Liber 1

⁋ Sequuntur nunc autoritates philosophi. id est amatoris sapientie Et primo primi libri metaphysicorum

OMnes homines naturaliter scire desiderant

Sensus visus multas nobis differentias demonstrat

Solum hominum genus arte et ratione viuit.

Experientia facit artem. inexperientia vero casum

Actus et operationes sunt circa singularia. quia medicus non sanat hominem in comuni. sed socratem vel aliquem alium in particulari. similiter in aliis

Experientia est cognitio singularium. ars vero vniuersalium.

Artifex est sapientior experto. architectus manuali artifice. quia causas subiectorum scit.

Signum scientis est posse docere

Conueniens est quemlibet artificem inuenieutem vltra communes sensus extolli. non solum propter aliquam inuentorum vtilitatem. sed tanquam sapientem et ab aliis differentem

Scientes quorum scientie ad vsum non sunt. sapientiores et honorabilio¬ res sunt illis quorum scientie sunt ad vsum.

Sapientia est scientia primarum et altissimarum causarum.

Sapientem oportet scire omnia in vniversali et scire difficillima. et habre scien tiam certiorem. et scire reddere causas iporum quae scit. et habere scientiam quae subordi¬ net alias scientias subseruientes. et habere scientiam quae suiipsius sit causa et non alterius

Sapientem non ordinari sed ordinare oportet id est sapientis et regere. et non regi.

Hi soli docent qui causas de singulis docent.

Que maxime sunt vniuersalia difficillima sunt ad cognoscendum ho minibus quia a sensibus sunt remotissima finis est bonum vniuscuiusque rei. et vniuersaliter est optimum in omni natura

Sapientia. id est metaphysica non est scientia practica. sed speculatiua. quia propter nullum est: sed est solum propter fugam ignorantie

Propter admirari nunc homines et primo ceperunt philosophari

Philomites. id est fabularum auditor aliqualiter est philosophus. quia fabula ex miris et raris constituitur.

Summi sacerdotes et antiqui philosophi acquisitis vite necessariis inceperunt philosophari.

Qui dubitat et admiratur ignorare videtur.

Homo liber dicitur quae suiipsius et non alterius gratia est

Humanam natura multipliciter est ancilla. tam ex parte anime quam corporis

Secundum simonidem solus deus habet honorem et sapientiam id est metaphysicam.

Diuinum non inuidet

Multa mentiuntur poete. id est fingunt

Nulla scientia est nobilior et melior metaphysica. quia ipsa est maxime diuina. cum sit de deo. tum quia deus maxime habet eam. vnde alie necessario¬ res sunt hominibus. dignior vero nulla.

Deus videtur esse causa omnium et principium quoddam

Quattuor sunt cause scilicet materialis. formalis. efficiens et finalis

Tunc vnumquodque scire arbitramur cum primam causam scire putamus vel cum causas eius cognoscimus

In fundamento nature id est in materia prima nihil est actu distinctum. sed omnes forme sunt distinguibiliter in ea secundum veros philosophos.

⁋ Commentator

"Materia prima nullam formam habet omnino neque versalem nec particula rem. sed recipit primo formam vniversaem et mediante illa reci¬ pit omnes alias formas vsque ad indiuiduales."

"Species non est forma tantum. sed etiam quid aggregatum ex materia et forma"

Item "vniuersale non habet esse nisi quod est in anima".

Albertus Admiratio est agonia seu cordis suspensio in stuporem magni prodign in sensu apparentis