Text List

Table of Contents

Only show available transcriptions

Commentarius in libros Sententiarum

Liber 1

Prologus

Quaestio 1 : Utrum theologia sit scientia

Quaestio 2 : Utrum speculativum et practicum distinguantur penes obiecta

Quaestio 3 : Utrum ista scientia debeat denominari a finde habendo in via vel in patria

Quaestio 4 : Utrum theologia sit speculativa vel practica

Quaestio 5 : Utrum theologia sit scientia una

Quaestio 6 : Utrum theologia subalternetur alicui scientiae

Quaestio 7 : Utrum deus sit subiectum theologiae sub ratione speciali et non absolute secundum quod deus

Distinctio 1

Addendum

Distinctio 2

Quaestio 1 : Utrum sit necessarium ponere unum deum

Quaestio 2 : Utrum deo conveniat pluralitas attributorum

Quaestio 3 : Utrum distinctio attributorum secundum rationem sit accipienda in deo per comparationem ad intra vel per comparationem ad extra

Quaestio 4 : Utrum in divinis sit pluralitas personarum

Distinctio 3

Quaestio 1 : Utrum de deo possimus scire quid est

Quaestio 2 : Utrum deum esse sit per se notum

Quaestio 3 : Utrum per ea quae facta sunt aliquod trinitatis vestigium

Quaestio 4 : Utrum anima sit suae potentiae

Quaestio 5 : Utrum potentiae animae originentur ab ipsa anima

Distinctio 4

Quaestio 1 : Utrum generatio sit in divinis

Quaesito 2 : Utrum in divinis natura praedicetur de supposito

Distinctio 5

Quaestio 1 : Utrum essentia generet

Quaestio 2 : Utrum essentia sit terminus generationis

Quaestio 3 : Utrum Filius Dei sit de nihilo vel de aliquo

Distinctio 6

Quaestio 1 : Utrum pater genuerit filium de necessitate

Quaestio 2 : Utrum filius procedat per modum artis

Distinctio 7

Quaestio 1 : Utrum potentia generandi sit in divinis

Distinctio 8

Quaestio 1 : Utrum esse sit proprium deo

Quaestio 2 : Utrum soli deo conveniat esse omnino simplex

Quaestio 3 : Utrum deus sit in genere

Quaestio 4 : Utrum anima sit tota in qualibet parte corporis

Distinctio 9

Quaestio 1 : Utrum pater sit alius a filio

Quaestio 2 : Utrum tres personae debeant dici tres aeterni

Quaestio 3 : Utrum verba praesentis temporis magis conveniant nativitati filii quam verba praeteriti

Distinctio 10

Quaestio 1 : Utrum spiritus sanctus procedat per modum voluntatis

Quaestio 2

Distinctio 11

Quaestio 1 : Utrum spiritus sanctus distingueretur a filio si non procederet

Quaestio 2 : Utrum pater et filius spirent inquantum unum vel inquantum plures

Quaestio 3 : Utrum possit dici plures spiratores vel unus spirator

Distinctio 12

Quaestio 1 : Utrum generatio sit prior processione

Quaestio 2 : Utrum Spiritus Sanctus magis vel plenius sit a Patre quam a Filio

Distinctio 13

Quaesito 1 : Utrum sit aliqua processio in divinis

Quaestio 2 : Utrum in divinis sint plures processiones realiter distinctae

Distinctio 14

Quaestio 1 : Utrum sit aliqua temporalis processio spiritus sancti

Quaestio 2 : Utrum processio temporalis ponat in numerum cum aeterna

Quaestio 3 : Utrum spiritus sanctus detur in omnibus donis suis

Distinctio 15

Quaestio 1 : Utrum divinis personis conveniat missio

Quaesito 2 : Utrum persona aliqua possit mittere se vel personam non productam a se

Quaestio 3 : Utrum per donum spiritus sancti efficiatur quod non simus in hoc mundo

Distinctio 16

Expositio

Distinctio 17

Quaestio 1 : Utrum charitas dicat aliquid creatum in anima qui sit habitus voluntatis

