Et arguitur quod fic. Quia ancipit principia a sua a scientia. Beatorum, Ergo subalternatur et. Irem vtirur eis quae probantur in Metaphysecaut principiis, sicut isfo quod est Deum esse vnum: Ergo, &c. Item processus eius haber firmitatem per principia communia quae, declarantur in Mo taphysiea, sicut quod smpossibile est idem esse & non esse & oondimilia: Ergo

Contra ipta considerat optimum in toro ambitu entium: Ergo omnes aliae subalternantur ei, & ipsa per consequens nulli alii.

Respondeo hic sunt duo declaranda primtum est quid importetur ngimine subalternatiomis, & quiot modis hoc conuenit esse. Secundumest

ppsicare ista ad solutionem praesentis quaestionis.

Quamum ad primum sciendum est, quod ib sum, nomen subalternationis importat ut de fe ftaret altquid esse sub altero. Sed aliquid potelr esse multis modis sub altero, videlicet sicut infe. riuis sub superiori in ordinc praedicamentaln sicut homo sub animali vel sicut minus nobile sub magis nobili, & pluribus aliis modis: hoc ramen ad praesens vnam scientiam esse sub altern ponitur secundum denendentiam quandam imquantum. vna scientia dependet ab alia quantum ad cognitionem saltem perfectam suorum principiorum: conclusio enim vnius scientiae non potest directe dependere & immediate ab aba sciemia, nisi: principia ex quibus concluiditur dependeant ab alia scientia. Quodauitem vna seigna ina, dependeat ab alia quantum ad sita principia dupliciter est, scilicer vel ex parrs scibilis, vel ex parte scientis ex parte autem scibilis non pouest effer dependentia nisi: vnum aliquo mododifferat ab alio: hoc etiam, potest esse dupliciter: unopinodo na quod subiectum vnins includat subiectum alcerius cum additione, vel ita. quod sini diuersie res quarum vna non includit aliam: Eicet denendeant ab innicem in aliquo genere causae: Si primo modo, hioc est dupliciter, quia auc vnum ineludit: aliud sicut inferius secundum ordinem essentialem includit superius, sirut homo animal: aut sicut pars in modo includir ilsud cuius est pars in modo: sicut linea vilualis includit lineam. Si primo modo vnum sit firo alio: non potest ibi esse subalternatio: quia. illud quod conuenit inferiori acontracto per difcaremtiam essentialem, secundum quod sic est icontractum non potest probari per aliquon quod per se conueniat superiori. Vnde quod conuenit ho nuni vt homo est, non potest probari per ali quid quod per se conueniat animali: Sed quan tum ad ea, quae sunt propria homini sicut risibile vel aliquid tale: nec quantum ad quia est nec quanhuimad propier quid est. Et quantum quidem ad propter quid est videtur esse planum, cum animal & rauionale dicant aliquid vnum perpessentiam, nec animal nec alrquid et conueniens potest esse causa eius per quod habet fio, mo quod, sit rationalis, vt per hoc possit etiam esse causa eis quod conuenit homini per ratiomle Sicut quantitas est causa subiectiue eius per quod taliquid est visibile: & illud quod sequitur quantitatem; puta passiones lineae possunt esse ceausa alicuius varietatis circa ipsum visibisem scilicet quod sic vel aliter videatur. Et si diceretur quod licet animal non siticausa rationalis: potest tamen essecausa alicuius quod sequitus rarionale puta huius quod est esse risibile: Non valen, quia animaliras in homine non est aliud quam rationalitas. Et ideo ponere quod in homine animal non absolute scilicet contractum vt est homo, est causa talis passionis secundum rem loquendo, non est ponere nisi solum rationalc, vel saltem vnam rem quae est homo: esse causam talis passionis. Et ideo id quod esset causa talis passionis in homine, ita oriretur realiter ex principiis rationalis siqui ex principiis animalis: Sed non sic est in linea visuaall, quia illud quod oritur ex principiis lineae, non oritur ex principus illius per quod aliquid est hisuale, sicut est curuitas, vel rectitudo, vel aliquid hle quod non habet ortum ex aliqua qualitate per quam est aliquid potentia visibile; per quod men aliqua variatio conuenit circa modum quo videntur ea quae visu apprehenduntur. Quanium est ad quia est. Probatur: quia illud quod est proprium speciei non potost probari per genus vt de se patet, quia per genus non potest probari illud de specie quod praedicatur de genere indessinite, non enim sequitur animal est tale: ergo homo est talis, illud autem quod vniuersaliter praedicatur de genere non est proprium speciei. Si autem sic accipiantur duo scibilra quod vnum se habeat sicut pars in modo ad aliud, sicut linea visualis vel aliquid tale, tunc cum tale contractum ineludat duo disparata vel duersa realiter, id quod est causa vnius roterit esse eausa alterius: sicut curuitas vel rectitudio poterit chusare aliquid circa visibile inquhntumn est quantum, per accidens. Et ideo propter quid aliquid videtur magnum pel paruu, sic. vcl aliter, redditur ex passionibus linee; quia omne quod videtur, videtur secundum determinatu situm se habentem secundum habitudinem alicuius lineae ad visum. Est autem seiendum quod propter quid potest assignari vel respectu effectus immediate & conuertibilis cum causa, sicut constitui minorem angulum est proprius & immediatus effectus eius quod est lineam rectam manente eadem basi magia prorrahi, & tale propter quidnon habet scientia subalterna reddere, sed subalternans: vnde quare quanto protrahuntur lineae recte plus ab eadem basi faciunt minorem angulum, non habet reddere perspectiuus: sed Geometra habet hoc reddere, & perspectiuus habet hoc supponere. Sed bene potest perspectiuus reddere propter quid, per causam remotam. Vt si quaeratur ab eo, quare qui a remotiori videtur, minus videtur, dicet quod videtur sub minori angulo, eo quod lineae quanto protrahuntur plus, tanto faciunt minorem angulum. Vnde lineas magis protractas facere minorem angulum ponit vt causam caus quod est, quid a remotiori videri, esse minus, quae quidem non est causa adaequata, quia in plus est lineas magis protractas constituere minorem angulum, quam aliquid visibile a longe minus videri. Vlterius autem non dicit perspectiuus propter quid lineae magis protractae faciunt minorem angulum: sed hoc facit geometer. Alio modo potest aliqua scientia subilternari ex parte obiecti fici quia obiectum vnius non ineludit obiectum alterius: sed sunt res diuersae quarum vna dependet ex alia secundum aliquod genus causae, sicut pre cipue patet in practicis: nam fenifactiua subalternatur equestri, quae sunt de diuersis rebus vt de subiectis, quia subiectum vnius est frenum vt factibile, subiectum autem alterius est actus equitandi, frenum autem dependet ab equitatione secundum genus causae finalis, & frenum non sit nisi propter equitationem. Vtrum autem talis subalternatio fiat secundum alias causas, & vtrum sit in aliis scientiis quam in practieis, forte haberet longum tractatum. Sed ad praesens hoc sufficiat quod scilicet subalternatio ex parte scibilis non potest esse nisi aliquo modo sint diuersa subiecta subalternantis, & subalternatae; vel sicut pars in modo, & suum totum, vel sicur diuersae res. Quod enim eadem res secundum eandem rationem sumpta ex parte rei pertineat ad diuersos habitus cognitiuos, non videtur prouenire nisi ex diuersitate sumpta ex parte scientis, siue ex modo cognoscendi: quod quidem potest esse, vel quia vnus eonsiderat practice, alius considerat speculatiue. Et iste modus siue sit possibilis siue non, ad nunc dimittatur, quia non est necessarius ad propositum vt patebit. Vel quia vnum & idem, ab vno euidenter scitur: & ab alio creditur, quia de re in se non potest habere euidentiam: sicut si rusticus assentiretur credere eis quae Philosophus demonstrat: & hoc modo non fit subalternatio scientiae ad scientiam sed opinionis vel fidei, ad scientiam. Ex praemissis potest aliquo modo in generali patere quid exigatur ad subalternationem, & qualiter vna scientia subalternetur alteri. Ex dictis autem potest patere ratio trium modorum subalternationis qui communiter ponuntur. Vnus prout est subiectum sub subiecto, sicut pars in modo sub suo toto, licer non quaelibet pars in modo ad hoc sufficiat sicut patet de linea curua, & de linea recta, quae ad eandem scientiam pertinent. Secundus est prout finis est sub fine: sicut patet de fine frenifactiuae & equestris. Tertius est prout modus continetur sub modo: secundum quod ratio subalternandi acc pitur ex parte scienus.

Quantum ad secundum. Sciendum quod hic sunt tres quaestiones. Prima est vuium Theologia subalternetur scientia beatorum. Secunda vtrum subalternetur aliqui scientiae humane. Tertia vtrum subalternet sibi alias scientias humanas.

