Text List

Table of Contents

Only show available transcriptions

Commentarius in libros Sententiarum

Liber 1

Prologus

Quaestio 1 : Utrum theologia sit scientia

Quaestio 2 : Utrum speculativum et practicum distinguantur penes obiecta

Quaestio 3 : Utrum ista scientia debeat denominari a finde habendo in via vel in patria

Quaestio 4 : Utrum theologia sit speculativa vel practica

Quaestio 5 : Utrum theologia sit scientia una

Quaestio 6 : Utrum theologia subalternetur alicui scientiae

Quaestio 7 : Utrum deus sit subiectum theologiae sub ratione speciali et non absolute secundum quod deus

Distinctio 1

Addendum

Distinctio 2

Quaestio 1 : Utrum sit necessarium ponere unum deum

Quaestio 2 : Utrum deo conveniat pluralitas attributorum

Quaestio 3 : Utrum distinctio attributorum secundum rationem sit accipienda in deo per comparationem ad intra vel per comparationem ad extra

Quaestio 4 : Utrum in divinis sit pluralitas personarum

Distinctio 3

Quaestio 1 : Utrum de deo possimus scire quid est

Quaestio 2 : Utrum deum esse sit per se notum

Quaestio 3 : Utrum per ea quae facta sunt aliquod trinitatis vestigium

Quaestio 4 : Utrum anima sit suae potentiae

Quaestio 5 : Utrum potentiae animae originentur ab ipsa anima

Distinctio 4

Quaestio 1 : Utrum generatio sit in divinis

Quaesito 2 : Utrum in divinis natura praedicetur de supposito

Distinctio 5

Quaestio 1 : Utrum essentia generet

Quaestio 2 : Utrum essentia sit terminus generationis

Quaestio 3 : Utrum Filius Dei sit de nihilo vel de aliquo

Distinctio 6

Quaestio 1 : Utrum pater genuerit filium de necessitate

Quaestio 2 : Utrum filius procedat per modum artis

Distinctio 7

Quaestio 1 : Utrum potentia generandi sit in divinis

Distinctio 8

Quaestio 1 : Utrum esse sit proprium deo

Quaestio 2 : Utrum soli deo conveniat esse omnino simplex

Quaestio 3 : Utrum deus sit in genere

Quaestio 4 : Utrum anima sit tota in qualibet parte corporis

Distinctio 9

Quaestio 1 : Utrum pater sit alius a filio

Quaestio 2 : Utrum tres personae debeant dici tres aeterni

Quaestio 3 : Utrum verba praesentis temporis magis conveniant nativitati filii quam verba praeteriti

Distinctio 10

Quaestio 1 : Utrum spiritus sanctus procedat per modum voluntatis

Quaestio 2

Distinctio 11

Quaestio 1 : Utrum spiritus sanctus distingueretur a filio si non procederet

Quaestio 2 : Utrum pater et filius spirent inquantum unum vel inquantum plures

Quaestio 3 : Utrum possit dici plures spiratores vel unus spirator

Distinctio 12

Quaestio 1 : Utrum generatio sit prior processione

Quaestio 2 : Utrum Spiritus Sanctus magis vel plenius sit a Patre quam a Filio

Distinctio 13

Quaesito 1 : Utrum sit aliqua processio in divinis

Quaestio 2 : Utrum in divinis sint plures processiones realiter distinctae

Distinctio 14

Quaestio 1 : Utrum sit aliqua temporalis processio spiritus sancti

Quaestio 2 : Utrum processio temporalis ponat in numerum cum aeterna

Quaestio 3 : Utrum spiritus sanctus detur in omnibus donis suis

Distinctio 15

Quaestio 1 : Utrum divinis personis conveniat missio

Quaesito 2 : Utrum persona aliqua possit mittere se vel personam non productam a se

Quaestio 3 : Utrum per donum spiritus sancti efficiatur quod non simus in hoc mundo

Distinctio 16

Expositio

Distinctio 17

Quaestio 1 : Utrum charitas dicat aliquid creatum in anima qui sit habitus voluntatis