Quaestio 2 : Utrum charitas sit accidens

Quaestio 3 : Utrum charitas detur secundum capacitatem naturalium

Quaestio 4 : Utrum charitas augeatur

Quaestio 5 : Utrum charitas augeatur per additionem

Quaestio 6 : Utrum charitas augeatur in infinitum

Quaestio 7 : Utrum charitas possit diminui

Distinctio 18

Quaestio 1 : Utrum donum conveniat soli spiritui sancto

Distinctio 19

Quaestio 1 : Utrum in divinis sit aequalitas

Quaestio 2 : Utrum nunc aeternitatis sit idem quod aeternitas

Quaestio 3 : Utrum veritas sit in rebus

Distinctio 20

Quaestio 1 : Utrum filius dei sit omnipotens

Distinctio 21

Quaestio 1 : Utrum dictio exclusiva addita patri excludat filium

Distinctio 22

Quaestio 1 : Utrum aliquid proprie dicatur de deo

Distinctio 23

Quaestio 1 : Utrum persona in divinis significet essentiam vel relationem

Distinctio 24

Quaestio 1 : Utrum termini numerales aliquod ponant in divinis

Distinctio 26

Quaestio 1 : Utrum relationes distinguant hypostases sive personas

Distinctio 27

Quaestio 27 : Utrum paternitas et spiratio activa sint duae res

Distinctio 28

Quaestio 1 : Utrum ingenitum sit notio patris

Distinctio 30

Quaestio 1 : Utrum omnes relationes quibus deus refertur ad creaturam ex tempore sint reales

Distinctio 32

Quaestio 1 : Utrum pater et filius diligant se spiritu sancto

Distinctio 33

Quaestio 1 : Utrum proprietas relativa sit realiter divina essentia

Distinctio 34

Quaestio 1 : Utrum persona sit essentia

Quaestio 2 : Utrum bene dicatur tres personae esse unius essentiae

Quaestio 3 : Utrum dicatur aliquid metaphorice de Deo

Distinctio 35

Quaestio 1 : Utrum Deus habeat scientiam certam et distinctam de eis quae sunt extra se

Distinctio 36

Quaestio 1 : Utrum plures ideae sint in deo

Distinctio 37

Quaestio 1 : Utrum angelus moveatur localiter

Distinctio 38

Quaestio 1 : Utrum deus habeat certam scientiam de futuris contingentibus

Distinctio 39

Quaestio 1 : Utrum deus habeat scientiam practicam de rebus

Quaestio 2 : Utrum omnia subsint providentiae dei

Distinctio 40

Quaestio 1 : Utrum praescientia meritorum sit causa praedestinationis

Distinctio 42

Quaestio 1 : Utrum soli deo conveniat omnipotentia

Distinctio 43

Quaestio 1 : Utrum potentia dei sit infinita

Quaestio 2 : Utrum ea quae deo facit faciat de necessitate naturae vel iustitiae

Distinctio 44

Quaestio 1 : Utrum deus possit facere universum melius

Quaestio 2 : Utrum impossibilia creaturae sint deo possibilia

Distinctio 46

Quaestio 1 : Utrum deus agat res per voluntatem

Quaestio 2 : Utrum voluntas dei infallibiliter et de necessitate semper impleatur

Distinctio 47

Quaestio 1 : Utrum id quod est contra voluntatem antecedentem Dei obsequatur voluntati consequenti

Quaestio 2 : Utrum deus possit praecipere quod non vult

Quaestio 3 : Utrum Deus possit dispensare in praeceptis decalogi

Distinctio 48

Quaestio 1 : Utrum teneamur ad formandum nostram voluntatem divinae voluntati

Liber 2

Distinctio 1

Quaestio 1 : Utrum mundus potuerit esset ab aeterno

Quaestio 2 : Utrum soli deo conveniat creare posse

Distinctio 2

Quaestio 1 : Utrum sit unum tempus omnium temporalium

Quaestio 2 : Utrum sit unum aevum omnium aeviternorum

Quaestio 3 : Utrum in aevo sit successio

Distinctio 3

Quaestio 1 : Utrum angelus sit compositus ex materia et forma

Quaestio 2 : Utrum possint esse plures angeli differentes in eadem specie

Quaestio 3 : Utrum angeli sint in generatione

Quaestio 4 : Utrum angeli superiores cognoscant per species magis universales

Distinctio 5

Quaestio 1 : Utrum angelus peccavit appetendo aequalitatem Dei

Quaestio 2 : Utrum angelus bonus beatitudinem suam meruerit

Distinctio 6

Quaestio 1 : Utrum supremus inter omnes angelos fuerit ille qui fuit primus inter peccatores