Ad primam ergo quaeltionem quidam dicunt non esse ibi subalternationem, quidam vero dicun quod imo.

Primi ponunt pro ratione quod subalternans debet dicere propter quid de eis de quibus subalternata dicit quia: sic non ess hiic, quia illa de quibus est Theologia non habent causam, Ergo, de ltem illud quod se habet ex parte scientis accidit scientiae, & per consequens secundum illud non debet iudicari de subalternatione scientiarum: ditferentia autem scientire viae & patriae sumitur ex parte scientis, Ergo, &c. Item si sunt duae cognitiones de eodem, vna elara & alia obscura, non oportet quod obscura subalternetur clarae sicut patet de visione noctuae & visione aquilae respectu solis, quia visio obscura noctuia: non subalternatur visioni clatae aquilae. Sed ista non videntur cogere quin aliquo modo sit ibii subalternatio. Nam cum subalternatio accipiatur secundum dependentiam vnius cognitionis ab alia, cognitio illius cuius statui repugnat rem in se videre, neccssirio dependet a cognitione illius qui habet euidentiam de re in se: sic autem se habet viator ad cognitionem beatorum: & ideo cognitio viatoris de his quae transcendunt natu. ralem rationem dependet necessario a cognitione beatorum: & ista dependentia est ex parte scientis, nec est proprie subalternatio scientiae ad seientiam sed fidei ad scientiam.

Ad primum ergo quod inducunt alii dicendum elt, quod maior habet veritatem in subalternatione sumpta ex parte scibilis sicut in primo modo & secundo modo, non autem habet teritatem in subalternatione quae est ex parte scientis sicut in tertio modo: & talis subalternatio est in Theologia respectu scientiae beatorum. Ad secundum dicendum, quod diuersificatio quae conuenit scientiae ex parte scientis non est accidentalis scientiae prout comparatur ad scientem, vel prout comparatur ad scibile in ordine ad scientem. Licet autem accidat Iiuinis quod a quacunque creatura cognoscantur, supposito tamen quod cognoscantur ab aliquo cuius conditioni conuenit etiam ea videre in se, & ab alio cuius conditioni repugnat videre ea in se non per accidens, sed per se & ex natura rei, vna cognitio habet differre ab alia, & tuna habet per se dependere ab alia, sicut faciliter patet in proposito. Ad tertium dicendum est, quod quando cognitio obscura dependet a clara sicut patet in proposito, tunc obscuta subalternatur clarae. Sic autem non est in exemplo supraposito: & ideo non est ad propositum.

Sed ad hoc potest obiici. Primo quod principia scientiae suhalternatae debent esse posterio. ra principiis subalternantis, sic autem non est hic, Ergo, &c. Secundo quia subalternans & subalter. nata non opponuntur nec sunt incompossibiles, scientia viae & icientia patriae sunt incompossibiles, Ergo, &c. Tertio, quia ndetur quod suhalternentur penes eaulam finalem cum sit finis sub fine, sicut speculatio tie sub speculatione patrie, &hie nen est ibi subalternatio tantum secundum modum qui est ex parte scientis.

Ad primum istorum dicendum, quod in subalternatione quae est ex parte scientis non oportel quod principia subalternantis sint priora quantum ad rem cognitam, sed sufficit quod modus quo cognoscit subalternans sit prior & altior quam modus quo cognoscit subalternata: & sic est hic quia habere euidentiam rei in se est prius quam ei assentiri ex reuelatione videntis: & hoc simpliciter loquendo in diuersis, licet in eo qui per meritum fidei attingit ad visionem sit prius credere quam videre. Sed in subalternatione quae est ex parte scibilis est aliter. Ad secundum dicendum est, quod in subalternatione quae est ex parte scibilis tantum, subalternans & subalternata non sunt incompossibiles, quia non includunt obscuritatem circaidem & respectu eiusdem. Sed in subalternatione quae est ex parte scientis vbi est dependentia non scientiae a scientia, sed fidei a scientia, quia quod vnus videt, alius tantum credit; est in compossibilitas inter subalternantem & subalternatam in eodem quia includunt claritatem & obscuritatem respectu eiusdem. Et ideo oporter vel quod sint in diuersis, vel si sunt in eodem quod hoc non sit simul, sed in diuersis temporibus. Ad tertium dicunt quidam quod vnus est finis scientiae viae & scientiae patriae, scilicet speculatio patriae, & sic non est finis sub fine. Sed hoc nihil est, quia licet speculatio viae non sit vltimus finis Theologiae nostrae, est tamem finis proprius intra. Et ideo dicendum est aliter, quod ad hoc quod scientia subalternetur scientiae secundum causam finalem non sufficit accipere finem sub fine ex parte scientiae, quia scilicet finis vnius iuuat ad finem alterius: vt quia speculatio vnius iuuet ad speculationem alterius: imo oportet accipere finem sub fine ex parte scibilis, sicut patet quod equitare est finis ipsius freni quod est subiectum frenifactiuae: cuius ratio est, quia scientia subalternans debet dicere propter quid illius quod consideratur & cuius confideratio intenditur in scientia subalternata; nulla autem scientia habet seipsam pro obiecto considerato, fed considerat aliquod scibile aliud a se. Et ideo subalternatio quae est ex parte scibilis non attenditur penes propter quid ipsius scientiae, sed penes propter quid ipsius scibilis, non enim intendiit reddere causam sui ipsius sed sui scibilis.