Quaestio 2 : Utrum charitas sit accidens

Quaestio 3 : Utrum charitas detur secundum capacitatem naturalium

Quaestio 4 : Utrum charitas augeatur

Quaestio 5 : Utrum charitas augeatur per additionem

Quaestio 6 : Utrum charitas augeatur in infinitum

Quaestio 7 : Utrum charitas possit diminui

Distinctio 18

Quaestio 1 : Utrum donum conveniat soli spiritui sancto

Distinctio 19

Quaestio 1 : Utrum in divinis sit aequalitas

Quaestio 2 : Utrum nunc aeternitatis sit idem quod aeternitas

Quaestio 3 : Utrum veritas sit in rebus

Distinctio 20

Quaestio 1 : Utrum filius dei sit omnipotens

Distinctio 21

Quaestio 1 : Utrum dictio exclusiva addita patri excludat filium

Distinctio 22

Quaestio 1 : Utrum aliquid proprie dicatur de deo

Distinctio 23

Quaestio 1 : Utrum persona in divinis significet essentiam vel relationem

Distinctio 24

Quaestio 1 : Utrum termini numerales aliquod ponant in divinis

Distinctio 26

Quaestio 1 : Utrum relationes distinguant hypostases sive personas

Distinctio 27

Quaestio 27 : Utrum paternitas et spiratio activa sint duae res

Distinctio 28

Quaestio 1 : Utrum ingenitum sit notio patris

Distinctio 30

Quaestio 1 : Utrum omnes relationes quibus deus refertur ad creaturam ex tempore sint reales

Distinctio 32

Quaestio 1 : Utrum pater et filius diligant se spiritu sancto

Distinctio 33

Quaestio 1 : Utrum proprietas relativa sit realiter divina essentia

Distinctio 34

Quaestio 1 : Utrum persona sit essentia

Quaestio 2 : Utrum bene dicatur tres personae esse unius essentiae

Quaestio 3 : Utrum dicatur aliquid metaphorice de Deo

Distinctio 35

Quaestio 1 : Utrum Deus habeat scientiam certam et distinctam de eis quae sunt extra se

Distinctio 36

Quaestio 1 : Utrum plures ideae sint in deo

Distinctio 37

Quaestio 1 : Utrum angelus moveatur localiter

Distinctio 38

Quaestio 1 : Utrum deus habeat certam scientiam de futuris contingentibus

Distinctio 39

Quaestio 1 : Utrum deus habeat scientiam practicam de rebus

Quaestio 2 : Utrum omnia subsint providentiae dei

Distinctio 40

Quaestio 1 : Utrum praescientia meritorum sit causa praedestinationis

Distinctio 42

Quaestio 1 : Utrum soli deo conveniat omnipotentia

Distinctio 43

Quaestio 1 : Utrum potentia dei sit infinita

Quaestio 2 : Utrum ea quae deo facit faciat de necessitate naturae vel iustitiae

Distinctio 44

Quaestio 1 : Utrum deus possit facere universum melius

Quaestio 2 : Utrum impossibilia creaturae sint deo possibilia

Distinctio 46

Quaestio 1 : Utrum deus agat res per voluntatem

Quaestio 2 : Utrum voluntas dei infallibiliter et de necessitate semper impleatur

Distinctio 47

Quaestio 1 : Utrum id quod est contra voluntatem antecedentem Dei obsequatur voluntati consequenti

Quaestio 2 : Utrum deus possit praecipere quod non vult

Quaestio 3 : Utrum Deus possit dispensare in praeceptis decalogi

Distinctio 48

Quaestio 1 : Utrum teneamur ad formandum nostram voluntatem divinae voluntati

Liber 2

Distinctio 1

Quaestio 1 : Utrum mundus potuerit esset ab aeterno

Quaestio 2 : Utrum soli deo conveniat creare posse

Distinctio 2

Quaestio 1 : Utrum sit unum tempus omnium temporalium

Quaestio 2 : Utrum sit unum aevum omnium aeviternorum

Quaestio 3 : Utrum in aevo sit successio

Distinctio 3

Quaestio 1 : Utrum angelus sit compositus ex materia et forma

Quaestio 2 : Utrum possint esse plures angeli differentes in eadem specie

Quaestio 3 : Utrum angeli sint in generatione

Quaestio 4 : Utrum angeli superiores cognoscant per species magis universales

Distinctio 5

Quaestio 1 : Utrum angelus peccavit appetendo aequalitatem Dei

Quaestio 2 : Utrum angelus bonus beatitudinem suam meruerit

Distinctio 6

Quaestio 1 : Utrum supremus inter omnes angelos fuerit ille qui fuit primus inter peccatores