Distinctio 7

Quaestio 1 : Utrum angeli vel etiam quicumque beati possint peccare

Quaestio 2 : Utrum divinationes possint fieri per daemones

Distinctio 8

Quaestio 1 : Utrum angeli assumant corpora

Quaestio 2 : Utrum in illis corporibus exerceant opera vitae

Quaestio 3 : Utrum angelus naturaliter possit videre cogitationes

Distinctio 9

Quaestio 1 : Utrum unus angelus possit illuminare alium

Distinctio 11

Quaestio 1 : Utrum unus angelus loquatur alii

Quaestio 2 : Utrum angeli simul videant verbum et res in proprio genere

Distinctio 12

Quaestio 1 : Utrum corpora superiora et inferiora communicent in materia

Distinctio 13

Quaestio 1 : Utrum informitas materiae praecesserit eius formationem

Quaesito 2 : Utrum lumen habeat esse reale in aere

Distinctio 14

Quaestio 1 : Utrum caelum moveatur ab anima quae sit ei coniuncta ut forma

Distinctio 15

Quaestio 1 : Utrum caelum agat in omnia ista inferiora et conservet ea

Distinctio 17

Quaestio 1 : Utrum anima intellectiva sit forma hominis

Quaestio 2 : Utrum anima nostra intelligat abstrahendo a phantasmatibus

Distinctio 18

Quaestio 1 : Utrum sint aliquae inchoationes formarum in materia quae sint rationes seminales

Distinctio 24

Quaestio 1 : Utrum conscientia pertineat ad intellectum

Distinctio 25

Quaestio 1 : Utrum voluntas moveatur ab obiecto

Quaestio 2 : Utrum homo sit dominus suorum actuum secundum voluntatem et hoc est quaerere utrum sit liber arbitrium secundum voluntatem

Distinctio 27

Quaestio 1 : Utrum charitas et gratia sint idem

Distinctio 28

Quaestio 1 : Utrum homo possit vitare peccatum mortale sine gratia

Distinctio 30

Quaestio 1 : Utrum aliquod peccatum traducatur per originem a parente in prolem

Quaestio 2 : Utrum aliquod de alimento transeat in virtutem naturae humanae

Quaestio 3 : Utrum semen sit de superfluo alimenti

Liber 3

Distinctio 1

Quaestio 1 : Utrum persona divina possit assumere indifferenter quamcumque naturam creatam in unitate suppositi

Quaestio 2 : Utrum tres personae possint assumere unam naturam

Distinctio 3

Quaestio 1 : Utrum beata virgo fuerit sanctificata in instanti creationis animae

Distinctio 5

Quaestio 1 : Utrum natura assumpserit naturam

Distinctio 6

Quaestio 1 : Utrum in Christo sit tantum unum esse

Distinctio 7

Quaestio 1 : Utrum haec sit vera Deus factus est homo

Distinctio 8

Quaestio 1 : Utrum in Christo sint duae filiationes reales

Distinctio 10

Quaestio 1 : Utrum Christus secundum homo sit persona

Distinctio 11

Quaestio 1 : Utrum christus secundum quod homo sit creatura

Liber 4

Distinctio 1

Quaestio 1 : Utrum sacramenta sint causa gratiae

Quaestio 2 : Utrum virtus sacramentorum sit a passione christi

Quaestio 3 : Utrum diffinitio sacramenti data in littera sit bona, scilicet quod sacramentum est invisibilis gratiae visibilis forma ita ut imaginem eius gerat et causa existat

Quaestio 4 : Utrum instituere sacramenta fuerit necessarium

Quaestio 5 : De institutione circumcisionis, utrum fuerit convenienter instituta

Quaestio 6 : De ritu circumcisionis

Quaestio 7 : De effectu et cessatione circumcisionis

Distinctio 2

Quaestio 1 : Utrum omnia sacramenta novae legis sint instituta in remedium

Quaestio 2 : Utrum sint septem sacramenta novae legis

Distinctio 3

Quaestio 1 : trum diffinitio baptismi sit bona, scilicet quod baptismus est ablutio exterior corporis facta sub forma praescripta verborum

Quaestio 2 : Utrum forma baptismi, scilicet Ego te baptizo in nomine patris et filii et spiritus sancti, sit conveniens

Quaestio 3 : De materia, utrum sit aqua simplex

Quaestio 4 : De immersione, utrum debeat esse trina

Distinctio 4

Quaestio 1 : Utrum caracter dicat aliquod absolutum existens in anima

Quaestio 2 : De effectu baptismi, utrum tollat omnem poenam et culpam

Distinctio 5

Quaestio 1 : De ministris utrum quilibet possit dispensare sacramentum baptismi

Quaestio 2 : De potestate excellentiae christi in sacramento, utrum potuerit conferri aliis a christo