Ad secundam quaestionem, vtrum scilicet Theologia subalternetur alicui seientiae humane, dicendum est quod non, secundum quemcunque modum fubalternationis suprapositum, quia subiectum Theologiae non se habet ad subiectum alicuius scientiae humanae vt pars in modo: nec etiam subsectum vel finis alicuius scientiae humanae est causa finmlis subiecti Theologiae: nec etiam ea quae sola fide tenet Theologia sunt euidentia in aliqua scientia humana: Ergo secundum nullum praedictorum modorum subalternatur alicui scientiae humanae.

Sed contra hoc potest obuici. Primo quia fuppemit ea quae probantur in Metaph vsica, vt Deum esse vnum vel simplicem, & vtitur eis vt suppositionibus. Seeundo quia Meraphysicus dicit vt videtur propter quid de eo de quo dicit Theologia quia: num Metaphysicus dicit Deum putum actum, & hoc probat per hoc quod est primum principium quod non potest aliquo modo esse in potentia, & vlterius per hoc probat quod sit sim. pler & sic dequibusdam aliis quae Theologia sur ponit. Tertio, quia principia Metaphysicaecum fudentur supra ens commune, sunt priora principiis Theologiae. Ad primu isterum dicendum est quod Theologia vtitur quibusdam probatis in Metuphi sica vt suppositionibus. Sed Theologus non supponit ea inquantum Theologus quia sunt probata in Metaphvsica, sed quia apeo reuelata: vnde nondependet ab ea. Ad secundum dicunt quidam quod dato quod Metaphvsica demonstret propter quid de eo de quo scientia Theologiae dicit quia, non ta men sequitur eam subalternari Metaphvsicae, quia aliter potest scire suum quia quam per Metaphvsicam, vel quam per propter quid quod ostensum est in Metaphysica. Sed parum valet secundum illos qui ponunt quod subalternata non accipir principia sua quantu ad quin est a scientia subalternante sed assensum, & sic ad euitandam subalternatior nem non sufficit dicere quod quia est vnius accipiatur necessario a propter quid alterius. Et ideo melius est diceres aliter scilicet quod Metaphvsica non dicit propter quid respectu scibilis Thieologiae. Quod autem dicitur quod imo quia Metaphysicus probat Deum esse purum actum propter hoc quod est primum principium, & consimilia, dicendum quod ly propter non dicit ibicausam rei scitae, sed causam sciendi: quia virtus principiatiua Dei non est causa suae purae actualitatis, nec e conuerso licet pervnum possit sciri vel inferri alterum. Ad tertium dicendum, quod principia metaphvsicae nor sunt priora principiis Theologiae sicut causa est prior suo effectu, siue sicut dicens propter quid ipsius rei scitae est prior ip so dicente quia, sed dicuntur priora quia communius & prius cadunt in conceptione intellectus, sicut prius est substantiam esse qualem quiam hominem esse album: non autem sicut prius est lineas magis protrahii quam angulum minorem constitui: prioritas au. tem talis quae non est nisi quia propositio est in terminis communioribus; non sufficit ad subalternationem. Sed contra hoc posset obiici, quia saltem quoad aliqua scientia naturalis dicit propter quid de quibus Theologia dicit quia, sicut Theologia dicit quod Christus comedebat & bibebat, sed propter quid comedebat, vel magis quando indigebat istis habet Philosophus naturalis dicere qui tractat de nutrimento & eius causa. Ad hoc dicendum quod ad subalternationem non sufficit quod aliqua scientia dicat propter quid respectu cuiuscunque considerati in illa scientia, sed oportet quod hoc fiat respectu principalis considerati, nunc autem Thologia non intendit principasiter considerare quomodo Filius Dei supposito quod fit ho. mo indigeret nutrimento, vel aliquid aliud simile: imo intendit principaliter considerare qiromodo Filius Deisit homo, & quomodo per ea quae passus est in humanitate assumpta redemit mundum, respectu quorum nulla scientia saltem humana dicit propter quid, licet dicat propter quid respectu alicuius minus principaliter considerati, sicut respectu huius quod est ipsum indigere alimento vel asiquo tali: adhuc respectu istorum Theologia dicit causam altiorem quam Philosophia naturalis, scilicet quae decuit eum assumere talia, propter restaurationem nostram, vnde etiam talia accepit non sicut regulam, sed magis quasi instrumentaliter subseruuentia & quasi a subseruiente.