Distinctio 7

Quaestio 1 : Utrum angeli vel etiam quicumque beati possint peccare

Quaestio 2 : Utrum divinationes possint fieri per daemones

Distinctio 8

Quaestio 1 : Utrum angeli assumant corpora

Quaestio 2 : Utrum in illis corporibus exerceant opera vitae

Quaestio 3 : Utrum angelus naturaliter possit videre cogitationes

Distinctio 9

Quaestio 1 : Utrum unus angelus possit illuminare alium

Distinctio 11

Quaestio 1 : Utrum unus angelus loquatur alii

Quaestio 2 : Utrum angeli simul videant verbum et res in proprio genere

Distinctio 12

Quaestio 1 : Utrum corpora superiora et inferiora communicent in materia

Distinctio 13

Quaestio 1 : Utrum informitas materiae praecesserit eius formationem

Quaesito 2 : Utrum lumen habeat esse reale in aere

Distinctio 14

Quaestio 1 : Utrum caelum moveatur ab anima quae sit ei coniuncta ut forma

Distinctio 15

Quaestio 1 : Utrum caelum agat in omnia ista inferiora et conservet ea

Distinctio 17

Quaestio 1 : Utrum anima intellectiva sit forma hominis

Quaestio 2 : Utrum anima nostra intelligat abstrahendo a phantasmatibus

Distinctio 18

Quaestio 1 : Utrum sint aliquae inchoationes formarum in materia quae sint rationes seminales

Distinctio 24

Quaestio 1 : Utrum conscientia pertineat ad intellectum

Distinctio 25

Quaestio 1 : Utrum voluntas moveatur ab obiecto

Quaestio 2 : Utrum homo sit dominus suorum actuum secundum voluntatem et hoc est quaerere utrum sit liber arbitrium secundum voluntatem

Distinctio 27

Quaestio 1 : Utrum charitas et gratia sint idem

Distinctio 28

Quaestio 1 : Utrum homo possit vitare peccatum mortale sine gratia

Distinctio 30

Quaestio 1 : Utrum aliquod peccatum traducatur per originem a parente in prolem

Quaestio 2 : Utrum aliquod de alimento transeat in virtutem naturae humanae

Quaestio 3 : Utrum semen sit de superfluo alimenti

Liber 3

Distinctio 1

Quaestio 1 : Utrum persona divina possit assumere indifferenter quamcumque naturam creatam in unitate suppositi

Quaestio 2 : Utrum tres personae possint assumere unam naturam

Distinctio 3

Quaestio 1 : Utrum beata virgo fuerit sanctificata in instanti creationis animae

Distinctio 5

Quaestio 1 : Utrum natura assumpserit naturam

Distinctio 6

Quaestio 1 : Utrum in Christo sit tantum unum esse

Distinctio 7

Quaestio 1 : Utrum haec sit vera Deus factus est homo

Distinctio 8

Quaestio 1 : Utrum in Christo sint duae filiationes reales

Distinctio 10

Quaestio 1 : Utrum Christus secundum homo sit persona

Distinctio 11

Quaestio 1 : Utrum christus secundum quod homo sit creatura

Liber 4

Distinctio 1

Quaestio 1 : Utrum sacramenta sint causa gratiae

Quaestio 2 : Utrum virtus sacramentorum sit a passione christi

Quaestio 3 : Utrum diffinitio sacramenti data in littera sit bona, scilicet quod sacramentum est invisibilis gratiae visibilis forma ita ut imaginem eius gerat et causa existat

Quaestio 4 : Utrum instituere sacramenta fuerit necessarium

Quaestio 5 : De institutione circumcisionis, utrum fuerit convenienter instituta

Quaestio 6 : De ritu circumcisionis

Quaestio 7 : De effectu et cessatione circumcisionis

Distinctio 2

Quaestio 1 : Utrum omnia sacramenta novae legis sint instituta in remedium

Quaestio 2 : Utrum sint septem sacramenta novae legis

Distinctio 3

Quaestio 1 : trum diffinitio baptismi sit bona, scilicet quod baptismus est ablutio exterior corporis facta sub forma praescripta verborum

Quaestio 2 : Utrum forma baptismi, scilicet Ego te baptizo in nomine patris et filii et spiritus sancti, sit conveniens

Quaestio 3 : De materia, utrum sit aqua simplex

Quaestio 4 : De immersione, utrum debeat esse trina

Distinctio 4

Quaestio 1 : Utrum caracter dicat aliquod absolutum existens in anima

Quaestio 2 : De effectu baptismi, utrum tollat omnem poenam et culpam

Distinctio 5

Quaestio 1 : De ministris utrum quilibet possit dispensare sacramentum baptismi

Quaestio 2 : De potestate excellentiae christi in sacramento, utrum potuerit conferri aliis a christo

Distinctio 6

Quaestio 1 : Utrum ad baptismum requiratur nativitas ex utero

Quaestio 2 : Utrum in baptizato requiratur intentio et fides baptismi

Quaestio 3 : Utrum requiritur intentio baptizantis

Quaestio 4 : Utrum baptismus possit reiterari

Quaestio 5 : De catechismo qui est instructio

Distinctio 7

Quaestio 1 : Utrum confirmatio sit sacramentum

Quaestio 2 : Utrum confirmatio faciat in anima alium caracterem distinctum a caractere baptismi