Distinctio 6

Quaestio 1 : Utrum ad baptismum requiratur nativitas ex utero

Quaestio 2 : Utrum in baptizato requiratur intentio et fides baptismi

Quaestio 3 : Utrum requiritur intentio baptizantis

Quaestio 4 : Utrum baptismus possit reiterari

Quaestio 5 : De catechismo qui est instructio

Distinctio 7

Quaestio 1 : Utrum confirmatio sit sacramentum

Quaestio 2 : Utrum confirmatio faciat in anima alium caracterem distinctum a caractere baptismi

Distinctio 8

Quaestio 1 : Utrum haec sit forma huius sacramenti hoc est corpus meum, quia li enim non est de necessitate huius sacramenti, sed de institutione ecclesiae

Quaestio 2 : Circa formam sanguinis

Quaestio 3 : Utrum formae sacramentorum se expectent

Quaestio 4 : Utrum illa verba faciant aliquid effective ad hoc quod corpus christi sit ibi

Quaestio 5 : Utrum istud sacramentum debeat sumi tantum a ieiunis

Distinctio 9

Quaestio 1 : Utrum corpus christi debuerit nobis dari per modum manducationis

Distinctio 10

Quaestio 1 : Utrum corpus christi sit realiter in sacramento altaris

Quaestio 2 : An angelus naturaliter possit videre corpus christi in sacramento altaris

Distinctio 11

Quaestio 1 : Utrum conversio substantiae panis in corpus christi sit possibilis

Quaestio 2 : Utrum conveniens materia huius sacramenti sit panis et vinum

Distinctio 12

Quaestio 1

Distinctio 13

Quaestio 1 : Utrum minister huius sacramenti sit omnis sacerdos solum

Quaestio 2 : Utrum haeresis sit perversitas in fide

Distinctio 14

Quaestio 1 : Utrum poenitentia sit sacramentum novae legis

Quaestio 2 : Utrum poenitentia habeat durare usque in finem

Quaestio 1

Quaestio 1

Utrum natura assumpserit naturam

Si persena, vel natura, personam, vel naturam assumpsit: & si natura Dei sit incarnatae.

Praeterea inquiri operuet, cum ex praemisi: conster Verbum Dei & carnem & anima Fuul assumpsisse in vnitatem personae, quid horum potius concedendum sit, scilicet quod per sona personam, vel quod natura naturam; vel per sona naturam, vel natura personam assumpserit, & an ita conuentat dici diuinam naturum esse incarnatam: sicut Deue incarnatua & verbum incarnatum sane dicitur, &c.

Distinctio quinta. QVAESTIO PRIMA

Svper quintam distinctionem, quaeritur vtrum natura assumpserit naturam. Etarguitur quod non, quia afsumere non conuenit ei quod est commune tribus personis, alioquin cuilibet personae conueniret. Sed essentia, siue natura est communis tribus personis. Ergo, &c.

Praeterea, sicut se habet persona ad personam: ita se habet natura ad naturam. Sed persona non potest assumere personam. Quia tunc essent duae personae in Christo, scilicet aisumens & assumpta Ergo, &c.

Contra: sicut se habet persona ad personam, ita natura ad naturam. Sed personae conuenit assumere personam (vt probabo) Ergo, &c. Probatio minoris; quia Filius Dei qui est persona assumpfit animam rationalem, quae etiam dicitur esse persona: cum sit naturae rationalis indiuidna substantia & per se subsistens. Respondeo. Primo videndum est quid fit vnio secundum quam dicuntur vniri naturae in supposito diuino. Secundo, videndum est quomodo differunt vnio & assumptio. Tertio, cui conueniat assumere: & cuinon.

ARTICVLVS PRIMVS.

Qvantum ad primum dicendum est breuiten quod vnio est quaedam relatio vnitorum: Vnde vnio naturarum in supposito diuino, vei etiam vnio naturae humanae ad suppositum diuinum, est relatio quaedam inter naturam assumptam ex vna parte: & naturam & personam ex alia parte. Ista autem relatio est realis in natura vnita, quae realem dependentiam habet ad suppositum diuinum: ex parte autem suppositi diuini ponitur relatio rationis Qualiter autem relatio Dei ad creaturam, dicatur rationis: dictum est in primo.