Ad tertiam quaestionem, dicunt quidam quod Theologia subalternat sibi alias; tum quia doter¬ minata ab aliis assumit ad obsequium suum, tum quia dicit causam eorum quae determinantur in asiis scientuis, dum assumit & ostendit quod omnnia quae fiunt a natura & abarte fiunt propter Dei voluntatem, quia scilicet Deus vult. Sed hoc non videtur benedictum, & hoc patet diseurrendo singulos modos subalternationis, quia ibi non potest esse primus modus, cum nullius scientiae humanae subiectum pars sit in modo respectu Dei, nec possit tsse. Nec etiam tertius modus potest ibi esse, quia scientia Theologiae non habet elaram euidentiam de illis de quibus scientiae humanae hiabent credusitatem, cum Theologia sua principia quaesibi sunt propria sola fide teneat vt dictum est supra, nec sit de eode mcum aliis scientiis humanis. Nec etiam hoc potest esse secundo modo de quo magis videtur, & praecipue quantum ad alias scientias a Metaphy sica: quia Deus est causa efficiens & finalis omnium rerum & creaturarum de quibus determinant aliae scientiae a Metaphvsica: quia Metaphvsica non habet pro per se obiecto ens creatum, sed ens generaliter sumptum: aliae autem habent ens creatum: tamen hoc non obstante scientiae humanae non subalternantur Theologiae secundo modo subalternationis, & hoc patet. Primd quia scientiae humanae non habent necesse accipere illud propter quid a Theologia, quia id quod per inuentionem rationis potest sciri non oportet accipi a Theologia quae soli reuelatiomi principaliter innititur sed propter quid quod competit rebus in ordine ao Deum, ex inuestigatione rationis potest haberi, cum Philosophi probent euidenter Deum esse primam causam omnium, & agere per voluntatem & intellectum, & esse euiam vltimum finem, prout dicitur secundo de Anima, quod omnia intendunt perpetuare suum esse saltem secundum speciem propter imitationem esse diuini: propter quod dicit omnia agere: ideo, &c. Licet in hoc Philosophi differant a fidelibus, quia fideles dicunt Deum ista vellelibero arbitrio: sed Philosophi dicunt velle naturaliter. Secundo hoc patet ex modo cognoscendi, quia ad subalternam sclentiam proprie dictam non sufficit quod aliquis dicathabenti talem seiemiam quod credat aliquid esse causam sui principiide quo dicit quia, imo oportet quod faciat euicens illud propter quid: Sed hoc non potest facere Theologia: Ergo, &c. Tertio quia Theologia non dicit propter quid respectu aliarum per cauiam propiuquam, sed per causam remotam. Quarto specialiter ostenditur hoc de practicis humanis de quious magis videtur. Quia licet omnis bona operatio sit ordinabilis in finem qui est beata vita, non tamen scientiae humanae considerant ens vt in ordine ad finem illum, sed vt in ordine ad finem quem demonstrant vel demonstratiue probant, scilicet in ordine ad perfectionem vitae humanae, & vlterius in ordine ad Deum modo quo totum vniuersum naturaliter ordinatur in Deum, prout ostendit I Philosophus duodecimo Metaphysicae, ordinem Vniuer si secundu suas partes esse propter ordinem Vniuersi in Deum, sicut exercitus est propter duce. llsa autem scientia quae nonconsiderat de sua praxi nisi in ordine ad finem siue demonstratiue, siue euidenter notum non subalternatur et que tantum tractat de fine credito: ideo, &c. Ad primum ergo dicendum, quod ille famulatus quo aliqua scientia potest se iuuare de aliquibus notificatis in alia scientia, non subalternat illam aliam scientiam scientiae vtenti propter talem vsum: Sed ille famulatus in quo subiectum scientiae inferioris continetur sub subiecto superioris, sicut finis sub fine in ordine secundum quem finis inferior considerarur sub fint luperiori, sicut se habet frenum ad vsum equitandi: talis famulatus facit subalternationem, & talis non est inter Theologiam & alias scientias humanas: ex hoc enim quod vna scientia vtitur notificatis in alia scientia ad probandum aliquid a posteriori & qusa est, non facit illam a qua accipit esse subalternatam, sed potius faceret eam esse subal. ternantem si vteretur eis quae accipit ab ea ad probandum propterquid de suis principiis.