Distinctio 8

Quaestio 1 : Utrum haec sit forma huius sacramenti hoc est corpus meum, quia li enim non est de necessitate huius sacramenti, sed de institutione ecclesiae

Quaestio 2 : Circa formam sanguinis

Quaestio 3 : Utrum formae sacramentorum se expectent

Quaestio 4 : Utrum illa verba faciant aliquid effective ad hoc quod corpus christi sit ibi

Quaestio 5 : Utrum istud sacramentum debeat sumi tantum a ieiunis

Distinctio 9

Quaestio 1 : Utrum corpus christi debuerit nobis dari per modum manducationis

Distinctio 10

Quaestio 1 : Utrum corpus christi sit realiter in sacramento altaris

Quaestio 2 : An angelus naturaliter possit videre corpus christi in sacramento altaris

Distinctio 11

Quaestio 1 : Utrum conversio substantiae panis in corpus christi sit possibilis

Quaestio 2 : Utrum conveniens materia huius sacramenti sit panis et vinum

Distinctio 12

Quaestio 1

Distinctio 13

Quaestio 1 : Utrum minister huius sacramenti sit omnis sacerdos solum

Quaestio 2 : Utrum haeresis sit perversitas in fide

Distinctio 14

Quaestio 1 : Utrum poenitentia sit sacramentum novae legis

Quaestio 2 : Utrum poenitentia habeat durare usque in finem

Quaestio 2

Quaestio 2

Utrum confirmatio faciat in anima alium caracterem distinctum a caractere baptismi

QVAASTIO SECVNDA.

SEcundo. Quaeritur de effectu confirmationis vtrum confirmatio faciat in anima alium characterem distinctum a charactere baptismi. Et videtur quod non, quia character confertur in hoc sacramento ad confitendum nomen Christi: sed hoc facit character baptismalis, ergo character baptismalis & confirmationis sunt idem. Minor probatur, quia ad receptionem fidei fequitur debitum confitendi fidem: sed per baptismum recipimus fidem. Ergo, &c.

Contra: diuersorum sacramentorum diuersi sunt characteres. Sed confirmatio & baptismus sunt diuersa sacramenta. Ergo, &c.

Respondeo, quod in hoc sacramento imprimitur character diuersus a charactere baptiimi. Quod imprimatur character probatur. Quaedam enim sacramenta Ecclesiae ordinantur ad hoc, quod homo sit bonus in se, sicut sunt poenitentia, Eucharistia & extrema vnctio. Qnaedam vero ordinantur ad hoc, quod homo deputetur in Ecclesia ad aliqua officia. Et hoc dupliciter: vno modo actiue, vt patet de ordine qui confertur ad ministrandum sacramenta Ecclesiastica, & ad praedicandum fidem Christi polulo. Alio modo pass fiue sicut patet de baptismo in quo confertur potentia ad recipiendum quaedam sacramenta, per quam etiam po entiam conuenit homini exercere actus communes Christianae religionis. Ex his arguitur sic. Illud sacramentum in quo confertur homini, quod deputetur ad aliquod officium in communitate Christiana imprimitur character qui est quaedam potestas spiritualis exercendi tale officium, sicut fuit visum in principio capituli de baptismo. Sed in confirmatione confertur talis potestas ad confitendum nomen Christi. Ergo confirmatio imprimit characterem Quod autem imprimatur character alius a charactere, probatur, quia characteres qui sunt quaedam potentiae spirituales quae sunt ad diuersos actus ad diuersa officia exercenda, sunt diuersi, quia potentiae distinguntur per actus. Sed character baptismalis & confirmationis sunt huiusmodi. Ergo. &c. Mi, nor probatur, quia character baptismalis ordinatur ad hoc quod recipiens ipsum sit passiue dispoa situs ad suscipiendum omnia alia sacramenta: character vero confirmationis ordinatur ad hoc quod recipiens possit coram aduersariis fidei intrepide confiteri nomen Christi. Sed isti actus sunt diuersi. Ergo, &c. Est autem aduertendum, quod character confirmationis praesupponit characterem baptismalem, intantum quod sine ipso nullo modo confertur. Et hoc potest ostendi dupliciter.

Primo, quia sicut se habet habere vitam petfectam animati ad habere vitam sic se habet confirmatio ad baptismum, quia per baptismum habetur primo & per se vita sprititualis: per confirmationem vero habetur confortatio talis vitae. Sed habere vitam perfectam in animatis supponit necessario habere vitam. Ergo, &c.

