate relatiua quam due linee inequales: igitur magis conueniunt in aliqua ratione absoluta praeuia: sed illa ratio non est species linee: quia species linee est communis omnibus lineis equalibus et inequalibus: igitur ista est ratio absoluta communis infra naturam speciei: et sic media inter vnitatem specificam et numeralem.

Preterea: relatio vnius in extremis praesupponit extrema vnius rationis inter se: sed equalitas est relatio vnius rationis in extremis: igitur praesupponit extrema vnius rationis inter se: sed extrema propria equalitatis: non sunt vnius rationis: in specie linee plus quam extrema inequalitatis: quia inequalia sunt in specie sicut equalia. ergo sunt vnius rationis infra speciem: et tale medium vnius rationis infra speciem et supra indiuiduum est proprium fundamentum et medium equalitatis.

Responsio ad rationes francisci. Ad primum istorum dico quod due liniee equales magis conueniant quam due inequales: potest dupliciter intelligi. Uno modo quod conueniat in aliquo communi realiter in quo non conueniant: alie. et hic sensus falsus est: aliter oporteret dicere quod duo fratres conueniunt in aliquo communi: reali: quia magis conueniunt: quam vnus frater et vnus secularis. Alio modo quia quaelibet earum participat quantitatem in tanto gradu: quod alie non faciunt: cum vna sit maior alia. et hic intellectus verus est. sed ex hoc nihil probatur. vt patet. Ad secundum concedo quod equalitas praesupponit extrema vnius rationis inter se: et concedo vlterius quod extrema propria equalitatis non sunt vnius rationis in specie linee plus quam extrema inequalitatis. sed ex hoc non sequitur quod sint vnius rationis infra speciem linee: et supra indiuiduum. Et si dicatur: cur ergo iste linee sunt equales et ille inequales. dicitur quod vna istarum non excedit. nec exceditur ab altera. et istud sufficit. nec propter hoc oportet ponere tale medium fictum. quale ponit iste doc.

Contra quartam conclusionem possit argui ex fundamentis tenentium conclusionem opposita. sed quia rationes eorum principales sunt adducte contra conclusiones precedentes: super sed eo de multitudine rationum.

Ad rationes principales. Ad primam dictum est supra: quod est non simile de identitate et equalitate: vt declarabitur questione sequenti. Secundam vero concedo: et credo eam omnino concludere.