Ad primum ergo factum ad principile dicendum, quod Theologia subalter natur scientiae beatorum, sicut fides subalternatur scientiae, & est ibi tertius modus subalternationis.

Ad secundum dicendum, quod Theologia vtitur quibusdam probatis in Metaph vsica, sed non vtitur eis vt probatis inMetaphvysice, accipiendo ea a Metaphvsica, sed accipit ea vt reuelata a Deo. Et dato etiam quod acciperet aliqua a Metaphylica in obsequium sui, non tamen sequeretur quod subalternaretur ei, nisi essent talia quae dicerent propterquid respectu principiorum Thenlogie quae sunt articuli: quod esse non porest.

Ad tertium dicendum, quod processus omnis scientiae supponit & aliquo modo firmitatem habet per prima principia quae tractantur in Metappfivsica, sed illa non sunt principia essendi i erum consideratarum in aliis scientiis, sed sunt principia cognoscendi vel inferendi. Nec sufficiunt per se nisi coassumptis propriis principiis: talia autem principia supponi ab aliis scientuis non facit subal. ternationem earum ad Metaphvsicam: nam subalter natio attenditur penes propter quid, quod dicit causam ipsius rei scibilis, non autem penes illud quod dicit tantum principium innotescendi vel inferendi. Notandum etiam est quod principia aliarum scientiarum reducuntur ad principia sdetaphysicae sicut ad priora per communitatem, sed non sicut ad principia priora, quia probantia quia principia Metaphvsicae non sufficiunt proba. re per se aliquam pr opositionem propriam inferioris scientiae. Vnde ista, Homo est albus reducitur ad hanc, subssantia est qualis. Sicut ad priore per communitatem, sed non sicut ad probantem ipsam.

Ad argumentum pro altera parte dicendum est, quod ad hoc quod aliqua scientia subalter ner, sibi alias, non sufficit quod consideret optimum. sed oportet cum hoc quod subalter natae considerent ea quae considerant in ordine ad illud optimum, & non qualitercunque, sed in ordine ad ipsum prout habet considerari in scientia subalternante: Sic autem non est in proposito vt patuit. Notandum autem hoc & propter istam quaestionem & propter primam: quia scientia subalternata necessario habet euidentiam saltem quia, suorum principiorum & absque discursu: quia si non habet euidentiam de quia est, suorum principiorum, non erit scientia vt supra dictum est, sed tantum habitus creditiuus. Nam vt dictum est subal. ternatio quae est ex parte scientis, non est suhilternatio scientiae ad scientiam, sed fidei ad scientiam. lllam autem euidentiam aut habet vt conclusam ex aliis, aut absque discursu & sicut ex sensu habitam Primo modo esse non potest, quia omnis scientis resoluitur vsque ad aliqua quae non sunt conclusa, & quae absque discursu accipit. Vnde si ponis quon sua principia non accipiat nisi cum deductione ex aliis, iam ponis principia non esse principia saltem prima & huius scientiae subalternatae. Nam prin¬ cipium primmum seientiae est vltra quod non des, cendit: & si non descendit vltra ipsum, cum opor, teat ipsum esse euidens, onorter quod sit euidens ex se & per se saltem quantum ad quia est. Er ideo ex hoc sequitur quod cognitio principiorum scientiae subalternat ae, quantum ad quia est, non dependet a subalternante, & ideo vbi est subalternatio proprie ex parte scibilis, oportet quod hoc sit in quantum scientia subalternans, dicit propter quid de illo de quo subalternata sine adminiculo subalternantis habet quia. Et ideo responsio prima quae fuit data contra rationem illorum qui nituntur probare quod subalternata non habet nisi solam fidem de suis: principiis est secundum veritatem: Scilicet quod principia subalternatae sunt nota per se & ad sensum quantum adiquia est: sed sunt conclusiones quantum ad propter quid est. Alia autem responsio magis est ad hominem.

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 6