Secundo, quia illa ad quae recipienda requi¬ ritur potentia receptiua non possunt recipi, nec in esse sine illa potentia, sicut impossibile est aliquid figurari sine quantitaete quae est principium susceptiuum figurae: sed character baptismalis est potentia receptiua respectu omnium aliorum sacramentorum, ergo nullum sacramentum potest recipi sine charactere baptismali praecedente.

Sed quaeritur. Vtrum gratia gratum faciens debet in hoc sacramento.

Dicendum, quod sic, quia nunquam denouo datur Spiritus sanctus ad effectum spiritualem causandum in aliquo sine gratia gratum faciente, vel eausando eam si non est, vel augendo si est. Sed in hoc facramento datur Spiritus sanctus ad plenitudinem & ad robur. Ergo, &c.

Sed quaeritur. Vtrum hoc sacramentum debeat iterari.

Dicendum, quod non, quia illud sacramentum in quo confertur effectus proprius & indelebilis non debet iterari. Sed confirmatio est huiusmodi, quia eius proprius effectus est indelebilis. Ergo, &c.

Iterum quaeritur. vtrum alius ab Episcopo possit conferre hoc sacramentum.

Distinguendum est, quia autem quaestio quaerit de potestate ordinaria, aut commissaria. Si de ordinaria sic solus Episcopus potest conferre hoc sacramentum. Cuius ratio est, quia illa quibus aliquis deputatur ad aliquod officium communitatis exercendum debent institui per principes communitatis licet sint minora alijs: sed per sacramentum confirmationis deputatur homo ad aliquod officium plublicum exercendum in communitate Christiana, cuius principes sunt soli Episcopi. Si autem queratur de potestate commissaria. Dicendum, quod simplex Sacerdos potest hoc sacramentum conferte & etiam minores ordines ex commissione Domini Pape. Cuius ratio est quia quecumque habet plenariam potestatem super corpus Christi misticum habet potestatem plenariam super ea quae respiciunt Corpus Christi misticum. Sed confirmatio respicit Corpus Christi misticum, quia ipsa fit quatenus miles Christi & similiter minores ordinus. Ergo Papa super talia sacramenta habet plenariam potestatem & per consequens potest committere simplici Sacerdoti. Non posset autem committere simplici Sacerdoti quod conferret ordines maiores, quia non habet potestatem Papa plenariam super Corpus Christi verum. Ergo, &c. Sed quid faciat Papa in Sacerdote committendo sibi talem potestatem vtrum nouum characterem vel praeexistentis extensionem characteris, vel aliquid aliud difficie est videre: sed patebit infra determinando de ordine.

Vlterius quaeritur. Vtrum hoc sacramentum specialiter detur in fronte.

Dicendum, quod inter caeteras corporis partes frons est magis in aperto existens & propinquior imagini, & ideo magis apparent ibi signa verecundiae & timoris. Et ideo vt nec timore nec verecundia dimittat confiteri nomen Christi eoram aduersariis fit aliis confirmatio in fronte. Et de hoc ad praesens haec sufficiant.

Ad rationem in oppositum dicendum, quod character baptismalis & confirmationis conferuntur ad confitendum nomen Christi, non eodem modo sed diuersis. Quia per characterem confirmationis tenetur quis ex officio suo & irrequisitus confiteri nomen Christi, sicut miles ex officio suo habet pugnare & irrequisitus: sed per cuaradctem baptinnalem non vnctur bapuzitus confiteri nomen Christi ex officio irrequisitus, nec tenetur se ingerere: sed si fuerit ab aduersariis fidei mortaliter quantum ad animam inuasus potest repugnare, sicut rustitus & si er officio suo & irrequisitus non habeat pugnare, inuasus tamen potest pugnare. Et sic pater, quod vterque character diuersimode ordinatur ad confitendum nomen Christi, & ideo sunt diuersi characteres. Notandum tamen, quod confirmatio debet dari omnibus cuiuscum que status, sexus, vel conditionis, vel aetatis existant, siue senes, siue paruuli, siue mulieres. Quius ratio est, quia fortitudo spiritualis non respicit fortitudinem corporalem sed animi fortitudinem & promptitudinem. Sed talit fortitudo & promptitudo potest esse in omnibus prae dictis. Ergo, &c. Ratio specialis quare debet dari morientibus, est, quia sic ostendunt &t asserunt se velle nomen Christi publice confiteri & defendere contra inimicos fidei. Et tunc decedunt cum debito charactere vt milites Christi cum clipeo eius. Notandum quod confirmatio est baptismalis characteris cerroboratio.

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 2