ARTICVLVS SECVNDVS

Qvantum ad secundum, sciendum quod vnio & assumptio principaliter differunt in quatuor; primum est quod vnio proprie dicit ipsam relationem ipsorune vnitorum, sed assumptio magis dicit actionem assumentis, vel passionem assumpti. Vnio enim proprie non dicit actionem vel passionem: sed vnitio hoc videtur dicere. Secundo, quia vnio non importat terminum ad quem est vnio, vel terminum a quo: sed assumptio hoc importat. Nam assumptio idem est quod sumptio alicuius ab alio a se. Vnde in nomine assumptionis importatur assumens & terminus assumptionis: non sic in nomine vnionis. Tertio, quia assumptio requirit alterum extremorum esse fixum & stabile: scilicet illud ad quod aliud sumitur Aliud aliquis requirit vt mobile & trahibile ad alterum scilicet id quod assumitur: vnio autem non sic. Quia ad hoc quod aliqua dicantur vniri, non requiritur vt vnum eorum trahatur ad alterum, si a cut ad fixum & stans, vel ambo ad constituendum tertium, quartum in quo differunt est, quia vnio sicut quaed.m relatio aequiparantiae respicit vniformiter vtrumque extremum, non autem assumptio respicit assumens vt illud ad quod trahitur aliquod, & assumptum vt quod ad aliquid trahitur. Et ex hoc sequitur quod licet vniens sit vnitum: non tamen assumens est assumptum. Quod autem dicitur quod relatio aequiparantiae est inter personamdiuinam & assumptam: nonest intelligendum secundum rem Quia impossibile est eam aequiparari in aliquo reali: sed secundum nomen, inquantum indifferenter attribuitur vtrique.

ARTICVLVS TERTIVS.

Qvantum ad tertium sciendum, quod in nominibus significantibus dictam vnionem est quaedam differentia. Nam quaedam nomina important solam actionem ipsam absolute, non implieando illum ad quem: sed solum id cui attribuitur quod sit principium actiuum vnionis. Et ista indifferenter conueniunt toti Trinitati, & esset sicut vit ire, facere assumptionem, & talia. Que dam autem sunt quae important cum hoc terminum ad quem fit vnio: & talia non conueniunt toti Trinitari: sicut assumere non conuenit toti Tri¬ ninati. Quia neque patri conuenit, nec Spiritui sancto: cum non sit torminus ad quem terminetur ista vnio. Illud autem ad quod terminatur vnio dupliciter potest accipi. Vno modo quia est id ad quod & in quo est vnio: & sic sola persona Filii est terminus vnionis iam factae, licet aliae personae possent esse termini vnius alterius possibilis fieri: cum soli personae Filii ad ipsam & in ipsam facta sit vnio. Aliomodo dicitur terminus vnionis id ad quod est vnio, in quo tamen non est vnio. Et sic natura diuina vt est in persona Filii est terminus vnionis. Et ideo potest dici ad se: non tamen in se sumere. Vnde dicitur assumere, quia assumpsit id est ad se sumpsit naturam humanam in natura Filii. Et quia naturae secundum se & absolute consideratae non conuenit assumere, sed vt est in persona Filii: quia non sumit ad se nisi in persona filii. Ideo non oportet quod assumere conueniat toti Trinitati. Sicut accipi per generationem, quia non conuenit secundum se & absolute naturae: sed vt est in persona Filii. Ideo non opportet quod accipi per generationem conueniat toti Trinitati.

Et per hoc pater solutio ad primum in oppositum. Nam quando dicitur quod assumere non conuenit ei quod est commune toti Trinitati, verum est accipiendo illud commune absolute & secundum se: sed bene potest conuenire assumere ei quod est commune toti Trinitati prout accipitur in determinata persona. Et quod ei sic conuenit, non oportet quod sit commune toti Trinitati: sicut patet in exemplo nostro posito.

Ad secundum dicendum, quod quantum pertinet ad propositum: facile est respondere sicut magister respondet. Nam dato quod ita esset quod anima quando per se subsistit esset persona, non tamen oportet quod sit persona quando alii cui innititur in essendo vnire, prout est anima Christi in supposito diuino. Sicut etiam dato quod humanitas esset realiter persona humana quando non innititur alieno supposito: tamen non oportet quod habeat rationem suppositi quando innititur alieno supposito, sicut humanitas Christi innititur supposito diuino. Et ideo non sequitur quod persona sit assumpto.

Sed quantum ad id quod in quaestione implieatur: vtrum anima separata quando per se subsistit, sit persona. Breuiter dicendum quod non. Quia de ratione personae non solum est quod subsistat: sed etiam quod dicat ens perfectum quod hec actu aptitudine sit natum esse perfectum alicuius naturae. Anima autem separata non est talis. Quod ergo dicitur quod est naturae rationalis indiuidua substantia & subsistens. Dicendum quod non sufficit, quod qualitercumque sit naturae rationalis indiuidua substantia: nisi sit substantia completa quae non sit nata esse pars alicuius naturae.

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 1